BÀI GIẢNG MÔN KINH TẾ ĐẦU TƯ-Chương 3: QUAN LÝ VÀ KẾ HOẠCH HÓA TƯ PHÁT TRIỂN

Chia sẻ: Lê Thái Mi | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

251
lượt xem 46
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quản lý, theo nghĩa chung, là sự tác động có mục đích của chủ thể vào các đối tượng quản lý nhằm đạt được các mục tiêu quản lý đã đề ra. • Quản lý đầu tư là sự tác động liên tục, có tổ chức, có định hướng mục tiêu vào quá trình đầu tư (bao gồm công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và vận hành kết quả đầu tư) và các yếu tố đầu tư, bằng một hệ thống đồng bộ các biện pháp kinh tế - xã hội, tổ chức kỹ thuật và các biện pháp khác nhằm đạt được kết quả...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÀI GIẢNG MÔN KINH TẾ ĐẦU TƯ-Chương 3: QUAN LÝ VÀ KẾ HOẠCH HÓA TƯ PHÁT TRIỂN

BÀI GIẢNG MÔN KINH TẾ ĐẦU TƯ BIÊN SOẠN TS. LÊ MINH CHÍNH Phone: 0912 789 835 E-mail: minhchinh.ktln@gmail.com
NỘI DUNG MÔN HỌC • Chương I. Những vấn đề cơ bản của ĐTPT • Chương II. Vốn và Nguồn vốn cho ĐTPT • Chương III. Quản lý và Kế hoạch hóa ĐTPT • Chương IV. Kết Quả và Hiệu quả của ĐTPT • Chương V. Phương pháp luận về Lập và Thẩm định Dự án ĐTPT • Chương VI. Một số vấn đề cơ bản về Đấu thầu trong các Dự án ĐTPT • Chương VII. Quan hệ quốc tế trong ĐTPT
Chương III QUAN LÝ VÀ KẾ HOẠCH HÓA TƯ PHÁT TRIỂN
I. KHÁI NIỆM, MỤC TIÊU VÀ NGUYÊN TẮC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ • 1. Khái niệm quản lý đầu tư: • Quản lý, theo nghĩa chung, là sự tác động có mục đích của chủ thể vào các đối tượng quản lý nhằm đạt được các mục tiêu quản lý đã đề ra. • Quản lý đầu tư là sự tác động liên tục, có tổ chức, có định hướng mục tiêu vào quá trình đầu tư (bao gồm công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và vận hành kết quả đầu tư) và các yếu tố đầu tư, bằng một hệ thống đồng bộ các biện pháp kinh tế - xã hội, tổ chức kỹ thuật và các biện pháp khác nhằm đạt được kết quả và hiệu quả đầu tư cao nhất, trong điều kiện cụ thể xác định và trên cơ sở vận dụng sáng tạo những qui luật khách quan và qui luật đặc thù của đầu t ư.
2. Mục tiêu của quản lý đầu tư: 2.1. Mục tiêu của quản lý đầu tư trên giác độ vĩ mô Trên giác độ vĩ mô, quản lý đầu tư là nhằm đáp ứng những mục tiêu sau: • Thực hiện thành công các mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế xã hội trong từng thời kỳ của quốc gia, từng ngành và từng địa phương. • Huy động tối đa và sử dụng hiệu quả cao nguồn vốn đầu tư, các nguồn tài lực, vật lực của ngành, địa phương và toàn xã hội. • Thực hiện đúng những qui định pháp luật và yêu cầu kinh tế - kỹ thuật trong lĩnh vực đầu tư.
2.2. Mục tiêu quản lý đầu tư của từng cơ sở • Mục tiêu quản lý đầu tư của từng cơ sở là nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu hoạt động, chiến lược phát triển của đơn vị, mục tiêu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả tài chính. • Mục tiêu cụ thể là: Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, nâng cao năng suất lao động, đổi mới công nghệ và tiết kiệm chi phí... 2.3. Mục tiêu quản lý đầu tư đối với từng dự án • Đối với từng dự án đầu tư, quản lý đầu tư là nhằm thực hiện đúng mục tiêu của dự án, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của đầu tư trên cơ sở thực hiện đúng tiến độ thời gian đã định, trong phạm vi chi phí được duyệt và với tiêu chuẩn hoàn thiện cao nhất.
