B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐI HỌC SƢ PHẠM HÀ NI
------
MAI TH LÊ HI
DY HC TÍCH HP LCH SỬ, ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG
TRONG MÔN LCH S VÀ ĐỊA LÍ CHO HC SINH TIU HC
TNH PHÚ YÊN
Chuyên ngành: LL và PPDH Tiu hc
Mã s: 9.14.01.10
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DC HC
Hà Ni - 2020
Công trình đƣợc hoàn thành ti:
TRƢỜNG ĐI HỌC SƢ PHẠM HÀ NI
Ngƣời hƣớng dn khoa hc:
1. PGS.TS. Nguyn Tuyết Nga
2. PGS. TS. Nguyn Th Thn
Phn bin 1: PGS.TS Nguyn Th Tính
Trưng Đại học Sư phạm Thái Nguyên
Phn bin 2: PGS. TS Trn Đc Minh
Trường Cao đẳng Sư phạm Nam Định
Phn bin 3: PGS. TS Phó Đức Hòa
Trường Đại học Sư phạm Hà Ni
Lun án s đƣc bo v trƣc Hi đng chm lun án cp Trƣng, hp ti:
Trường Đại học Sư phạm Hà Ni
vào hồi …….. giờ, ngày …….., tháng ………, năm ……………
Có th tìm hiu lun án ti:
-
Thư viện Quốc gia
-
Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
1
MỞ ĐẦU
1. do chọn chủ đề
S phát trin kinh tế xã hi Việt Nam trên con đường công nghip hóa, hiện đại hóa
đất nước đòi hỏi giáo dc phải đổi mi mc tiêu, ni dung phương pháp giáo dc. Đặc
bit, giáo dc ph thông phi tp trung vào phát trin trí tu, th chất đồng thi hình thành
phm chất, năng lực của người công dân; nâng cao kĩ năng, năng lực thc hành và vn dng
kiến thc vào thc tế; phát trin kh năng sáng tạo, t hc. Vic dy hc tích hp lch s,
địa địa phương (LSĐLĐP) vào bài học giúp làm hơn các phn ca lch sử, địa ca
Vit Nam Nhng kiến thc giá tr thc tin này giúp HS kh năng vận dng vào cuc
sng hàng ngày, vào công việc lao động sn xut tại địa phương, đồng thi góp phn giáo
dc cho HS tình cm đối với quê hương, đất nước, ý thc trách nhiệm nghĩa vụ cao c
ca người công dân đi vi quê hương đt nưc.
Thực tế hiện nay cho thấy, việc tích hợp LSĐLĐP chưa thể hiện rõ trong SGK và sách
giáo viên, nên nhiều nơi GV chưa thực hiện được việc tích hợp hiệu quả. Phần lớn các GV
không giảng dạy các tiết lịch sử, địa địa phương, mặc các tiết học này được qui định
trong phân phối chương trình. Trong các tiết lịch sử, địa lí địa phương của chương trình, các
GV thường chưa khai thác triệt để nội dung địa phương, các hình thức tổ chức dạy học chưa
phát huy tính tích cực học tập của HS. Trên thực tế, GV thường chỉ dạy dựa trên những kinh
nghiệm, những tài liệu GV HS sưu tầm được nên hiệu quả các kiến thức địa phương
đưa vào bài học chưa cao, chưa liên hệ trực tiếp đến nơi HS sinh sống. Bên cạnh đó, những
nghiên cứu về dạy học LSĐLĐP tiểu học n ít, GV không hướng dẫn về qui trình,
biện pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP và khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu.
Từ những bối cảnh như trên, chúng tôi quyết định chọn vấn đề “Dạy học tích hợp lịch
sử, địa địa phương trong môn Lịch sử Địa cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên”
làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
2.1. Khách th nghiên cu:
- Quá trình dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học.
2.2. Đối tưng nghiên cu:
- Qui trình biện pháp tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử Địa
lí cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên.
3. Phm vi nghiên cu
- Ni dung nghiên cu: Đề tài tp trung tìm hiu lch sử, địa lí tnh Phú Yên, quá trình
dy hc tích hp ni dung này trong môn Lch s Địa lí tiu hc kết ni với chương
trình mới đặc bit là phm chất và năng lực.
- Địa bàn điu tra: Giáo vn hc sinh khi lp 4, 5 20 tng tiu hc tnh Phú n.
- Địa điểm thc nghim: trưng Tiu hc Lc Long Quân - thành ph Tuy Hòa, trưng
Tiu học Sơn Hà - huyện Sơn Hòa, trường Tiu học Âu Cơ - th xã Sông Cu.
4. Mục đích nghiên cu
Đề tài nghiên cứu xây dựng qui trình và đề xuất các bin pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP
trong môn Lịch sử và Địa lí nhằm nâng cao kết quả học tập nội dung này cho HS tiểu học tỉnh
Phú Yên.
2
5. Nhim v nghiên cu
- Tìm hiểu sở lun v dy hc tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch s Địa
tiu hc.
- Khảo sát thực trạng dạy học tích hợp LSĐLĐP một số trường tiểu học trên địa bàn
tỉnh Phú Yên.
- Xây dựng qui trình dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí.
- Đề xuất các biện pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử Địa cho
HS tiểu học tỉnh Phú Yên
- Kho nghim thc nghim sư phm nhm kim chng gi thuyết khoa hc ca đ i.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận
Thu thp, phân tích, tng hợp, đánh giá các tài liệu v m hc, giáo dc hc,
phương pháp dạy hc b môn, dy hc tích hp các tài liu liên quan để y dựng
s lí lun ca đ tài.
