intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bất cập và giải pháp phân cấp quản lý Ngân sách nhà nước - 6

Chia sẻ: Tt Cao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

92
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thực tiễn ở nhiều nước cho thấy, có nước số cấp ngân sách nhiều nhưng hoạt động rất có hiệu quả, ngược lại có nước có số cấp ngân sách ít nhưng hoạt động lại không có hiệu quả. Hiệu quả hoạt động đó phụ thuộc vào nhiều nhân tố mhưng trước hết là chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của các cấp hành chính đại phương có rõ ràng, mạch lạc theo thuyết dọc và sự phối hợp ngang hay không? Có tính độc lập tương đối trong thực hiện nhiệm vụ hay không? Chức năng, nhiệm vụ...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bất cập và giải pháp phân cấp quản lý Ngân sách nhà nước - 6

  1. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com có thể coi là vấn đ ề cần cân nhắc nhưng vấn đề quan trọng nhất không phải là số cấp m à là hiệu quả hoạt động của chúng. Thực tiễn ở nhiều nư ớc cho thấy, có nước số cấp ngân sách nhiều nhưng hoạt động rất có hiệu quả, ngược lại có nước có số cấp ngân sách ít nhưng ho ạt động lại không có hiệu quả. Hiệu quả hoạt động đó phụ thuộc vào nhiều nhân tố mhưng trước hết là chức n ăng, nhiệm vụ và thẩm quyền của các cấp hành chính đại phương có rõ ràng, mạch lạc theo thuyết dọc và sự phối hợp ngang hay không? Có tính độc lập tương đối trong thực hiện nhiệm vụ hay không? Chức năng, nhiệm vụ đó có được trọn gói hay không? Đó là những đIều kiện căn b ản đ ể đánh giá chất lượng hoạt động của chính quyền đại phương m ột cách chính xác. Dựa trên duy trì số cấp chính quyền hiện nay (4 cấp), hệ thống NSNN cũng nên duy trì như hiện nay (4 cấp NS). Chỉ có điều phải định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của mỗi cấp chính quyền phù hợp với thực tế quản lý trên địa bàn. Nhiệm vụ cụ thể của các cấp chính quyền đại phương nên chia làm 3 lo ại: - Những nhiệm vụ bắt buộc gắn với nguồn tài chính công. - Những nhiêm vụ bắt buộc gắn với nguồn tài chính công bổ sung của cấp trên u ỷ quyền cho cấp dưới nhằm bỏ đ i lối làm việc không công. - Những nhiệm vụ có tính tự quản do chính quyền từng cấp đề ra và tự quyết định phù hợp với đặc thù của địa phương và không trái với pháp luật. Như vậy, chính quyền đ ịa phương là bộ phận không thể thiếu được trong kết cấu của bộ máy nhà nước, đồng thời đảm bảo được các nguyên tắc sau: - Trung ương lãnh đ ạo thống nhất theo hiến pháp và pháp lu ật. - Địa phương có quyền chủ động trong khuôn khổ pháp luật.
  2. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com - Địa phương ch ịu sự kiểm tra, giám sát của trung ương. Như vậy, cần đổi mới một cách căn bản và sâu sắc tổ chức bộ máy của hệ thống h ành chính mới góp phần khắc phục sự lồng ghép can thiệp của cấp trên vào cấp dưới, thực sự tạo điều kiện cho ngân sách cấp dưới quyền chủ động sáng tạo, khai thác, quản lý, bồi bổ nguồn thu và bố trí nhiệm vụ chi hợp lý. Chỉ có điều cần được thể chế hoá bằng các quy đ ịnh của luật pháp. Cải cách hệ thống quản lý thuế: Quản lý thuế thực chất là qu ản lý nguồn thu của NSNN vì thuế là nguồn thu chủ yếu của NSNN. Mục tiêu chính của cải cách quản lý thuế trong giai đ oạn này là thúc đẩy sự tuân thủ tự nguyện các quy đ ịnh về thuế của đối tượng nộp thu ế, tăng cường hiệu quả công tác quản lý thuế và công tác thanh tra, kiểm tra thu ế, thực hiện tự động hoá công tác xử lý thông tin thuế phát hiên nhanh chóng các trường hợp vi phạm về thuế mhằm hạn chế tình trạng trốn thuế, đ ảm bảo tăng thu cho NSNN. Những đặc điểm của hệ thống quản lý thu thuế trong giai đoạn là: Hệ thống thông tin tuyên truyền về thuế phải đ ầy đủ và thuận lợi cho đối tượng nộp thuế (ĐTNT), hệ thống chính sách, thủ tục và các mẫu biểu quy đinh về thu ế phải đơn giản, dễ hiểu, đơn nghĩa đẻ ĐTNT có đủ khả năng thực hiện việc tự tính thuế, tự khai thuế của mình một cách chính xác, đ ầy đủ. Hệ thống xử lý thông tin thuế trên máy tính là một yếu tố không thể thiếu được trong công tác quản lý hiện đ ại trên cơ sở tự tính thuế. Máy tính sẽ thực hiện đúng các ch ức n ăng tính toán theo các quy định về thuế, tính nợ, tính phạt với
