Đánh giá sự thay đổi cung răng hàm trên qua phim Cone Bean CT sau điều trị bằng khí cụ nới rộng hàm nhanh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Đánh giá sự thay đổi cung răng hàm trên qua phim Cone Bean CT sau điều trị bằng khí cụ nới rộng hàm nhanh" phân tích tác động của khí cụ Hyrax lên sự thay đổi hình thái răng - xương hàm trên ở bệnh nhân khe hở môi - vòm miệng toàn bộ một bên thông qua đánh giá trên phim Cone bean computed tomography.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá sự thay đổi cung răng hàm trên qua phim Cone Bean CT sau điều trị bằng khí cụ nới rộng hàm nhanh

Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 143 ÀAÁNH GIAÁ SÛÅ THAY ÀÖÍI CUNG RÙNG HAÂM TRÏN QUA PHIM CONE BEAN CT SAU ÀIÏÌU TRÕ BÙÇNG KHÑ CUÅ NÚÁI RÖÅNG HAÂM NHANH . . Nguyïîn Thanh Tuá1 Lêm Hoaâi Phûúng2,* 1 Trûúâng Àaåi hoåc Y Dûúåc TPHCM 2 Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng TOÁM TÙÆT Muåc tiïu: Phên tñch taác àöång cuãa khñ cuå Hyrax lïn sûå thay àöíi hònh thaái rùng – xûúng haâm trïn úã bïånh nhên khe húã möi - voâm miïång toaân böå möåt bïn thöng qua àaánh giaá trïn phim Cone - beam computed tomography. Àöëi tûúång vaâ phûúng phaáp: Nghiïn cûáu thûåc hiïån trïn 16 bïånh bõ dõ têåt khe húã möi-voâm miïång toaân böå möåt bïn coá cùæn cheáo rùng sau, trong àöå tuöíi tûâ 7 – 15 tuöíi, àiïìu trõ taåi Bïånh viïån Rùng Haâm Mùåt Myä Thiïån, TP Höì Chñ Minh. Caác bïånh nhên àuã àiïìu kiïån tham gia nghiïn . cûáu àûúåc chuåp phim con – beam computed tomography (CBCT) trûúác àiïìu trõ núái röång nhanh xûúng haâm trïn (T0) vaâ sau 6 thaáng àiïìu trõ duy trò (T1). Phim CBCT seä àûúåc chuyïín vaâo phêìn mïìm Mimics 21 àïí ào àaåc tuyïën tñnh khoaãng caách caác àiïím möëc vaâ so saánh sûå thay àöíi hònh thaái rùng – xûúng haâm trïn giûäa hai thúâi àiïím (T0 – T1). Kïët quaã: Sau àiïìu trõ núái röång nhanh xûúng haâm trïn: àöå röång höëc muäi vaâ àöå röång xûúng haâm trïn àïìu tùng úã phña sau nhiïìu hún phña trûúác; àöå nghiïng cuãa rùng cöëi lúán thûá nhêët bïn laânh nhiïìu hún so vúái bïn bïånh, ngûúåc laåi àöå röång cung rùng phña bïn laânh tùng ñt hún so vúái bïn bïånh. Kïët luêån: ÚÃ bïånh nhên dõ têåt khe húã möi – voâm miïång toaân böå möåt bïn, sau àiïìu trõ bùçng khñ cuå Hyrax, coá sûå gia tùng kñch thûúác höëc muäi vaâ àöå röång nïìn xûúng haâm trïn, sûå gia tùng àöå nghiïng rùng cöëi lúán thûá nhêët vaâ àöå röång cung rùng úã bïn laânh vaâ bïn bïånh laâ khaác nhau. Tûâ khoáa: khe húã möi-voâm miïång, khñ cuå núái röång nhanh xûúng haâm trïn, phim cone – beam computed tomography EVALUATION OF THE CHANGE OF MAXILLARY ARCH THROUGH CONE BEAN CT FILM AFTER TREATMENT WITH A RAPID JAW EXPANDER . Nguyen Thanh Tu . Lam Hoai Phuong ABSTRACT Objective: The aim of this study to evaluate the maxillary dentoskelatal effects of rapid maxillary expansion (Hyrax appliance) in patient with unilateral complete cleft lip and