3. Các nguyên tắc quản lý hoạt động đầu tư: 3.1. Thống nhất giữa chính trị và kinh tế, kết hợp hài hoà giữa hai mặt kinh tế và xã hội • Thống nhất giữa chính trị và kinh tế, kết hợp giữa kinh tế và xã hội là một đòi hỏi khách quan vì kinh tế quyết định chính trị và chính trị là sự biểu hiện tập trung của kinh tế, có tác dụng trở lại đối với sự phát triển kinh tế. • Trên giác độ quản lý vĩ mô hoạt động đầu tư, nguyên tắc “thống nhất giữa chính trị và kinh tế, kết hợp hài hoà giữa kinh tế và xã hội” thể hiện ở vai trò quản lý của Nhà nước, thể hiện trong các cơ chế quản lý đầu tư. • Đối với các cơ sở nguyên tắc đòi hỏi phải đảm bảo quyền lợi cho người lao động, doanh lợi cho cơ sở, đồng thời phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đối với nhà nước và xã hội. • Kết hợp tết giữa kinh tế và xã hội là điều kiện cần và là động lực cho sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế - xã hội nói chung và thực hiện mục tiêu đầu tư nói riêng.
3.2. Tập trung dân chủ • Nguyên tắc tập trung đòi hỏi công tác quản lý đầu tư cần tuân theo sự lãnh đạo thống nhất từ một trung tâm, đồng thời lại phát huy cao tính chủ động sáng tạo của địa phương, các ngành và của cơ sở. • Phải xác định rõ nội dung, mức độ và hình thức của tập trung và phân cấp quản lý. • Trong hoạt động đầu tư, nguyên tắc tập trung dân chủ được vận dụng ở hầu hết các khâu công việc, từ lập kế hoạch đến thực hiện kế hoạch, ở việc phân cấp quản lý và phân công trách nhiệm, ở cơ cấu bộ máy tổ chức với chế độ một thủ trưởng chịu trách nhiệm và sự lãnh đạo tập thể ở quá trình ra quyết định đầu tư...
3.3. Quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo đ ịa phương và vùng lãnh thổ • Chuyên môn hoá theo ngành và phân bố sản xuất theo vùng lãnh thổ là yêu cầu khách quan của nguyên t ắc quản lý kết hợp theo ngành và theo vùng lãnh thổ. • Đầu tư của một cơ sở chịu sự quản lý kinh tế - kỹ thuật của cả cơ quan chủ quản (ngành) và của địa phương. • Trong hoạt động đầu tư, để thực hiện nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành và lãnh thổ phải giải quyết hàng loạt vấn đề như: xây dựng các kế hoạch quy hoạch định hướng, xác định cơ cấu đầu tư hợp lý theo ngành và vùng lãnh thổ, giữa các ho ạt đ ộng đầu tư của các Bộ, ngành và địa phương...
3.4. Kết hợp hài hoà các loại lợi ích trong đầu tư • Đầu tư tạo ra lợi ích. Có nhiều loại lợi ích như lợi ích kinh tế và xã hội, lợi ích nhà nước, tập thể và cá nhân, lợi ích trực tiếp và gián tiếp, lợi ích trước mắt và lâu dài...Lợi ích kinh tế của các đối tượng khác nhau, vừa có tính thống nhất vừa có mâu thuẫn. • Trong hoạt động đầu tư, kết hợp hài hoà các loại lợi ích thể hiện sự kết hợp giữa lợi ích của xã hội mà đại diện là Nhà nước với lợi ích của các cá nhân và tập thể người lao động, giữa lợi ích của chủ đầu tư, nhà thầu, các cơ quan thiết kế, tư vấn, dịch vụ đầu tư và người hưởng lợi. • Trong một số hoạt động đầu tư và trong những môi trường nhất định, giữa lợi ích của nhà nước và các thành viên tham gia có thể mâu thuẫn nhau. Lợi ích của Nhà nước và xã hội bị xâm phạm... Do vậy, quản lý nhà nước cần có những quy chế, biện pháp để ngăn chặn mặt tiêu cực
II. NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ CÔNG CỤ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ 1. Nội dung quản lý đầu tư: 1.1. Nội dung quản lý đầu tư của nhà nước: Nhà nước thực hiện chức năng quản lý kinh tế của mình trong đó có việc quản lý hoạt động đầu tư. Nhà nước thống nhất quản lý đầu tư với các nội dung sau đây: • Nhà nước xây dựng, hoàn chỉnh hệ thống luật pháp và những văn bản dưới luật liên quan đến hoạt động đầu tư. • Xây dựng chiến lược, qui hoạch, kế hoạch đầu tư. • Ban hành kịp thời các chính sách chủ trương đầu tư. • Ban hành các định mức kinh tế - kỹ thuật, các chuẩn mực đầu tư. • Xây dựng chính sách cán bộ thuộc lĩnh vực đầu tư. • Đề ra chủ trương và chính sách hợp tác đầu tư với nước ngoài, chuẩn bị các nguồn lực tài chính, vật chất và nhân lực để hợp tác có hiệu qua cao. • Thực hiện chức năng kiểm tra giám sát. • Quản lý trực tiếp nguồn vốn nhà nước.
