Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Chương 4: Quyết định nguồn vốn và chi phí sử dụng vốn

N I DUNG CHÍNH ********* Chương 4 QUY T NH NGU N V N VÀ CHI PHÍ S D NG V N 4.1 M t s v n 4.2 Quy t h n 4.3 Quy t 4.4 Xác cơ b n nh ngu n v n ng n nh ngu n v n dài h n nh chi phí s d ng v n<br /> <br /> 4.1 M t s v n<br /> <br /> cơ b n<br /> <br /> 4.2 Quy t<br /> <br /> nh ngu n v n ng n h n<br /> <br /> Quy t nh ngu n v n g m có quy t nh ngu n v n ng n h n và v n dài h n. Tuy nhiên, trong tài chính doanh nghi p ngư i ta quan tâm nghiên c u quy t nh ngu n v n dài h n hơn là ng n h n. Quy t nh ngu n v n dài h n g m nh ng quy t nh: Quy t nh v cơ c u v n ch s h u và n ; Quy t nh lo i n vay và Quy t nh khi nào nên huy ng. Có ít nh t 3 cách quy t nh ngu n v n nh m t o ra giá tr cho công ty: Ph nh nhà u tư; Ti t ki m chi phí hay tăng h tr nh s d ng v n vay; và T o ra ch ng khoán m i.<br /> <br /> 4.2.1 Nhu c u tài tr ng n h n 4.2.1.1 Nhu c u tài tr ng n h n thư ng xuyên Xu t phát t chênh l ch v th i gian và quy mô gi a dòng ti n vào và dòng ti n ra c a công ty. Khi dòng ti n ra l n hơn dòng ti n vào, công ty c n b sung v n thi u h t. 4.2.1.2 Nhu c u tài tr ng n h n th i v Nhu c u này xu t phát t c i m th i v c a ho t ng s n xu t kinh doanh khi n cho nhu c u v n tăng t bi n.<br /> <br /> 4.2.2 Ngu n v n tài tr ng n h n ó là ngu n v n có th i h n s d ng dư i 1 năm. Ngu n này dùng u tư vào các tài s n ng n h n. Ngu n tài tr ng n h n bao g m: - Ph i tr ngư i bán (tín d ng thương m i). - Vay ng n h n ngân hàng. - Vay ng n h n khác. - Các kho n ph i tr khác: Ph i tr ngư i lao ng, ph i n p thu , ph i n p b o hi m …<br /> <br /> 4.2.3 Quy t nh l a ch n ngu n v n ng n h n 4.2.3.1 Vay ngân hàng hay tín d ng TM. Ví d 1: Nhà cung c p bán ch u hàng hóa cho công ty tr giá 100 tri u ng theo i u kho n “2/10 net 30”. V i i u kho n này, công ty ph i quy t nh l a ch n l y chi t kh u 2% và b qua th i gian tài tr thương m i 20 ngày, hay b qua chi t kh u 2% l y kho n tài tr thương m i 20 ngày. N u l y chi t kh u công ty ph i tr 98 tri u ng vào ngày th 10. Công ty có th vay ngân hàng v i lãi su t 1%/tháng tr cho ngư i bán.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4.2.3.1 Vay ngân hàng hay tín d ng TM (tt). Ví d 1 (tt): Chúng ta có th s d ng mô hình chi t kh u dòng ti n v i lãi su t 1%/tháng quy i s ti n 100 tri u ng v hi n giá t i th i i m công ty tr ti n l y chi t kh u 2%. Hi n giá = 100/(1 + 20 x 1%/30) = 99,34 tri u Như v y chi phí thay th kho n tín d ng thương m i là 100 – 99,35 = 0,65 tri u trong khi l i ích khi l y chi t kh u là 2 tri u ng. Trong trư ng h p này công ty nên l y chi t kh u.<br /> <br /> 4.2.3.2 Vay ngân hàng hay phát hành tín phi u cty. Cơ s quy t nh chính là so sánh chi phí vay ngân hàng và phát hành tín phi u. - Trong trư ng h p vay ngân hàng, công ty nh n s ti n là P hi n t i và sau này hoàn tr s ti n là FV. Chi phí khoàn vay này tính theo năm là: i = (FV – P) x 360/P.n Trong ó n là s ngày c a th i h n vay<br /> <br /> 4.2.3.2 Vay ngân hàng hay phát hành tín phi u cty (tt). - Trong trư ng h p phát hành tín phi u, công ty s phát hành tín phi u có m nh giá là Par và bán ra th trư ng v i giá bán ã tr chi phí phát hành là PP khi ó chi phí phát hành tính theo năm là: Ycp = (Par – PP) x 360/PP.n Trong ó n là th i h n c a tín phi u. V i hai mô hình trên vi c l a ch n phương án nào ch c n so sánh i và Ycp.<br /> <br /> 4.3 Quy t<br /> <br /> nh ngu n v n dài h n<br /> <br /> 4.3.1 Nhu c u tài tr dài h n Xu t phát t nhu c u u tư v n vào các d án, u tư vào tài s n c nh và u tư vào tài s n lưu ng thư ng xuyên. 4.3.2 Các ngu n v n tài tr dài h n - Ngu n v n c ph n thư ng. - Ngu n v n vay dài h n. - Ngu n v n c ph n ưu ãi.