Bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật thay đĩa đệm nhân tạo cột sống cổ DCI trên bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống cổ tại khoa ngoại thần kinh Bệnh viện Thống Nhất

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> <br /> BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT<br /> THAY ĐĨA ĐỆM NHÂN TẠO CỘT SỐNG CỔ DCI<br /> TRÊN BỆNH NHÂN THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG CỔ<br /> TẠI KHOA NGOẠI THẦN KINH BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Lê Xuân Long*, Nguyễn Hữu Huỳnh Hải*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả và tính an toàn của phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo DCI.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu 97 bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ từ 1-2 tầng được điều trị<br /> với phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo DCI từ tháng 01 năm 2012 đến tháng 12 năm 2018 tại Bệnh<br /> viện Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh.<br /> Kết quả: Nam 53,61%, nữ 46,39%. Tuổi trung bình 61 ± 7. Có 70,1% bệnh nhân được mổ 1 tầng, 29,9%<br /> bệnh nhân được mổ 2 tầng. Các bệnh lý kèm theo gồm tiểu đường chiếm 49,48%, THA chiếm 60,92%. Không có<br /> trường hợp nào nhiễm trùng vết mổ. Bệnh nhân được theo dõi định kì 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng với<br /> tỉ lệ tuân thủ 46,39% và đánh giá theo bảng đánh giá mức độ phục hồi JOA và NDI.<br /> Kết luận: Phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo DCI là một phẫu thuật tương đối dễ thực hiện, đảm<br /> bảo vận động cột sống cổ tránh hiện tượng thoái hóa nhanh chóng của khớp và đĩa đệm cột sống cổ liền kề. Đĩa<br /> đệm cột sống cổ nhân tạo DCI có nhiều ưu điểm về mặt thiết kế.<br /> Từ khóa: thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, đĩa đệm động cột sống cổ (DCI)<br /> ABSTRACT<br /> EVALUATING THE PRIMARY RESULT OF DYNAMIC CERVICAL IMPLANT (DCI) ARTHROPLASTY<br /> FOR DEGENERATIVE CERVICAL DISC DISEASE AT NEUROSURGICAL DEPARTMENT OF<br /> THONG NHAT HOSPITAL<br /> Le Xuan Long, Nguyen Huu Huynh Hai<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 3 - 2019: 174 - 178<br /> Objective: To evaluate the results and the safeness of dynamic cervical implant (DCI) arthroplasty for<br /> degenerative cervical disc disease.<br /> Methods: From Jan 2012 to December 2018, 97 patients with single- or double-level cervical disc herniation<br /> underwent anterior cervical discectomy and DCI arthroplasty at Thong Nhat Hospital, Ho Chi Minh City. In the<br /> follow up period, patients were check cervical range of motion X ray every 3 months and magnetic resonance<br /> imaging when needed. The study is retrospective.<br /> Results: Male 53.61%, Female 46.39%. The average age is 61 ± 7.1. 70.1% of patients were operated with<br /> single level cervical disc herniation. 29.9% of patients were operated with double level cervical disc herniation.<br /> Diabetic patients accounted for 49.48%, hypertension accounted for 60.92%. No cases of surgical site infection.<br /> Patients were examined periodically for every 1 month, 3 months, 6 months and 12 months with a compliant rate<br /> of 46.39% and assessed according to the recovery assessment JOA and NDI.<br /> Conclusion: Anterior cervical discectomy and DCI arthroplasty to ensure cervical spine movement to avoid<br /> rapid degeneration of joints and intervertebral cervical disc. DCI has many design advantages to easy applicated.<br /> <br /> *Khoa Ngoại thần kinh BV Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS Lê Xuân Long ĐT: 0918031098 Email: bslexuanlong@gmail.com<br /> <br /> <br /> 174 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2019<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Key words: cervical disc herniation, dynamic cervical implant (DCI)<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Thang điểm đau VAS (Visual Analogue Scale).