zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo "Về giám sát Hiến pháp ở nước ta hiện nay "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

63
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về giám sát Hiến pháp ở nước ta hiện nay Toà án hành chính ở Việt Nam một mặt vì nằm trong hệ thống toà án nhân dân, mặt khác do thẩm quyền tố tụng hạn chế, vì vậy hoạt động không có hiệu quả, các toà án hành chính ở địa phương xét xử được rất ít các vụ việc và uy tín của toà hành chính không cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Về giám sát Hiến pháp ở nước ta hiện nay "

nghiªn cøu - trao ®æi TS. Vò Hång anh * 1. Quan ni m v giám sát hi n pháp Kelsen ã t o cơ s cho vi c hình thành thi t Trên th gi i, thu t ng “giám sát hi n ch giám sát tư pháp tính h p hi n c a các pháp” ư c hi u là ho t ng c a cơ quan o lu t - Toà án Hi n pháp nhi u nư c nhà nư c có th m quy n nh m ki m tra các châu Âu. văn b n do các cơ quan nhà nư c khác ban nư c ta, t Hi n pháp 1959 cho n hành ho c hành vi c a các quan ch c nhà nay, v n giám sát hi n pháp ã ư c t nư c cao c p có phù h p v i hi n pháp hay ra. Xét v m t khách quan, v n giám sát không. L n u tiên khái ni m giám sát hi n hi n pháp xu t phát t yêu c u b o m s t i pháp ư c ưa ra trong H i ngh l p hi n cao c a hi n pháp. Dư i góc pháp lý, hi n H p ch ng qu c Hoa kỳ năm 1787. Nh ng pháp là o lu t i u ch nh nh ng quan h xã chính tr gia u tiên kh i xư ng và c vũ cho h i cơ b n liên quan n vi c xác nh ch tư tư ng giám sát hi n pháp là Wilson, xã h i, chính tr c a nhà nư c; quy n công Madison, Hamilton. V i m c ích nh m ki m dân; t ch c và ho t ng c a b máy nhà ch quy n l p pháp c a Qu c h i liên bang, nư c. Do ó, vi c b o v tính t i cao c a hi n b o m cho các nhánh quy n có nh ng pháp cũng có nghĩa là b o m tính b n v ng quy n h n t b o v c n thi t, các chính tr c a nh ng quan h xã h i cơ b n ó cũng như gia ngh trao cho toà án quy n bãi b d tính n nh trong t ch c và ho t ng c a lu t do Qu c h i liên bang thông qua. H i b máy nhà nư c. ngh ã thông qua Hi n pháp năm 1787, trong M t khác, nh ng quan h xã h i cơ b n ó bao hàm quy nh v tính t i cao c a Hi n ghi nh n trong hi n pháp l i ư c c th hoá pháp liên bang và b t bu c các văn b n lu t b ng các văn b n lu t và dư i lu t, vì v y ph i phù h p v i Hi n pháp.(1) châu Âu, vi c thi t l p cơ ch ki m tra, giám sát tính thu t ng giám sát hi n pháp ư c ph bi n h p hi n c a các văn b n lu t, dư i lu t có ý vào nh ng năm u th k XX. Ngư i u nghĩa c bi t quan tr ng. Chính vì v y các tiên kh i xư ng tư tư ng giám sát tư pháp hi n pháp Vi t Nam, c bi t là Hi n pháp hi n pháp là lu t gia ngư i c H. Kelsen. năm 1992 s a i, b sung năm 2001 bao Theo Kelsen: “Hi n pháp là ngu n cơ b n hàm m t s quy nh v giám sát hi n pháp. c a nhà nư c, các văn b n pháp lu t khác do C th , i m 2 i u 84 Hi n pháp trao cho cơ quan nhà nư c ban hành ph i phù h p v i Qu c h i th m quy n “giám sát t i cao vi c hi n pháp; b o m s phù h p này c n tuân theo Hi n pháp”; i m 5 i u 91 trao ph i thi t l p cơ ch giám sát tư pháp tính h p hi n c a các o lu t”.(2) Quan i m c a * Trư ng i h c Lu t Hà N i T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005 3
