Đề bài: Cảm nhận của anh chị về đoạn thơ sau: "Làm sao được tan ra, Thành trăm <br />
con sóng nhỏ, Giữa biển lớn tình yêu, Để ngàn năm còn vỗ"<br />
<br />
Dàn ý chi tiết<br />
<br />
1/ Mở bài<br />
<br />
Giới thiệu và nêu vấn đề: Thơ Xuân Quỳnh đậm chất nữ tính, hồn hậu, chân thực và da <br />
diết niềm khát khao hạnh phúc đời thường. Tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh, bài thơ <br />
Sóng là lời "tự hát" bộc lộ niềm khao khát nhận thức về tình yêu, về tâm hồn người phụ <br />
nữ trong tình yêu.<br />
<br />
2/ Thân bài<br />
<br />
Có thể phân tích bài thơ theo những cách khác nhau, song cần nêu bật được những nội <br />
dung sau:<br />
<br />
Vẻ đẹp nữ tính trong bài thơ Sóng: thể hiện qua những cảm nhận riêng về sóng, những <br />
tâm tư da diết về tình yêu.<br />
<br />
+ Ngay từ khổ thơ đầu, Xuân Quỳnh đã thể hiện những phát hiện về sóng. Đó là sự đối <br />
nghịch giữa dữ dội/ dịu êm, ồn ào/lặng lẽ. Nhưng đối nghịch mà lại đồng nhất, đồng <br />
hiện: Dữ dội và dịu êm Ồn ào và lặng lẽ. Con sóng của Xuân Quỳnh ngầm chứa một <br />
nội lực thật mạnh mẽ, song cũng đầy bí ẩn: Sông không hiểu nổi mình Sóng tìm ra tận <br />
bể. Giai điệu thơ ngay từ đầu đã thật da diết và cháy bỏng, với niềm khát khao được <br />
khám phá, được trải lòng mình cùng sóng.<br />
<br />
+ Sự cắt nghĩa đầy băn khoăn về tình yêu, về bản thể trong tình yêu cũng mang đậm chất <br />
nữ tính. Những từ ngữ: bắt đầu từ đâu, khi nào, không biết nữa,... là lời tự thú với lòng <br />
mình về sự bí ẩn đến diệu kì của tình yêu. Cũng như sóng, như gió trước biển cả, tình <br />
yêu là sức mạnh tự nhiên, vẻ đẹp tự nhiên, sâu xa và bí ẩn như tự nhiên. Câu thơ "Em <br />
cũng không biết nữa" như một cái lắc đầu nũng nịu nhưng không che giấu được niềm <br />
hạnh phúc mà người phụ nữ đang có, đang tận hưởng.<br />
Những khát khao da diết về hạnh phúc đời thường:<br />
<br />
+ Sóng và em là hình tượng sóng đôi có sự tương đồng, gặp gỡ ở chỗ cùng không nguôi <br />
thương nhớ, tương tư; cùng thuỷ chung chờ đợi, hy vọng, tin tưởng, thao thức, trở trăn: <br />
"Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức". Và dẫu con sóng có gặp những truân <br />
chuyên, trắc trở của đời thường khi phải xuôi bắc ngược nam thì nó vẫn vượt qua tất cả <br />
để "Hướng về anh một phương".<br />
<br />
+ Sóng và em cùng cháy lên niềm khao khát hoá thân, hoà nhập vào thế giới vĩnh hằng, <br />
bất tử của "biển lớn tình yêu" để "ngàn năm còn vỗ". Không gian mênh mông, thời gian <br />
vô tận, vậy mà con sóng vẫn ấm áp vì được vỗ về, che chở trong "biển lớn tình yêu". Và <br />
niềm khát khao đó đã trở thành lời "tự hát" không chỉ cho riêng Xuân Quỳnh mà cho tất cả <br />
những tâm hồn đang yêu.<br />
<br />
Nhận xét, đánh giá về vẻ đẹp của thơ Xuân Quỳnh qua bài thơ Sóng.<br />