<br /> Điều trị phẫu thuật bệnh lý thoát vị đĩa đệm Thang điểm phục hồi của Hội Chỉnh hình<br /> cột sống cổ hiện nay thường sử dụng phương Nhật bản JOA (Japanese Orthopaedic Association).<br /> pháp cắt bỏ nhân đệm thoát vị qua ngả trước và Thang điểm khuyết tật cổ NDI (Neck<br /> hàn khớp (Anterior Cervical Discectomy and Disability Index).<br /> Fusion). Phương pháp này thường đem lại cải Ở các thời điểm trước mổ, sau mổ 1 tháng, 3<br /> thiện dấu hiệu lâm sàng và liền xương tốt, tuy tháng, 6 tháng và 12 tháng.<br /> nhiên việc hàn cứng khớp cột sống cổ sẽ gây nên Bệnh nhân được chụp XQ cột sống cổ thẳng<br /> hiện tượng gia tăng vận động và áp lực lên các nghiêng, cúi ngửa ở các thời điểm trước mổ, sau<br /> khớp và đĩa đệm cột sống cổ kế cận. Điều này mổ 3 tháng, 06 tháng và 12 tháng.<br /> dẫn đến các khớp và đĩa đệm cột sống cổ kế cận<br /> Dụng cụ<br /> mau chóng bị hư hại. Để tránh tác động có hại<br /> Chúng tôi sử dụng đĩa đệm cột sống cổ nhân<br /> này chúng ta có thể tiến hành phẫu thuật cắt bỏ<br /> tạo DCI của công ty Paradigm Spine. Đĩa đệm<br /> đĩa đệm hư hại và thay bằng đĩa đệm cột sống cổ<br /> được chế tạo bằng hợp kim titan có hình dạng<br /> nhân tạo (Total Disc Replacement). Trong<br /> chữ U với các kích cỡ chiều dài từ 10mm đến<br /> nghiên cứu này chúng tôi lựa chọn sử dụng đĩa<br /> 16mm, chiều rộng từ 12mm đến 18mm, chiều<br /> đệm cột sống cổ nhân tạo DCI (Dynamic<br /> cao từ 5mm đến 7mm (Hình 1).<br /> Cervical Implant) được Matgé giới thiệu đầu tiên<br /> vào năm 2002 và công ty Paradigm Spine cải tiến Và bộ trợ cụ phẫu thuật (Hình 2).<br /> năm 2008 do có cấu tạo không phức tạp, chất Kỹ thuật mổ<br /> liệu không gây ảnh hưởng mô xung quanh, kĩ Bệnh nhân được gây mê nội khí quản, tư<br /> thuật mổ dễ thực hiện. thế nằm ngửa với vai được kê cao, cổ ưỡn nhẹ.<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU Vết mổ ngang cổ bên phải. Khu vực mổ được<br /> Đối tượng định vị với C-ARM. Phẫu thuật viên cắt bỏ dây<br /> Từ tháng 1 năm 2011 đến tháng 12 năm 2017 chằng dọc trước sau đó cắt bỏ đĩa đệm thoát<br /> có 97 bệnh nhân (BN) bị thoát vị đĩa đệm cột vị. Các đầu dây chằng dọc trước sau vôi hóa<br /> sống cổ 1 hoặc 2 tầng được phẫu thuật cắt bỏ đĩa được loại bỏ bằng khoan mài. Sau khi làm sạch<br /> đệm thoát vị và thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo khoang đĩa đệm phẫu thuật viên đặt vào một<br /> DCI. Tất cả các bệnh nhân đều có biểu hiện chèn đĩa đệm nhân tạo DCI có kích thước phù hợp<br /> ép rễ cổ, chèn ép tủy sống cổ hay cả hai. Tất cả dưới C-ARM. Cạnh trước sau của đĩa đệm<br /> các bệnh nhân đều được điều trị bảo tồn ít nhất 1 nhân tạo DCI được kiểm soát cách bờ trước<br /> tháng mà các dấu hiệu không thuyên giảm. sau thân sống khoảng 2-3mm. cạnh bên của<br /> Hình ảnh MRI phù hợp với lâm sàng. đĩa đệm nhân tạo DCI cách mấu bán nguyệt<br /> Tiêu chuẩn loại trừ khoảng 2-3mm (Hình 3).<br /> Những trường hợp sử dụng đĩa DCI kèm Bảng 1: Khả năng vận động cột sống cổ<br /> theo đĩa nẹp cứng, các bệnh lý thoát vị đĩa đệm Vận động cổ Trị số bình thường<br /> o<br /> do nguyên nhân chấn thương, ung thư, lao… Cúi cổ 50<br /> o<br /> Ngửa cổ 60<br /> Phương pháp o<br /> Ngoẹo đầu qua trái 45<br /> Thiết kế nghiên cứu Ngoẹo đầu qua phải 45<br /> o<br /> <br /> o<br /> Hồi cứu mô tả không nhóm chứng. Quay đầu qua trái 80<br /> o<br /> Quay đầu qua phải 80<br /> BN được đánh giá dựa trên các thang điểm:<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2019 175<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> Sau mổ 12 giờ bệnh nhân có thể mang nẹp cổ Bệnh nhân mang nẹp cổ mềm từ 2 - 3 tuần<br /> mềm và sinh hoạt nhẹ nhàng quanh phòng và có sau đó tập vận động cổ theo hướng dẫn (Bảng 1).