Chương 7: Các sơ đồ hệ thống điều khiển truyền động điển hình

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Máy doa dùng để gia công chi tiết với các nguyên công: khoét lỗ trụ. khoan lỗ, có thể dùng để phay

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 7: Các sơ đồ hệ thống điều khiển truyền động điển hình

C¸C C¸C S¥ §å HÖ THèNG §IÒU KHIÓN CH¦¥NG CH¦¥NG 7 H× TRUYÒN §éNG §IÖN §IÓN H×NH * Quy ư c các ký hi u trong bài gi ng: X(y) : Ph n t ho c ti p ñi m X dòng th y. X (y) : Ph n t X hàng th y ñang có ñi n (cu n dây) ho c ti p ñi m X hàng y tác ñ ng. X (y) : Ph n t X hàng th y m t ñi n (cu n dây) ho c ti p ñi m X hàng y m ra. * Các lo i chuy n ñ ng c a máy GCKL: Trên máy GCKL có 2 lo i chuy n ñ ng ch y u: Chuy n ñ ng cơ b n và chuy n ñ ng ph . + Chuy n ñ ng cơ b n: Là s chuy n ñ ng tương ñ i c a dao c t so v i phôi ñ th c hi n quá trình c t g t. Chuy n ñ ng này chia ra: Chuy n ñ ng chính và chuy n ñ ng ăn dao. - Chuy n ñ ng chính: Hay còn g i là chuy n ñ ng làm vi c là chuy n ñ ng ñưa dao c t ăn vào chi ti t. - Chuy n ñ ng ăn dao: Là các chuy n ñ ng xê d ch lư i dao ho c phôi ñ t o ra m t l p phoi m i. + Chuy n ñ ng ph : Là nh ng chuy n ñ ng không liên quan tr c ti p ñ n quá trình c t g t, chúng c n thi t khi chu n b gia công, nâng cao hi u su t và ch t lư ng gia công, hi u ch nh máy .v.v.. Ví d như di chuy n nhanh bàn dao ho c phôi (trong máy ti n), n i – si t xà trên tr (trong máy khoan c n), nâng h xà dao (trong máy bào giư ng), bơm d u c a h th ng bôi trơn, bơm nư c làm mát, .v.v.. 7 - 1. TRANG B ðI N - ðI N T MÁY DOA 7.1.1 ð c ñi m làm vi c, yêu c u v truy n ñ ng ñi n và trang b ñi n Máy doa dùng ñ gia công chi ti t v i các nguyên công: khoét l tr , khoan l , có th dùng ñ phay. Th c hi n các nguyên công trên máy doa s ñ t ñư c ñ chính xác và ñ bóng cao. Máy doa ñư c chia thành 2 lo i chính: Máy doa ñ ng và máy doa ngang. Máy doa ngang dùng ñ gia công các chi ti t c trung bình và n ng. Chuy n ñ ng chính là chuy n ñ ng quay c a dao doa (tr c chính). Chuy n ñ ng ăn dao có th là chuy n ñ ng ngang, d c c a bàn máy mang chi ti t hay chuy n ñ ng d c tr c c a tr c chính mang ñ u dao. Chuy n ñ ng ph là chuy n ñ ng theo chi u th ng ñ ng c a dao và chuy n ñ ng c a các ñ ng cơ truy n ñ ng bơm d u c a h th ng bôi trơn và ñ ng cơ bơm nư c làm mát. Yêu c u v truy n ñ ng và trang b ñi n máy doa: a) Truy n ñ ng chính: Yêu c u c n ph i ñ o chi u quay, ph m vi ñi u ch nh t c ñ D = 100÷1 ñ i v i máy doa ngang; D = 250÷1 ñ i v i máy doa t a ñ ; ñ trơn ñi u ch nh ϕ = 1,26. H th ng truy n ñ ng chính c n ph i hãm d ng nhanh. 113 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
H truy n ñ ng chính c a máy doa thư ng s d ng h truy n ñ ng xoay chi u v i ñ ng cơ không ñ ng b rôto l ng sóc m t ho c nhi u t c ñ . Trong máy doa c n ng và máy doa t a ñ thư ng dùng h truy n ñ ng m t chi u (h F- ð; KðT-ð; MðKð-ð ho c T-ð), ñi u ch nh t c ñ trong ph m vi r ng, ñ trơn ñi u ch nh cao. Nh v y có th ñơn gi n cơ c u cơ khí, h n ch ñư c mômen vùng t c ñ th p b ng phương pháp ñi u ch nh hai vùng. 1. B máy; 2. Tr sau; 3. Giá ñ tr c dao; 4. Bàn gá chi ti t gia công; 5. Tr chính; 6. Tr trư c. b) Truy n ñ ng ăn dao: Ph m vi ñi u ch nh c a truy n ñ ng ăn dao là D = 1500÷1. Lư ng ăn dao ñư c ñi u ch nh trong ph m vi 2mm/ph ÷ 600mm/ph; khi di chuy n nhanh, có th ñ t t i 2,5m/ph ÷ 3m/ph. Lư ng ăn dao (mm/ph) nh ng máy c n ng yêu c u ñư c gi không ñ i khi t c ñ tr c chính thay ñ i. ð c tính cơ c n có ñ c ng cao, v i ñ n ñ nh t c ñ < 10%. H th ng truy n ñ ng ăn dao ph i ñ m b o ñ tác ñ ng nhanh cao, d ng máy chính xác, ñ m b o s liên ñ ng v i truy n ñ ng chính khi làm vi c t ñ ng. nh ng máy doa c trung bình và n ng, h th ng truy n ñ ng ăn dao s d ng h th ng khu ch ñ i máy ñi n - ñ ng cơ ñi n m t chi u ho c h th ng T-ð. 7.1.2 Sơ ñ truy n ñ ng chính máy doa ngang 2620 + Các thông s k thu t: - ðư ng kính tr c chính: 90mm. - Kích thư c c a bàn: (1120 x 900) mm - Công su t ñ ng cơ truy n ñ ng tr c chính: 10 kW. - T c ñ quay c a tr c chính: 12,5 ÷ 1600 vòng/phút. - Công su t ñ ng cơ truy n ñ ng ăn dao: 2,1kW. 114 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
