intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Kỹ thuật vi xử lý và lập trình hợp ngữ

Chia sẻ: Dao Anh Huong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:165

Thêm vào BST
Báo xấu
123
lượt xem 27
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Kỹ thuật vi xử lý và lập trình hợp ngữ" trình bày về bộ nhớ bán dẫn, các bộ vi xử lý và vi điều khiển, các bộ điều khiển và ghép nối dữ liệu, thiết kế hệ thống vi xử lý,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng để nắm bắt nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kỹ thuật vi xử lý và lập trình hợp ngữ

  1. ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG THÁI NGUYÊN KHOA CÔNG NGHỆ TỰ ĐỘNG HÓA ph¹m ®øc long Bµi gi¶ng kü thuËt vi xö lý vµ lËp tr×nh hîp ng÷ (Tài liệu này có thể tải về ở dạng file .PDF trong trang http://www.tnu.edu.vn/sites/longpd/Ti liu v Bi ging/Forms/AllItems.aspx) Th¸i Nguyªn 7-2013
  2. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ MỤC LỤC Trang Ch−¬ng 1. Giíi thiÖu chung 1.1 Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé vi xö lý 4 1.2 S¬ ®å khèi cÊu tróc vµ ho¹t ®éng cña hÖ vi xö lý 4 Ch−¬ng 2. Bé nhí b¸n dÉn 2.1 Ph©n lo¹i bé nhí 7 2.1.1 Bé nhí cè ®Þnh (ROM, PROM) 7 2.1.2 Bé nhí b¸n cè ®Þnh (EPROM, EEPROM, FLASH) 8 2.1.3 Bé nhí ®äc ghi (SRAM, DRAM) 10 2.1.4 Bé nhí ngoµi 10 2.2 Ph©n cÊp bé nhí 10 2.3 CÊu tróc cña m¹ch nhí tÜnh SRAM 2.3.1 Giíi thiÖu c«ng nghÖ 12 2.3.2 CÊu tróc m¹ch nhí SRAM 12 2.3.2.1 Bit nhí 12 2.3.2.2 Thanh ghi 14 2.3.2.3 Bé gi¶i m· 15 2.3.2.4 M¹ch nhí SRAM (C¸c thµnh phÇn, quy tr×nh ®äc ghi, biÓu ®å thêi gian) 18 2.3.3 ThiÕt kÕ thÎ nhí SRAM 18 2.4 CÊu tróc cña m¹ch nhí DRAM 18 Ch−¬ng 3. C¸c bé vi xö lý và vi điều khiển 3.1 Giíi thiÖu bé vi xö lý 8 bit tæng qu¸t 22 3.2 Bé vi xö lý 8 bit (8086/8088) 3.2.1 S¬ ®å khèi bé vi xö lý 8 bit 22 3.2.2 C¸c thanh ghi của 8086/88 23 3.2.3 BiÓu ®å thêi gian cña chu kú ®äc ghi sè liÖu 26 3.2.5 GhÐp nèi c¸c ch©n tÝn hiÖu 8088 28 3.2.6 HÖ lÖnh cña bé vi xö lý 8 bit 30 3.3 Giíi thiÖu c¸c bé vi xö lý tiªn tiÕn dòng 80x86 77 3.4 Vi ®iÒu khiÓn 8x51/52 77 3.5 Vi ®iÒu khiÓn thÕ hÖ míi AVR Thái Nguyên 7-2013 1
  3. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ 3.5.1. Giíi thiÖu chung vÒ AVR 92 3.5.2. Bus I2C vµ SPI 98 3.5.3. AVR 90S8535 101 3.6 C¸c hÖ thèng trªn mét chip cã kh¶ n¨ng t¸i cÊu h×nh (SoC) 3.6.1. SoC lµ g×? 101 3.6.2. Giíi thiÖu PSoC 103 3.6.3. PSoC CY8C29446 103 Ch−¬ng 4. C¸c bé ®iÒu khiÓn vµ ghÐp nèi d÷ liÖu 4.1. Vµo/ ra sè liÖu ®iÒu khiÓn b»ng ng¾t 4.1.1 Nguyªn lý vµo/ra ®iÒu khiÓn b»ng ng¾t 111 4.1.2 Bé ®iÒu khiÓn ng¾t PIC (8259) 113 4.1.3 Ng¾t trong m¸y tÝnh IBM/PC 119 4.2. Vµo/ra sè liÖu ®iÒu khiÓn b»ng th©m nhËp bé nhí trùc tiÕp DMA 4.2.1 Nguyªn lý vµo/ ra b»ng DMA 121 4.2.2 Bé th©m nhËp bé nhí trùc tiÕp DMAC (8237) 123 4.2.3 Sö dông bé ®iÒu khiÓn DMAC trong hÖ vi xö lý 126 4.3. Bé ®Õm lËp tr×nh ®−îc 4.3.1 S¬ ®å khèi bé ®Õm lËp tr×nh ®−îc (8254) 127 4.3.2 C¸c chÕ ®é lµm viÖc cña bé ®Õm lËp tr×nh 128 4.3.3 Sö dông bé ®Õm trong hÖ vi xö lý 130 4.4. Phèi ghÐp vµo ra nèi tiÕp 4.4.1 Nguyªn lý vµo/ ra nèi tiÕp 130 4.4.2 M¹ch thu ph¸t th«ng tin nèi tiÕp UART 133 4.5. Phèi ghÐp víi thiÕt bÞ vµo/ra qua cæng song song 4.5.1 GhÐp nèi song song ®¬n gi¶n 142 4.5.2 M¹ch phèi ghÐp vµo/ra song song lËp tr×nh ®−îc PPI 8255A 142 4.5.2.1 C¸c khèi cña PPI 4.5.2.2 C¸c tÝn hiÖu cña PPI 4.5.2.3 C¸c chÕ ®é lµm viÖc cña PPI 4.5.2.5 GhÐp nèi PPI trong hÖ vi xö lý Ch−¬ng 5 ThiÕt kÕ hÖ thèng vi xö lý 5.1 ThiÕt kÕ phÇn cøng 145 5.2 ThiÕt kÕ phÇn mÒm 146 Thái Nguyên 7-2013 2
