intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Bàn về quy định của luật sở hữu trí tuệ Việt Nam liên quan đến giới hạn quyền tác giả, quyền liên quan "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

156
lượt xem
30
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bàn về quy định của luật sở hữu trí tuệ Việt Nam liên quan đến giới hạn quyền tác giả, quyền liên quan Đối với NSDLĐ, lí do quan trọng có thể là: NLĐ thường xuyên nghỉ việc không có lí do chính đáng; xúc phạm nghiêm trọng NSDLĐ hoặc người quản lí; tiết lộ bí mật, công nghệ kinh doanh... Đối với NLĐ, việc NSDLĐ không trả lương đầy đủ mặc dù đã được nhắc nhở trước đó hoặc yêu cầu NLĐ làm thêm giờ trái quy định pháp luật... là những lí do quan trọng....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Bàn về quy định của luật sở hữu trí tuệ Việt Nam liên quan đến giới hạn quyền tác giả, quyền liên quan "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Vò ThÞ H¶i YÕn * b o v quy n l i h p pháp và bù p khai thác c th quy n tác gi , quy n liên cho n l c c a nh ng ngư i sáng t o quan, theo ó, nh ng trư ng h p ư c coi là tác ph m, ngư i u tư cho ho t ng sáng “s d ng t do” (free uses) hay “s d ng t o tác ph m cũng như nh ng ngư i có công h p lí” (fair uses) s không ph i xin phép và lao trong vi c chuy n t i tác ph m, cu c tr ti n cho ch s h u quy n tác gi , ch s bi u di n… n công chúng, pháp lu t s h u quy n liên quan. Theo quy nh c a h u trí tu ghi nh n và trao cho tác gi , ch pháp lu t, có hai lo i gi i h n cơ b n liên s h u quy n tác gi , ngư i bi u di n, nhà quan n hành vi khai thác, s d ng tác s n xu t b n ghi âm, ghi hình, t ch c phát ph m: 1) Trư ng h p s d ng tác ph m, s sóng nh ng c quy n trong vi c s d ng, d ng quy n liên quan không ph i xin phép, khai thác nh ng thành qu sáng t o, u tư không ph i tr nhu n bút, thù lao; 2) Trư ng c a h . Nh ng t ch c, cá nhân khi khai h p s d ng tác ph m, s d ng quy n liên thác, s d ng tác ph m hay i tư ng c a quan không ph i xin phép nhưng ph i tr quy n liên quan ph i xin phép và tr nhu n nhu n bút, thù lao. bút, thù lao. Tuy nhiên, các s n ph m sáng 1. Các trư ng h p s d ng tác ph m, s t o là i tư ng c a quy n tác gi và quy n d ng quy n liên quan không ph i xin phép, liên quan ư c t o ra nh m ph c v cho nhu không ph i tr ti n nhu n bút, thù lao c u văn hoá, gi i trí, thư ng th c ngh thu t Các i u ư c qu c t v quy n tác gi , c a xã h i. S c quy n này có th d n t i quy n liên quan u dành ra quy nh v h n ch kh năng ti p c n c a công chúng “h n ch và ngo i l ” c a quy n tác gi , i v i các k t qu sáng t o, kìm hãm giao quy n liên quan, c th : Công ư c Berne t i lưu dân s liên quan n lo i tài s n c bi t kho n 2 i u 9 quy nh: “Lu t pháp các này. Nh m cân b ng gi a m t bên là l i ích qu c gia thành viên Liên h p qu c có quy n c a ch th n m gi quy n tác gi , quy n cho phép sao in nh ng tác ph m nói trên liên quan và bên kia là l i ích công c ng, t o trong m t vài trư ng h p c bi t, mi n là i u ki n cho vi c truy n t, ph bi n tác s sao in ó không phương h i n vi c khai ph m, i tư ng c a quy n liên quan, pháp thác bình thư ng tác ph m ho c không gây lu t qu c t cũng như lu t pháp các qu c gia u có nh ng quy nh v các “h n ch ” hay * Gi ng viên Khoa lu t dân s “ngo i l ” i v i m t s ho t ng s d ng, Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010 37