1.2. Nội dung quản lý đầu tư các Bộ, ngành và địa phương • Các Bộ, ngành, địa phương xây dựng chiến lược, qui hoạch đầu tư cho Bộ, ngành và địa phương mình. • Xác định danh mục các dự án cần đâu tư của ngành, địa phương. • Xây dựng các kế hoạch huy động vốn. • Hướng dẫn các nhà đầu tư thuộc ngành mình, địa phương mình lập dự án tiền khả thi và khả thi. • Ban hành những văn bản quan lý thuộc ngành mình, địa phương mình liên quan đến đầu tư. • Lựa chọn đối tác, đàm phán ký kết hợp đồng liên doanh liên kết trong hợp tác đầu tư với nước ngoài. • Trực tiếp kiểm tra giám sát quá trình hoạt động của các dự án đầu tư thuộc ngành, địa phương theo chức năng nhiệm vụ được phân cấp quản lý. • Hỗ trợ và trực tiếp xử lý những vấn đề phát sinh trong quá trình đầu tư như cấp đất, giải phóng mặt bằng, thuê và tuyển dụng lao động, xây dựng công trình... • Kiến nghị với cấp trên điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung những bất hợp lý trong cơ chế chính sách, qui định dưới luật... nhằm năng cao hiệu quả quản lý nhà nước và hiện quả kinh tế - xã hội của đầu tư.
• 1.3. Nội dung quản lý đầu tư của các cơ sở: Nội dung chủ yếu của quản lý hoạt động đầu tư ở cấp cơ sở là: • Xây dựng chiến lược, kế hoạch đầu tư; • Tổ chức lập dự án đầu tư; • Tổ chức quản lý quá trình thực hiện đầu tư và vận hành các kết quả đầu tư; • Điều phối, kiểm tra, đánh giá hoạt động đầu tư của cơ sở nói chung và của từng dự án đầu tư trong cơ sở nói riêng.
1.4. Phân biệt sự khác nhau giữa quản lý hoạt động đầu tư của Nhà nước với Cơ sở Sự khác nhau căn bản giữa công tác quản lý đầu tư của Nhà nước với các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ thể hiện trên các mặt sau: • Thứ nhât, về thể chế quản lý. + Nhà nước là chủ thể quản lý chung nhất hoạt động đầu tư của đất nước; + Các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ là chủ thể quản lý hoạt động đầu tư ở đơn vị mình. • Thứ hai, về phạm vi và quy mô quản lý đầu tư. + Quản lý đầu tư của nhà nước là hoạt động quản lý ở tầm vĩ mô, bao quát chung. + Quản ly hoạt động đầu tư của doanh nghiệp chỉ bó hẹp ở phạm vi từng doanh nghiệp riêng lẻ. • Thứ ba, về mục tiêu quản lý. + Quản lý của Nhà nước nhằm mục tiêu chủ yếu là bảo vệ các quyền lợi quốc gia, bảo vệ những lợi ích chung nhất cho mọi thành viên trong cộng đồng, đặc biệt là lợi ích lâu dài. + Các cơ sở kinh doanh, dịch vụ xuất phát chủ yếu từ lợi ích trực tiếp của mình trong khuôn khổ pháp luật do Nhà nước qui định đề thực hành quản lý hoạt động đầu tư.
• Thứ tư, về phương pháp quả lý đầu tư. + Nhà nước quản lý chủ yếu bằng phương pháp gián tiếp, định hướng, đề ra các chiến lược và kế hoạch, đưa ra các dự báo và thông tin về tình hình thị trường, nhu cầu đầu tư và điều tiết lợi ích cho toàn xã hội. + Các doanh nghiệp và cơ sở phải nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư cho mình, lập dự án cho từng hoạt động đầu tư cụ thể, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả kinh tế tài chính của công cuộc đầu tư, được hưởng các lợi ích xứng đáng và chịu sự điều tết lợi ích của Nhà nước. • Thứ năm, Quản lý Nhà nước đóng vai trò hướng dẫn, hỗ trợ, giám sát và kiểm tra còn các cơ sở là người bị quản lý và bị kiểm tra. • Thứ sáu, Nhà nước quản lý vừa bằng quyền lực thông qua pháp luật và qui định hành chính có tính bắt buộc, vừa bằng các biện pháp kinh tế thông qua chính sách đầu tư. Doanh nghiệp quản lý bằng phương pháp kinh tế và nghệ thuật thực hiện đầu tư. Doanh nghiệp là những đơn vị tự chủ, có tư cách pháp nhân, bình đẳng trước pháp luật, chịu sự kiềm tra của cơ quan nhà nước .
