Báo cáo: Đề cập tới những nhân tố tác động đến sự can thiệp của Mỹ vào Hy Lạp từ sau năm 1947

Chia sẻ: Bút Màu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề cập tới những nhân tố tác động đến sự can thiệp của Mỹ vào Hy Lạp từ sau năm 1947. Kiểm tra kép đối với các sản phẩm giầy dép (nhằm mục đích chống gian lận thương mại, đề phòng các trường hợp giầy dép của các nước khác xuất sang EU nhưng dùng C/O Việt Nam giả để được hưởng thuế suất ưu đãi GSP).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: Đề cập tới những nhân tố tác động đến sự can thiệp của Mỹ vào Hy Lạp từ sau năm 1947

LICH s a - VAN HOA - XA HOI CHAU AU NHU'NG NHflN TO TRC DONG D€N SU CRN THICP CUn MV VnO HV LHP • • • • TirSflUNnA/\1947 PGS.TS. Dao Tuan Thanh Ha Thj Hue Khoa Lich sw - Bai hpc Sir pham Ha Npi 1. Dat van de ddng mpt viing lanh thd se tie dp ddt dugc he thdng xd hpi cita minh. Bdt eu ai cung cd the Trong sudt tien trinh lich sir ciia minh, dp dgt duge he thdng xd hpi ciia minh d ban dao Bancang ludn chiu sir chi phdi va tac nhieng nai md qudn dpi eiia minh thiet lap ddng manh me eiia eae cudng qudc chau Au. dugc quyen kiem sodt. Khdng the khde nhu Ngay khi Chien tranh the gidi thir Hai chua vgy" . Trong sudt the ky XIX den tan nam ket thiic, mdt trat tu the gidi da dan hinh 1947, anh hudng va sir chi phdi cua Anh ddi thanh - Trat tu hai cue lanta (Yalta). Viec vdi ban dao Bancang ndi chung va Hy Lap - tranh gianh va phan chia khu vuc anh hudng mdt qudc gia nam phia nam ban dao sau ehien tranh giira cac cudng qudc ndng Bancang - ndi rieng la rat Idn. Ngay tir thang edt ciia khdi Ddng minh chdng phat xit ciing 12 nam 1944'', Chinh phii Anh da quyet dinh da dien ra (Lien Xd, Anh va My). Thuc trang thuc thi nhieu bien phap nham tiep tuc duy nay da tac ddng tdi ban dao Bancang. Theo y tri anh hudng d Hy Lap, nhat la trong bdi kien cua Barbara Jelavich, mdt ehuyen gia canh Dang Cdng san d cac qudc gia lang ngudi My chuyen nghien cim ve lieh sir ban gieng vdi Hy Lap d phia bac (Bungari, dao Bancang thi "do sic thieu vdng bdt cii Anbani, Nam Tu) dang tang cudng anh mpt thda thuan ndo trudc chien tranh, cdu hudng va kiem soat dugc chinh quyen. De cd triic chinh tri cita ede qudc gia Ddng Au vd the tiep tuc duy tri uu the ndi trdi cua minh d Trung Au se dugc quyet dinh bdi lice lugng Dia Trung Hai, Anh quyet tam bien Hy Lap chiem ddng"\ Ngay tir thang 4 nam 1945, trd thanh eir diem cd vai trd quan trpng hang ngudi dimg dau Lien Xd Stalin da khang dau. Vi vay, Anh da theo ddi sat sao mpi dinh vdi Tito - nha lanh dao Nam Tu sau nay dien bien tren chinh trudng ciia Hy Lap, trg - rang: "Cude chien tranh ndy khac vdi cae giiip Hy Lap khdi phuc lai cac the ehe tai cude ehien tranh trudc day; bdt cic ai chiem chinh, he thdng tu phap va chinh tri, eiing ' Barbara Jelavich, Istoria Baealnilor secolului al XX-lea (Lieh sir Bancang thi ky XX), Vien Chau Au, 2 Barbara Jelavich, sdd, trang 273. lasi, 2000, trang 273 (tieng Rumani). 3 Barbara Jelavich, sdd, trang 277.