palate (UCLP). Materials and methods: A follow-up report of 16 patients with UCLP and posterior crossbite, 7 – 15 years old, at My Thien Odonto-Stomatology Hospital, Ho Chi Minh city was performed to compare the changes of maxillary dentoskelatal morphology in UCLP patients. Cone-beam computed tomography images were taken immediately pre-expansion (T0) and 6 month post-expansion (T1). Nasal cavity width, maxillary basal width, dental tipping and alveolar width were measured. Results: On the transversal plane, nasal cavity width and maxillary basal width showed greater expansion * Taác giaã liïn hïå: PGS.TS.BS Lêm Hoaâi Phûúng, Email: phuonglh1@hiu.vn (Ngaây nhêån baâi: 09/09/2022; Ngaây nhêån baãn sûãa: 29/10/2022; Ngaây duyïåt àùng: 20/11/2022) Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
144 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 in the posterior region than in the anterior region (p
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 145 thêëp nhêët vaâ sau nhêët cuãa búâ trûúác löî chêím) [2]. Mùåt phùèng (1) laâ mùåt phùèng song song vúái mùåt phùèng Frankfort ài qua vuâng cheä RCL1 bïn laânh: trïn mùåt phùèng àûáng doåc vaâ àûáng ngang xaác àõnh àiïím thêëp nhêët cuãa vuâng cheä chên RCL1(vïì phña nhai, theo chiïìu nhai – nûúáu) úã bïn laânh, trïn mùåt phùèng ngang xaác àõnh têm àiïím cuãa 3 öëng tuãy chên RCL1 bïn laânh. Trïn mùåt phùèng (1) aMBW laâ khoaãng caách àûúåc tñnh tûâ àiïím giûäa öëng tuãy chên trong cuãa rùng cöëi nhoã 1 hai bïn. pMBW laâ khoaãng caách àûúåc tñnh tûâ àiïím giûäa öëng tuãy cuãa chên trong RCL1 hai bïn. aAW-CS vaâ aAW-NCS lêìn lûúåt laâ khoaãng caách tûâ àiïím giûäa öëng tuãy chên trong rùng cöëi nhoã 1 bïn bïånh vaâ bïn laânh àïën mùåt phùèng doåc giûäa. pAW-CS vaâ pAW-NCS lêìn lûúåt laâ khoaãng caách tûâ àiïím giûäa öëng tuãy chên trong RCL1 bïn bïånh vaâ bïn laânh so vúái mùåt phùèng doåc giûäa. Mùåt phùèng (2) laâ mùåt phùèng àûáng ngang ài qua àónh choáp chên trong RCL1 bïn laânh. Trïn mùåt phùèng naây, ta xaác àõnh àiïím löìi nhêët cuãa thaânh höëc muäi bïn laânh, tûâ àiïím naây keã àûúâng thùèng song song vúái mùåt phùèng ngang cùæt thaânh höëc muäi bïn bïånh taåi möåt àiïím. pNCW laâ khoaãng caách giûäa hai àiïím trïn. Cuäng trïn mùåt phùèng (2), ta ào àûúåc Tip-NCS laâ goác taåo búãi àûúâng thùèng nöëi àónh muái trong vaâ choáp chên trong RCL1 bïn laânh vúái mùåt phùèng doåc giûäa. Trïn mùåt phùèng àûáng ngang ài qua àónh choáp chên trong RCL1 bïn bïånh, Tip-CS laâ goác taåo búãi àûúâng thùèng nöëi àónh muái trong vaâ àónh choáp chên trong RCL1 bïn bïånh vúái mùåt phùèng doåc giûäa. Baãng 1. Caác biïën söë ào àaåc trïn phim CBCT Tïn biïën Àõnh nghôa Loaåi biïën Giaá trõ biïën aNCW Anterior nasal cavity width Àõnh lûúång mm (Àöå röång höëc muäi phña trûúác) pNCW Posterior nasal cavity width Àõnh lûúång mm (Àöå röång höëc muäi phña sau) aMBW Anterior maxillary basal width Àõnh