Báo cáo khoa học:Bàn về vai trò của các loại lao động trong sản xuất giá trị thặng dư

Chia sẻ: Lan Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quy luật sản xuất giá trị thặng dư theo kinh tế chính trị Marx-Lenin là một trong những quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản. Nội dung quy luật này là sản xuất nhiều và ngày càng nhiều hơn giá trị thặng dư bằng cách tăng cường bóc lột công nhân làm thuê. Nếu quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất hàng hóa là quy luật giá trị thì quy luật kinh tế cơ bản của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa là quy luật giá trị thặng dư....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học:Bàn về vai trò của các loại lao động trong sản xuất giá trị thặng dư

20-Khoa hoc Chfnh tri C\(ghicn cUu • Trao dot BAN VE VAI TRO CUA CAC LOAI LAO DONG • • TRONG SAN XUAT GIA TRI VA GIA TRI THANG 01/ • • • theo quan diem gid tn lao dong cua C.Mac Doan Xu§n Thuy (*) T tong thflc t i i n kinh te thi trfldng dp, song cung deu la chu the cua nen (KTTT) ngay nay da xua't hien KTTT, cung cd thu n h a p dai bieu cho quan niem cho rang: mpi lao dpng, nhflng Iflpng gia tri nha't dinh. Vay phai du la lao ddng gian dan hay phdc tap, chang ta't ca cac loai lao dpng trong nen lao dpng san xuat trfle tiep hay lao dpng KTTT deu cd vai trd nhfl nhau trong viec quan ly, lao ddng tri dc hay lao ddng the tao ra gia tri va GTTD? De lam ro van Iflc, lao ddng khoa hpc - cdng nghe (KH- de nay can phan tich md'i quan he ve CN)..., deu cd vai trd tao ra gia tri va gia chat va Iflpng gifla tflng loai lao dpng tri thang dfl (GTTD). Nguyen n h a n chu trong xa hdi vdi cac pham tru gia tri, yeu dan tdi sfl hinh t h a n h quan diem GTTD tren ca sd van dung ly luan gia nay la do sfl phat trien manh me eua tri lao ddng cua Cac Mac. phan cdng lao ddng xa hdi dfldi tac dpng 1. Moi q u a n h e v e c h a t giiJa lao cua KTTT va each mang KH-CN hien d o n g g i a n ddn, lao d o n g phii:c tap, dai da tao ra nhflng nganh nghe mdi lao d p n g tri 6c, l a o d o n g KH-CN, lao vdi so' Iflpng khdng ngflng gia tang. Mac d o n g td chiic q u a n ly vdi gia tri va du chu the cua cae nganh, nghe mdi vdi GTTD nhflng hoat dpng lao dpng het sdc khac P h a n tich ve ban chat cua gia tri nhau ve tinh chat nganh, nghe va trinh va GTTD cho tha'y, khdng phai mpi lap ddng deu tao ra gia tri va GTTD. Chi cd lao dpng san xua't h a n g hda mdi co kha ' ' TS. Kinh te, Hoc vien Chinh tri Hanh nang tao ra gia tri va GTTD. Do do, de chinh quoc gia Ho Chi Minh lam ro vai trd cua cac loai lao ddng nhu
9\[ghien citu • Trao doi Khoa hoc Chfnh tri lao ddng gian dan, lao dpng phdc tap, la hinh thai bieu hien xa hpi cua lao lao dpng quan ly, lao dpng KH-CN, lao dpng san xuat vat chat, trong nen kinh ddng trf dc... trong viec tao ra gia tri td hang hda van tdn tai, t h a m chi con va GTTD, can xua't phat tfl dinh nghia phat trien khdng ngflng cae hinh thai ve cac loai lao dpng ke tren va so sanh cua lao dpng phi san xua't vat chat va chung vdi lao dpng vdi tfl each la thflc chung cung cd the phan biet theo trinh the cua gia tri va GTTD. dp, t h a n h lao dpng gian dan hay phdc Theo C.Mac, lao dpng gian dan trong tap. Do vay, khi ban ve vai trd cua lao nen kinh te hang