<br />
+ Với bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh đã tạo được sự kết nối rất đẹp giữa thơ ca truyền thống <br />
và thơ ca hiện đại. Những lời ca muôn đời của các cô gái gửi gắm trong các bài ca dao <br />
dân ca đã được Xuân Quỳnh tiếp nối và làm mới thêm qua những vần thơ vừa đằm thắm <br />
vừa da diết suy tư.<br />
<br />
+ Tâm hồn giàu nữ tính, khao khát tình yêu và hạnh phúc của Xuân Quỳnh được thể hiện <br />
qua những câu thơ 5 chữ, với những sáng tạo nghệ thuật về hình tượng sóng (những ẩn <br />
dụ, liên tưởng, biểu tượng,...) đã thể hiện những sắc điệu phong phú của tâm hồn người <br />
phụ nữ trong tình yêu.<br />
<br />
3/ Kết bài: Nêu cảm nhận, ấn tượng riêng của cá nhân về vẻ đẹp của tâm hồn Xuân <br />
Quỳnh qua bài thơ.<br />
<br />
Bài làm<br />
<br />
“Sống và khát vọng” là lí tưởng cao đẹp của thanh niên thời hiện đại. Tuổi trẻ nên biết <br />
tận hưởng và cống hiến sức mình cho đời. Đó có lẽ là biểu hiện niềm ham sống mãnh <br />
liệt, hay là nỗi khao khát hòa mình vào tình yêu chung của nhân loại. Xuân Diệu và Xuân <br />
Quỳnh – những nhà thơ của tuổi trẻ – đã thể hiện quan niệm sống mới mẻ này qua hai <br />
tác phẩm tiêu biểu là “Sóng” và “Vội vàng” mà tiêu biểu là hai đoạn thơ sau:<br />
<br />
Làm sao được tan ra<br />
<br />
Thành trăm con sóng nhỏ<br />
<br />
Giữa biển lớn tình yêu<br />
<br />
Để ngàn năm còn vỗ<br />
<br />
(Sóng – Xuân Quỳnh)<br />
<br />
Tôi muốn tắt nắng đi<br />
<br />
Cho màu đừng nhạt mất,<br />
<br />
Tôi muốn buộc gió lại<br />
<br />
Cho hương đừng bay đi<br />
<br />
(Vội vàng – Xuân Diệu)<br />
<br />
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ thời chống <br />
Mỹ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng người phụ nữ khi yêu, nhiều trắc ẩn – vừa hồn nhiên, <br />
tươi tắn lại vừa đằm thắm, chân thành. Nhân vật trữ tình trong thơ Xuân Quỳnh đều là <br />
những người phụ nữ mạnh mẽ, luôn da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. Bài thơ <br />
“Sóng” ra đời trong chuyến đi thực tế ở biển Diêm Điền (Thái Bình). Đây là thi phẩm đặc <br />
sắc, đậm chất phong cách thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ được in trong tập “Hoa dọc chiến <br />
hào”.<br />
<br />
Xuân Diệu là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh). Ông đã đem đến <br />
cho thi ca đương thời một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới cùng những cách tân <br />
nghệ thuật đầy sáng tạo. Cũng như Xuân Quỳnh, Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và <br />
tuổi trẻ với giọng thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết. Từ sau cách mạng, thơ Xuân <br />
Diệu gắn liền với đất nước và rất giàu tính thời sự. Bài thơ “Vội vàng” là một trong số <br />
