intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Các tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người - so sánh giữa Bộ luật hình sự năm 1999 và Bộ luật hình sự năm 1985"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

118
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người - so sánh giữa Bộ luật hình sự năm 1999 và Bộ luật hình sự năm 1985 Ở Việt Nam, Hiến pháp không đề cập quyền khiếu kiện. Điều này cho thấy chưa có sự thống nhất trong việc nhìn nhận hai loại quyền nêu trên trong khi hai quyền này cùng song hành bảo vệ lợi ích người dân và hướng đến việc nâng cao hiệu quả của công tác quản lí nhà nước....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Các tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người - so sánh giữa Bộ luật hình sự năm 1999 và Bộ luật hình sự năm 1985"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi PGS.TS. NguyÔn Ngäc Hoµ * C ¸c téi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña con ng−êi ®−îc quy ®Þnh trong BLHS n¨m 1999 t¹i Ch−¬ng 1.1. Nguyªn t¾c ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®−îc thÓ hiÖn qua viÖc t¸ch téi danh (tõ mét téi danh trong BLHS n¨m 1985 nh XII, tõ §iÒu 93 ®Õn §iÒu 122. So s¸nh víi l m luËt ® t¸ch th nh nhiÒu téi danh kh¸c BLHS n¨m 1985, chóng ta thÊy sè ®iÒu luËt nhau ®Ó quy ®Þnh trong BLHS n¨m 1999) v quy ®Þnh vÒ nhãm téi n y t¨ng lªn ®¸ng kÓ. t¸ch mét sè tr−êng hîp ph¹m téi cã t×nh tiÕt Trong BLHS n¨m 1985 cã 19 ®iÒu luËt cßn ®Þnh khung th nh téi danh riªng. §ã l c¸c trong BLHS n¨m 1999 cã ®Õn 30 ®iÒu luËt tr−êng hîp: quy ®Þnh vÒ nhãm téi n y. §ã l sù kh¸c - Téi giÕt ng−êi ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu nhau vÒ mÆt h×nh thøc m cã thÓ nhËn biÕt 101 BLHS n¨m 1985 ®−îc t¸ch th nh 3 téi ®−îc ngay. XÐt vÒ néi dung cô thÓ, gi÷a hai trong BLHS n¨m 1999 l téi giÕt ng−êi (§iÒu BLHS n y cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau trong 93), téi giÕt con míi ®Î (§iÒu 94) v téi giÕt viÖc quy ®Þnh nhãm téi x©m ph¹m tÝnh ng−êi trong tr¹ng th¸i tinh thÇn bÞ kÝch ®éng m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña m¹nh (§iÒu 95); con ng−êi. - Téi v« ý l m chÕt ng−êi ®−îc quy ®Þnh 1. §iÓm kh¸c nhau thø nhÊt t¹i §iÒu 104 BLHS n¨m 1985 ®−îc t¸ch Nguyªn t¾c ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh th nh 2 téi trong BLHS n¨m 1999 l téi v« ý sù trong luËt ® ®−îc thùc hiÖn mét b−íc cao l m chÕt ng−êi (§iÒu 98) v téi v« ý l m h¬n trong Ch−¬ng XII BLHS n¨m 1999 nãi chÕt ng−êi do vi ph¹m quy t¾c nghÒ nghiÖp riªng còng nh− trong to n bé Bé luËt n y nãi hoÆc quy t¾c h nh chÝnh (§iÒu 99); chung.