Bài giảng Quản trị tài chính<br />
<br />
NỘI DUNG<br />
CHƯƠNG 5<br />
QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH<br />
<br />
1.Tổng quan về rủi ro tài chính<br />
2.Mục tiêu của quản trị rủi ro tài chính<br />
3.Các hình thức quản trị rủi ro tài chính<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh<br />
<br />
1. Tổng quan về rủi ro tài chính<br />
<br />
1. Tổng quan về rủi ro tài chính<br />
<br />
Trong lĩnh vực tài chính, rủi ro là một khái niệm đánh giá<br />
mức độ biến động hay bất ổn của một giao dịch hay danh<br />
<br />
Rủi ro<br />
<br />
mục đầu tư.<br />
Rủi ro có thể chia làm 2 loại:<br />
Rủi ro hệ thống<br />
<br />
Rủi ro bất thường (Unexpected risk): là những rủi ro không<br />
dự tính được, phát sinh do thiên tai, dịch họa, trộm cắp, cháy<br />
nổ...<br />
Rủi ro kỳ vọng (Expected risk) là những rủi ro có thể dự tính<br />
được trước như: biến động giá cả nguyên vật liệu, giá cả sản<br />
phẩm, lãi suất, tỷ giá....<br />
<br />
Rủi ro hệ thống<br />
<br />
Rủi ro tỷ <br />
giá<br />
<br />
Rủi ro lãi <br />
suất<br />
<br />
Rủi ro phi hệ thống<br />
<br />
Rủi ro <br />
thị <br />
trường<br />
<br />
Rủi ro <br />
kinh <br />
doanh<br />
<br />
Rủi ro <br />
sử dụng <br />
đòn bẩy <br />
tài chính<br />
<br />
Rủi ro <br />
tín <br />
dụng<br />
<br />
Rủi ro phi hệ thống<br />
<br />
Rủi ro lãi suất chỉ những thay đổi trong lãi suất tác động đến<br />
kết quả sản xuất kinh doanh.<br />
<br />
Rủi ro kinh doanh (Business risk) Rủi ro liên quan đến một<br />
hoạt động đặc trưng của doanh nghiệp.<br />
<br />
Rủi ro tỷ giá là rủi ro phát sinh do sự biến động của tỷ giá làm<br />
ảnh hưởng đến giá trị kỳ vọng trong tương lai.<br />
<br />
Rủi ro do sử dụng đòn bẩy tài chính Rủi ro do doanh nghiệp<br />
sử dụng nợ trong cấu trúc vốn.<br />
<br />
Rủi ro thị trường chỉ đến những thiệt hại liên quan đến thay đổi<br />
trong giá cả hàng hóa, nguyên vật liệu...<br />
<br />
Rủi ro tín dụng Rủi ro mà một bên trong giao dịch sẽ không<br />
thể chi trả đúng hạn trong tưong lai.<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh ‐ ĐHNH TPHCM<br />
<br />
1<br />
<br />
Bài giảng Quản trị tài chính<br />
<br />
Nguyên nhân của rủi ro tài chính<br />
Rủi ro tài chính (Financial risk) Rủi ro liên quan đến<br />
những thay đổi của những nhân tố như lãi suất, giá cổ<br />
phiếu, giá hàng hóa, tỷ giá và những rủi ro do doanh<br />
nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính trong kinh doanh<br />
<br />
Quản trị rủi ro tài chính<br />
Quản trị rủi ro tài chính là làm giảm thiểu ở mức tối<br />
<br />
Rủi ro phát<br />
sinh từ<br />
những thay<br />
đổi từ môi<br />
trường bên<br />
ngoài<br />
<br />
Rủi ro phát sinh<br />
từ những giao<br />
dịch với các đối<br />
tác trong kinh<br />
doanh<br />
<br />
Rủi ro phát<br />
sinh từ nội<br />
bộ doanh<br />
nghiệp<br />
<br />
2. CÁCH THỨC QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH<br />
Mua bảo hiểm<br />
<br />
đa ảnh hưởng của những biến cố đến giá trị công ty.<br />
Quản trị rủi to tài chính làm giảm độ biến động bất<br />
thường của giá trị công ty hoặc dòng tiền thực của<br />
công ty<br />
- Những rủi ro công ty phải đối mặt là gì?<br />
- Công ty có phải trả chi phí để giảm thiểu rủi ro?<br />
<br />
Sử dụng công cụ tài chính phái sinh:<br />
Hợp đồng kỳ hạn (Forward)<br />
Hợp đồng giao sau (Future)<br />
