Bài giảng Thanh toán quốc tế - Chương 4: Tổng quan về ngân hàng thương mại

Chia sẻ: Mhnjmb Mhnjmb | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

234
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu trình bày trong chương 4 Tổng quan về ngân hàng thương mại thuộc bài giảng Thanh toán quốc tế trình bày về các nội dung lần lượt như sau: định nghĩa ngân hàng thương mại, quá trình ra đời và phát triển của ngân hàng thương mại, bản chất của ngân hàng thương mại, phân loại ngân hàng thương mại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Thanh toán quốc tế - Chương 4: Tổng quan về ngân hàng thương mại

Chương 4. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI PGS.TS. Hà Văn Hội Trường ĐHKT-ĐHQGHN LOGO I. Khaùi nieäm, baûn chaát Add your company slogan cuûa ngaân haøng thöông maïi Định nghĩa ngân hàng thương mại Quá trình ra đời và phát triển Nội dung chính Bản chất của ngân hàng thương mại Phân loại ngân hàng thương mại LOGO Add your company slogan 1. Ñònh nghóa NHTM Theo luật Các tổ chức tín dụng được Quốc hội thông qua ngày 12/12/1997 và được sửa đối bổ sung năm 2004 (có hiệu lực từ ngày 01/10/2004): “Ngân g hàng g thương g mại ạ là loại ạ hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt dộng kinh doanh khác có liên quan”. LOGO 1
Add your company slogan 1. Ñònh nghóa NHTM Theo luật các tổ chức tín dụng: “Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của luật này và các quy định khác của pháp luật để hoạt động ngân hàng”. Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán. LOGO 2. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa Add your company slogan cuûa ngaân haøng thöông maïi 3500 năm trước công nguyên trở về trước: ngân hàng = tiệm cầm đồ. Các chế định nhà nước, pháp luật chưa rõ ràng Người có nhiều tiền cần đảm bảo an toàn Nhà thờ á lã thờ, các h chúa lãnh hú nhận hậ gửi ửi tiề tiền Đến kì hạn người gửi tiền rút tiền Người giữ tiền được trả công cất giữ. LOGO 2. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa Add your company slogan cuûa ngaân haøng thöông maïi Khoảng 2000 năm trước công nguyên, hai phát kiến quan trọng biến những người giữ tiền thành chủ ngân hàng. Thay vì giao dịch bằng tiền, có thể thanh toán chứng thư xác nhận tiền có ở ngân hàng hàng. Những người chủ ngân hàng có thể đem cho thương nhân vay và lấy lời, số lời này được chia một số cho những người gửi tiền LOGO 2
2. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa Add your company slogan cuûa ngaân haøng thöông maïi Từ thế kỷ V đến X sau công nguyên, NH đã có tiến bộ vượt bậc Các chủ NH biết ghi chép tài khoản và có số hiệu tài khoản của người gửi tiền. Theo dõi số tiền cho vay vay. Nghiệp vụ NH đa dạng hơn Từ thế kỷ XVIII-XX: hình thành hệ thống ngân hàng 2 cấp: Ngân hàng Trung ương và Ngân hàng thương mại LOGO 3. Baûn chaát cuûa Add your company slogan ngaân haøng thöông maïi Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp, là một đơn vị kinh tế Hoạt động của NHTM là một hoạt động kinh doanh Lĩnh vực kinh doanh của NHTM là lĩnh vực kinh doanh đặc biệt LOGO 4. PHAÂN LOAÏI NHTMAdd your company slogan Dựa vào các tiêu thức khác nhau ta có thể phân chia NHTM thành các loại hình khác nhau như sau: • Dựa vào hình thức sở hữu. • Dựa vào chiến lược kinh doanh. • Dựa vào lĩnh vực hoạt động. LOGO 3