  3. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com tốc độ nhanh chóng và chính xác, loại bỏ yếu tố chủ quan của cá nhân và phát hiện nhanh chóng những trường hợp không tuân thủ các quy đ ịnh về thuế. Việc áp dụng các hình thức phạt đối với các h ành vi vi phạm sẽ được thực hiện nghiêm minh với sự trợ giúp đắc lực của hệ thống máy tính kịp thời cung cấp các thông tin về các trường hợp vi phạm về thuế (không kê khai thuế, kê khai sai thu ế, không nộp đủ tiền thuế…). Công tác thanh tra, kiểm tra về thuế phải được tăng cường cùng với việc xây dựng hệ thống tự động phân tích thông tin, chọn lựa đối tượng cần kiểm tra, thanh tra thuế. Ngành thuế sẽ thực hiện cưỡng chế thuế đối với h ành vi vi ph ạm để tăng cường tính hiệu lực của các quyết định xử phạt hành chính về thuế. Cơ cấu tổ chức quản lý thu thuế của ngành thu ế được xây dựng theo nguyên tắc chức n ăng, mỗi bộ phận khác nhau sẽ thực hiện các chức năng khác nhau trong quy trình qu ản lý thu thuế, giảm thiểu mối quan hệ trực tiếp giữa cá nhân cán bộ thuế với ĐTNT trong trư ờng hợp ĐTNT chấp h ành đúng các quy định về thu ế. Trình độ cán bộ thuế được nâng cao và chuyên môn hoá theo từng chức năng. Mô hình của hệ thống quản lý thu thuế trong giai đ oạn này như sau: Các doanh nghiệp và h ộ kinh doanh lớn sẽ thực hiện tự tính, tự khai thuế. Các hộ kinh doanh nhỏ nộp thuế theo mức ấn định thuế của cơ quan thu ếvới thủ tục nộp đơn giản (mư cs thu ế được xác định trên cơ sở điếu tra kết quả kinh doanh trung bình năm). Mức thuế ấn định sẽ duy trì trong thời gian một năm. Tất cả các đối tư ợng tự giác nộp thuế tai kho bạc. Cơ quan kho bạc nhận tiền thu ế, xác nhận ĐTNT đã nộp thuế. Cuối ngày, kho bạc gửi tờ khai thuế và xác
  4. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com nhận nộp tỉền thuế và thông tin về số thuế đã n ộp của các ĐTNT về cơ q uan thu ế. Bộ phận xử lý tờ khai thuế, chứng từ thanh toán thuế của cơ quan thuế nhập tờ khai và chứng từ thanh toán thuế để phát hiện các trư ờng hợp không nộp tờ khai thu ế hoặc không nộp đủ thuế, phát thông báo nhắc nhở và cung cấp thông tin cho bộ phận thanh tra thuế, cưỡng chế thuế. Bộ phận thanh tra thuế lựa chọn các đối tượng có h iện tượng nghi vấn để thực hiện kiểm tra, thanh tra về thuế và tiến hành xử lý các hành vi vi phạm. Bộ phận cưỡng chế thuế sẽ thực hiện các biện pháp xử lý thu thuế đối với các trường hợp chây ỳ, trốn thuế. Khi phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và xác định tỷ lệ phần trăm phân chia các khoản thu giữa ngân sác các cấp chính quyền địa phương và số bổ xung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới cần đ ảm bảo: * Về phân cấp nguồn thu: - Coi trọng khu vực đ áp ứng nhu cầu chi tại chỗ, khuyến khích khai thác thu và phải phù h ợp với điều kiện, đ ặc điểm của từng vùng. Nguồn thu gắn liền với vai trò quản lý của cấp chính quyền nào thì phân cấp cho ngân sách chính quyền đó . Ví dụ: + Các kho ản thu từ doanh nghiệp nhà nước do Trung ương và cấp tỉnh quản lý, doanh nghiệp có vốn đ ầu tư của nước ngoài, thuế thu nhập đối với người có thu nh ập cao thì có th ể phân cấp cho ngân sách cấp tỉnh. + Thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệp thu từ các hộ sản xuất kinh doanh ngoài quốc doanh có thể phân cấp cho ngân sách cấp huyện và cấp xã.
