Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh: Bài 2 - ThS. Nguyễn Thị Bích Thủy

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng tập trung làm rõ về tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc; tính chất, nhiệm vụ và mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc; mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh: Bài 2 - ThS. Nguyễn Thị Bích Thủy

BÀI 2: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC ThS. Nguyễn Thị Bích Thủy Đại học Kinh tế quốc dân v1.0013103218 1
TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Tại sao có thể khẳng định: Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc có những luận điểm sáng tạo và đặc sắc, làm phong phú thêm học thuyết Mác – Lênin về cách mạng thuộc địa. Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành 1 trong 100 con người làm nên lịch sử thế kỷ XX? Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và 30 năm chiến tranh cách mạng Việt Nam (1945- 1975) đã chứng minh tinh thần độc lập, tự chủ, tính khoa học, tính cách mạng và sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường giải phóng dân tộc ở Việt Nam, soi sáng cho dân tộc Việt Nam tiến lên, cùng nhân loại biến thế kỷ XX thành thế kỷ giải trừ chủ nghĩa thực dân trên toàn thế giới như thế nào? Nắm vững các nội dung phần thứ nhất này sẽ giúp chúng ta có cơ sở lý luận khoa học để giải thích đúng vấn đề trên. v1.0013103218 2
MỤC TIÊU • Nắm vững tính khoa học và cách mạng sâu sắc về vấn đề dân tộc thuộc địa, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân tộc và giai cấp, chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc. • Nắm vững lý luận cách mạng giải phóng dân tộc của Hồ Chí Minh bao gồm một hệ thống những quan điểm sáng tạo, độc đáo: Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản; Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng cộng sản lãnh đạo; Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm toàn dân tộc; Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc; Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con đường cách mạng bạo lực. • Làm rõ giá trị lý luận và thực tiễn to lớn những luận điểm của tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. v1.0013103218 3
NỘI DUNG Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc Kết luận v1.0013103218 4
1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC 1.1. Vấn đề dân tộc thuộc địa 1.2. Mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và giai cấp v1.0013103218 5
1.1. VẤN ĐỀ DÂN TỘC THUỘC ĐỊA Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa Đi sâu vấn đề dân tộc thuộc địa mà cốt lõi là đấu tranh tranh chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc  Xác định con đường cách mạng: Tư sản dân quyền Thổ địa cách mạng Xây dựng xã hội cộng sản ........................................... Hồ Chí Minh: Nghiên cứu trong Chủ nghĩa thực dân Vấn đề dân tộc Chỉ ra hai xu hướng phát triển khách quan của dân tộc, xây dựng cương lĩnh dân tộc tạo cơ sở cho đường lối, chính sách dân tộc của các Đảng cộng sản trong thời đại ĐQCN ........................................... V.I. Lênin: Nghiên cứu trong Chủ nghĩa đế quốc. Các quan điểm có tính chất phương pháp luận để giải quyết các vấn đề dân tộc: nguồn gốc, đặc trưng dân tộc, quan hệ giai cấp – dân tộc, thái độ của giai cấp công nhân và đảng cộng sản đối với vấn đề dân tộc ........................................... Mác – Ăngghen: Nghiên cứu trong Chủ nghĩa tư bản v1.0013103218 6
BÀI TẬP TỰ NGHIÊN CỨU • Đọc thêm các tác phẩm:  Tuyên ngôn của Đảng cộng sản- được xuất bản lần đầu ngày 21 tháng 2 năm 1848, là một trong các văn kiện chính trị có ảnh hưởng lớn nhất của thế giới. Được viết bởi các nhà lý thuyết cộng sản Friedrich Engels và Karl Marx.  Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản (Năm 1916) và Cương lĩnh dân tộc của V.I.Lênin. • Phân tích:"Bức tranh tổng thể về xung đột dân tộc trên thế giới trong thời đại ngày nay”. v1.0013103218 7
1.1. VẤN ĐỀ DÂN TỘC THUỘC ĐỊA (tiếp theo) Lựa chọn con đường phát triển của dân tộc v1.0013103218 8
1.1. VẤN ĐỀ DÂN TỘC THUỘC ĐỊA (tiếp theo) Cách tiếp cận từ quyền con người “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc" v1.0013103218 9