Quyền chọn (Option)<br />
Hoán đổi (Swap) và các công cụ phái sinh khác<br />
<br />
- Rủi ro nên được kiểm soát như thế nào?<br />
<br />
MUA BẢO HIỂM<br />
Các công ty mua bảo hiểm để giảm thiểu những thiệt hại vì<br />
nhũng lý do bất khả kháng như: cháy nổ, tai nạn (tàu thủy,<br />
máy bay), thiên tai…<br />
Các loại bảo hiểm:<br />
Bảo hiểm trách nhiệm kinh doanh<br />
Bảo hiểm trách nhiệm công cộng<br />
Bảo hiểm trách nhiệm sản phẩm<br />
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp<br />
Bảo hiểm tín dụng thương mại<br />
Bảo hiểm tài sản<br />
Bảo hiểm di chuyển trong kinh doanh<br />
….<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh ‐ ĐHNH TPHCM<br />
<br />
Quản lý rủi ro giá hàng hóa<br />
Quản lý rủi ro tín dụng<br />
Quản lý rủi ro lãi suất<br />
Quản lý rủi ro tỷ giá<br />
<br />
2<br />
<br />
Bài giảng Quản trị tài chính<br />
<br />
Giá dầu thế giới (USD/thùng)<br />
120<br />
<br />
100<br />
<br />
Sáp nhập theo chiều dọc<br />
80<br />
<br />
Ký hợp đồng dài hạn<br />
<br />
60<br />
<br />
40<br />
<br />
Phòng vệ bằng hợp đồng giao sau<br />
<br />
20<br />
<br />
<br />
<br />
Xây dựng chính sách bán chịu<br />
<br />
<br />
<br />
Sử dụng công cụ quản lý rủi ro tín dụng<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
11/2015<br />
<br />
09/2015<br />
<br />
07/2015<br />
<br />
05/2015<br />
<br />
03/2015<br />
<br />
01/2015<br />
<br />
11/2014<br />
<br />
09/2014<br />
<br />
07/2014<br />
<br />
05/2014<br />
<br />
03/2014<br />
<br />
01/2014<br />
<br />
11/2013<br />
<br />
09/2013<br />
<br />
07/2013<br />
<br />
05/2013<br />
<br />
03/2013<br />
<br />
01/2013<br />
<br />
11/2012<br />
<br />
09/2012<br />
<br />
07/2012<br />
<br />
05/2012<br />
<br />
03/2012<br />
<br />
01/2012<br />
<br />
11/2011<br />
<br />
09/2011<br />
<br />
07/2011<br />
<br />
05/2011<br />
<br />
03/2011<br />
<br />
01/2011<br />
<br />
11/2010<br />
<br />
09/2010<br />
<br />
07/2010<br />
<br />
05/2010<br />
<br />
03/2010<br />
<br />
01/2010<br />
<br />
0<br />
<br />
Tiêu chuẩn bán chịu<br />
Điều khoản bán chịu<br />
Rủi ro bán chịu<br />
Quản trị thu tiền<br />
<br />
Quy trình nghieäp vuï bao thanh toaùn<br />
Chi phí bao thanh toaùn tuøy thuoäc:<br />
• Caùc dòch vuï maø bao thanh toaùn cung caáp cho<br />
doanh nghieäp<br />
• Bieåu phí cuï theå cho töøng dòch vuï.<br />
Trong giao dịch BTT quốc tế, lợi ích các tổ chức<br />
cung ứng dịch vụ BTT có được gồm: phí BTT 0,5 – 1,1%<br />
giá trị khoản phải thu; phí quản lý sổ sách, chứng từ liên<br />
quan đến khoản phải thu 0,3% - 0,9% giá trị hóa đơn; và<br />
lãi suất BTT khi mua lại có kỳ hạn các khoản phải thu.<br />
<br />
Doanh nghiệp<br />
(Người bán hàng)<br />
(4)<br />
Thanh<br />
toán<br />
<br />
(1)<br />
Hợp<br />
đồng<br />
<br />
HH,DV (2)<br />
<br />
(3)<br />
Hoá<br />
đơn<br />
<br />
Người mua 1<br />
(người mắc nợ)<br />
Người mua 2<br />
(người mắc nợ)<br />
<br />
Ngân hàng<br />
Người mua n<br />
(người mắc nợ)<br />
Trả tiền cho NH theo hoá đơn (5)<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh ‐ ĐHNH TPHCM<br />
<br />
3<br />
<br />
Bài giảng Quản trị tài chính<br />
<br />
QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
<br />
NGUỒN GỐC PHÁT SINH RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Ví duï:<br />
<br />
Nguồn gốc phát sinh rủi ro lãi suất<br />
