intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Đề án tốt nghiệp: Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST
Báo xấu
109
lượt xem 34
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tỷ giá hối đoái là một phạm trù kinh tế tổng hợp có liên quan đến các phạm trù kinh tế khác và đóng vai trò như là một công cụ có hiệu lực, có hiệu quả trong việc tác động đến quan hệ kinh tế đối ngoại của mỗi nước, đồng thời là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với chính sách tiền tệ quốc gia. Đã bao thời nay, loài người đã và đang tiếp tục đứng trước một vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt này và cố gắng tiếp cận nó, mong tìm ra...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt Nam

  1. Đề tài: "Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt Nam".
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. A - Lêi më ®Çu Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp cã liªn quan ®Õn c¸c ph¹m trï kinh tÕ kh¸c vµ ®ãng vai trß nh­ lµ mét c«ng cô cã hiÖu lùc, cã hiÖu qu¶ trong viÖc t¸c ®éng ®Õn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mçi n­íc, ®ång thêi lµ yÕu tè cùc kú quan träng ®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. §· bao thêi nay, loµi ng­êi ®· vµ ®ang tiÕp tôc ®øng tr­íc mét vÊn ®Ò cã tÇm quan träng ®Æc biÖt nµy vµ cè g¾ng tiÕp cËn nã, mong t×m ra mét nhËn thøc ®óng ®¾n ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh vµ ®­a vµo vËn hµnh trong thùc tÕ mét tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp, nh»m biÕn nã trë thµnh mét c«ng cô tÝch cùc trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ ë mçi n­íc. Tû gi¸ hèi ®o¸i, nh­ c¸c nhµ kinh tÕ th­êng gäi lµ mét lo¹i "gi¸ cña gi¸" , bÞ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè vµ rÊt khã nhËn thøc, xuÊt ph¸t tõ tÝnh trõu t­îng vèn cã cña b¶n th©n nã. Tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng ph¶i chØ lµ c¸i g× ®ã ®Ó ng¾m mµ tr¸i l¹i, lµ c¸i mµ con ng­êi cÇn ph¶i tiÕp cËn hµng ngµy, hµng giê, sö dông nã trong mäi quan hÖ giao dÞch quèc tÕ, trong viÖc sö lý nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ liªn quan ®Õn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ trong n­íc vµ quèc tÕ. Vµ do vËy, nhËn thøc mét c¸ch ®óng ®¾n vµ sö lý mét c¸ch phï hîp mét c¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét nghÖ thuËt. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay, khi mµ qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®· bao trïm tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ trong cuéc sèng, th× sù gia t¨ng cña hîp t¸c quèc tÕ nh»m ph¸t huy vµ sö dông nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®· lµm cho viÖc qu¶n lý ®êi sèng kinh tÕ cña ®Êt n­íc vµ lµ mèi quan t©m ®Æc biÖt cña chÝnh phñ c¸c n­íc trong qu¸ tr×nh phôc h­ng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc nh­ vËy. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn ®©y, Em chän ®Ò tµi cña m×nh lµ "Mét sè vÊn ®Ò vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam". TËp ®Ò ¸n ®­îc chia lµm 2 phÇn chÝnh. Nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt chung ( ch­¬ng I ) Nh÷ng chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam ( ch­¬ng II ) Do ®Ò ra, ch­¬ng I sÏ chiÕm phÇn lín tËp ®Ò ¸n. ë ch­¬ng II. Vµ em sÏ cè g¾ng tr×nh bÇy vµ thÓ hiÖn nh÷ng g× ®· ®Ò cËp trong ch­¬ng I. D­íi ®©y em xin tr×nh bÇy néi dung ®Ò ¸n cña m×nh.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Néi dung Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt chung I. Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ sù h×nh thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i 1. Tû gi¸ hèi ®o¸i: HÇu hÕt mçi quèc gia hay mét nhãm quèc gia liªn kÕt (nh­ liªn minh Ch©u ¢u) ®Òu cã ®ång tiÒn riªng cña m×nh. ViÖt nam cã tiÒn ®ång (VN§) Trung quèc cã Nh©n d©n tÖ (CNY), Mü cã Dollar (USD). Mèi liªn hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc, c¸c nhãm n­íc víi nhau mµ tr­íc hÕt lµ quan hÖ mua b¸n trao ®æi ®Çu t­ dÉn ®Õn viÖc cÇn cã sù trao ®æi ®ång tiÒn cña c¸c n­íc kh¸c nhau víi nhau, ®«ng tiÒn nµy ®æi lÊy ®«ng ftiÒn kia, tõ ®è ta cã thÓ nãi r»ng: tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña mét n­íc tÝnh b»n tiÒn tÖ cña mét n­íc kh¸c. Th«ng th­êng, thuËt ng÷ "Tû gi¸ hèi ®o¸i" ®­îc ngÇm hiÓu lµ sè l­îng ®¬n vÞ tiÒn néi tÖ cÇn thiÕt ®Ó mua mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ, tuy nhiªn ë Mü vµ Anh ®­îc sö dông theo nghÜa ng­îc l¹i: sè l­îng ®¬n vÞ ngo¹i tÖ cÇn thiÕt ®Ó mua mét ®ång USD hoÆc ®ång b¶ng Anh; vÝ dô: ë Mü 0,8 xu/USD. C¸c nhµ kinh tÕ th­êng ®Ò cËp ®Õn hai lo¹i tû gia hèi ®o¸i: - Tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa (en): ®©y lµ tû gi¸ h«Ý ®o¸i ®­îc biÕt ®Õn nhiÒu nhÊt do ng©n hµng nhµ n­íc c«ng bè trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng hµng ngµy. - Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ (er) ®­îc x¸c ®Þnh er = en * P /P nf Pn: chØ sè gi¸ trong n­íc Pf: chØ sè gi¸ n­íc ngoµi Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ lo¹i trõ ®­îc sù ¶nh h­ëng cña chªnh lÖch l¹m ph¸t gi÷a c¸c n­íc vµ ph¶n ¸nh ®óng swsc mua vµ søc c¹nh tranh cña mét n­íc. 2. Sù h×nh thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i a- CÇu vÒ tiÒn trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi Cã cÇu vÒ tiÒn cña n­íc A trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi khi d©n c­ tõ c¸c n­íc kh¸c mua hµng ho¸ vµ dÞc vô ®­îc s¶n xuÊt ra t¹i n­íc A. Mét n­íc xuÊt khÈu cµng nhiÒu th× cÇu ®èi víi ®ång tiÒn n­íc ®ã cµng lín trªn thÞ tr­êng ngoÞa hèi. §­êng cÇu vÒ mét lo¹i tiÒn lµ hµm cña tû gi¸ hèi ®o¸i cña nã xuèng dè phÝa bªn ph¶i, ®iÒu nµy cho thÊy nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i cµng cao th× hµng ho¸ cña n­íc Êy cµng trë lªn ®¾t h¬n ®èi víi nh÷ng ng­êi n\íc ngoµi vµ Ýt hµng ho¸ xuÊt khÈu h¬n 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b- Cung vÒ tiÒn trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi §Ó nh©n d©n n­íc A mua ®­îc c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ë n­íc B