(1) §©y l sù kh¸c nhau næi bËt, ®−îc - Téi cè ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn thÓ hiÖn xuyªn suèt tÊt c¶ c¸c ®iÒu luËt cña h¹i cho søc khoÎ cña ng−êi kh¸c ®−îc quy ch−¬ng n y. Sù ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh ®Þnh t¹i §iÒu 109 BLHS n¨m 1985 ®−îc t¸ch sù trong luËt ë møc cao nh− vËy l c¬ së th nh 3 téi trong BLHS n¨m 1999 l téi cè ý ph¸p lÝ thuËn lîi, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc c¸ thÓ ho¸ h×nh ph¹t trong thùc tiÔn ¸p dông khoÎ cña ng−êi kh¸c (§iÒu 104), téi cè ý g©y luËt h×nh sù ®Ó ®Êu tranh phßng chèng c¸c th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc khoÎ téi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n cña ng−êi kh¸c trong tr¹ng th¸i tinh thÇn bÞ phÈm, danh dù cña con ng−êi. Sù ph©n ho¸ kÝch ®éng m¹nh (§iÒu 105) v téi cè ý g©y tr¸ch nhiÖm h×nh sù n y ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ nh− sau: * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 30 - T¹p chÝ luËt häc
  2. nghiªn cøu - trao ®æi th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc khoÎ h×nh sù ®−îc thÓ hiÖn qua viÖc quy ®Þnh cña ng−êi kh¸c do v−ît qu¸ giíi h¹n phßng nhiÒu khung h×nh ph¹t kh¸c nhau cho mçi téi vÖ chÝnh ®¸ng (§iÒu 106); ph¹m. Trong BLHS n¨m 1985, hÇu hÕt c¸c - Téi v« ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn téi ph¹m ®Òu cã nhiÒu khung h×nh ph¹t kh¸c h¹i nÆng cho søc khoÎ cña ng−êi kh¸c ®−îc nhau. Bªn c¹nh ®ã, vÉn cßn mét sè téi ph¹m quy ®Þnh t¹i §iÒu 110 BLHS n¨m 1985 ®−îc chØ cã mét khung h×nh ph¹t duy nhÊt. §©y l t¸ch th nh 2 téi trong BLHS n¨m 1999 l téi mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña BLHS n¨m v« ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho 1985 ® ®−îc béc lé trong thùc tiÔn ¸p dông. søc khoÎ cña ng−êi kh¸c (§iÒu 108) v téi v« Trong ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña con ng−êi khoÎ cña ng−êi kh¸c do vi ph¹m quy t¾c cña BLHS n¨m 1985 cã 5 téi chØ cã 1 khung nghÒ nghiÖp hoÆc quy t¾c h nh chÝnh (§iÒu h×nh ph¹t. §ã l c¸c téi: GiÕt ng−êi do v−ît 109). qu¸ giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng; bøc tö; ViÖc t¸ch c¸c téi nh− trªn l biÓu hiÖn xói giôc hoÆc gióp ng−êi kh¸c tù s¸t; ®e däa cña sù ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong giÕt ng−êi v téi h nh h¹ ng−êi kh¸c. Trong luËt ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kÜ BLHS n¨m 1999, tÊt c¶ c¸c téi n y ®Òu ®−îc thuËt ®Ó cã thÓ tiÕp tôc ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm x©y dùng víi 2 khung h×nh ph¹t kh¸c nhau.