nghiªn cøu - trao ®æi cho U ban thư ng v Qu c h i th m quy n pháp ng th i ngh U ban thư ng v “giám sát vi c thi hành Hi n pháp”. Theo T Qu c h i bãi b . i n ti ng Vi t xu t b n năm 2003, n u b Như v y, theo quy nh c a hi n pháp và qua c m t “t i cao” c a thu t ng u thì hai pháp lu t c a nư c ta, thu t ng “giám sát thu t ng trên có n i dung g n tương t như hi n pháp” ư c hi u là ho t ng c a cơ nhau: Thu t ng u ư c hi u là s theo dõi quan nhà nư c có th m quy n theo dõi, ki m và ki m tra xem có th c hi n úng nh ng quy tra tính h p hi n c a các văn b n quy ph m nh trong hi n pháp hay không; thu t ng pháp lu t do các cơ quan nhà nư c khác ban sau ư c hi u là s theo dõi và ki m tra vi c hành ng th i ình ch vi c thi hành hay hu th c hi n nh ng quy nh trong hi n pháp có b m t ph n ho c toàn b văn b n trái v i phù h p v i hi n pháp hay không.(3) Tuy hi n pháp. nhiên, gi a th m quy n “giám sát t i cao vi c Nh ng quy nh v giám sát hi n pháp tuân theo hi n pháp” c a Qu c h i v i th m nói trên ch th c s phát huy ư c hi u l c quy n “giám sát vi c thi hành hi n pháp” c a khi chúng ta xây d ng ư c cơ ch giám sát U ban thư ng v Qu c h i v n có s khác hi n pháp h u hi u. Vì v y, vi c xây d ng bi t v n i dung. N u như khi th c hi n cơ ch giám sát hi n pháp nư c ta hi n nay quy n giám sát t i cao vi c tuân theo hi n ang là v n mang tính th i s c p thi t. pháp, Qu c h i có quy n bãi b các văn b n 2. i tư ng c a giám sát hi n pháp c a cơ quan nhà nư c trung ương, trong ó i u 146 Hi n pháp 1992 s a i, b bao g m c văn b n do Qu c h i, U ban sung năm 2001 quy nh: “Hi n pháp là lu t thư ng v Qu c h i, Ch t ch nư c ban hành cơ b n c a Nhà nư c có hi u l c pháp lý cao trái v i hi n pháp thì U ban thư ng v nh t. M i văn b n pháp lu t khác ph i phù không có quy n bãi b mà ch có quy n ình h p v i hi n pháp”. Khi c p v tính h p ch vi c thi hành và ngh Qu c h i bãi b hi n, tính h p pháp và tính th ng nh t c a h văn b n do Chính ph , Th tư ng Chính ph , th ng văn b n quy ph m pháp lu t, i u 2 Toà án nhân dân t i cao, Vi n ki m sát nhân Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t dân t i cao ban hành trái v i hi n pháp. quy nh: “Văn b n quy ph m pháp lu t ư c Ngoài ra, i m 4, 5 i u 114 Hi n pháp ban hành ph i phù h p v i Hi n pháp, b o năm 1992 s a i, b sung năm 2001 còn cho m tính th ng nh t, th b c hi u l c pháp lý phép Th tư ng Chính ph xem xét, quy t c a văn b n trong h th ng pháp lu t… Văn nh bãi b vi c thi hành m t ph n ho c toàn b n quy ph m pháp lu t trái v i Hi n pháp… b văn b n quy ph m pháp lu t do các cơ ph i ư c cơ quan có th m quy n bãi b , quan c a Chính ph , u ban nhân dân c p ình ch vi c thi hành”. Như v y, theo quy t nh ban hành trái v i hi n pháp; ình ch vi c nh này, i tư ng c a giám sát hi n pháp là thi hành m t ph n ho c toàn b ngh quy t các văn b n quy ph m pháp lu t do các cơ c a h i ng nhân dân c p t nh trái v i hi n quan nhà nư c có th m quy n ban hành. 4 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005
nghiªn cøu - trao ®æi Ngoài ra, theo Pháp l nh v ký và th c hi n ph n ho c toàn b văn b n quy ph m pháp i u ư c qu c t năm 1998, i tư ng c a lu t c a b trư ng, th trư ng cơ quan ngang giám sát hi n pháp còn là các i u ư c qu c b , u ban nhân dân c p t nh trái hi n pháp; t mà Vi t Nam ký k t ho c gia nh p. xem xét, quy t nh ình ch thi hành m t Qua phân tích nêu trên có th th y r ng ph n ho c toàn b ngh quy t c a h i ng nư c ta, i tư ng c a giám sát hi n pháp ch nhân dân c p t nh trái hi n pháp. bao g m các văn b n quy ph m pháp lu t có Ngoài nh ng ch th th c hi n quy n hi u l c th p hơn