lûúång mm (Àöå röång nïìn xûúng haâm trïn phña trûúác) pMBW Posterior maxillary basal width Àõnh lûúång mm (Àöå röång nïìn xûúng haâm trïn phña trûúác) Tip-CS Dental tipping cleft side Àõnh lûúång Àöå (Àöå nghiïng rùng bïn bïånh) Tip-NCS Dental tipping non-cleft side Àõnh lûúång Àöå (Àöå nghiïng rùng bïn laânh) aAW-CS Anterior alveolar width cleft side Àõnh lûúång mm (Àöå röång xûúng öí rùng bïn bïånh phña trûúác) aAW-NCS Anterior alveolar width non-cleft side Àõnh lûúång mm (Àöå röång xûúng öí rùng bïn laânh phña trûúác) pAW-CS Posterior alveolar width cleft side Àõnh lûúång mm (Àöå röång xûúng öí rùng bïn bïånh phña sau) pAW-NCS Posterior alveolar width non-cleft side Àõnh lûúång mm (Àöå röång xûúng öí rùng bïn laânh phña sau) Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
146 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 Hònh 1 Xaác àõnh mùåt phùèng (1) (ài qua vuâng cheä chên rùng cöëi lúán thûá nhêët haâm trïn bïn laânh) Hònh 2. Ào àaåc caác biïën söë aMBW, pMBW, aAW-CS, aAW-NCS, pAW-CS, pAW-NCS trïn mùåt phùèng (1). Hònh 3. Xaác àõnh mùåt phùèng (2). Ào àaåc biïën söë pNCW, Tip-NCS trïn mùåt phùèng (2) Möîi phim CBCT àûúåc ào búãi cuâng 1 nghiïn cûáu viïn. Phên tñch thöëng kï sûå thay àöíi mö cûáng sûã duång phûúng phaáp thöëng kï Mann – Whitney u test. Àöå tin cêåy 95%. Sûác maånh thöëng kï laâ 80%. Nghiïn cûáu naây àaä àûúåc Höåi àöìng àaåo àûác trong nghiïn cûáu Y sinh hoåc Àaåi hoåc Y dûúåc TP.HCM cho pheáp thûåc hiïån vúái maä söë: 21611 – ÀHYD. 3. KÏËT QUAÃ Nghiïn cûáu thûåc hiïån trïn töíng 16 bïånh nhên, bao göìm 10 nûä vaâ 6 nam. Àöå tuöíi trung bònh trong nghiïn cûáu laâ 10,5 ± 2,12 tuöíi. Thúâi gian vùån öëc núái röång trong khoaãng tûâ 2 – 4 tuêìn, trung ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 147 bònh laâ 17,44 ± 4,08 ngaây. Cùæn cheáo rùng sau 1 bïn chiïëm tó lïå cao 60%, cùæn cheáo rùng sau hai bïn chiïëm tó lïå 40%. Baãng 2. Sûå thay àöíi hònh thaái cung rùng haâm trïn ào trïn mêîu haâm 3D trûúác vaâ ngay sau khi kïët thuác vùån öëc núái röång (T0 – T1) Biïën söë T0 (n = 16) T1 (n = 16) T1-T0 (n = 16) p aNCW (mm) 24,96 ± 2,49 26,55 ± 2,55 1,59 ± 0,41 0,000* pNCW (mm) 30,07 ± 2,65 31,8 ± 2,74 1,81 ± 0,32 0,000* aMBW (mm) 24,39 ± 1,72 28,71 ± 1,69 4,05 ± 0,68 0,000* pMBW (mm) 36,24 ± 3,15 40,44 ± 3,37 4,20 ± 0,65 0,000* p: so saánh hai giaá trõ trung bònh vïì hònh thaái xûúng haâm trïn taåi thúâi àiïím T0 – T1, kiïím àõnh Mann-Whitney U *sûå khaác biïåt coá yá nghôa thöëng kï (p
