Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 3 - TS. Hoàng Thanh Liêm

Chia sẻ: Caphesuadathemmatong | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 3 Lập kế hoạch nghiên cứu, cung cấp cho người học những kiến thức như: Lựa chọn mô hình nghiên cứu; Xác định phương pháp nghiên cứu (tiếp cận nghiên cứu); Tổng quan tài liệu; Phát triển khung khái niệm và khung phân tích; Lập kế hoạch nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 3 - TS. Hoàng Thanh Liêm

BÀI 3. LÂP KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨUPHÁP NGHIÊN CỨU TS. Hoàng Thanh Liêm
Tài liệu tham khảo và học tập Trần Tiến Khai (2012) phương pháp nghiên cứu 1 kinh tế, kiến thức cơ bản, NXB Lao động. Giáo trình: Vũ Cao Đàm (2018) phương pháp luận 2 nghiên cứu khoa học (tài liệu học tập chính) 3 Bài giảng Trần Tiến Khai, Khoa KTPT ĐH Mở TP.HCM 2
CẤ TRÚ BÀI HỌ U C C 1. Lựa chọn mô hình nghiên cứu 2. Xác định phương pháp nghiên cứu (tiếp cận nghiên cứu) 3. Tổng quan tài liệu 4. Phát triển khung khái niệm và khung phân tích 5. Lập kế hoạch nghiên cứu 2
1. Mô hình nghiên cứu 1.1. Mô hình? Theo Tashakkori và Teddlie (2010), mô hình là một tổ hợp sự tin cậy được hình thành từ những lý thuyết của các nhà nghiên cứu, với phương pháp nghiên cứu có thể hiểu và giải thích được các ý tưởng. Sự tin cậy của các mô hình nghiên cứu được khẳng định ở từng giai đoạn cụ thể theo sự thay đổi của xã hội và theo đó các nhà nghiên cứu đã giới hạn phạm vi nghiên cứu của mình theo hướng tiếp cận định lượng hay định tính. 1.2. Mô hình NCKH: Mô hình nghiên cứu là phạm trù cần thiết trong nghiên cứu định tính và định lượng. Mô hình nghiên cứu thể hiện mối quan hệ có tính hệ thống giữa các yếu tố (biến) trong phạm vi nghiên cứu. Mối quan hệ này cần được phát hiện và/hoặc kiểm chứng. Tùy vào đề tài nghiên cứu mà chúng ta sử dụng mô hình nghiên cứu phù hợp. 4
1.3 Thành phần mô hình nghiên cứu Một mô hình nghiên cứu gồm 2 thành phần cơ bản, bao gồm: 1 Các biến nghiên cứu 2 Các mối quan hệ giữa các biến nghiên cứu (được thể hiện qua các giả thuyết nghiên cứu). Lưu ý: Đối với một nghiên cứu hành vi (xã hội học) thuật ngữ mô hình nghiên cứu là chỉ mối quan hệ giữa các nhân 3 tố (biến nghiên cứu) với nhau như thế nào dựa trên các lý thuyết kinh tế, quản trị, tâm lý xã hội…… 5
VD: Mô hình nghiên cứu đơn giản Yếu tố 1 Yếu tố 2 Yếu tố 3 Biến chịu tác động Yếu tố 4 Yếu tố 5 Trong mô hình nghiên cứu này, thiết lập MQH giữa 5 yếu tố với một yếu tố chịu tác động nào đó (gọi là biến phụ thuộc). Tùy vào mô hình nghiên cứu có thể có nhiều quan hệ nhân quả hơn. 6
Ví dụ: Mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường Đại học Phan Thiết Địa điểm thuận lợi Thời gian học linh hoạt Quyết định Học phí hợp lý chọn trường ĐH Phan Thiết Chất lượng giáo dụ c Cơ sở vật chất Trong mô hình nghiên cứu này, thiết lập MQH giữa 5 yếu tố với một yếu tố chịu tác động nào đó (gọi là biến phụ thuộc). Tùy vào mô hình nghiên cứu có thể có nhiều quan hệ nhân quả hơn. 7
1.4 CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Biến số là những đại lượng hay những đặc tính có thể thay đổi từ người này sang người khác hay từ thời điểm khác này sang thời điểm khác. Biến số thể hiện một đại lượng nó được gọi là biến số định lượng; biến số định lượng nhằm thể hiện một đại lượng và có giá trị là những con số và phải luôn luôn đi kèm theo đơn vị. Thông thường có 02 loại biến nghiên cứu: + Biến độc lập (biến giải thích) + Biến phụ thuộc (Biến được giải thích, biến mục tiêu). 8
