zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo "Nghiên cứu so sánh về mối quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể và pháp luật lao động quốc gia ở Việt Nam và một số nước trên thế giới "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

87
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu so sánh về mối quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể và pháp luật lao động quốc gia ở Việt Nam và một số nước trên thế giới Do có sự lừa dối hoặc nhầm lẫn khi giao kết hợp đồng .Xuất phát từ đặc thù của quan hệ lao động so với các quan hệ khác như quan hệ dân sự,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Nghiên cứu so sánh về mối quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể và pháp luật lao động quốc gia ở Việt Nam và một số nước trên thế giới "

nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Hoµng ThÞ Minh * 1. Tho ư c lao ng t p th là gì? nh n i di n c a t p th lao ng như Trên th gi i, quan ni m v tho ư c lao Romania, Estonia, Latvia, Lithuania và ng t p th (tho ư c t p th ) khá th ng Pháp. Estonia, Latvia và Lithuania, i nh t, theo ó, tho ư c t p th là văn b n di n c a t p th lao ng sau khi ư c cơ tho thu n ư c kí k t gi a m t bên là ngư i quan có th m quy n cho phép thì ư c kí k t s d ng lao ng (ho c t ch c gi i ch ) v i tho ư c t p th c p doanh nghi p nh ng bên kia là công oàn (ho c m t s t ch c nơi chưa có công oàn.(3) Pháp, các doanh công oàn ho c i di n c a t p th lao nghi p nơi không có i di n c a công oàn ng) nh m ưa ra các i u ki n lao ng thì các công oàn có quy n ch nh nh ng cũng như h th ng các quy t c i u ch nh lao ng nào ó th c hi n vi c thương lư ng m i quan h gi a ngư i s d ng lao ng và nhưng k t qu tho thu n thì ph i ư c xác t p th lao ng. nh n b i công oàn.(4) H u h t các h th ng pháp lí u có i u Khuy n ngh s 91 c a T ch c lao ng lu t nh nghĩa tho ư c t p th . Bên c nh qu c t (ILO) ã ưa ra nh nghĩa v tho ó cũng có nh ng h th ng không nêu (M , ư c t p th m t cách tương i c i m nh m c…) nhưng i v i nh ng h th ng này tính n nh ng i u ki n khác nhau t i các qu c gia, theo ó tho ư c t p th là t t c các tài li u ào t o lu t lao ng v n ưa n các b n tho thu n vi t liên quan n vi c cho ngư i c cách hi u như trên i v i làm và i u ki n lao ng ư c kí k t gi a tho ư c t p th .(1) m t bên là ngư i s d ng lao ng, m t ho c Tuy nhiên, quan ni m v tho ư c t p m t nhóm hi p h i gi i ch v i bên kia là th m t s qu c gia cũng có nh ng chi ti t m t ho c nhi u t ch c c a ngư i lao ng. khác bi t. Ch ng h n, v hình th c c a tho Trong trư ng h p không có t ch c i di n ư c t p th , Anh và an M ch tho ư c cho bên lao ng như ã nêu thì nh ng ngư i t p th không nh t thi t ph i b ng văn b n. ư c t p th lao ng b u ra và ư c trao V i an M ch th m chí tho ư c t p th quy n m t cách h p th c theo pháp lu t c a ng m nh cũng ư c ch p nh n.(2) V ch qu c gia cũng s có quy n năng th c hi n th kí k t tho ư c t p th , an M ch, bên vi c kí k t tho ư c t p th .(4) t p th lao ng (ít nh t 2 ngư i) ã có th kí k t ch không nh t thi t ph i là công * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t oàn(3)… M t s qu c gia khác cũng ch p Trư ng i h c Lu t Hà N i 50 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009