Qlltuntf. nhdn t(% tde itfutg^. 43 nhu thuc hien mdt sd du an nhim khic phuc nghia sdng cdn ddi vdi nude My" . Vay, dieu hau qua chien tranh, han gan nen kinh te. Dai gi da khiln My thay ddi thai dp ddi vdi Hy dien cho the luc ciia Anh chinh la tudng Lap tir sau Chiln tranh the gidi thii Hai? Vi Scobie va Dai sir R. Leeper, hp la nhiing sao My lai quyet dinh can du ngay cang sau ngudi ed anh hudng rat Idn "ho da dicgc hdi vao ndi tinh ciia Hy Lap? Phai chang su phan y kien ve viee thdnh lap tdt ed 8 chinh phii chia anh hudng giiia cac cudng qudc trong ndm quyen d Hy Lgp tie thdng 01 ndm 1945 trat tu hai cue lanta va tham vpng ciia My va den thdng 04 ndm 1946""^. Ndi ve sir can Lien Xd deu cd lien quan chat che ddi vdi thiep ciia Anh ddi vdi chinh trudng Hy Lap, nhirng sir kien xay ra d Hy Lap sau nam cd y kien eho rang "Cho den ndm 1947, 1945. Trong khudn khd cua bai viet nay, chinh phu Anh da etc, edch chiec Thit tiedng, chiing tdi mudn gdp phan lam sang td nhiing coi Hien phdp cht Id edi binh phong. Cdc eau hdi tren. chuyen gia Anh dua ra moi quyet dinh lien 2. Nhii'ng nhan to tac dong den su can quan den Chinh sdch kinh te, chinh sdch thiep eiia My vao Hy Lap tir sau nam 1947 phdng thit vd ddi ngogi, an ninh, tu phdp, vd cd vdn de cua cdc cdng dodn, that nghiep" . Sau nam 1945, nhung bien ddi to Idn van de dat ra la tai sao Anh lai khdng tiep ciia tinh hinh the gidi da cd tac dpng khdng tuc thao tiing ddi sdng kinh te, chinh tri cua nhd tdi muc dp quan tam ciia My tdi Hy Lap. Hy Lap tir sau nam 1947, ma th"ay the cho Trude tien, do ehinh la sic cdng (hdng, anh hudng eiia Anh lai la anh hudng cua ddi ddu trong quan he giira Lien Xd vd My?; Dau la nhirng ly do can ban/nhan td My. Sau Chien tranh the gidi'thii Hai, My chii yeu khien eho My, vdn chu y it den Hy vuon len trd thanh cudng qude hung manh Lap quyet dinh can thiep manh me vao qude nhat trong the gidi Tu ban chii nghTa, day gia Nam Au nay? -Sau Chien tranh the gidi manh viec hien thuc hda muu do ba chu the thii Hai (1939 - 1945), thai dp cua My da cd gidi eiia minh. Tuy nhien, My cd mgt ddi su thay ddi, tir chd khdng tim thay Igi ich trgng la Lien Xd. Dudi anh hudng va vdi su eiia minh d khu vuc nay, den chd "coi Hy trg giiip tich cue ciia Lien Xd, d Trung va Lgp la mpt qude gia cd tdm quan trong cd y Ddng Au, hang loat nha nudc dan chu nhan dan da duge thanh lap dudi su lanh dao eiia cac Dang Cdng san. Ben canh dd, su suy yeu " Barbara Jelavich, sdd, trang 277. 5 C. M. Woodhouse, The Struggle for Greece, 1941- eiia ehinh phii tu san d cae nudc Tay Au va 1949, Hart-Davis, MacGibbon, London, 1979, trang vai trd ciia nhirng ngudi Cdng san d Phap, 149. * Ban dao Bancang noi chung va Hy Lap noi rieng, Italia ciing thuc sir la mdt m.di lo ngai vdi cho dgn truoc khi Chign tranh thS gioi thu Hai kk thiic chua thu hiit dugc su quan tam ciia IVIy. My rk it can thiep vao khu vuc nay, chu yeu la do chii nghTa Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment — biet lap My va viec My danh su chii y nhieu hon din Greece during the Cold War, Pennsylvania State khu vuc Chau A - Thai Binh Duong. _ University Press, U.S., 1989, trang 63.
44 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 n 2 5 ) . 2 0 n My. Sau chiln tranh, Lien Xd mong mudn cdng sdn - nhu quan niem eiia phuong Tay - tao ra mdt viing dem chien luge bao quanh ed thi nhin thiy ro rang chinh tir nhiing bien gidi eiia minh. Nhirng nudc lang gieng phong trao each mang xa hdi dudi anh sang phia Bic ciia Hy Lap diu trd thanh ddng ciia chii nghTa Mae. Dang Cdng san Hy Lap minh ciia Lien Xd va Hy Lap la qude gia (KKE) ra ddi tir rit sdm, ngay tir nam 1918. Bancang duy nhit "khdng bi ddng hda trong Trong nhirng nam giira hai cude chien tranh khdi Xd Viit thdi ki phdi thai"^. Ddi vdi cac thi gidi Dang Cdng san Hy Lap ludn tich nudc phuong Tay, Hy Lap la mdt bd phan cue nang cao vi the chinh tri ciia minh. Tii' cua vanh dai chiln luge, trong do bao gdm nam 1945, Dang Cdng san Hy Lap la chinh ca Thd NhT Ky va Iran. Khu vue nay khdng dang manh nhat d Hy Lap . ehi quan trpng vdi nhiing suy tinh chien Sir troi day ciia phong trao du kich do luge, ma cdn bdi vi nd la vimg dem bao ve Dang Cong san Hy Lap lanh dao da dugc eae viing diu md d Trung Ddng. Do cd vi tri diy nhanh hon sau chien tranh, va nd trd quan trpng nhu vay nen cac nude phuong thanh mdi ban tam Idn cho chinh quyen tu Tay tim mpi each dl kiem soat Hy Lap, Thd san Hy Lap va cac ddng minh ciia nd d NhT Ki va Iran^. phuang Tay. Vao thang 4/1946, lire lugng du Viec Anh va My tang cudng sir hien kieh da cd khoang 950 ngudi, thang 5 la dien ve quan su va can thiep vao ddi sdng 1300 ngudi, thang 6 la 2700 ngudi. Cho tdi chinh trudng ciia Hy Lap ciing da gap phai thang 12/1946, eon sd da tang len 9.285 su phan ling cua Lien Xd. Ngay 21/1/1946, ngudi'''. cae nhdm du kich, trong mdt sd Andrej Vishinsky, dai dien ciia Lien Xd d trudng hgp hoat dpng mdt each dpc lap vdi Lien Hgp Qudc