  4. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ 5.2.1 ROM Mapping 146 5.2.2 RAM Mapping 149 5.2.3 ThiÕt kÕ c¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng 151 5.2.4 ThiÕt kÕ c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông 154 CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 159 Phụ lục CÁC HỆ SỐ ĐẾM 160 TÀI LIỆU THAM KHẢO 164 Thái Nguyên 7-2013 3
  5. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Ch−¬ng 1. GIỚI THIỆU CHUNG 1.1 Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé vi xö lý • Bé vi xö lý lµ 1 thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong c¸c hÖ thèng tÝnh to¸n và m¸y vi tÝnh. • Sù ph¸t triÓn: − ThÕ hÖ 1 (1971 - 1973): Bé vi xö lý ®Çu tiªn ra ®êi 1971 lµ 4004 s¶n phÈm cña h·ng Intel 4 bit sè liÖu, 12 bit ®Þa chØ. TiÕp theo lµ 4040, 8008... §Æc ®iÓm chung: + Sö dông c«ng nghÖ PMOS (lç trèng) + Tèc ®é thùc hiÖn lÖnh 10-60µs. Tèc ®é xung nhịp ®ång hå 0.1 ®Õn 0.8 MHz + Có tËp lÖnh ®¬n gi¶n − ThÕ hÖ 2 (1974-1977): ThÕ hÖ c¸c vi xö lý 8 bit nh− 6800, 8080, 8085...cã thÓ qu¶n lý 64KB bé nhí. §Æc ®iÓm: + Sö dông c«ng nghÖ NMOS (Cã mËt ®é phÇn tö trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch lín h¬n PMOS) + Tèc ®é thùc hiÖn lÖnh 1-8µs. Tèc ®é xung nhịp ®ång hå 1-5MHz − ThÕ hÖ 3 (1978-1982): Thêi kú c¸c vi xö lý 16 bit 8086/80186/80286 hoÆc 68000. + Cã tËp lÖnh ®a d¹ng h¬n + Kh¶ n¨ng ph©n biÖt bé nhí cao h¬n: 1-16MB bé nhí chính và 64KB thiÕt bÞ ngo¹i vi + Được s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ HMOS (HMOS, XMOS, VMOS: c¶i tiÕn cña NMOS) + Tèc ®é thực hiện lệnh đơn 0.1 - 1µs. Xung nhịp ®ång hå 5-10MHz − ThÕ hÖ 4 (1983 - nay): Thêi kú c¸c bé vi xö lý 32 bit nh− 80386/486/Pentium 1, Pentium 2, Pentium 3, Pentium 4 víi c¸c kü thuËt tiªn tiÕn như pipeline, cache, vitual memory, Hyper Threading (HT)...TÊt c¶ các vi xử lý thế hệ này ®Òu cã bé ®ång xö lý to¸n häc, bé qu¶n lý bé nhí MMU. 1.2 S¬ ®å khèi cÊu tróc vµ ho¹t ®éng cña hÖ vi xö lý − Bé vi xö lý lµ 1 thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®Ó x©y dùng lên c¸c hÖ thèng tÝnh to¸n, m¸y vi tÝnh. Nh−ng các bé vi xö lý cßn ph¶i kÕt hîp víi c¸c thµnh phÇn kh¸c ®Ó t¹o nªn hÖ vi xö lý. Thái Nguyên 7-2013 4
  6. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ − Hình 1.1 lµ s¬ ®å tæng qu¸t cña c¸c hÖ vi xö lý kinh ®iÓn ¸p dông cho c¸c hÖ xử lý nhá vµ c¸c m¸y tÝnh ®êi ®Çu. C¸c m¸y tÝnh hiÖn nay cã cÊu tróc kh¸c h¬n. CPU M I/O In Out Abus Dbus Cbus Hình 1.1 Hệ vi xử lý kinh điển • CPU (Central Processing Unit): Bé n·o cña m¸y tÝnh gåm c¸c m¹ch vi ®iÖn tö cã ®é tÝch hîp rÊt cao (hµng triÖu tranzito trong 1 chip). CPU gåm cã c¸c phÇn: + CU (Control Unit): Khèi ®iÒu khiÓn cã chøc n¨ng: ®äc m· lÖnh d−íi d¹ng tËp hîp c¸c bit 0/1 tõ c¸c « nhí trong bé nhí. Gi¶i m· c¸c lÖnh thµnh d·y c¸c xung ®iÒu khiÓn ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c khèi kh¸c thùc hiÖn nh− ®iÒu khiÓn ALU, ®iÒu khiÓn ra ngoµi µPC + ALU (Arithmetic Logic Unit): Khèi tÝnh to¸n sè häc vµ logic: Tæ hîp c¸c m¹ch logic ®iÖn tö phøc t¹p cho phÐp thùc hiÖn c¸c thao t¸c trªn c¸c thanh ghi nh− +, -, *, /, AND, OR, NOT... + Registers: C¸c thanh ghi − Mét CPU cã thÓ cã nhiÒu thanh ghi: + Thanh ghi con trá lÖnh IP (bé ®Õm ch−¬ng tr×nh) chøa ®Þa chØ cña lÖnh s¾p thùc hiÖn: C¸c ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh lµ tËp hîp cña c¸c lÖnh. CPU sÏ lÊy tõng lÖnh ra ®Ó ch¹y. §Ó ®iÒu khiÓn chÝnh x¸c viÖc thùc hiÖn nµy cÇn cã mét bé ®Õm ch−¬ng tr×nh; đó chính là IP. Số lượng thanh ghi trong các bộ vi xử lý khác nhau là khác nhau nhưng bộ vi xử lý nào cũng phải có thanh ghi con trỏ lệnh IP. + C¸c thanh ghi kh¸c: C¸c thanh ghi ®o¹n, thanh ghi lÖch, thanh ghi con trá vµ chØ sè, thanh ghi cê... lµ c¸c thanh ghi ®¶m nhiÖm c¸c chøc n¨ng nhÊt ®Þnh trong ho¹t ®éng cña bé vi xö lý (SÏ nghiªn cøu kü qua VXL 8086/8088) • Bé nhí (Memory): Cã hai lo¹i chÝnh − ROM: Chøa c¸c ch−¬ng tr×nh vµ sè liÖu cè ®Þnh, chóng kh«ng bÞ mÊt thông tin khi ng¾t ®iÖn cung cÊp cho vi m¹ch nhí ROM. Ch−¬ng tr×nh khëi ®éng m¸y tÝnh, c¸c ch−¬ng tr×nh vµo ra c¬ së th−êng ®−îc chøa trong ROM. Thái Nguyên 7-2013 5