hi n pháp. Hành vi c a các giám sát hi n pháp nêu trên, Hi n pháp năm cá nhân có th m quy n không thu c i 1992 và Lu t ban hành văn b n quy ph m tư ng c a giám sát hi n pháp. Vì v y, trong pháp lu t 1996 s a i, b sung năm 2002 trư ng h p cá nhân có th m quy n nào ó vi còn quy nh m t s ch th có quy n ngh ph m pháp lu t thì hành vi c a cá nhân ó s v i ch th th c hi n quy n giám sát hi n ư c ưa ra xem xét theo th t c t t ng pháp ình ch vi c thi hành hay bãi b văn thông thư ng. b n trái v i hi n pháp. Nhóm ch th này có 3. Ch th giám sát hi n pháp ph m vi tương i r ng, bao g m: U ban Theo quy nh c a Hi n pháp năm 1992 thư ng v Qu c h i, Ch t ch nư c, H i ng s a i, b sung năm 2001, Lu t ban hành dân t c, các u ban c a Qu c h i, Chính ph , văn b n quy ph m pháp lu t năm 1996 s a Toà án nhân dân t i cao, Vi n ki m sát nhân i, b sung năm 2002 th m quy n giám sát, dân t i cao, M t tr n t qu c và các t ch c ki m tra, ình ch vi c thi hành hay bãi b thành viên, i bi u Qu c h i, b trư ng, th văn b n trái v i hi n pháp thu c các cơ quan trư ng cơ quan ngang b , th trư ng cơ quan nhà nư c sau ây: thu c Chính ph ... V n t ra ây là + Qu c h i th c hi n quy n giám sát t i có th xu t v i cơ quan có th m quy n cao vi c tuân theo hi n pháp; xem xét, quy t ình ch vi c thi hành hay bãi b văn b n trái nh bãi b m t ph n ho c toàn b văn b n do hi n pháp, trư c h t nh ng ch th này ph i Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i, Chính có quy n giám sát, ki m tra tính h p hi n c a ph , Th tư ng Chính ph , Toà án nhân dân các văn b n quy ph m pháp lu t. Do v y, li u t i cao, Vi n ki m sát nhân dân t i cao trái có th cho r ng toàn b nhóm ch th này có hi n pháp; th m quy n giám sát hi n pháp hay không? + U ban thư ng v Qu c h i giám sát Căn c vào khái ni m giám sát hi n pháp nêu vi c thi hành hi n pháp; ình ch vi c thi trên, nh ng ch th này không thu c lo i ch hành các văn b n c a Chính ph , Toà án nhân th có quy n giám sát hi n pháp. M c dù các dân t i cao, Vi n ki m sát nhân dân t i cao ch th này th c hi n ho t ng giám sát, trái v i hi n pháp; ki m tra tính h p hi n c a các văn b n quy + Th tư ng Chính ph xem xét, quy t ph m pháp lu t nhưng ho t ng này là ch là nh bãi b ho c ình ch vi c thi hành m t ho t ng mang tính ch t giúp cho cơ quan T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005 5
nghiªn cøu - trao ®æi nhà nư c có th m quy n th c hi n quy n 5. Th c tr ng tính h p hi n trong các giám sát hi n pháp. Ví d , vi c U ban văn b n quy ph m pháp lu t nư c ta thư ng v Qu c h i giám sát, ki m tra tính hi n nay h p hi n c a các văn b n quy ph m pháp lu t L ch s l p hi n g n 60 năm c a nư c ta do Chính ph , Th tư ng Chính ph , Toà án cho th y trung ương, cơ quan th c hi n nhân dân t i cao, Vi n ki m sát nhân dân t i quy n giám sát hi n pháp chưa m t l n ình cao ban hành là giúp Qu c h i th c hi n ch vi c thi hành hay bãi b văn b n do cơ quy n giám sát hi n pháp; vi c b trư ng, th quan nhà nư c có th m quy n ban hành vì lý trư ng cơ quan ngang b , th trư ng cơ quan do trái v i hi n pháp. Th c ti n này t o cho thu c Chính ph th c hi n quy n ki m tra chúng ta c m giác là m i văn b n quy ph m tính h p hi n c a các văn b n do h i ng pháp lu t c a cơ quan nhà nư c có th m nhân dân ban hành là giúp Th tư ng quy n c p trung ương (Qu c h i, U ban Chính ph , U ban thư ng v Qu c h i thư ng v Qu c h i, Ch t ch nư c, Chính th c