  5. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com - Hạn chế phân cấp cho nhiều cấp đối với các nguồn thu có quy mô nhỏ, như thu ế tiêu thụ đ ặc biệt háng sản xuất trong nư ớc thu từ các mặt hàng bài lá, vàng mã, hàng mã có th ể chỉ phân cấp cho ngân sách xã phường thị trấn - Phân cấp tối đ a các nguồn thu trên địa bàn để đảm bảo nhiệm vụ chi đ ược giao, hạn chế bổ sung từ ngân sách cấp trên. - Đảm bảo tăng tỷ lệ phần trăm (%) phân chia cho ngân sách cấp mình và ngân sách cấp dưới, không vượt quá tỷ lệ % phân ch ia quy định của cấp trên về từng khoản thu được phân chia. * Về phân cầp nhiệm vụ chi: Phân cấp nhiệm vụ chi đ ầu tư xây dựng cơ b ản: Việc phân cấp chi đ ầu tư xây dựng cơ b ản các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế- xã h ội cho cấp huyện, xã, th ị trấn phải căn cứ trình độ, khả n ăng qu ản lý và khối lư ợng vốn đầu tư. Uỷ ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân quyết định phân cấp chi đầu tư xây dung cơ bản cho cấp dưới. Trong phân cấp đối với thị xã, thành phố thuộc tỉnh phải có nhiệm vụ chi đầu tư xây dung các trường phổ thông quốc lập các cấp và các công trình phúc lợi công cộng, điện chiếu sáng, cấp thoát nước, giao thông nội thị, an to àn giao thông, vệ sinh đô th ị; trên cơ sở phân cấp, xác đ ịnh nhiệm vụ chi xây dung cơ bản cụ thể cho cấp dư ới. Do tỷ lệ phần trăm phân chia các kho ản thu giữa ngân sách các cấp và số bổ xung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dướiđược ổn định từ 3 đến 5 n ăm nên vốn đ ầu tư cũng cần xác định và giao ổn đ ịnh cho cấp d ưới, phần không ổn định để tập trung ở ngân sách cấp tỉnh để chủ động bố trí tuỳ thuộc cân đối ngân sách hàng năm.
  6. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Việc quản lý vốn đầu tư được thực hiện như sau: Vốn đ ầu tư của ngân sách cấp tỉnh được quản lý tại Cục đầu tư phát triển. Vốn đầu tư thuộc ngân sách cấp huyện và xã đ ược giao cho cơ quan tài chính và kho b ạc nh à nước quản lý, cấp phát. Nguồn vốn huy động từ sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân để xây dung các công trình kết cấu hạ tầng phải được quản lý chặt chẽ. Kết quả huy đ ộng và việc sử dụng n guồn huy động phải được quản lý công khai, có kiểm tra, kiểm soát và b ảo đ ảm sử dụng đúng mục đích, đúng chế độ theo quy định của pháp luật. Phân cấp chi thường xuyên về sự nghiệp giáo duc- đào tạo, y tế cho cấp huyện. Việc phân cấp cho cấp huyện cần că cứ vào trình độ, khả năng quản lý của cấp huyện và nguồn thu trên địa bàn, đồng thời đảm bảo kế hoạch chung của tỉnh về phát triển giao dục- đào tạo và y tế. Hàng năm, Sở giáo dục đào tạo, Sở y tế có trách nhiệm phối hợp với sở tài chính - vật giá lập dự tóan ngân sách toàn ngành trình UBND tỉnh dể UBND tỉnh trình HĐND quyết định. * Về số bổ xung của ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới: Ngoài những quy đ ịnh trong luạt, trong một số trường hợp cụ thể còn bổ xung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới để thực hiện một số muc tiêu nhất định như: bổ sung để thực hiện các nhiệm vụ, dự án được xác định, bổ xung vốn xây dung cơ bản cho một số công trình quan trọng để khắc phục hậu quả của thiên tai, lũ lụt…
