Báo cáo khoa học: Đặc điểm sinh sản và sức sản xuất sữa của đàn bò Holstein Friesian nuôi tại Công ty giống bò sữa Mộc Châu – Sơn La

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

134
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mộc Châu là nơi có nghề chăn nuôi bò sữa sớm hơn các vùng khác trong n-ớc. Từ những năm 70 cho đến nay tuy đã trải qua nhiều thăng trầm, song nuôi bò thuần Holstein Friesian đã khẳng định là phù hợp và là thế mạnh của vùng cho ngành này. Công ty Giống bò sữa Mộc Châu đã tổ chức lại sản xuất nhằm tăng hiệu quả của ngành chăn nuôi bò sữa. Những năm gần đây đàn bò HF thuần của Công ty đã không ngừng tăng cả về số l-ợng và khả năng sản xuất, đặc biệt là cung cấp con...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Đặc điểm sinh sản và sức sản xuất sữa của đàn bò Holstein Friesian nuôi tại Công ty giống bò sữa Mộc Châu – Sơn La

Báo cáo khoa học Đặc điểm sinh sản và sức sản xuất sữa của đàn bò Holstein Friesian nuôi tại Công ty giống bò sữa Mộc Châu – Sơn La
§Æc ®iÓm sinh s¶n vµ søc s¶n xuÊt s÷a cña ®µn bß Holstein Friesian nu«i t¹i C«ng ty gièng bß s÷a Méc Ch©u – S¬n La Reproductive performance and milk yield of Holstein Friesian cows in Moc Chau dairy breeding company Mai ThÞ Th¬m1 Summary A survey was conducted to evaluate reproductive performance and milk yield of Holstein Friesian cows in Moc Chau dairy breeding company. It was shown that during the period of 2000- 2004 dairy production of the Company quickly developed in terms of both cattle population and cattle quality. Reproductive performance was improved as reflected by shortened open days and calving intervals, and a low number of services per conception (1.56). Milk yield was also fairly high (5142kg/305 day lactation). Infectious diseases were totally under control and the incidence of blood parasites was only 1.74%. However, the incidences of internal medicine and obstetric diseases were still high. Keywords: Dairy cattle, Holstein Friesian, reproductive performance, milk yield 1. §Æt vÊn ®Ò Méc Ch©u lµ n¬i cã nghÒ ch¨n nu«i bß s÷a sím h¬n c¸c vïng kh¸c trong n−íc. Tõ nh÷ng n¨m 70 cho ®Õn nay tuy ®· tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm, song nu«i bß thuÇn Holstein Friesian ®· kh¼ng ®Þnh lµ phï hîp vµ lµ thÕ m¹nh cña vïng cho ngµnh nµy. C«ng ty Gièng bß s÷a Méc Ch©u ®· tæ chøc l¹i s¶n xuÊt nh»m t¨ng hiÖu qu¶ cña ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®µn bß HF thuÇn cña C«ng ty ®· kh«ng ngõng t¨ng c¶ vÒ sè l−îng vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ cung cÊp con gièng cho c¸c vïng phô cËn vµ c¸c tØnh kh¸c gãp phÇn ®Èy m¹nh ch¨n nu«i bß s÷a cña n−íc ta. Môc ®Ých cña nghiªn cøu nµy nh»m ®¸nh gi¸ søc s¶n xuÊt cña ®µn bß HF thuÇn ë C«ng ty gièng bß s÷a Méc Ch©u - S¬n La lµm c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a ë MiÒn B¾c nãi riªng vµ c¶ n−íc nãi chung. 2. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu1 Nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh trªn ®µn bß Holstein Friesian thuÇn nu«i t¹i C«ng ty gièng bß s÷a Méc Ch©u – S¬n La tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2004. Sè liÖu nghiªn cøu ®−îc thu thËp tõ sæ ghi chÐp theo dâi bß cña C«ng ty, c¸n bé kü thuËt, dÉn tinh viªn vµ pháng vÊn trùc tiÕp 175 hé ch¨n nu«i. MÆt kh¸c ®µn bß ®−îc theo dâi trùc tiÕp trong thêi gian tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2004 trªn c¬ së lËp phiÕu ghi chÐp n¨ng suÊt s÷a hµng ngµy cho tõng bß s÷a. Sè liÖu ®−îc ph©n tÝch thèng kª b»ng ch−¬ng tr×nh Minitab 11 (1996) 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 3.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn ®µn bß Holstein Friesian C«ng ty gièng bß s÷a Méc Ch©u gåm 19 tr¹i ch¨n nu«i bß HF víi 536 hé ch¨n nu«i, hé Ýt nhÊt nu«i 2 con vµ hé nhiÒu nhÊt nu«i tíi 46 con. Mçi hé ®−îc C«ng Ty giao quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi 1 Khoa Ch¨n nu«i – Thó Y 190
®Ó trång c©y thøc ¨nvµ trång cá víi diÖn tÝch 2500m2/ 1bß. KÕt qu¶ vÒ tÝnh h×nh ch¨n nu«i bß s÷a cña C«ng ty ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1. B¶ng 1. T×nh h×nh ph¸t triÓn ®µn bß s÷a HF thuÇn qua c¸c n¨m N¨m §¬n vÞ 1985 1990 1995 2000 2001 2003 2004 Lo¹i bß tÝnh Tæng ®µn Con 2372 1369 1385 1453 1718 2206 2752 Bß c¸i sinh s¶n “ 932 945 968 1231 1540 1953 Bª 13 – 18 (th¸ng) “ 311 299 290 257 393 511 Bª SS -12 th¸ng “ 126 141 195 230 273 288 SS: S¬ sinh KÕt qu¶ b¶ng trªn cho thÊy, sè l−îng bß s÷a n¨m 1990 gi¶m so víi n¨m 1985 lµ 57,67%. Nh− vËy, trong 5 n¨m ®µn bß gi¶m ®¸ng kÓ, cø mçi n¨m gi¶m 11,54%. §©y lµ thêi kú n−íc ta ®ang chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c c¬ së ch¨n nu«i cña Nhµ n−íc, ®Æc biÖt lµ ch¨n nu«i bß s÷a gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a ph¶i chuyÓn ®æi theo h−íng tù chñ s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Tr¶i qua 5 n¨m tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 1995 ®µn bß gi÷ møc æn ®Þnh. Giai ®o¹n tiÕp theo 1995 – 2000 ®µn bß cã xu h−íng t¨ng song kh«ng ®¸ng kÓ, mçi n¨m t¨ng trung b×nh 0,98%. §Æc biÖt tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2004 ®µn bß t¨ng rÊt nhanh, trong 4 n¨m t¨ng 89,40% (trung b×nh hµng n¨m t¨ng 22,35%). Nh− vËy, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a cña ViÖt Nam thêi k× 2001 – 2010 ®· t¹o ra b−íc ®ét ph¸ ®èi víi ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a. C«ng ty ®· cÊp vèn vµ quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho c¸c hé ch¨n nu«i. C¸c hé ch¨n nu«i ®· m¹nh d¹n ®Çu t− mua bß, trång cá vµ t¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ch¨m sãc qu¶n lý, v× vËy ®µn bß t¨ng rÊt nhanh. §µn bß c¸i sinh s¶n còng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, ®Æc biÖt tõ n¨m 2000 ®Õn 2004 t¨ng 201%. 