  7. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ − RAM: Khi ng¾t ®iÖn nguån nu«i vi m¹ch RAM néi dung l−u tr÷ trong nã sÏ bÞ mÊt. RAM l−u gi÷ mét phÇn ch−¬ng tr×nh hÖ thèng, mét sè sè liÖu cña hÖ thèng, c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông, c¸c kÕt qu¶ trung gian cña qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, xö lý. • ThiÕt bÞ vµo/ra (I/O): §©y lµ khèi t¹o kh¶ n¨ng giao tiÕp gi÷a hÖ vi xö lý vµ bªn ngoµi. Do ®Æc ®iÓm cña c¸c thiÕt bÞ ngoµi vµ hÖ trung t©m (Gåm CPU+Bé nhí) ho¹t ®éng cã sù kh¸c nhau vÒ tèc ®é lµm viÖc, møc vËt lý ®iÖn, ph−¬ng thøc trao đổi dữ liệu nªn cÇn cã bé phèi ghÐp ®Öm, ®¶m b¶o cho c¸c khèi thiÕt bÞ ngoµi giao tiÕp ®−îc víi hÖ trung t©m. Bé ghÐp gi÷a bus hÖ thèng vµ thiÕt bÞ ngoµi gäi lµ cæng. Mçi cæng cã mét ®Þa chØ x¸c ®Þnh. • HÖ thèng bus: Lµ tËp hîp c¸c ®−êng d©y dÉn ghÐp nèi c¸c ch©n ®Þa chØ, d÷ liÖu, c¸c ch©n tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn cña 3 khèi ®· nªu trªn. Có ba loại bus. − Abus: Nèi c¸c ®−êng d©y ®Þa chØ cña CPU víi 2 khèi M vµ I/O. Kh¶ n¨ng ph©n biÖt ®Þa chØ cña CPU phô thuéc sè ch©n ®Þa chØ cña nã. Sè nµy cã thÓ lµ 16, 20, 24, 36 ch©n. ChØ cã CPU míi cã kh¶ n¨ng ph¸t ra tÝn hiÖu ®Þa chØ - Cã mét thiÕt bÞ n÷a cã thÓ ph¸t ra tÝn hiÖu ®Þa chØ lµ DMAC (DMA Controller). − Dbus: Dïng ®Ó vËn chuyÓn d÷ liÖu. §é réng cña nã 8, 16, 32, 64 bit. Dbus cã tÝnh 2 chiÒu. C¸c phÇn tö cã ®Çu ra nèi th¼ng víi bus d÷ liÖu ®Òu ph¶i ®−îc trang bÞ ®Çu ra 3 tr¹ng th¸i ®Ó cã thÓ lµm viÖc b×nh th−êng víi bus nµy. − Cbus: Gåm nhiÒu ®−êng d©y tÝn hiÖu kh¸c nhau. Mçi tÝn hiÖu cã 1 chiÒu x¸c ®Þnh. C¸c tÝn hiÖu trªn Cbus bao gåm c¸c tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tõ CPU nh− ®iều khiển ®äc viÕt, tÝn hiÖu tr¹ng th¸i tõ bé nhí, thiÕt bÞ ngo¹i vi b¸o cho CPU nh− INTR, HOLD... • Ho¹t ®éng cña hÖ: Ch−¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu ®−îc chøa trong bé nhí ngoµi ®−îc ®−a vµo bé nhí trong (RAM). Sau ®ã ®−îc CPU lÊy dÇn ra ®Ó xö lý. CPU thùc hiÖn: + LÊy lÖnh + Gi¶i m· lÖnh + ĐiÒu khiÓn thùc hiÖn lÖnh. §ã lµ mét vßng lÆp, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vßng lÆp ®ã nÕu cã t¸c ®éng ng¾t hoÆc yªu cÇu DMA CPU sÏ ®¸p øng c¸c yªu cÇu nµy sau ®ã l¹i quay trë laÞ chu tr×nh ho¹t ®éng chÝnh. Thái Nguyên 7-2013 6
  8. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Ch−¬ng 2. BỘ NHỚ BÁN DẪN 2.1 Ph©n lo¹i bé nhí − Bé nhí dïng ®Ó l−u tr÷ lÖnh vµ d÷ liÖu − Bé nhí ®−îc x©y dùng tõ c¸c phÇn tö nhí c¬ b¶n, mçi phÇn tö lµ mét bit th«ng tin. Bé nhí Bé nhí b¸n dÉn Ngoµi Cè ®Þnh B¸n cè ®Þnh §äc/Ghi ROM PROM EPROM EEPROM FLASH SRAM DRAM Hình 2.1. Phân loại bộ nhớ 2.1.1 Bé nhí cè ®Þnh (ROM, PROM) D1 D0 Ô nhớ có địa chỉ 00 01 10 11 §Çu ra D3 D2 D1 D0 Hình 2.2. Bộ nhớ ROM NÕu cã diot: §Çu ra =1. NÕu kh«ng cã diot: §Çu ra = 0 Thái Nguyên 7-2013 7
  9. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Hình 2.3. Bộ nhớ PROM CS=1. §Çu ra khi ®Þa chØ ®óng b»ng 1, ở đầu ra của bộ đảo được ®¶o ®i b»ng 0. §Çu tiªn c¸c cÇu ch× cßn nguyªn. Nạp dữ liệu vào bằng cách làm đứt các cầu chì đi hoặc giữ nguyên. NÕu vÉn cßn cÇu ch×: ®iot th«ng ®Çu ra di = 0 NÕu c¾t cÇu ch×, kh«ng bÞ sôt ¸p ®Çu ra di = 1 2.1.2 Bé nhí b¸n cè ®Þnh (EPROM, EEPROM, FLASH) • EPROM (Erasable Programmable ROM): Cã cÊu t¹o ®Æc biÖt dùa trªn nguyªn t¾c lµm viÖc cña tranzito tr−êng cã cùc ®iÒu khiÓn và thêm cửa nổi. ViÖc n¹p ch−¬ng tr×nh cho EPROM ®−îc thùc hiÖn b»ng ®iÖn. Xo¸ ch−¬ng tr×nh b»ng tia cùc tÝm, do tia cùc tÝm ¶nh h−ëng ®Õn cùc nguån vµ cùc m¸ng. Bộ nhớ EPROM có thể ghi lại được. Ký hiÖu 27xxx hv Sounce Gate Drain Control Gate Floating Gate File oxide File oxide n-Sounce n-Drain a) b) Hình 2.4. a)- Transitor trường, b)- CÊu tróc cña EPROM Thái Nguyên 7-2013 8