(2) h×nh sù qua viÖc quy ®Þnh c¸c khung h×nh 1.3. Nguyªn t¾c ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm ph¹t kh¸c nhau. Cô thÓ: Khi chØ l tr−êng h×nh sù ®−îc thÓ hiÖn qua viÖc cô thÓ ho¸ ë hîp t¨ng nÆng hoÆc gi¶m nhÑ ®Þnh khung th× møc tèi ®a c¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung cña tõng nh l m luËt khã cã thÓ x©y dùng ®−îc c¸c téi ph¹m. Cïng víi viÖc t¸ch téi danh, t¸ch khung h×nh ph¹t kh¸c nhau cho tr−êng hîp khung h×nh ph¹t, nhiÒu lo¹i t×nh tiÕt ®Þnh ®ã. Khi ® ®−îc t¸ch th nh téi riªng th× cã khung h×nh ph¹t míi ® ®−îc quy ®Þnh bæ thÓ dÔ d ng x©y dùng ®−îc nhiÒu khung h×nh sung v o ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m tÝnh ph¹t kh¸c nhau, kÓ c¶ khung t¨ng nÆng còng m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña nh− khung gi¶m nhÑ. VÝ dô: Khi chØ l con ng−êi. §ã l nh÷ng t×nh tiÕt ®Þnh khung tr−êng hîp gi¶m nhÑ ®Þnh khung cña téi giÕt h×nh ph¹t t¨ng nÆng ch−a ®−îc quy ®Þnh ng−êi, tr−êng hîp giÕt ng−êi trong tr¹ng th¸i trong BLHS n¨m 1985. Nh÷ng t×nh tiÕt n y tinh thÇn bÞ kÝch ®éng m¹nh chØ cã khung cã thÓ ®−îc quy ®Þnh ë mét téi danh hoÆc ë h×nh ph¹t 6 th¸ng ®Õn 5 n¨m tï (kho¶n 3 nhiÒu téi danh kh¸c nhau. Cô thÓ, nh÷ng t×nh §iÒu 101 BLHS n¨m 1985). Trong BLHS tiÕt n y l : n¨m 1999, tr−êng hîp n y ®−îc quy ®Þnh - GiÕt trÎ em; giÕt «ng, b , cha, mÑ, th nh téi riªng víi 2 khung h×nh ph¹t kh¸c ng−êi nu«i d−ìng, thÇy gi¸o, c« gi¸o cña nhau, khung 1 tõ 6 th¸ng ®Õn 3 n¨m tï v m×nh; giÕt ng−êi ®Ó lÊy bé phËn c¬ thÓ cña khung 2 tõ 3 n¨m ®Õn 7 n¨m tï (§iÒu 95 n¹n nh©n; thuª giÕt hoÆc giÕt thuª (téi giÕt BLHS n¨m 1999). ng−êi - §iÒu 93 BLHS); 1.2. Nguyªn t¾c ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm - Ph¹m téi trong thêi gian ®ang bÞ t¹m T¹p chÝ luËt häc - 31
  3. nghiªn cøu - trao ®æi gi÷, t¹m giam hoÆc ®ang bÞ ¸p dông biÖn Trong BLHS n¨m 1985, cã nh÷ng khung ph¸p ®−a v o c¬ së gi¸o dôc; thuª g©y h×nh ph¹t t¨ng nÆng chØ cã mét t×nh tiÕt ®Þnh th−¬ng tÝch hoÆc g©y th−¬ng tÝch thuª (téi cè khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng cô thÓ hoÆc cã ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc mét t×nh tiÕt ®Þnh khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng khoÎ cña ng−êi kh¸c - §iÒu 104 BLHS); kh¸i qu¸t... §©y l ®iÓm h¹n chÕ cña BLHS - Ph¹m téi ®èi víi ng−êi gi , trÎ em, phô n¨m 1985 v h¹n chÕ n y ® ®−îc kh¾c phôc n÷ cã thai hoÆc ng−êi t n tËt (téi h nh h¹ mét phÇn trong BLHS n¨m 1999. VÝ dô: ng−êi kh¸c - §iÒu 110 BLHS); Kho¶n 2 §iÒu 116 BLHS n¨m 1985 (téi l m - BiÕt m×nh bÞ nhiÔm HIV m vÉn ph¹m nhôc ng−êi kh¸c) chØ cã mét t×nh tiÕt ®Þnh téi (téi hiÕp d©m - §iÒu 111 BLHS, téi hiÕp khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng l t×nh tiÕt ph¹m d©m trÎ em - §iÒu 112 BLHS, téi c−ìng d©m téi ®èi víi ng−êi thi h nh c«ng vô; kho¶n 2 - §iÒu 113 BLHS, téi c−ìng d©m trÎ em - §iÒu 117 BLHS n¨m 1985 (téi vu khèng) chØ §iÒu 114 BLHS, téi giao