  2. nghiªn cøu - trao ®æi thi t thòi b t chính cho nh ng quy n l i h p quan (như: thông tin v tác gi , tác ph m, pháp c a tác gi ”. Hi p nh TRIPs ( i u ngư i bi u di n...). Quy nh v gi i h n 13); Hi p ư c WCT (kho n 2 i u 10); Hi p quy n tác gi , quy n liên quan trong Lu t s ư c WPPT (kho n 2 i u 16) cũng có h u trí tu ã t o cơ ch pháp lí gi i quy t nh ng quy nh tương t . Có th th y các m i quan h gi a ch th c a quy n tác gi , i u ư c qu c t không quy nh các trư ng quy n liên quan v i các ch th khác trong h p c th gi i h n quy n tác gi , quy n liên vi c s d ng tác ph m, quy n liên quan. Tuy quan mà ch ưa ra nh ng tiêu chí chung nhiên, vi c áp d ng nh ng quy nh này trên (thư ng ư c g i là “phép th ba bư c”) th c t còn m t s b t c p sau: xem xét m t hành vi s d ng tác ph m, i - Liên quan n quy n sao chép: Trong tư ng c a quy n liên quan có h p lí, công n i dung quy n tác gi và quy n liên quan, b ng không, ó là các tiêu chí: 1) Vi c s quy n sao chép, quy n ki m soát hành vi sao d ng t do ch dành cho m t s trư ng h p chép (bao g m c vi c ngăn c n ngư i khác ngo i l ; 2) Vi c s d ng không xung t sao chép tác ph m, b n ghi âm, ghi hình v i vi c khai thác bình thư ng tác ph m; 3) cu c bi u di n ho c chương trình phát sóng) Vi c s d ng không gây phương h i t i là quy n năng quan tr ng nh t vì nó là cơ s quy n, l i ích h p pháp c a ch th quy n. pháp lí i v i các hình th c khai thác tác Lu t s h u trí tu Vi t Nam ã k th a ph m ư c b o h . Theo quy nh t i i u tinh th n c a các i u ư c qu c t k trên 20, i u 29, i u 30, i u 31 Lu t s h u khi quy nh v “Các trư ng h p s d ng trí tu thì “sao chép tác ph m”, “sao chép tác ph m ã công b không ph i xin phép, cu c bi u di n ã ư c nh hình trên b n tr ti n thù lao” ( i u 25) và “Các trư ng ghi âm, ghi hình”, “sao chép b n nh hình h p s d ng quy n liên quan không ph i xin chương trình phát sóng” thu c c quy n phép, không ph i tr ti n” ( i u 32). Theo c a ch s h u quy n tác gi , quy n liên quy nh c a hai i u lu t này, ngo i l ch quan. i u 25 và i u 32 Lu t s h u trí tu dành cho m t s trư ng h p s d ng tác dành ra m t s ngo i l i v i quy n sao ph m, s d ng quy n liên quan áp ng chép là các trư ng h p: “t sao chép nh m ư c ba i u ki n sau: 1) Vi c s d ng hoàn m c ích nghiên c u khoa h c, gi ng d y cá toàn vào m c ích phi thương m i như: nhân”; “sao chép tác ph m lưu tr trong nghiên c u khoa h c, gi ng d y, s d ng thư vi n” mà theo hư ng d n t i i u 25 Ngh riêng hay cung c p thông tin; 2) Vi c s nh c a Chính ph s 100/2006/N -CP là d ng không làm nh hư ng n vi c khai vi c sao chép không quá m t b n và không thác bình thư ng tác ph m, cu c bi u di n, áp d ng i v i tác ph m ki n trúc, tác ph m b n ghi, chương trình phát sóng, không gây t o hình và chương trình máy tính.(1) Như phương h i n quy n tác gi và quy n liên v y, theo quy nh hi n nay, trư ng h p sao quan; 3) Khi s d ng ph i tôn tr ng các chép v i s lư ng l n hơn m t b n tác quy n c a tác gi , ch th c a quy n liên ph m, b n ghi âm, ghi hình, chương trình 38 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010
  3. nghiªn cøu - trao ®æi phát sóng ph c v m c ích s d ng cá chép v i m c ích s d ng cá nhân, phi nhân, phi thương m i v n ph i xin phép, v n thương m i, c th , thay vì bu c các ch th ph i tr ti n cho tác gi , ch s h u tác ph m. này khi sao chép (v i s lư ng l n) ph i xin Tuy nhiên, vi c b t bu c các trư ng h p phép, tr ti n cho ch s h u quy n tác gi , khi sao chép (v i s lư ng l n hơn m t b n) quy n liên quan, chúng ta có th thu m t tác ph m, b n ghi âm, ghi hình s d ng cá kho n ti n n bù b n quy n c a nh ng nhà nhân, phi thương m i ph i xin phép và tr ti n s n xu t, kinh doanh, nh p kh u các thi t b