nghiªn cøu - trao ®æi Vi t Nam, nh nghĩa v tho ư c t p Nhìn chung, tr m t vài khác bi t nh , th ư c nêu t i i u 44 c a B lu t lao tho ư c t p th ư c hi u m t cách khá ng cũng v i tinh th n tương t , tuy nhiên th ng nh t c các văn b n pháp lí qu c t không nêu rõ các bên c a tho ư c t p th có (cơ b n là văn b n c a ILO) l n lu t pháp th là t ch c c a hai bên quan h lao ng. các qu c gia. i u này xu t phát t th c t c a Vi t Nam 2. M i quan h gi a tho ư c t p th là các i tác thương lư ng t p th và cơ ch và pháp lu t lao ng qu c gia thương lư ng c p ngành và c p qu c gia Pháp lu t v quan h lao ng bao g m chưa hoàn thi n. hai b ph n chính: m t b ph n nh m vào Nói chung, có th khái quát m t vài i m vi c i u ch nh quan h lao ng gi a cá nhân cơ b n v tho ư c t p th : ngư i lao ng và ngư i s d ng lao ng - Th nh t, tho ư c t p th là tho thu n (pháp lu t quan h lao ng cá nhân) và m t c a các bên quan h lao ng. Phía ngư i s b ph n nh m vào vi c i u ti t ho t ng d ng lao ng có th là cá nhân ho c t ch c c a bên ngư i s d ng lao ng và bên t p gi i ch . T t c các trư ng h p ó u ư c th lao ng (pháp lu t quan h lao ng t p coi là năng l c kí k t tho ư c t p th . th ). M i b ph n này có m i quan h cũng i v i phía ngư i lao ng thì bao gi cũng như tác ng khác nhau i v i s phát tri n ph i là t p th . Trong h u h t các trư ng c a tho ư c t p th . h p, t ch c i di n là công oàn. Bên c nh a. Tho ư c t p th và pháp lu t quan h ó ngư i i di n t p th lao ng cũng lao ng cá nhân ư c công nh n n u như h ư c c ra theo Pháp lu t v quan h lao ng cá nhân là trình t pháp lu t qu c gia quy nh. b ph n chính y u c a lu t lao ng, bao - Th hai, n i dung c a tho ư c t p th g m các i u kho n i u ch nh quan h vi c g m t t c các v n mà các bên c a tho làm gi a cá nhân ngư i lao ng và ngư i ư c t p th ph i gi i quy t nh m duy trì ho t s d ng lao ng. Quy n và nghĩa v pháp lí ng c a doanh nghi p cũng như b o toàn và c a các bên trong quan h h p ng lao phát tri n m i quan h gi a các bên. Các n i ng, ch ng h n nh ng v n v vi c làm, dung ó có th là vi c làm và i u ki n lao ng, tuy n d ng lao ng, ti n lương, th i gi quy n và nghĩa v c a các bên ho c v m i làm vi c, ngh ngơi, t m hoãn h p ng, c t quan h h p tác gi a ngư i s d ng lao ng gi m lao ng, bình ng trong lao ng… và công oàn. S lư ng các i u kho n c th là nh ng v n thu c ph m vi pháp lu t c a tho ư c t p th ph thu c vào quan ni m quan h lao ng cá nhân. M c tiêu tr c ti p và s th ng nh t c a các bên tham gia. c a pháp lu t quan h lao ng cá nhân là - Th ba, tho ư c t p th xu t hi n ch b o v ngư i lao ng kh i s i x thi u y u dư i hình th c văn b n. ôi khi chúng công b ng t phía ngư i s d ng lao ng. có th xu t hi n hình th c mi ng ho c Tho ư c t p th cũng có th c pt tc ng m nh nhưng hi m g p hơn. nh ng v n này. So v i pháp lu t lao ng t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009 51
nghiªn cøu - trao ®æi c a nhà nư c, chúng không kém ph n phong Trong khi nhà nư c và các bên c a quan phú và chi ti t. Tho ư c t p th có th c p h lao ng cùng ban hành ra các tiêu chu n b t c v n gì v lao ng mà công oàn và lao ng, m c tiêu mà h hư ng n không ngư i s d ng lao ng có th ph i x lí ho c như nhau. Nhà nư c, v i tư cách c a ch th có quan tâm n ng th i chúng cũng ph i qu n lí t i cao, ch y u t p trung vào v n mô t và xác nh m t cách rõ ràng các n i an ninh công c ng, tr t t xã h i trong khi dung và i u ki n lao ng làm cho các các bên ch y u hư ng vào l i ích c a chính quy nh ó tr nên g n k t v i các i u ki n mình, ch ng h n làm th nào h p tác hi u th c t t i ơn v s d ng lao ng (ho c t i qu , phát huy s c m nh t p th , v n hành ơn v thương lư ng) và có th áp d ng tr c doanh nghi p m t cách t t nh t và tho mãn ti p cho quan h lao ng cá nhân. t i a l i ích c a các bên. Trong vi c i u ch nh quan h lao ng S khác bi t v ch th và m c tiêu ban cá nhân, pháp lu t lao ng c a qu c gia và hành ư c ph n ánh nh ng n i dung c a tho ư c t p th bi u hi n là nh ng ngu n các quy nh ư c t ra. Tho ư c t p th quy ph m có nhi u tương ng. Chúng u thì thư ng năng ng và phong phú hơn là cơ s pháp lí cho quan h h p ng lao nh m thích nghi v i nh ng òi h i c a th ng. Tuy nhiên, a v và giá tr pháp lí c a trư ng và i u ki n c th c a các bên. chúng không gi ng nhau. Trong khi ó t phía nhà nư c, do