hä ph¶i mua mét l­îng tiÒn ®ñ lín cña n­íc B, b»ng viÖc dïng tiÒn n­íc A ®Ó tr¶. L­îng tiÒn nµy cña n­íc A khi Êy b­íc vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. §­êng cung vÒ tiÒn lµ mét hµm cña tû gi¸ hèi ®o¸i cña nã, dèc lªn trªn vÒ phÝa ph¶i. Tû gi¸ hèi ®o¸i cµng cao th× hµng ho¸ n­íc ngoµi cµng rÎ vµ hµng ho¸ ngo¹i ®­îc nhËp khÈu ngµy cµng nhiÒu. C¸c tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc x¸c ®Þnh chñ yÕu th«ng qua c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng cña cung vµ cÇu. BÊt kú c¸i g× lµm t¨ng cÇu vÒ mét ®ång tiÒn hoÆc lµm gi¶m cung cña nã ®Òu cã xu h­íng lµm cho tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn. BÊt kú c¸i g× lµm gi¶m cÇu vÒ mét ®ång tiÒn hoÆc lµm t¨ng cung ®ång tiÒn Êy trªn c¸c thÞ tr­êng ngo¹i hèi sÏ h­íng tíi lµm cho gi¸ trÞ trao ®æi cña nã gi¶m xuèng ë h×nh vÏ d­íi, ta thÊy ®­îc tû gÝa hèi ®o¸i c©n b»ng Lo cña ®ång ViÖt Nam vµ ®ång USD Mü th«ng qua giao ®iÓm S vµ D. L USD § S Lo D Qo Q(®) 2. Ph©n lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i Trong thùc tÕ tuú tõng n¬i tõng lóc khi quan t©m ®Õn mét khÝa c¹nh nµo ®ã cña tû gÝa hèi ®o¸i ng­êi ta th­êng gäi ®Õn tªn ®Õn lo¹i tû gi¸ ®ã. Do vËy cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i. Dùa vµo nh÷ng c¨n cø kh¸c nhau ng­êi ta chia ra nhiÒu lo¹i tû gi¸ kh¸c nhau: a- C¨n cø vµo ph­¬ng tiÖn chuyÓn ngo¹i hèi, tû gi¸ ®­îc chia ra lµm hai lo¹i 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. -Tû gi¸ ®iÖn hèi mµ tû gÝa mua b¸n ngo¹i hèi mµ ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm chuyÓn ngo¹i hèi b»ng ®iÖn( telegraphic transfer -T/T) -Tû gi¸ th­ hèi: lµ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi mµ ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm chuyÓn ngo¹i hèi b»ng th­ ( mail transfen M/T) b- C¨n cø vµo chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi, tû gi¸ hèi ®o¸i chia ra c¸c lo¹i - Tû gi¸ chÝnh thøc: lµ tû gi¸ do nhµ N­íc c«ng bè ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së ngang gi¸ vµng. -Tû gi¸ tù do lµ tû gi¸ h×nh thµnh tù ph¸t trªn thÞ tr­êng do quan hÖ cung cÇu qui ®Þnh . - Tû gi¸ th¶ næi lµ tû gi¸ h×nh thµnh tù ph¸t trªn thÞ tr­êng vµ nhµ n­íc kh«ng can thiÖp vµo sù h×nh thµnh vµ qu¶n lý tû gi¸ nµy. - Tû gi¸ cè ®Þnh lµ tû gi¸ kh«ng biÕn ®éng trong ph¹m vi thêi gian nµo ®ã. c- C¨n cø vµo ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ, tû gi¸ ®­îc chia ra c¸c lo¹i: - Tû gi¸ sÐc lµ tû gi¸ mua b¸n c¸c lo¹i sÐc ngo¹i tÖ. - Tû gi¸ hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay lµ tû gi¸ mua b¸n c¸c lo¹i hèi phiÕu cã kú h¹n b»ng ngo¹i tÖ. - Tû gi¸ chuyÓn kho¶n lµ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi trong ®ã viÖc chuyÓn kho¶n ngo¹i hèi kh«ng ph¶i b»ng tiÒn mÆt, b»ng c¸ch chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng. - Tû gi¸ tiÒn mÆt lµ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi mµ viÖc chuyÓn tr¶ ngo¹i hèi b»ng tiÒn mÆt. d- C¨n cø vµo thêi ®iÓm mua b¸n ngo¹i hèi: - Tû gi¸ më cöa: lµ tû gi¸ vµo ®Çu giê giao