1.1. VẤN ĐỀ DÂN TỘC THUỘC ĐỊA (tiếp theo) Độc lập dân tộc: nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc thuộc địa.  xây dựng trên 2 cơ sở: truyền thống dân tộc và cơ sở thời đại. • Độc lập dân tộc phải gắn liền: Độc lập + Chủ quyền + Thống nhất + Toàn vẹn lãnh thổ • Độc lập dân tộc phải gắn liền với những quyền cơ bản dân tộc phải đạt được: Quyền tự quyết chính trị, kinh tế, văn hóa, ngoại giao • Độc lập dân tộc là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm: Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố có thể bị tàn phá. Song nhân dân Việt Nam quyết không sợ. Trích thư trả lời Tổng thống Mỹ Johnson (15-2-1967). • Độc lập dân tộc phải đem lại cơm no, áo ấm, hạnh phúc cho mọi người dân. • Độc lập dân tộc phải gắn với quyền bình đẳng giữa các dân tộc. v1.0013103218 10
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1 Hồ Chí Minh khẳng định vấn đề gì trong luận điểm sau: “Nhân dân chúng tôi thành thật mong muốn hòa bình. Nhưng nhân dân chúng tôi cũng kiên quyết chiến đấu đến cùng để bảo vệ những quyền thiêng liêng nhất: toàn vẹn lãnh thổ cho Tổ quốc và độc lập cho đất nước”? a. Chủ nghĩa yêu nước chân chính - Một động lực lớn của đất nước. b. Độc lập dân tộc - nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc thuộc địa. c. Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. d. Giải phóng dân tộc tạo tiền đề để giải phóng giai cấp. Trả lời: • Đáp án đúng là: b. Độc lập dân tộc - nội dung cốt lõi của vấn đę̀ dân tộc thuộc địa. • Vì: Trong quan nię̣m của Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc thật sự, hoàn toàn, gắn với hòa bình, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. • Tham khảo: Xem II, 1. Tư tưởng Hồ Chí Minh vę̀ vấn đę̀ dân tộc (GT tr.61). v1.0013103218 11
1.1. VẤN ĐỀ DÂN TỘC THUỘC ĐỊA (tiếp theo) Chủ nghĩa yêu nước chân chính – Môt động lực lớn của đất nước. Từ những năm 1920 của thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc đã nhận thấy sự áp bức bóc lột của CNĐQ đối với dân tộc thuộc địa càng nặng nền thì phản ứng của dân tộc bị áp bức càng quyết liệt  Sức mạnh chiến đấu và thắng lợi trước bất cứ thế lực ngoại xâm nào. “Chính do tinh thần yêu nước mà quân đội và nhân dân ta đã mấy năm trường chịu đựng trăm đắng nghìn cay, kiên quyết đánh cho tan bọn thực dân cướp nước và bọn Việt gian phản quốc, kiên quyết xây dựng một nước Việt Nam độc lập, thống nhất, dân chủ, tự do, phú cướng, một nước Việt Nam dân chủ mới”. Chủ nghĩa yêu nước chân chính của các dân tộc thuộc địa v1.0013103218 12
BÀI TẬP TỰ NGHIÊN CỨU 1. Đọc thêm các tác phẩm: • Báo cáo về Bắc Kỳ, Trung kỳ và Nam kỳ – Mátxcơva năm 1924 của Hồ Chí Minh. • Nên học sử ta – Năm 1942 của Hồ Chí Minh. 2. Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh: “Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn” v1.0013103218 13
1.2. MỐI QUAN HỆ GIỮA VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ VẤN ĐỀ GIAI CẤP Dân tộc và giai cấp có mối Quan điểm CN Mác – Lênin: quan hệ chặt chẽ với nhau • Từ khi ra đời, ở mỗi dân tộc, trong mỗi giai đoạn lịch sử, có một giai cấp đứng ra làm đại diện. Giai cấp sẽ trở thành đại diện chân chính cho dân tộc. • Áp bức dân tộc thực chất là áp bức giai cấp. Muốn xóa bỏ áp bức giai cấp phải đi từ đấu tranh giai cấp, thực hiện cách mạng để xóa bỏ giai cấp thống trị. • Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản , ngay từ Tư tưởng Hồ Chí Minh: đầu đã mang tính dân tộc. Nhưng tùy từng thời kỳ để giải quyết đúng ( CNTB  mẫu thuẫn giai cấp trở thành vấn đề đắn mối quan hệ này  Xuất phát thực tiễn Việt Nam. trung tâm. Giải phóng dân tộc là tiền đề giải phóng Giải phóng giai cấp  giải phóng dân tộc). giai cấp. v1.0013103218 14