<br /> <br /> 4.3.3 Quy t nh l a ch n ngu n v n dài h n - L a ch n d a vào ưu, như c i m c a ngu n v n: Lo i N.V n Ưu i m Như c i m<br /> <br /> 4.3.3 Quy t<br /> <br /> nh l a ch n ngu n v n dài h n (tt)<br /> <br /> - L a ch n ngu n v n d a vào ngân lưu kỳ v ng c a công ty: Ngân lưu kỳ v ng c a công ty là ngu n mà công ty d a vào ó trang tr i t t c chi phí, k c chi phí huy ng v n, và mang l i l i t c cho c ông. Vi c l a ch n ngu n v n s ph thu c vào ch tiêu EBIT em l i EPS cao. + N u EBIT kỳ v ng vư t qua i m hòa v n gi a phương án s d ng v n c ph n thư ng và c ph n ưu ãi thì ch n v n c ph n ưu ãi s mang l i EPS cao hơn. + N u EBIT kỳ v ng vư t qua i m hòa v n gi a phương án s d ng v n c ph n thư ng và n vay thì ch n n vay s mang l i EPS cao hơn.<br /> <br /> - B t bu c tr v n g c - ư c kh u tr thu . và lãi. -N - Có th t n d ng l i th - R i ro tài chính tăng, òn b y tài chính. h s n tăng. - C t c không ư c - Không ph i tr v n g c. kh u tr thu . - C ph n - Có th ch n nhi u lo i ưu ãi - Kho huy ng kh i khác nhau. lư ng l n. - C t c không ư c - Không ph i tr v n g c. kh u tr thu . - C ph n thư ng - Không b áp l c l n- Có th nh hư ng n trong vi c tr l i t c. quy n qu n ly.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4.4 Xác nh chi phí s d ng v n 4.4.1 Chi phí s d ng v n c ph n ưu ãi Chính là chi phí mà công ty ph i tr cho vi c huy ng v n c ph n ưu ãi. C t c tr cho c phi u ưu ãi thư ng c nh, nên d a vào công th c nh giá: Pp = DP/Rp Ta có: RP = DP/Pp Khi huy ng v n, công ty ph i t n chi phí phát hành, vì v y s ti n thu ư c c a công ty b ng giá bán c phi u tr i chi phí phát hành và g i là Pnet. Khi ó chi phí s d ng v n là: RP = DP/Pnet<br /> <br /> 4.4.1 Chi phí s d ng v n c ph n ưu ãi (tt) Trong ó: P0: Giá c phi u ưu ãi. DP: C t c m i c phi u. Rp: L i su t yêu c u c a nhà u tư ng th i cũng là chi phí s d ng v n c ph n ưu ãi. Pnet = P0 – Chi phí phát hành (F)<br /> <br /> 4.4.2 Chi phí s d ng v n c ph n thư ng 4.4.2.1 S d ng mô hình Gordon Ta có công th c nh giá c phi u: P = D1/(Re – g) = D0(1 + g)/(Re – g) T ó ta suy ra chi phí s d ng v n: Re = (D1/P) + g = [D0 (1 + g)/P] + g Trong ó: D0: C t c hi n t i, có th l y c t c công ty v a chia cho c ng. P: Giá c phi u, có th l y giá ang giao d ch trên th trư ng. g: T c tăng trư ng c t c, d a vào chính sách tr c t c hàng năm c a công ty.<br /> <br /> 4.4.2.1 S d ng mô hình CAMP Theo mô hình CAMP thì lãi su t kỳ v ng Re c a m t kho n u tư ư c xác nh b ng công th c sau: Re = Rf + βe(RM – Rf) Trong ó: Rf : L i su t phi r i ro. βe: H s Beta c a c phi u RM: L i su t kỳ v ng c a th trư ng<br /> <br /> 4.4.2.1 S d ng mô hình CAMP (tt) Ví d 2: M t công ty có h s beta 1,2, lãi su t n bù r i ro th trư ng là 8% và lãi su t phi r i ro là 6%. C t c v a chia c a công ty là 2 USD/Cp, t l tăng trư ng kỳ v ng c a c phi u là 8%. Giá bán ch ng khoán trên th trư ng là 30 USD/CP. Chi phí s d ng v n CSH là bao nhiêu? Re = 6% + 1,2 x 8% = 15,6% N u s d ng mô hình tăng trư ng c t c c (Gordon) ta có: Re = D0(1 + g)/P + g Re = 2 x (1 + 8%)/30 + 8% = 15,2% nh<br /> <br /> 4.4.3 Chi phí s d ng n Công ty có th huy ng v n b ng cách i vay các t ch c tài chính trung gian hay phát hành trái phi u. Chi phí tr lãi vay ư c tr vào l i nhu n khi tính thu TNDN, vì v y chi phí s d ng n là chi phí s d ng n ã i u ch nh thu . N u lãi su t huy ng n là RD, TC là thu su t thì chi phí s d ng n là RD.(1 – TC)<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4.4.3 Chi phí s d ng n (tt) N u công ty huy ng n b ng cách phát hành trái phi u, lãi su t huy ng n chính là lãi su t trái phi u áo h n. n I M Pnet = + ∑ t (1 + RD)n t=1 (1 + RD) Pnet: Ti n thu do bán trái phi u ã tr phát hành. I: Ti n lãi tr nh kỳ. M: M nh giá trái phi u. n: Th i gian áo h n trái phi u. chi phí<br /> <br /> 4.4.3 Chi phí s d ng n (tt) Ví d 3: M t công ty phát hành trái phi u m nh giá 100 USD, lãi su t trái phi u là 9%, kỳ h n 3 năm, trái phi u ư c bán trên th trư ng v i giá 96 USD, chi phí phát hành bình quân 1 USD/TP. Lãi su t công ty ph i tr khi huy ng trái phi u là RD ư c xác nh b ng cách gi i phương trình sau: Ta có: I = 9% x 100 = 9 USD Pnet = 96 – 1 = 95 USD 95 = 9/(1+RD)1 + 9/(1+RD)2 + 9/(1+RD)3 + 100/(1+RD)3 => RD = 11,05%/năm<br /> <br /> 4<br /> <br />