ph i x lí Trong s các văn b n pháp lí i u ch nh v n c p vĩ mô, thi t l p h th ng quan h lao ng cá nhân bao g m c tho tiêu chu n cho toàn b th trư ng và chi ph i ư c t p th , pháp lu t c a nhà nư c ư c toàn b các lĩnh v c c a n n kinh t , pháp xác nh v trí trung tâm. Pháp lu t lao lu t lao ng c a qu c gia ch có th gi i ng là nơi mà các yêu c u và m nh l nh quy t nh ng tình hu ng gi nh, mang tính c a nhà nư c i v i các bên trong quan h ch t i di n, i n hình ch không th lao ng ư c t ra và c n ph i ư c tuân c p t ng tình hu ng nơi ơn v s d ng lao th . Pháp lu t c a qu c gia trong h u h t các ng. Chính vì v y, m c dù pháp lu t c a trư ng h p cung c p khung pháp lí n n t ng, nhà nư c có giá tr pháp lí cao, chúng cũng các tiêu chu n lao ng t i thi u cũng như v n ch có vai trò nh khung cho tho ư c các chính sách liên quan n th trư ng lao t p th và các văn b n liên quan. ng, quan h lao ng và vi c quy nh Văn b n pháp lu t c a nhà nư c không chi ti t cho các bên trong quan h lao ng. th i vào chi ti t nên nhà nư c mu n i u S dĩ pháp lu t qu c gia có quy n năng c ch nh toàn b th trư ng ch b ng văn b n bi t và vai trò th ng lĩnh i v i các tho pháp lu t lao ng mà ch i b (ho c h n ư c t p th như v y là vì nó ư c ban hành ch ) s t n t i tho ư c t p th s khó th c b i nhà nư c - t ch c c bi t có th m hi n n u như không ch p nh n m t vài cơ quy n qu n lí i s ng xã h i trong ó có ch thay th , ví d c n có thêm ho t ng v n qu n lí th trư ng lao ng.(5) gi i thích pháp lu t c a cơ quan có th m 52 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009
nghiªn cøu - trao ®æi quy n trong ó cơ b n nh t là tòa án lao bên c a th trư ng lao ng nhưng khi ã có ng. Hay nói cách khác, nh ng h th ng ó h th ng văn b n c a nhà nư c thì nó không có th ph i th a nh n h th ng án l v lao v n hành bi t l p mà cùng phát huy hi u l c ng n u như mu n h th ng v n hành “bình v i pháp lu t qu c gia, b i vì cũng còn có thư ng”(6) và ôi khi ph i ch p nh n tranh nhi u i u kho n không có trong tho ư c t p ch p lao ng nhi u hơn.(7) th mà ch n m trong văn b n c a nhà nư c. Pháp lu t lao ng qu c gia và tho ư c b. Tho ư c t p th và lu t v quan h lao t p th có s k t h p ch t ch cùng i u ng t p th ch nh th trư ng lao ng. Tho ư c t p th Quan h lao ng cá nhân là m i quan c th hoá pháp lu t lao ng qu c gia, tuy tâm hàng u c a pháp lu t lao ng. Tuy nhiên nó không nh c l i ho c chi ti t hoá m i nhiên, n u ch x lí quan h lao ng cá quy nh c a pháp lu t. V cơ b n, nh ng nhân m t cách thu n tuý thì khó cân i i u lu t liên quan n các i u ki n làm vi c ư c quy n và l i ích c a các bên b i trong c a ngư i lao ng thì nên ư c các bên h u h t các cu c tho thu n mang tính cá thương lư ng l i và n nh v i m c t t nhân, bên lao ng thư ng y u th c v m t hơn.(8) Có m t vài h th ng pháp lí cho phép a v kinh t l n kinh nghi m thương lư ng. các bên quan h lao ng n nh i u ki n Trong b i c nh c a n n s n xu t công lao ng b t l i hơn cho bên lao ng. Cho nghi p hoá, pháp lu t quan h lao ng t p nên, tránh s l m d ng thì thư ng ch có th ch ng t ư c vai trò quan tr ng c a các bên thương lư ng tho ư c t p th c p mình. Pháp lu t quan h lao ng t p th ban cao (t c p ngành tr lên) m i ư c quy n n u m i ch hư ng n các quy n c a gi i nh (ho c cho phép c p dư i n nh) nh ng lao ng, ví d quy n thành l p hay tham gia n i dung này v i s cho phép c a pháp lu t t ch c công oàn, quy n thương lư ng t p qu c gia. Th y i n, Ph n Lan, c, Italia(9) th , quy n ti n hành ình công… nhưng sau là vài ví d c th v nh ng h th ng ó. ó tr thành cơ s pháp lí cho m i quan h M t s i u lu t khác c n ư c gi i thích h p tác gi a hai bên c a th trư ng lao ng. m t cách thích h p v i hoàn c nh th c t Có th nói pháp lu t quan h lao ng c a các bên (ví d s d ng t ng hình th c t p th m i