  10. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Trong « nhí dïng tranzito nµy, cùc cöa ®−îc nèi víi ®−êng tõ, cùc m¸ng nèi víi ®−êng bit vµ cùc nguån nèi víi nguån chuÈn ®−îc coi lµ nguån cho møc logic 1. Kh¸c víi tranzito MOS b×nh th−êng, ë ®©y cã thªm 1 cöa gäi lµ cöa næi; §ã lµ mét vïng vËt liÖu ®−îc thªm vµo gi÷a líp c¸ch ®iÖn cao nh− h×nh trªn. NÕu cöa næi kh«ng cã ®iÖn tÝch th× kh«ng cã ¶nh h−ëng g× tíi cùc cöa ®iÒu khiÓn vµ tranzito ho¹t ®éng b×nh th−êng. Tøc lµ khi d©y tõ ®−îc kÝch ho¹t (cùc cöa cã ®iÖn tÝch d−¬ng) th× tranzito th«ng, cùc m¸ng vµ cùc nguån ®−îc nèi víi nhau qua kªnh dÉn vµ d©y bit cã møc logic 1. NÕu cöa næi cã c¸c ®iÖn tö trong ®ã víi c¸c ®iÖn tÝch ©m, chóng sÏ ng¨n tõ tr−êng ®iÖn ®iÒu khiÓn cña cùc ®iÒu khiÓn vµ dï d©y tõ cã ®−îc kÝch ho¹t th× còng kh«ng thÓ ph¸t ra tr−êng ®ñ m¹nh víi cùc cöa ®iÒu khiÓn ®Ó lµm th«ng tranzito. Lóc nµy ®−êng d©y bit kh«ng ®−îc nèi víi nguån chuÈn vµ « nhí ®−îc coi nh− gi÷ gi¸ trÞ logic 0. ViÖc n¹p c¸c ®iÖn tö vµo cöa næi, tøc lµ t¹o ra c¸c « nhí cã gi¸ trÞ logic 0, ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c xung ®iÖn cã ®é dµi cì 50 ms vµ ®é lín +20V khi ®Æt vµo cùc cöa vµ cùc m¸ng. Lóc ®ã c¸c ®iÖn tÝch mang cã n¨ng l−îng lín sÏ ®i qua líp c¸ch ®iÖn gi÷a ®Õ vµ cöa næi. Chóng tÝch tô trong vïng cöa næi vµ ®−îc gi÷ ë ®©y sau khi xung ch−¬ng tr×nh t¾t. §ã lµ do cöa næi ®−îc c¸ch ®iÖn cao víi xung quanh vµ c¸c ®iÖn tö kh«ng cã ®ñ n¨ng l−îng sau khi l¹nh ®i, ®Ó cã thÓ v−ît ra ngoµi líp c¸ch ®iÖn ®ã n÷a. Chóng sÏ ®−îc gi÷ l¹i ë ®©y trong mét thêi gian dµi (kho¶ng 10 n¨m). §Ó xãa th«ng tin, ph¶i chiÕu tia tö ngo¹i vµo chip nhí. Nh÷ng ®iÖn tö ë ®©y ®−îc hÊp thô n¨ng l−¬ng nh¶y lªn møc n¨ng l−îng cao, chóng sÏ rêi cöa næi nh− c¸ch th©m nhËp vµo ®ã. Trong chip EPROM cã mét cöa sæ b»ng th¹ch anh chØ ®Ó cho ¸nh s¸ng tö ngo¹i ®i qua khi cÇn xãa sè liÖu trong bé nhí. • EEPROM (Electric Erasable PROM): Cã cÊu t¹o t−¬ng tù EPROM nh−ng n¹p xo¸ b»ng ®iÖn. Ký hiÖu 28xxx (ví dụ vi mạch EEPROM 2864, 28128). Điểm khác của EEPROM lµ mét líp kªnh mµng máng «xit gi÷a vïng cöa næi tr¶i xuèng d−íi ®Õ vµ cùc m¸ng gi÷ vai trß quan träng. C¸c líp c¸ch ®iÖn kh«ng thÓ lý t−ëng ®−îc, c¸c líp ®iÖn tÝch mang cã thÓ thÊm qua líp ph©n c¸ch víi mét x¸c suÊt thÊp. X¸c suÊt nµy t¨ng lªn khi bÒ dµy cña líp gi¶m ®i vµ ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc ë hai mÆt cña líp c¸ch ®iÖn t¨ng lªn. Muèn phãng c¸c ®iÖn tÝch trong vïng cöa næi, mét ®iÖn thÕ (-20V) ®−îc ®Æt vµo cùc cöa ®iÒu khiÓn vµ cùc m¸ng. Lóc nµy c¸c ®iÖn tö ©m trong cöa næi ®−îc ch¶y vÒ cùc m¸ng qua kªnh mµng máng «xit vµ sè liÖu l−u gi÷ ®−îc xãa ®i. §iÒu chó ý lµ ph¶i l−u ý lµm sao cho dßng ®iÖn tÝch nµy ch¶y kh«ng qu¸ l©u, v× nÕu kh«ng vïng cöa næi nµy l¹i trë nªn ®iÖn tÝch d−¬ng lµm cho ho¹t ®éng cña tranzitor kh«ng ®−îc ë tr¹ng th¸i b×nh th−êng (1). Thái Nguyên 7-2013 9
  11. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ C¸c chÝp ROM hiÖn nay cã thêi gian th©m nhËp cì tõ 120-150 ns dµi h¬n nhiÒu thêi gian ®ã trong c¸c chip nhí RAM. • Flash ROM: CÊu t¹o t−¬ng tù EEPROM sö dông víi ®iÖn ¸p thÊp h¬n. Ký hiÖu 29xxx, 39xxx 2.1.3 Bé nhí ®äc ghi (SRAM, DRAM) + Bé nhí RAM tÜnh lµ SRAM (Static RAM) th−êng ®−îc x©y dùng trªn c¸c m¹ch ®iÖn tö flip – flop. + Bé nhí RAM ®éng lµ DRAM (Dynamic RAM) ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®iÖn tÝch ë tô ®iÖn. Bé nhí nµy ph¶i ®−îc håi phôc néi dung ®Òu ®Æn, nÕu kh«ng néi dung sÏ mÊt theo sù rß ®iÖn tÝch trªn tô. EDORAM, VRAM, SDRAM, SGRAM ®Òu là RAM ®éng. C¸c bé nhí DRAM th−êng tho¶ m·n c¸c yªu cÇu khi cÇn bé nhí cã dung l−îng lín. Khi cÇn cã tèc ®é truy xuÊt lín th× l¹i ph¶i dïng c¸c bé nhí SRAM víi gi¸ thµnh ®¾t h¬n; c¶ hai lo¹i nµy ®Òu bị mất thông tin khi nguån ®iÖn nu«i bÞ mÊt, V× lý do nµy, c¸c ch−¬ng tr×nh dïng cho viÖc khëi ®éng PC nh− BIOS th−êng ph¶i n¹p trong c¸c bé nhí ROM. 2.1.4 Bé nhí ngoµi Bé nhí chÝnh b»ng vËt liÖu b¸n dÉn trªn b¶n m¹ch chÝnh kh«ng thÓ l−u tr÷ mét khèi l−îng rÊt lín c¸c th«ng tin, do vËy cÇn ph¶i cã thªm c¸c thiÕt bÞ nhí bªn ngoµi nh− b¨ng giÊy ®ôc lç, b¨ng cassette, trèng tõ, ®Üa tõ, ®Üa quang laser. Nh÷ng thiÕt bÞ l−u tr÷ d÷ liÖu ë ngoµi nh− vËy ®−îc gäi lµ bé nhí khèi (mass storage) hay gäi lµ nhí ngoµi. ThiÕt bÞ nhí khèi th«ng dông nhÊt lµ ®Üa tõ. §Üa tõ lµ mét tÊm ®Üa trßn máng lµm b»ng chÊt dÎo mylar, hoÆc b»ng thñy tinh cøng hoÆc b»ng kim lo¹i cøng, trªn cã phñ mét líp bét tõ tÝnh «xit s¾t tõ có tính từ dư. §Üa tõ sö dông kü thuËt ghi tõ ®Ó l−u tr÷ gi÷ liÖu, ®ã lµ viÖc ®Þnh h−íng c¸c domain tõ ®Ó t¹o ra c¸c bit th«ng tin 0 vµ 1. Khi ®· ghi lªn ®Üa, d÷ liÖu cã thÓ tån t¹i c¶ khi c¾t ®iÖn PC. Tuy nhiªn gièng nh− b¨ng tõ, d÷ liÖu cò còng cã thÓ xãa ®i thay thÕ bëi d÷ liÖu míi nhiÒu lÇn. Kỹ thuật điện tử tương lai sẽ cho phép có các khối nhớ dung lượng lớn hoàn toàn bằng vi mạch thay thế đĩa từ- hiện nay đã có các mạch nhớ bán dẫn với dung lượng tới vài trăm GB. 2.2 Ph©n cÊp bé nhí CPU Cache Bé nhí Bé nhí Registers chÝnh ngoµi Hình 2.5. Liên hệ giữa các bộ nhớ Thái Nguyên 7-2013 10
  12. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Trong c¸c hÖ VXL hiÖn ®¹i Bé nhí ¶o ®−îc t¹o nªn bëi Cache, M vµ Bé nhí ngoµi. Bé nhí th−êng ®−îc tæ chøc gåm nhiÒu vi m¹ch nhí ®−îc ghÐp l¹i víi nhau ®Ó cã ®é dµi tõ vµ tæng sè tõ cÇn thiÕt. Nh÷ng chip nhí ®−îc thiÕt kÕ sao cho cã ®Çy ®ñ chøc n¨ng cña mét bé nhí: • Mét ma trËn nhí gåm c¸c « nhí, mçi « nhí øng víi mét bit nhí. • M¹ch logic gi¶i m· ®Þa chØ « nhí. • M¹ch logic cho phÐp ®äc néi dung « nhí. • M¹ch logic cho phÐp viÕt néi dung « nhí. • C¸c bé ®Öm vµo, bé ®Öm ra vµ bé nhí më réng. C¸ch tæ chøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ tæ chøc theo tõ víi sù chän tuyÕn tÝnh. Mét ma trËn nhí nh− vËy cã ®é dµi cña cét b»ng sè l−îng tõ W vµ ®é dµi cña hµng b»ng sè l−îng bit B trong mét tõ. Bé chän tõ gi¶i m· mét tõ W, nghÜa lµ gi¶i m· ®Ó cã mét ®Çu ra duy nhÊt cho mçi tõ trong bé nhí. Râ rµng ph−¬ng ph¸p chän tuyÕn tÝnh cã thêi gian th©m nhËp ng¾n nh−ng cÇn mét bé gi¶i m· lín khi tæng sè tõ lín, lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÝch th−íc cña phÇn gi¶i m· ®Þa chØ sÏ gi¶m ®i khi tæ chøc ma trËn nhí vµ phÇn logic chän tõ W cho phÐp gi¶i m· hai b−íc. Ma trËn nhí sö dông gi¶i m· hai b−íc øng víi tõ vËt lý vµ tõ logic. Tõ vËt lý bao gåm sè l−îng bit trong mét hµng cña ma trËn. Tõ logic bao gåm sè l−îng bit t−¬ng øng víi mét tõ logic nhËn biÕt ®−îc vµ göi ra cïng mét bé gi¶i m·. CÇn hai bé gi¶i m·: Mét bé gi¶i m· hµng ®Ó chän mét tõ vËt lý vµ mét bé gi¶i m· cét gåm 1 vµi m¹ch dån kªnh chän mét tõ logic tõ mét tõ vËt lý ®· chän. Mét tõ vËt lý chia S tõ logic. Bé gi¶i m· hµng lµ bé gi¶i m· chän 1 tõ W, mµ B=W/S vµ bé chän cét chøa B bé dån mét ®−êng tõ S. 7 §Öm 7 Gi¶i m· 12 Ma trËn vµo hµng 1 tõ rom A0-A6 128 128 X 128 12 4 8 Bé gi¶i A7-A10 m· cét 1 tõ 16 8 CS §Öm ra Hình 2.6. Gi¶i m· hai b−íc cho ma trËn ROM 128x128 8 07…01 Thái Nguyên 7-2013 11