<br /> thể xuất viện sau từ 5 đến 7 ngày.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo DCI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: Bộ trọ cụ phẫu thuật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Vị trí đặt đĩa đệm<br /> KẾT QUẢ Bảng 2: Tuổi<br /> Tuổi Số bệnh nhân<br /> Tổng cộng 126 đĩa đệm nhân tạo DCI đã<br /> 30-39 5 (5,15%)<br /> được sử dụng cho 97 bệnh nhân này trong đó 40-49 21 (21,65%)<br /> kích cỡ M được sử dụng nhiều nhất. 50-59 32 (32,99%)<br /> Giới tính 60-69 28 (28,67%)<br /> 70-79 11 (11,54%)<br /> Nam 52 (53,61%), nữ 45 (46,39%).<br /> <br /> <br /> 176 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2019<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 3: Số tầng mổ Các bệnh nhân được theo dõi sau mổ 1<br /> Số tầng mổ Số bệnh nhân tháng, 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng. Tuy nhiên số<br /> 1 tầng 68(70,10%) bệnh nhân tuân thủ tái khám theo đúng hẹn chỉ<br /> 2 tầng 29(29,90%)<br /> có 45 bệnh nhân(46,39%).<br /> Bảng 4: Bệnh lý kèm theo Chưa ghi nhận trường hợp nào trật đĩa đệm<br /> Bệnh lý kèm theo Số bệnh nhân<br /> cột sống cổ nhân tạo DCI ra trước hay ra sau.<br /> Tiểu đường 48(49,48%)<br /> Tăng HA 59(60,82%) Chưa ghi nhận trường hợp nào nhiễm trùng<br /> Cường giáp 1(1,03%) vết mổ.<br /> Thời gian phẫu thuật trung bình khoảng 82 Cảm giác đau vết mổ rất ít.<br /> phút và lượng máu mất không đáng kể. Các biểu hiện đau do chèn ép rễ thần kinh<br /> Không có biến chứng chảy máu nghiêm giảm nhiều sau phẫu thuật.<br /> trọng trong quá trình phẩu thuật. Điểm số VAS từ 6 trước mổ giảm còn 1,2 ở<br /> Không có tổn thương rễ thần kinh, màng lần khám sau cùng (Hình 4).<br /> cứng, tủy sống, mạch máu, hoặc tổn thương cơ Điểm số JOA trung bình là 16 ở lần khám<br /> quan lân cận như tuyến giáp, khí quản, thực sau cùng so với trước phẫu thuật là 11.<br /> quản trong quá trình phẫu thuật. Điểm số NDI trung bình trước mổ là 14 giảm<br /> xuống 3 ở lần khám sau cùng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4: Thang điểm đau VAS<br /> BÀN LUẬN này các phương pháp cắt bỏ nhân đệm thoát vị<br /> qua lối trước và thay đĩa đệm nhân tạo được<br /> Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống cổ lối<br /> nghiên cứu và phát triển.<br /> trước theo phương pháp của Smith-Robinson<br /> đã được ứng dụng từ những năm 50 của thế kỷ Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cột sống cổ thoát<br /> trước, trước đây phương pháp thường được vị qua lối trước và thay đĩa đệm nhân tạo DCI đã<br /> dùng nhất là cắt bỏ nhân đệm thoát vị qua lối được Matgé trình bày năm 2002 sau đó bắt đầu<br /> trước và hàn khớp (ACDF). Tuy nhiên nhược sử dụng rộng rãi từ 2008(6). Đĩa đệm nhân tạo cột<br /> điểm của phương pháp này là làm cứng khớp sống cổ DCI có các ưu điểm được nêu trong các<br /> dẫn đến mất vận động cột sống tại vị trí phẫu công trình đã nghiên cứu là:<br /> thuật, hạn chế về tầm vận động của cột sống cổ Kỹ thuật mổ tương đối đơn giản(3) do cấu<br /> cũng như ảnh hưởng đến sự thoái hóa các đốt trúc chữ U của đĩa đệm nhân tạo cột sống cổ<br /> liền kề. Theo nghiên cứu của Hilibrand và DCI khiến DCI có thể ép và dãn theo trục dọc<br /> cộng sự thì tỉ lệ này khoảng 2,9% năm, theo giúp khớp sống được đặt DCI có thể hoạt động<br /> Lali và Paul tỉ lệ này chiếm 25% trong thời gập ưỡn, điều này giúp giảm thiểu quá trình<br /> gian theo dõi 5 năm (1,2,4). Để tránh nhược điểm thoái hóa các khớp sống cổ liền kề, đồng thời<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2019 