hi n quy n giám sát hi n pháp. Khi ph , Toà án nhân dân t i cao, Vi n ki m sát th c hi n quy n h n này, các ch th nêu nhân dân t i cao) u phù h p v i hi n pháp. trên ch có quy n ngh ch không có Tuy nhiên, qua nghiên c u, i chi u gi a quy n ình ch hay bãi b vi c thi hành văn quy nh c a hi n pháp v i m t s quy nh b n v i hi n pháp. trong văn b n quy ph m pháp lu t do Qu c 4. Th t c giám sát hi n pháp h i, U ban thư ng v Qu c h i ban hành Trong các văn b n pháp lu t c a nư c ta chúng tôi th y có m t s v n sau ây c n hi n nay chưa có s tách bi t rõ ràng gi a ư c trao i, làm rõ: ho t ng giám sát vi c tuân th pháp lu t nói Th nh t, i u 4 Lu t thu giá tr gia tăng chung v i ho t ng giám sát hi n pháp. Vì năm 1997 (Qu c h i khoá 9, kỳ h p th 11 v y, trong hi n pháp và pháp lu t hi n hành thông qua ngày 10/05/1997) bao hàm 26 ch bao hàm các quy nh chung v giám sát kho n quy nh c th v nh ng lo i hàng hi n pháp và pháp lu t mà không có nh ng hoá, d ch v không thu c di n ch u thu giá quy nh c th v quy trình, th t c th c hi n tr gia tăng ng th i i u lu t này còn quy ho t ng giám sát hi n pháp. Nh m m c nh: “Trong trư ng h p c n thi t, U ban ích nâng cao hi u qu ho t ng giám sát thư ng v Qu c h i có th s a i, b sung c a Qu c h i, ngày 17/06/2003 Qu c h i danh m c hàng hoá, d ch v thu c i tư ng thông qua Lu t ho t ng giám sát c a Qu c không ch u thu giá tr gia tăng quy nh t i h i. Tuy nhiên, v n v ho t ng giám sát i u này và báo cáo Qu c h i phê chu n hi n pháp v n chưa ư c c p. Chính vì s trong kỳ h p g n nh t”. Quy nh này cho thi u v ng này ã gây ra nh ng khó khăn th y Qu c h i ã u quy n cho U ban nh t nh cho cơ quan có th m quy n th c thư ng v Qu c h i s a i, b sung n i hi n quy n giám sát hi n pháp. dung c a i u 4, t c là s a i, b sung lu t 6 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005
nghiªn cøu - trao ®æi c a Qu c h i. Câu h i t ra ây là vi c u Qu c h i phê chu n t i kỳ h p g n nh t. quy n này d a trên cơ s nào? có h p hi n Như v y, có th th y r ng m t ph n quy hay không? nh c a i u 4 Lu t thu giá tr gia tăng Khi xây d ng quy ph m này, có l các năm 1997 không phù h p v i kho n 4 i u nhà l p pháp cho r ng vi c Qu c h i u 91 Hi n pháp năm 1992 và kho n 1 i u 21 quy n cho U ban thư ng v Qu c h i như Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t trên là hoàn toàn phù h p v i quy nh c a năm 1996. M t khác, o n 2 i u 83 Hi n Hi n pháp năm 1992. Kho n 4 i u 91 Hi n pháp năm 1992 quy nh: “Qu c h i là cơ pháp năm 1992 quy nh: “U ban thư ng quan duy nh t có quy n l p hi n và l p v Qu c h i ra pháp l nh v nh ng v n pháp”; kho n 1 i u 84 Hi n pháp gi i ư c Qu c h i giao”. N i dung, tính ch t thích l p hi n, l p pháp là: “Làm hi n pháp c a pháp l nh do U ban thư ng v Qu c và s a i hi n pháp; làm lu t và s a i h i ban hành ư c quy nh t i kho n 1 i u lu t; quy t nh chương trình xây d ng 21 Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t, pháp l nh”. Nh ng quy nh này cho lu t năm 1996. Theo quy nh này: “Pháp th y Qu c h i không nh ng là cơ quan duy l nh quy nh v nh ng v n ư c Qu c nh t làm lu t, s a i lu t mà Qu c h i còn h i giao, sau m t th i gian th c hi n trình ph i t th c hi n ch c năng này, không Qu c h i xem xét, quy t nh ban hành ư c phép u quy n cho b t c m t cơ quan thành lu t”. Quy nh này cho th y: Th nào khác, cho dù ó là cơ quan thư ng tr c nh t, U ban thư ng v Qu c h i ch ư c c a Qu c