+ Máy doa ngang 2620 ñư c trang b các máy ñi n sau: - 01 ñ ng cơ truy n ñ ng tr c chính là ñ ng cơ không ñ ng b rôto l ng sóc hai c p t c ñ ki u A61-4/2; Pñm = 7,5/10kW; nñm = 1460/2890 vòng/phút. - 01 ñ ng cơ truy n ñ ng bơm d u bôi trơn ki u ДΠT-21/4; Pñm = 0,26kW; nñm = 1400 vòng/phút. - 01 ñ ng cơ truy n ñ ng cơ c u ăn dao là ñ ng cơ ñi n m t chi u kích t ñ c l p mã hi u ΠЂCT-42; Pñm = 1,6kW; Uñm = 220V; nñm = 1500 vòng/phút. - M t máy ñi n khu ch ñ i t trư ng ngang MðKð. Ngoài ra còn có m t s ñ ng cơ không ñ ng b truy n ñ ng các cơ c u ph khác. + H truy n ñ ng chính c a máy doa 2620: ðư c th hi n như trên hình v . Sơ ñ m ch g m hai ph n: M ch ñ ng l c và m ch ñi u khi n. Trên m ch ñ ng l c g m 2 ñ ng cơ: - ð ng cơ ðB dùng ñ bơm d u th y l c. - ð ng cơ ð là ñ ng cơ quay c a truy n ñ ng chính, là ñ ng cơ không ñ ng b rôto l ng sóc hai c p t c ñ . M i pha c a ñ ng cơ ð có 2 cu n dây, m c ñích ñ n i ∆ khi ch y v i t c ñ n = 1480v/p, n i YY khi t c ñ là n = 289v/p. Trên m ch ñi u khi n: Vi c chuy n ñ i t c ñ t th p ñ n cao tương ng v i chuy n ñ i t n i ∆ thành YY và ngư c l i ñư c th c hi n b i tay g t cơ khí 2KH(5) liên quan ñ n thi t b chuy n ñ i t c ñ . N u ti p ñi m 2KH(5) h , dây qu n ñ ng cơ ñ u tương ng v i t c ñ th p. Ti p ñi m 2KH(5) kín, dây qu n ñ ng cơ ñư c ñ u YY tương ng t c ñ cao. Ti p ñi m, 1KH liên quan ñ n thi t b chuy n ñ i t c ñ tr c chính, nó tr ng thái h trong th i gian chuy n ñ i t c ñ và ch kín khi ñã chuy n ñ i xong. a) Kh i ñ ng: Gi s mu n ñ ng cơ quay thu n: n vào nút nh n MT(1) -> cu n dây 1T (1) -> ti p ñi m 1T (1,2) -> cu n dây KB (2) -> ti p ñi m KB (2). 1T (1,2) + KB (2) t o thành m ch duy trì cho nút nh n MT. Ti p ñi m KB (4) -> Cu n dây Ch (4) + cu n dây rơle th i gian RTh (7) -> Sau th i gian ch nh ñ nh, ti p ñi m thư ng kín m ch m RTh (4) -> cu n dây Ch (4); ñ mg th i ti p ñi m thư ng m ñóng ch m RTh (5) -> cu n dây 1Nh (5) -> ti p ñi m 1Nh (6) -> cu n dây 2 Nh (6). Như v y k t qu c a vi c n nút MT làm: KB , 1T , Ch . Sau m t th i gian ch nh ñ nh: KB , 1T , Ch , 1Nh , 2 Nh . - Khi KB -> ð ng cơ ðB quay. - Khi 1T + Ch -> ð ng cơ ð quay thu n, n i ∆. - Sau m t th i gian ch nh ñ nh: 1T , 1Nh , 2 Nh -> ð ng cơ ð n i YY (Y kép). * Khi 2 KH (5) : ð ng cơ ð không n i ñư c YY. * Khi 1KH (4) : M ch l c giai ño n chu n b , chưa làm vi c. 115 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
b) Ch ñ hãm máy: Ngư i ta s d ng rơle ki m tra t c ñ RKT n i tr c v i ñ ng cơ ð (không th hi n trên hình v ), các ph n t c a nó thì có. Rơle RKT làm vi c theo nguyên t c ly tâm, khi t c ñ l n hơn 10% t c ñ ñ nh m c, n u quay thu n thì ti p ñi m RKT − 1 (8), n u quay ngư c thì RKT − 2 (11). Gi s ñ ng cơ ð ñang quay thu n: 1T , KB , Ch và 1Nh + 2 Nh (tùy vào 1KH, 2KH), RTh , RKT − 1 (8), cu n dây RTr (10) => D n ñ n: cu n dây 1RH (8) -> 1RH (13,14). Khi hãm: n vào D(1) -> cu n dây 1T (1), KB (2) -> ti p ñi m KB (4) -> các cu n dây Ch + 1Nh + 2 Nh + RTh -> ti p ñi m Ch (13) + ti p ñi m RTh (13) (ñóng l i) -> cu n dây 2 N (14) => ð o 2 trong 3 pha c a ñ ng cơ ð, ñ ng cơ ð th c hi n ch ñ hãm ngư c, t c ñ g im d n. Khi t c ñ gi m xu ng dư i 10% t c ñ ñ nh m c thì RKT − 1 (8) -> 1RH (8) -> 1RH (13,14) -> cu n dây 2 N (14) -> ð ng cơ ch y t do v t c ñ 0. Do dòng ñi n hãm l n nên trong quá trình hãm ngư i ta ñưa thêm ñi n tr ph Rf vào. c) Ch ñ th máy: - Là ch ñ không duy trì (ñ i v i nút nh n). - ð ng cơ ch y t c ñ th p. Gi s mu n th thu n: Nh n nút th thu n TT(12) -> 2T (12) -> ð ng cơ ð ñư c n i ∆ và trong m ch có ñi n tr ph Rf -> t c ñ th p. 116 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
A B C 1CC 1CC 1CC 2N 2T 1N 1T 2N 2T 1T 1N 1N 1T 2N 2T 2CC Rf Rf Rf 1RN KB Ch Ch Ch 1Nh 1Nh 2RN 1Nh 2Nh 2Nh ðB ð D 1T MT 1N 1 1T KB KB 1RN 2RN 2 1N MN 1T 1N 3 1KH Ch KB RTh 4 2KH 1Nh RTh 5 1Nh 2Nh 6 RTh 7 RTr 2RH 1T RKT-1 1RH 8 1RH 9 2RH RTr 10 RKT-2 1N 2RH 1RH 11 2N 2T KB TT 12 2RH RTh Ch 13 1RH 2T TN 2N 14 117 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
7-2. TRANG B ðI N - ðI N T MÁY TI N 7.2.1 ð c ñi m công ngh Nhóm máy ti n r t ña d ng g m các máy ti n ñơn gi n, Rơvonve, máy ti n v n năng, chuyên dùng, máy ti n c t, máy ti n ñ ng... Trên máy ti n có th th c hi n ñư c nhi u công ngh ti n khác nhau: Ti n tr ngoài, ti n tr trong, ti n m t ñ u, ti n côn, ti n ñ nh hình. Trên máy ti n cũng có th th c hi n doa, khoan và ti n ren b ng các dao c t, dao doa, tarô ren... Kích thư c gia công trên máy ti n có th t vài milimet ñ n hàng ch c met (máy ti n ñ ng). Chuy n ñ ng chính: Là chuy n ñ ng quay chi ti t v i t c ñ góc ωct. Mômen t l ngh ch 1 v it cñ :M~ . Ngư i ta ñi u ch nh sao cho khi t c ñ bé ω < ωgh thì gi cho mômen ω 1 không ñ i (M = const), còn khi ω > ωgh thì mômen bi n ñ i theo ñúng quy lu t M ~ . ω Chuy n ñ ng ăn dao: Là chuy n ñ ng di chuy n c a dao. Bàn dao chuy n ñ ng t nh ti n d c theo chi ti t (ti n d c) ho c vuông góc v i tr c chi ti t (ti n ngang). Mômen M=const. máy ti n nh thư ng truy n ñ ng ăn dao ñư c th c hi n t ñ ng cơ truy n ñ ng chính, còn nh ng máy ti n n ng thì truy n ñ ng ăn dao ñư c th c hi n t m t ñ ng cơ riêng là ñ ng cơ m t chi u c p ñi n t máy ñi n khu ch ñ i ho c b ch nh lưu có ñi u khi n. 7.2.2 Sơ ñ ñi u khi n truy n ñ ng chính c a máy ti n 1A660 Máy ti n n ng 1A660 ñư c dùng ñ gia công các chi ti t b ng gang ho c b ng thép có tr ng lư ng dư i 250KN, ñư ng kính chi ti t l n nh t có th gia công trên máy là 1,25m. Công su t c a ñ ng cơ truy n ñ ng chính: 55KW. Truy n ñ ng ăn dao ñư c th c hi n t ñ ng cơ truy n ñ ng chính. 