b n quy n cho ch s h u quy n tác gi , và v t ghi b i các lí do sau: quy n liên quan khó có th th c hi n ư c V cơ s pháp lí: i v i quy n sao chép, trên th c t . Ngày nay, v i s phát tri n c a Công ư c Berne v b o h các tác ph m văn ngành công nghi p s n xu t và kinh doanh h c, ngh thu t không nêu ra các trư ng h p các thi t b và phương ti n sao chép, m i c th mà ch ưa ra nguyên t c chung t i cá nhân u d dàng có cơ h i s h u cũng kho n 2 i u 9 theo ó các nư c thành viên như s d ng các phương ti n như máy ghi có th quy nh vi c t do sao chép trong âm, máy tính, máy photocopy, máy fax, máy m t s trư ng h p c th nh t nh, n u s ghi ĩa CD, DVD... ngay t i gia ình, d n n sao chép ó không làm phương h i n l i vi c sao chép cá nhân không th ki m soát, ích h p pháp c a ch s h u quy n tác gi . qu n lí ư c. Bên c nh ó, có m t s môi trư ng Vì v y, gi ng như nhi u qu c gia hi n nay thư ng xuyên có ho t ng sao chép v i s trên th gi i ã s a i quy nh v v n lư ng l n nhưng không vì m c ích thương này, Lu t s h u trí tu Vi t Nam có th s a m i như các cơ s nghiên c u, ào t o... Vì i quy nh v gi i h n i v i quy n sao v y, nhi u qu c gia ã s a i quy nh v chép cho phù h p hơn, v a b o v ư c quy n sao chép cho phù h p hơn, v a b o v quy n l i cho ngư i sáng t o, t o i u ki n ư c quy n l i cho ngư i sáng t o, t o i u bù p nh ng công s c, chi phi mà h ph i ki n bù p nh ng công s c, chi phí mà h b ra ng th i t o cơ ch th c thi hi u qu . ph i b ra ng th i t o cơ ch th c thi hi u Bên ch u trách nhi m n p phí “ n bù qu .(2) C th , pháp lu t v b n quy n c a b n quy n” là các nhà s n xu t, kinh doanh, nhi u qu c gia cho phép sao chép nhưng k t nh p kh u các thi t b , phương ti n sao chép h p ch t ch v i cơ ch tr “phí n bù b n v i l p lu n vi c sao chép này t o ra m t th quy n” (remuneration) cho ch s h u quy n, trư ng l n sinh l i cho các nhà s n xu t, như i u 20.3 o lu t quy n tác gi Th y Sĩ nh p kh u các thi t b , phương ti n này. quy nh vi c tr ti n n bù b n quy n c a Bên th hư ng là ch s h u quy n tác nh ng ngư i s n xu t v t ghi và thi t b ghi. gi , ch s h u quy n liên quan khi tác Qua tham kh o kinh nghi m c a m t s ph m, i tư ng c a quy n liên quan ư c qu c gia v v n này, chúng tôi ki n ngh s d ng sao chép. t o i u ki n thu n i u 25 và i u 32 Lu t s h u trí tu Vi t l i cho vi c thu phí n bù b n quy n, chúng Nam nên m r ng hơn ngo i l cho vi c sao ta có th h c t p kinh nghi m c a ph n l n t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010 39
  4. nghiªn cøu - trao ®æi các qu c gia là dành cho các t ch c qu n lí ph i xin phép, không ph i tr nhu n bút, thù t p th quy n tác gi , quy n liên quan(3) lao. Tuy nhiên, như th nào là “trích d n h p quy n tho thu n v m c phí áp d ng i lí” v n là v n gây nhi u tranh cãi. Có th v i các nhà s n xu t, kinh doanh, nh p kh u d n ch ng v tranh ch p dân s liên quan n các thi t b và phương ti n sao chép. N u các quy n tác gi gi a hai nhà nghiên c u truy n bên không tho thu n ư c thì cơ quan qu n Ki u. Năm 2001, PGS.TS. ào Thái Tôn ã lí nhà nư c (B văn hoá, th thao và du l ch) có cu n sách “Văn b n truy n Ki u, nghiên quy t nh m c phí ho c theo quy t nh c a c u và th o lu n” ư c Nxb. H i nhà văn toà án (trong trư ng h p có tranh ch p). xu t b n, sau ó cu n sách ư c tái b n năm M c phí ư c tính căn c vào giá tr , s 2003. Trong cu n sách này, Ông Tôn ã dùng lư ng, th i lư ng... c a các thi t b và nguyên văn b n bài vi t v truy n Ki u c a phương ti n sao chép và có th ư c thay ông Nguy n Qu ng Tuân (b n bài vi t này ã i