chính là n n móng c a tho ư c h p ng v i t ng lo i hình công vi c…). t p th . N u không có t do liên k t, t do Cũng có nh ng i u lu t c a pháp lu t qu c công oàn, t do thương lư ng t p th … thì gia mà các bên không c n ph i nh c l i, không có tho ư c t p th ho c không có chúng có s n trong văn b n c a nhà nư c. tho ư c t p th th c s , b i các bên không Trong trư ng h p này, các bên ch c n cùng (ho c chưa) có y cơ h i nói lên ti ng nhau th a nh n chúng v i tư cách là nh ng nói c a chính mình. Pháp lu t lao ng t p i u kho n m c nh. th giúp gi i quy t các v n quan h lao Rõ ràng tho ư c t p th là tài li u giàu ng m t cách th ng nh t và trên m t ph m có v các thông tin chi ti t ph c v cho các vi r ng l n, v a b o v t t hơn l i ích c a t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009 53
nghiªn cøu - trao ®æi ngư i lao ng, v a giúp cho vi c qu n lí d n n tình hình tho ư c t p th trên th c a bên s d ng lao ng tr nên d dàng gi i cũng r t khác nhau. hơn. Do v y, i v i h u h t nh ng qu c gia nhi u qu c gia, t p trung h u h t khu ã qua giai o n công nghi p hoá, ây là b v c châu Âu, ví d như Slovenia, B , Ph n ph n quy ph m có vai trò c bi t quan Lan, Pháp, Tây Ban Nha, New Zealand, Na Uy, tr ng c a lu t lao ng. an M ch, Hy L p, Australia, Th y i n, Bên c nh vi c th a nh n và b o v các Italia, c... tho ư c t p th ư c coi tr ng quy n v t do liên k t c a các bên, quy n và là phương ti n truy n th ng i u ch nh th thương lư ng t p th và tho ư c t p th … trư ng lao ng. S a d ng v c p thương phát tri n tho ư c t p th , ương nhiên lư ng, t l lao ng ư c hư ng l i t tho các nhà nư c còn s d ng n nh ng cơ ch ư c t p th cao… là m t trong nh ng nét n i h tr . Tr ng thái c a h th ng tho ư c t p b t có th nh n th y.(12) Nói chung nh ng th , ch ng h n m c phát tri n và các c qu c gia này, nhà nư c tránh can thi p quá i m c a h th ng ó… ph n ánh hi u l c sâu vào nh ng vi c thu c quy n t quy t c a và k t qu tương tác th c t c a toàn b h các bên, b i v y pháp lu t lao ng c a qu c th ng các gi i pháp và phương ti n pháp lí gia v quan h lao ng cá nhân có xu hư ng nh m vào tho ư c t p th . Tuy nhiên trong khái quát và ơn gi n. Bên c nh ó, khung quá trình này, pháp lu t bao gi cũng là i u pháp lí cho quan h lao ng t p th dư ng ki n n n t ng, k c làm i u ki n n n t ng như cũng c i m hơn. cho m i cơ ch h tr . M , Nh t và Anh, tho ư c t p th Trên th c t các qu c gia x lí v n tương i có tính a phương hoá (decentralized) tho ư c t p th theo cách th c không gi ng ng th i m t tho ư c t p th cũng thưa nhau. M t s qu c gia dành cho tho ư c t p th t hơn so v i nhóm trên.(13) Tho ư c t p th s h tr y b ng c pháp lu t và cơ th ây ch y u xu t hi n c p doanh ch h tr khác ng th i cũng dành cho các nghi p. Lí do c a th c t này r t a d ng. bên c a th trư ng lao ng s t do c n i v i M , tho ư c t p th ch ư c xem thi t th c hi n các ho t ng trong lĩnh là m t trong nhi u gi i pháp mà gi i lao (10) v c này. M t s qu c gia khác thì không ng có th t n d ng xác nh ti n lương (14) (ho c chưa) cung c p s h tr tri t . Ví d , và i u ki n làm vi c. Thêm vào ó, bên có nh ng qu c gia th a nh n quy n thương s d ng lao ng ang n m ưu th vư t tr i, lư ng t p th c a các bên quan h lao ng h thích x lí các công vi c v i ngư i lao nhưng l i ch th a nh n r t ít (ho c thi u cơ ng trên phương di n cá nhân.(15) Hi n t i ch hi u qu m b o) các ho t ng c a không có t ch c nào i di n cho gi i s công oàn và h u qu t t y u là h th ng d ng lao ng. V phía lao ng, vi c thành thương lư ng v n kém phát tri n.(11) l p công oàn m i ch m c không áng (16) Hành ng th c t c a các nhà nư c v i k . Theo gi i thích c a m t vài chuyên v n phát tri n tho ư c t p th khác nhau gia trong lĩnh v c lu t lao ng, ti n lương 54 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009