1.2. MỐI QUAN HỆ GIỮA VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ VẤN ĐỀ GIAI CẤP (tiếp theo) Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội • CN Mác – Lênin: Giải phóng giai cấp  giải phóng dân tộc  giải phóng con người. "... Xây dựng một xã hội liên hiệp, trong đó sự tự do phát triển của mỗi người, là điều kiện cho sự tự do và phát triển của tất cả mọi người.” Con người bước từ vương quốc tất yếu sang vương quốc tự do. • Tư tưởng Hồ Chí Minh:  Độc lập dân tộc là cơ sở là tiền đề đi tới chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội chính là để bảo vệ thành quả độc lập dân tộc, thực hiện mục tiêu cách mạng: ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.  Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đó chính là xu hướng phát triển chủ yếu của loài người trong thời đại ngày nay. v1.0013103218 15
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2 Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, ở Việt Nam và các nước thuộc địa, cuộc cách mạng nào phải đặt lên hàng đầu? a. Cách mạng xã hội chủ nghĩa. b. Cách mạng giải phóng giai cấp nông dân. c. Cách mạng giải phóng dân tộc. d. Cách mạng giải phóng con người một cách toàn diện. Trả lời: Đáp án đúng là: c. Cách mạng giải phóng dân tộc. Vì: Bối cảnh lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX  Mâu thuẫn cơ bản: Toàn thể dân tộc Việt Nam >< Thực dân Pháp xâm lược. Giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân là điều kiện để giải phóng giai cấp. Tham khảo: I.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc ( GT.Tr 66). v1.0013103218 16
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Câu hỏi: Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh: “Nước được độc lập mà dân không được hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Trả lời: • Chủ nghĩa Mác – Lênin : Giải phóng giai cấp  giải phóng dân tộc  giải phóng con người “ "... Xây dựng một xã hội liên hiệp, trong đó sự tự do phát triển của mỗi người, là điều kiện cho sự tự do và phát triển của tất cả mọi người. Con người bước từ vương quốc tất yếu sang vương quốc tự do”. • Kinh nghiện xây dựng chủ nghĩa xã hội của Chính quyền Xôviết. • Xuất phát từ thực tiễn Việt Nam: Bối cảnh lịch sử (Cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp) và bối cảnh thời đại (Chủ nghĩa đế quốc). • Tư tưởng Hồ Chí Minh:  Độc lập dân tộc là cơ sở là tiền đề đi tới chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội chính là để bảo vệ thành quả độc lập dân tộc, thực hiện mục tiêu cách mạng: ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Người khẳng định: “Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội, vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình mới ngày một no ấm thêm. Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm”.  Người nói: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phong được các dân tộc bị áp bức và những người lao đông trên thế giới khỏi ách nô lệ” . v1.0013103218 17
2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 2.1. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản 2.2. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo 2.3. Cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm toàn dân tộc 2.4. Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc 2.5. Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con đường cách mạng bạo lực. v1.0013103218 18
MINH HỌA v1.0013103218 19
2.1. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC MUỐN THẮNG LỢI PHẢI ĐI THEO CON ĐƯỜNG CÁCH MẠNG VÔ SẢN • Cơ sở luận điểm:  Thực tiễn cách mạng Việt Nam cuối thế ký XIX, đầu thế kỷ XX, một số đại diện tiêu biểu cho khuynh hướng cứu nước theo hệ tư tưởng phong kiến, tư sản: Phan Bội Châu Phan Chu Trinh Hoàng Hoa Thám “Đưa hổ cửa trước, rước beo cửa sau” “Xin giặc rủ lòng thương” “Mang nặng cốt cách phong kiến”  Tổng kết kinh nghiệm của các cuộc cách mạng điển hình trên thế giới “Trong thế giới bây giờ chỉ có cách mệnh Nga là đã thành công và thành công đến nơi, nghĩa là dân chúng được hưởng cái hạnh phúc tự do, bình đẳng thật...” • Hồ Chí Minh khẳng định: Tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc và dần dần từng bước “ đi tới xã hội cộng sản” ; Lực lượng lãnh đạo cách mạng là giai cấp công nhân mà đội tiên phong của nó là Đảng Cộng sản; Lực lượng cách mạng là khối đoàn kết toàn dân, nòng cốt liên minh giữa giai cấp công nhân và giai cấp nông dân và lao động trí óc; Sự nghiệp cách mạng của Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách mang thế giới cho nên phải đoàn kết quốc tế. v1.0013103218 20