da td cao su hien dien ciia nhiing chi thi ciia Dang Cdng san, thuc hien quan dpi nudc ngoai tren lanh thd Hy Lap - hang tram hoat dpng thanh edng chdng lai mdt dat nudc khdng cd chien tranh - da tao Chinh phii va lire lupng ban quan sir eanh ra mdi de dpa cho hda binh ciia khu vuc . hiiu''*. Chinh thuc trang nay da khien cho Mac dii Lien Xd khdng can thiep vao cdng phuong Tay ndi chung va My ndi rieng lo sg viec ndi bd ciia Hy Lap", nhung mdi de doa ^ Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment - luyen nSm bgn trong lanh tho ciia nuoc nay nham Greece during the Cold War, sdd, trang 61. giiip da nhung du kich Hy Lap, tham tri ca huan luyen ' Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment - quan su cho ho. Phai dgn thang 7 nam 1949, nha lanh Greece during the Cold War, sdd, trang 62. dao Nam Tu Tito mai ra lenh dong cua bign gioi, cat '° Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment dut duong tigp tg ciia luc luong du kich canh ta do - Greece during the Cold War, sdd, trang 62. Dang Cong san Hy Lap lanh dao (Ngu6n: Barbara ' I Trong thap nien 40 cua thg ky XX, Nam Tu lai la Jelavich,'^^^', trang 278, 284). qu6c gia c6 anh huong va vai tro a Hy Lap Ion hon ca '2 Barbara Jelavich, sdd, trang 278. Lien Xo. Dg trg giiip cho Dang Cong san Hy Lap, '3 Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment Nam Tu da cho phep nhung nguai Cong san Hy Lap - Greece during the Cold War, sdd, trang 62. C thg tu do qua lai duong bign gioi giu;a hai nuoc. O ''t Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopn-ent Ben canh do. Nam Tu con thanh lap nhigu trai huan — Greece during thp Cnld War '^M trano 67
Qlkdnq, nhdn to^tde itettg.. 45 Hy Lap se khd diing viing trudc su lan tran eae khoan tham hut ngan sach tang len miic eiia chii nghTa cdng san. khiing khiep: tir chi cd 4% trong nhung nam Thi} hai, dd Id su khiing hodng trdm 1938 - 1939 len 7 1 % nhimg nam 1941 - trong ve kinh te, chinh tri, xd hdi eiia Hy Lap 1942, 82% nhung nam 1942 - 1943 va 94% sau ehien tranh da day nudc nay roi vao tinh nhung nam 1943 - 1944'^ Thii tudng Hy trgng hdn logn. Chien tranh the gidi thii Hai Lap Tsaldaris da canh bao vdi cac ddng minh cimg vdi su chiem ddng ciia quan dpi phat phuang Tay cua Hy Lap trong mdt cude xit va sir phong tda eua lire lugng ddng minh phdng van tai Paris rang: "...Trie khi ddng da de lai nhirng hau qua nang ne eho nen drachma Hy Lgp dugc hd trg bdi ngudn vien kinh te, ehinh tri, xa hdi Hy Lap. Ve kinh te: trg tie Anh, Phdp, My, neu khdng nd se sup Viee Dire yeu eau Hy Lap phai tra nhirng chi do vdi hdu qud la tinh trgng Igm phdt tai phi cho viec chiem ddng da dan den su sup hgi" . Trong nhung nam 1945 -1947, tuy dd khdng the cim van ciia tien te va toan bd da cd su hd trg tir ben ngoai de giai quyet nen kinh te''. Ca san lupng ndng nghiep va van de khiing hoang eiia nen kinh te Hy Lap cdng nghiep deu giam manh, co sd ha tang nhung tinh hinh gan nhu khdng cd ehuyen eiia he thdng giao thdng (sd dau may va toa bien gi theo hudng tich cue. Den thang xe lira, nhiing cay cau, ham dudng bd va 12/1946, toan bd san lupng edng nghiep udc dudng sat, cac cang va kenh dao) bi tan pha tinh van ehi dat mirc 67% mirc trudc chien gan nhu toan bd'^. Sir chiem ddng eiia quan tranh'^. Thu nhap qudc gia nam 1947 ehi dat dpi phat xit Diic va hau qua tir sir phong tda 62,6% miic trudc chien tranh va thu nhap ciia quan Ddng minh da tach Hy Lap khdi binh quan dau ngudi dat 52,8 ddla My/nam nhiing thi trudng qudc te quan trpng, dan den (1947), so vdi miie 90 ddla My nam 1938 su mat mat ve doanh thu ciia ca xuat khau va (do theo gia tri nam 1938). Ddng drachma nhap khau. Hon niia, phat xit Diie cdn budc mat gia tir 600/bang Anh rdt xudng Hy Lap phai cung iing cho chiing luong thuc 20.000/bang Anh^°. Gia ban le d Hy Lap va nhiing nhu yeu pham can thiet, dua den dugc ghi nhan tang len 100% vao nam 1946 tinh trang thieu luong thue va khan hiem so vdi mire tang 30% trudc chiln tranh. Cac hang hda. Ciing vdi nd la sir tham hut ngan chi sd gia sinh hoat tai Athens da tang tir sach khdng the tranh khdi trong thdi chien, '^ Athanasios Lykogiannis, Britain and the Greek day Hy Lap vao nhirng khd khan Idn ve tai economic crisis 1944-1947: From Liberation to the chinh. Trong sudt nhiing nam chien tranh. Truman Doctrine, sdd, trang 41. '8 Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment - Greece during the Cold War, sdd, trang 55. '^ Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment " Athanasios Lykogiannis, Britain and the Greek - Greece during the Cold War, sdd, trang 67. economic crisis 1944-1947: From Liberation to the '^ Athanasios Lykogiannis, Britain and the Greek Truman Doctrine, sdd, trang 190. economic crisis 1944-1947: From Liberation to the 20 Marion Sarafis, Martin Eve, Background to Truman Doctrine, University of Misouri Press, contemporary Greece, The Merlin Press, London, Columbia, 2002, trang 39. 1990, trang 55.