nghiªn cøu - trao ®æi và các ch phúc l i cao trong các doanh văn b n pháp lí v lao ng.(22) Tuy nhiên, nghi p có công oàn làm cho chi phí s n Nhà nư c ã có vai trò r t tích c c trong vi c xu t kinh doanh tăng; s có m t c a công h tr cho ho t ng thương lư ng t p th . oàn làm ch doanh nghi p m t t do hành Nói chung, c 3 qu c gia nêu trên, tình ng; thêm vào ó công oàn l i có th t tr ng t l lao ng ư c i u ch nh b i tho ch c ình công làm gián o n s n xu t... là lí ư c t p th th p và thương lư ng t p th ch do chính làm cho gi i s d ng lao ng M di n ra c p doanh nghi p là h u qu c a k ch li t ph n i công oàn.(17) Nh t B n là nhi u y u t như i sánh l c lư ng gi a các trư ng h p khác. M i quan h h p tác gi a bên, truy n th ng văn hoá, s xu ng c p c a ngư i s d ng lao ng và ngư i lao ng cơ ch v n hành già c i(23)… ch không ph i các ơn v cơ s ư c t trên n n t ng c a ch có v n pháp lu t lao ng. lòng trung thành và quan h lao ng b n i v i h u h t các nư c ang phát tri n, ch t su t i. Nh ng y u t nhân thân óng tho ư c t p th phát tri n kém. c i m vai trò quan tr ng do v y m c dù ã có tương chung nh ng qu c gia này là tho ư c t p i y các thi t ch i di n cho c hai th ch ư c kí k t c p th p (h u như u bên, ngư i s d ng lao ng v n mu n ch c p doanh nghi p) và t l lao ng ư c ng gi i quy t m i vi c trên phương di n cá bao ph b i tho ư c t p th th p.(24) Ví d , nhân và không c n n s h tr t các t n ch kho ng dư i 10% l c lư ng lao ch c ó.(18) Do v y, dù ho t ng tham gia c a ng trong khu v c kinh t chính th c có ngư i lao ng (employee participation) tho ư c t p th . Trung Qu c, h u h t các c p doanh nghi p không ư c i u ch nh các doanh nghi p khu v c tư nhân và các b ng lu t pháp thì tho ư c t p th v n xu t doanh nghi p liên doanh không có tho ư c hi n h u h t ây.(18) Nh t cũng có cách ti p t p th .(25) i v i Malaysia, ch có 7,5% l c c n m m d o v n hành th trư ng lao ng lư ng lao ng ư c áp d ng tho ư c t p mà tho ư c t p th ch ư c thi t l p c p th .(26) Th p hơn n a, ó là Philippines v i doanh nghi p. ó là cho phép các bên quan 0,9% và Thái Lan 0,5% theo s li u công b h lao ng ư c t do xác l p các i u ki n năm 2003.(27) Vi t Nam thì l i là trư ng h p lao ng theo ó h có th ưa ra c nh ng khác, ư c oán di n áp d ng tho ư c t p i u ki n lao ng kém hơn so v i văn b n th có ph n cao hơn,(28) tuy nhiên ch t lư ng c a Nhà nư c.(19) i v i nư c Anh, trư c c a các tho ư c t p th là v n l n. ây cũng ã có h th ng tho ư c t p th a Th c t là nhi u nư c ang phát tri n, t ng th nh vư ng. Sau khi x y ra m t s s căn c pháp lí cho ho t ng c a công oàn ki n c bi t trên th trư ng lao ng,(20) t l và thương lư ng t p th còn nghèo nàn, n ng lao ng ư c áp d ng tho ư c t p th gi m v hình th c ho c b bóp méo. Quy n t do m nh, c bi t là trong kho ng th i gian t công oàn, t do thương lư ng t p th chưa năm 1984 n năm 1998.(21) Nư c Anh là ư c th a nh n y , không ư c khuy n trư ng h p khá c bi t b i s thi u v ng các khích, th m chí là b h n ch .(29) Ho t ng t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009 55
nghiªn cøu - trao ®æi c a các t ch c h tr còn y u do thi u cơ ch v n hành h p lí. nh ng qu c gia này, Manfred Weiss và TS. Marlene Schmidt, C ng hoà Liên bang c, Nxb. Kluwer Law International, ho t ng công oàn n ng tính chính tr .(30) 2000, tr. 147, o n 347 - 348. Có i u, trái ngư c v i công oàn ư c V i M , xem: Alvil L. Goldman - University of chính tr hoá M ,(31) r t nhi u t ch c công Kentucky USA (c p nh t m i nh t 1995), H p ch ng oàn trong các qu c gia này t p trung s c qu c Hoa Kỳ, o n 549. (2), (3). Theo Jus laboris, Tho ư c t p th 2005. l c c a mình vào các ho t ng chính tr (3), (4).Xem: Eurofound/EIROnline/2005/03/Chuy n hơn là i di n cho l i ích c a các thành i trong h th ng thương lư ng t p th các qu c viên c a mình nơi doanh nghi p.