  13. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Hình 2.5 lµ ví dô vÒ s¬ ®å ROM dung l−îng 2048x8 bit, tæ chøc theo gi¶i m· hai b−íc. Ma trËn nhí lµ 128x128 bit, nh− vËy cã 128 = 27 tõ vËt lÝ. Mét tõ vËt lý nh− vËy ®−îc chän bëi 7 ®−êng d©y ®Þa chØ tõ A0-A6. Bé gi¶i ®Þa chØ hµng chän 1 hµng tõ 128 hµng. Mét tõ vËt lý ®−îc chia thµnh 128/8=16 nhãm 8 bit. Nh− vËy, nh÷ng bé gi¶i m· cét gåm 8 bé dån kªnh mét ®−êng tõ 16 ®−êng ®Ó cung cÊp mét tõ logic 8 bit. Nh÷ng bit ®Þa chØ tõ A7-A10 ®iÒu khiÓn nh÷ng bé gi¶i m· cét. Tr−êng hîp ®Æc biÖt khi sè phÇn tö trong mét tõ vËt lý b»ng sè bit trong 1 tõ vËt lý thi ®ã lµ bé nhí tæ chøc theo bit nghÜa lµ mçi tõ logic cã ®é dµi 1 bit. C¸c bé ®Öm ra ®¶m b¶o kh«ng nh÷ng møc logic mong muèn vµ cung cÊp ®ñ dßng ®iÖn mµ cßn cã ®Çu ra collector hë hoÆc 3 tr¹ng th¸i cho phÐp nèi chung ®Çu ra cña mét vµi chip víi nhau. Bé ®Öm ra ®−îc ®iÒu khiÓn bëi 1 hay nhiÒu ®Çu vµo nh− chän m¹ch CS, cho phÐp CE hay cho phÐp më ®Çu ra 3 tr¹ng th¸i OE. 2.3 CÊu tróc cña m¹ch nhí tÜnh SRAM 2.3.1 Giíi thiÖu c«ng nghÖ CÊu tróc m¹ch ®iÖn cña RAM phô thuéc vµo c«ng nghÖ chÕ t¹o. Cã mét sè c«ng nghÖ chÕ t¹o th«ng dông: − Mức điện áp chuẩn TTL: + Qui ®Þnh 2 møc 0/1.("0"...., "1"....) + §iÖn ¸p sö dông 5V − MOS: C«ng nghÖ ®¬n cùc (Metal Oxit Semi Conductor) − ECL(M¹ch logic ghÐp cùc ph¸t - Emitor Coupler Logic), I2L, SOS − Các khối nhớ NOR Flash. 2.3.2 CÊu tróc m¹ch nhí SRAM 2.3.2.1 Bit nhí • Bit nhí Mçi phÇn tö nhí c¬ b¶n 1 bit lµ 1 m¹ch F-F (Flip-Flop) cã hai tr¹ng th¸i c©n b»ng æn ®Þnh ®Ó biÓu diÔn hai gi¸ trÞ nhÞ ph©n 0 vµ 1. Khi phÇn tö nhí ®· ®−îc thiÕt lËp gi¸ trÞ th× nã nhí m·i gÝa trÞ ®ã cho ®Õn khi thiÕt lËp tr¹ng th¸i míi. §Çu vµo d÷ liÖu Din M¹ch §Çu ra d÷ liÖu Dout §Þa chØ hµng cét Xi, Yi F-F Hình 2.7. Ký hiệu bit nhớ SRAM CS WE Thái Nguyên 7-2013 12
  14. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ D÷ liÖu ®−îc ®−a vµo Din, lÊy ra Dout X¸c ®Þnh ®Þa chØ bằng các dây Xi, Yi WE: ®iÒu khiÓn ®äc viÕt; tuú theo tÝn hiÖu ®−a ®Õn lµ 0 hay 1 mµ cho phÐp viÕt vµo hay ®äc ra CS (Chipselect): TÝn hiÖu chän chip. Mét bé nhí cã thÓ do nhiÒu chip nhí t¹o nªn. Khi CPU lµm viÖc víi chip nhí nµo th× nã sÏ kÝch ho¹t tÝn hiÖu chän chip cña chip nhí ®ã. TÝn hiÖu nµy th−êng t¸c ®éng ë møc thÊp. Rn Sn Qn+1 Q/n+1 0 0 Qn Q/n 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1 x x Hình 2.8. Một bit nhớ F-F RS sử dụng tranzixtor phân cực Hình 2.9. Một bit nhớ F-F RS sử dụng tranzixtor trường Ghi: + Dây từ = 0 + Đưa dữ liệu vào dây bit. Giả sử là "1" + Dây từ =1 → TI/O 1 thông → D1 của T1 =1 → T2 thông D2 = 0 → G của T1 = 0 → T1 không thông và duy trì ngay cả khi dữ liệu không đặt trên dây bit + Dây từ =0. Dữ liệu được ghi trong bit nhớ Đọc: + Trước khi đọc đây từ = 0 + Dây từ = 1. T1, T2 thông đưa dữ liệu ra dây bit. Thái Nguyên 7-2013 13
  15. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ 2.3.2.2 Thanh ghi • Thanh ghi: Lµ nhãm c¸c phÇn tö nhí cã liªn hÖ víi nhau cïng ho¹t ®éng nhí 1 ®¬n vÞ nhí: − Thanh ghi nhí tõ − Thanh ghi dÞch − Cã c¸c lo¹i thanh ghi 8 bit, 16 bit, 32 bit...mçi bit lµ 1 phÇn tö nhí c¬ b¶n C¸c thanh ghi lµm nhiÖm vô nhí t¹m thêi mét tõ nhÞ ph©n th−êng ®−îc x©y dùng tõ c¸c flip-flop. C¸c bé xö lý th−êng cã mét tËp thanh ghi ®−îc sö dông ®Ó chøa t¹m d÷ liÖu hoÆc c¸c chØ thÞ trong qu¸ tr×nh thi hµnh ch−¬ng tr×nh. C¸c thanh ghi nh− vËy cÇn cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ë tèc ®é cao h¬n c¸c thanh ghi kh¸c ®−îc sö dông trong bé nhí chÝnh. H×nh d−íi m« t¶ thanh ghi ®Öm 4 bit, sö dông flip-flop D chuyÓn m¹ch bëi s−ên d−¬ng cña xung ®ång hå. LOAD Hình 2.10. Thanh ghi ®Öm + Xi (i=1..3) lµ c¸c bit cña word X cÇn nhí, khi sườn xung d−¬ng ®Çu tiªn ®i tíi, word ®−îc nhí vµo trong thanh ghi lµ Q3Q2Q1Q0=X3X2X1X0, hay viÕt lµ Q=X. Tõ nhÞ ph©n cã thÓ lÊy ra ë ®Çu ra Q3Q2Q1Q0. + CLR lµ ®Çu vµo tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn xo¸ néi dung thanh ghi, tÝch cùc ë møc cao, nghÜa lµ khi CLR lµ cao th× tÊt c¶ c¸c flip-flop bÞ xo¸ vµ tõ ®−îc nhí trë thµnh Q=0. + LOAD lµ ®Çu vµo ®iÒu khiÓn tÝch cùc ë møc cao, khi LOAD = 0 c¸c bit kh«ng thÓ ®i vµo c¸c flip-flop, ®ång thêi qua NOT ®−êng d©y kia sÏ cã møc cao, lµm cho c¸c gi¸ trÞ ë ®Çu ra cña c¸c flip-flop ®−a ng−îc l¹i lèi vµo, t¹i c¸c s−ên d−¬ng cña xung ®ång hå chóng sÏ l¹i ®−îc ghi l¹i vµo trong flip-flop, nãi c¸ch kh¸c khi LOAD=0 th× thanh ghi kh«ng thay ®æi néi dung. Thái Nguyên 7-2013 14
  16. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ + Khi LOAD=1 c¸c bit cña X ®−îc ®−a tíi lèi vµo cña flip-flop, khi s−ên d−¬ng cña xung ®ång hå ®i tíi chóng sÏ ®−îc ghi vµo trong thanh ghi. 2.3.2.3 Bé gi¶i m· • Bé gi¶i m· §é dµi 1 « nhí th−êng lµ 8bit (1byte). Trong mét vi m¹ch nhí cã nhiÒu « nhí. Mçi mét « nhí khi ghÐp víi hÖ vi xö lý sÏ cã mét ®Þa chØ x¸c ®Þnh. CPU muèn lµm viÖc víi « nhí nµo nã sÏ ®−a ra tÝn hiÖu ®Þa chØ cña « nhí ®ã. Qua bé gi¶i m· ®Þa chØ, « nhí ®ã ®−îc chän chÝnh x¸c, sau ®ã cho phÐp ®äc/viÕt trªn « nhí ®ã. Bªn trong 1 vi m¹ch nhí TÝn hiÖu ®Þa chØ Bé ¤ nhí 0 gi¶i Chän « nhí 0 ¤ nhí 1 D÷ liÖu TÝn hiÖu điều khiển m· ®Þa ... ... chØ WR RD Chän « nhí N ¤ nhí N CS Hình 2.11. Bên trong một vi mạch nhớ SRAM Bé gi¶i m· ®Þa chØ gióp ta chän ®−îc « nhí nµo trong vi m¹ch ®Ó lµm viÖc §Çu vµo bé gi¶i m· cã n bit ®Þa chØ sÏ ph©n biÖt ®−îc 2n tr¹ng th¸i → sÏ ph©n biÖt ®−îc 2n « nhí. NÕu 1 « nhí 8 bit cã thÓ hiÖn nh− sau §Þa chØ « nhí Néi dung « sè 0 0000 0101 « nhí 1 11110100 ... ... §Ó ®äc hay ghi « nhí cÇn cã thªm c¸c tÝn hiÖu : RD: §äc « nhí C¸c tÝn hiÖu nµy th−êng dïng møc thÊp WR: Ghi vµo « nhí Khi cÇn cã dung l−îng « nhí lín h¬n cÇn ghÐp nhiÒu vi m¹ch nhí. Khi ®ã ®Ó chän vi m¹ch nhí nµo l¹i cÇn cã mét bé gi¶i m· ®Þa chØ n÷a ®Ó chän ®−îc vi m¹ch cÇn thiÕt. Thái Nguyên 7-2013 15
  17. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ VD: X©y dùng bé nhí 4KB tõ 4 vi m¹ch 1 KB Vi m¹ch nhí sè 0 A bus RD CS0 A0.. A9 C bus Vi m¹ch nhí sè 1 A10, A11 CS1 Bé gi¶i m· A0.. A9 ®Þa chØ ............ Vi m¹ch nhí sè N CSN A0.. A9 Abus Chän « nhí Hình 2.12. Bộ giải mã ngoài dùng để phân biệt các chip nhớ Gi¶i thÝch ho¹t ®éng CPU muèn lµm viÖc víi vi m¹ch nhí nµo th× nã ph¸t ra tÝn hiÖu ®Þa chØ qua Abus, c¸c tÝn hiÖu ®Þa chØ qua bé gi¶i m· ®Þa chØ sÏ kÝch ho¹t c¸c tÝn hiÖu CS t−¬ng øng ®Ó chän ®−îc vi m¹ch cÇn thiÕt. C¸c tÝn hiÖu ®Þa chØ còng ®−îc ®−a vµo tõng vi m¹ch nhí ®Ó chän ra « nhí cÇn thiÕt. − ThiÕt bÞ ngo¹i vi ®−îc dµnh 1 sè ®Þa chØ ë vïng thÊp (víi m¸y tÝnh theo kiÕn tróc IBM-PC vïng nµy gåm 1KB). Nh− vËy sÏ cã nh÷ng « nhí trong vïng thÊp nµy cã ®Þa chØ trïng víi ®Þa chØ cña thiÕt bÞ ngo¹i vi. §Ó kh«ng x¸y ra sù nhÇm lÉn gi÷a c¸c « nhí vµ thiÕt bÞ ngo¹i vi cã ®Þa chØ trïng nhau, ng−êi ta sö dông thªm tÝn hiÖu IO/M khi gi¶i m· ®Þa chØ. Còng ®Þa chØ ®ã nh−ng nÕu IO/M = 0 lµ ®Þa chØ cña « nhí, IO/M =1 lµ ®Þa chØ cña thiÕt bÞ ngo¹i vi. − C¸c m¹ch gi¶i m· ®Þa chØ ®−îc t¹o nªn b»ng c¸c vi m¹ch sè Gi¶i m· cho 1 vi m¹ch nhí: A0..A10 D÷ liÖu ra 2716 TÝn hiÖu ®Þa chØ A11 CE OE A12 ° ° A19 IO/M Hình 2.13. Ví dụ giải mã cho 1 vi mạch nhớ Thái Nguyên 7-2013 16
  18. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Gi¶i m· cho nhiÒu vi m¹ch nhí − Vi m¹ch sö dông khi gi¶i m· cÇn nhiÒu ®Çu ra th−êng dïng 74LS138 Giải mã cho 3 vi mạch ROM 2764 địa chỉ ô nhớ đầu là F0000h A0 .. A12 2764 2764 2764 ° ° ° A13 Y0 OE OE OE A ° A14 BA ° Y1 A15 CB ° Y2 C A16 74138 ° Y ° Y4 3 A17 ° G2A G2A ° Y5 A18 IO/M ° G2B G1 ° G2A ° Y7Y A19 6 Hình 2.14. Giải mã dùng vi mạch 74138 Vi m¹ch cã 8 ®Çu ra gi¶i m· t¸c ®éng ë møc thÊp tõ Y0 ®Õn Y7 . ViÖc chän dÇu ra gi¶i m· nµo do tæ hîp tÝn hiÖu c¸c ch©n A, B, C. §Ó vi m¹ch ho¹t ®éng tÝn hiÖu ë c¸c ch©n G2A, G2B, G1 ph¶i ®¶m b¶o ®ång thêi (điều kiện "and") nh− sau: G2A=0 G2B=0 vµ G1=1 B¶ng 2.1 T¸c ®éng cña vi m¹ch 74138 VÝ dô sö dông vi m¹ch 74138 gi¶i m· cho 3 vi m¹ch ROM 2764, ®Þa chØ cña « nhí ®Çu tiªn lµ FA000h tøc lµ 1111 1110 0000 0000 0000 A19 A0 C B A Thái Nguyên 7-2013 17
  19. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ Cã nhiÒu ph−¬ng ¸n ®Ó gi¶i m· cho mét yªu cÇu cô thÓ khi sö dông 74138. Cho c¸c vÝ dô 2.3.2.4 M¹ch nhí SRAM (C¸c thµnh phÇn, quy tr×nh ®äc ghi, biÓu ®å thêi gian) • M¹ch nhí SRAM §Þa chØ A0-A10 Cho phÐp ®−a D0-D7 D÷ liÖu d÷ liÖu ra OE WE Cho phÐp ghi Chon chip CS Hình 2.15. Bộ nhớ SRAM 2.3.3 ThiÕt kÕ thÎ nhí SRAM Mạch nhớ SRAM thường được thiết kế cho các hệ vi xử lý nhỏ. Dữ liệu ban đầu là: Dung lượng cần thiết, tốc độ truy nhập. Từ các số liệu này chọn được loại vi mạch SRAM và số lượng chip. Tiếp theo xây dựng bộ giải mã địa chỉ ngoài. Có thể dùng các vi mạch AND, OR, NOT, NAND hoặc vi mạch chuyên dụng 74138, 74 154,... để xây dựng bộ giải mã. 2.4 CÊu tróc cña m¹ch nhí DRAM PhÇn tö nhí DRAM §Ó bè trÝ ®−îc sè ph©n tö nhí lín nhÊt trong mét vi m¹ch, mçi ph©n tö nhí ph¶i ®−îc chÕ t¹o sao cho ®¬n gi¶n nhÊt. PhÇn tö nhí RAM ®éng (DRAM) mµ chóng ta sÏ t×m hiÓu chØ cÇn 1 tranzito cho 1 bit th«ng tin, v× thÕ cã thÓ bè trÝ víi mËt ®é rÊt cao vµ cã gi¸ thµnh rÎ. Trong ph©n tö nhí nµy ng−êi ta thay flip-flop b»ng mét tô ®iÖn C, gi¸ trÞ nhí trong phÇn tö nhí nµy chÝnh lµ ®iÖn tÝch n¹p trªn tô ®iÖn. Ta cã thÓ sö dông tr¹ng th¸i tô ®−îc n¹p, tøc lµ trªn tô ®iÖn C cã mét ®iÖn ¸p lín h¬n mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh nµo ®ã, biÓu diÔn gi¸ trÞ 1 cña bit, cßn tr¹ng th¸i Thái Nguyên 7-2013 18
  20. Phạm Đức Long BM Công nghệ &Thiết bị Tự động BÀI GIẢNG MÔN HỌC Khoa CN Tự động hóa – ĐHCNTT&TT Thái Nguyên VI XỬ LÝ VÀ LẬP TRÌNH HỢP NGỮ kh«ng ®−îc n¹p biÓu diÔn gi¸ trÞ 0. Nguyªn lý cÊu t¹o cña mét phÇn tö DRAM ®−îc minh häa ë h×nh 2.13: D©y tõ G Tranzito T S D D©y bit Tô ®iÖn C Hình 2.16. Phần tử nhớ DRAM 1 bit Bé nhí RAM ®éng Bé nhí DRAM ®−îc tæ chøc thµnh mét ma trËn nhí, trong ®ã d©y tõ lµ mét trong c¸c d©y hµng cña ma trËn, cßn d©y bit lµ mét trong nh÷ng d©y cét cña ma trËn. PhÇn tö nhí ®−îc ®Æt ë giao ®iÓm cña c¸c d©y hµng vµ cét. Tranzito T lµ mét tranzito tr−êng (fet) ®ãng vai trß mét chuyÓn m¹ch ®iÖn tö. T cã ba cùc lµ cùc cæng G (Gate), cùc m¸ng D (Drain) vµ cùc nguån S (Sourne), trong ®ã G lµ cùc ®iÒu khiÓn, D sÏ ®−îc nèi víi S khi G cã møc ®iÖn ¸p cao so víi S, ng−îc l¹i ®iÖn trë gi÷a D vµ S rÊt lín. Qu¸ tr×nh ghi: Khi d©y tõ cã møc tÝch cùc, T ë tr¹ng th¸i më, nèi tô ®iÖn C víi d©y bit. NÕu thao t¸c lµ ghi th× gi¸ trÞ cÇn ghi ph¶i ®Æt trªn d©y bit. NÕu gi¸ trÞ ®ã lµ 1 th× tô C sÏ ®−îc n¹p tíi ®iÖn ¸p t−¬ng øng víi gi¸ trÞ 1 trªn d©y bit, cßn nÕu gi¸ trÞ ®ã lµ 0 th× tô ®iÖn C sÏ bÞ phãng hÕt ®iÖn tÝch. Qu¸ tr×nh ®äc: ViÖc ®äc phøc t¹p h¬n ghi do ®iÖn tÝch trªn tô C øng víi gi¸ trÞ cÇn ®äc rÊt nhá. Tr−íc khi ®Æt d©y tõ lªn møc tÝch cùc, cÇn ph¶i ®Æt lªn d©y bit ®iÖn ¸p b»ng 1/2 møc chªnh lÖch gi÷a ®iÖn ¸p øng víi møc 1 vµ ®iÖn ¸p øng víi møc 0. §iÖn ¸p trªn tô sÏ lµm cho ®iÖn ¸p d©y bit thay ®«i mét chót theo chiÒu h−íng t¨ng hoÆc gi¶m tuú thuéc vµo bit ®ã lµ 1 hay 0. Sù thay ®æi nhá cña ®iÖn ¸p trªn d©y bit sÏ ®−îc truyÒn tíi ®Çu vµo cña mét bé khuÕch ®¹i nh¹y, t¹i ®Çu ra cña nã ta nhËn ®−îc ®iÖn ¸p t−¬ng øng víi gi¸ trÞ cña bÝt chøa trªn tô. Qu¸ tr×nh lµm t−¬i: Ta ®Òu biÕt mäi tô ®iÖn ®Òu cã mét ®iÖn trë rß vµ tranzito T m¾c nèi tiÕp víi nã dï ë tr¹ng th¸i cÊm còng cã mét ®iÖn trë rß nhÊt ®Þnh, cho nªn sau khi ®−îc n¹p, ®iÖn tÝch trªn tô liªn tôc bÞ phãng, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ bÞ mÊt th«ng tin mµ C chøa. ChÝnh v× vËy ph¶i n¹p lại ®iÖn cho tô C tr−íc khi ®iÖn ¸p trªn tô gi¶m thÊp h¬n mét ng−ìng nµo ®ã, viÖc nµy ®−îc gäi Thái Nguyên 7-2013 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
7=>1