46 NGHIEN CLfu CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (125).2011 19,0 nam 1945 len 145,2 vao nam 1946^'. lugng ehinh tri dan din su thay ddi lien tuc Du trii vang ciia Ngan hang trung uong Hy ciia chinh phii. Kl tir khi kit thiie sir chiem Lap ehi eon 4 trieu ddla My, du trir ddla ehi ddng eua Due d Hy Lap thang 10 nam 1944 dat 150.000 ddla My. Mae dii Chinh phii cho den nam 1946, ehinh phii da thay ddi 16 Anh da cho Hy Lap vay 2 trieu ddla vao lan^''. Nhiing ehinh phii nay deu rat yeu kem, thang 4/1947, nhung nd ciing khdng du de cd mdt bd may "tham nhiing, khdng hieu can bang han sir suy giam ve tai chinh eiia qud, vd ngdy cdng mdt ldng ddn" ^. Su tranh qudc gia Bancang nay . Su bat lire eiia cac chap giiia canh ta va canh hiiu da dan den chinh phii Hy Lap trong viec giai quyet nhirng cude xung dot vii trang hon la hda nhiing ddi hdi cap thiet nhat cua nen kinh giai, quyet liet nhat la cude Ndi chien vdng te da tao them trd ngai cho sir phuc hdi. ba, bat dau tir nam 1946 va keo dai cho den Khac vdi tinh trang ciia phan Idn cac qude nam 1949. N exd hpi: Cude khiing hoang ve gia chau Au, tinh hinh kinh te eiia Hy Lap kinh te va chinh tri da keo theo nhirng bat dn khdng nhiing khdng dugc cai thien khi chien ve mat xa hdi. Sir thieu thdn ve ngudn luong tranh cham dirt, ma ngugc lai ngay lai mdt thuc, thuc pham da day ngudi dan Hy Lap tdi te hon. Hau qua eua cude Chien tranh the vao tinh trang thieu ddi. Ap lire ve ngudn gidi thii Hai that nang ne. Ben canh 500.000 cung cap thi trudng chg den da day gia ca ngudi tren tdng sd 7 trieu dan bi giet , vugt xa thu nhap ciia mdt cdng dan binh nhiing ngudi sdng sdt ciing khdng cd mdt thudng. Gia ca leo thang da dan tdi nhiing cude sdng de chiu, ddi va ret day hp vao sue ep khdng the tranh khdi ve tien bude dudng cimg. Ve chinh tri, nhiing nam luong. Ddi mat vdi nhiing siie ep dd, nhiing cudi va sau Chien tranh the gidi thir Hai da chinh phii bii nhin lien tiep da thue hien chimg kien hang loat bat dn Idn d Hy chinh sach cung cap viec lam va tien trg cap Lap. Trong nhirng nam Hy Lap bi chiem nhu mdt hinh thirc phuc Igi, khien cho bien che nha nudc tang len mdt each dang bao ddng, cd hai chinh phii dugc hinh thanh, dd ddng. Do dd, cho tdi thang 11/1944, sd la chinh phii luu vong va chinh phii bii nhin lupng lao ddng nha nudc va ngudi dugc trong nudc. Chinh phii luu vong da khdng hudng trg cap da tang len con sd la 72.000 kiem soat dugc tinh hinh chinh tri trong va 117.000 (con sd tuong ung cho nhiing nudc, nhieu lire lugng khang chien dugc nam 1938 - 1939 la 53.000 va 87.000). thanh lap vdi nhieu dudng hudng chinh tri Chinh phii ciing nhan trach nhiem cho hang khac nhau, song Idn manh nhat la lire lugng Cdng san. Cude dau tranh giiia cac lire 2't Paul Olkhovsky, The Greek civil war: An examination of American 's first Cold War victory. 2' Jon.V. Kofas, Inten'ention and underdevelopment Center for Naval analyses, 2003, trang 6. - Greece during the Cold War, sdd, trang 55. 25 Paul Olkhovsky, The Greek civil war: An 22 Marion Sarafis, Martin Eve (1990), sdd, trang 55. examination of American's first Cold War victoiy, 23 Barbara Jelavich, sdd, trang 279. sdd, trang 6.
QVtunfj, ithdn te tde itdtiq,. 47 nghin ca nhan trong tinh trang bi pha san va trong cdng ddng cu dan ndng thdn, khien ca nhiing ngudi cd kha nang roi vao tinh khu vuc nay trd thanh manh dat mau md eho trang chet ddi, do dd bd sung them 80.000 cac cude ndi day . lao ddng va 55.000 ngudi nhan trg cap vao Thic ba, su riit lui ciia Anh da tgo ra bien che nha nudc. Tdng sd ca nhan true tiep khodng trdng quyen lice a Hy Lgp. Tuy Anh nhan hd trg ciia nha nudc nhu vay da tang tir da can thiep vao cae van de ciia Hy Lap 141.000 trude chiln tranh len 324.000^^ trong sudt hon 130 nam, song vao nam 1945, Trong tat ea nhirng ngudi ed tien luong, sir can du ciia Anh bi kim ham bdi nhieu vat cdng chirc la nhirng ngudi bi anh hudng Idn can Idn, lam tieu tan mpi tham vpng va tinh nhat bdi lam phat. Cude dau tranh de duy tri toan ciia Anh. Anh budc ra khdi cude chien mirc sdng tdi thieu dua den sir sao nhang tranh vdi su ngheo ddi va gan nhu pha san. trach nhiem va sir tham