những thi phẩm về lòng yêu cuộc sống của người trẻ, được in trong tập “Thơ Thơ”.<br />
<br />
“Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại” (Xuân Diệu). Vì thế, sống và để yêu thương và khát <br />
vọng luôn song hành cùng tuổi trẻ. Đó là tính quy luật muôn đời.<br />
<br />
Trước hết, ta sẽ tìm hiểu khát vọng mà nữ sĩ Xuân Quỳnh đã đề cập đến trong “Sóng”. <br />
Tuổi trẻ sinh ra là để được yêu và tình yêu đóng vai trò đặc biệt đối với tuổi thanh xuân <br />
của mỗi người. Bởi lẽ:<br />
<br />
Làm sao sống được mà không yêu<br />
<br />
Không nhớ không thương một kẻ nào.<br />
<br />
(Xuân Diệu)<br />
<br />
Tình yêu trong “Sóng” của Xuân Quỳnh không chỉ có những cung bậc cảm xúc đời thường <br />
của người phụ nữ khi yêu mà nó còn ẩn chứa lí tưởng cao đẹp của tình yêu hiện đại:<br />
<br />
Làm sao được tan ra<br />
<br />
Thành trăm con sóng nhỏ<br />
<br />
Giữa biển lớn tình yêu<br />
<br />
Để ngàn năm còn vỗ.<br />
<br />
Người trẻ yêu rất say đắm, rất mãnh liệt, họ luôn khát vọng tình yêu, luôn “bồi hồi trong <br />
ngực trẻ”. Chính vì vậy, mà họ sẵn sàng hi sinh, hiến dâng cho hạnh phúc của mình. Chỉ <br />
với bốn câu thơ, nữ tác giả đã bộc lộ cái tôi bản thân cũng như suy nghĩ của thế hệ trẻ. <br />
Hai chữ “làm sao” thật giàu cảm xúc. Là nỗi băn khoăn, trăn trở của Xuân Quỳnh. Đó <br />
chính là nỗi khát khao được “tan thành trăm con sóng nhỏ”. Vì sao vậy, vì nhà thơ bằng <br />
trực cảm của mình đã nhận ra tình yêu không thuộc về vĩnh viễn. Nó giống như:<br />
Cuộc đời tuy dài thế<br />
<br />
Năm tháng vẫn đi qua<br />
<br />
Như biển kia dẫu rộng<br />
<br />
Mây vẫn bay về xa<br />
<br />
Cuộc đời tuy dài nhưng không ngăn nổi tháng năm của tuổi trẻ sẽ đi qua. Biển dẫu đến <br />
vô cùng vẫn không thể nào giữ nổi một đám mây bay về cuối chân trời. Vì vậy mới sinh <br />
ra khát vọng của thi nhân. Khát vọng được hóa thân thành sóng là khát vọng được cho đi, <br />
được dâng hiến. Bởi vì, có một nghịch lí trong tình yêu là “hạnh phúc thật sự chỉ đến khi <br />
bạn biết mạnh dạn cho đi chứ không phải nắm giữ thật chặt” (Christopher Hoare). Con <br />
sóng lớn là tổng hòa của “Trăm con sóng nhỏ” để hòa vào đại dương mênh mông sâu <br />
thẳm. Trong bao la vô tận ấy, sóng sẽ mãi mãi vỗ muôn điệu yêu thương mà không bao <br />
giờ lo âu vì tình yêu trong biển rộng trời cao ấy chẳng bao giờ vơi cạn. Bên cạnh đó, có <br />
thể thấy rằng, Xuân Quỳnh đang ngầm so sánh cuộc đời tựa hồ như biển lớn tình yêu <br />
được tạo nên từ những con sóng nhỏ. Sóng chẳng thể tồn tại nếu nó không còn là một <br />
phần của biển khơi. Cũng như tình yêu của muôn người, nếu tách khỏi cộng đồng thì chỉ <br />
mãi là một tình yêu lẻ loi, vị kỉ. Từ đó, người đọc cảm nhận được khao khát bất tử hóa <br />
tình yêu của nhà thơ:<br />
<br />
Giữa biển lớn tình yêu<br />
<br />