theo t ng năm cho phù h p v i th c t . ư c in trên các s báo Văn ngh trư c ó). T l phân chia ti n “ n bù b n quy n” gi a Ông Tôn cho r ng ông trích nguyên văn b n ch s h u quy n tác gi , ch s h u quy n bài vi t c a ông Tuân nghiên c u, bình liên quan (như ngư i bi u di n, nhà s n xu t lu n, ch ra nh ng quan i m sai l m c a ông b n ghi...) và t ch c qu n lí t p th ư c Tuân khi nghiên c u v truy n Ki u ch xác nh theo tho thu n gi a các bên. không ph i vì m c ích kinh doanh. Ngư c Tóm l i, theo chúng tôi, chúng ta nên l i, ông Tuân cho r ng ông Tôn ã vi ph m cân nh c s a i i u 25 và i u 32 Lu t quy n tác gi khi s d ng các tác ph m c a s h u trí tu theo hư ng m r ng hơn ông xu t b n mà không xin phép, không ngo i l cho vi c sao chép v i m c ích s tr ti n và ã kh i ki n n TAND thành ph d ng cá nhân, phi thương m i, c th nên Hà N i. B n án sơ th m ngày 26/12/2006 b quy nh gi i h n v s b n sao chép tuyên ông Tôn ã vi ph m quy n tác gi c a như hi n nay. Thay vào ó, b o m ông Tuân và ph i b i thư ng cho ông Tuân quy n l i cho ch th c a quy n tác gi , 25 tri u ng t n th t tinh th n và 1.040.400 quy n liên quan, Lu t s h u trí tu nên b ng ti n nhu n bút. Tuy nhiên b n án phúc sung quy nh v vi c thu phí “ n bù b n th m ã bác quy t nh b n án sơ th m c a quy n” như ã trình bày trên. TAND thành ph Hà N i, cho r ng vi c ông i v i vi c trích d n tác ph m: Theo Tôn trích d n b n bài vi t ã công b c a quy nh c a i u 25, i u 32 Lu t s h u trí ông Tuân tranh lu n trong cu n sách c a tu , các trư ng h p trích d n h p lí tác ph m mình là h p pháp vì vi c s d ng này v i bình lu n ho c minh ho ; vi t báo; m c ích nghiên c u, th o lu n ch không vì dùng trong chương trình phát thanh, truy n l i ích kinh doanh. hình; trích d n gi ng d y trong nhà trư ng, Chúng tôi ng ý v i quan i m c a h i ưa tin t c... là nh ng trư ng h p s d ng ng xét x khi cho r ng b n tác ph m ư c tác ph m, s d ng quy n liên quan không s d ng là tác ph m ã công b và vi c s 40 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010
  5. nghiªn cøu - trao ®æi d ng c a ông Tôn là vì m c ích nghiên c u, mà ph i xác nh vi c ông Tôn ưa nguyên bình lu n. Tuy nhiên, v n gây tranh cãi văn b n bài vi t c a ông Tuân vào sách c a trong v vi c này là vi c ông Tôn s d ng mình là hành vi “s d ng” tác ph m c a nguyên văn b n bài vi t c a ông Tuân in ngư i khác làm tác ph m phái sinh. trong sách c a mình là hành vi “trích d n” th ng nh t v cách hi u cũng như áp hay “s d ng” tác ph m. N u là “trích d n” d ng pháp lu t, tránh tình tr ng tranh ch p h p lí nghiên c u, bình lu n thì theo quy như hi n nay, chúng tôi ki n ngh trong văn nh c a i u 25 Lu t s h u trí tu s không b n hư ng d n thi hành Lu t s h u trí tu ph i xin phép, không ph i tr ti n; nhưng n u c n b sung quy nh hư ng d n c th trư ng là “s d ng” tác ph m thì theo i u 20 Lu t h p “trích d n tác ph m không ph i xin s h u trí tu , ngư i s d ng ph i tr ti n cho phép, không ph i tr nhu n bút, thù lao là ch s h u quy n tác gi . V m t ng nghĩa, trư ng h p trích d n m t ph n tác ph m “trích d n” ư c hi u là d n ra, l y ra m t bình lu n, minh ho ”. N u s d ng toàn b ph n c a tác ph m. Theo hư ng d n t i i u tác ph m ã công b c a ngư i khác bình 24 Ngh nh c a Chính ph s lu n, minh ho thì không ph i xin phép nhưng 100/2006/N -CP quy nh chi ti t và hư ng ph i tr ti n cho ch s h u quy n tác gi . d n thi hành m t s i u c a Lu t s h u trí 2. Các trư ng h p s d ng tác ph m, tu v quy n tác gi , vi c trích d n tác ph m quy n liên quan không ph i xin phép ph i ph