<br />
Giải pháp quản lý rủi ro lãi suất<br />
<br />
NGUỒN GỐC PHÁT SINH RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Döï aùn<br />
ñaàu tö<br />
<br />
10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
<br />
LIBOR + 0,75%<br />
<br />
12%<br />
CTy A<br />
<br />
10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn trung bình 5<br />
naêm<br />
<br />
NGUỒN GỐC PHÁT SINH RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Tình hình thu vaø chi laõi cuûa coâng ty A:<br />
Thu nhaäp töø döï aùn ñaàu tö<br />
Chi phí laõi<br />
Tình hình thu vaø chi laõi cuûa coâng ty B:<br />
<br />
7%<br />
Phaùt haønh<br />
traùi phieáu<br />
<br />
Coâng ty B coù moät khoaûn vay 10 trieäu USD baèng phaùt haønh traùi<br />
phieáu trong thôøi haïn 5 naêm vôùi laõi suaát coá ñònh laø 7%, ñoàng thôøi<br />
coù danh muïc ñaàu tö ñöôïc höôûng laõi suaát baèng LIBOR coäng 75<br />
ñieåm.<br />
<br />
Lôïi nhuaän<br />
<br />
CTy B<br />
<br />
LIBOR + 0,5%<br />
Ngaân<br />
haøng<br />
cho vay<br />
<br />
Danh muc<br />
10 trieäu USD<br />
ñaàu tö<br />
Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
<br />
Coâng ty A coù döï aùn ñaàu tö trò giaù 10 trieäu USD coù theå taïo ra tyû<br />
suaát lôïi nhuaän trung bình 12%. Ñeå coù nguoàn voán ñaàu tö, coâng ty<br />
vay voán ngaân haøng thôøi haïn 5 naêm vôùi laõi suaát thaû noåi baèng<br />
LIBOR coäng 50 ñieåm cô baûn.<br />
<br />
10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn trung bình 5<br />
naêm<br />
<br />
NGUỒN GỐC PHÁT SINH RỦI RO LÃI SUẤT<br />
<br />
Vì laõi suaát thu ñöôïc laø laõi suaát coá ñònh (hoaëc thaû noåi)<br />
vaø laõi suaát chi traû laø laõi suaát thaû noåi (hoaëc coá ñònh) neân<br />
söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát treân thò tröôøng laøm phaùt sinh<br />
ruûi ro laõi suaát vaø aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh lôïi cuûa<br />
coâng ty A vaø coâng ty B.<br />
Quaûn lyù ruûi ro laõi suaát laø việc sử dụng caùc bieän<br />
<br />
Thu laõi töø danh muïc ñaàu tö<br />
Chi traû laõi cho traùi phieáu phaùt haønh<br />
Thu nhaäp laõi<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Thực hiện hợp đồng hoán đổi lãi suất<br />
Hoaùn ñoåi laõi suaát laø moät hôïp ñoàng giöõa hai beân ñeå trao<br />
ñoåi soá laõi phaûi traû tính treân moät soá tieàn nhaát ñònh<br />
trong moät thôøi haïn nhaát ñònh, trong ñoù moät beân traû laõi<br />
suaát coá ñònh trong khi beân kia traû laõi suaát thaû nổi theo<br />
thoaû thuaän trong suoát thôøi haïn hôïp ñoàng.<br />
<br />
phaùp nhaèm giaûm thieåu nhöõng thieät haïi hay toån<br />
thaát coù theå xaûy ra do bieán ñoäng cuûa laõi suaát.<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh ‐ ĐHNH TPHCM<br />
<br />
4<br />
<br />
Bài giảng Quản trị tài chính<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Các trường hợp hoán đổi lãi suất<br />
Hoaùn ñoåi laõi suaát ñoàng Vieät Nam hoaëc ngoaïi teä giöõa<br />
ngaân haøng vôùi doanh nghieäp vay voán taïi ngaân haøng ñoù.<br />
<br />
<br />
<br />
Hoaùn ñoåi laõi suaát ñoàng Vieät Nam hoaëc ngoaïi teä giöõa<br />
ngaân haøng vôùi doanh nghieäp vay voán taïi toå chöùc tín<br />
duïng khaùc, vay voán cuûa nöôùc ngoaøi.<br />
<br />
<br />
<br />
Hoaùn ñoåi laõi suaát ñoàng Vieät Nam hoaëc ngoaïi teä giöõa caùc<br />
ngaân haøng vôùi nhau.<br />
<br />
<br />
<br />