148 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 mm nhiïìu hún so vúái àöå röång nïìn muäi phña trûúác tùng 1,59 ± 0,41 mm. Àöå röång nïìn XHT phña sau tùng lïn trung bònh 4,2 ± 0,65 mm nhiïìu hún so vúái àöå röång nïìn XHT phña trûúác tùng 4,05 ± 0,68 mm. Kïët quaã naây phuå húåp vúái nghiïn cûáu cuãa Figueiredo & cs (2016) nghiïn cûáu trïn 10 bïånh nhên KHM – VM toaân böå 1 bïn, àöå tuöíi trung bònh 11,1 tuöíi, àiïìu trõ bùçng khñ cuå Hyrax [3]. Tuy nhiïn theo nghiïn cûáu cuãa Veloso & cs (2020)[4] ghi nhêån àöå röång nïìn xûúng haâm trïn phña trûúác tùng nhiïìu hún phña sau (tûúng ûáng laâ 3,8 vaâ 3,1mm) khi nghiïn cûáu trïn 40 bïånh nhên KHM – VM toaân böå möåt bïn, àöå tuöíi trung bònh 11,1 tuöíi coá àiïìu trõ RME (nhûng khöng roä loaåi khñ cuå àaä sûã duång); sûå khaác biïåt naây coá thïí do söë lûúång mêîu trong nghiïn cûáu cuãa Veloso & cs lúán hún, cuäng nhû sûã duång loaåi khñ cuå núái röång xûúng haâm trïn coá cú chïë taác àöång khaác vúái khñ cuå Hyrax. Coá thïí thêëy sau àiïìu trõ bùçng khñ cuå núái röång xûúng haâm trïn àöå röång nïìn XHT tùng tûâ àoá giuáp caãi thiïån tònh traång heåp XHT theo chiïìu ngang, àùåc biïåt laâ úã bïånh nhên KHM – VM. Sau àiïìu trõ nong nhanh xûúng haâm trïn, àöå röång nïìn muäi úã bïånh nhên KHM – VM tùng, coá thïí giuáp tùng khaã nùng hö hêëp, giaãm thoái quen thúã miïång vöën laâ tònh traång hay gùåp úã bïånh nhên KHM – VM vaâ cuäng laâ yïëu töë goáp phêìn laâm trêìm troång hún tònh traång thiïíu saãn XHT. Tuy nhiïn viïåc tùng kñch thûúác höëc muäi chûa thïí àaánh giaá àûúåc laâ coá caãi thiïån khaã nùng hö hêëp úã muäi hay khöng. Gêìn àêy, àöång lûåc hoåc chêët loãng (computational fluid dynamics – CFD) àaä àûúåc sûã duång àïí àaánh giaá thöng khñ qua àûúâng thúã, bêët kïí hònh daång àûúâng thúã, CFD giuáp àaánh giaá luöìng khöng khñ qua àûúâng thúã chñnh xaác hún[5], vò vêåy coá thïí cêìn phaãi kïët húåp vúái CFD àïí àaánh giaá thöng khñ qua muäi trûúác vaâ sau àiïìu trõ núái röång XHT àïí àaánh giaá khaã nùng caãi thiïån thúã muäi úã bïånh nhên KHM – VM. Sau àiïìu trõ núái röång XHT, tûâ (baãng 2) ta thêëy coá sûå tùng àöå nghiïng RCL1 haâm trïn. Àöå nghiïng RCL1 haâm trïn úã bïn laânh tùng thïm trung bònh 2,04 ± 1,130 tùng nhiïìu hún úã bïn bïånh (1,60 ± 1,180); kïët quaã naây cuäng àöìng thuêån vúái nghiïn cûáu cuãa Figueiredo & cs (2016) [3]. Coá thïí thêëy maãnh XHT bïn laânh lúán hún bïn bïånh vò vêåy khi khñ cuå taác àöång lûåc lïn hai maãnh XHT thò bïn bïånh maãnh XHT coá xu hûúáng dõch chuyïín nhiïìu hún so vúái bïn bïånh, trong khi àoá, bïn laânh dõch chuyïín ñt hún vaâ buâ trûâ bùçng sûå nghiïng RCL1. Ta cuäng coá thïí thêëy sûå taác àöång naây khi so saánh àöå röång cung rùng bïn laânh vaâ bïn bïånh sau àiïìu trõ bùçng khñ cuå Hyrax, bïn laânh coá àöå dõch chuyïín ñt hún so vúái bïn bïånh caã úã phña trûúác vaâ phña sau. Mùåc duâ bïånh nhên KHM – VM toaân böå 1 bïn khöng coá àûúâng giûäa khêíu caái giûäa bïn bïånh vaâ bïn laânh, nhûng taác àöång chónh hònh xûúng, rùng vaâ xûúng öí rùng cuãa Hyrax coá veã rêët giöëng vúái nhûäng bïånh nhên khöng bõ dõ têåt coá àiïìu trõ cùæn cheáo rùng sau, cuå thïí laâ mûác àöå múã röång cung rùng, àöå röång nïìn muäi vaâ àöå nghiïng cuãa RCL1 sau àiïìu trõ RME laâ gêìn tûúng àöìng vúái kïët quaã cuãa taác giaã Garib & cs (2005)[6]. Caác maãnh haâm trïn xoay theo chiïìu ngang trong quaá trònh núái röång do caác khaáng lûåc khúáp nöëi quanh xûúng haâm trïn [7]. Àöå nghiïng cuãa caác rùng sau laâ kïët quaã cuãa sûå quay sang bïn cuãa caác àoaån haâm trïn kïët húåp vúái sûå dõch chuyïín sang bïn lúán hún cuãa thên rùng so vúái sûå dõch chuyïín choáp chên rùng [8]. 