7.2.2.1 M ch ñ ng l c Truy n ñ ng chính ñư c th c hi n t h th ng F-ð. ði u ch nh t c ñ ñ ng cơ b ng cách thay ñ i dòng kích t c a ñ ng cơ, còn s c ñi n ñ ng c a máy phát ñư c gi không ñ i. K2 RCB RH K2 F § Rh RC RG1 RD1 §G Trên sơ ñ m ch ñ ng l c, ñ ng cơ ð ñư c c p ñi n t máy phát F. ð ñ ng cơ ð có ñi n thì ti p ñi m c a rơle ðG ph i ñóng l i và ti p ñi m K2 m ra ( § G + K 2 ). ðo n m ch g m hai ti p ñi m K2 và ñi n tr Rh là m ch hãm ñ ng năng. RC là Rơle dòng ñi n dùng ñ b o v quá dòng. Khi dòng ñi n trong ñ ng cơ nh hơn giá tr gi i h n cho phép thì Rơle RC m ch ñ ng l c chưa tác ñ ng, do ñó ti p ñi m thư ng kín RC dòng s 9 c a m ch ñi u khi n v n tr ng thái ñóng ( RC (9)). Khi dòng trong ñ ng cơ 118 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
vư t quá giá tr gi i h n thì rơle RC tác ñ ng, m ti p ñi m thư ng kín RC (9), c t ngu n c p cho các nhánh s 9, 10, 11 c a m ch ñi u khi n. RCB và RH là hai rơle áp, giá tr tác ñ ng c a hai rơle này khác nhau: Utñ.RCB = UF.ñm, Utñ.RH = 10%UF.ñm. Trong ñó UF.ñm là giá tr ñ nh m c c a ñi n áp máy phát. RG1 và RD1 là hai cu n dòng c a các rơle RG và RD, cu n áp tương ng là RG2 và RD2. M i rơle RG và RD có hai cu n dây là cu n dòng và cu n áp n i n i ti p nhau. Khi cu n áp có ñi n thì s c t ñ ng c a nó sinh ra l c hút làm ti p ñi m c a rơle tương ng ñóng l i. N u dòng ñi n ph n ng vư t quá giá tr cho phép thì s c t ñ ng c a cu n dòng ñi n t o ra l c ñ y ñ l n th ng l c hút c a cu n áp làm ti p ñi m c a rơle tương ng nh ra. 7.2.2.2 M ch kích t a- M ch kích t ñ ng cơ Trong m ch kích t ñ ng cơ, CKð là cu n kích t cho ñ ng cơ ð. RNT là rơle dòng ñi n b o v thi u t thông, ñ m b o không cho φð ~ 0 s làm cho t c ñ ñ ng cơ quá l n. Giá tr tác ñ ng c a RNT nh hơn dòng kích t nh nh t ñ t o ra t c ñ l n nh t c a ñ ng cơ. Ví d : Gi s t c ñ l n nh t cho phép c a ñ ng cơ là ωmax = 2.ωñm , dòng ñi n kích t ñ nh m c c a ñ ng cơ là ICKð ñm = 10A thì dòng ñi n kích t ñ t o ra ωmax s là ICKð = 5A, khi ñó giá tr tác ñ ng c a RNT ph i là Itñ.RNT < ICKð, trong trư ng h p này có th là Itñ.RNT=4,9A. K2 CK§ RNT RT §KT R® K3 K3 §G 1 K1 RD 1C Ti p ñi m c a RNT trên m ch ñ ng l c là RNT(9), khi RNT tác ñ ng thì RNT (9). RT là Rơle dòng ñi n, có giá tr tác ñ ng b ng ICKð ñm. ðKT là bi n tr ñi u ch nh dòng kích t ñ ng cơ, khi ñi u ch nh tăng RðKT thì φð gi m, d n ñ n ωð tăng và ngư c l i. b- M ch kích t máy phát Trong m ch kích t máy phát, cu n CKF là cu n kích t c a máy phát F, có th ñ o chi u nh c u ti p ñi m T(2)+N(2). ñ o chi u ñi n áp máy phát s ñ o chi u quay ñ ng cơ. T (2) s làm ñ ng cơ quay thu n và N (2) s làm ñ ng cơ quay ngư c. 119 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
N T 2C TN RD2 RG2 K2 §G 2 K1 CKF Rf §G T N 7.2.2.3 ði u ki n ñ máy làm vi c Máy ch có th làm vi c, t c là ñ ng cơ ch có th kh i ñ ng ñư c khi t t c các ñi u ki n liên ñ ng sau ñư c ñ m b o: - ð d u bôi trơn: Ti p ñi m DBT(16) kín, làm cho công-t c-tơ K4(16) có ñi n. - Ch ñ làm vi c c a máy ñã ñư c ch n: Ti p ñi m CTC1 ho c CTC2 kín. Ch n ch ñ quay thu n: G t tay g t trên m t máy ñ cho CTC1 (14), d n ñ n • 1RL § (14), làm cho 1RL § (3)+ 1RL § (3,4). Ch n ch ñ quay ngư c: G t tay quay trên m t máy cho CTC 2 (15), d n ñ n • 2 RL § (15), làm cho 2 RL § (4) + 2 RL § (3,4). - Tr s t c ñ ñ t ñã ñư c ch n: Ti p ñi m Tð(10). - ð t thông kích t cho ñ ng cơ: RNT (1) d n ñ n RNT (9). - Các bánh răng trong h p t c ñ ñã ăn kh p hoàn toàn: Các ti p ñi m 1KBR (21), 2 KBR (21), 3KBR (21), 4 KBR (21). 7.2.2.4 Kh i ñ ng Gi s mu n ñ ng cơ quay thu n, n nút M1(5) làm cho cu n dây L § T (5), do ñó ti p ñi m L § T (10), d n ñ n cu n dây K1 (10), s làm cho ti p ñi m K1 (3) và ti p ñi m L § T (3), nên cu n dây T (3), d n ñ n ti p ñi m T (11), làm cho cu n dây § G (11), do ñó ti p ñi m § G (12) và ñi u này d n ñ n cu n dây K 2 (12). Như v y, k t qu c a vi c n nút M1(5) s d n ñ n các cu n dây sau ñây có ñi n: K1 , T , §G , K2 . Lưu ý: Cu n hút LðT(5) không ñư c duy trì b i nút nh n M1. Cu n dây K1(10) ñư c duy trì b i c p ti p ñi m n i ti p nhau K1(10)+K2(10). Khi n nút M1(5), trên m ch ñ ng l c ti p ñi m thư ng m ðG ñóng l i và các ti p ñi m thư ng kín K2 m ra, do ñó ñ ng cơ ð ñư c c p ñi n. m ch kích t c a ñ ng cơ lúc này ta có: Do cu n dây K 2 (12) nên ti p ñi m K 2 (1) n i t t lo i ñi n tr Rñ ra kh i m ch kích t ñ ng cơ. Ngoài ra, do cu n dây § G (11) nên ti p ñi m § G (1) và do cu n dây K 3 (13) lúc này chưa ñư c c p ñi n nên ti p ñi m thư ng kín K 3 (1), làm cho ñi n tr ðKT cũng b n i ng n m ch. Vì v y, dòng ñi n ñi qua cu n dây kích t c a 120 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