nhiing thudng De duy tri cude chien tranh, 36% vdn tu ban xuyen. Ket qua la, nha nudc dan sir Hy Lap cua Anh d nudc ngoai da phai ban trong sau chien tranh d trong tinh trang tdi te hon nhiing nam 1939 - 1945, va chi tieu 33% du bat cir thdi gian nao trudc dd. Vdi con sd trii vang. Gia tri xuat khau da giam den 40% khdng Id trong bien che nha nudc, hau het mirc trude chien tranh . Mac dii cd chuang ngudi lao ddng khdng cd viee de lam va chi trinh vay mugn va cac thda thuan khac, song nhan tien luong. Ti le that nghiep da tang tdng can can thanh toan eiia Anh trong sudt 11% trong khu vuc dd thi trong nhirng nam thdi gian ehien tranh van tham hut tdi 10 ti 1945 - 1947^^. Ddi vdi nhirng ngudi cd viec bang Anh, dua tdi nhirng khoan ng qudc te gi dd de lam, hp thue hanh cdng viec it hang tri gia hon 3,5 ti bang Anh vao eudi nam hai hon. Vao cudi thang 7/1947, thdi gian 1945. Day la mdt khoan ng Idn nhat trong lam viee trung binh mdt tuan la 25 tieng. Do lich sir, vugt xa bat cir nhiing gi phat sinh dd, rat nhieu ngudi lao ddng da dimg tat ea trong bat cii eugc chien nao khae ma Anh phuang tien de lam tang sd tien luong it di tham gia, va du trir vang va ddla chi cdn 600 eiia hp. Tinh trang tham nliiing tran lan va trieu bang . Chinh phu London bat dau dam kieu kiem tien bang mpi each da gay sir bat phan vdi Washington cho mdt khoan vay vao man Idn trong xa hdi. Cude sdng eiia ngudi thang 9/1945 va da dat duge mdt thda thuan dan sdng d ndng thdn va mien mii vdn da vao cudi nam nay. Khoan vay nay la 3,75 ti khd khan lai cang them khdn cimg. Su ddi ddla, mien lai suat cho nam nam dau tien va ngheo, mit ve sinh va gia tang sir bat binh lai hang nSm la 12% cho nam muoi nam tiep 26 Athanasios Lykogiannis, Britain and the Greek economic crisis 1944-1947: From Liberation to the Truman Doctrine, University of Misouri Press, Columbia, 2002, trang 4 5 . 28 Barbara Jelavich, sdd, trang 2 7 9 . 27 Marion Sarafis, Martin Eve (1990), Background to 29 Jon.V. Kofas, sdd, trang 51. ^Q,,(^,„^op/ii-v Crpprp sdd- trans 55. , ,, 30 Athanasios Lykogiannis, sdd, trang 78.
48 NGHIEN CQU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (125).2011 theo^'. Nhiing van de kinh te Idn trong nudc thang 3 nlu My khdng chia se ganh nang vdi va sir thay ddi nhanh chdng trong ddi hp". Trong nira diu nam 1947, ngudi Anh sdng chinh tri (sir that bai dang kinh ngae eat giam su hien dien quan sir eiia hp d Hy ciia Dang Bao thii ciia Churchill), da lam Lap tir 15.000 ngudi xudng cdn 5.000 giam bdt sire manh kinh te va quan sir ciia ngudi . Sye rut lui cita Anh tgo ra mpt Anh d nudc ngoai. Anh khdng cdn dii kha khodng trdng quyen lice vd ciing lan a khu nang de giii' vi the ciia mdt cudng qudc de vice ndy, la ea hdi eho Lien Xd md rpng qudc va duy tri nhirng vi tri chien luge tren phgm vi dnh hudng cita minh, vd day thuc sic toan the gidi cua minh, chdng lai nhiing la dieu khien My gia tdng sir lo nggi. thach thirc ciia Lien Xd. Dieu dang chii y la Nhu vay, bdi canh lich sir trong va trude khi Hpc thuyet Truman dugc cdng bd, ngoai Hy Lap sau Chien tranh the gidi thii Anh da san sang chia se "ganh nang Hy Lap" Hai da ed nhiing bien ddi manh me. Mdt dat vdi My. Thang 12/1944, Thii tudng Anh nude vdi sir yeu kem ve kinh te, bat dn ve Churchill da giri mdt thdng diep cho Tdng ehinh tri, hdn loan ve xa hdi, lai nam d mgt thdng My Roosevelt thdng qua Dai vi tri chien luge, rat de bi cdng san tan cdng sii MaeVeagh: "Hay ndi vdi dng ta rdng dng da de dga true tiep den Igi ich cua My va cac ta cd the giiip dd chiing tdi bdng mpt vdi nude ddng minh. Thue te dd bupc My phdi cdch ndo do. Chimg tdi khdng mudn gl tie Hy thay ddi cdch nhin ve tdm quan trong eua Hy Lgp... Chimg tdi den ddy do Hiep udc vdi Lgp vd cd nhicng dieu chinh ve chinh sdch ede nudc Ddng minh de ddnh dudi qudn Diec cua minh a khu vice ndy. Cho tdi nhiing nam vd sau do thdy rdng ehiing tdi phdi ddu tranh trude khi Chien tranh the gidi thii Hai ket de bdo ve ngudi ddn Aten khdi su tdn sdt... thiic. My khdng thuc su quan tam tdi khu Tdt cd dieu ehimg tdi mudn bdy gid Id bien vuc Bancang ndi chung va Hy Lap ndi rieng. khdi nai chet tiet ndy" . Cho tdi nam 