Bài giảng Văn hóa học và văn hóa Việt Nam: Bài 1 - Văn hóa và văn hóa học

Chia sẻ: Hgfghff Hgfghff | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:263

Thêm vào BST

Báo xấu

525
lượt xem 72
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của Bài giảng Văn hóa học và văn hóa Việt Nam Bài 1 Văn hóa và văn hóa học nhằm trình bày về nhu cầu của bộ môn văn hóa Việt Nam, các đặc trưng và chức năng của văn hóa. Định vị văn hóa Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Văn hóa học và văn hóa Việt Nam: Bài 1 - Văn hóa và văn hóa học

CHƯƠNG I: VĂN HÓA HỌC VÀ VĂN HÓA VIỆT NAM BÀI 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
I. Nhu cầu bộ môn văn hóa Việt Nam I.1 Nhu cầu về chính trị. I.2 Nhu cầu về khoa học. I.3 Nhu cầu về kinh tế.
Vậy Văn hóa là một trào lưu rất lớn không những ở Việt Nam mà của cả thế giới
II. Định nghĩa văn hóa và văn hóa học: 1. Định nghĩa Văn hóa: Từ “văn hóa” có rất nhiều nghĩa như nghĩa thông dụng, chuyên biệt và nghĩa rộng
• có 6 cách tiếp cận: a./ Các định nghĩa miêu tả b./ Các định nghĩa lịch sử c ./ Các định nghĩa chuẩn mực d./ Các định nghĩa tâm lý học e./ Các định nghĩa nguồn gốc. gốc. f./ Các định nghĩa cấu trúc
Có rất nhiều cách tiếp cận văn hóa nhưng các cách tiếp cận trên điều không bao quát hết được văn hóa vì văn hóa quá rộng.
Vậy hiện nay ở Việt Nam định nghĩa văn hóa như sau: Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình họat động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội. (theo Trần Ngọc Thêm – CSở văn hóa VN).
II. Văn hóa học là gì? a./ Khái niệm văn hoá học: Văn hóa học được xem là một bộ môn khoa học tương đối mới, một môn khoa học tích hợp (Integral Science), vừa nghiên cứu văn hóa nói chung, vừa nghiên cứu các hiện tượng văn hóa riêng biệt. Mục đích của văn hóa học là phát hiện ra và phân tích tính qui luật của những biến đổi văn hóa – xã hội 1.3 Các đặc trưng và chúc năng của văn hóa 1.3.1 Văn hóa học có tính hệ thống
Giúp phát hiện những mối lien hệ mật thiết giữa các hiện tượng, sự kiện thuộc một nến văn hóa; phát hiện các đặc trung qui luật hình thành và phát triển của văn hóa.
1.3.2 Văn hóa học có tính giá trị: Phân biệt giá trị và phi giá trị nó là thước đo độ nhân bản của xã hội và con người. phân biệt giá trị và phi giá trị nó là thước đo độ nhân bản của xã hội và con người.
1.3.3 Văn hóa học có tính nhân sinh: Tính nhân sinh cho phép phân biệt văn hoá như một hiện tượng XH (do con người sáng tạo, nhân tạo) với các giá trị tự nhiên (thiên tạo). 1.3.4 Văn hóa học có tính lịch sử Nó cho phép phân biệt văn hoá như sản phẩm của một quá trình và được tích luỹ qua nhiều thế hệvới văn minh như sản phẩm cuối cùng, chỉ ra trình độ phát triển của từng giai đoạn. Tính lịch sử tạo cho văn hoá một bề dày, một chiều sâu.
1.4.3 Văn hiến và văn vật với văn hoá:
Tiêu chí Văn vật Văn hiến Văn hóa Văn minh Tính giá trị Thiên về giá Thiên về giá Chứa cả giá Thiên về giá trị vật trị tinh trị vật chất trị vật chất thần và giá trị chất – kỹ tinh thần thuật Tính lịch sử Có bề dày Có bề dày lịch Có bề dày lịch Chỉ trình độ lịch sử sử sử phát triển Phạm vi Có tính dân Có tính dân Có tính dân Có tính quốc tộc tộc tộc tế Nguồn gốc Gắn bó Gắn bó nhiều Gắn bó nhiều Gắn bó nhiều hơn với hơn với nhiều hơn với phương phương hơn với phương Đông nông Đông phương Đông nghiệp nông Tây đô nông nghiệp thị nghiệp
1.5 Cấu trúc của hệ thống văn hoá: -Văn hóa nhận thức - Văn hóa tổ chức cộng đồng -Văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên - Văn hóa ứng xử với môi trường xã hội
1.7 Ý nghĩa của văn hoá học: 1.7.1 Trang bị năng lực phản tư văn hoá: 1.7.2 Có tác dụng giáo dục và bồi dưỡng nhân cách: 1.7.3 Giúp lý giải các khuynh hướng lựa chọn, cách ứng xử, cách hành động và triết lý sống của người Việt Nam:
BÀI 2: ĐỊNH VỊ VĂN HÓA VIỆT NAM 2.1 Đặc điểm của loại hình văn hoá gốc nông nghiệp Việt Nam do tận cùng phía đông nam nên thuộc loại hình văn hoá gốc nông nghiệp điển hình. Vi vậy những đặc trưng chủ yếu của loại hình văn hoá gốc nông nghiệp là:
a./ Cách ứng xử với môi trường tự nhiên Về mặt tổ chức cộng đồng con người nông nghiệp ưa sống thep nguyên tắc trọng tình. Hàng xóm sống cố định lâu dài với nhau phải tạo ra một cuộc sống hoà thuận trên cơ sở lấy tình nghĩa làm đầu (như một bồ cái lí không bằng một tí cái tình), cái sống trọng tình cảm tất yếu dẫn tới thái độ trọng đức, trọng văn, trọng phụ nữ. Sống theo tình cảm con người phải biết cư xử bình đẳng dân chủ với nhau. Đó là nền dân chủ làng mạc, nó có trước nền quân chủ phong kiến Phương Đông và nền dân chủ phương Tây. Lối sống trọng tình cảm và cư xử dân chủ nên dẫn tới tâm lý coi trọng cộng đồng, tập thể.
Mặt trái của tính linh hoạt là lối sống tuỳ tiện biểu hiện ở tật co giãn giờ giấc, sự thiếu tôn trọng pháp luật. Trọng tình và linh hoạt làm cho tính tổ chức của người nông nghiệp kém hơn với cư dân các nền văn hoá gốc du mục. b./ Cách ứng xử với môi trường xã hội: Tư duy tổng hợp và phong cách linh hoạt còn qui định thái độ dung hợp trong tiếp nhận
Các đặc trưng vừa phân tích của loại hình văn hoá gốc nông nghiệp có thể được trình bày trong bảng sau: TIÊU CHÍ VĂN HOÁ GỐC NÔNG NGHIỆP Khí hậu, Nắng nóng và khô; mưa nhiều và ẩm; Đặc trưng gốc Nghề chính Trồng trọt Ứng xử với môi trường tự Sống định cư, thái độ tôn trọng, ước nhiên mong sống hoà hợp với thiên nhiên Thiên về tổng hợp và biện chứng Lối nhận thức, tư duy (trọng quan hệ); chủ quan, cảm tính và kinh nghiệm. Trọng tình, trọng đức, trọng văn và Tổ chức cộng Nguyên tắc trọng nữ; đồng Cách thức Linh hoạt và dân chủ, trọng tập thể Dung hợp trong tiếp nhận; Ứng xử với môi trường XH mềm dẻo, hiếu hoà trong đối phó
2.2 Hoàn cảnh địa lý của văn hoá Việt Nam: Hoàn cảnh khí hậu VN có 3 đặc điểm cơ bản - Đây là khu vực nhiệt đới gió mùa - Việt Nam có nhiều sông ngòi do có lượng mưa trung bình hàng năm lớn. - Việt Nam có bờ biển dài từ Bắcvào Nam và sông ngòi chằn chịt cho nên đây là giao điểm của các nền văn hoá, văn minh.