ñ ng cơ CKð lúc này s b ng dòng kích t ñ nh m c (ICKð=ICKð.ñm) nên t thông kích t cho ñ ng cơ lúc này b ng giá tr ñ nh m c (φð=φðñm). m ch kích t máy phát: Do cu n dây K 2 (12) nên ti p ñi m K 2 (2) và do cu n dây T (3) nên ti p ñi m T (2). K 2 (2) và T (2) s làm cho cu n áp c a rơle RG có ñi n: RG (2) (lúc này RD (2) do K1 ), nên ti p ñi m RG (2) làm n i t t ñi n tr Rf. Vì v y dòng ñi n ñi qua cu n kích t CKF c a máy phát b ng ñ nh m c ( ICKF = ICKF.ñm) nên t thông kích t cho máy phát b ng giá tr ñ nh m c (φF=φFñm). ði n áp máy phát nhanh chóng ti n ñ n giá tr ñ nh m c và ñ ng cơ ñư c kh i ñ ng v i giá tr ñ nh m c. Vi c kh i ñ ng cư ng b c này làm cho t c ñ ñ ng cơ tăng nhanh nhưng dòng ñi n qua ñ ng cơ Ið s r t l n, do v y c n ph i có bi n pháp h n ch ñ Ið không vư t quá giá tr gi i h n cho phép Ighð. N u dòng Ið tăng ñ n giá tr vư t quá gi i h n cho phép: Ið ≥ Ighð thì cu n dòng c a rơle RG s sinh ra l c ñ y ñ l n làm cho ti p ñi m RG (2), do ñó ñi n tr Rf ñư c n i ti p v i cu n kích t máy phát CKF làm dòng kích t ICKF gi m nên t thông kích t máy phát φF gi m làm ñi n áp máy phát gi m (UF = KφFωF), do ñó dòng ñi n Ið gi m xu ng. Khi dòng ñi n Ið gi m v dư i giá tr gi i h n : Ið < Ighð thì l c ñ y do cu n dòng c a rơle RG sinh ra không ñ l n nên ti p ñi m RG (2), Rf b n i t t làm dòng kích t máy phát ICKF l i tăng lên d n ñ n φF tăng làm ñi n áp máy phát tăng, do ñó dòng ñi n qua ñ ng cơ Ið tăng. Quá trình ñư c l p l i. Vi c ñóng m c a rơle RG ñ cho dòng Ið không th vư t quá giá tr cho phép như trên g i là h n ch dòng ñi n theo nguyên t c rung. M c dù có s bi n thiên dòng ñi n trong quá trình rung nhưng t c ñ ñ ng cơ v n c tăng do quán tính. Khi dòng ñi n Ið ñã ti n ñ n giá tr n ñ nh thì ch m d t quá trình rung, ti p ñi m RG (2) và t c ñ ñ ng cơ tăng ñ n giá tr ñ nh m c. Khi ñi n áp máy phát b ng giá tr ñ nh m c (UF = UFñm) thì rơle RCB trên m ch ñ ng l c tác ñ ng (Utñ.RCB = UFñm), làm ti p ñi m RCB (13) nên cu n hút K 3 (13) ñư c c p ñi n, làm ti p ñi m K 3 (1), bi n tr ðKT ñư c n i ti p v i cu n CKð do ñó dòng kích t c a ñ ng cơ gi m xu ng, làm φð gi m và t c ñ ñ ng cơ tăng trên t c ñ cơ b n (ωð>ωñm). ð ñi u ch nh t c ñ c a ñ ng cơ ta ñi u ch nh dòng kích t c a ñ ng cơ b ng cách d ch chuy n bi n tr ðKT. 7.2.2.5 M ch th máy Phân tích th thu n: ð th máy theo chi u thu n ta nh n nút TT gi a dòng 3 và 4: TT (3,4), d n ñ n cu n dây T (3) làm ñóng ti p ñi m T (11), do ñó cu n dây § G (11) làm ñóng ti p ñi m § G (12), do ñó cu n dây K 2 (12). Như v y k t qu c a vi c nh n nút TT (3,4) s làm các cu n dây sau ñây có ñi n: T , § G , K2. 121 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
Như v y so v i vi c nh n nút M 1 (5) thì vi c nh n nút TT (3,4) s không c p ñi n cho cu n dây K1 do ñó không duy trì cho K3(13). Khi th máy thì các công t c tơ LðT ho c LðN không có ñi n nên T ho c N ch có ñi n khi n nút TT ho c NN. Lúc này trên m ch ñ ng l c ti p ñi m § G và ti p ñi m thư ng kín K 2 , ñ ng cơ ñư c phép làm vi c. Trên m ch kích t c a ñ ng cơ, K 2 (1) nên ñi n tr Rð b n i ng n m ch, và § G (1) cùng v i K 3 (13) nên K 3 (1) làm ðKT b n i ng n m ch. K t qu là dòng qua cu n kích t ñ ng cơ b ng ñ nh m c, do ñó rơle dòng ñi n RT(1) tác ñ ng làm RT (13) cùng v i vi c K1 (13) nên cu n dây K 3 (13). Vì K 3 nên bi n tr ðKT b n i t t, t thông ñ ng cơ luôn ñư c gi b ng ñ nh m c trong quá trình th máy, t c ñ ñ ng cơ không th vư t quá giá tr ñ nh m c. Trong m ch kích t máy phát, T (2) và K 2 (2) nên RG 2 (2), làm ñi n tr Rf b n i t t, dòng kích t c a máy phát b ng giá tr ñ nh m c, do ñó ñi n áp máy phát UF = UFñm, ñ ng cơ ñư c kh i ñ ng cư ng b c, do ñó khi n nút th máy s di n ra quá trình h n ch dòng ñi n theo nguyên t c rung. Khi th nút n TT(3,4), ñ ng cơ s th c hi n hãm tái sinh do s c ñi n ñ ng máy phát gi m d n, còn t thông ñ ng cơ ñư c gi giá tr ñ nh m c. Giai ño n cu i cùng là hãm ñ ng năng, ñư c b t ñ u khi ñi n áp máy phát gi m ñ n tr s nh c a rơle RH. Cu n dây các công t c tơ § G (11) và K 2 (12), c t ph n ng ñ ng cơ ra kh i máy phát và ñóng vào