CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ & PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG

Chia sẻ: Nguyễn Lê Huy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:48

Thêm vào BST

Báo xấu

139
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phương pháp đánh giá CSMT 4.1.1. Giới thiệu chung - Các mẫu (model) đánh giá khác nhau thường cần phải bổ sung cho nhau, và - Một mẫu đánh giá chính xác chỉ phù hợp cho từng trường hợp cụ thể. - Mẫu đánh giá các thành quả của mục tiêu (goalachievement model): - “có phải các

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ & PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG

CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ & PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG TS. LÊ VĂN KHOA
Chöông 4: Ñaùnh giaù & phaân tích CSMT 4.1. Phöông phaùp ñaùnh giaù CSMT 4.1.1. Giới thiệu chung 4.1.2. Những tiêu chí giá trị cho việc đánh giá CSMT 4.1.3. Sử dụng tiêu chí tính hiệu quả để đánh giá một CSMT 4.1.4. Các bước phân tích một CSMT 4.2. Moâ hình phaân tích ‘triad network’ 4.3. Phaân tích SWOT
4.1. Phương pháp đánh giá CSMT 4.1.1. Giới thiệu chung - Các mẫu (model) đánh giá khác nhau thường cần phải bổ sung cho nhau, và - Một mẫu đánh giá chính xác chỉ phù hợp cho từng trường hợp cụ thể. - Mẫu đánh giá các thành quả của mục tiêu (goal- achievement model): - “có phải các kết quả đạt được phù hợp với mục tiêu đặt ra không ?”
- Mẫu đánh giá ngoài mục tiêu (goal-free evaluation); - Mẫu đánh giá người liên đới (stakeholder model) xuất phát từ đối tượng bị tác động bởi chính sách và/hoặc liên quan đến việc thực hiện chính sách. - “những trông đợi, mong muốn từ phía người liên đới hoặc từ nhu cầu của họ là gì?”
Cũng có thể nhóm các phương pháp đánh giá vào trong 03 phương pháp sau: - mẫu đánh giá tính hiệu quả (effectiveness model), - mẫu đánh giá về kinh tế (economic model) và - mẫu đánh giá chuyên ngành (professional models).
- Mẫu đánh giá khác thích hợp cho việc đánh giá công cụ chính sách môi trường là “việc đánh giá tác động phụ” (side-effect evaluation). Trong phương pháp này những tác động của công cụ đã chọn được chia ra đầu tiên thành những tác động trông đợi và không trông đợi. Mức độ kế tiếp phân tích những tác động xảy ra hoặc bên trong hoặc bên ngoài vùng mục tiêu (target area). Mức độ thứ ba là việc phân loại chất lượng của những tác động
Những tác động Trông đợi Không trông đợi Trong vùng Ngoài vùng Trong vùng Ngoài vùng mục tiêu mục tiêu mục tiêu mục tiêu Lợi ích Lợi ích Tác động Tác động Ví dụ: chất lên: lên: lượng môi Ví dụ: chất Ví dụ: - trường lượng môi khuyến được cải trường khích về đổi thiện mới hay phổ biến; -Thương Thiệt hại Thiệt hại mại - Sử dụng tài nguyên
Do thời gian giữa hành động và tác động cuối cùng của chính sách môi trường thường thì rất dài do vậy không phải tất cả các tác động có thể được đánh giá ở bất kỳ thời điểm nào. Việc đánh giá bao gồm các yếu tố và mối quan hệ nhân quả sau: - Nhân tố thực hiện (actors), có thể là các cơ quan thực hiện chính sách và đối tượng tiếp nhận (addressees) là mục tiêu của các chính sách; - Đầu vào (inputs); - Sản phẩm (outputs); và - Kết quả (outcomes).