Để ngàn năm còn vỗ.<br />
<br />
Những con sóng đó quyện mình vào đại dương bao la, cùng vỗ nhịp yêu thương đến ngàn <br />
đời sau tượng trưng cho tình yêu vĩnh hằng. Tình yêu cá nhân cần phải hòa mình vào tình <br />
yêu chung của nhân loại thì mới trường tồn, vĩnh cửu. Bởi một lẽ “giọt nước chỉ không <br />
thể cạn khi nó hòa vào biển cả”. Hơn nữa, bài thơ được ra đời vào năm 1968, trong bối <br />
cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn ác liệt của cuộc chiến tranh chống Mỹ xâm lược. <br />
Thanh niên nam nữ đều xông pha mặt trận, chiến trường khói lửa bom đạn. Biết bao <br />
nhiêu cuộc chia ly màu đỏ giữa các cặp gái trai diễn ra vào thời điểm đó. Nghĩ đến điều <br />
này, ta lại càng thấm thía hơn về lý tưởng tình yêu của con người thời đại ấy. Nói tóm <br />
lại, thông qua khổ cuối của bài thơ “Sóng”, Xuân Quỳnh đã gửi đến độc giả thông điệp <br />
nhân văn về tình yêu: yêu là hiến dâng và tình yêu cá nhân không thể và cũng không thể <br />
tách rời bể lớn tình yêu nhân loại.<br />
<br />
Xuân Quỳnh đã rất khéo léo khi chọn viết “Sóng” bằng thể thơ ngũ ngôn, giàu nhịp điệu. <br />
Nhịp điệu của sóng, nhịp điệu của tâm hồn giúp cho nhà thơ phần nào truyền tải ý nghĩa <br />
nhân văn của mình đến người đọc một cách sâu sắc và xúc động nhất. Cách so sánh “em” <br />
với “sóng” độc đáo, cùng những hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ những con sóng tựa như tâm <br />
hồn trắc ẩn của người phụ nữ đang yêu đã tạo nên thành công cho bài thơ.<br />
<br />
Chẳng những yêu hết mình, yêu chân thành mà tuổi trẻ còn có một niềm ham sống mãnh <br />
liệt. Không ai khác ngoài Xuân Diệu có thể bộc lộ cái tôi sôi nổi, giàu khát vọng ấy của <br />
đời thanh niên:<br />
<br />
Tôi muốn tắt nắng đi<br />
<br />
Cho màu đừng nhạt mất<br />
<br />
Tôi muốn buộc gió lại<br />
<br />
Cho hương đừng bay đi.<br />
<br />
Bốn câu thơ trên là lời mở đầu cho thi phẩm “Vội vàng”. Đặc biệt thay, chỉ những câu <br />
thơ này được viết bằng thể ngũ ngôn. Với nhịp ngắn, nhanh, giàu nhạc điệu, thì đây là <br />
thể thơ thích hợp nhất để bộc lộ cái tôi đầy khát vọng mãnh liệt và táo bạo của nhà thơ. <br />
Nhân vật trữ tình trong “Vội vàng” có một khao khát được “tắt nắng” cho màu hoa đừng <br />
phai, được “buộc gió” cho “hương đừng bay đi”. Nắng và gió, hương và hoa ở đây là mùa <br />
xuân của đất trời. Mùa xuân là mùa đẹp nhất trong năm với bạt ngàn hoa thơm, cỏ lạ, với <br />
không khí ấm áp, muôn chim hội tụ. Đó là “đồng nội xa rì”, là “lá cành tơ phơ phất” và <br />
còn là “của yến anh này đây khúc tình si”. Mùa xuân qua “cặp mắt xanh non biếc rờn” của <br />
nhà thơ càng trở nên thanh tân, quyến rũ đến lạ lùng: “Tháng giêng ngon như một cặp môi <br />
gần”.<br />
Nhưng ẩn sâu trong vẻ đẹp diệu kỳ ấy của mùa xuân là vòng quay không ngừng của thời <br />