cÊu víi trÎ em - quy ®Þnh rÊt chung tr−êng hîp bÞ xö theo §iÒu 115 BLHS); khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng l tr−êng hîp - §Ó sö dông v o môc ®Ých m¹i d©m (téi nghiªm träng... Trong BLHS n¨m 1999, h¹n mua b¸n phô n÷ - §iÒu 119 BLHS, téi mua chÕ n y ® ®−îc kh¾c phôc. Cô thÓ: Kho¶n 2 b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em - §iÒu §iÒu 121 (t−¬ng øng víi kho¶n 2 §iÒu 116 120 BLHS) hoÆc môc ®Ých v« nh©n ®¹o (téi BLHS n¨m 1985) cã tíi bèn lo¹i t×nh tiÕt mua b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em - ®Þnh khung t¨ng nÆng kh¸c nhau;(4) kho¶n 2 §iÒu 120 BLHS); cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp §iÒu 122 (t−¬ng øng víi kho¶n 2 §iÒu 117 (téi mua b¸n phô n÷ - §iÒu 119 BLHS); BLHS n¨m 1985) ® cô thÓ ho¸ t×nh tiÕt - Lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n l m nhôc ph¹m téi trong tr−êng hîp nghiªm träng ng−êi kh¸c (téi l m nhôc ng−êi kh¸c - §iÒu th nh s¸u lo¹i t×nh tiÕt ®Þnh khung h×nh ph¹t 121 BLHS). t¨ng nÆng kh¸c nhau.(5) Ngo i viÖc quy ®Þnh nh÷ng t×nh tiÕt ®Þnh 2. §iÓm kh¸c nhau thø hai khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng ho n to n míi ®ã, Trong BLHS n¨m 1999, cã hai téi míi BLHS n¨m 1999 cßn më réng ph¹m vi quy ®−îc bæ sung v o ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m ®Þnh ë nhiÒu téi kh¸c nhau cña mét sè t×nh tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù tiÕt ®Þnh khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng ® ®−îc cña con ng−êi. §ã l téi l©y truyÒn HIV cho quy ®Þnh ë mét sè téi trong BLHS n¨m 1985. ng−êi kh¸c (§iÒu 117 BLHS) v téi cè ý Trong ®ã, t×nh tiÕt ph¹m téi ®èi víi nhiÒu truyÒn HIV cho ng−êi kh¸c (§iÒu 118 ng−êi ®−îc quy ®Þnh ë nhiÒu téi kh¸c nhau.(3) BLHS). Sù bæ sung n y l cÇn thiÕt, xuÊt Ngo i ra, cßn mét sè t×nh tiÕt kh¸c nh− t×nh ph¸t tõ c¸c c¬ së thùc tÕ sau: tiÕt ph¹m téi ®èi víi ng−êi thi h nh c«ng vô - T×nh tr¹ng nhiÔm HIV ë ViÖt Nam hoÆc v× lÝ do c«ng vô cña n¹n nh©n, t×nh tiÕt còng nh− trªn thÕ giíi hiÖn nay; v× ®éng c¬ ®ª hÌn... còng ®−îc më réng h¬n - Kh¶ n¨ng x¶y ra h nh vi cè ý l©y truyÒn ph¹m vi quy ®Þnh. 32 - T¹p chÝ luËt häc
  4. nghiªn cøu - trao ®æi còng nh− h nh vi cè ý truyÒn HIV ë ViÖt ng−êi ch−a th nh niªn (§iÒu 202a BLHS). Nam hiÖn nay v Trong BLHS n¨m 1999, téi d©m « ®èi víi trÎ - TÝnh nguy hiÓm cña nh÷ng h nh vi n y em v téi mua b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng y tÕ cña thÕ giíi v ®o¹t trÎ em cïng ®−îc chuyÓn v o ch−¬ng ViÖt Nam ch−a thÓ chèng ®−îc c¨n bÖnh c¸c téi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n n y... phÈm, danh dù cña con ng−êi. §èi t−îng cña 3. §iÓm kh¸c nhau thø ba hai téi n y ®Òu l con ng−êi. H nh