(32) Thành gia t 1990. viên c a công oàn ôi khi ông o, t (4).Xem: M c II c a Khuy n ngh - nh nghĩa tho ư c t p th . ch c l n nhưng không th c hi n ư c nhi u (5). C n lưu ý là trong nh ng giai o n u tiên c a ch c năng ích th c c a công oàn.(33) Vì các n n kinh t th trư ng trên th gi i, m t s nhà ho t ng c a công oàn b bóp méo, thương nư c cho phép các bên c a th trư ng lao ng t do lư ng t p th không hi u qu , h u qu quy t nh toàn b các v n liên quan n quan h c a h . Sau m t vài th p k , vi c ki m soát th trư ng ương nhiên c a nh ng cơ ch như v y s lao ng m i d n tr thành ch c năng c a nhà nư c. ch là h th ng tho ư c t p th phát tri n Th y i n là m t trong nh ng qu c gia i n hình ư c th p. T i nhi u qu c gia pháp lu t lao ng bi t n b i cơ ch t i u ch nh th trư ng trong qu c gia còn có khuynh hư ng c oán.(34) nh ng giai o n u. T ch c c a các bên quan h lao ng là nh ng i tác quy n l c và m i quan h h p Các văn b n pháp lu t lao ng cá nhân thì tác b n ch t c a h là m t trong nh ng c i m n i c g ng cung c p quy nh chi ti t nhưng b t c a “m u hình Th y i n” n i ti ng trong nh ng ngư c l i, pháp lu t v quan h lao ng t p năm 1950 - 1960 ( n kho ng nh ng năm 1970 thì th thì thư ng sơ sài và h n ch .(35) lu t pháp lao ng c a nhà nư c m i ư c ban hành m t cách h th ng và cũng ph i d a trên n n t ng các Nói chung, môi trư ng thu n l i cho tho ư c t p th quan tr ng mà t ch c c p qu c gia tho ư c t p th c n ư c t o ra b i s k t c a các bên ã kí k t), Xem: Quan h lao ng Th y h p ăn ý c a c h th ng pháp lí c a qu c i n, Vi n nghiên c u Th y i n, 2005. gia, trong ó pháp lu t v lao ng gi v trí (6). Trong s nh ng n n kinh t phát tri n mà tho ư c t p th phát tri n không m nh, M và Nh t là hai trung tâm. Có th coi pháp lu t lao ng t p i n hình nhưng hai h th ng pháp lí này u có cơ th là b ph n quy ph m t n n móng cho ch h tr c a tòa án lao ng v i h th ng án l . tho ư c t p th trong khi pháp lu t lao ng (7). H th ng c a M hi n nay ư c xem là nhi u s cá nhân thì cung c p “v t li u” c n thi t i kháng và tranh ch p do ho t ng thương lư ng t p th kém (xem: Reinhold Fahlbeck, L i s ng c a xây d ng nên h th ng ó. Ngoài ra, các ngư i M - c i m c a h th ng quan h lao ng thi t ch h tr h p lí cũng r t c n thi t. M , o n 6). Nhà nư c có th ng h , có th b m c ho c (8). Nguyên t c có l i hơn cho lao ng (principle có th h n ch s phát tri n c a tho ư c t p of favour). (9). Xem: Thorsten Schulten, Nh ng thay i trong h th ch thông qua th ch pháp lí c a mình./. th ng thương lư ng t p th t i các qu c gia t nh ng năm 1990, www.eurofound.europa.eu/eiro/2005/03/study. (1). V i C ng hoà liên bang c, xem: GS.TS. (10). Nh ng qu c gia có h th ng tho ư c t p th 56 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009
nghiªn cøu - trao ®æi phát tri n như các nư c thu c các n n kinh t ã công kho ng 20% (2006) (ngu n: Quan h công nghi p nghi p hoá thu c khu v c châu Âu. khu v c EU, Nh t và M và các n n kinh t có tính (11). Hàn Qu c và Thái Lan là ví d . toàn c u, 2005 - 2006). i v i Hàn Qu c, thương lư ng t p th thì không Anh, t l này là 35% (2006) (ngu n: Phát tri n ph i là b t h p pháp nhưng các ho t ng c a công quan h công nghi p châu Âu 2006 - Eurofound). oàn b h n ch n ng n và tho ư c t p th không (14). Các gi i pháp thay th mà ngư i lao ng có th th phát tri n ư c. (Xem: Ho Keun Song, Công oàn s d ng nh m xác nh các i u ki n lao ng bao Hàn Qu c: thách th c và s l a ch n, 2002, tr. 205). g m: Th nh t, thông qua ho t ng c a công oàn i v i Thái Lan, v m t hình th c, pháp lu t v lao ho t ng chính tr ( M có c công oàn ho t ng ng và vi c làm òi h i tăng cư ng vi c th c hi n chính tr và công oàn ho t ng kinh t . Công oàn các tiêu chu n lao