4.1. Döïa vaøo hình thöùc sôû höõu Add your company slogan NHTM Nhà nước: Là ngân hàng thương mại do Nhà nước thành lập, hoạt động bằng nguồn vốn cấp phát của ngân sách Nhà nước, được tổ chức và hoạt động nhằm mục tiêu kinh tế của Nhà nước. NHTM cổ phần: Là NHTM được thành lập dưới hình thức công ty cổ phần, trong đó các cổ đông góp vốn có thể là các doanh nghiệp NN, các tổ chức, các TCTD và cá nhân theo quy định của pháp luật. LOGO 4.1. Döïa vaøo hình thöùc sôû höõu Add your company slogan Ngân hàng liên doanh: Là ngân hàng được thành lập bằng vốn góp của bên Việt Nam và bên nước ngoài trên cơ sở hợp đồng liên doanh. Ngân hàng liên doanh là một pháp nhân Việt Nam, có trụ sở ở chính tại Việt Nam, hoạt động theo giấy phép thành lập và theo các quy định có liên quan của pháp luật. LOGO 4.1. Döïa vaøo hình thöùc sôû höõu Add your company slogan Chi nhánh ngân hàng nước ngoài Là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng nước ngoài, được ngân hàng nước ngoài đảm bảo chịu trách nhiệm đối với mọi nghĩa vụ và cam kết của chi nhánh tại Việt Nam. Chi nhánh NH nước ngoài có quyền và nghĩa vụ do pháp luật Việt Nam quy định, hoạt động theo giấy phép mở chi nhánh và quy định liên quan của pháp luật Việt Nam. LOGO 4
4.1. Döïa vaøo hình thöùc sôû höõu Add your company slogan Ngân hàng 100% vốn nước ngoài: Ngân hàng được thành lập tại Việt Nam với 100% vốn điều lệ thuộc sở hữu nước ngoài; trong đó phải có một ngân hàng nước ngoài sở hữu trên 50% vốn điều lệ (ngân hàng mẹ). Ngân hàng 100% vốn nước ngoài được thành lập dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn, là pháp nhân Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt Nam. LOGO 4.2. Döïa vaøo chieán löôïc kinh doanh Add your company slogan •Ngân hàng bán buôn: Là NH chỉ giao dịch và cung ứng dịch vụ cho đối tượng khách hàng công ty chứ không giao dịch với khách hàng cá nhân. (đại bộ phận các chi nhánh NH nước ngoài tại Việt Nam đều là các NH bán buôn). •Ngân hàng bán lẻ: Là loại NH giao dịch và cung ứng dịch vụ cho đối tượng khách hàng cá nhân. Loại hình này thường thấy ở các NHTM cổ phần nông thôn. •Ngân hàng vừa bán buôn vừa bán lẻ: Là loại NH giao dịch và cung ứng dịch vụ cho cả đối tượng khách hàng doanh nghiệp và khách hàng cá nhân. LOGO II. Chức năng của ngân hàng thương mại Add your company slogan 1. Trung gian tín dụng Ngân hàng thương mại là cầu nối giữa những người có vốn dư thừa và những người có nhu cầu về vốn. Thông qua việc huy động khai thác các khoản vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế, ngân hàng hình thành nên quỹ cho vay cấp tín dụng cho nền ề ki kinh h tế tế. Với chức năng này, ngân hàng vừa đóng vai trò là chủ thể đi vay, vừa đóng vai trò là chủ thể cho vay. Chức năng trung gian tín dụng của ngân hàng được mô tả qua sơ đồ sau: LOGO 5