ñi n tr hãm Rh. 7.2.2.6 Ch ñ ñi u khi n t c ñ t xa ð ñi u khi n t c ñ t xa, ngư i ta dùng ñ ng cơ servo ð1 và các nút n M1, M2, M3. ð ng cơ ð1(20) ñư c kích t n i ti p b i cu n dây CKð1, ñ o chi u quay ñ ng cơ ð1 b ng cách ñ o chi u dòng kích t nh vào c u ti p ñi m KN(20) + KT(20). Khi mu n gi m t c, nh n nút M 3 (9) làm cu n dây KN (9), do ñó ti p ñi m KN (20) làm ñ ng cơ ð1 quay bi n tr ðKT v bên trái làm tăng dòng kích t ñ ng cơ ð, do ñó t c ñ ñ ng cơ ð gi m xu ng. Khi mu n tăng t c, n u ñ ng cơ ñang quay thu n thì ta n M1(5) còn n u ñ ng cơ ñang quay ngư c thì ta n M2(7). Gi s ñ ng cơ ñang quay thu n, ta n nút M1(5) d n ñ n cu n dây L § T (5) do ñó ti p ñi m L § T (5,6), lúc này RCB nên RCB (6) vì v y 3L § T (6). K t qu là cu n dây KT (8) do ñó ti p ñi m KT (20) làm ñ ng cơ ð1 quay bi n tr ðKT v bên ph i làm gi m dòng kích t ñ ng cơ ð, t c ñ ñ ng cơ ð tăng lên. 7.2.2.7 Quá trình hãm d ng máy Quá trình hãm b t ñ u khi n nút D(9) và di n ra qua 3 giai ño n: ð u tiên là giai ño n hãm tái sinh do tăng dòng kích t lên giá tr ñ nh m c. Khi n nút D(9) s làm cho cu n dây K1 (10), d n ñ n các ti p ñi m c a nó là K1 (13), K1 (3) và K1 (1). Ti p ñi m K1 (1) làm cho bi n tr ðKT b ng n m ch, dòng ñi n qua cu n kích t ñ ng cơ s tăng ñ n giá tr ñ nh m c. Lúc này s c ñi n ñ ng máy phát v n ñư c gi ñ nh m c. Khi dòng 122 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
kích t ñ ng cơ ñ t ñ n giá tr ñ nh m c thì rơle dòng ñi n RT(1) tác ñ ng, làm cho ti p ñi m c a nó RT (13), do ñó cu n dây K 3 (13). K t qu là các ti p ñi m K1 (3) và K 3 (4) làm m t ñi n các công t c tơ N và T, do ñó c t ñi n cu n kích t máy phát dòng s 2. ð ng cơ chuy n sang quá trình hãm tái sinh th hai do s c ñi n ñ ng máy phát gi m d n, còn t thông ñ ng cơ ñư c gi tr s ñ nh m c. Giai ño n cu i cùng là hãm ñ ng năng, ñư c b t ñ u khi ñi n áp máy phát gi m ñ n tr s nh c a rơle RH (Utñ.RH = 10%UFñm) thì ti p ñi m c a nó RH (11) và RH (12), do ñó cu n dây công t c tơ § G (11), ti p ñi m c a nó § G (12) làm công t c tơ K 2 (12). Trên m ch ñ ng l c ti p ñi m § G c t ñ ng cơ kh i ngu n máy phát và các ti p ñi m K 2 ñóng ñ ng cơ vào ñi n tr hãm Rh, ñ ng cơ th c hi n hãm ñ ng năng. Trong quá trình hãm, dòng ñi n ph n ng ñ ng cơ ñư c h n ch theo nguyên t c rung nh rơle hai cu n dây RD. Tác ñ ng c a rơle này tương t như rơle RG. 7.2.2.8 M ch tín hi u Trong sơ ñ , ñèn ðH1 dùng ñ báo hi u tr ng thái bình thư ng và ñèn BH2 báo hi u v tr ng thái không bình thư ng c a h th ng d u bôi trơn. Khi máy ñang làm vi c mà không ñ d u bôi trơn thì không nh ng ñèn ðH2 sáng lên mà còn có c tín hi u còi. 123 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
K2 K2 RCB RH ð F RD1 RG1 RC ðG - + ð1 K2 ðKT CK ð RNT RT 1 K3 K3 ðG Rñ RD K1 1C T N T N 2C RD2 K1 ðG K2 RG 2 RG2 CKF RF N T T K1 LðT N 1RLð T 3 TT 2RLð TN 1RLð K3 LðN 2RLð T N 4 N M1 LðT 5 LðT 3RLð (3) RCB 6 M2 (2) LðN LðN 3RLð 7 2KX 3RLð KN 8 KT M3 D RNT RC 1KX KT Lð◦ ◦ 9 KN N Tð 4RLð K4 LðT RH 10 K1 T K1 K2 N 11 ðG RH ðG 12 K2 RT RCB 13 K3 K1 CTC1 1RLð 2RLð 14 2RLð 1RLð CTC2 15 DBT 16 K4 ðH1 K4 17 ðH2 K4 18 C KT KN K1 19 ð1 CK ð1 20 KN KT 4RLð 21 2KBR 3KBR 4KBR 1KBR 124 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
7-3. TRANG B ðI N-ðI N T MÁY BÀO GIƯ NG 7.3.1 ð c ñi m công ngh , các yêu c u ñ i v i truy n ñ ng ñi n và trang b ñi n Chu kỳ làm vi c g m hai hành trình: + Hành trình thu n: C t g t kim lo i. + Hành trình ngư c: ðưa chi ti t v l i v trí ban ñ u ñ chu n b cho chu kỳ k ti p. Gi n ñ th i gian ho t ñ ng c a máy ñư c bi u di n như hình v . + 0 ÷ t1: Máy kh i ñ ng không t i, t c ñ tăng t 0÷Vo. Vo = (5÷12)m/ph. V i t c ñ này cho phép dao d n ñi vào chi ti t. + t1 ÷ t2: Ch y v i t c ñ Vo, dao ñã ăn vào chi ti t. + t2 ÷ t3: Tăng t c t Vo ÷ Vth. Giá tr t c ñ Vth ph thu c vào kim lo i gia công và chi ti t. + t3 ÷ t4: Th i gian th c hi n c t g t kim lo i. + T i t4: Dao chu n b ra kh i chi ti t, lúc này ngư i ta c n gi m t c v Vo ñ dao ra kh i chi ti t mà không làm h ng chi ti t. + t4 ÷ t5: Gi m t c ñ t Vth ÷ Vo. + t5 ÷ t6: Ch y v i t c ñ Vo ñ dao ra kh i chi ti t. + T i t6 : Dao ñã ra kh i chi ti t, th c hi n ch ñ hãm d ng t t6 ÷ t7. + t6 ÷ t7: Th c hi n ch ñ hãm t c ñ v 0. + t7 ÷ t8: Th i gian kh i ñ ng ngư c ñưa bàn v v trí ban ñ u v i t c ñ Vng. + T i t9: Bàn ñã chu n b v g n ñi m xu t phát, c n gi m t c ñ v Vo ñ hãm d ng bàn t i ñi m xu t phát. + t9 ÷ t10: Gi m t c ñ t Vng ÷ Vo. + t11: Ch y v i t c ñ Vo. + t11 ÷ t12: Gi m t c ñ t Vo ÷ 0. Sau ñó kh i ñ ng l i cho chu kỳ m i. Trong m t chu kỳ làm vi c, ñ ng cơ thư ng xuyên làm vi c ch ñ quá ñ . Các ch