hda la "mpt sfl ti§u phi ddng gian dan va lao dpng phdc tap trong sflc lao dpng gian dan ma trung binh thi qua trinh hinh t h a n h gia tri cung nhfl bat ky mpt con ngfldi binh thfldng nao, GTTD, can gidi h a n nghien cdu trong mpt con ngfldi khdng ed mdt sfl phat pham vi lao ddng san xuat hang hda va trien dac biet nao, cflng deu cd trong ca hinh thai dac thu cua nd la lao ddng lam the cua hp. Mac dau ban than lao dpng thue khdng cdng. Ndi each khac, ndu lao gian dan trung binh cung thay ddi tinh dpng gian dan hay lao ddng phdc tap la chat cua nd trong cac nflde khac nhau hinh thai cu the eua lao ddng trflu tflpng va trong nhflng thdi ky van minh khac vdi tfl each la mdt mat cua lao ddng san nhau, nhung trong mdt xa hpi nha't dinh xua't hang hda thi chung la yeu td' hinh thi no van la mpt cai gi da dUpc xac thanh gia tri; va neu chung la hinh thai dinh. Lao dpng phdc tap chi la lao ddng cu thd eua lao ddng trflu tflpng khdng gian dan dupc nang len luy thfla, hay ndi cdng cua cdng nhan lam thue thi chdng cho dung han, la lao dpng gian dan dflpc cd vai tro tao ra GTTD. Tfl do, khdng nhan len"'^'. Nhfl vay, lao ddng phdc tap nen nham lan rang, mpi lao dpng gian va lao dpng gian dan chang qua chi la dan hay phflc tap deu tao ra gia tri cung sfl thd hien cua lao ddng vdi cac trinh nhfl GTTD. Sfl nham iSn nay the hien dp khac nhau, xua't phat tfl viec sfl dung sfl nhan thdc chfla day du va sau sSc ve sflc lao ddng cd nhflng chat Iflpng khac ban chat eua gia tri cung nhfl GTTD. nhau. Lao dpng gian dan la bieu hien Ve md'i quan he gifla lao dpng quan cua sfl tieu phf sflc lao dpng cd trinh dp ly, lao dpng KH-CN, lao ddng trf 6c vdi phd bien va thfldng dflpc coi la trinh dp gia tri va GTTD cung can xua't phat tfl ly trung binh, binh thfldng trong tflng dieu luan gia tri va GTTD cua C.Mac. De tim kien lich sfl cu the cua xa hdi, trong khi ra thflc the cua gia tri, C.Mae ban dau lao ddng phdc tap the hien sfl tieu phf da sd dung gia dinh rang, lao ddng san sflc lao dpng cd trinh dp cao ban mflc xuat hang hda la mdt ehinh the thd'ng trung binh dd. nha't gifla cac chflc nang cua qua trinh Trong nen kinh te hang hoa, lao lao dpng san xua't vat chat trong nen dpng san xua't hang hda cung co the kinh td hang hda. Khdng chi cae chdc phan biet theo nhflng mdc dp khac nhau nang cua qua trinh lao ddng de san xuat va dflpc phan t h a n h lao ddng gian dan ra mdt gia tri sfl dung nha't dinh nao dd, va lao ddng phdc tap. Tuy nhien, ngoai ma ca nhflng chdc nang da dflpc phan lao ddng san xuat hang hda vdi tfl each tach t h a n h nhflng boat ddng cd' dinh cua tflng chu the cua nen san xua't hang hoa '" C.Mac va Ph.Ang-ghen, Toan tap, t.23. Nxb hay nhflng loai lao ddng khac nhau ve CTQG, HN. 1993, tr.75 chat, deu dflpc coi la nhflng bien the cua
22 - Khoa hoc Chfnh tri 9(£hien cdu - Trao doi cung mpt lao ddng ca nhan. Nhd ap dung cua cai vat chat nhSm thda man cac nhu phflong phap trflu tflpng hda khoa hpc cau, trfldc tien la cac nhu cau vat chat nhfl vay ma C.Mac da cd the quy mpi lao cua cpng ddng ma minh la t h a n h vien dpng trfle tiep hoac gian tiep san xua't ra ca'u thanh. Sfl phan cdng lao ddng dd chi hang hda t h a n h mdt the ddng nha't, dd cd the dfla vao nhflng dieu kien hien co la sfl tieu phi sflc lao ddng cua con ngfldi luc dd, chu yeu tren ca sd gidi tfnh, sflc san xua't hang hda ndi chung, tfl dd lam khde. Nhd tfnh sang tao eua hoat dpng ro chat cua gia tri va GTTD. lao dpng, nang sua't lao dpng tang dan, Khi nghien cdu ve lao ddng vdi tfl lao ddng thang dfl cung t a n g theo ca ve each la thflc the eua gia tri nhfl vay, khdi Iflpng tuyet dd'i va tuang dd'i so vdi mpi lao dpng san xuat trfle tiep, lao lao dpng ta't yeu. Dieu nay da tao ca sd dpng quan ly, hay lao dpng KH-CN, khach quan eho viec thflc hien sfl phan lao ddng tri de deu dflpc gia dinh chi la tach nhflng chdc nang cda mpt lao dpng nhflng chflc nang cau t h a n h cua mdt lao thd'ng nha't trong pham vi cua cdng ddng dpng san xuat h a n g hda thdng nhat ndi xa hdi ban dau va sau dd la ca trong chung, hinh nhfl chdng deu eo vai tro la pham vi hoat dpng cua tflng ca nhan, nhan td' tao ra gia tri va GTTD. Theo t h a n h nhflng cdng viec, nganh, nghe giac dp logic va lich sd, lao dpng cua eon n h a t dinh, tdc la cac dieu kien de thflc ngfldi, trong do cd hinh thai lao ddng hien phan cdng lao ddng xa hdi bieu san xuat hang hoa, khdng ngflng dflpc hien thdng qua qua trinh chuyen mon phat trien the hien thdng qua qua trinh hda san xuat t h a n h nhflng nganh, nghe phat trien eua phan cdng lao ddng ndi khac nhau. Nhd dd ma lao dpng tri 6c chung va phan cdng lao ddng xa hpi ndi dan dflpc tach ra t h a n h mdt chflc nang rieng. Tuy nhien, sfl phat trien cua phan rieng biet cua mdt bd phan dan cfl nhat cdng lao ddng luon phai dfla tren mdt dinh trong xa hpi. trinh dp phat trien nha't dinh cua san Sfl phat trien tflong ddi ddc lap ciia xua't xa hpi, the hien thdng qua trinh lao dpng tri de so vdi lao ddng san xuat dp va nang sua't lao ddng xa hdi, bieu vat chat trfle tiep da cho phep xa hpi hien kha nang phan tach ngay lao ddng chuyen dan tfl viec ap dung cac phflong thanh hai phan: lao dpng ta't yeu va lao phap san xua't dfla vao kinh nghiem la dpng thang dfl. chu yeu sang dng dung nhflng cdng nghe Thflc td lich sfl eho tha'y, d thdi ky ngay cang cao, tren ea sd nghien cflu dau cua xa hpi loai ngfldi, khi nang sua't khoa hpc. Do dd, lao ddng trf dc trd thanh lao dpng cdn qua tha'p, lao dpng thang nhan td' thuc day sfl phat trien eua sdc dfl hoac chfla co hoac chidm ty le khdng lao dpng xa hpi; va cung cac yeu td ca dang ke trong ngay lao ddng, thi phan ban cua san xua't vat chat thuc day nang cdng lao dpng ban dau chi cd the la phan cao nang suat lao dpng xa hpi, n a n g dan cdng lao ddng gifla cac ca n h a n trong ty trpng cua lao dpng t h a n g du trong pham vi cua tflng cpng ddng xa hdi ban lao dpng san xua't vat chat true tiep va dau nhfl gia dinh, thi tpc, bp lac. Sfl phan tiep tuc tac dpng ngay cang manh me cong lao dpng ban dau dd the hien thdng tdi sU phat trien cua phan cdng lao ddng qua sfl sap xep lich trinh thdi gian cua xa hpi. Trong qua trinh p h a t trien cua tflng ca nhan dd hoan t h a n h tflng cdng xa hpi ndi chung va san xua't vat chat viec trong qua trinh lao dpng san xua't n6i rieng, lao ddng tri dc ndi chung va
9{ghien cdu - Trao doi 23 - Khoa hoc Chfnh tri lao ddng KH-CN vdi tU each la bd phan thai nay hay hinh thai khac"'". Do do, dac thu cua lao dpng trf dc ndi rieng, lao ddng tri dc vdi tfl each la bd phan ca'u khdng nhflng cd the tdn tai mpt each t h a n h cua chinh the lao dpng san xuat tflong dd'i ddc lap so vdi san xua't vat hang hda, rd rang la n h a n to' gSn vdi chat true tiep, trd thanh hoat ddng chu qua trinh tao ra gia tri. Sfl phat trien ydu cua mpt nhdm chu the rieng biet la eua lao ddng trf dc theo giac dp nay the cac nha trf thdc, cac nha khoa hpc, ma hien trinh dp phat trien cua sdc lao ddng con c6 the tdn tai dan xen vdi ban t h a n cua xa hdi trong san xua't hang hda. Vdi boat dpng lao dpng san xua't trfle tiep, eae mdc dp phat trien khac nhau cua lam cho ranh gidi gifla lao dpng tri dc lao ddng tri dc theo giac dp nay deu cd va lao dpng the Iflc ngay cang khd phan the phan biet dflpc nhflng trinh dp phat biet. Cac chu the cua lao ddng tri de, du trien khac nhau cua ban than san xua't la boat ddng lao ddng tri dc mdt each hang hda va pham tru gan lien vdi n6 la dpc lap hay ket hop vdi lao ddng san gia tri. Trinh dp phat trien cua lao ddng xua't trfle tiep trong nen kinh te hang trf dc theo giac dp nay trong nen kinh h6a deu co thu nhap bang mpt Iflpng td TBCN cung the hien nhflng trinh dp gia tri tflong dd'i eao ban so vdi cac chu san xua't GTTD khac nhau. Tfl day c6 the chu yeu cua lao ddng the Iflc, do dd the khang dinh, tac dpng cua lao dpng trong thflc tien ngfldi ta d i dang thfla tri 6c tdi gia tri va GTTD dflpc the hien nhan lao dpng tri dc cung cd vai trd tao rd ve Iflpng. gia tri va GTTD. De cd the thflc hien Tuy nhien, n h a n to tac dpng tdi mat lao dpng tri dc, can phat trien sdc lao Iflpng cua gia tri va GTTD khong nha't dpng tdi trinh dp cao nha't dinh. Do dd, thiet phai la n h a n to' quy dinh chat cua lao dpng trf 6c va lao dpng phdc tap la cac pham tru nay. Dd cung la ly do ma nhflng pham tru gan nghia, deu the hien trong cac tac pham cua C.Mac khdng cd sfl tieu phi sflc lao ddng chat Iflpng cao, luan diem nao khfing dinh rd lao dpng tfl do quan niem cho rang lao ddng tri dc tri dc la nhan td tao ra gia tri va GTTD. cung la ngudn gdc cua gia tri va GTTD San pham cua lao ddng trf dc vdi tfl each cang dflpc cung cd' them. la tri thdc, la loai hinh san pham dac Theo quan niem cua C.Mae, nhflng thu khdng phai la san pham vat chat. lao ddng san xua't h a n g hda khac nhau Do d6, lao ddng trf oe khong the la ve chat, "nhung deu la mdt sU chi phi nhan to' quyet dinh gia tri va GTTD ve san xua't ve dc, bap thit, t h a n kinh va chat. Khi phan tfeh ve vai trd cua lao ban tay, v.v, cua con ngUdi, va theo y dpng thuang nghiep thuan tuy doi vdi nghia dd, deu la lao dpng cua con ngudi. qua trinh hinh t h a n h gia tri, C.Mac da Do chi la hai hinh thai chi phi khac khang dinh rang: neu cd boat dpng lao nhau ve sdc lao ddng cua con ngUdi. Di ddng nao dd tdn tai vdi tfl each la mpt nhien, ban t h a n sflc lao dpng cua con chflc nang ma ngfldi san xua't hang h6a ngfldi phai phat trien den mpt mdc nao c6 the tfl minh thflc hien nhflng khong dd thi mdi cd the chi phi dflpc dfldi hinh sang tao ra gia tri, cung khong sang tao ra GTTD "thi cac cong viee d6 cung khong sang tao ra gia tri va GTTD khi '" C.Mac va Ph.Ang-ghen, Sdd, t.23. tr.75 '2' C.Mac va Ph.Ang-ghen, Sdd, t.25, P.l, nhflng ngudi khac dam nhiem cac cdng tr.427-428 viec dd thay eho hp"'^'. .
24 - Khoa h o c Chfnh tri Trao doi qlncn cuu Tuang tu nhu lao ddng tri dc, lao tri chinh la Iflpng lao ddng trflu tflpng, ddng KH-CN, lao ddng to chdc quan dflpc do bang thdi gian lao dpng xa hdi ly cung gan lien vdi lao ddng san xua't can thiet de san xua't va tai san xua't ra hang hda. Su hinh t h a n h va phat trien hang hda. Vdi tfl each la ca sd cua trao cua cac loai hinh lao dpng nay xua't phat ddi, gia tri khdng chi la cai ehung, ddng tfl sfl phan tieh chdc nang lao ddng cua nha't ve chat gifla cac h a n g hda vdi nhau, ngfldi san xua't hang hda t h a n h nhflng ma thfldc do cua nd cdn la mdt thfldc do chdc nang do nhflng bd phan dac thu chung. Vi vay, thdi gian lao ddng xa hpi cua lao dpng xa hdi dam nhan tren ca can thiet vdi tfl each la ca sd de thflc sd phat trien cua phan cong lao ddng xa hien trao ddi hang hda theo nhflng ty hpi. Do dd, cac loai hinh lao ddng nay le nha't dinh phai la thdi gian lao dpng cung nhfl lao ddng tri dc cd the gian dflpc mpi chu the trong nen kinh te tidp mang t i n h c h a t s a n xua't trong hang hda thfla n h a n va tuan theo. Do nhflng chflng mflc nha't dinh. d6, thdi gian lao ddng xa hdi can thiet Tom lai, tfl ban chat cua gia tri, la thdi gian lao ddng ddi hdi de tao ra GTTD va phan tieh md'i quan he gifla mdt gia tri sd dung nao dd trong nhflng pham tru nay vdi lao dpng gian dan, lao dieu kien binh thfldng cua xa hdi, tflc la dpng phdc tap cung cac loai hinh lao dflpc tinh trong eae dieu kien lao dpng dpng khac nhfl lao dpng tri dc, lao dpng san xua't binh thfldng chfl khdng phai KH-CN, lao dpng td chdc quan ly, c6 the dieu kien td't nha't hay kem nha't. Ddng k h j n g dinh, chi c6 nhflng lao dpng gian thdi, lao ddng dflpc lay lam don vi chuan dan hay phdc tap la lao ddng san xuat d day la lao dpng cua nhflng ngfldi lao hang hda mdi cd vai trd tao ra gia tri va dpng cd trinh dp chuyen mdn tay nghe GTTD, cac loai lao ddng nhfl lao ddng d mdc trung binh, phd bien va ngfldi lao trf dc, lao dpng KH-CN, lao ddng td chdc dpng dd thflc hien hoat ddng lao ddng quan ly c6 quan he gan ket vdi san xuat vdi mdt cfldng dp lao ddng trung binh gia tri va GTTD nhflng chung khdng the trong xa hpi dd. Nhfl vay, thdi gian lao la nhan to' tao ra gia tri va GTTD. Sfl ddng xa hdi can thiet vdi tfl each la phat trien eua cae loai hinh lao ddng thfldc do Iflpng gia tri ehinh la thdi gian nay, mac du khdng quyet dinh gia tri va lao dpng san xuat h a n g hda ma mpt lao GTTD ve chat, nhflng la cac nhan to' tac ddng gian dan cd the thflc hien. Noi each dpng rat quan trpng tdi gia tri va GTTD khac, Iflpng gia tri vdi tfl each la can cfl, ve Iflpng. ca sd de thflc hien san xuat va trao ddi 2. Mdi q u a n he v e litcfng gii2a hang hda dflpc quyet dinh bdi lao dpng lao d o n g g i a n dofn, lao d o n g phiic gian dan. tap, lao d o n g tri 6c, lao d o n g KH- Trong md'i quan he so sanh vdi lao CN, lao d o n g td chtic q u a n ly vdi gia ddng gian dan, lao ddng phdc tap dflpc coi tri va GTTD la lao dpng gian dan dflpc n h a n len, tdc Phan tieh mdi quan he gifla lao ddng la mdt Iflpng lao ddng phdc tap nhd han gian dan va lao ddng phdc tap tdi chat thi tflong dflong vdi mdt Iflpng lao ddng cua gia tri va GTTD cd the tha'y vai tro gian dan ldn han. Kinh nghiem chdng td cua nhflng loai hinh lao ddng nay dd'i rang, viec quy lao ddng phdc tap t h a n h vdi Iflpng gia tri va GTTD. Chat cua gia lao dpng gian dan nhfl vay dang dien ra tri la lao dpng trflu tflpng, nen Iflpng gia mpt each thfldng xuyen. "Mpt hang hda
I^hiin cdu - Trao idi 25 - Khoa hoc Chfnh tri cd the la san pham cua mdt lao dpng Ve md'i quan he gifla lao ddng tri phdc tap nha't, nhflng gia tri cua hang de, lao ddng quan ly, lao ddng KH-CN h6a d6 v i n lam cho n6 ngang vdi san vdi Iflpng gia tri h a n g hda cung cd bieu pham cua lao ddng gian dan, va do d6 hien tflong tfl nhfl tac dpng eua lao dpng ban than gia tri ay chi dai bieu cho mpt phdc tap, tdc la cae chu the cua ehung ed Iflpng lao dpng gian dan nha't dinh ma the n h a n dflpc nhflng Iflpng gia tri ldn thoi"'^*. Nhfl vay, trong cung mdt dan vi ban so vdi chu the cua lao ddng san xua't thdi gian thi lao ddng phdc tap se tao ra hang hda gian dan. Tuy nhien, neu lao mpt Iflpng gia tri ldn ban so vdi lao dpng dpng phdc tap la pham tru trfle tiep the gian dan. Va trong thflc t i i n , lao dpng hien trinh dp phat trien cua lao ddng phflc tap la lao dpng cd chi phi thdi gian san xua't h a n g hda, thi cac lao ddng nhfl de tao ra mpt san pham It han so vdi lao lao ddng trf dc, lao ddng quan ly, lao dong gian dan, hay la lao ddng cd nang ddng KH-CN lai cd quan he gian tiep tdi sua't cao ban. lao ddng san xua't hang hoa. Ban than Tfl day cd the tha'y tac ddng cua lao sfl hinh t h a n h eua cac loai lao dpng nay dpng phdc tap tdi Iflpng gia tri cua hang la ket qua cua sU phat trien cua lao dpng boa the hien theo hai phflong dien. Thd san xuat hang hda tdi mpt trinh dp nhat nha't, trong cung mdt dieu kien lich sfl dinh nhu da phan tfeh tai phan ban chat cu the, thi ehu the eua lao dpng phdc eua gia tri. Tuy nhien, sfl phat trien cua tap se nhan dflpc tfl xa hdi mdt Iflpng cac loai hinh lao dpng nay lai cd tac gia tri ldn ban so vdi eae ehu the eua lao ddng het sdc to ldn tdi Iflpng gia tri cua dpng gian dan. Thd hai, vi lao ddng phflc hang hda. tap chi la mdt bp phan eua lao dpng san San pham cua cae loai hinh lao dpng xuat hang hda va cac chu the cua nd mdi nay la tri thdc. Dfldi tac ddng cua viec ap dflpc hfldng lpi tfl xa hdi thdng qua trao dung hay "vat chat hda" nhflng tri thflc ddi, cho nen cae chu the san xuat hang ve KH-CN, td chdc quan ly, nen tang hoa deu phai cd' gang trd t h a n h chu the cdng nghe cua cac linh vflc san xuat vat ciia lao dpng phflc tap bang each khdng chat truyen thd'ng dflpc thay ddi can ban ngflng phat trien va nang cao chat Iflpng ve chat. Nganh san xua't nao khdng dfla sflc lao dpng. Do dd, sau mdt khoang vao tri thflc se trd nen khdng con sdc thdi gian thi ban than lao dpng dflpc coi canh tranh. Ngay nay, sfl phat trien cua la lao dpng phflc tap cda thdi ky trfldc cdng nghe thdng tin, he thd'ng may vi se trd thanh lao ddng gian dan trong cac tinh va edng nghe eao... da lam thay ddi thdi ky sau. Chinh vi le dd, Iflpng gia tri can ban va toan bp cac phflong tien thu cua hang hda, xet mdt each cu the, dflpc nhan, xfl ly va san xua't thdng tin, tao quyet dinh bdi thdi gian lao dpng xa hpi dieu kien de cdng nghe h6a khdng nhflng can thiet de tai san xua't ra nd, do dd cac boat dpng san xuat vat chat trfle tiep lao ddng phdc tap, mdt mat cd vai trd ma ca cac hoat ddng trf dc nhfl tfl dpng lam tang gia tri cho cac chu the cua nd, hda qua trinh thiet kd va che tao cdng mat khac lai chfnh la mpt trong nhflng nghe cho san xua't, tfl ddng hda cdng tac nguyen nhan lam giam gia tri cua cac kiem tra, kiem soat qua trinh san xua't, hang hda. tfl dpng hda hoat ddng tai chinh va quan ly, tfl ddng hda cdng tac dich thuat vdi '" C.Mac va Ph.Ang-ghen, Sdd, t.23. tr.75 nhieu ngdn ngfl khac nhau...
26 - Khoa hoc Chfnh tri '^(ghicn cdu - Trao doi Su hinh t h a n h va phat trien cua cua san xuat, tfl dd nd dflpc ngam dinh cac loai hinh lao ddng ke tren dupe thUe va dan dflpc thfla n h a n ve phap ly la hien trong dieu kien cua KTTT, vi vay ddi tflpng cua sd hflu. Nhu cau eua san sU van dpng cua chdng cung chiu sU tac xua't ve tri thdc va quan he sd hflu ve tri dpng cua cac quy luat thi trUdng. Tac thflc ed tac dpng ldn nhau, tao dieu kien d o n g ciia KTTT t6i c a c loai h i n h cho tri thdc dflpc trao ddi tren thi trfldng lao d o n g ke t r e n t h e h i e n t r e n c a c theo nhflng gia ca nha't dinh. phiidng dien: Vdi quan diem rang, gia ca hang Thd nhdt, ban t h a n cac boat dpng hda la hinh thflc bieu hien bang tien lao dpng deu can cd nhflng yeu to', ngudn cua gia tri hang hda, tri thflc vdi tfl each Iflc nha't dinh. Trong nen KTTT, nhflng la hang hda cd gia ca thi trfldng vi co ngudn Iflc dd ngoai hinh thai tfl nhien gia tri. A.I.Anchiskin cho rang, lao dpng vdn cd deu dflpc the hien dfldi hinh thai tri dc trong nen kinh te h a n g hda gidng gia tri. Tri thdc vdi tU each la ngudn lUc nhfl mpi lao ddng san xua't hang h6a phat trien kinh td dudi nhflng hinh thai, khac, cung ed tinh hai mat. Mpt mat, cap dp tdn tai khac nhau deu cd the dflpc dd la mdt dang dac thu eua lao dpng danh gia t h a n h nhflng Iflpng gia tri n h a t cd fch, lao ddng cu t h e . Mat khac, co dinh va cd the dflpc trao ddi thdng qua the quy nd t h a n h lao ddng trflu tflpng quan he mua ban tren cac loai hinh thi vi nd bieu hien mdt Iflpng nha't dinh chi trfldng dac thu: thi trfldng tri thdc hay phf thdi gian lao dpng can thiet de san thi trfldng KH-CN. xuat ra nhflng tri thdc mdi. Tuy nhien, Thd hai, quan he gifla cac ehu the diem khac biet co ban cua hang h6a tri san xuat va sd dung tri thflc the hien thdc so vdi h a n g hda thdng thfldng la quan he trao ddi thdng qua tien te. Sfl Iflpng gia tri cua tri thflc hay thdi gian phat trien cua cac loai hinh lao ddng cd lao ddng xa hpi can thiet dd san xua't san pham la tri thdc dUdi giac dp cae ra tri thdc dflpc quyet dinh bdi nhu cau chu the kinh td deu nhSm vao muc tieu cua xa hpi ve tiet kiem thdi gian lao thu gia tri vdi lUpng ngay cang ldn ban. ddng. Chinh nhu cau tiet kiem thdi gian Muc tieu cua ngUdi ban tri thdc dudi lao ddng da ddi hdi phai tim ra nhflng hinh thai cac san pham cdng nghe la each thflc, hinh thdc mdi de tiet kiem nham thu dUpc nhflng Iflpng gia tri nha't nd va tren thflc te sfl tiet kiem do da dinh, con muc tieu cua ngfldi mua la nhd dat dflpc nhd dng dung tri thdc, dng dd CO sdc canh tranh cao han nham thu dung t h a n h tflu khoa hpe va cdng nghe. dflpc Iflpng gia tri ldn ban. Do vay, khdng phai bat cfl lao ddng trf Nhfl vay, tac ddng ndi bat cua KTTT 6c nao cung deu dflpc thfla n h a n la xa tdi cac loai hinh lao ddng cd san pham hpi can thiet. Chi nhflng lao dpng tri dc la tri thflc, la lam cho tri thdc trd t h a n h ma ket qua eua nd khi dflpc dng dung cd hang h6a. Ro rang, sfl hinh t h a n h eua tac dung tiet kiem thdi gian lao ddng xa kinh te tri thflc thdi gian qua diin ra hpi mdi dflpc coi la cd Ich, ddng thdi chi song hanh vdi sfl xua't hien va ngay cang phi lao ddng thflc td de tao ra ket qua trd nen phd bien tren thi trfldng mpt d6 phai nhd ban Iflpng lao ddng ma xa loai hang h6a mdi la tri thflc. Nguyen hpi cd the tiet kiem dupc khi flng dung nhan chu yeu de tri thdc trd t h a n h hang nhflng kdt qua d6. h6a la: tri thdc trd t h a n h yeu td' chu yeu Sfl luan giai d tren eho tha'y, lao
9{ghien cdu - Trao ddi 27 - Khoa hoc Chfnh tri dpng tri dc, lao ddng KH-CN, lao ddng gian lao ddng san xua't ca biet, nhd dd td chflc quan ly c6 diem chung vdi lao cho phep thu dflpc lpi nhuan sieu ngach. dpng thflc hien cac khau ngoai qua trinh Su tang len cua nhflng nang suat san xua't trfle tiep trong chu trinh tai lao ddng ca biet cd tac dpng lan tda, day san xua't nhfl lao dpng thflong nghiep n h a n h qua trinh nang cao nang suat lao thuan' tuy. Diem chung cua nhflng dang ddng xa hdi, tao thuan lpi cho sfl tiet lao dpng d6 la tdn tai va van dpng tren kiem thdi gian lao dpng ma xa hdi trfle ca sd tac ddng cua chung tdi tiet kiem tiep danh cho linh vflc san xuat vat chat thdi gian lao ddng xa hpi. Vi vay, ed the va khdng ngflng tang thdi gian danh coi lao dpng sang tao ra tri thdc la mpt cho Hnh vflc phi san xua't vat chat. Hoat bo phan lao dpng xa hpi trong qua trinh ddng ngay cang md rdng eua cac linh vflc tai san xuat nhflng khdng phai la lao phi san xua't, trong dd cd san xua't ra tri dong san xua't vat chat trfle tiep. Vdi tfl thdc dfla tren ca sd trinh dp phat trien each. d6, lao ddng tao ra tri thflc khdng da dat dflpc va nhu cau phat trien cua CO vai tro trfle tiep tao ra gia tri. Lflpng nen san xua't xa hpi cung vdi vai trd cua gia tri thu dflpc tfl trao ddi hang hda tri tri thdc dd'i vdi san xua't - kinh doanh thflc la ket qua cua sfl phan phd'i gia tri tfl nhflng nam cudi the ky XX, ddi hdi chd khong chflng td lao ddng dd c6 vai xa hdi ndi chung va tflng chu the kinh tro tao ra gia tri. te vdi mpi cap dp tfl chu the san xua't - Tfl tac dung to ldn cua tri thdc dd'i kinh doanh ea biet tdi tflng nganh, vung vdi sflc canh tranh cua tflng chu the trong kinh te va ca tflng qud'c gia, khu vflc cu KTTT vdi xu hfldng gia tang cau ve tri the phai tap trung dau tfl cac ngudn Iflc thflc, dac biet la cdng nghe mdi cd hieu ngay cang tang cho linh vflc san xuat tri qua cao, va xu hfldng giam cau tflong doi thflc va flng dung vao ddi sdng. cua xa hpi ve cae yeu to' san xua't truyen Nhfl vay, lao dpng tri dc, lao dpng tho'ng nhfl vo'n, sflc lao ddng, viec tao ra KH-CN, lao ddng td chdc quan ly la cac va trao ddi cac san pham tri tue ed thd loai hinh lao ddng ed san pham la tri mang lai thu nhap ldn cho cac chu the thdc. Mac du chung khdng c6 vai trd trfle sd hflu chung, dau tfl vao nghien cflu va tidp tao ra gia tri nhflng cd tac ddng hai trien khai (R«&D) ed the mang lai nhflng mat tdi lupng cua gia tri tuang tU nhu lao mon Ipi nhuan rat ldn. Tinh hinh dd da ddng phdc tap. Mpt mat, su phat trien tao ra cam giac rang, lao ddng trf dc cung va dng dung chung trong thuc tien gdp la lao dpng san xua't hang hda, khdng phan nang cao nang sua't lao ddng ea biet nhflng the, nd ed the tao ra Iflpng gia tri cua cac chu the dng dung san pham cua mdi (gia tri gia tang) ldn han nhieu so chung vao qua trinh lao dpng san xua't vdi cac dang lao ddng san xua't vat chat true tidp, tfl do dem ve cho cac chu the d6 truyen thd'ng vi nd la loai hinh lao ddng lpi nhuan sieu ngach. Mat khac, ehung phflc tap dac biet. Trong nen KTTT hien gdp phan lam tang nang sua't lao dpng dai, sfl t h a n h dat eua cac chu the kinh xa hdi va lam giam gia tri cua hang h6a. td phu thudc rat ldn vao kha nang chidm Do do, vai trd cua ehung vdi Iflpng GTTD hflu va sfl dung tri thflc. Ddi vdi tflng la lam tang Iflpng GTTD cho nhflng nha chu the kinh td, viec sd dung tri thflc tfl ban la chu the cua chdng va gdp phan da tao ra dieu kien thuan lpi de tang lam tang ty sua't GTTD chung cho toan nang suat lao ddng ea biet, giam thdi bd giai cap tfl ban.Q