Bài giảng Giản đồ pha: Chương 6 - Nguyễn Văn Hòa

CHƯƠNG 6 – GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC<br /> 4 NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)<br /> <br /> 1. KHÁI NIỆM VỀ GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY<br /> CỦA CÁC HỆ BẬC 4 NGƯNG KẾT<br /> 1.1. Nhận xét chung<br /> Quy tắc pha: T = 4 – P +1 = 5 – P<br />  Tmax = 4, có nghĩa là muốn biểu diễn đầy đủ giản đồ phải<br /> sử dụng không gian 4 chiều. Điều này khó thực hiện và giản<br /> đồ thu được không thuận lợi trong sử dụng. Vì vậy trong<br /> thực tế thường tiến hành nghiên cứu các hệ bậc 4 ngưng kết<br /> trong điều kiện giữ thêm 1 số yếu tố nào đó cố định.<br /> Giản đồ pha<br /> <br /> nvhoa102@yahoo.com<br /> <br /> 1<br /> <br /> CHƯƠNG 6 – GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC<br /> 4 NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)<br /> <br /> • Khi nghiên cứu ở điều kiện đẳng nhiệt thì số bậc tự do<br /> cực đại là 3 (tương ứng với các thông số cân bằng là 3<br /> nồng độ của 3 cấu tử), nên có thể dùng không gian 3<br /> chiều để biểu diễn giản đồ nóng chảy (tứ diện thành<br /> phần).<br /> •<br /> <br /> Khi giữ cố định thành phần của 1 cấu tử hoặc tỉ lệ thành<br /> phần của 1 cặp cấu tử nào đó thì có thể xây dựng giản đồ<br /> trên mặt phẳng.<br /> <br /> • Để nghiên cứu thực tế người ta thường xây dựng trực tiếp<br /> giản đồ hình chiếu phẳng thay cho giản đồ không gian.<br /> Giản đồ pha<br /> <br /> nvhoa102@yahoo.com<br /> <br /> 2<br /> <br /> CHƯƠNG 6 – GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC<br /> 4 NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)<br /> <br /> 1.2. Phương pháp biểu diễn thành phần hệ bậc 4 đơn<br /> giản<br /> Dùng phương pháp Rozêbom – Phêđôrốp để biểu diễn thành<br /> phần. Theo phương pháp này:<br /> • Thành phần các cấu tử cũng được biểu diễn theo % khối<br /> lượng hay % mol và trên tứ diện đều, trong đó đỉnh tứ<br /> diện biều diễn thành phần cấu tử nguyên chất, cạnh tứ<br /> diện biểu diễn thành phần hệ bậc 2, mặt tứ diện biểu diễn<br /> thành phần hệ bậc 3, thể tích tứ diện biểu diễn thành phần<br /> hệ bậc 4.<br /> Giản đồ pha<br /> <br /> nvhoa102@yahoo.com<br /> <br /> 3<br /> <br /> CHƯƠNG 6 – GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC<br /> 4 NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)<br /> <br /> • Để biểu diễn người ta chia chiều cao hay cạnh của tứ diện<br /> thành 100 phần bằng nhau, mỗi phần biểu diễn 1%.<br /> Cách xác định điểm biểu diễn khi biết thành phần hệ:<br /> <br /> Ví dụ: Cho hệ bậc 4 gồm các cấu tử A, B, C, D có thành<br /> phần tương ứng là a%, b%, c% và d%. Hãy xác định điểm<br /> biểu diễn M của hệ.<br /> <br /> Giản đồ pha<br /> <br /> nvhoa102@yahoo.com<br /> <br /> 4<br /> <br /> CHƯƠNG 6 – GIẢN ĐỒ NÓNG CHẢY CỦA CÁC HỆ BẬC<br /> 4 NGƯNG KẾT (CÓ CHỨA PHA RẮN)<br /> <br /> Cách 1: Từ 1 đỉnh của tứ diện, ví dụ đỉnh D, làm gốc tọa độ,<br /> trên các cạnh xuất phát từ đỉnh D là DA, DB, DC đặt các<br /> đọan thẳng DA’, DB’, DC’<br /> tương ứng a, b, c%, rồi qua<br /> các điểm A’, B’, C’ vẽ các mặt<br /> phẳng song song với các bề<br /> mặt đối diện với các đỉnh A,<br /> B, C còn lại. Giao điểm của<br /> các mặt phẳng xây dựng<br /> chính là điểm M.<br /> Giản đồ pha<br /> <br /> nvhoa102@yahoo.com<br /> <br /> 5<br /> <br />