intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Bàn về văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

140
lượt xem
18
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bàn về văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật Trong quá trình sử dụng lao động, doanh nghiệp phải định kì kiểm tra đo lường các yếu tố có hại này đồng thời phải định kì kiểm tra, tu sửa máy, thiết bị, nhà xưởng, kho tàng theo tiêu chuẩn an toàn, vệ sinh lao động. Đối với các bộ phận dễ gây nguy hiểm của máy, thiết bị, doanh nghiệp phải bố trí đề phòng sự cố, có bảng chỉ dẫn về an toàn, vệ sinh lao động nơi làm việc, nơi đặt...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Bàn về văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Bïi ThÞ §µo* th c hi n ch c năng c a mình, các cơ ư c chia thành VBQPPL và VBADPL. ây quan nhà nư c ti n hành nhi u ho t ng là quan i m ph bi n nhi u cơ s nghiên khác nhau trong ó có ho t ng ban hành văn c u, gi ng d y v lu t, ư c các cơ quan nhà b n pháp lu t. Văn b n pháp lu t r t a d ng v nư c s d ng và ư c th hi n trong các quy n i dung, hình th c, th t c ban hành, ch th nh c a pháp lu t. Vi c chia văn b n pháp lu t ban hành, vai trò trong qu n lí nhà nư c… nên ra thành hai lo i như v y có ưu i m ã ch ra c n làm sáng t v m t lí lu n nh ng v n ư c s khác nhau cơ b n gi a VBQPPL và xung quanh khái ni m văn b n pháp lu t như VBADPL là tính ch t c a chúng. T ó ch ng các lo i văn b n pháp lu t, c i m c a t ng t kh năng tác ng t i xã h i c a m i lo i lo i văn b n pháp lu t, s khác nhau gi a văn văn b n là khác nhau làm cơ s xác nh b n pháp lu t và văn b n không ph i là văn b n th m quy n ban hành và thi t l p quy trình xây pháp lu t làm cơ s cho vi c xác nh n i dung, d ng t ng lo i văn b n m t cách phù h p. hình th c, th t c ban hành và nh ng v n Tuy nhiên, cách phân lo i này cũng có khác c a ho t ng xây d ng văn b n pháp lu t như c i m là trong s các văn b n ư c coi là trong th c ti n. Lí lu n chung v nhà nư c, văn b n pháp lu t có nh ng văn b n n i dung pháp lu t và nhi u khoa h c pháp lí chuyên ch ch a ng các nguyên t c, nh hư ng cơ ngành khác ã nghiên c u v n này t lâu b n cho qu n lí xã h i nói chung hay nh ng nhưng cho n nay v n còn nhi u i u chưa lĩnh v c, giai o n nh t nh. V i nh ng văn th ng nh t và tho áng. Bài vi t này c p b n này, n u coi là VBQPPL thì ít s c thuy t m ts vn có liên quan n văn b n pháp ph c, vì quy ph m pháp lu t v n v n ư c hi u lu t và văn b n áp d ng pháp lu t nh m góp là quy t c hành vi. Vì v y, trư ng h p này ph n làm rõ thêm nh ng v n nói trên. thư ng ư c hi u là d ng quy ph m pháp lu t 1. Phân lo i văn b n pháp lu t tương i c bi t. Do tính a d ng v nhi u m t c a văn Quan i m th hai, chia văn b n pháp lu t b n pháp lu t nên văn b n pháp lu t ư c thành văn b n có tính ch t ch o, văn b n phân lo i theo nhi u cách khác nhau. Liên quy ph m pháp lu t và văn b n áp d ng pháp quan t i khái ni m văn b n quy ph m pháp lu t. N u so sánh v i quan i m th nh t thì lu t (VBQPPL) và văn b n áp d ng pháp lu t th c ch t VBQPPL theo quan i m trên ã (VBADPL) có hai quan i m phân lo i văn b n pháp lu t, bao g m: * Gi ng viên Khoa hành chính - nhà nư c Quan i m th nh t, văn b n pháp lu t Trư ng i h c lu t Hà N i T¹p chÝ luËt häc sè 5/2004 13
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ư c chia thành văn b n có tính ch t ch o 2. Có nh ng i m khác nhau căn b n và văn b n quy ph m pháp lu t. Quan i m nào gi a văn b n quy ph m pháp lu t và này không m c ph i s lúng túng trong vi c văn b n áp d ng pháp lu t gi i thích các quy nh có tính nguyên t c, nh Văn b n quy ph m và văn b n áp d ng u hư ng có ph i là VBQPPL hay không vì chúng là văn b n pháp lu t nên chúng có nh ng i m ã ư c x p vào lo i văn b n có tính ch t ch chung như: Do ch th có th m quy n ban o. ng th i cách phân lo i này cũng ch ra hành, ư c ban hành theo th t c, hình th c rõ hơn vai trò c a t ng lo i văn b n trong qu n pháp lu t quy nh, n i dung văn b n có giá tr lí nhà nư c, ó là văn b n có tính ch t ch o b t bu c thi hành i v i nh ng i tư ng có không tr c ti p i u ch nh các quan h xã h i liên quan và ư c b o m b ng Nhà nư c. mà là cơ s ban hành nhi u VBQPPL; Song hai lo i văn b n này cũng có nh ng VBQPPL dùng i u ch nh các quan h xã i m khác nhau. S phân bi t gi a chúng d a h i; VBADPL gi i quy t các v n c th . trên s khác nhau ó. Trong các sách báo M c dù v y, cách phân lo i này cũng g p ph i pháp lí hi n nay ph n l n u ch ra nh ng v n khó gi i quy t th u áo, ó là phân bi t i m khác nhau g m: văn b n có tính ch t ch o v i VBQPPL. Khác nhau v n i dung: VBQPPL ch a Ranh gi i gi a hai lo i văn b n này khá m ng quy ph m pháp lu t, VBADPL ch a nh t v m t s v n như v th m quy n ban ng m nh l nh pháp lu t c th (là s cá bi t hành và tên văn b n r t khó có th phân bi t; v hoá quy ph m pháp lu t); th t c ban hành hoàn toàn không có s phân Khác nhau v s l n áp d ng: VBQPPL bi t nào (ch ng h n trong Lu t ban hành văn ư c s d ng nhi u l n, VBADPL ư c s b n quy ph m pháp lu t không có quy nh gì d ng m t l n; khác nhau gi a vi c Qu c h i ban hành ngh Khác nhau v i tư ng áp d ng: VBQPPL quy t v chính sách phát tri n kinh t - xã h i có i tư ng áp d ng chung, VBADPL có i v i vi c Qu c h i ban hành ngh quy t v ch tư ng áp d ng c th ; làm vi c c a Qu c h i); v tính ch t, tuy nói Ngoài ra, còn s khác nhau v th t c ban r ng văn b n có tính ch t ch o không tr c hành và th m quy n ban hành (tuy không rõ r t ti p i u ch nh các quan h xã h i mà là cơ s l m). Th c ra s khác nhau v n i dung, i ban hành VBQPPL nhưng cũng khó phân tư ng áp d ng, s l n áp d ng không ph i là ba bi t ư c v i lu t trong trư ng h p lu t khung. i m khác nhau mà ây ch có m t i m Như v y, m i cách phân lo i văn b n pháp khác bi t duy nh t là khác nhau v n i dung, lu t u có nh ng ưu, như c i m riêng song còn hai i m còn l i ch là bi u hi n c th c a quan i m phân lo i th nh t (chia văn b n s khác nhau v n i dung mà thôi. B i vì, pháp lu t thành VBQPPL và VBADPL) v n VBQPPL có n i dung là các quy ph m pháp gi i quy t ư c nh ng v n lí lu n cơ b n lu t mà quy ph m pháp lu t là quy t c x s mà l i có giá tr thi t th c hơn quan i m th chung. G i là quy t c x s chung vì ó là quy hai (chia văn b n thành văn b n có tính ch t t c x s ư c t ra cho nh ng i tư ng ch o, VBQPPL, VBADPL). ư c xác nh trong ph n gi nh c a quy 14 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2004
  3. nghiªn cøu - trao ®æi ph m. Trong ph n gi nh bao gi cũng ch ra VBQPPL và VBADPL không ph i là hai c nhóm i tư ng l n, ví d công dân Vi t Nam i m t n t i song song v i c i m v n i (toàn b nh ng ngư i mang qu c t ch Vi t dung mà ch là s phân tích làm rõ cho s khác Nam), ngư i tham gia giao thông (nh ng nhau v n i dung ch a ng trong hai lo i văn ngư i i b , ngư i i u khi n các phương ti n b n này mà thôi. Cho nên khi nêu c i m c a giao thông…), doanh nghi p… V y, ã là quy t ng lo i văn b n không nên k ra c i m v ph m pháp lu t thì ph i áp d ng cho nhi u i n i dung, s l n áp d ng, i tư ng áp d ng tư ng. Theo ó, VBQPPL có kh năng tác theo ki u li t kê mà ch nêu c i m v n i ng t i nhi u i tư ng là vì nó ch a ng dung và c i m ó ư c làm rõ thêm b ng quy ph m pháp lu t ch ó không ph i là m t hai bi u hi n (hay là hai d u hi u nh n bi t) là c i m bên c nh c i m v n i dung. s l n áp d ng và i tư ng áp d ng d xác Tương t như v y, pháp lu t ư c dùng i u nh văn b n ch a ng quy ph m pháp lu t ch nh các quan h xã h i có tính ph bi n nên (VBQPPL) hay m nh l nh c th (VBADPL). quy t c x s chung là cách x s mà các i 3. Là văn b n quy ph m pháp lu t hay tư ng tác ng c a pháp lu t ph i tuân theo khi văn b n áp d ng pháp lu t rơi vào tình hu ng pháp lu t d li u, tình Khi nh nghĩa và nêu c i m c a hu ng này có tính l p l i, c khi có tình hu ng VBQPPL và VBADPL thì dư ng như các tài ó x y ra thì i tư ng ư c xác nh trong li u nghiên c u ã ch ra quá rõ văn b n nào là ph n gi nh ph i th c hi n hành vi ư c nêu VBQPPL, văn b n nào là VBADPL nhưng trong ph n quy nh c a quy ph m. Quy ph m khi i vào x p lo i cho văn b n c th thì g p pháp lu t không bao gi i u ch nh nh ng không ít khó khăn, ch ng t vi c ch ra và hành vi hoàn toàn ơn l (không có tính l p hi u v các c i m c a t ng lo i văn b n l i). Như v y, kh năng ư c s d ng nhi u l n v n chưa th ng nh t. c a VBQPPL chính là kh năng i u ch nh Có quan i m cho r ng có lo i VBQPPL hành vi nhi u l n c a quy ph m khi th c t x y c bi t ư c th c hi n m t l n nhưng hi u ra tình hu ng ã d li u. Ngư c l i, VBADPL l c c a nó v n t n t i lâu dài sau khi th c hi n ch a ng m nh l nh cá bi t ư c ch th có văn b n, ch ng h n văn b n thành l p cơ quan, th m quy n ưa ra gi i quy t v vi c c th văn b n s a i, bãi b m t VBQPPL khác, trên th c t nên m nh l nh cá bi t ư c xác văn b n i u ch nh a gi i hành chính… nh phù h p v i nh ng tình ti t c th mang Nh ng văn b n này không ng nh t v tính tính xác nh c a v vi c, nh ng y u t c thù ch t nên không th x p chúng trong cùng m t c a i tư ng c n áp d ng. Vì v y, VBADPL nhóm g i là c bi t ư c. ch ư c áp d ng m t l n (m t v vi c) i v i Văn b n dùng s a i m t VBQPPL thì m t ho c m t s i tư ng nh t nh mà thôi. không th nói là ch ư c th c hi n m t l n, vì Có nghĩa là, VBADPL ư c áp d ng m t l n nói s l n th c hi n là nói n vi c th c hi n và có i tư ng áp d ng xác nh là do văn b n nh ng quy nh trong văn b n ó, không nên này ch a ng m nh l nh pháp lu t cá bi t. Rõ nh m l n gi a nhi m v ư c t ra khi ban ràng, s l n áp d ng và i tư ng áp d ng c a hành văn b n (dùng s a i văn b n khác) T¹p chÝ luËt häc sè 5/2004 15
  4. nghiªn cøu - trao ®æi v i vi c th c hi n n i dung văn b n. Các quy nư c h u quan, t ch c xã h i có liên quan, các nh trong văn b n s a i chính là các quy nhà chuyên môn v v n văn b n i u ch nh, ph m pháp lu t phù h p hơn thay cho các các cá nhân, t ch c là i tư ng tác ng c a quy ph m không phù h p trong văn b n văn b n. S dĩ ây là ho t ng b t bu c trong trư c. Vì v y, văn b n dùng s a i quá trình xây d ng VBQPPL vì VBQPPL ch a VBQPPL khác là VBQPPL úng nghĩa, hoàn ng các quy t c x s m u (quy ph m pháp toàn không có gì c bi t. lu t). có ư c các quy t c x s m u th c Văn b n dùng bãi b văn b n khác thì s có giá tr thì ph i có cái nhìn toàn di n, ánh c n xem xét trong hai trư ng h p: Trư ng giá, l a ch n, khái quát hoá các tình hu ng, h p dùng văn b n có hi u l c pháp lí b ng hành vi riêng l thành quy t c i n hình, ph ho c cao hơn văn b n trư c và quy nh cùng bi n. M t khác, mu n b o m quy ph m m t v n v i văn b n trư c nhưng v i pháp lu t có giá tr i u ch nh lâu dài thì ph i nh ng quy nh hoàn ch nh, kh thi hơn thì cân nh c, xem xét, ánh giá môi trư ng kinh văn b n dùng bãi b là VBQPPL b i l t - xã h i mà quy ph m ra i và t n t i v i n i dung c a văn b n chính là các quy ph m r t nhi u y u t tác ng qua l i, an xen r t pháp lu t m i; trư ng h p dùng văn b n ch ph c t p. Vì v y, s tham gia c a nhi u ch bãi b m t ho c m t s văn b n khác thì th v i vai trò khác nhau và so n th o i, so n v tính ch t gi ng văn b n thành l p cơ quan, th o l i d th o VBQPPL là t t y u. Vi c xây i u ch nh a gi i. Nh ng văn b n này (văn d ng nh ng văn b n thành l p cơ quan, i u b n ch dùng bãi b văn b n khác, văn b n ch nh a gi i không c n có nh ng ho t ng thành l p cơ quan, i u ch nh a gi i…) có này. T t nhiên, trong quá trình xây d ng ph i là VBQPPL không, chúng ta hãy xem nh ng văn b n ó cũng c n ch ng minh s xét nh ng khía c nh sau: c n thi t ban hành văn b n, xem xét nh ng - Như trên ã phân tích, ã là quy ph m nh hư ng i v i i s ng xã h i khi văn b n pháp lu t thì không bao gi ch ư c th c ra i. Song ây ch là nh ng công vi c c n hi n m t l n, n u văn b n ch ư c th c hi n làm khi xây d ng VBADPL mà thôi. m t l n t nó ã ph nh n tính quy ph m c a - Hi u l c c a văn b n t n t i trong th i văn b n. gian dài hay ng n là kho ng th i gian mà - Trong th c ti n ph i xác nh lo i văn theo quy nh c a pháp lu t các i tư ng tác b n c n ban hành r i t ó ch n th t c xây ng c a văn b n ph i th c hi n n i dung d ng văn b n, ây s i ngư c l i t th t c văn b n. Cơ quan ư c thành l p, ơn v c n thi t s d ng mà suy ra lo i văn b n là gì. hành chính m i t n t i lâu dài là k t qu th c Th t c xây d ng VBQPPL khác th t c xây hi n văn b n, i u ó không ng nghĩa là d ng VBADPL r t nhi u, trong ó ph i k n hi u l c c a văn b n v n còn t n t i. V i m ho t ng c trưng trong giai o n so n th o này, n u so sánh v i văn b n b nhi m, lên VBQPPL là vi c liên t c ưa ra các d th o lương, k lu t công ch c (nh ng văn b n bao văn b n, xen k trong ó cơ quan so n th o gi cũng ư c công nh n là VBADPL) thì ph i t ch c l y ý ki n c a các cơ quan nhà hoàn toàn gi ng nhau v b n ch t. 16 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2004
  5. nghiªn cøu - trao ®æi Tóm l i, nh ng văn b n thành l p cơ hình th c pháp lí cho nh ng quan h pháp lu t quan, i u ch nh a gi i hay văn b n ch dùng n i dung (gi y ăng kí k t hôn). Trong các bãi b văn b n khác là văn b n áp d ng văn b n này không quy nh quy n và nghĩa pháp lu t hoàn toàn không ph i là văn b n quy v c a b t kì ai và t t nhiên v i n i dung như ph m pháp lu t, cho dù là m t lo i c bi t. v y cũng không t ra v n Nhà nư c b o 4. Có ph i là văn b n áp d ng pháp m th c hi n n i dung c a văn b n. Nói cách lu t không? khác, n i dung c a các văn b n này không Áp d ng pháp lu t là ho t ng th c hi n ch a ng m nh l nh pháp lu t cá bi t. pháp lu t c a ch th có th m quy n, v a là V các giai o n ban hành văn b n, quá hình th c th c hi n pháp lu t, v a là cách trình xây d ng các biên b n, gi y ch ng th c Nhà nư c t ch c cho các ch th th c nh n, văn b ng… không có ho t ng l a hi n pháp lu t. Trong quá trình áp d ng pháp ch n quy ph m pháp lu t cá bi t hoá thành lu t, ch th có th m quy n có th ban hành n i dung c a văn b n - ho t ng không th m t s lo i văn b n nh t nh như quy t nh, không có và mang tính quy t nh i v i giá b n án, biên b n, văn b ng, gi y khai sinh, tr pháp lí c a văn b n áp d ng pháp lu t. gi y ch ng nh n (gi y ch ng nh n ăng kí k t M c dù các văn b n này có th là cơ s hôn, gi y ch ng nh n quy n s d ng t…)… Nhà nư c, t ch c, cá nhân ti n hành m t s V n t ra là có ph i t t c các văn b n ó ho t ng (ban hành văn b n pháp lu t, th c u là văn b n áp d ng không? hi n nh ng quy n mà pháp lu t quy nh, Các văn b n nói trên có m t s i m ki m tra vi c th c hi n pháp lu t c a nh ng chung như ư c ban hành b i ch th có i tư ng nh t nh…) nhưng vi c ban hành th m quy n, theo th t c và hình th c pháp các văn b n ó không tr c ti p t o nên s tác lu t quy nh nhưng chúng cũng có nh ng ng i v i i s ng xã h i, trong khi các i m khác nhau căn b n: văn b n pháp lu t nói chung và VBADPL nói V giá tr pháp lí, các quy t nh, b n án có riêng bao gi cũng tác ng vào xã h i thông n i dung là s cá bi t hoá các quy ph m pháp qua hành vi (vi c th c hi n nh ng quy n và lu t thành nh ng quy n và nghĩa v c th cho nghĩa v ) c a nh ng i tư ng nào ó. Và nh ng i tư ng xác nh, n i dung này có giá cũng chính vì v y mà quá trình ban hành các tr b t bu c thi hành i v i m i i tư ng có văn b n này không có giai o n t ch c th c liên quan và ư c b o m b ng nhà nư c ( c hi n văn b n. Do ó, nh ng văn b n ư c i m chung và là nét c trưng c a văn b n ban hành trong quá trình áp d ng pháp lu t pháp lu t). Các văn b ng, gi y ch ng nh n, c a các ch th có th m quy n ch ư c coi gi y khai sinh, biên b n… có n i dung là s là VBADPL khi n i dung c a văn b n là ghi nh n s ki n th c t ã x y ra (biên b n), nh ng m nh l nh pháp lu t riêng bi t, có giá xác nh n tình tr ng th c t c a cá nhân, t ch c tr b t bu c thi hành i v i nh ng i tư ng nào ó (văn b ng), xác nh n (ch không ph i có liên quan và ư c Nhà nư c b o m th c quy nh) quy n c a ch th nh t nh (gi y hi n còn các văn b n khác ch là nh ng văn ch ng nh n quy n s d ng t), th m chí ch là b n có tính pháp lí mà thôi./. T¹p chÝ luËt häc sè 5/2004 17
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2