Tiền gửi Cho vay Cá nhân, Cá nhân, Doanh nghiệp Doanh nghiệp Ủy thác đầu tư Đầu tư 1. Người gửi tiền 2. Người đi vay 3.Ngân hàng thương mại Add your company slogan Toå chöùc Toå chöùc kinh teá Thu nhận kinh teá Doanh NGAÂN Doanh HAØNG Tiền gửi nghieäp Cấp tín dụng nghieäp Toå chöùc THÖÔNG Toå chöùc xaõ hoäi Phát hành MAÏI xaõ hoäi Hoä gia kỳ phiếu phiếu, HHoää gia i ñình, daân trái phiếu ñình, daân cö… cö… LOGO Huy động các nguồn vốn từ các chủ Add thể tiết your kiệm, company slogancó vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế Nhận tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn của các tổ chức kinh tế, các tổ chức xã hội, cá nhân dưới hình thái tiền tệ (nội tệ hoặc ngoại tệ). Nhận tiền gửi tiết kiệm của các tổ chức và các nhân. Phát hành kỳ phiếu ngân hàng để huy động vốn trong xã hội. Cấp p tín dụng ụ g đầu tư đáp p ứngg nhu cầu về vốn cho các chủ thể trong nền kinh tế xã hội. Cho vay ngắn hạn, trung và dài hạn đối với các tổ chức kinh tế cá nhân. Chiết khấu thương phiếu, giấy tờ có giá. Cho vay tiêu dùng, cho vay trả góp và các hình thức cấp tín dụng khác. LOGO 6
2. Chức năng trung gian thanh toán Add your company slogan Là chức năng quan trọng Tính chất đặc biệt của Ngân hàng thương mại Trung gian giao dịch giữa người mua và người bán LOGO Add your company slogan -Ngöôøi traû Leänh Giaáy -Ngöôøithuï tieàn höôûng -Ngöôøi mua traû -Ngöôøi baùn haøng tieàn baùo haøng -Toå chöùc -Toå chöùc coù co xaõ hoäi qua taøøi xaõ hoäi -Caù nhaân khoaûn - Caù nhaân chuyeån tieàn LOGO Trung gian thanh toán 1.Cung cấp cho các chủ thể kinh tế công cụ thanh toán tiện ích: Thẻ thanh toán, thẻ tín dụng, ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi… 2. Ngân hàng tích tụ được nguồn vốn lớn 7
Add your company slogan Trong chức năng trung gian thanh thanh toán, ngân hàng thực hiện các nhiệm vụ cụ như sau: Mở tài khoản tiền gửi giao dịch cho khách hàng: Quản lý và cung cấp các phương tiện thanh toán cho khách hàng Tổ chức và kiểm soát quy trình thanh toán giữa các khách hàng LOGO Add your company slogan Kết hợp chức năng trung gian tín dụng và chức năng trung gian thanh toán: Tạo cho ngân hàng thương mại khả năng tạo ra tiền ghi g sổ. Từ một lượng tiền gửi ban đầu, qua nghiệp vụ cho vay dưới hình thức chuyển khoản, làm cho số dư trên tài khoản tiền gửi trong hệ thống ngân hàng thương mại tăng lên. LOGO Chức năng “bút tệ” Một khách hàng A đem tiền mặt ký gửi tại Ngân hàng VCB số tiền là 100triệu đồng. Số tiền gửi tại VCB tăng lên 100triệu đồng Tài sản có VCB Tài sản nợ Tiền mặt 100 triệu Tiền gửi của 100 tại quỹ Khách hàng A triệu đ 8
Giả sử tỷ lệ dự trữ bắt buộc do NHTW quy định là 10% Ngân hàng VCB chỉ có thể cho vay tối đa 90 triệu đồng. Nếu ông B vay hết số tiền 90 triệu đồng và VCB cho phép ông B chi trả cho ông C bằng Séc: Tài sản có VCB Tài sản nợ Dự trữ bắt 10 triệu Tiền gửi của 100 triệu buộc Khách hàng A Cho B vay 90triệu Cộng 100triệu Cộng 100triệu Nếu ông C mở tài khoản tại Ngân hàng BIDV thì tình hình tại BIDV sẽ là: Tài sản có BIDV Tài sản nợ Tiền g gửi tại ạ 90 triệu ệ Tiền g gửi của 90 triệu ệ NHTƯ Khách hàng C Trên số tiền gửi nhận được, BIDV giữ lại số tiền dự trữ bắt buộc 10% = 9 triệu và có thể cho vay tối đa 81triệu đồng. Nếu Khách hàng D vay hết số tiền 81triệu đồng và BIDV cho phép ông D chi trả cho ông E bằng Séc: Tài sản có BIDV Tài sản nợ Dự trữ D t ữ bắt 9 triệu t iệ Tiền gửi Tiề ửi của ủ 90 triệu t iệ buộc Khách hàng C Cho D vay 81triệu Cộng 90triệu Cộng 90triệu 9