1947, My chi thuc hien mdt chinh sach can thiep ngudi Anh da vd cung that vpng vdi tinh han ehe. Trong bdi canh Chinh phii tu san hinh ngay cang hdn loan ciia Hy Lap va lo Hy Lap phai ddi phd vat va vdi phong trao ngai rang mpi viec se trd nen tdi te hon neu du kich dudi su lanh dao eiia nhiing ngudi Anh tiep tuc cac chinh sach d dd. Thang Cdng san, ngay cang gap phai nhiing khd 2/1947, Anh giri cho My mdt tdi hau thu, khan Idn trong cude ndi chien, tuy nim giu ngudi Anh se riit khdi Hy Lap vao cudi quyin lue, song hp lai khdng phai la lire lugng nim uu the, ma ngugc lai hg d thi hi 3' Jon.V. Kofas, Intervention and underdevelopment - Greece during the Cold War, Pennsylvania State 33 Martin Eve, Anti-communism and American University Press, U.S., 1989, trang 52. intervention in Greece, trang 102. ^" Paul T. Calbos, Cold War conflict: American 3t Paul Olkhovsky, The Greek civil war: An inten'ention in Greece, Indiana University, 1993, examination of American's first Cold War victory^ trang 65. Center for Naval aLiiu'viSf;. 2003, •,/;.,;aK 5,
QfUuinf^ nhdn t/i^td^ ttmig,. 49 ddng, phai phdng thu trudc cac cude tin My da trich dan mdt danh sach dai nhirng edng ciia lire lugng eanh ta, ddng thdi su bit hanh ddng chdng Hy Lap do Lien Xd va lire cua Chinh phii Anh va sir riit lui ciia Anh ddng minh thue hien de chirng minh rang Hy khdi Hy Lap da budc Chinh phii Hy Lap phai Lap va Thd NhT Ki tao thanh "chuang nggi cau eim sir trg giup eiia My. Sir can du ciia vgt duy nhdt cho su thdng tri eiia Lien Xd My vao edng viec ndi bd cua Hy Lap leo phia ddng Dia Trung Hdi" va khuyen nghi thang ciing vdi thdi gian. Bude di dau tien la Washington nen san sang "dua ra cdc bien su tang cudng giiip dd ve kinh te. Chinh phii phdp thich hgp" de bao ve "todn ven lanh thd My "bdt ddu cho rdng nhirng su kien dien ra vd chinh tri cua Hy Lgp, bao gdm su iing hp d Hy Lgp la mpt vi du cu the eho thdy su gdy ve ngogi giao vd tinh thdn, su hd trg thiet hdn vd xdm luge cita Lien Xd ddi vdi nhieng thiec trong cdc hinh thiec tin dung vd trang qudc gia nhd be vd bdt dri'' . Thang 2 nam thiet bi qudn su" . Den dau nam 1947, tinh 1947, Dai sii My tai Aten, Lincoln than ciia nhung edng van do nhung ngudi MaeVeagh, da giri bao cao ve Bd Ngoai giao My sdng d Aten giri ve da gieo' hoang mang My, trong dd da canh bao rang: "Neu Hy Lgp thue su cho gidi chirc My. MaeVeagh ehi ra rai vdo tay ciia Chii nghia Cpng sdn, todn bp rang sir ket hgp cua siie ep ben ngoai va tinh Can Ddng vd mpt phdn Bde Phi chdc ehan se trang bat dn ben trong ed kha nang dan den ndm dudi dnh hudng ciia Xd Viet" . cude each mang va "su kiem soat ciia Lien Xd"; trong khi Mark Ethridge, dai dien cua Trong sudt nam 1945 va dau nam 1946, My trong Uy ban Dieu tra Lien hgp qudc, so bat chap ldi keu gpi khan cap ciia MaeVeagh sanh Hy Lap vdi mdt "qua man chin" cd kha va sir thue giuc tir Anh de chia se "ganh nang nang rai vao tay Lien Xd chi trong vdng vai Hy Lap", chinh sach chinh thiic eua tuan^^. Nhiing tin hieu tran day sir hoang Washington van "... de trdnh khdng can mang nay budc Washington tien gan hon tdi thiep vdo edng viee npi bp Bancang, vd hanh ddng cu thi. Ngay 21/2/1947, Thir khong tham gia bdt ky hogt dpng qudn sie trudng Bd Ngoai giao My, Dean Acheson, ndo ed the, ngogi trir lien quan den cuu trg da canh bao ve nhiing hau qua cua viec cho vd tdi thiet" . Tuy nhien, nhirng bien ddng phep Hy Lap roi vao sir thdng tri ciia Lien nhanh chdng ciia tinh hinh qudc te va khu Xd ehi dan gian la do "thieu sir hd trg day vuc da budc My thay ddi each nhin nhan ciia dii" tir phia My va Anh. Dean Acheson eho minh. Sir phat trien trong nhan thiic ve de rang do Anh da khdng the cung cap trang dpa eua ehii nghTa edng san ca trong va ngoai thiet bi quan sir can thiet trong ke hoaeh, nen Hy Lap da ehiing td tim quan trpng eiia viee My can md rdng hd trg cua minh trong ITnh dinh hinh lai thai dp cua My. Bd Ngoai giao vuc dd. Tren het, dng ta keu ggi mdt du luat 35 Barbara Jelavich, sdd, trang 282. 36 Barbara Jelavich, sdd, trang 2 8 2 . 38 Paul T. Calbos, sdd, trang 4 3 . " Paul T. Calbos, sdd, trang 9. 39Athanasios Lykogiannis (2002), sdd, trang 212.
50 NGHIEN CLfu CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (125).2011 dac biet can dugc nhanh chdng thdng qua d cho sir phuc hdi kinh tl d Hy Lap. Trong hai Qudc hdi, cho phep cho mdt khoan vay true nam dau sau chiln tranh, da ed rat nhieu nd tilp danh cho Hy Lap''". Vdi y thuc cap bach luc cim trg nudc ngoai ddi vdi Hy Lap da bao triim Washington, trong vdng vai nhung tinh hinh ngay cang them tram trpng, tuin, Hpc thuyet Truman dugc hoan chinh va nhu A. W. Sheppard da khang dinh trong bien phap dde toan lue cho chinh sach ngan nghien eim ciia dng ve Hy Lap . Trong sudt chan chii nghTa cdng san, bao vay, cd lap ciia thang 3 va thang 4, ke hoaeh trg giiip eiia Lien Xd da dugc thue thi. Theo Tdng thdng Chinh phii My danh cho Hy Lap va Thd NhT Truman "Neu chimg ta that bgi tren the gidi, Ky gay ra nhieu sir tranh cai trong chinh gidi nhicng khu vice nhie Hy Lgp, bi suy yeu vd My, bi nhirng ngudi chdng ddi chi trich phdn chia nhie Id mpt ket qua cua chien manh me. Tham chi hp eon cho rang:"Chii tranh, se rai vdo quy dgo Lien Xd md khdng nghia cpng sdn nhic mpt con ngcia pp, nhicng can nhieu nd lice cita ngudi Nga. Su thdnh chiing ta dang dtegc yeu cdu gid lien cua cdng cita Nga a nhicng khu vice dd vd su ehiing ta den mpt Id hdng - Hy Lgp" . thieu quan tdm da dtegc thica nhdn ciia Tuy nhien, vdi viec vien dan rang an chimg ta se ddn den su phdt trien cua cdc ninh ciia My phu thupc vao viec tang cudng Ddng Cpng san ben trong cdc nudc chdu Au cho Hy Lap, Thd NhT Ky va My can gin giir nhic Phdp vd Y, nhieng nai dang bi de doa dde lap dan tdc ciia cac nudc nay, Tdng nghiem trong"'^\ Dieu nay da eho thay sir thdng Truman da thanh cdng trong viec • kien quyet ciia chinh quyen Truman trong thuyet phuc cac nha lanh dao Qudc hdi My. viec giai quyet cac van de lien quan den Hy Dd thue sir la mdt budc ngoat trong chinh Lap. Ngay 12/3/1947, Tdng thdng Truman sach ddi ngoai ciia My. Thugng nghi sT giri den Qudc hdi mdt thdng diep ma sau dd Arthur Vandenberg, Chii tich IJy ban Ddi dugc biet den vdi ten gpi la Hpc thuyet ngoai Thugng vien va la ngudi theo chu Truman. Ong keu gpi 400 trieu ddla hd trg nghTa biet lap trudc day, da trd thanh mdt kinh te va quan sir eho Hy Lap va Thd NhT ngudi iing hd vd dieu kien cho chinh sach Ky, trong dd 300 trieu ddla dugc danh cho mdi va da giup gay anh hudng den hanh Hy Lap'^'. Tuy nhien, nhiem vii khd khan ddng ciia Qude hdi. Trong mdt la thu eho ciia Truman va cac cd van ciia dng la phai mdt ddng nghiep tai thdi diem dd, dng ta da thuyet phiic dugc Qudc hdi. Su phan ddi den vilt "... vdn de cita Hy Lgp khdng the bi cd tir nhimg nha lanh dao My theo chii ngliTa lap. Ngugc Igi, nd ed le Id bieu tugng cita biet lap. Dieu nay la hoan toan cd can cir, bdi xung dpt y thiec he cpng sdn tren loan the vi hp khdng nhin thay bat cir trien vpng gi gidi giica chit nghia cpng sdn phia Ddng vd 40 Paul T. Calbos, sdd. trang 6 8 . "1 D i n theo, Paul T. Calbos, sdd, trang 68. 43 Marion Sarafis, Martin Eve , sdd, trang 56. 42 Paul Olkhovsky (2003), sdd, trang 5. 44 Paul T. Calbos, sdd, trang 70.
QfUtu-iifj^ nhau tfitde itanei.. 51 nen ddn chit phia Tdy ... md yeu cdu chimg ta nam 1948, My da cung cap cho quan dpi Hy thue hien mpt sd quyit dinh mang tinh dinh Lap 140 may bay, 3.890 khau phao cac loai, menh vd vuan xc/""*^. Cudi ciing, dudi su 97.000 khau sung trudng va 10.000 xe dtd cheo lai ciia Vandenberg, Qude hdi My da cac loai"*^). Dieu dang ndi la, mac dii Lien Xd img hd ke hoaeh ciia Tdng thdng Truman. phan ddi manh me su trg giiip tren ciia My Ngay 22/5/1947, Thugng vien My da thdng danh cho Hy Lap, song Lien hgp qudc lai qua de nghi vien trg cho Hy Lap ciia Tdng iing hd hanh ddng eiia My . thdng Truman. My da bat dau chuyen tir mdt Sir trg giup kinh te, quan su cua My chinh sach can thiep han che va mang tinh hd danh cho Chinh phii Hy Lap da ed vai trd trp la chii yeu, sang ehinh sach can thiep mdt quan trpng trong viec quyet dinh sir thanh each manh me, toan dien va cd chii dich vao bai ciia cude ndi chien d Hy Lap. Dang Cdng Hy Lap. Chinh phii My da thay dan vai trd san Hy Lap (KKE) da khdng the ddi mat vdi ciia Chinh phii Anh d Hy Lap vdi tu each la thach thirc den tir phia My va quan dpi ehinh the lire nudc ngoai ed anh hudng chii yeu d phii. Tuy lire lugng du kieh do Dang Cdng Aten. cac phai doan quan sir va chuyen gia san lanh dao cd nhan dugc su trg giiip ciia eua My da dam nhiem nhii'ng sir menh va Nam Tu va Bungari, song nd khdng dang ke. trpng trach d Hy Lap ma trudc day ngudi Trong khi dd, chinh phii Lien Xd da khdng Anh da lam . So vdi ngudi Anh, each lam danh cho Dang Cdng san Hy Lap bat ky sir ciia ngudi My cd nhieu diem khac, "khdn trg giiip nao, cdn ban than nha lanh dao Lien kheo han, hieu qud han, linh hogt han, Xd, Stalin, lai mudn cham diit cac cude ndi khdng de chdp nhgn ngogi le, ludn dp ddt day do nhii'ng ngudi Cdng san Hy Lap lanh cdch ldm ciia ngudi My, khdng quan tdm den dao vi lo sg sir tac ddng tieu cue ciia nd den cdc dgc trung ddn tpe"'^^. Nam 1948 la mdt ehinh sach ciia Lien Xd d cac khu vuc khac nam quan trpng ddi vdi cac phe phai trong tren the gidi. Stalin da td rd thai dp phan ddi cude ndi chien d Hy Lap, mdi ben deu chuan ciia minh trong cude gap mat vdi cac nha bi tung ra nhii'ng ddn danh quyet dinh trong lanh dao Nam Tu va Bungari nhan dip hp cac cude dimg dp sap dien ra. Vdi su trg giiip vieng tham Matxcava khi khang dinh ring: tich cue ciia My, quan dpi chinh phii Hy Lap "Nhieng ngudi ndi day khdng ed bdi cic ca da duge tang cudng khdng chi ve sd lupng hpi thdnh cdng ndo. Cdc anh lieu cd tin rdng ma ea kha nang tac ehien va trang bi vii khi Anh vd My - nhicng cudng qudc mgnh nhdt (sd quan tang tir 132.000 len 232.500; ben the gidi Igi cho phep viec cat did mdt cdc canh quan dpi Hy Lap cd su hien dien ciia con dudng huyet mgch a Dia Trung Lldi? Dd nhieu cd vin quan su My; tinh din thang 9 la sie ngd ngdn. Vd chiing la khdng cd hgm 45 Paul T. Calbos, sdd, trang 69. 46 Barbara Jelavich, .sdd, trang 282. 48 Barbara Jelavich, sdd, trang 282 - 2 8 3 . 47 C. M . W o o d h o u s e . sdd, pp. 2 3 5 . 49 Barbara Jelavich, sdd, trang 283.