Hoaùn ñoåi laõi suaát ngoaïi teä giöõa ngaân haøng vôùi toå chöùc<br />
tín duïng ôû nöôùc ngoaøi.<br />
<br />
<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Xaùc ñònh soá laõi roøng töøng kyø vaø toång laõi roøng<br />
Số lãi ròng từng kỳ<br />
<br />
=<br />
<br />
Số lãi được nhận từng kỳ - Số<br />
lãi phải trả từng kỳ<br />
<br />
Số lãi được nhận (hoặc<br />
phải trả) từng kỳ<br />
<br />
=<br />
<br />
Số dư nợ gốc x lãi suất cố định<br />
x số ngày tính lãi<br />
<br />
Toång laõi roøng caùc giao dòch hoaùn ñoåi laõi suaát taïi moät thôøi ñieåm<br />
laø toång soá laõi roøng cuûa taát caû caùc hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laõi suaát<br />
ñang coøn hieäu löïc thöïc hieän taïi thôøi ñieåm ñoù.<br />
Soá laõi roøng cuûa moät hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laõi suaát taïi moät thôøi<br />
ñieåm laø toång caùc soá laõi roøng töøng kyø cuûa caùc kyø coøn hieäu löïc<br />
thöïc hieän cuûa hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laõi suaát, tính theo laõi suaát coá<br />
ñònh ñaõ thoûa thuaän vaø laõi suaát thaû noåi taïi thôøi ñieåm ñoù.<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Thanh toán số lãi ròng từng kỳ<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Caùc beân thanh toaùn cho nhau tieàn laõi roøng töøng kyø phaùt<br />
sinh töø hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laõi suaát ñaõ ñöôïc kyù keát.<br />
Kyø haïn thanh toaùn tieàn laõi roøng do caùc beân thoûa thuaän,<br />
toái ña laø moät naêm.<br />
Khi thanh toaùn tieàn laõi roøng baèng ngoaïi teä, caùc beân thöïc<br />
hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà quaûn lyù ngoaïi hoái.<br />
Khi thanh toaùn tieàn laõi roøng ra nöôùc ngoaøi, caùc beân thöïc<br />
hieän theo quy ñònh phaùp luaät veà chuyeån tieàn ra nöôùc<br />
ngoaøi.<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Döï aùn 10 trieäu USD<br />
ñaàu tö Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
12%<br />
<br />
X%<br />
<br />
Coâng Ty<br />
A<br />
<br />
LIBOR<br />
<br />
LIBOR + 0,5%<br />
Ngaân<br />
haøng<br />
cho vay<br />
<br />
10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
<br />
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT<br />
Công ty A<br />
Nhaän töø döï aùn ñaàu tö:<br />
Traû cho ngaân haøng:<br />
Nhaän töø ngaân haøng:<br />
Traû nôï vay:<br />
<br />
Laõi suaát roøng nhaän ñöôïc:<br />
<br />
Công ty B<br />
Nhaän töø danh muïc ñaàu tö:<br />
Traû cho Sacombank:<br />
Nhaän töø Sacombank:<br />
Traû laõi traùi phieáu phaùt haønh:<br />
Laõi suaát roøng nhaän ñöôïc:<br />
<br />
ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh ‐ ĐHNH TPHCM<br />
<br />
Soá tieàn tính laøi: 10 trieäu USD<br />
Ngaân haøng Thôøi haïn: 5 naêm<br />
<br />
HOÁN ĐỔI LÃI SUẤT<br />
Döï aùn 10 trieäu USD<br />
ñaàu tö Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
12%<br />
Coâng Ty<br />
A<br />
<br />
Danh muc<br />
ñaàu tö<br />
<br />
X%<br />
<br />
Y%<br />
Ngaân haøng<br />
LIBOR<br />
<br />
LIBOR<br />
<br />
7%<br />
<br />
LIBOR + 0,5%<br />
Ngaân<br />
haøng<br />
cho vay<br />
<br />
LIBOR + 0,75%<br />
Coâng Ty<br />
B<br />
<br />
10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn trung<br />
bình 5 naêm<br />
<br />
Phaùt haønh<br />
traùi phieáu<br />
<br />
Soá tieàn tính laøi: 10 trieäu USD<br />
Thôøi haïn: 5 naêm<br />
<br />
5<br />
<br />