ng qu c t ã ư c ra trong ho t ng chính tr thì c g ng thông qua các ho t các công ư c c a ILO, Tuy nhiên, các quy nh c a ng chính tr t ư c nh ng quy nh và i u pháp lu t lao ng l i thi u rõ ràng b ov ư c ki n lao ng cũng như các m b o v kinh t cho công oàn cùng các ho t ng t p th các doanh công nhân. Công oàn kinh t thì cũng c g ng t nghi p. ây cũng ch ng có cơ ch b t bu c ngư i nh ng m c tiêu ó nhưng thông qua các ho t ng s d ng lao ng ph i thương lư ng t p th cũng như tr c ti p v i ngư i s d ng lao ng. Trên th c t thì òi h i s tuân th tho ư c t p th ã kí. B i v y, h u h t các công oàn u là công oàn kinh t ); Th thương lư ng t p th c a Thái Lan không phát tri n. hai, thông qua ho t ng c a t p th lao ng. nh ng doanh nghi p nơi tho ư c t p th ã ư c (Xem: Rainsberger, Paul K., "Các m u hình thương kí k t thì tho ư c t p th cũng sơ sài. (Xem: Earl V lư ng t p th trong l ch s c a Hoa Kỳ", Thương Brown Jr, Thái Lan: v n lao ng và lu t pháp, lư ng t p th - Chương trình ào t o lu t lao ng Asia Monitor Resource Center, 2008. c a Trư ng i h c Missouri (M ), 2008. (12). ây là nh ng qu c gia có h th ng tho ư c t p (15).Ngu n: Rainsberger, Paul K., Tl d. th a t ng và có t l lao ng ư c áp d ng tho ư c (16).Xem: T p san qu c t v lu t lao ng so sánh t p th khá cao, c th : và quan h công nghi p, tr. 292. - Nh ng qu c gia có ba c p thương lư ng bao g m (17), (18).Xem: Reinhold Fahlbeck, Lu t lao ng so Slovenia (100% s lao ng ư c áp d ng tho ư c sánh, 2003, tr. 17. t p th ), B (96%), Pháp (90%) Ph n Lan (82%), Tây (18).Xem: Quan h công nghi p EU, Nh t và Hoa Ban Nha (81%), New Zealand (80%), Na Uy (kho ng Kỳ 2003 - 2004, Chương trình nghiên c u ư c xúc 70-77%), an M ch (83%), Hy L p (65%). ti n b i Eurofound. - Nh ng qu c gia có hai c p thương lư ng t p th bao (19). Ý tư ng cho phép các bên quan h lao ng xác g m: Australia (98-99% s lao ng ư c áp d ng l p i u ki n lao ng kém hơn không ư c ch p tho ư c t p th ), Th y i n (92%), Italia (70%), nh n trong th i gian u. Trong giai o n t c phát c (65%). tri n kinh t gi m sút, m t s toà án Nh t ã ti p nh n Ngu n: S phát tri n c a quan h công nghi p châu m t s v vi c ph n i tính h p pháp c a nh ng Âu 2006 - D án nghiên c u ư c ti n hành b i i u kho n liên quan n i u ki n lao ng kém hơn Eurofound (European Foundation for Development ho c thi t l p thêm nh ng nghĩa v m i cho công of Living and Working Conditions). oàn. M t s toà án a phương ã tuyên b vô hi u (13). M , t l s lao ng ư c áp d ng tho ư c i v i nh ng i u kho n này trên cơ s l p lu n r ng t p th trong khu v c ngoài qu c doanh là 8,5% (theo "m c ích chính c a công oàn ó là duy trì và c i như k t qu c a cu c i u tra “Xu hư ng thương thi n các i u ki n lao ng và nâng cao i s ng lư ng t p th ” ư c T ch c qu c t c a gi i ch v t ch t c a công nhân" theo i u 2 Lu t công oàn. (International Organization of Employer) ti n hành Tuy nhiên, cách gi i quy t này c a toà án b phê phán vào tháng 11/2006). gay g t. Ngư i ta cho r ng thương lư ng t p th là Nh t, t l lao ng ư c áp d ng tho ư c t p th m t ho t ng trao i "có i có l i" và vi c tuyên b t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009 57
nghiªn cøu - trao ®æi vô hi u i v i các i u kho n như trên là tư c b kho ng 96% s các doanh nghi p nhà nư c, 40% doanh nghiêm tr ng m t ph n ch c năng c a công oàn. Ví nghi p trong khu v c u tư nư c ngoài và 25% s d , cách gi i thích như trên c a toà án làm cho công các doanh nghi p tư nhân ã có tho ư c t p th . oàn m t i quy n ch p nh n vi c c t gi m lương Xem: ng Quang Di u - Phòng chính sách kinh t - thay vào ó là duy trì nhi u vi c làm cho lao ng. xã h i T ng liên oàn lao ng Vi t Nam, Kh c ph c Th t ra không d dàng xác nh i u gì là có l i tính hình th c trong kí k t tho ư c t p th , 2008. hay