5. KÏËT LUÊÅN ÚÃ bïånh nhên khe húã möi – voâm miïång toaân böå möåt bïn, sau àiïìu trõ bùçng khñ cuå Hyrax ghi nhêån sûå gia tùng kñch thûúác àaáng kïí theo chiïìu ngang vïì àöå röång höëc muäi, nïìn xûúng haâm tûâ sau ra trûúác; sûå thay àöíi àöå nghiïng rùng cöëi lúán thûá nhêët bïn laânh nhiïìu hún bïn bïånh, ngûúåc laåi àöå röång xûúng öí rùng bïn bïånh tùng nhiïìu hún bïn laânh,... àiïìu àoá giuáp cho baác sô lêm saâng coá thïí thûåc hiïån gheáp xûúng, chónh nha vaâ caác bïånh nhên coá thïí coá àûúåc chûác nùng, caã thêím myä. ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 149 TAÂI LIÏåU THAM KHAÃO [1] D. S. F. Figueiredo et al., “Dentoskeletal effects of 3 maxillary expanders in patients with clefts: a cone-beam computed tomography study,” (in ta), vol. 146, no. 1, pp. 73-81, 2014. [2] Y.-K. Choi, S.-B. Park, Y.-I. Kim, and W.-S. Son, “Three-dimensional evaluation of midfacial asymmetry in patients with nonsyndromic unilateral cleft lip and palate by cone-beam computed tomography,” (in ta), The korean journal of orthodontics, vol. 43, no. 3, pp. 113-119, 2013. [3] D. S. Figueiredo et al., “Effects of rapid maxillary expansion in cleft patients resulting from the use of two different expanders,” (in ta), Dental Press J Orthod, vol. 21, no. 6, pp. 82-90, 2016. [4] N.C. Veloso et al., “Three-dimensional nasal septum and maxillary changes following rapid maxillary expansion in patients with cleft lip and palate: A case-series analysis,” (in ta), The Angle Orthodontist, vol. 90, no. 5, pp. 672-679, 2020. [5] T. Iwasaki et al., “Rapid maxillary expansion effects of nasal airway in children with cleft lip and palate using computational fluid dynamics,” (in ta), Orthodontics craniofacial research vol. 22, no. 3, pp. 201-207, 2019. [6] D.G. Garib, J. F. C. Henriques, G. Janson, M. R. Freitas, and R. A. Coelho, “Rapid maxillary expansion—tooth tissue-borne versus tooth-borne expanders: a computed tomography evaluation of dentoskeletal effects,” (in ta), The Angle Orthodontist, vol. 75, no. 4, pp. 548-557, 2005. [7] T. Al-Gunaid et al., “Relapse tendency in maxillary arch width in unilateral cleft lip and palate patients with different maxillary arch forms,” (in ta), vol. 45, no. 3, pp. 278-283, 2008. [8] A. Abate, D. Cavagnetto, F. M. E. Rusconi, P. Cressoni, and L. Esposito, “Safety and Effects of the Rapid Maxillary Expander on Temporomandibular Joint in Subjects Affected by Juvenile Idiopathic Arthritis: A Retrospective Study,” (in ta), Children (Basel), vol. 8, no. 1, 2021. Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686