2. Phương pháp quản lý hoạt động đầu tư 2.1. Phương pháp kinh tế 2.2. Phương pháp hành chính 2.3. Phương pháp giáo dục 2.4. Áp dụng phương pháp toán và thống kê trong qu ản lý hoạt động đầu tư. • Phương pháp thông kê. • Mô hình toán kinh tế. • Vận trù học. • Điều khiển học.
2.5. Vận dụng tổng hợp các phương pháp quản lý trong quản lý hoạt động đầu tư Để quản lý hoạt động đầu tư một cách có hiệu quả cần vận dụng kết hợp các phương pháp quản lý. Điều này được giải thích bởi những lý do sau đây: • Thứ nhất, các qui luật kinh tế tác động lên hoạt động đầu tư một cách tổng hợp và hệ thống và dó đó  Các phương pháp quản lý là sự vận dụng các qui luật kinh tế nên chúng cũng phải được sử dụng tổng hợp thì mới có kết quả. • Thứ hai, hệ thống quản lý kinh tế và quản lý hoạt động đầu tư không phải là những quan hệ riêng lẻ mà là sự tổng hợp các quan hệ kinh tế, xã hội, chính trị, pháp luật... Do đó, chỉ trên cơ sở vận dụng tổng hợp các phương pháp quản lý mới có thể điều hành tốt hệ thống này. • Thứ ba, đối tượng tác động chủ yếu của quản lý con người. Con người lại là tổng hoà các quan hệ xã hội với nhiều động cơ, nhu cầu và tính cách khác nhau. Do đó, phương pháp tác động đến con người cũng phải là phương pháp tổng hợp.
• Thứ tư, mỗi phương pháp quản lý đều có phạm vi áp dụng nhất định, những ưu nhược điểm khác nhau và phù hợp với những điều kiện lịch sử cụ thể. Do đó, sử dụng tổng hợp các phương pháp này sẽ bổ xung cho nhau các ưu điểm, khắc phục các nhược điểm. • Thứ năm, các phương pháp quản lý luôn có mối quan hệ với nhau. Vận dụng tốt phương pháp quản lý này sẽ tạo điều kiện cho việc sử dụng tốt các phương pháp kia. Tuy nhiên, khi vận dụng kết hợp các phương pháp để quản lý hoạt động đầu tư cần xác định phương pháp áp dụng chủ yếu trên cơ sở hoàn cảnh cụ thể và mục tiêu quản lý. Phương pháp kinh tế xét cho cùng vẫn là phương pháp quan trọng nh ất vì nó thường đem lại hiệu quả rõ rệt, là tiền đề vững chắc
3. Các công cụ quản lý hoạt động đầu tư Có nhiều công cụ quản lý hoạt động đầu tư. Dưới đây là những công cụ chủ yếu: 3.1. Các qui hoạch tổng thể và chi tiết. 3.2. Các kế hoạch. 3.3. Hệ thống luật pháp. 3.4. Các định mức và tiêu chuẩn. 3.5. Danh mục các dự án đầu tư. 3.6. Các hợp đồng kinh tế. 3.7. Các chính sách và đòn bảy kinh tế. 3.8. Các thông tin cần thiết.
III. KẾ HOẠCH HOÁ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN: 1. Bản chất, tác dụng của kế hoạch đầu tư: • Bản chất công tác kế hoạch hoá đầu tư: Kế hoạch hoá là việc nhận thức và phản ánh tính kế hoạch khách quan của nền kinh tế quốc dân thành hệ thống các mục tiêu, những định hướng phát triển kinh tế - xã hội và những biện pháp, phương tiện và thời hạn thực hiện những mục tiêu đó nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Cần phân biệt phạm trù kế hoạch hoá với tính kế hoạch của nền kinh tế. Kế hoạch hoá hoạt động đầu tư phát triển (gọi tắt là kế hoạch hoá đầu tư) là một nội dung của công tác kế hoạch hoá, là quá trình xác định mục tiêu của hoạt động đầu tư và đề xuất những giải pháp tốt nhất để đạt mục tiêu đó với hiệu quả cao.