ñ ho t ñ ng c a máy: Kh i ñ ng, tăng t c, gi m t c, hãm máy, d ng, ñ o chi u. ð tăng năng su t c a máy, thư ng có hai gi i pháp: + Gi m th i gian quá ñ , b ng cách cư ng b c quá ñ -> Dòng ñi n trong ñ ng cơ r t l n, do ñó c n có bi n pháp h n ch dòng ñi n khi nó vư t quá giá tr cho phép. Vng + Tăng t c ñ Vng. Thư ng ch n: = (2 ÷ 3) / 1 . Vth 7.3.2 Sơ ñ truy n ñ ng chính máy bào giư ng h F-ð ð ng cơ ð: Quay truy n ñ ng chính, ñư c c p ñi n t máy phát F. CKF: Cu n kích t c a máy phát F, ñư c c p ñi n b i máy ñi n khu ch ñ i KðM. KðM có 4 cu n kích t . - Các cu n CK1,2,3: 3 cu n n i ti p nhau, nh n tín hi u ch ñ o, tín hi u ph n h i âm áp, ph n h i dương dòng và ph n h i m m. 125 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
1) Tín hi u ch ñ o: L y trên bi n tr BTT (tương ng v i ch ñ quay thu n) ho c trên BTN (tương ng v i ch ñ quay ngư c), t o ra dòng trên các cu n CK1,2,3 qua các ph n t CFF, CFð, 5R, 1R, BTT, 8R, BTN. 2) Ph n h i âm áp: 1R ñư c n i song song v i uF (n i song song v i máy phát F) -> Khi h th ng làm vi c, trên 1R có ñi n áp ua ~ uF, ua cũng t o ra dòng ñi n ch y qua CK1,2,3, c c tính c a dòng ñi n này ngư c v i dòng ñi n do uCð sinh ra => Do ñó ph n h i này là ph n h i âm áp. 3) Ph n h i dương dòng: Khi h th ng làm vi c, trên cu n ph c a máy phát & ñ ng cơ là CFF & CFð s có s t áp ui ~ I.(RCFF + RCFð) -> ui t o ra dòng ñi n ch y trong CK1,2,3 cùng chi u v i dòng do uCð t o ra => Ph n h i dương dòng. 4) Ph n h i m m: L y trên c u cân b ng g m có: 2 ph n c a ñi n tr 2R, ñi n tr 4R, và cu n CKF (hình v ). M t ñư ng chéo c a m ch c u n i v i máy ñi n khu ch ñ i KðM. ðư ng chéo còn l i n i v i ñi n tr 5R. Ta d ch chuy n bi n tr 2R ñ khi ñ ng cơ làm vi c ch ñ tĩnh thì c u cân b ng, khi ñó u5R = 0. Còn khi ñ ng cơ làm vi c ch ñ ñ ng, c u m t cân b ng -> u5R ≠ 0, do ñó s có dòng ñi n ch y qua các cu n dây CK1,2,3 có chi u ch ng l i s thay ñ i ñó làm cho h nhanh chóng n ñ nh. CKF 4R 5R 2R K§M ði n áp ñ t vào các cu n CK1,2,3: uñk = uCð - ua ± u5R + ui ch ñ tĩnh: u5R = 0. => uñk = uCð - ua + ui = uCð - (ui - ua) = uCð - C.ω Khi kh i ñ ng: ω = 0 -> uñk = uCð -> ði n áp ñ t vào các cu n CK1,2,3 r t l n -> dòng l n, gây nguy hi m cho các cu n này (do máy thư ng xuyên kh i ñ ng). ð b o v các cu n dây CK1,2,3, ngư i ta t o cho nó m t khâu phân m ch, khâu này g m có: 2 bóng ñèn Bð có ñi n tr phi tuy n, ñi n tr 6R, các c p van 1V-3V,2V-4V, ñi n tr 3R, trên 3R ñ t ñi n áp USS. Khi ñi n áp trong các cu n CK1,2,3 vư t quá giá tr cho phép (USS), thì các bóng ñèn Bð tăng ñi n tr -> làm cho dòng iñk ch y vào các cu n CK1,2,3 không tăng. ð ng th i các c p van 1V-3V ho c 2V-4V m t o ñư ng cho dòng phân m ch ch y không qua CK1,2,3. 5) Cu n CK4: Là cu n ph n h i âm dòng có ng t. ð i v i nh ng máy thư ng xuyên làm vi c quá t i như máy xúc, máy cán. Khi quá t i ho c ng n m ch, ngư i ta không s d ng b o v quá t i ñ c t nó ra kh i lư i ñi n vì làm th thì năng su t máy th p. 126 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
ð ñ m b o năng su t c a máy, ngư i ta t o cho h th ng m t ñư ng ñ c tính cơ d ng máy xúc. ωo A B M(I) C 0 I ng I nm + Khi I < Ing -> ð ng cơ làm vi c trên ñ c tính cơ t nhiên. + Khi I > Ing -> ð ng cơ chuy n sang làm vi c trên ño n BC. M c ñích c a ño n BC: t o ra dòng Inm bé. Khâu t o ra ñ c tính cơ BC là khâu ph n h i âm dòng có ng t. U SS + Khi dòng ñi n c a ñ ng cơ Ið < Ing thì ui < : Các van 1V và 2V b khóa -> Cu n 2 CK4 không có tín hi u. U SS + Khi dòng ñi n c a ñ ng cơ Ið > Ing thì ui > : Tuỳ theo c c tính làm cho van 1V 2 ho c 2V thông -> trên cu n CK4 có dòng ñi n -> S c t ñ ngt ng c a h th ng gi m nh , k t qu là gi m ñi n áp ra ñ gi m Inm. * M ch ñi u khi n: - Công t c 1KC và 2KC: ð nh hành trình th c tùy theo chi u dài chi ti t. KC: Gi i h n hành trình dài nh t khi ch t o. Khi bào ñ u hành trình thu n, nó n vào công t c 2KC, khi bào ch y v cu i hành trình thu n, nó n vào công t c 1KC. d u hành trình thu n, bàn n vào công t c 2KC -> ti p ñi m 2 KC − 1 (10), Gi s bàn 2 KC − 2 (14). Khi kh i ñ ng ta n vào nút nh n MT(7) (lúc này gi s ñã ñ d u áp l c ñ RAL (6)) - > cu n dây KL (6) -> các ti p ñi m KL (9) + KL (10) + KL (14) -> cu n dây T (9) -> ti p ñi m T (13) + T (5) + T (10) -> cu n dây R (13) -> ti p ñi m R (5-6). Và lúc này cu n dây RC (14) do KL (14) + 2 KC − 2 (14), d n ñ n ti p ñi m RC (2-3). Như v y k t qu quan tr ng c a vi c nh n nút MT(7) s làm các ti p ñi m sau dây ñóng l i: R (5-6) + T (5) + RC (2-3). ði n áp uCð ñ t trên bi n tr BTT nhưng do ti p ñi m RC (2-3) ng n m ch m t ph n BTT nên uCð gi m nh nên ñ ng cơ ch kh i ñ ng không t i và làm cho t c ñ tăng t 0÷Vo ñ cho dao ñi vào chi ti t (bàn ch y thu n). 127 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
V i t c ñ Vo dao ñi vào chi ti t. T i th i ñi m t2, bàn thôi n vào 2KC -> ti p ñi m 2 KC − 2 (14) -> cu n dây RC (14) -> ti p ñi m RC (2-3), uCð ph thu c vào v trí c a bi n tr BTT, do ñó uCð tăng lên tương ng v i ch ñ tăng t c t Vo÷Vth. Và khi dao ñã c t vào chi ti t, công t c hành trình 2KC không b n n a, các ti p ñi m c a nó ñư c ph c h i, do ñó ti p ñi m 2 KC − 1 (10) chu n b cho hành trình ngư c. T i th i ñi m t4: Dao chu n b ra kh i chi ti t. Bàn s n vào ch i than 1KH -> làm ng n m ch m t ph n bi n tr BTT(3) -> làm gi m ñi n áp uCð, ñ ng cơ th c hi n ch ñ hãm t Vth v Vo. T i th i ñi m t6: Dao ñã ra kh i chi ti t, lúc này bàn n vào 1KC -> ti p ñi m 1KC − 1 (9) -> cu n dây T (9) -> ti p ñi m T (10) -> cu n dây N (10) -> ti p ñi m N (5)+ T (5), ñi n áp uCð chuy n sang ñ t trên BTN -> ñ ng cơ th c hi n ch ñ hãm tái sinh. Sau ñó ñ ng cơ kh i ñ ng ngư c ñưa bàn tr v v trí ban ñ u tương ng v i t c ñ Vng. Khi bàn máy th c hi n hành trình ngư c, công t c hành trình thôi b n, do ñó ti p ñi m 1KC − 1 (9) ñ chu n b cho hành trình k ti p. T i th i ñi m t9: Bàn ñã ch y v g n ñi m xu t phát, bàn s n vào ch i than 2KH(4) -> ng n m ch m t ph n bi n tr BTN làm gi m giá tr uCð, ñ ng cơ th c hi n ch ñ hãm tái sinh v Vo. T i th i ñi m t11: Bàn n vào công t c hành trình 2KC -> ti p ñi m 2 KC − 1 (10) + 2 KC − 2 (14), k t qu là cu n dây N (10) -> ti p ñi m N (9) -> cu n dây T (9) -> ti p ñi m T (5) + N (5). ði n áp uCð chuy n t BTN sang BTT, ñ ng cơ th c hi n ch ñ hãm tái sinh t Vo÷0 sau ñó kh i ñ ng ngư c cho chu trình k ti p. * Ch ñ hãm máy: (d ng h n ho c d ng s c ) Khi d ng máy, n nút d ng D, lúc này các cu n dây KL, N, T ñ u m t ñi n, lúc này uCð = 0, do ñó Uñk = - C.ω, ñi u này s gây ra ñ t bi n v tr s và chi u trong cu n dây CK1,2,3. ð tránh ñ t bi n này, ngư i ta duy trì m t lư ng ñi n áp nh ñ t trên bi n tr 8R(3) nh vào vi c m ch m ti p ñi m thư ng m m ch m R(5-6). Khi ti p ñi m R (5-6) ñã m ra, U8R = 0, lúc này ñi n áp Ua l y trên bi n tr 1R (m c song song v i máy phát F) ñư c chuy n thành giá tr U'a nh ti p ñi m thư ng kín ñóng ch m R (trên m ch l c) m c ñích là ñ hoàn thi n nhanh quá trình hãm. Ch ñ th máy: ñư c th c hi n b ng các nút n TT ho c TN, công t c tơ KL không làm vi c nên h th ng ch làm vi c khi còn n nút. ði u ki n làm vi c: Sơ ñ không cho phép ñ ng cơ làm vi c trong các trư ng h p sau ñây: - Không ñ áp l c d u trong h th ng bôi trơn (ti p ñi m RAL m ). - Bàn máy di chuy n ra ngoài ph m vi cho phép (ti p ñi m KC m ). 128 GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n
~ 1 N T 1R 2 K R ð F BTT KL 8R KL RC BTN 3 CKK CFF CFð Ua 1KH 2KH 4 CKð Ui N T 5 CKF 7R 5R 2R 4R CK4 R TN RAL TT KC KL KL D 6 1V MðKð 2V MT 7 - + MN 3R 8 3V 4V 1KC-1 MN T N CK1 9 6R KL Bð 2KC-1 MT N CK2 KL T 10 if iñk Bð CK3 TN 11 TT N 12 ð KC C KC R T 13 2KC 1KH 1KC 2KC-2 RC KL C 14 ð - V Vth 2KH 2KC 1KC + V0 V0 t10 t11 t12 t t7 t8 t9 t1 t2 t3 t4 t5 t6 V0 Uss1 Vng GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 129
7-4. TRANG B ðI N-ðI N T MÁY MÀI 7.4.1 ð c ñi m công ngh Máy mài có 2 lo i chính: Máy mài tròn và máy mài ph ng. Ngoài ra còn có các máy khác nhau: máy mài vô tâm, máy mài rãnh, máy mài c t, máy mài răng .v.v.. Thư ng trên máy mài có chi ti t ho c bàn, trên ñó k p chi ti t và ñá mài, trên ñó có tr c chính v i ñá mài. C 2 ñ u ñ t trên b máy. Máy mài tròn có 2 lo i: Máy mài tròn ngoài và máy mài tròn trong. Trên máy mài tròn chuy n ñ ng chính là chuy n ñ ng quay c a ñá mài, chuy n ñ ng ăn dao là di chuy n t nh ti n c a ñá d c tr c (ăn dao d c tr c) ho c chuy n ñ ng quay c a chi ti t (ăn dao vòng). Chuy n ñ ng ph là chuy n ñ ng nhanh c a ñá ho c chi ti t... Máy mài ph ng có 2 lo i: Mài b ng biên ñá và mài b ng m t ñ u. Chi ti t ñư c k p ch t bàn máy tròn ho c ch nh t. máy mài b ng biên ñá, ñá mài quay tròn và chuy n ñ ng t nh ti n ngang so v i chi ti t, bàn máy mang chi ti t chuy n ñ ng t nh ti n qua l i. Chuy n ñ ng quay c a ñá mài là chuy n ñ ng chính, chuy n ñ ng ăn dao là di chuy n c a ñá (ăn dao ngang) ho c chuy n ñ ng c a chi ti t (ăn dao d c). máy mài b ng m t ñ u ñá, bàn có th là tròn ho c ch nh t, chuy n ñ ng quay c a ñá là chuy n ñ ng chính, chuy n ñ ng ăn dao là di chuy n ngang c a ñá (ăn dao ngang) ho c chuy n ñ ng qua l i c a bàn mang chi ti t (ăn dao d c). 