dÞch hay tû gi¸ mau b¸n ngo¹i hèi cña chuyÕn giao dÞch ®Çu tiªn trong ngµy. - Tû gi¸ ®ãng cöa: lµ tû gi¸ vµo cuèi giê giao dÞch hay tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi cña chuyÕn giao dÞch cuèi cïng trong ngµy. - Tû gi¸ giao nhËn ngay: lµ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi mµ viÖc giao nhËn ngo¹i hèi sÏ ®­îc thùc hiÖn chËm nhÊt trong 2 ngµy lµm viÖc. - Tû gi¸ giao nhËn cã kú h¹n: lµ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i hèi mµ viÖc giao nhËn ngo¹i hèi sÏ ®­îc thùc hiÖn theo thêi h¹n nhÊt ®Þnh ghi trong hîp ®ång(cã thÓ lµ 1,2,3 th¸ng sau). e- c¨n cø vµo nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i hèi cña ng©n hµng tû gi¸ chia ra lµm hai lo¹i: 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Tû gi¸ mua: lµ tû gi¸ mµ ng©n hµng mua ngo¹i hèi vµo. - Tûg Ýa b¸n: lµ tû gi¸ mµ ng©n hµng b¸n ngo¹i hèi ra. II- Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi tû gi¸ hèi ®o¸i: 1- C¸n c©n th­¬ng m¹i: trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng ®æi nÕu nhËp khÈu cña mét n­íc t¨ng th× ®­êng cung vÒ tiÒn cña n­íc Êy sÏ dÞch chuyÓn vÒ phÝa bªn ph¶i, tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m xuèng; nÕu xuÊt khÈu t¨ng th× ®­êng cÇu vÒ tiÒn cña n­íc Êy sÏ dÞch chuyÓn sang tr¸i tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn. 2- Tû gi¸ l¹m ph¸t t­¬ng ®èi: nÕu tû lÖ l¹m ph¸t cña mét n­íc cao h¬n tû lÖ l¹m ph¸t cña mét n­íc kh¸c th× n­íc ®ã sÏ cÇn nhiªï tiÒn h¬n ®Ó mua mét l­îng tiÒn nhÊt ®Þnh cña n­íc kia. §iÒu nµy lµm cho cung tiÒn dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m xuèng. 3- Sù vËn ®éng cña vèn: khi ng­êi n­íc ngoµi mua tµi s¶n tµi chÝnh, l·i suÊt cã ¶nh h­ëng m¹nh. Khi l·i suÊt cña mét n­íc t¨ng lªn mét c¸ch t­¬ng ®èi so víi n­íc kh¸c th× c¸c tµi s¶n cña nã t¹o ra tû lÖ tiÒn lêi cao h¬n vµ cã nhiÒu ng­êi d©n n­íc ngoµi muèn mua tµi s¶n Êy. §iÒu nµy lµm cho ®­êng cÇu vÒ tiÒn cña n­íc ®ã dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ lµm t¨ng tû gi¸ hèi ®o¸i cña nã. §©y lµ mét trong nh÷ng ¶nh h­ëng quan träng nhÊt tíi tû gi¸ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn cao. 4- Dù tr÷, ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, ®Çu c¬: tÊt c¶ ®Òu cã thÓ lµm dÞch chuyÓn ®­êng cung vµ cÇu tiÒn tÖ. §Çu c¬ cã thÓ g©y ra nh÷ng thay ®æi lín vÒ tiÒn, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ m¸y tÝnh hiÖn ®¹i cã thÓ trao ddæi hµng tû USD gi¸ trÞ tiÒn tÖ mçi ngµy. Trªn ®©y lµ 4 nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y lªn sù dÞch chuyÓn ®­êng cung vµ cÇu trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi. Sù dÞch chuyÓn nµy ®Õn l­ît nã sÏ g©y ra nh÷ng dao ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i, vµ nh­ vËy ph¶n øng d©y chuyÒn, nh÷ng biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i l¹i t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ trong n­íc. III- T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn nÒn kinh tÕ 1-Thùc tr¹ng t¸c ®éng cña tû gi¸ ®èi víi