1.4 CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Biến độc lập? Là các biến nghiên cứu không chịu sự tác động của các biến khác và dùng để giải thích cho các biến phụ thuộc Biến phụ thuộc? Là những biến nghiên cứu chịu sự tác động của các biến khác (thông qua các lý thuyết được thiết lập). Lưu ý: Khái niệm thế nào là biến độc lập và biến phụ thuộc được xác định thông qua quan hệ giữa các biến với nhau. 9
1.4 CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Biến trung gian? Là một biến giữa biến độc lập và biến phụ thuộc, nó không thay đổi lớn về mức đô ảnh hưởng đến biến phụ thuộc Biến quan sát? Là các khía cạnh có thể trực tiếp khảo sát đối tượng điều tra được. Thực tế biến quan sát là các câu hỏi điều tra. Biến tiềm ẩn: Đối với các dạng hành vi n/c nói chung thì các biến n/c thường không thể xác định được một cách trực tiếp mà phải thông qua nhiều khía cạnh khác nhau. Biến kiểm soát: Là một biến không thay đổi lớn về mức độ ảnh hưởng đến biến phụ thuộc 10
1.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN NGHIÊN CỨU Sau khi xác định vấn đề nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, định hướng nghiên cứu….xác định phương pháp tiếp cận trong NCKH. 11
2. TIẾP CẬN NGHIÊN CỨU 1 Nghiên cứu định tính, định lượng và phối hợp 2. Khác biệt giữa định tính và định lượng 3. Khung lý thuyết, khung khái niệm và khung phân tích
Ba phương pháp nghiên cứu tổng quát (tiếp cận nghiên cứu)  Định tính (qualitative research methods)  Định lượng (quantitative research methods)  hợp (mixed research methods) Phối 4
2.1 Nghiên cứu định tính  nhằm mô tả bản chất của sự vật, hiện tượng  thông tin dưới dạng thang đo danh nghĩa (nominal scale) hay là thang đo thứ bậc (ordinal scale)  không quan tâm đến sự biến thiên của đối tượng nghiên cứu  không nhằm lượng hóa sự biến thiên này  không nhất thiết phải áp dụng các công cụ thống kê 5
1.1 Nghiên cứu định tính  Áp dụng khi nào? Khi cần biết:  cái gì xảy ra  xảy ra thường xuyên hay không  như thế nào (quá trình diễn ra) và  tại sao (ý nghĩa)  cần hiểu biết một khái niệm hay tượng hiện  khám phá một vấn đề mới mẻ 6
2.1 Nghiên cứu định tính  Phương pháp thu thập dữ liệu  phỏng vấn nhóm (focus group),  phỏng vấn chuyên gia (individual depth interview),  nghiên cứu tình huống (case studies),  lý thuy  ếứ nghiên c ền (grounded theory), t nu hành động (action và research),  quan sát (observation). 7
2.1 Nghiên cứu định tính  Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu  các kỹ thuật phân tích nội dung (content analysis) đối với  các bản ghi chép  các bản ghi âm, thu hình  các chứng cứ, sự kiện hiện hữu 8
2.2 Nghiên cứu định lượng  Mục tiêu:  lượng hóa sự biến thiên của đối tượng nghiên cứu.  ứng dụng công cụ thống kê  Thu thập thông tin:  Điều tra/khảo sát thống kê  Tổ chức thí nghiệm trong điều kiện có kiểm soát  Xác định mẫu và tổng thể  Nêu rõ chiến lược điều tra, thu thập và phân tích dữ liệu 9
2.3 Nghiên cứu phối hợp  Sử dụng các khía cạnh của cả các phương pháp định lượng lẫn định tính  Hiểu bản chất của sự vật, hiện tượng nghiên cứu  mô tả chi tiết và tổng quát hóa các kết quả  Dùng số liệu, thông tin của mẫu để ước đoán số liệu, thông tin của dân số nghiên cứu 10
Sự khác biệt Định tính Định lượng Tiêu điểm của Hiểu và diễn dịch Mô tả, giải thích và dự báo nghiên cứu Can dự của nhà Nhà nghiên cứu là xúc Bị hạn chế, kiểm soát để nghiên cứu tác tránh thiên lệch Mục tiêu Hiểu sâu sắc, xây dựng Mô tả hoặc dự báo, xây nghiên cứu lý thuyết dựng hoặc kiểm định lý thuyết Chọn mẫu Phi xác suất, có mục Xác suất đích Cỡ Nhỏ Lớn