177<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> hạn chế hoạt động uốn cong và xoay trục giúp Nghiên cứu của chúng tôi cũng cho thấy<br /> giảm áp lực mặt khớp(5,7). phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cột sống cổ thoát vị<br /> Không có hiện tượng tạo vụn kim loại khi qua lối trước và thay đĩa đệm nhân tạo DCI có<br /> DCI hoạt động do đó không có phản ứng cục bộ hiệu quả trong việc giảm thiểu triệu chứng đau<br /> hoặc hệ thống đối với các mảnh vụn(3). trong khi vẫn cho phép cột sống cổ hoạt động<br /> Nhiều nghiên cứu đã cho thấy hiệu quả lâm linh hoạt. Đây là lợi ích chính của phẫu thuật<br /> sàng của phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ này cho phép cột sống cổ vận động linh hoạt<br /> nhân tạo DCI. Trong nghiên cứu của mình nhằm chống lại sự thoái hóa của các đốt liền kề<br /> Matgé cho thấy tất cả 47 bệnh nhân trải qua vốn là một nhược điểm rất lớn của phẫu thuật<br /> phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo cắt bỏ nhân đệm thoát vị qua lối trước và hàn<br /> DCI đều đạt được kết quả phục hồi khả quan(5). Li khớp (ACDF).<br /> trong nghiên cứu đã chứng minh rằng phẫu Phương pháp phẫu thuật thay đĩa đệm nhân<br /> thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân tạo DCI và tạo cột sống cổ bằng đĩa đệm DCI là một trong<br /> phẫu thuật cắt bỏ nhân đệm thoát vị qua ngả những phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm<br /> trước và hàn khớp ACDF có hiệu quả tương tự cột sống cổ có nhiều ưu điểm như bảo tồn tầm<br /> nhau trong việc cải thiện dấu hiệu lâm sàng, vận động cột sống cổ, tránh thoái hóa đốt liền kề,<br /> nhưng phẫu thuật thay đĩa đệm cột sống cổ nhân với thời gian phục hồi nhanh (sớm trả người<br /> tạo DCI dẫn đến khả năng vận động của cột bệnh về cuộc sống bình thường) và mức độ hài<br /> sống cổ tốt hơn(3). lòng của người bệnh cao (Hình 5).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5: Bệnh nhân Lê Ngọc Đ. Nữ. Sinh năm 1974. Mổ 15/02/2017. Chụp kiểm tra 18/05/2017<br /> 5. Matge’ G, Berthold C, Gunness VR, Hana A, Hertel F (2015).<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Stabilization with the dynamic cervical implant: a novel<br /> 1. Dmitriev AE, Cunningham BW, Hu N, Sell G, Vigna F, McAfee treatment approach following cervical discectomy and<br /> PC (2005). Adjacent level intradiscal pressure and segmental decompression. J Neurosurg Spine; 22(3):237–45.<br /> kinematics following a cervical total disc arthroplasty: an in 6. Matge’ G, Eif M, Herdmann J (2009). Dynamic cervical implant<br /> vitro human cadaveric model. Spine; 30(10): 1165-72. (DCITM): clinical results from an international multicenter<br /> 2. Goffin J, Geusens E, Vantomme N, et al (2004). Long-term prospective study. Paradig Spine; 1:1–3.<br /> follow-up after interbody fusion of the cervical spine. J Spinal 7. Mo ZJ, Bin Zhao Y, Wang LZ, et al (2014). Biomechanical effects<br /> Disord Tech; 17(2):79-85. of cervical arthroplasty with U-shaped disc implant on<br /> 3. Li Z, Yu S, Hou S, et al (2014). Clinical and radiologic segmental range of motion and loading of surrounding soft<br /> comparison of dynamic cervical implant arthroplasty versus tissue. Eur Spine J; 23(3):613–21.<br /> anterior cervical discectomy and fusion for the treatment of<br /> cervical degenerative disc disease. J Clin Neurosci; 21(6):942–8.<br /> 4. Matgé G (2002). Cervical cage fusion with 5 different implants:<br /> Ngày nhận bài báo: 15/05/2019<br /> 250 cases. Acta Neurochir; 44: 539-5. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 20/05/2019<br /> Ngày bài báo được đăng: 02/07/2019<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 178 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2019<br />