h i. phép ban hành pháp l nh (không ư c phép Qua phân tích nh ng quy nh nêu trên có ban hành ngh quy t) v nh ng v n ư c th kh ng nh r ng không có cơ s pháp lý Qu c h i giao (u quy n). V nguyên t c, s cho vi c Qu c h i u quy n cho cơ quan nhà u quy n này c n ph i ư c th c hi n thông nư c khác s a i lu t do Qu c h i ban hành. qua văn b n do Qu c h i ban hành. Trên Vì v y, vi c Qu c h i u quy n cho U ban th c t , s u quy n này ư c th c hi n thư ng v Qu c h i s a i, b sung quy thông qua quy nh trong ngh quy t c a nh c a i u 4 Lu t thu giá tr gia tăng năm Qu c h i nhưng trong trư ng h p này s u 1997 là không phù h p v i n i dung, tinh quy n l i ư c th c hi n ngay trong văn b n th n c a Hi n pháp năm 1992; th ba, t i kỳ lu t; th hai, pháp l nh ư c ban hành h p th ba, Qu c h i khoá X, căn c vào i u thay th lu t i u ch nh nh ng v n liên 84 Hi n pháp năm 1992, ã thông qua Ngh quan n m t lĩnh v c hay m t s lĩnh v c quy t s 15/1998/QH10 ngày 20/05/1998 giao c a i s ng xã h i hay nhà nư c trong m t cho Chính ph “… ch ng ra các gi i th i gian nh t nh. Tuy nhiên, ây Qu c pháp c th ch o i u hành nh m th c h i l i yêu c u U ban thư ng v Qu c h i, hi n th ng l i các nhi m v và ngân sách nhà trong trư ng h p s a i, b sung, trình nư c… khi c n thi t ngh U ban thư ng T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005 7
nghiªn cøu - trao ®æi v Qu c h i xem xét, quy t nh, i u ch nh, pháp l nh, giám sát vi c thi hành Hi n pháp, b sung các ch tiêu, bi n pháp trong quá văn b n quy ph m pháp lu t c a Qu c h i, trình th c hi n và báo cáo v i Qu c h i t i kỳ U ban thư ng v Qu c h i, giám sát ho t h p th 4”.(4) ng c a Chính ph , Toà án nhân dân t i Trên cơ s Ngh quy t này, theo ngh cao, Vi n ki m sát nhân dân t i cao, giám sát c a Chính ph , U ban thư ng v Qu c h i và hư ng d n ho t ng c a h i ng nhân ã ban hành Ngh quy t s 52/1998/NQ- dân, quy t nh tuyên b tình tr ng chi n UBTVQH10 ngày 21/7/1998 v vi c i u tranh, t ng ng viên ho c ng viên c c b , ch nh m t s ch tiêu kinh t ch y u năm ban b tình tr ng kh n c p trong c nư c 1998. Theo Ngh quy t này, U ban thư ng ho c t ng a phương và quy t nh nh ng v Qu c h i ã i u ch nh các ch tiêu kinh t v n khác thu c th m quy n c a U ban và ngân sách năm 1998 so v i năm 1997 theo thư ng v Qu c h i”. Như v y, n i dung c a hư ng gi m i so v i ch tiêu ra t i Ngh Ngh quy t s 15/1998/QH10 c a Qu c h i quy t kỳ h p th 2 Qu c h i khoá X.(5) v vi c giao cho Chính ph khi c n thi t Trong trư ng h p này, Qu c h i căn c ngh v i U ban thư ng v Qu c h i xem xét, vào i u 84 Hi n pháp năm 1992 u i u ch nh, b sung ch tiêu kinh t và ngân quy n cho U ban thư ng v Qu c h i, trong sách là không phù h p v i n i dung c a Hi n th i gian Qu c h i không h p, quy t nh k pháp năm 1992 và do ó, n i dung c a Ngh ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a t quy t s 52/1998/NQ-UBTVQH 10 c a U nư c. Tuy nhiên, c n kh ng nh r ng toàn b ban thư ng v Qu c h i liên quan n vi c n i dung c a i u 84 Hi n pháp không bao i u ch nh ch tiêu, phát tri n kinh t xã h i hàm quy nh nào cho phép Qu c h i u năm 1998 là không h p hi n. quy n cho U ban thư ng v Qu c h i, trong M c dù v y, trong gi i lu t h c c a nư c th i gian Qu c h i không h p, ban hành ngh ta v n có nh ng ý ki n cho r ng vi c Qu c quy t v nh ng v n liên quan n vi c h i ban hành văn b n có n i dung tương t quy t nh hay s a i, b sung k ho ch như trên là hoàn toàn h p hi n. Nh ng quan phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c cũng i m này ch u nh hư ng c a tư duy pháp như chính sách tài chính, ti n t , ngân sách lu t th i bao c p. Trên cơ s tư tư ng ch o nhà nư c. M t khác, như ã phân tích trên, v s toàn quy n c a h th ng cơ quan dân U ban thư ng v Qu c h i th c hi n s u c , h th ng cơ quan này t o thành cơ s quy n c a Qu c h i ch b ng hình th c duy chính tr c a h th ng cơ quan nhà nư c, nh t là ban hành pháp l nh. Trong khi ó, i u 83 Hi n pháp 1980, sau khi li t kê kho n 2 i u 21 Lu t ban hành văn b n quy nh ng nhi m v và quy n h n c a Qu c h i, ph m pháp lu t năm 1997 quy nh ngh còn cho phép Qu c h i có th “ nh cho mình quy t do U ban thư ng v Qu c h i ban nh ng nhi m v và quy n h n khác khi xét hành là: “… gi i thích Hi n pháp, lu t, th y c n thi t”; i u 99 cho phép Qu c h i 8 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005
nghiªn cøu - trao ®æi có th “giao cho H i ng Nhà nư c th c s a i hi n pháp. s a i, b sung hi n hi n nh ng nhi m v và quy n h n khác khi pháp òi h i Qu c h i ph i tuân theo quy xét th y c n thi t”. Nh ng quy nh tương t trình, th t c c bi t như Qu c h i khoá 10 như v y t o cho các cơ quan nhà nư c s tuỳ ã áp d ng cho vi c s a i, b sung m t s ti n trong quá trình th c hi n nhi m v và i u c a Hi n pháp năm 1992 vào ngày quy n h n c a mình, gây nh hư ng n tính 25/12/2001; s a i, b sung lu t, Qu c ng b , th ng nh t c a h th ng pháp lu t. h i áp d ng trình t , th t c thông thư ng, t o cơ s pháp lý cho vi c tuân th hi n theo quy nh c a Lu t ban hành văn b n quy pháp và pháp lu t, b o m hi u l c pháp lý ph m pháp lu t năm 1996. Do v y, không th cao nh t c a hi n pháp, Hi n pháp năm 1992 ng nh t gi a quy trình, th t c s a i, b ã lo i b nh ng quy nh này. Do v y, quan sung hi n pháp v i quy trình, th t c s a i i m nêu trên hoàn toàn không d a trên b t b sung lu t; không th s a i, b sung hi n c cơ s pháp lý nào. pháp b ng cách thông qua lu t. Có quan i m còn cho r ng thông qua Ngoài ra, trong th c t ã x y m t s v hi n pháp s a i ch c n 2/3 t ng s i bi u tranh ch p gi a m t bên là công dân ho c Qu c h i bi u quy t tán thành, trong khi ó pháp nhân v i m t bên là cơ quan nhà nư c: các văn b n lu t c a Qu c h i thư ng ư c Ví d 1, trư ng h p công ty VINAJUCO. thông qua v i s nh t trí c a hơn 2/3 t ng s Sau khi nh n ư c gi y ch ng nh n ăng ký i bi u Qu c h i, do v y có th hi u r ng kinh doanh, Công ty VINAJUCO ã ký k t h p n u có quy nh nào trong lu t không phù ng ào t o v i m t trư ng i h c c a h p v i hi n pháp thì nh ng quy nh ó là Ukraina h p tác ào t o i h c t i Vi t Nam. nh ng s a i, b sung cho hi n pháp.(6) H p ng này b cơ quan nhà nư c có th m Quan i m này ã ng nh t gi a quy trình, quy n tuyên b vô hi u v i lý do căn c vào th t c s a i hi n pháp v i quy trình s a Lu t giáo d c, vi c ký k t h p ng ào t o i lu t; ng nh t gi a tính ch t c a hi n gi a m t công ty trong nư c v i m t i tác pháp, văn b n có hi u l c pháp lý cao nh t nư c ngoài mà chưa ư c phép c a B giáo v i tính ch t c a lu t, văn b n có hi u l c d c và ào t o là không h p pháp. V phía pháp lý th p hơn hi n pháp. V i cách suy mình, Công ty VINAJUCO l i cho r ng di n như v y thì b t kỳ lúc nào Qu c h i quy t nh c a cơ quan nhà nư c vi ph m cũng có th thông qua lu t s a i, b quy n t do kinh doanh c a công dân ư c sung hi n pháp. Th m chí, Qu c h i còn có hi n pháp ghi nh n; th b ng hơn 2/3 s phi u, u quy n cho U Ví d 2, 17 xí nghi p xe máy thuê Văn ban thư ng v Qu c h i ban hành pháp l nh phòng lu t sư Nguy n Chi n th c hi n các th s a i, b sung hi n pháp. t c pháp lý khi u ki n cơ quan nhà nư c có Th c t cho th y quy trình, th t c s a th m quy n ban hành văn b n quy ph m pháp i lu t hoàn toàn khác v i quy trình, th t c lu t vi ph m nguyên t c hi n nh v quy n T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005 9
nghiªn cøu - trao ®æi bình ng trong kinh doanh gây nh hư ng n pháp. N i dung c a Lu t bao hàm các v n quy n, l i ích h p pháp c a doanh nghi p.(7) V v ch th , ph m vi, i tư ng quy n giám vi c phát sinh, các cơ quan nhà nư c r t lúng sát hi n pháp, các nguyên t c, th t c th c túng khi gi i quy t. B i l , ngoài hi n pháp, hi n quy n giám sát hi n pháp, h u qu pháp không có b t c văn b n pháp lu t nào quy lý c a ho t ng giám sát hi n pháp... nh c th th nào là quy n t do kinh b) Quy nh th ng nh t nguyên t c th c doanh? th nào là quy n bình ng trong kinh hi n quy n giám sát hi n pháp doanh? M c dù trong các tài li u khoa h c Như ã trình bày ph n trên, hi n nay pháp lý c a nư c ta có nhi u công trình quy n giám sát hi n pháp thu c v 3 cơ quan c p v n này, tuy nhiên, các cơ quan nhà nhà nư c (Qu c h i, U ban thư ng v Qu c nư c v n d ng m t cách th ng nh t, phù h p h i, Th tư ng Chính ph ). Tuy nhiên, trong v i tinh th n c a Hi n pháp năm 1992 s a các quy nh c a pháp lu t hi n hành c a i, b sung năm 2001, òi h i U ban thư ng nư c ta không quy nh rõ nh ng nguyên t c, v Qu c h i, cơ quan duy nh t có quy n gi i tiêu chí cơ quan nhà nư c, căn c vào ó, thích hi n pháp, ph i ban hành thành văn b n. xác nh văn b n trái v i hi n pháp c n bãi Th c t cho n nay, U ban thư ng v Qu c b . Chính i u này gây ra nh ng khó khăn h i chưa ban hành ư c văn b n nào gi i nh t nh cho vi c th c hi n quy n giám sát thích hi n pháp hay gi i thích lu t. hi n pháp. Do ó, b o m cho các cơ 6. M t s ki n ngh nh m hoàn thi n quan nhà nư c th c hi n quy n giám sát hi n ho t ng giám sát hi n pháp nư c ta pháp m t cách th ng nh t, c n b sung quy hi n nay nh v các nguyên t c, tiêu chí th c hi n Trong giai o n hi n nay, áp ng yêu quy n giám sát hi n pháp vào văn b n pháp c u xây d ng nhà nư c pháp quy n xã h i lu t hi n hành. ch nghĩa c a dân, do dân, vì dân, b o m c) Tăng cư ng vai trò c a các cơ quan tính th ng nh t c a h th ng pháp lu t, tính c a Qu c h i, các cơ quan c a Chính ph t i cao c a hi n pháp, b o v các quy n hi n trong ho t ng th m tra tính h p hi n c a nh c a công dân òi h i chúng ta c n có các văn b n lu t, pháp lu t nh ng gi i pháp nh m i m i và hoàn thi n nư c ta hi n nay, theo cơ ch v n hành ho t ng giám sát hi n pháp nư c ta. Theo pháp lu t, hi n pháp không có hi u l c tr c chúng tôi, nh ng gi i pháp c n t p trung vào ti p. Nh ng quy nh trong hi n pháp ư c nh ng v n sau ây; chuy n hoá vào cu c s ng thông qua kênh l p a) Xây d ng và hoàn thi n pháp lu t v pháp c a Qu c h i r i sau ó là kênh l p quy giám sát hi n pháp c a Chính ph . Trong quá trình chuy n hoá Do có s khác nhau cơ b n gi a ho t này có th d n n trư ng h p n i dung c a ng giám sát hi n pháp và ho t ng giám pháp lu t không hoàn toàn phù h p v i tinh sát vi c tuân th pháp lu t, chúng ta c n s m th n c a hi n pháp. M c dù trong quá trình nghiên c u ban hành Lu t v giám sát hi n so n th o, tính h p hi n c a các d án pháp 10 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005
nghiªn cøu - trao ®æi lu t ã ư c các cơ quan nhà nư c có th m pháp. M t khác, b o m tính c l p, quy n xem xét, th m tra. Tuy nhiên, vi c tăng khách quan trong vi c ánh giá tính h p hi n cư ng vai trò c a các cơ quan c a Qu c h i, c a các văn b n do chính Qu c h i, òi h i c a Chính ph trong vi c ki m tra tính h p công vi c này ph i do m t cơ quan c l p hi n c a các o lu t và văn b n pháp lu t ti n hành theo th t c c bi t khác v i th khác trong kho ng th i gian sau khi thông t c giám sát thông thư ng. ây chúng tôi qua n trư c khi chúng có hi u l c pháp lý chưa bàn t i v trí pháp lý c a cơ quan này là r t c n thi t. Vi c tăng cư ng ho t ng so v i Qu c h i nhưng rõ ràng vi c m t cơ này nh m b o m ngăn ch n k p th i nh ng quan v a ban hành lu t, v a t phán quy t văn b n quy ph m pháp lu t có n i dung trái n tính h p hi n c a văn b n lu t ó là v i quy nh c a hi n pháp hi n hành trư c chưa h p lý. Vì v y, v lâu dài chúng ta c n khi chúng ư c th c hi n trong th c t . nghĩ n vi c thành l p cơ quan chuyên d) Nghiên c u thành l p cơ quan chuyên trách th c hi n quy n giám sát hi n pháp. trách giám sát hi n pháp Vi c thành l p cơ quan này s góp ph n Giám sát là m t trong nh ng ch c năng gi m b t m t s nhi m v , b o m cho cơ b n c a Qu c h i. Tuy nhiên, giám sát Qu c h i t p trung vào th c hi n ch c năng hi n pháp là ho t ng mang tính c thù l p pháp, giám sát các ho t ng c a các cơ riêng. có th xác nh chính xác m t văn quan nhà nư c trung ương. Ngoài ra, chuyên b n quy ph m pháp lu t có i u kho n nghi p hoá ho t ng giám sát hi n pháp còn không phù h p v i hi n pháp òi h i c n góp ph n b o m cho h th ng pháp lu t ph i có s th m nh, ánh giá mang tính c a nư c ta ư c xây d ng m t cách th ng ch t chuyên sâu, chuyên nghi p. Hi n nay, nh t, ng b trên cơ s tuân th ch t ch quy n giám sát hi n pháp ch là m t trong nh ng quy nh c a hi n pháp hi n hành./. nh ng quy n h n c a Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i, Th tư ng Chính ph , (1).Xem: “Giám sát và cơ ch giám sát vi c th c hi n quy n l c nhà nư c nư c ta hi n nay”. Vi n nghiên trong khi ó các cơ quan chuyên môn giúp c u Nhà nư c và pháp lu t, Nxb. Công an nhân dân, Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i, Th H.2003, tr. 556-560. tư ng Chính ph th c hi n quy n giám sát (2).Xem: “Khoa h c lu t hi n pháp tư s n hi n i”. hi n pháp cũng ch là cơ quan chuyên trách Ti ng Nga, Nxb. Khoa h c, M.1087, tr. 24. ch chưa ph i là cơ quan chuyên nghi p. (3).Xem: “T i n ti ng Vi t, Vi n ngôn ng h c”, Bên c nh ho t ng giúp Qu c h i, U ban Nxb. à N ng, H. 2003, tr. 389, 936, 1061. thư ng v Qu c h i, Th tư ng Chính ph (4).Xem: Báo Nhân dân s 15666 , ngày 23/5/1998. (5).Xem: Báo Nhân dân s 15726, ngày 22/7/1998. th c hi n quy n giám sát hi n pháp, các cơ (6).Xem: “Bình lu n khoa h c hi n pháp nư c C ng quan này còn ph i th c hi n nhi u nhi m v hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam năm 1992”, Nxb. và quy n h n khác nhau. Chính i u này Khoa h c xã h i, H.1995, tr. 319-320). cũng gây nh hư ng không nh n hi u qu (7).Xem: Báo Pháp lu t thành ph . H Chí Minh s c a ho t ng th c hi n quy n giám sát hi n 09/2003, ngày 17/2/2003. T¹p chÝ luËt häc sè 1/2005 11

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng

172 tài liệu

837 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.