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Tìm hiểu thực trạng của việc dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí
ở tiểu học tỉnh Phú Yên qua điều tra, phỏng vấn, quan sát, …
- Nhóm các phương pháp bổ trợ: Đề tài sử dụng phương pháp thống toán học
trong xửcác số liệu thu thập; phần mềm SPSS và Excel để phân tích kết quả điều tra thực
trạng, thực nghiệm sư phạm.
7. Gi thuyết khoa hc
Nếu y dựng được qui trình các biện pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn
Lịch sử Địa lí phù hợp với HS tiểu học Phú Yên áp dụng chúng một cách linh hoạt,
hiệu quả, đảm bảo các nguyên tắc dạy học ch hợp thì kết quả học tập LSĐLĐP sẽ được
nâng cao.
8. Đóng góp của lun án
8.1. Về lí luận
- H thng hóa mt s vấn đề lí lun v tích hp và dy hc tích hp.
- Xây dựng các nguyên tắc, qui trình dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử
Địa lí ở tiểu học.
- Đề xuất c biện pháp dạy họcch hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa tiểu học
8.2. Về thực tiễn
- Đánh giá khái quát thực trạng về nội dung, phương pháp nh thức tổ chức dạy
học tích hợp LSĐLĐP một số trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Phú Yên hiện nay; trên
sở đó chỉ ra những bất cập, hạn chế trong tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP của GV và tìm
hiểu nguyên nhân.
- y dựng được nội dung LSĐLĐP tỉnh Phú Yên phù hợp với chương trình môn Lịch
sử và Địa lí và đặc điểm HS tiểu học tỉnh Phú Yên.
- Tiến hành tổ chức thực nghiệm dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa
lí ở một số trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
9. Những luận điểm bảo vệ
- Dy hcch hợp LLĐP là cần thiết và phù hp vi mc tu chương trình tiu hc.
- Dạy học tích hợp LSĐLĐP không chỉ được hình thành rèn luyện qua các hoạt
3
động học tập trên lớp còn được trải nghiệm thông qua thực tiễn tại địa phương nơi HS
đang sinh sống.
- Dạy học tích hợp LSĐLĐP tỉnh Phú Yên trong môn Lịch sử Địa qua vic vận
dụng qui trình các biện pháp tổ chức DHTH phù hợp con đường đem lại hiệu quả cho
việc dạy học LSĐLĐP cho HS tiểu học tỉnh Phú Yên.
10. Cu trúc ca lun án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
chính của luận án được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1. sở khoa học của việc dạy học tích hợp lịch sử, địa địa phương trong
môn Lịch sử và Địa lí ở trường tiểu học.
Chương 2. Qui trình và biện pháp dạy học tích hợp lịch sử, địa địa phương trong
môn Lịch sử và Địa lí cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên.
Chương 3. Khảo nghiệm và thực nghiệm sư phạm.
CHƢƠNG 1.
CƠ S KHOA HC CA VIC DY HC TÍCH HP LCH SỬ, ĐỊA LÍ ĐỊA
PHƢƠNG TRONG MÔN LỊCH S VÀ ĐỊA LÍ TRƢNG TIU HC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Dạy học tích hợp
1.1.1.1. Trên thế giới
Dạy học tích hợp (DHTH) đã đang một trào lưu phạm hiện đại bên cạnh các
trào u phạm khác như: dạy học theo dự án, dạy học giải quyết vấn đề, dạy học phân
hóa, dạy học tương tác….
Có nhiu quan đim khác nhau v vấn đề y trong chương trình môn học, nhưng tu
chung các tác gi đều chia DHTH thành nhiu nhóm vi các dng và các cách tích hp khác
nhau như:
- Xavier Roegiers chia DHTH ra 4 cách với 2 nhóm là: đưa ra những ứng dụng
chung cho nhiều môn học và phối hợp quá trình học tập của nhiều môn học với nhau
- Quan điểm ca Susan M.Drake cho rng 5 cách y dựng chương trình tích hp
theo mức độ tích hợp tăng dần (Quan điểm y thng nht với quan điểm ca Xavier
Roegiers), đó là: Tích hợp trong ni b môn hc, Kết hp lng ghép, Tích hợp đa môn, Tích
hp liên môn, Tích hp xuyên môn
- Theo D‟Hainaut, 4 quan điểm tích hợp khác nhau đi vi các môn học như sau:
Ni b môn hc, Đa môn, Liên môn, Xuyên môn.
Như vậy, trong bối cảnh nghiên cứu đề tài, chúng tôi sử dụng quan điểm tích hợp
hình thức kết hợp lồng ghép để thực hiện dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử
Địa lí ở tiểu học.
Trong chương trình, các môn học cũng nhiều hình thức tích hợp. Trong môn Khoa
học hội/Tìm hiểu hội nhiều quốc gia như M, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New
Zealand... cũng thhiện hình thức tích hợp lồng ghép.nội dung lịch sử địa được
biên soạn tích hợp vào trong các môn học khác nhau hay được biên soạn thành môn học độc
lập thì nội dung LSĐLĐP cũng được thiết kế tích hợp o dạy học dựa trên các chủ đề,
chương trình khung của quốc gia, bang,…