c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh, ng©n s¸ch thêi gian qua. 1.1-Thùc tr¹ng quan hÖ gi÷a tû gi¸ víi ng©n s¸ch: Mäi sù biÕn ®éng cña c¸c lo¹i tû gi¸ ®Òu t¸c ®éng trùc tiÕp tíi thu chi ng©n s¸ch. Tr­íc n¨m 1990 nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ kÕt to¸n néi bé, møc tû gi¸ nhµ n­íc c«ng bè th­êng cè ®Þnh trong thêi gian t­¬ng ®èi dµi. ë thêi ®iÓm c«ng bè møc tû gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi møc gi¸ trªn thÞ tr­êng vµ t×nh h×nh søc mua cña ®ång tiÒn tÝnh chung thêi kú 1985- 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1988, 1róp mua trªn d­íi 1.500VND hµng xuÊt khÈu, 1USD trªn d­íi 3.000VND, trong khi ®ã tû gi¸ kÕt to¸n néi bé thanh to¸n trong quan hÖ xuÊt nhËp khÈu gi÷u møc 150VND/Róp vµ 225VND/USD. Nh×n chung 1Róp hµng xuÊt khÈu ph¶i bï lç 1.350VND vµ 1USD ph¶i bï 2.775VND. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n¨m 1987lµ 650 triÖu R-USD trong ®ã khu vùc ®ång Róp 500 triÖu vµ khu vùc ®ång USD 150 triÖu, Ng©n s¸ch nhµ n­íc ®· ph¶i bï lç 900 tû. §èi víi c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng cµng giao nhiÒu hµng xuÊt khÈu ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô víi b¹n, th× ng©n s¸ch nhµ n­íc cµng ph¶i bï lç nhiÒu. Ng©n s¸ch nµh n­íc kh«ng bï lç ®ñ hoÆc chËm trÔ trong viÖc thanh to¸n th× c«ng nî gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ngµnh cµng t¨ng vµ cµng thiÕu vèn ®Ó tiÕp tôc kinh doanh. §èi víi hµng nhËp, th× khi vËt t­ nguyªn liÖu thiÕt bÞ vÒ n­íc nhµ n­íc ®øng ra ph©n phèi cho c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n víi møc gi¸ thÊp (phï hîp víi møc tû gi¸ 150 VN§/Róp vµ 225VND/USD nªu trªn). Nh­ vËy, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc ph©n phèi c¸c lo¹i vËt t­,nguyªn liÖu ®ã th× ®­îc h­ëng phÇn gi¸ thÊp cßn ng©n s¸ch nhµ n­íc l¹i kh«ng thu ®­îc chªnh lÖch gi¸. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tû gi¸ kÕt to¸n néi bé trong thanh to¸n xuÊt - nhËp khÈu vµ bï lç hµng xuÊt khÈu ®ã lµ: - NÕu thùc hiÖn nghiªm träng nghÜa vô giao hµng xuÊt khÈu cho b¹n ®Ó cã thÓ ®­a hµng nhËp vÒ ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, th× møc lç cña ng©n s¸ch cho hµng xuÊt khÈu lín g©y trë ng¹i cho viÖc ®iÒu hµnh ng©n s¸ch - NÕu tr× ho·n cho viÖc thùc hiÖn nghÜa vô giao hµng xuÊt khÈu nh­ng trong khi ®ã vÉn yªu cÇu b¹n giao hµng nhËp cho ta theo tiÕn ®é, th× viÖc bï lç hµng xuÊt khÈu ®­îc gi¶m ë møc ®é nhÊt ®Þnh, nh­ng nghÜa vô nî cña ta víi b¹n l¹i t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tû gi¸ qui ®Þnh thÊp nªn c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n cã ngo¹i tÖ kh«ng b¸n ngo¹i tÖ cho ng©n hµng, v× lµm nh­ vËy sÏ bÞ mÊt l·i. C¸c tæ chøc ®¹i diÖn n­íc ngoµi hoÆc c¸ nh©n n­íc ngoµi còng kh«ng chuyÓn tiÒn tµi kho¶n ë ng©n hµng ë chi tiªu mµ th­êng ®­a hµng tõ n­íc ngoµi vµo hoÆc sö dông ngo¹i tÖ tiÒn mÆt trùc tiÕp trªn thÞ tr­êng. Do ®ã c¬ chÕ tû gi¸ cña thêi kú nµy ®· trë thµnh mét yÕu tè t¹o cho ngo¹i tÖ bÞ th¶ næi, mua b¸n trªn thÞ tr­êng trong n­íc. Thùc tÕ nµy võa