Bàn về hám danh và hám lợi

Đề bài: Bàn về hám danh và hám lợi<br /> Bài làm<br /> Nguyễn Công Trứ (1778­1858), một ông quan to của triều Nguyễn, nhà thơ kiệt xuất của  <br /> đất nước ta trong thế kỉ XIX từng nói về vị thế của kẻ sĩ, của đấng nam nhi giữa cõi đời  <br /> là “Phải có danh gì với núi sóng”; nếu “Không công danh thời nát với cỏ cây“.<br /> Chỉ  có phường giá áo túi cơm, còn hầu như  ai cũng muốn lập thân, cũng muốn làm nên  <br /> công danh sự nghiệp. Tuy vậy, động lực của mỗi người một khác. Có người hiểu danh,  <br /> nhưng có kẻ lại hám danh, háo danh.<br /> Kính yêu và biết ơn cha mẹ, hết lòng săn sóc cha mẹ là hiếu thảo. Siêng năng, chăm chỉ <br /> học hành là hiếu học. Hiếu thảo, hiếu học đều mang hàm nghĩa đẹp, tốt.<br /> Trái lại, hiếu danh (có tư tưởng ham danh vọng, tiếng tăm), hiếu chiến (thích gây chiến, <br /> đánh nhau), hiếu sắc (mê thích gái đẹp), hiếu sát (thích chém giết), hiếu thắng (thích hơn  <br /> người), hiếu sự (thích bày chuyện phiền phức),... ­ đều mang nghĩa xấu.<br /> Còn “hám” nghĩa là gì? ­ Hám là ham, muốn đến mức không còn biết phân biệt đáng với <br /> không đáng, nên với không nên, gần như mang tính bản năng; như hám của, hám danh, cá <br /> đói tham mồi,...<br /> Chữ  “háo” gần nghĩa với chữ  “hám”. Hám nghĩa là rất ham, rất thích đến mức hầu như <br /> không   còn   nghĩa   gì   khác,   thật   đáng   chê   trách;   như   háo   danh,   háo   sắc,   háo   của,   háo <br /> chuyện,... Vì “khát” mà “háo”<br /> Trong cuộc sống, ta thường bắt gặp nhan nhản đủ  mọi loại người hiếu danh và hám  <br /> danh. Những việc làm “ồn ào” của họ  gây ra nhiều khó chịu cho nhiều người. Danh  <br /> thường gắn liền với lợi; hám danh xét cho cùng là hám lợi. Có danh, có chức quyền nên  <br /> mới có nhiều lợi lộc, bạc vàng. Những kẻ  hiếu danh, hám danh, về  tài thì hạn chế, về <br /> đức thì lèm nhèm, méo mó; còn lòng tham thì vô độ.<br /> Kẻ hiếu danh và hám danh không từ  bỏ bất cứ thủ đoạn nào như xài bằng giả, sử dụng  <br /> bằng giả, chạy khen thưởng, chạy chức, ra sức lũng đoạn đục khoét tiền của nhà nước,  <br /> móc túi của dân. Vì hám danh, háo danh, hễ thấy lợi, thấy vàng, thấy đô­la thì lao vào như <br /> con bạc khát nước, con thiêu thân lao vào ánh đèn. Chẳng có tài cán gì, đức độ  gì những <br /> kẻ hám danh, hám lợi dùng đủ mọi trò ma quái để đánh lừa đồng loại. Bản chất, bản tính <br /> “Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê” nhưng chúng đóng kịch rất giỏi về sự trong sạch, về <br /> cần kiệm liêm chính,... để lừa bịp đồng loại.<br /> Một Phó bí thư  tỉnh uỷ nọ  lấy của công mấy nghìn đô­la để  mua bằng giả; bằng “Tiến  <br /> sĩ” ngoại rởm bỏ túi chi trong vòng sáu tháng, thật, “nhanh hơn tên lửa”. Một Trưởng ban  <br /> tuyên giáo tỉnh uỷ kia tạo dựng mọi giấy tờ giả, biên bản giả để  kiếm cái Huân chương <br /> lao động hòng đeo lên ngực cho oai! Một Chủ tịch huyện sao “ăn đất khoẻ” rứa! Bộ mặt  <br /> kẻ hám lợi bị vạch mặt, tay bị còng, bị đẩy vào nhà đá mà ngồi “bóc lịch” những năm dài!  <br /> Và còn bao quan chức hám danh, hám lợi, làm xằng làm bậy mà chưa bị vạch mặt!<br /> “Trời mưa mau tối, nói dối mau cùng”, “giấu đầu hở đuôi", “một lời nói dối sám hối chín <br /> ngày”, “tham thì chết”,... là những câu tục ngữ  nói lên cái hậu quả  bi thảm của thói nói <br /> dối bịp bợm của kẻ hám danh, hám lợi.<br /> Chạy chức, chạy quyền vì hám danh, hám lợi. Ngày xưa, bọn lí dịch quan lại cố chạy vạy  <br /> thầy thợ, cố  lo lót quan trên để  được cái Cửa phẩm, cái mề­đay, thế  là vênh vang mày  <br /> mặt! Bọn cán bộ biến chất ngày nay, hoặc chạy chức, chạy bằng giả, chạy khen thưởng,  <br /> để tiến thân mà nghễu nghện với đời, mà vinh thân phù gia. Lũ ấy đều đáng khinh bỉ.<br /> Thế gian rất công bằng, sáng suốt. Người có tài đức lập nên công danh sẽ được nhân dân  <br /> ngưỡng mộ, tôn vinh. Ngô Bảo Châu, sinh năm 1972, năm 2010, tròn 38 tuổi đã nhận giải <br /> thưởng Fields ­ được xem là giải “Nobel Toán học” Anh đã được nhân dân ta và báo chí <br /> ngợi ca, Đảng và Nhà nước trọng vọng. Anh đã làm rạng rỡ đất nước và dân tộc.<br /> Phải tu thân, rèn trí, luyện đức để  lập nên công danh, sự nghiệp. Hám danh, hám lợi, tha <br /> hoá về  lối sống, về  nhân cách sẽ  bị  đồng loại khinh bỉ. Hai chữ  “xuất ­ xử” là phương  <br /> châm ứng xử của ông cha, của những bậc hiền tài. Gặp thời thì đem tài năng ra giúp vua,  <br /> giúp nước, lập công danh. Không gặp thời thì lui về  mái nhà gianh, với suối rừng, làm <br /> bạn với trăng thanh, gió mát. Xưa, Nguyễn Trãi đã lui về  Côn Sơn, Nguyễn Bỉnh Khiêm <br /> đã dựng am Bạch Vân, lập quán Trung Tân. Đâu có chuyện chữa năm sinh, để mua chức, <br /> bán quyền, không chịu về  hưu! Người có tài đức mới biết lẽ  “xuất ­ xử”. Còn bọn hám <br /> danh, hám lợi sao mà biết được! Nhân cách như lợn sề, tâm địa như  sói, cầy thì làm sao  <br /> mà biết hổ thẹn?<br /> Xã hội, đất nước ngày một đổi mới. Người người ra sức làm ăn, kinh doanh để làm giàu, <br /> góp phần làm cho đất nước phú cường, nhân dân được yên vui hạnh phúc. Trong hoàn  <br /> cảnh ấy, trong xu thế đi lên của lịch sử, bàn luận về chuyện hám danh, hám lợi để  rút ra <br /> bài học làm người, để  mỗi chúng ta phấn đấu, tu dưỡng mà sống tốt đẹp hơn thật là lí <br /> thú.<br />