vi mua Trong BLHS n¨m 1999, cã hai téi tr−íc b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em tuy ®©y ®−îc quy ®Þnh ë ch−¬ng kh¸c ®−îc x©m ph¹m ®Õn h¹nh phóc gia ®×nh nh−ng chuyÓn vÒ ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m tÝnh tr−íc hÕt ® x©m ph¹m ®Õn con ng−êi, chñ m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña thÓ cña h nh vi n y ® coi con ng−êi nh− ®å con ng−êi. §ã l téi d©m « ®èi víi trÎ em vËt ®Ó mua b¸n, ®¸nh tr¸o, chiÕm ®o¹t. (§iÒu 116 BLHS) v téi mua b¸n, ®¸nh tr¸o T−¬ng tù nh− vËy, h nh vi d©m « ®èi víi trÎ hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em (§iÒu 120 BLHS).(6) em ® x©m ph¹m ®Õn con ng−êi, chñ thÓ cña Trong BLHS n¨m 1985, téi mua b¸n, ®¸nh h nh vi n y ® coi con ng−êi nh− ph−¬ng tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em ®−îc quy ®Þnh tiÖn ®Ó tho¶ m n mét c¸ch bÊt hîp ph¸p t¹i ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m chÕ ®é h«n nhu cÇu t×nh dôc cña m×nh. Víi lÝ do nh− nh©n, gia ®×nh v c¸c téi ph¹m ®èi víi ng−êi vËy viÖc xÕp téi d©m « ®èi víi trÎ em v téi ch−a th nh niªn (§iÒu 149 BLHS). ViÖc xÕp mua b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em n y dùa trªn c¬ së cho r»ng, h nh vi mua v o ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em ®éng søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña con ch¹m ®Õn quan hÖ t×nh c¶m ruét thÞt, x©m ng−êi (c¸c téi chèng con ng−êi) l ho n ph¹m ®Õn h¹nh phóc gia ®×nh... Téi d©m « to n hîp lÝ./. ®èi víi trÎ em ®−îc bæ sung v o BLHS n¨m 1985 trong lÇn söa ®æi, bæ sung thø t− v (1).Xem : § o TrÝ óc, Bé luËt h×nh sù ViÖt Nam n¨m ®−îc xÕp v o ch−¬ng c¸c téi x©m ph¹m an 1999. Nh÷ng ®Æc ®iÓm v néi dung c¬ b¶n; T¹p chÝ Nh n−íc v ph¸p luËt sè 2 n¨m 2000, tr.10 v 11. to n c«ng céng, trËt tù c«ng céng v trËt tù (2).Xem c¸c ®iÒu 102, 105, 106, 108 v 111 BLHS qu¶n lÝ h nh chÝnh. ViÖc xÕp n y dùa trªn c¬ n¨m 1985 v c¸c ®iÒu 96, 100, 101, 103 v 110 BLHS së cho r»ng, h nh vi d©m « nãi chung còng n¨m 1999. nh− h nh vi d©m « ®èi víi trÎ em x©m ph¹m (3).Xem c¸c ®iÒu 95, 96, 100, 101, 103, 111, 112, 113, ®Õn trËt tù c«ng céng, gièng nh− h nh vi 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122 BLHS. mua b¸n d©m hay h nh vi chøa chÊp, m«i (4).Xem kho¶n 2 §iÒu 121 BLHS. (5).Xem kho¶n 2 §iÒu 122 BLHS. giíi mua b¸n d©m. ChÝnh do vËy m h nh vi (6). Trong BLHS n¨m 1999 téi n y ® ®−îc söa kh¸c d©m « ®èi víi trÎ em (§iÒu 202b) ®−îc quy so víi BLHS n¨m 1985 ë chç thay côm tõ b¾t trém ®Þnh tiÕp sau téi chøa m i d©m, téi m«i giíi b»ng côm tõ chiÕm ®o¹t ®Ó ®¶m b¶o tÝnh bao qu¸t v m i d©m (§iÒu 202 BLHS) v téi mua d©m chÝnh x¸c. T¹p chÝ luËt häc - 33
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2