7.4.2 ð c ñi m v truy n ñ ng ñi n và trang b ñi n ð i v i truy n ñ ng chính, thông thư ng máy không yêu c u ñi u ch nh t c ñ , nên s d ng ñ ng cơ không ñ ng b rôto l ng sóc. Truy n ñ ng ăn dao thư ng s d ng th y l c ñ i v i truy n ñ ng ăn dao ngang (máy mài tròn và máy mài ph ng) ho c th c hi n theo h BBð-ðM ñ i v i máy mài tròn c l n. 7.4.3 Sơ ñ truy n ñ ng chính máy mài 3A161 Trong sơ ñ , s d ng 3 ñ ng cơ xoay chi u: + ð ng cơ ðM (7kW, 930 vg/ph) là ñ ng cơ quay viên ñá mài. + ð ng cơ ðT (1,7 kW, 930 vg/ph) là ñ ng cơ bơm d u cho h th ng thu l c ñ th c hi n ăn dao ngang c a ñá, ăn dao d c c a bàn máy và di chuy n nhanh ñá ăn vào chi ti t ho c ra kh i chi ti t. ði u ch nh các van th y l c b ng các cu n dây: 1NC và 2NC (trên m ch ñ ng l c), ñư c ñóng m b ng các ti p ñi m 1RTr và 2RTr. + ð ng cơ ðB (0,125 kW, 2800 vg/ph) bơm nư c là mát. ð ng cơ truy n ñ ng chính c a sơ ñ là ñ ng cơ m t chi u ðC (0,76 kW, 250÷2500 vg/ph) quay chi ti t mài. ð ng cơ ðC ñư c c p ñi n t m t khu ch ñ i t n i theo sơ ñ c u 3 pha. 6 cu n dây làm vi c cùng v i 6 ñiôt n i thành c u 3 pha: thay ñ i ñư c ñi n áp m t chi u (cu n dây làm nhi m v thay ñ i ñi n áp, còn ñiôt bi n dòng ñi n xoay chi u thành m t chi u - > tương ñương v i Thyristor. Có 3 cu n dây ñi u khi n: GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 130
+ CK1: Là cu n ch ñ o, nh n tín hi u ch ñ o và ph n h i âm áp. Tín hi u ch ñ o l y t ngu n ngoài qua ch nh lưu 3CL: 3CL c p ngu n , cho dòng ñi n ñi theo ñư ng 3CL-r-1BT-CK1-ðC-KC-3CL. Tín hi u ph n h i âm áp: Cu n CK1 + m t ph n c a bi n tr 1BT, n i song song v i ñ ng cơ ðC. Khi làm vi c, trên cu n CK1 s có dòng ch y ngư c v i dòng do tín hi u ch ñ o và t l v i ñi n áp. + CK2: Là cu n ph n h i dương dòng, l y ñi n áp t th c p máy bi n dòng BD, qua ch nh lưu 2CL ñ t lên bi n tr 2BT và cu n CK2. Vì dòng ñi n sơ c p c a máy bi n dòng t l v i dòng ñi n ph n ng ñ ng cơ (I1 = 0,815Iư) nên dòng ñi n trong cu n CK2 cũng t l v i dòng ñi n ph n ng. Chi u c a dòng qua CK2 ch n cùng chi u (cùng chi u s c t ñ ng) v i ñi n áp UCð. + CK3: Là cu n chuy n d ch, ñ ch n ñư c ñi m làm vi c ban ñ u. T c ñ ñ ng cơ ñư c ñi u ch nh b ng cách thay ñ i ñi n áp ch ñ o UCð (nh bi n tr 1BT). ð làm c ng ñ c tính cơ khi ñi u ch nh vùng t c ñ th p (nâng cao tín n ñ nh t c ñ ), khi gi m ñi n áp UCð c n ph i tăng h s ph n h i dương dòng ñi n (?). Vì v y, ngư i ta ñ t s n khâu liên h cơ khí gi a các con trư t c a 2BT và 1BT. Các ph n t khác: + Cu n CKð: Cu n kích t ñ ng cơ. + RKK: Rơle b o v thi u t thông. + ði n tr rh + ti p ñi m H (m c song song v i ñ ng cơ ðC): M ch hãm ñ ng năng kích t ñ c l p. * Nguyên lý làm vi c c a sơ ñ m ch kh ng ch : Sơ ñ cho phép ñi u khi n máy làm vi c ch ñ th máy và ch ñ th máy và ch ñ làm vi c t ñ ng. ch ñ th máy các công t c 1CT, 2CT, 3CT ñư c ñóng sang v trí 1. M máy ñ ng cơ ðT (bơm d u th y l c) nh n nút MT(2), sau ñó có th kh i ñ ng ñ ng th i ðM và ðB b ng nút n MN. ð ng cơ ðC ñư c kh i ñ ng b ng nút n MC. ch ñ t ñ ng, quá trình ho t ñ ng c a máy g m 3 giai ño n theo th t như sau: 1) ðưa nhanh ñá vào chi ti t gia công nh truy n ñ ng thu l c, ñóng các ñ ng cơ ðC và ðB. 2) Mài thô, r i t ñ ng chuy n sang ch ñ mài tinh nh tác ñ ng c a công t c tơ. 3) T ñ ng ñưa nhanh ñá ra kh i chi ti t và c t ñi n các ñ ng cơ ðC, ðB. Trư c h t, ñóng các công t c 1CT, 2CT, 3CT sang v trí 2. Kéo tay g t ñi u khi n (ñư c b trí trên máy) v v trí di chuy n nhanh ñá vào chi ti t (nh h th ng th y l c). Khi ñá ñi ñ n v trí c n thi t, công t c hành trình 1KT tác ñ ng, ñóng m ch cho cu n dây công tăc tơ KC và KB, các ñ ng cơ ðC và ðB ñư c kh i ñ ng. ð ng th i truy n ñ ng th y l c c a máy ñư c kh i ñ ng. Quá trình gia công b t ñ u. Khi k t thúc giai ño n mài thô, công t c hành trình 2KT tác ñ ng, ñóng m ch cu n dây rơle 1RTr. Ti p ñi m c a nó ñóng ñi n cho cu n dây nam châm 1NC, ñ chuy n ñ i van th y l c, làm gi m t c ñ ăn dao c a ñá. Như v y giai ño n mài tinh GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 131
b t ñ u. Khi kích thư c chi ti t ñ t yêu c u, công t c hành trình 3KT tác ñ ng, ñóng m ch cu n dây rơle 2RTr. Ti p ñi m rơle này ñóng ñi n cho cu n dây nam châm 2NC ñ chuy n ñ i van th y l c, ñưa nhanh ñá v v trí ban ñ u. Sau ñó, công t c cơ khí 1KT ph c h i c t ñi n công t c tơ KC và KB; ñ ng cơ ðC ñư c c t ñi n (do ti p ñi m KC m ra) và ñư c hãm ñ ng năng nh rơle H. RKT là rơle ki m tra t c ñ ñư c n i tr c ñ ng cơ ðC, khi t c ñ ñ ng cơ ðC còn ñ l n thì ti p ñi m RKT (13), làm cu n dây H (13), ñ ng cơ ñư c hãm ñ ng năng. Khi t c ñ c a ñ ng cơ ðC ñ th p, ti p ñi m t c ñ RKT (13), c t ñi n cu n dây công tăc tơ H. Ti p ñi m c a H c t ñi n tr hãm ra kh i ph n ng ñ ng cơ. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 132