b t l i cho thành viên công oàn n u xét v lâu (29). Trong s các nư c ang phát tri n, m t vài qu c dài. Xem: "Cơ ch thi t l p và thay i các i u ki n gia dành s ng h th t s và thích áng cho công lao ng và vi c làm - gi i h n c a lu t pháp và quan oàn cũng như ho t ng thương lư ng t p th , ví ni m c a lao ng", Vi n nghiên c u v chính sách d : n , Bangladesh... Tuy nhiên, nhi u qu c gia lao ng và ào t o ngh Nh t B n, 2004, tr. 10. khác l i có th ch có tính ch t c n tr , i u ch nh (20). Nh ng s ki n này bao g m s phá b toàn b m t cách kh t khe th m chí àn áp thương lư ng t p h th ng thương lư ng t p th ã ư c thi t l p cho th . Công oàn có th b nhà nư c x ph t n u ho t ngư i lao ng là giáo viên và vi c xoá s h i ng ng v i tư cách c a i di n thương lư ng t p th . lương là cơ quan xây d ng h th ng ti n lương t i Vi c thành l p hay gia nh p công oàn nh ng khu thi u cho công nhân trong các ngành chưa có công v c kinh t r ng l n b c m, n i dung c a tho ư c oàn vào năm 1993. t p th b gi i h n, ình công thư ng b xem là b t (21).Xem: Bob Hepple QC, Sandra Fredman và Glynis h p pháp (M t s qu c gia trong khu v c ông Nam Truter, Nư c Anh, o n 448 Chương IV “Thương Á và B c M , ví d , Honduras, thương lư ng t p lư ng t p th ”, Kluwer Law International, 2002. th hoàn toàn không ư c Chính ph ng h . (Xem: (22). Vì ti n lương ư c xác nh thông qua các ho t John Pencavel, Phòng kinh t Trư ng d i h c Stanford, ng thương lư ng t p th r t khác bi t các doanh Khuôn kh pháp lí cho thương lư ng t p th trong nghi p, nhà nư c th y khó th hi n m t cách y phát tri n kinh t , 1996, tr. 6. và rõ ràng trong lu t, và vì th lu t lao ng b b ng (30).Xem: John Pencavel, Phòng kinh t Trư ng d i khá nhi u (xem: Bob Hepple QC, Sandra Fredman và h c Stanford, Khuôn kh pháp lí cho thương lư ng Glynis Truter, Nư c Anh, o n 449 Chương IV “Thương t p th trong phát tri n kinh t , 1996, tr. 8. lư ng t p th ”, Kluwer Law International, 2002. Trung Qu c và Vi t Nam cũng thu c v nhóm này. (23). Nư c Anh là qu c gia có n n s n xu t ư c (Xem: Dr. Ying Zhu, Phòng nghiên c u châu Á và công nghi p hoá s m nh t, do v y h th ng c a nó qu c t , i h c kĩ thu t Victoria, Melbourne, Australia mang tính th nghi m và cũng ph i ch u th t b i. (1998) - Nh ng thách th c và cơ h i cho phong trào (24). John Pencavel - Phòng kinh t , Trư ng i h c công oàn trong k nguyên c a í chuy n i: Trung Stanford, Khuôn kh pháp lí cho thương lư ng t p Qu c và Vi t Nam, hai n n kinh t th trư ng xã h i th trong phát tri n kinh t , 1996, tr. 5. ch nghĩa - Ph n 3 “Ch c năng c a công oàn trong (25). Trong khu v c kinh t nhà nư c thì v n có th i kì chuy n i”). kho ng 90% s các công ti có tho ư c t p th (ngu n: (31). Xem chú thích s 14. Xu hư ng thương lư ng t p th - Kh o sát ư c ti n (32).Xem: John Pencavel, Tl d, Ph n gi i thi u. hành b i T ch c gi i ch qu c t , tháng 11/2006. (33).Xem: Dr. Ying Zhu, Tl d. (26).Xem: Ngu n: Xu hư ng thương lư ng t p th - (34). Hàn Qu c, Thái Lan là nh ng qu c gia có h Kh o sát ư c ti n hành b i T ch c gi i ch qu c t th ng pháp lí khá c tài vì nh ng lí do này. - Tháng 11 2006. (35). nh ng qu c gia này, pháp lu t v tho ư c t p (27).Xem: Xu hư ng lao ng và xã h i trong khu th c bi t b h n ch . M t s ho t ng hành pháp v c châu Á-Thái Bình dương 2006 - ti n t i nh ng c a nhà nư c không ch can thi p n ng n vào các nh ng i u ki n làm vi c t t, Văn phòng ILO khu v c v n c a công oàn và quá trình thương lư ng t p châu Á-Thái Bình Dương, 2006. th mà còn ưa ra nhi u quy nh c ng trong lĩnh v c (28). Hi n t i (s li u c p nh t ngày 13/08/2008) có quan h lao ng. (Xem: John Pencavel, Tl d, tr. 7). 58 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA

165 tài liệu

2069 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.