52 NGHIEN CGU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (125).2011 *53 dpi (a do). Cupe ndi day a Hy Lgp cdn phdi ddng ve ehinh tri va tinh chat khde liet ciia ngdn Igi nhanh nhdt cd the" . cude npi chien Hy Lap (mdt qude gia ed vi tri dia-ehinh tri quan trpng tren ban dao 3. Ket luan Bancang, qudc gia tiep giap true tiep vdi khu Sau Chiln tranh the gidi thii Hai, tinh vuc anh hudng eiia Lien Xd) da khien cho hinh the gidi da ed nhiing bien ddi quan My quyet dinh can thiep vao ndi tinh ciia trpng, trong do ndi bat la su ddi dau giira hai qudc gia Nam Au nay, hdng lap di chd hdng cue Xd - My vdi sir chi phdi ciia nd tdi toan ve quyen lire do sir riit lui eiia Anh de lai, bd quan he qudc te nira sau the ki XX. Tham bien Hy Lap trd thanh mdt mat xich quan vpng ciia hai cudng qudc trong viec md rdng trpng trong chien luge toan eau eiia My pham vi anh hudng eiia minh da keo theo rat nham chdng lai chu nghTa cdng san. Sir can nhieu qude gia vao vdng xoay ciia nhung du ciia My ngay cang manh me vao Hy Lap xung dot, tranh chap. Hy Lap la noi ehimg ke tir nam 1947, nai My chua timg quan tam kien sdm nhat ciia xung dot giira hai phe cho den thdi diem dd "ddnh ddu mpt budc Ddng - Tay. Sir bimg nd cude ndi ehien Hy ngogt trong chinh sdch ddi ngogi eiia My. Lap trong nhirng nam 1946 duge md ta nhu Nd la mpt su bd sung cho ke hogch Marshall "ldi tuyen bd chinh thiec ciia cude Chien ve giiip dd kinh te cita My ddnh cho chdu Au tranh Lgnh" giiia "the gidi tu do" va luc dugc cdng bd vdo thdng 6 ndm 1947, trong lugng edng san^'. Ddi vdi My, trong cude do bao gdm ed Hy Lgp"^ . Cd le, chinh tham chien chdng lai sir md rdng anh hudng ciia vpng ba chii the gidi ciia My la nhan td quan Lien Xd d chau Au va the gidi, Hy Lap da trpng khien My quyet tam the hien vai tro trd nen rat quan trpng. "Tdm quan trong ciia minh d nhiing nai dugc My coi nhu tien ehien luge ciia Hy Lgp ddi vdi an ninh eiia ddn trong cude chien chdng lai chu nghTa nude My tren thiec te, a chd, ddy la qude gia cdng san, ma Hy Lap la mdt vi du tieu bieu, Bancang duy nhdt chua rai vdo tay Lien Xd. trd thanh nai md dau cho sir xung dot, cang Hy Lgp vd Thd Nhi Kl hinh thdnh nen trd thang cua cude Chien tranh Lanh. nggi duy nhdt eho sic thdng tri cita Lien Xd d phdn phia Ddng Dia Trung Hdi - nai chiem vi tri vd ciing quan trong ve mat ehien luge 53 Cuoc noi chign a Hy Lap kgt thiic nam 1949, vai su vd kinh te ^ . Nhirng bat dn ve kinh te, bien that bai cua luc lugng du kich duoi s u lanh dao ciia Dang Cong san, thuc s u la m o t tham hoa d6i voi dat n u a c Hy Lap. U a c tinh so nguai chgt phia quan doi Chinh phu Hy Lap la 70.000 nguai, phia luc luong du 50 Dan theo, Barbara Jelavich, sdd, trang 283. kich ch6ng Chinh phu la 38.000 nguai; thigt hai kinh 51 Lt. Col. Robert W. Selton, U.S. Army, "The Cradle tg con Ion con h a n ca trong Chien tranh thg gioi thii' of US Cold War Strategy," Military Review (August Hai. Bgn canh do, viec Chinh phii Hy Lap thi hanh 1966), trang 6 8 . chinh sach khiing b6 cac lang mac trong thai gian 52 Jon.V. Kofas (1989), Intervention and diin ra cuoc noi chign da lam tang nhanh s6 nguai underdevelopment - Greece during the Cold War, chay ti nan, tang Ign g§n 700.000 nguai vao nam 1949 (Ngu6n: Barbara Jelavich, sdd, trang 284). Pennsylvania State University Press, U.S., 1989, trang 64-65. 54 Barbara Jelavich, sdd, trang 2 8 3 .