Hình. Khung đánh giá cho CSMT (modified from EEA, 2000; Nagarajan and Vanheukelen, 1997) Tác động – lên môi trường, sức khỏe,… Thế giới Hiệu lực – Những tác bên động của giải pháp lên Nhu cầu – hành vi con người, môi ngoài trường, KT-XH của XH,… Kết quả– Những tác động lên hành vi của con người/ nhóm mục tiêu Mục tiêu Đầu vào Hoạt Sản phẩm– Quá Giải pháp – Nguồn động trình chính sách tài lực khác nhau chính sách Tính thích Hiệu suất hay hiệu quả chi Câu hỏi hợp? – Có phải mục tiêu thỏa phí ? – Có phải mục tiêu đạt được đánh đáng với nhu ở chi phí thấp nhất ? giá cầu? Hiệu quả ? – Có phải kết quả hay tác động đáp ứng mục tiêu của các giải pháp ?
4.1.2. Những tiêu chí giá trị cho việc đánh giá CSMT Tính thích hợp Có phải những mục tiêu của chính sách đề cập đến những vấn đề môi trường (relevance) chính? Nhìn chung, tiêu chí này thì bình thường, nhưng trong quy luật hay ở dạng đặc biệt thì có thể có vấn đề khi sử dụng nó. Tính tác động Người ta có thể xác định những tác động do các chính sách và việc thực hiện nó (Impact) gây ra? Tất cả các tác động có thể xem như nằm trong khuôn khổ của tiêu chí này, bất chấp chúng xảy ra trong hoặc ngoài vùng mục tiêu. Tính hiệu quả Những kết quả nhận được đáp ứng với mục tiêu định trước của các chính sách (Effectiveness) ở mức độ nào? Tính bền vững Có phải những tác động duy trì theo cách mà chúng có một tác động kéo dài (Sustainability) lên tình trạng môi trường? Qua tiêu chí này, những tác động bên ngoài vùng mục tiêu và những tác động không trông đợi có thể tạo ra những vấn đề mới cũng có thể được xem xét. Tính linh hoạt Có phải chính sách giải quyết được vấn đề khi những điều kiện thay đổi? (flexibility) Khả năng dự Có phải việc quản trị, các sản phẩm và kết quả của chính sách có thể thấy báo trước? (Predictability) Do đó, có thể điều chỉnh chúng ?
Một số tiêu chí kinh tế cho việc đánh giá các CSMT Hiệu suất Có phải những lợi ích tương xứng với chi phí? (efficiency) Cả lợi ích và chi phí được định giá bằng tiền. (chi phí-lợi ích) Hiệu suất Có phải kết quả biện minh được cho việc sử dụng tài nguyên? (chi phí-hiệu quả) Có thể những kết quả đạt được với việc sử dụng tài nguyên ít hơn? Một số tiêu chí khác Tính hợp pháp Những cá nhân và cơ quan như NGO, các tổ chức liên quan, các công (legitimacy) ty chấp nhận CSMT ở mức độ nào? Tính minh bạch Các sản phẩm, kết quả và quá trình thực hiện các CSMT được quan (transparency) sát ở mức độ nào đối với người ngoài cuộc? Tính công bằng Kết quả và chi phí của CSMT được phân phối như thế nào? (equity) Có phải tất cả nhóm liên đới có khả năng như nhau để tham dự và ảnh hưởng đến quá trình quản trị?
4.1.3. Sử dụng tiêu chí tính hiệu quả (effectiveness) để đánh giá một CSMT Baûo veä moâi tröôøng laø moät quaù trình ñoäng vaø lieân tuïc. Ngöôøi thöïc hieän chính saùch/chöông trình caàn phaûi lieân tuïc ñaùnh giaù hieäu quaû – söï thaønh coâng cuûa chính saùch, sau töøng giai ñoaïn thöïc hieän ñeå xem noù coù ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích ñeà ra ñoái vôùi giai ñoaïn ñoù hay khoâng.
Vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa chính saùch/chöông trình BVMT seõ giuùp cho: - Theo doõi thöôøng xuyeân vaø phaùt huy söï thaønh coâng ñoù - Chæ ra nhöõng yù töôûng môùi cho coâng taùc BVMT, kieåm soaùt vaø giaûm thieåu oâ nhieãm. - Chæ ra nhöõng lónh vöïc caàn thieát phaûi caûi thieän. - Kieåm tra söï tuaân thuû vôùi caùc qui ñònh phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc - Xaùc ñònh chính xaùc taát caû caùc giaûi phaùp boå sung cho chöông trình. - Duy trì vieäc caäp nhaät thoâng tin cho caùc thaønh vieân thöïc hieän chöông trình.
Có 03 bước để đánh giá tính hiệu quả: Bước 1: Xác định các mục tiêu. Bước 2. Xác định các tác động của chính sách Bước 3. Kết hợp những tác động do chính sách tạo ra với các mục tiêu để xác định tính hiệu quả
Bước 1: Xác định các mục tiêu = “điều gì mà chính sách trông đợi đạt được ?” (1) Mục tiêu nào chúng ta cần tập trung vào? (2) Bản chất của các mục tiêu là gì? Nếu mục tiêu mơ hồ, không xác định được thì thay cho việc đánh giá định lượng chủ quan = đánh giá định tính.
(3) Phạm vi thời gian của mục tiêu? Không phải tất cả các tác động có thể được đánh giá tại thời điểm chúng ta mong muốn. Khi đó việc đánh giá sẽ trở thành đánh giá những tiền đề cho tính hiệu quả. (4) M ục tiêu có khuynh hướng thay đổi theo thời gian ? Sẽ là vấn đề khi gắn những mục tiêu cũ trong những hoàn cảnh mới. Phụ thuộc vào mục đích của việc đánh giá và nguồn lực có trong tay, người ta có thể chọn những mục tiêu ban đầu, mục tiêu chỉnh sửa hay cả hai.
Bước 2. Xác định các tác động của chính sách Việc này liên quan đến hai hoạt động: (1) phát hiện những gì đã xảy ra trong khu vực điều chỉnh (target area), và (2) xác định những thay đổi do chính sách gây ra ở mức độ nào mà không phải từ các yếu tố khác như phát triển kinh tế, triển khai một công nghệ mới hay do áp lực của nhóm liên đới.
Bước 3. Kết hợp những tác động do chính sách tạo ra với các mục tiêu để xác định tính hiệu quả Có một số thách thức được đặt ra như sau: - Nếu một mục tiêu đạt được, có phải đó là dấu hiệu của một chính sách thành công hay là một mục tiêu mơ hồ không? - Trong một số trường hợp, khi mục tiêu không đạt được không phải chính sách đó kém thành công mà là mục tiêu có quá nhiều tham vọng. - Nếu một mục tiêu đạt quá mức đề ra, có phải có một hiểm hoạ của một thành tựu vượt mức (over achievement) không ? - Nếu một mục tiêu không đạt được, có phải (bản thân) chính sách hoặc mục tiêu là một vấn đề chăng?
4.1.4. Caùc bước phaân tích moät chính saùch/bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng Coù theå chia vieäc ñaùnh giaù CSMT laøm 5 böôùc chính cuøng vôùi moät soá caâu hoûi gôïi yù soaïn cho moãi böôùc. Đoâi luùc khoâng theå traû lôøi taát caû caùc caâu hoûi cuûa moãi böôùc, vaø ñoâi luùc coù theå coù nhöõng thoâng tin coù giaù trò khoâng lieân quan ñeán caùc caâu hoûi naøy nhöng noù giuùp ích vieäc ñaùnh giaù quaù trình vaø keát quaû thöïc hieän moät chính saùch/bieän phaùp .
05 bước phaân tích moät chính saùch/ bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng Böôùc 1: Tìm hieåu noäi dung quaù trình hình thaønh chính saùch /bieän phaùp KSON - Phaân tích heä thoáng (network analysis) Böôùc 2: Moâ taû nhöõng noäi dung chính trong chính saùch/bieän phaùp KSON Böôùc 3: Phaân tích keát quaû (outcome) cuûa chính saùch moâi tröôøng Böôùc 4: Phaân tích quaù trình thöïc hieän Böôùc 5: Xaây döïng nhöõng giaûi phaùp chính saùch môùi