i tho mãn hai i u ki n sau: (a) nhưng ph i tr ti n nhu n bút, thù lao Ph n trích d n ch nh m m c ích gi i thi u, i u 26 và i u 33 Lu t s h u trí tu bình lu n ho c làm sáng t v n ư c quy nh v các trư ng h p s d ng tác c p; (b) S lư ng và th c ch t c a ph n trích ph m, quy n liên quan không ph i xin phép d n t tác ph m ư c s d ng trích d n nhưng ph i tr ti n nhu n bút, thù lao. ây không gây phương h i t i quy n tác gi i là ngo i l dành riêng cho nh ng trư ng h p v i tác ph m ư c s d ng trích d n; phù mà do c thù c a lĩnh v c ho t ng, nh ng h p v i tính ch t, c i m c a lo i hình tác ch th này thư ng xuyên s d ng tác ph m, ph m ư c s d ng trích d n. M c dù quy b n ghi âm, ghi hình ph c v nhu c u gi i nh này không nh lư ng s d ng v i s trí c a công chúng như: các t ch c phát lư ng bao nhiêu là trích d n nhưng rõ ràng sóng s d ng tác ph m, b n ghi phát vi c s d ng toàn văn m t tác ph m không sóng; các ch th s d ng b n ghi âm trong th g i là trích d n. M t khác, m c dù ông ho t ng kinh doanh, thương m i như vũ Tôn vi t sách nghiên c u nhưng rõ ràng trư ng, nhà hàng, khách s n, quán karaoke, sách ư c xu t b n, ông Tôn có thu ư c ti n các trang web nh c... t o i u ki n thu n nhu n bút mà giá thành sách tính nhu n l i cho các ch th này trong quá trình s bút có căn c vào s trang in. Chúng tôi d ng tác ph m, quy n liên quan, pháp lu t không tán thành quy t nh c a b n án phúc quy nh h không ph i xin phép tác gi , ch th m cho ây là hành vi “trích d n tác ph m” th c a quy n liên quan nhưng v n ph i tr t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010 41
  6. nghiªn cøu - trao ®æi nhu n bút, thù lao khi s d ng. Liên quan Ngh quy t s 71/2006/QH11 phê chu n n trư ng h p này, Lu t s a i, b sung Ngh nh thư ra nh p WTO c a Vi t Nam m t s i u c a Lu t s h u trí tu có n i ã quy nh áp d ng tr c ti p i u 26, i u dung s a i quan tr ng. Theo i u 26 Lu t 33 Lu t s h u trí tu phù h p v i i u 11 s h u trí tu năm 2005: “T ch c phát sóng bis Công ư c Berne. Lu t s a i, b sung s d ng tác ph m ã công b th c hi n m t s i u c a Lu t s h u trí tu ã s a chương trình phát sóng có tài tr , qu ng cáo i i u 26, i u 33 tương thích v i quy ho c thu ti n dư i b t kì hình th c nào nh c a các i u ư c qu c t nói trên theo không ph i xin phép nhưng ph i tr nhu n quan i m t ch c phát sóng s d ng tác bút, thù lao cho ch s h u quy n tác gi ph m, s d ng b n ghi làm chương trình theo quy nh c a Chính ph ”. Quy nh này phát sóng, dù chương trình ó có tài tr , ư c hi u là t ch c phát sóng khi s d ng qu ng cáo hay thu ti n hay không u có tác ph m th c hi n chương trình phát nghĩa v tr nhu n bút hay thù lao cho ch sóng có tài tr , qu ng cáo ho c thu ti n dư i s h u quy n tác gi , nhà s n xu t b n ghi, b t kì hình th c nào thì m i ph i tr ti n t ch c phát sóng. Tuy nhiên, quy nh c a nhu n bút, thù lao cho ch s h u; còn n u i u 33 Lu t s h u trí tu s a i, b sung chương trình phát sóng không có tài tr , v n còn gây nhi u tranh cãi. qu ng cáo ho c thu ti n thì không ph i tr Th nh t, theo quy nh c a i u 33, t nhu n bút, thù lao cho tác gi . Tương t như ch c, cá nhân s d ng b n ghi âm, ghi hình i u 26, i u 33 Lu t s h u trí tu năm ã công b trong các trư ng h p: 1) Nh m 2005 v các trư ng h p s d ng quy n liên m c ích thương m i phát sóng; 2) Trong quan không ph i xin phép nhưng ph i tr ho t ng s n xu t kinh doanh thương m i ti n nhu n bút, thù lao cũng quy nh trư ng thì không ph i xin phép nhưng ph i tr ti n h p “S d ng tr c ti p ho c gián ti p b n nhu n bút, thù lao theo tho thu n cho “tác ghi âm, ghi hình ã ư c công b nh m m c gi , ch s h u quy n tác gi , ngư i bi u ích thương m i th c hi n chương trình di n, nhà s n xu t b n ghi âm, ghi hình, t phát sóng có tài tr , qu ng cáo ho c thu ti n ch c phát sóng”. V n khúc m c ây là dư i b t kì hình th c nào”. ngư i s d ng s ph i tr ti n cho t t c các Quy nh k trên c a i u 26, i u 33 ch th ư c li t kê ây hay ch m t ho c Lu t s h u trí tu năm 2005 xung t v i m t s ch th ? i u 11 bis Công ư c Berne cũng như Công Theo quy nh c a các i u 37, 38, 39, ư c Geneva, b i theo tinh th n c a các i u 40, 41 c a Lu t s h u trí tu , có hai lo i tác ư c qu c t này, phát sóng tác ph m là c gi : 1) Tác gi ng th i là ch s h u quy n c a ch s h u quy n tác gi ; phát quy n tác gi s có t t c các quy n nhân sóng b n ghi âm, ghi hình là c quy n c a thân và quy n tài s n i v i tác ph m; 2) nhà s n xu t b n ghi âm, ghi hình. th c Tác gi không ng th i là ch s h u quy n hi n cam k t tham gia WTO c a Vi t Nam, tác gi ch ư c hư ng các quy n nhân thân 42 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010
  7. nghiªn cøu - trao ®æi tuy t i như quy n t tên, ng tên, b o v - V phía các nhà m ng vi n thông: H s toàn v n tác ph m, còn quy n công b tác r t lúng túng và cho r ng mình không vi ph m và các quy n tài s n thu c v ch s ph m b n quy n vì h ã tr ti n y cho h u quy n tác gi . Tương t như v y, theo Hi p h i công nghi p ghi âm Vi t Nam - i u 29 Lu t s h u trí tu , có hai lo i RIAV ( ơn v i di n ã ư c các nhà s n “ngư i bi u di n”: 1) Ngư i bi u di n ng xu t b n ghi âm u thác quy n) và toàn b th i là ch u tư s là ch s h u cu c bi u nh ng bài hát ó ư c cung c p b i RIAV; di n và có các quy n nhân thân và tài s n i - V phía RIAV: Căn c vào kho n 1 v i cu c bi u di n; 2) Ngư i bi u di n i u 29; i u 30; i u 44 Lu t s h u trí không ng th i là ch u tư thì ch có các tu , RIAV cho r ng t t c các b n ghi âm, quy n nhân thân i v i cu c bi u di n, còn ghi hình do h i viên RIAV u tư toàn b , ch u tư có các quy n tài s n. h ch m i M Tâm n ghi âm, ghi hình N u theo i u 29 Lu t s h u trí tu thì và ã tr ti n thù lao, vì v y các b n ghi trong trư ng h p ngư i bi u di n không ph i âm, ghi hình thu c s h u c a các nhà s n là ch u tư th c hi n cu c bi u di n thì h xu t là h i viên RIAV, h có quy n tài s n ch có các quy n nhân thân i v i cu c bi u i v i nh ng b n ghi ó, M Tâm ch còn các quy n nhân thân. Do ó, h là ch th di n; ch u tư s có các quy n tài s n, trong duy nh t ư c t do kinh doanh và thu ti n ó có quy n nh hình, sao chép, phát sóng t nh ng cá nhân, t ch c s d ng b n ghi b n ghi cu c bi u di n. Tuy nhiên, n u theo c a h trong ho t ng s n xu t, kinh doanh. quy nh c a i u 33 thì c ngư i bi u di n - V phía Công ti TNHH d ch v gi i trí và nhà s n xu t b n ghi u ư c tr thù lao M Tâm: H cho r ng trong quá trình h p tác khi b n ghi ư c phát sóng ho c ư c s d ng ghi âm v i các hãng băng ĩa, M Tâm chưa trong ho t ng kinh doanh, thương m i. Quy bao gi có tho thu n hay kí h p ng v nh ch ng chéo và mâu thu n trong i u 29 chuy n giao quy n c a ngư i bi u di n c a và i u 33 Lu t s h u trí tu hi n nay ã mình cho b t kì hãng nào. Công ti c a M d n n nh ng v tranh ch p trên th c t . Tâm cho r ng các nhà s n xu t băng ĩa có Tháng 8/2009, Công ti TNHH d ch v quy n liên quan i v i các b n ghi âm, ghi gi i trí M Tâm g i văn b n n các cơ quan hình, vì v y h yêu c u các t ch c, cá nhân ch c năng và hàng ch c ơn v kinh doanh s d ng quy n liên quan ph i thanh toán ti n liên quan (trong ó có các công ti kinh thù lao là phù h p v i quy nh c a pháp doanh d ch v vi n thông như Viettel, lu t. Tuy nhiên, riêng quy n ghi âm c a Vinafone, Mobifone, Sfone, NOKIA, FPT...) ngư i bi u di n v n thu c quy n tài s n c a thông báo v vi c vi ph m b n quy n và yêu ngư i bi u di n. Căn c vào i u 33 Lu t s c u các công ti này ph i tr ti n thù lao b i h u trí tu , các ơn v kinh doanh ph i tr thư ng khi h cung c p n i dung s các bài ti n cho các nhà s n xu t b n ghi (thông qua hát do M Tâm th hi n làm nh c RIAV) và tr c ti n s d ng quy n liên chuông, nh c ch i n tho i. quan c a ngư i bi u di n cho M Tâm.(4) t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010 43
  8. nghiªn cøu - trao ®æi Liên quan n v n này, i u 12 Công (hay có th g i là các trư ng h p s d ng l i ư c Rome quy nh: “N u m t b n ghi âm “secondary uses”)(5) b i các ch th kinh ư c công b vì m c ích thương m i, ho c doanh trong các lĩnh v c: phát thanh, truy n m t b n sao c a b n ghi âm như v y ư c hình, d ch v nhà hàng, khách s n, karaoke, s d ng tr c ti p phát sóng ho c cho b t v n chuy n, du l ch, gi i trí, siêu th ... kì s truy n t nào n công chúng thì m t Trư ng h p tác gi không ng th i là kho n ti n thù lao h p lí ph i ư c ngư i s ch s h u quy n tác gi và ngư i bi u di n d ng tr cho ngư i bi u di n ho c cho nhà không ng th i là ch s h u (ngư i u s n xu t b n ghi âm, ghi hình, ho c cho c tư) cu c bi u di n, hi n nay có 2 cách hi u: hai”. Như v y, Công ư c Rome ã ưa ra Quan i m th nh t cho r ng các t ch c quy nh m cho các qu c gia khi quy nh s n xu t kinh doanh khi s d ng b n ghi âm, v v n này. Trên th c t , vi c ai s ư c ghi hình s ph i tr ti n nhu n bút, thù lao hư ng thù lao khi b n ghi ư c s d ng cho t t c các i tư ng ư c li t kê trong phát sóng ho c s d ng trong ho t ng kinh i u 33, bao g m c tác gi (không ng doanh s do các ch th c a quan h này t th i là ch s h u quy n tác gi ) và ngư i do tho thu n. Tuy nhiên, trong v vi c trên, bi u di n (không ph i là ch u tư). Quan gi a M Tâm và các nhà s n xu t b n ghi i m này có thiên hư ng b o v quy n l i u không có tho thu n c th . Trong th c cho tác gi , ngư i bi u di n khi h không t Vi t Nam, khi ghi âm, ghi hình, h u như ng th i là ch s h u quy n tác gi , ch các nhà s n xu t và ngư i bi u di n ch tho s h u cu c bi u di n nh m khuy n khích thu n v thù lao bi u di n mà không h tho ho t ng sáng t o c a h . thu n v quy n hư ng thù lao khi b n ghi ó Chúng tôi không tán thành quan i m ư c s d ng dư i các hình th c khác. V y, trên b i các lí do sau: 1) Trên nguyên t c, c n ph i hi u quy nh c a i u 33 Lu t b o m s cân b ng gi a l i ích c a tác gi , SHTT như th nào? ngư i bi u di n, nhà s n xu t b n ghi cũng i v i trư ng h p tác gi ng th i là như ngư i s d ng, n u bu c ngư i s d ng ch s h u quy n tác gi và ngư i bi u di n ph i th c hi n nghĩa v i v i t t c các ng th i là ch s h u (ngư i u tư) cu c ch th trên là không tho áng và s h n bi u di n, chúng tôi nh t trí quan i m cho ch vi c s d ng, khai thác tác ph m trên r ng ngoài vi c ư c hư ng các quy n tài th c t ; 2) Căn c vào các quy nh c a Lu t s n khi tr c ti p khai thác i tư ng c a s h u trí tu , tác gi , ngư i bi u di n (trong quy n tác gi , quy n liên quan quy nh t i trư ng h p không ng th i là ch s h u kho n 1 i u 20 ( i v i ch s h u quy n quy n tác gi , ch s h u cu c bi u di n) tác gi ) và kho n 3 i u 29 ( i v i ch s gi ng như ngư i làm thuê, h ã ư c ch h u cu c bi u di n), h còn ư c hư ng ti n u tư tr thù lao x ng áng, vì v y h ch nhu n bút, thù lao khi k t qu sáng t o c a còn các quy n nhân thân, quy n khai thác h ư c s d ng theo hình th c “th c p” tác ph m, cu c bi u di n hoàn toàn thu c v 44 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010