gian. Thời gian có sức mạnh ghê gớm, nó bào mòn mọi thứ, kể cả tuổi thanh xuân của con <br />
người. Vì vậy mà Xuân Diệu luôn lo sợ về tình yêu, về tuổi già trước mắt: Xuân đương <br />
tới nghĩa là xuân đương qua Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già.<br />
<br />
Nỗi sợ vô hình ấy cứ ám ảnh nhà thơ mãi không thôi. Chính vì lẽ đó mà Xuân Diệu đã <br />
khát vọng chiếm đoạt quyền năng của tạo hóa, buộc vũ trụ ngừng quay, thời gian dừng <br />
lại. Từ đó, thi nhân được hưởng trọn vẹn những phút giây đẹp nhất của đời người. Khát <br />
khao ấy nghe có vẻ ngông cuồng, điên rồ những lại rất hợp lý. Có người từng bảo rằng: <br />
“Tuổi trẻ như một cơn mưa rào, cho dù bị cảm, vẫn muốn quay lại để được ướt thêm <br />
một lần nữa”. Tuổi thanh xuân, là quãng thời gian mà con người cảm thấy mình đẹp nhất, <br />
sung sức nhất. Nhà thơ muốn được níu giữ, được tận hưởng thời trẻ, điều đó cũng không <br />
quá khó hiểu. Đây chính là khát vọng đầy chất nhân văn của tác giả. Xuân Diệu, qua đó, <br />
cũng nhắc nhở người đọc: “Mau đi thôi, mùa chưa ngả chiều hôm”. Nghĩa là ta phải <br />
nhanh lên để tình non chẳng chóng già, để một mai ngẫm lại ta không hối tiếc vì đã “chờ <br />
nắng hạ mới hoài xuân”.<br />
<br />
Tác giả sử dụng thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp điệu, lột tả chân thực khát vọng mãnh liệt <br />
của bản thân cũng như làm tăng sức truyền cảm đối với độc giả. Chỉ vỏn vẹn bốn câu <br />
thơ mở đầu, mà các động từ mạnh “tắt”, “buộc”,… cùng với điệp ngữ “Tôi muốn” đồng <br />
loạt xuất hiện, góp phần nhấn mạnh nội dung của thi phẩm, đồng thời tạo nên cái hay <br />
cho đoạn thơ, mang đậm phong cách thơ Xuân Diệu.<br />
<br />
Dễ dàng nhận thấy, cả Xuân Quỳnh lẫn Xuân Diệu đều sử dụng thể thơ ngũ ngôn, giàu <br />
nhịp điệu nhằm tăng tính biểu cảm khi truyền tải ý nghĩa nhân văn đến người đọc. Ngoài <br />
ra, hai khổ thơ trên đều bộc lộ cái tôi khát vọng với đời vô cùng cháy bỏng của thế hệ trẻ <br />
thời hiện đại. Tuy nhiên, khát vọng trong “Sóng” là khát vọng tình yêu lứa đôi, là khao <br />
khát được tận hiến, được hi sinh cho một tình yêu đẹp, giữa “biển lớn ngàn năm sóng <br />
vỗ”. Còn trong “Vội vàng”, ấy lại là một quan niệm nhân sinh về lẽ sống: sống vội vàng , <br />
giục giã để tận hưởng những giá trị của cuộc sống.<br />
Người ta nói: “Tuổi trẻ là tuổi không ngại ngùng gì và không nghi ngờ gì”. Tuổi thanh <br />
xuân của đời người trôi qua nhanh lắm. Vậy nên, đừng ngại ngùng, hãy yêu hết mình, <br />
sống vội vàng với cả nhiệt huyết của người trẻ như Xuân Diệu và Xuân Quỳnh. Chỉ có <br />
thế, ta mới vươn tới được hạnh phúc vĩnh hằng và hưởng thụ lấy những tinh hoa, những <br />
khoảnh khắc tươi đẹp của cuộc đời này.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />