Chẩn đoán tế bào học các nhân giáp bằng xét nghiệm FNA

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> CHẨN ĐOÁN TẾ BÀO HỌC CÁC NHÂN GIÁP BẰNG XÉT NGHIỆM FNA<br /> Nguyễn Văn Sung*, Nguyễn Thị Thanh Trúc*, Thái Hữu Duyên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định các tổn thương phát hiện được qua FNA tuyến giáp, so sánh với kết quả GPB để xác<br /> định mức độ phù hợp.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả hồi cứu cắt ngang các bệnh nhân có nhân giáp đến khám<br /> tại Bệnh viện Thống Nhất trong năm 2010.<br /> Kết quả: trong năm 2010 chúng tôi thực hiện được 155 trường hợp FNA tuyến giáp, độ tuổi gặp nhiều<br /> nhất là 50-60 tuổi. Tỷ lệ nữ/nam là 4/1. Bệnh lý được chẩn đoán FNA gồm: Phình giáp: 73,55%; Viêm giáp:<br /> 7,74%; Tổn thương dạng nang: 9,68%; U lành: 3,87%; Nghi ngờ ung thư: 1,29%; Ung thư: 3,87%<br /> Trong 155 trường hợp làm FNA có 38 trường hợp có kết quả GPB như sau: Phình giáp: 30/31 TH; Viêm<br /> giáp: 1/1 TH; U lành: 1/1 TH; Ung thư: 2/2 TH; Nghi ngờ ung thư có 3 TH kết quả GPB đều là ung thư.<br /> Kết luận: Với số lượng phẫu thuật của chúng tôi còn ít, tuy nhiên sự phù hợp giữa FNA và GPB rất cao.<br /> Điều này cho thấy FNA các nhân giáp thật sự cần thiết trước khi có quyết định phẫu thuật.<br /> Từ khóa: Nhân giáp, chọc hút bằng kim nhỏ (FNA), tổn thương dạng nang.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CYTOPATHOLOGY OF THYROID NODULES BY FNA<br /> Nguyen Van Sung, Nguyen Thi Thanh Truc, Thai Huu Duyen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 199 - 202<br /> Purpose: Describes mainly cytological features of thyroid nodules, compares with histopathologic results to<br /> determine the revelance.<br /> Subjects and research methods: Review 155 cases FNAs of thyroid nodules from patients at Thong Nhat<br /> hospital in 2010. Method: cross – sectional retrospective description study.<br /> Results: in 155 cases FNAs of thyroid nodules in 2010, the age is between 50 and 60. The female-male ratio<br /> is 4/1. The cytological results are: Simple goiter 73.55%; Thyroidis 7.74%; Adenoma 3.87%; Follicular lesions<br /> 9.68%; Carcinoma 3.87%; Suspicious lesions 1.29%. The histopathologic diagnosis of 38 cases Simple goiter<br /> 30/31 cases; Thyroidis 1/1 case; Adenoma 1/1 case; Carcinoma 2/2 cases; 3 cases of Suspicious lesions are all<br /> carcinoma in histopathologic results.<br /> Conclusion: Despite of the small number of surgery, the relevance of FNA and histopathology is high. The<br /> fine needle aspiration of thyroid nodules is needed before surgical decision.<br /> Keywords: Thyroid nodules, Fine needle aspiration (FNA), Follicular lesions.<br /> để bệnh nhân đến khám bệnh là phát hiện nhân<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> giáp do tình cờ hoặc do siêu âm. Trên lâm sàng<br /> Trong những năm gần đây bệnh viện Thống<br /> không thể phân biệt nhân giáp là lành tính hay<br /> Nhất tiếp nhận ngày càng nhiều các bệnh nhân<br /> ác tính. Sự phối hợp lâm sàng – siêu âm – xạ<br /> đến khám bệnh lý tuyến giáp. Biểu hiện đầu tiên<br /> hình tuyến giáp và sau cùng xét nghiệm FNA<br /> * Bệnh viện Thống Nhất TP.Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS.Nguyễn Văn Sung<br /> ĐT: 01285696703<br /> <br /> Email: sungbs03@yahoo.com<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> 199<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tuyến giáp sẽ giúp có chẩn đoán sau cùng trước<br /> khi phẫu thuật(1). Với xét nghiệm FNA là 1 xét<br /> nghiệm đơn giản, cho kết quả nhanh, an toàn.<br /> Xét nghiệm này có thể được xem như là một xét<br /> nghiệm sàng lọc ung thư tuyến giáp trên bệnh<br /> nhân có nhân giáp(1), có thể giúp bệnh nhân<br /> tránh được những cuộc phẫu thuật không cần<br /> thiết cũng như phát hiện sớm và chính xác<br /> những trường hợp ung thư, như vậy việc xử trí<br /> cho bệnh nhân sẽ đạt yêu cầu hơn. Với các mục<br /> tiêu chính của đề tài chúng tôi đánh giá trên 155<br /> trường hợp thực hiện FNA tuyến giáp tại khoa<br /> Giải Phẫu Bệnh bệnh viện Thống Nhất trong<br /> năm 2010.<br /> 1. Tần suất phát hiện bệnh nhân có nhân<br /> giáp theo tuổi và giới tính đến khám tại BV<br /> Thống Nhất.<br /> 2. Các tổn thương phát hiện được qua FNA<br /> 3. Mức độ phù hợp với kết quả giải phẫu<br /> bệnh.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng là tất cả bệnh nhân có nhân giáp<br /> đến khám tại bệnh viện Thống Nhất. Các bệnh<br /> nhân này đều được ghi nhận các dữ kiện lâm<br /> sàng, đặc điểm đại thể, kết quả siêu âm, kết quả<br /> Tế bào học và Giải phẫu bệnh nếu có. Trong<br /> năm 2010 có 155 bệnh nhân được làm FNA<br /> tuyến giáp trong đó có 38 bệnh nhân đã được<br /> phẫu thuật và có kết quả GPB.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Mô tả cắt ngang và hồi cứu.<br /> Các số liệu được xử lý bằng phần mềm Excel<br /> 2007.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Trong năm 2010 có tổng cộng 155 trường<br /> hợp được làm FNA tại bệnh viện Thống Nhất,<br /> chúng tôi thu được kết quả sau:<br /> <br /> Tuổi<br /> Tuổi thấp nhất là 16, cao nhất là 90. Tuổi<br /> thường gặp nhất là từ 50 đến 60 tuổi (bi63u đồ 1)<br /> (chiếm 25,81%), tuổi trung bình là 54,5.<br /> <br /> 200<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố tuổi<br /> <br /> Giới<br /> Giới nữ chiếm 81.29%, tỷ lệ Nữ/nam# 4/1.<br /> Bảng 1: Kết quả tế bào học<br /> Tổn<br /> Viêm thương<br /> Nghi<br /> U lành<br /> K<br /> giáp dạng<br /> ngờ K<br /> nang<br /> 114<br /> 12<br /> 15<br /> 6<br /> 3<br /> 5<br /> 73,55% 7,74% 9,68% 3,87% 1,94% 3,23%<br /> Phình<br /> giáp<br /> <br /> Tổng<br /> 155<br /> 100%<br /> <br /> Bệnh lý được gặp nhiều nhất là phình giáp<br /> (73,55%), kế đến là tổn thương dạng nang<br /> (9,68%) – viêm giáp (7,74%) – u lành (3,87%) –<br /> ung thư (3,23%) – nghi ngờ ung thư (1,94%)<br /> <br /> Đối chiếu kết quả Tế bào học và kết quả<br /> Giải phẫu bệnh<br /> Bảng 2: Đối chiếu kết quả Tế bào học và kết quả Giải<br /> phẫu bệnh<br /> GPB Phình<br /> giáp<br /> TBH<br /> Phình giáp<br /> 30<br /> Viêm giáp<br /> Tổn thương<br /> dạng nang<br /> U lành<br /> Nghi ngờ K<br /> Ung thư<br /> Tổng<br /> 30<br /> <br /> Viêm<br /> giáp<br /> <br /> U lành<br /> <br /> Ung<br /> thư<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 31<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> 3<br /> 2<br /> 5<br /> <br /> 3<br /> 2<br /> 38<br /> <br /> Đối chiếu kết quả Tế bào học và kết quả<br /> Giải phẫu bệnh của 38 trường hợp có thực hiện<br /> phẫu thuật tại bệnh viện Thống Nhất thì mức độ<br /> phù hợp các bệnh lý là<br /> - Phình giáp: 30/31 TH (96,77%)<br /> - Viêm giáp: 1/1 TH (100%)<br /> - U lành: 1/1 TH (100%)<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> - Ung thư: 2/2 TH (100%)<br /> - Nghi ngờ ung thư có 3 TH kết quả GPB<br /> đều là ung thư<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Thủ thuật FNA đã được khoa GPB bệnh<br /> viện Thống Nhất thực hiện từ trước năm 2000.<br /> Đầu tiên là các khối u sờ thấy trên lâm sàng và<br /> FNA tuyến giáp khoa chúng tôi đã bắt đầu thực<br /> hiện từ năm 2005 đến nay. Hiện nay chúng tôi<br /> đang thực hiện thủ thuật FNA các khối u sờ<br /> thấy được và các khối u phổi ở ngoại biên dưới<br /> hướng dẫn siêu âm và CTscan.<br /> Chúng tôi hồi cứu lại trong năm 2010, lâm<br /> sàng đã gởi đến chúng tôi 155 bệnh nhân có<br /> nhân giáp và trong đó chỉ có 38 trường hợp<br /> được phẫu thuật tại bệnh viện chúng tôi, một số<br /> được điều trị nội khoa và 1 số bệnh nhân<br /> chuyển viện. Trước tiên phải nói rằng mức độ<br /> phù hợp của chúng tôi rất cao nhưng với số<br /> lượng phẫu thuật có 38 trường hợp để xác định<br /> độ nhạy và độ chuyên biệt của chúng tôi không<br /> chính xác. Chúng tôi sẽ bổ sung ở các đề tài sau.<br /> Bệnh lý gặp nhiều nhất và độ phù hợp cũng<br /> rất cao là phình giáp. Những trường hợp này<br /> trên tiêu bản tế bào học thường bắt gặp nhiều<br /> chất keo giáp và các tế bào nang tuyến giáp bình<br /> thường, một số trường hợp nhân tế bào có to<br /> hơn bình thường nhưng chưa là biến đổi nhân.<br /> Có 1 trường hợp được chẩn đoán giải phẫu<br /> bệnh là viêm giáp, đây là một trường hợp dạng<br /> bọc, chất keo giáp loãng, ít tế bào do động tác<br /> cắt của xét nghiệm FNA chúng tôi làm còn ít(5).<br /> Có 2 trường hợp được chẩn đoán GPB là<br /> carcinom tuyến giáp dạng nhú, trường hợp này<br /> thì hình ảnh TBH rất điển hình, tế bào to, tạo<br /> từng đám, đặc biệt là hình ảnh thể vùi trong<br /> nhân. Trong khi đó, có 3 trường hợp hình ảnh<br /> TBH tế bào biến đổi nhân không rõ ràng, viền<br /> thể vùi trong nhân không rõ trên nền nhiều chất<br /> keo giáp chúng tôi chẩn đoán(5) Nghi ngờ ung<br /> thư và kết quả GPB là Ung thư. Đây là 3 trường<br /> hợp chúng tôi thấy cần rút kinh nghiệm.<br /> Còn lại những bệnh lý khác có số lượng rất<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ít, khó phân tích kết quả, chúng tôi không đề<br /> cập ra ở đây. Tiêu chuẩn chẩn đoán TBH dựa<br /> vào kinh điển. Riêng có 1 trường hợp chẩn đoán<br /> TBH là tổn thương dạng nang với các tế bào<br /> nang giáp xếp dạng hoa hồng và cuộn trên nền<br /> keo giáp, kết quả GPB của trường hợp này là U<br /> tuyến nang. Tổn thương dạng nang trên TBH<br /> tương đối mơ hồ, tương ứng với GPB có thể là<br /> lành hay ác thường là phình giáp tuyến, u tuyến<br /> nang hoặc ung thư dạng nang(2). Rất tiếc chúng<br /> tôi chỉ có 1 trường hợp được phẫu thuật nên<br /> không thể phân tích sâu xa được. Những nghiên<br /> cứu sau này nhiều tác giả bắt đầu đưa xét<br /> nghiệm phân tử để hỗ trợ xét nghiệm FNA, với<br /> điều kiện này thì chẩn đoán TBH tuyến giáp sẽ<br /> có độ chính xác và tin cậy cao.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Trong 155 trường hợp được xét nghiệm<br /> FNA tại bệnh viện Thống Nhất ghi nhận lứa<br /> tuổi thường gặp của nhân giáp là từ 50-60, nữ<br /> gấp 4 lần nam.<br /> Hình ảnh tế bào học gặp nhiều nhất là phình<br /> giáp (73,55%), thứ hai là tổn thương dạng nang<br /> (9,68%).<br /> Đối chiếu kết quả tế bào học và GPB cho<br /> thấy tỷ lệ phù hợp cao của chẩn đoán tế bào<br /> học.<br /> Với số lượng phẫu thuật còn ít nhưng kết<br /> quả trên cho thấy xét nghiệm FNA là xét nghiệm<br /> cần thiết trước khi có quyết định phẫu thuật.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Hassell LA, Dunm ST, Gillies EM (2011). Thyroid Fine Needle<br /> Aspiration and reflex molecular testing options of potential<br /> value in diagnosis and management. Yhọc TP.Hồ Chí Minh<br /> Chuyên đề Giải phẫu bệnh- Tập 15, phụ bản số 2,2011, pp 119.<br /> Hứa Chí Minh (2006). Đặc điểm tế bào học tổn thương dạng<br /> nang tuyến giáp. Yhọc TP.Hồ Chí Minh Chuyên đề Giải phẫu<br /> bệnh- Tập 10, phụ bản số 4, 2006, pp 72-76.<br /> Hứa Thị Ngọc Hà, Đoàn Thị Phương Thảo, Võ Hoàng Minh<br /> Hiền, Lâm Văn Hoàng (2003) Đối chiếu Siêu âm- Tế bào họcGiải phẫu bệnh các nhân giáp. Yhọc TP.Hồ Chí Minh Chuyên<br /> đề Giải phẫu bệnh- Tập 7, phụ bản số 3, 2003, pp 57-62.<br /> Jeffrey PB, Miller TR (1996). Fine- Needle aspiration Cytology<br /> of the thyroid. Pathology: Sate of art Reviews – Vol 4, No 2,<br /> 1996, pp 319-33<br /> Thái Anh Tú, Nguyễn Văn Thái, Nguyễn Văn Thành (2009).<br /> Phân tích các trường hợp chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) nghi<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> 201<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 202<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> ngờ Carcinom tuyến giáp dạng nhú. Yhọc TP.Hồ Chí Minh<br /> Chuyên đề Giải phẫu bệnh- Tập 13, phụ bản số 3,2009, pp 6467.<br /> Trần Hòa, Trần Việt Khoa, Đoàn Thị Trinh (2007). Hình ảnh tế<br /> <br /> bào học trong viêm tuyến giáp De Quervain: Qua 36 trường<br /> hợp chọc hút kim nhỏ. Yhọc TP.Hồ Chí Minh Chuyên đề Giải<br /> phẫu bệnh- Tế bào bệnh học- Tập 11, phụ bản số 3,2007, pp<br /> 23-27.<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br />