  9. nghiªn cøu - trao ®æi ch s h u quy n tác gi , ch s h u quy n ng kinh doanh thương m i ph i tr ti n liên quan. Vì v y, khi tác ph m, cu c bi u theo cách th c và theo th t ưu tiên như di n ã ư c nh hình, ư c s d ng theo sau: 1) Theo tho thu n; 2) Trư ng h p không hình th c “th c p” thì h không ư c có tho thu n thì theo quy nh c a Chính hư ng n a, tr trư ng h p có tho thu n ph ho c 3) Kh i ki n ra toà án theo quy khác; 3) Các i u ư c qu c t như Công ư c nh c a pháp lu t. Berne, Công ư c Rome hay Hi p ư c WPPT Tuy nhiên, các trư ng h p s d ng tác không phân bi t tác gi v i ch s h u ph m theo i u 26 và i u 33 là trư ng h p quy n tác gi ; ngư i bi u di n v i ch s s d ng tác ph m không ph i xin phép, h u cu c bi u di n mà s d ng thu t ng không ph i giao k t h p ng b ng văn b n “tác gi ” hay “ngư i bi u di n” dư i góc v i ch s h u quy n tác gi , ngư i bi u là ch s h u quy n tác gi , quy n liên quan. di n, nhà s n xu t b n ghi âm, ghi hình, Chúng tôi tán thành quan i m th hai (Xem ti p trang 59) cho r ng ngư i ư c hư ng nhu n bút, thù lao khi tác ph m, b n ghi âm, ghi hình ư c (1). Theo kho n 3 i u 25 Lu t s h u trí tu (s a i, b sung năm 2009), trư ng h p sao chép tác phát sóng ho c ư c s d ng trong ho t ng ph m “không áp d ng i v i tác ph m ki n trúc, tác kinh doanh thương m i là: 1) Ch s h u ph m t o hình, chương trình máy tính”. quy n tác gi , 2) Ngư i bi u di n (là ch s (2). Theo tài li u H i th o “V n b n quy n i v i h u cu c bi u di n); nhà s n xu t b n ghi âm, v t ghi và thi t b ghi” do C c b n quy n tác gi và ghi hình; t ch c phát sóng. Tuy nhiên, Vi n s h u trí tu liên bang Th y Sĩ t ch c t i Hà N i ngày 12/10/2009, ã gi i thi u 28 qu c gia trên tránh tranh ch p v quy n l i gi a nh ng ch th gi i (bao g m Áo, B , Canada, Croatia, C ng hoà th này như v vi c k trên, i u 33 Lu t s Séc, an M ch, c, Extonia, Ph n Lan, Pháp, Hà h u trí tu nên quy nh rõ ti n thù lao s Lan, Hy L p, Hunggary, Aixơlen, Italia, Nh t B n, ư c tr cho ch s h u b n ghi âm, ghi hình Nauy, Th y i n, Tây Ban Nha, Th y Sĩ, Hoa Kỳ, Th Nhĩ K , Slovenia, Slovakia, Latvia, Litva) ã có ư c s d ng. Tuỳ t ng trư ng h p, ch s quy nh v thu phí n bù b n quy n trong lu t h u b n ghi có th là ngư i bi u di n, ho c quy n tác gi . Các nư c này ã có quy nh v m c nhà s n xu t b n ghi ho c t ch c phát sóng bi u phí thu i v i v t ghi (như băng ĩa tr ng) và ho c h có th tho thu n là ng ch s h u thi t b ghi (MP3, Digital Jukebox, DVD, HD- và ư c hư ng thù lao theo tho thu n. DVD…) áp d ng cho các nhà s n xu t, nh p kh u các thi t b , phương ti n, v t li u sao chép. Th hai, Theo quy nh c a i u 26, (3). Vi t Nam hi n nay, các t ch c qu n lí t p th i u 33, m t v n m i n y sinh là cách quy n tác gi và quy n liên quan ã ư c thành l p th c tr ti n nhu n bút, thù lao như th nào? là: Trung tâm b o v quy n tác gi âm nh c Vi t Nam Nguyên t c chung, i u 26, i u 33 quy (VCPMC); Trung tâm quy n tác gi văn h c Vi t Nam (VLCC); Hi p h i công nghi p ghi âm Vi t nh t ch c phát sóng s d ng tác ph m Nam (RIAV). phát sóng; t ch c, cá nhân s d ng b n ghi (4). Theo http://vietnamnet.vn/vanhoa/2009. âm, ghi hình ã công b nh m m c ích (5). Thu t ng này ư c dùng trong i u 12 Công ư c thương m i phát sóng; s d ng trong ho t Rome năm 1961 v b o h quy n c a ngư i bi u di n. t¹p chÝ luËt häc sè 7/2010 45
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2