  7. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Đối với bổ sung theo mục tiêu được giao hàng năm được giao tuỳ theo khả năng ngân sách cấp trên và yêu cầu về mục tiêu cụ thể ở từng tỉnh, huyện, xã, thị trấn, ph ường. Chỉnh lý, sửa đổi, bổ xung một số quy đ ịnh trong luật: Kiến nghị về chỉnh lý, sửa đổi một số quy định trong chế độ phân cấp quản lý NSNN: * Về phân định trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan Tại đ iều 1 của luật NSNN đưa ra khái niệm về NSNN: “…là toàn bộ khoản thu và chi trong dự toán do cơ quan có thẩm quyền quyết định…”, cần phải quy định rõ “cơ quan có thẩm quyền” là cơ quan nào, chính phủ, bộ trưởng bộ tài chính, chủ tịch UBND cấp tỉnh… Hiện nay có một số đề xuất nên nêu rõ: “NSNN do Quốc hội quyết định và giao cho chính phủ tổ chức chấp hành để đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nư ớc”. Trong điều 21 khoản 3 của luật có quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của bộ Tài chính “đề xuất các biện pháp thực hiện chính sách tăng thu, tiết kiệm chi NSNN..”. Cần phải mở rộng nhiệm vụ và quyền hạn của bộ Tài chính trong đề xuất các biện pháp giảm thu hoặc tăng chi để khuyến khích phát triển kinh tế. Đồng thời đ ề cao vai trò của bộ Tài chính trong việc xác đ ịnh biên ch ế đối với các b ộ, ngành và đây là một trong những căn cứ quan trọng để phân bổ ngân sách chi thường xuyên. * Về nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ, ngành nên bỏ cơ chế phân bổ hạn mức kinh phí qua các bộ mà tập trung thu gọn vào một đầu mối là bộ tài chính, phân bổ đến tận đ ơn vị sử dụng NSNN (đơn vị cơ sở). Vì là các bộ, ngành quản lý nhà
  8. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com nước chuyên ngành, lĩnh vực nên sự tham gia của các bộ, ngành chủ quản chỉ là hướng dẫn các đ ơn vị cấp dưới lập dự toán và yêu cầu báo cáo, có quyền kiểm tra và phê duyệt quyết toán ngân sách ngành, lĩnh vực trư ớc khi gửi bộ Tài chính.Đặc biệt cần nhấn mạnh trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc xây dựng các tiêu chuẩn, đ ịnh mức chi tiêu thích hợp trong phạm vi của mình- một nhiệm vụ đã và đang là cấp thiết trong giai đoạn ho àn thiện luật NSNN hiện nay- đảm bảo sự hợp lý giữa các chỉ tiêu giá trị và hiện vật. *Về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND, việc quyết định dự toán, phân bổ và phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương sản xuất là một trong những quyền hết sức cơ bản của HĐND các cấp trong lĩnh vực ngân sách. để HĐND th ực sự phát huy được quyền và nghĩa vụ này cần loại bỏ các quy định ràng buộc HĐND vào quá nhiều cơ quan quản lý cấp trên. Chẳng hạn như quy định HĐND phải căn cứ vào dự toán ngân sách được cấp trên giao mới quyết định dự toán ngân sách của mình, ho ặc chủ tịch UBND cấp trên có quyền yêu cầu HĐND cấp dưới điều chỉnh lại dự toán ngân sách (đ iều 53 luật NSNN). Kết luận Việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống NSNN và chế độ phân cấp quản lý NSNN là vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Phân cấp quản lý NSNN dù chỉ là phương tiện, không phải là mục đ ích, là phương pháp giải quyết các quan h ệ tài chính giữa các cấp chính quyền trong một thời kỳ cụ thể nhất đ ịnh, ch ỉ khi có được một hệ thống NSNN và chế độ phân cấp NSNN hoàn thiện th ì mới có thể tập trung đúng chính sách, đầy đ ủ, kịp thời các nguồn thu vào NSNN; phân phối và sử dụng hợp lý các khoản chi cho các nhu cầu phát triển kinh tế,
  9. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com văn hoá, quốc phòng và đời sống; thực hiện chủ động lập và chấp hành ngân sách, đ ề cao trách nhiệm của chính quyền các cấp. Những phân tích trên về hệ thống và ch ế độ phân cấp quản lý NSNN d ù chưa thực sự ho àn thiện nhưng rõ ràng những khiếm khuyết đ ã được chỉ ra cần được quan tâm và theo tác gỉa là hoàn toàn có th ể khắc phục được. Đồng thời, trong quá trình hoạch đ ịnh chính sách phân cấp cần đảm bảo nhữn g mục tiêu trọng yếu, chú ý giảm thiểu những tác động ngoại vi, tiêu cực đến những mục tiêu khác.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2