3.2. §Æc ®iÓm sinh s¶n cña ®µn bß HF Thêi gian phèi cã chöa sau khi ®Î KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy, chØ tiªu nµy ë c¶ 3 ®éi ch¨n nu«i kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05), song cã sù dao ®éng lín (Cv = 47,59-57,46%), bëi chØ tiªu nµy phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè, trong ®ã chñ yÕu lµ dinh d−ìng, kü thuËt ph¸t hiÖn gia sóc ®éng dôc vµ tr×nh ®é phèi gièng. B¶ng 2. Thêi gian phèi cã chöa sau khi ®Î (ngµy) Tham sè thèng kª X ± SE n Cv (%) Min Max Khu vùc 109,66 ±4,98 §éi 19/5 148 52,29 33 301 107,97 ±5,51 §éi 70 97 47,59 33 262 117,84 ±7,20 §éi ch¨n nu«i 2 93 57,46 34 288 111,43 ±6,27 Trung b×nh Thêi gian phèi gièng cã chöa sau khi ®Î cña ®µn bß s÷a HF thuÇn nu«i ë Méc Ch©u kh¸ hîp lý nªn ®· ®¸p øng ®Æc ®iÓm sinh lý, sinh s¶n vµ tiÕt s÷a cña bß s÷a. Tuy nhiªn kÕt qu¶ nµy cßn thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ph¹m Ngäc ThiÖp (2003) trªn ®µn bß HF ë L©m §ång (88,30 ngµy víi Cv = 45,09%) Kho¶ng c¸ch gi÷a hai løa ®Î Kho¶ng c¸ch gi÷a hai løa ®Î cña ®µn bß s÷a ë 3 ®éi ch¨n nu«i ®¹t 395,85 ngµy (13,19 th¸ng), trong ®ã ®µn bß nu«i ë ®éi 19/5 cã kho¶ng c¸ch gi÷a 2 løa ®Î ng¾n nhÊt 381,89 ngµy (12,73 th¸ng). Tuy nhiªn, gi÷a 3 ®éi ch¨n nu«i kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05) vÒ chØ tiªu nµy. 191
Kho¶ng c¸ch gi÷a 2 løa ®Î cña ®µn bß HF thuÇn nu«i ë Méc Ch©u dµi h¬n ®µn bß HF thuÇn nu«i ë L©m §ång (376,44 ngµy) khi so s¸nh víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ph¹m Ngäc ThiÖp (2003) vµ t−¬ng ®−¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Mai ThÞ Th¬m (2001) trªn ®µn bß HF nu«i t¹i Hµ Néi (399,8 ngµy) B¶ng 3. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai løa ®Î (ngµy) Tham sè thèng kª n Cv (%) Min Max X ± SE Khu vùc 381,89 ± 7,67 §éi 19/5 37 12,21 318 586 401,50 ±10,00 §éi 70 22 11,71 338 547 408,10 ± 11,70 §éi ch¨n nu«i 2 32 16,17 316 567 395,85 ± 9,65 Trung b×nh 13,36 324 566 HÖ sè phèi, tû lÖ ®Î vµ tû lÖ s¶y thai KÕt qu¶ cho thÊy, hÖ sè phèi gièng ë ®µn bß HF ®¹t t−¬ng ®èi tèt vµ kh«ng cã sù sai kh¸c gi÷a c¸c ®éi ch¨n nu«i (P>0,05). HiÖn nay chØ tiªu nµy cña ®µn bß s÷a ë n−íc ta cßn kh¸ cao vµ cã sù dao ®éng rÊt lín (1,5 - >2 lÇn). KÕt qu¶ nµy ®· ph¶n ¸nh ®−îc møc ®é nu«i d−ìng còng nh− kü thuËt ph¸t hiÖn vµ phèi gièng cho ®µn bß cña c¸c ®éi ch¨n nu«i ®¹t kh¸ tèt. KÕt qu¶ b¶ng 4 còng cho thÊy, tû lÖ s¶y thai, ®Î non vÉn cßn chiÕm mét tû lÖ t−¬ng ®èi cao. §iÒu nµy ®ßi hái viÖc nu«i d−ìng, ch¨m sãc bß s¾p ®Î cÇn ®−îc chó träng h¬n ®Ó h¹n chÕ tû lÖ bß s¶y thai, ®Î non. B¶ng 4. Mét sè chØ tiªu sinh s¶n ChØ tiªu Tû lÖ say thai, ®Î non HÖ sè phèi Sè l−îng Sè bß s¶y thai, Tû lÖ(%) Khu vùc bß ®Î ®Î non §éi 19/5 1,57 124 15 12,09 §éi 70 1,51 89 6 6,74 §éi CN2 1,60 83 13 15,66 Trung b×nh 1,56 Nh×n chung kÕt qu¶ vÒ kh¶ n¨ng sinh s¶n cña ®µn bß HF thuÇn nu«i ë Méc Ch©u- S¬n La ®¹t t−¬ng ®èi tèt. 3.3. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s÷a cña ®µn bß HF S¶n l−îng s÷a chu kú cho s÷a 305 ngµy Kh¶o s¸t 112 bß ®ang khai th¸c s÷a cho thÊy 50% sè bß cã s¶n l−îng s÷a trong chu kú 305 ngµy ®¹t trªn 5000 kg vµ sè bß ®¹t trªn 7000kg, chiÕm gÇn 10%. Nh− vËy, s¶n l−îng s÷a/ 305 ngµy cña ®µn bß HF nu«i t¹i Méc ch©u cao h¬n bß cïng gièng nu«i t¹i L©m §ång vµ Hµ Néi, khi so s¸nh víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ph¹m Ngäc ThiÖp (2003) vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Mai ThÞ Th¬m (2001). B¶ng 5. S¶n l−îng s÷a trªn chu kú cho s÷a 305 ngµy X ± SE S¶n l−îng s÷a/305 ngµy(kg) n Tû lÖ(%) Cv(%) 2583,0 ± 152,0 7000 8 8,98 17,68 5142,0 ± 122,0 112 100,00 192
Sè liÖu b¶ng 6 cho thÊy n¨ng suÊt s÷a/ ngµy t¨ng dÇn tõ løa 1 ®Õn løa 4 vµ ®¹t cao nhÊt ë løa 4, sang løa ®Î thø 5 n¨ng suÊt s÷a b¾t ®Çu gi¶m dÇn, song møc ®é gi¶m so víi løa 4 kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (P>0,05). B¶ng 6. N¨ng suÊt s÷a trung b×nh trªn ngµy qua c¸c løa ®Î (kg/con/ngµy) Tham sè thèng kª X ± SE n Cv(%) Løa ®Î 15,13 ± 0,87 1 28 27,23 17,00 ± 0,57 2 32 24,68 17,42 ± 0,93 3 19 24,24 18,29 ± 1,16 4 17 26,12 ≥5 17,49 ± 0,78 16 17,84 16,08 ± 0,40 KÕt qu¶ trªn phï hîp víi quy luËt tiÕt s÷a cña bß 3.4. Mét sè bÖnh th−êng gÆp ë bß s÷a C¸c bÖnh th−êng gÆp ë ®µn bß s÷a thuÇn HF hiÖn nay vÉn chiÕm tû lÖ kh¸ cao, ®Æc biÖt lµ c¸c bÖnh néi khoa 34,40%, s¶n khoa 54,78%. §iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ bÖnh truyÒn nhiÔm ®· ®−îc khèng chÕ hoµn toµn, bÖnh ký sinh trïng ®−êng m¸u chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (1,74%). §©y lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng v× bß HF thuÇn rÊt mÉn c¶m víi lo¹i bÖnh nµy. B¶ng 7. C¸c bÖnh th−êng gÆp ë bß s÷a Tæng ca Tû lÖ Ngo¹i khoa Néi khoa S¶n khoa Ký sinh trïng bÖnh (%) Ca bÖnh Tû lÖ Ca bÖnh Tû lÖ Ca bÖnh Tû lÖ Ca bÖnh Tû lÖ 5146 100 (%) (%) (%) (%) 470 9,08 1769 34,4 2817 54,78 90 1,74 4. KÕt luËn §µn bß s÷a HF thuÇn cña C«ng ty gièng bß s÷a Méc Ch©u - S¬n La ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2004 t¨ng 89,40%. Sè l−îng ®µn bß c¸i sinh s¶n chiÕm tû lÖ t−¬ng ®èi cao v× vËy cã thÓ ®¸p øng ®−îc kÕ ho¹ch cña C«ng Ty ®Õn n¨m 2005, n©ng tæng sè bß s÷a HF thuÇn lªn 3500 con. Kh¶ n¨ng sinh s¶n cña ®µn bß HF thuÇn nu«i ë Méc Ch©u t−¬ng ®èi tèt: thêi gian cã chöa trë l¹i sau khi ®Î vµ kho¶ng c¸ch gi÷a hai løa ®Î ng¾n, hÖ sè phèi thÊp 1,56 lÇn. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s÷a cña ®µn bß HF thuÇn ®¹t kh¸ so víi ®µn bß cïng gièng nu«i ë c¸c vïng kh¸c trong n−íc 5142 kg/305 ngµy. Tû lÖ bß m¾c bÖnh néi khoa vµ s¶n khoa vÉn ë møc cao 34,4 vµ 54,78%, trong khi ®ã bÖnh ký sinh trïng kh«ng ®¸ng kÓ 1,74%, ®Æc biÖt bÖnh truyÒn nhiÔm ®· ®−îc khèng chÕ hoµn toµn. Tµi liÖu tham kh¶o Mai ThÞ Th¬m (2001). B−íc ®Çu theo dâi kh¶ n¨ng sinh s¶n cña bß Holstein Friesian nu«i t¹i Trung T©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi. KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc kü thuËt khoa Ch¨n nu«i – Thó y 1999 - 2001, Tr−êng §¹i Häc N«ng NghiÖp I- Hµ Néi, tr 70 – 72. 193
Ph¹m Ngäc ThiÖp (2003). Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ sinh tr−ëng, sinh s¶n vµ s¶n xuÊt s÷a cña bß Holstein Friesian nu«i t¹i L©m §ång. LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc N«ng NghiÖp, Hµ Néi 2003, tr. 63 – 79. Minitab Release 11(1996). MINITAB User,s Guide. USA. 194