Nếu ông E mở tài khoản tại Ngân hàng ACB thì tình hình tại ACB sẽ là: Tài sản có ACB Tài sản nợ Tiền gửi Tiề ửi tại t i 81 triệu t iệ Tiền gửi Tiề ửi của ủ 8 1 triệu 8,1 t iệ NHTƯ Khách hàng E Đến lượt ACB cho vay, tình hình cũng diễn ra tương tự. Vì các NH phải dự trữ bắt buộc tại NHTƯ nên số tiền cho vay giảm đi và dẫn dẫn triệt tiêu: Thanh toán Tên các ngân hàng Tiền gửi mới Dự trữ bắt buộc cho vay mới ớ Ngân hàng A 100.000.000 90.000.000 10.000.000 Ngân hàng B 90.000.000 81.000.000 9.000.000 Ngân hàng C 81.000.000 72.900.000 8.100.000 ... ... ... Tiền toàn hệ thống 1.000.000.000 900.000.000 100.000.000 ngân hàng Qua bảng trên số gia tăng tiền gửi, cho vay và dự trữ bắt buộc tăng theo cấp số nhân: Sn= 100 triệu + 90triệu + 81triệu + 72,9triệu… Ta có công thức sau: U1 Sn = , q
Qua bảng trên số gia tăng tiền gửi, cho vay và dự trữ bắt buộc tăng theo cấp số nhân: Tổng số bút tệ được tạo ra: Tổng số bút Số tiền gửi ban đầu = tệ được tạo ra Tỷ lệ dự trữ bắt buộc Add your company slogan Tài sản Nợ - Ngân quỹ. - Tiền gửi giao dịch - Cho vay. - Tiền gửi phi giao dịch - Cho thuê. - PH các công cụ nợ Đầ tư. - Đầu tư Vốn chủ sở hữu - Tài sản cố định - Vay - Tài sản khác - Cổ phần - Thặng dư vốn - Thu nhập giữ lại - Dự trữ LOGO Add your company slogan 3. Cung ứng các dịch vụ ngân hàng Cá Các dị dịchh vụ Các dịch vụ ngân hàng ngân hàng truyền thống mới phát triển gần đây LOGO 11
Add your company slogan 3.1.Các dịch vụ ngân hàng truyền thống Thực hiện trao đổi ngoại tệ Chiết khấu thương phiếu và cho vay thương mại Nhận tiền gửi Bảo quản vật có giá trị Tài trợ các hoạt động của Chính phủ Cung g cấp p các tài khoản giao g dịch ị Cung cấp dịch vụ ủy thác LOGO 3.2. Các dịch vụ ngân hàng mớiAdd your company slogan phát triển Cho vay tiêu dùng Tư vấn tài chính Quản lý tiền mặt Dịch vụ thuê tài chính Cho vay tài trợ dự án Bán các dịch ị vụ ụ bảo hiểm Cung cấp các kế hoạch hưu trí Cung cấp các dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán Cung cấp dịch vụ quỹ tương hỗ và trợ cấp Cung cấp dịch vụ ngân hàng đầu tư và ngân hàng bán buôn LOGO Add your company slogan Đặc điểm trong cung ứng dịch vụ ngân hàng Các dịch vụ dựa vào ưu thế riêng có của ngân hàng Mạng lưới chi nhánh rộng khắp Quan hệ với nhiều tổ chức, doanh nghiệp Trang T bị hệ thống thố thô thông titin hiệ hiện đ đạii Các dịch vụ gắn liền và hỗ trợ cho hoạt động của NHTM LOGO 12
Add your company slogan IV. Hệ thống NHTM Việt Nam 1 NHTM quốc doanh 2 NHTM cổ phần 3 NHTM liên doanh 3 Chi nhánh NH nước ngoài 4 NHTM 100% vốn N.Ngoài Company Logo LOGO www.thmemgallery.com CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC CUÛA MOÄTAddNHTM your company slogan Hội sở: Hội sở là nơi tập trung quyền lực cao nhất của một NHTM với đầy đủ các phòng ban Chi nhánh: Bao gồm các chi nhánh cấp I và chi nhánh cấp II. Các chi nhánh thường không đủ các phòng ban và chỉ cung cấp một số sản phẩm nhất định Phòng giao dịch: Phòng giao dịch trực thuộc chi nhánh và thường được đặt tại những nơi đông dân cư, có nhu cầu giao dịch cao như: các trường học, các siêu thị hoặc các khu công nghiệp… LOGO IV. Thu nhập và chi phí của NHTM Add your company slogan 1 Thu nhập của ngân hàng thương mại 2 Chi phí của ngân hàng thương mại LOGO 13
Add your company slogan 1. Thu nhập của ngân hàng thương mại Thanh lý tài sản, nợ khó đòi Thu bất thường đã đòi được Góp vốn, mua cổ phần, mua bán Thu từ hoạt chứng khoán, kinh doanh ngoại tệ động khác Thu về dịch vụ Thu lãi tiền gửi, dịch vụ thanh thanh toán toán, dịch vụ ngân quỹ và ngân quỹ Thu lãi cho vay, lãi chiết khấu, Thu về cho thuế tài chính, bão lãnh hoạt động tín dụng www.themegallery.com LOGO Add your company slogan 2. ChiDiagram Block phí của ngân hàng thương mại Chi DV Chi cho Chi HĐ Chi huy thanh toán động vốn nhân viên khác ngân quỹ •Trả lãi tiền •Chi dịch vụ • Lương phụ •Chi mua bán gửi ửi th h ttoán thanh á ấ cấp chứng khóan •Trả lãi tiết •Chi DV ngân • Trang phục, • Chi KD kiệm quỹ (vận bảo hộ LĐ ngoại tệ, vàng •Trả lãi tiền chuyển, bảo • Bảo hiểm bạc đá quý vay vệ, kiểm đếm) XH, BH y tế • Chi nộp •Trả lãi kỳ •Cước bưu • Trợ cấp khó thuế, các phiếu/Tráo điện, viễn khăn, thôi khoản phí và phiếu thông việc lệ phí LOGO Add your company slogan 3. Lợi nhuận của ngân hàng thương mại Lợi nhuận trước thuế = Tổng thu nhập - Tổng chi phí Hai chỉ tiêu về lợi nhuận của Lợi nhuận sau thuế = NHTM Lợi nhuận trước thuế - Thuế thu nhập LOGO 14
Add your company slogan V. Các hoạt động chủ yếu của NHTM 1. 2. 3. Thanh 4. Huy động Tín toán Khác vốn dụng www.themegallery.com LOGO 1. Hoaït ñoäng huy ñoäng voán. Add your company slogan Hoạt động huy động vốn bao gồm các hình thức sau: •Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và của các TCTD khác. •Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước nước. •Vay vốn của các TCTD trong và ngoài nước. •Vay vốn ngắn hạn của Ngân hàng Nhà nước. •Các hình thức huy động vốn khác theo quy định của pháp luật. LOGO 2. Hoaït ñoäng tín duïng Add your company slogan Cho vay: NHTM cho các tổ chức và cá nhân vay vốn nhằm các mục đích SXKD, dịch vụ và đời sống. Bảo lãnh: NHTM được bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh thực hiện hợp đồng… bằng khả năng tài chính và uy tín của mình. Bao thanh toán: Là một hình thức cấp tín dụng của TCTD cho bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa. Chiết khấu: NHTM được chiết khấu các thương phiếu và các giấy tờ có giá khác. Cho thuê tài chính: Là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc, thiết bị phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê. LOGO 15
3. Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn vaø ngaâ n company Add your quyõ slogan Cung cấp các phương tiện thanh toán như: séc, ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi,… Thực hiện các dịch vụ thanh toán trong nước cho khách hàng. Thực hiện các dịch vụ thanh toán quốc tế. Thực hiện dịch vụ thu hộ và chi hộ LOGO 4. Hoaït ñoäng khaùc Add your company slogan Hoạt động đầu tư (góp vốn và mua cổ phần) Tham gia thị trường tiền tệ Kinh doanh ngoại hối Tư vấn tài chính Cungg ứng g dịch vụ bảo hiểm …… LOGO Add your company slogan LOGO 16
Add your company slogan LOGO Add your company slogan LOGO LOGO 17