g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ cho Nhµ n­íc võa lµm ph¸t sinh thªm nh÷ng tiªu cùc trong ®êi sèng x· héi. §ång thêi nã t¸c ®éng trë l¹i tû gi¸ kÕt to¸n néi bé vµ lµm cho tû gi¸ gi÷a ®ång néi tÖ gi÷a c¸c ®ång ngo¹i tÖ diÔn biÕn phøc t¹p thªm. Tõ t×nh h×nh trªn cho thÊy, tr­íc n¨m 1989 tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ do nhµ n­íc qui ®Þnh kh«ng tÝnh ®Õn biÕn ®éng gi¸ trªn thÞ tr­êng ®ang bÞ tr­ît ng· nghiªm träng, nªn ®· lµm cho møc bï lç hµng xuÊt khÈu trong ng©n s¸ch qu¸ lín, g©y khã kh¨n trong viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ng©n s¸ch vµ thùc hiÖn nghÜa vô giao hµng mµ ta ®· cam kÕt víi n­íc ngoµi, ngo¹i tÖ bÞ rèi lo¹n, Nhµ n­íc kh«ng ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ®­îc. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tû gi¸ hèi ®o¸i bÞ bãp mÐo so víi thùc tÕ ®· khiÕn cho thu chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng ph¶n ¸nh ®óng nguån thu tõ n­íc ngoµi vµ c¸c kho¶n cÊp ph¸t cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã sö dông ngo¹i tÖ. ViÖc t¹o ra mét tû gi¸ chÝnh thøc t­ëng lµ gi÷ gi¸ trÞ ®ång ViÖt Nam so víi ngo¹i tÖ ®Ó kÕ ho¹ch ho¸ vµ æn ®Þnh kinh tÕ, nh­ng thùc chÊt lµ ®Èy xuÊt khÈu ViÖt Nam vµo ngâ côt, kh«ng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ ®Èy m¹nh hµng xuÊt khÈu, hÖ qu¶ lµ c¸n c©n th­¬ng m¹i bÞ nhËp siªu nghiªm träng, ng©n s¸ch Nhµ n­íc ph¶i g¸nh chÞu thªm c¸c thua thiÖt. Khi buéc ph¶i th¶ næi vµ ph¸ gi¸ m¹nh ®· lµm cho chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ lîi nhuËn bÞ gi¶m, do ®ã møc thu tõ thuÕ lîi tøc cña c¸c tæ chøc kinh tÕ cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng bÞ ¶nh h­ëng. MÆt kh¸c, c¸c kho¶n chi tiªu cho c¸c c¬ quan vµ tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc cÊp còng ®­îc t¨ng lªn t­¬ng øng víi møc mÊt gi¸ cña ®ång néi tÖ. T×nh h×nh ®ã ®· t¸c ®éng ®Õn yÕu tè lµm t¨ng béi chi ng©n. Tõ n¨m 1989, cïng víi c¸c c¶i c¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh, tiÒn tÖ, Nhµ n­íc ®· bá chÕ ®é tû gi¸ tr­íc ®©y (tû gi¸ kÕt to¸n néi bé) , gi¶m c¨n b¶n bï lç cho ho¹t ®éng xuÊt - nhËp khÈu vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸ s¸t víi tû gi¸ thÞ tr­êng. Ng©n hµng nhµ n­íc c«ng bè tû gi¸ chÝnh thøc cña VN§ víi c¸c ngo¹i tÖ m¹nh, nhÊt lµ víi USD trªn c¬ së ®ã c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i x©y dùng vµ c«ng bè tû gi¸ hµng ngµy víi biªn ®é chªnh lÖch cho phÐp (kho¶ng 5%) so víi tû gi¸ chÝnh thøc. VÒ mÆt ng©n s¸ch Nhµ n­íc, chÝnh s¸ch mét tû gi¸ hèi ®o¸i s¸t víi thÞ tr­êng khiÕn cho viÖc tÝnh to¸n thu chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ph¶n ¸nh trung thùc vµ chÝnh x¸c h¬n, kh«ng bÞ bãp mÐo. Tû gi¸ ®ã gãp phÇn lµm cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vay nî vµ tr¶ nî n­íc ngoµi tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc thuËn lîi h¬n vµ cã c¬ së v÷ng ch¾c h¬n. * MÆc dï cã nh÷ng thµnh c«ng rÊt ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i tÖ, nh­ng vÉn cßn mét sè h¹n chÕ ®· lµm ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn qu¶n lý, ®iÒu hµnh ng©n s¸ch, ®ã lµ - Nguån ngo¹i tÖ kh«ng ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ, cßn bÞ bu«ng láng ®· khiÕn cho lùc l­îng ngo¹i tÖ cña Nhµ n­íc t¨ng chËm vµ ch­a t­¬ng xøng víi møc ®é t¨ng cña c¸n c©n th­¬ng m¹i, mét c¬ së cña sù æn ®Þnh thu chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ quÜ ngo¹i tÖ ch­a ®­îc t¨ng c­êng. - V× tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc theo s¸t tû gi¸ thÞ tr­êng nÕu kh«ng æn ®Þnh th× kh«ng nh÷ng ng©n s¸ch bÞ ®éng mµ viÖc tÝnh to¸n thu chi Ng©n s¸ch b»ng ngo¹i tÖ theo kh«ng kÞp thêi dÉn tíi kh«ng s¸t víi thùc tÕ thÞ tr­êng, ®iÒu hµnh Ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng tr¸nh khái lóng tóng, nhÊt lµ tr­êng hîp bÞ thiÕu hôt khi tr¶ nî ®Õn h¹n ®ßi ph¶i gi¶i quyÕt. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.2: Thùc tr¹ng quan hÖ tû gi¸ vµ nî n­íc ngoµi Tû gi¸ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nî n­íc ngoµi vµ c«ng t¸c qu¶n lý nî. Tr­íc n¨m 1979, ViÖt Nam cã sö dông 20tû Yªn NhËt t­¬ng ®­¬ng 92 triÖu USD (tû gi¸ 216 Yªn = 1USD). Ngµy 6/11/1992 chÝnh phñ NhËt më l¹i tÝn dông víi ViÖt Nam vµ cho ViÖt Nam vay 20 tû Yªn, t­¬ng ®­¬ng 159 triÖu USD (tû gi¸ 126 Yªn= 1USD). Ngoµi ra, vµo thêi ®iÓm 1987 trë vÒ tr­íc cßn cã c¸c kho¶n vay c¸c c«ng ty cña NhËt 20 tû Yªn, t­¬ng ®­¬ng 125 triÖu USD ( tû gi¸ 160 Yªn= 1USD). §Çu n¨m 1995, ®ång Yªn lªn gi¸, 1USD chØ cßn 90 Yªn lµ nh­ vËy, xÐt vÒ gãc ®é tû gi¸ th× trong thêi gian qua sù t¨ng gi¸ cña ®ång Yªn NhËt, ®· lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng nî gèc qui ra USD, lµm thiÖt thßi cho ng­êi ®i vay. T­¬ng tù nh­ t×nh h×nh trªn, viÖc sö dông vèn vay cña c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè, trong ®ã tû gi¸ cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c doanh nghiÖp. Trong c¸c n¨m 1989- 1990 cã 81 doanh nghiÖp vay nî n­íc ngoµi theo ph­¬ng thøc tù vay tù tr¶ víi doanh sè vay lµ 5722 triÖu Yªn lµ 10,9 triÖu USD, tû gi¸ lóc nµy lµ 130 Yªn=1USD, do ®ã tæng vay nî b»ng ®ång Yªn quy ra USD lµ 44 triÖu USD. §Õn n¨m 1995, do ch­a tr¶ ®­îc nî mµ ®ång yªn l¹i t¨ng gi¸, nªn nî gèc vay t¨ng tõ 44 triÖu USD lªn 58 triÖu USD (ch­a tÝnh ®Õn yÕu tè l·i suÊt tiÒn vay vµ tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt nam vµ USD). Do tæng hîp nhiÒu yÕu tè, rong ®ã cã yÕu tè vÒ tû gi¸, nªn ®¹i bé phËn trong sè 81 doanh nghiÖp vay vèn theo ph­¬ng thøc nµy ®Òu bÞ søc Ðp cña c¶ hai lo¹i tû gi¸. - Tû gi¸ gi÷a Yªn vµ USD (®¹i bé phËn doanh sè vay cña c¸c doanh nghiÖp kÓ trªn lµ vay ®ång Yªn cu¶ c¸c c«ng ty NhËt trong khi ®ã ®ång Yªn t¨ng gi¸). - Tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt nam vµ USD (trong khi ®ã ®ång ViÖt nam bÞ gi¶m gi¸). Sù biÕn ®éng cña tû gi¸ cïng c¸c víi yÕu tè ngo¹i hèi, nh­ng nã cã ý nghÜa ®Æc biÖt riªng cña nã ®èi víi viÖc huy ®éng vèn, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, thu chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, æn ®Þnh kinh tÕ vµ x· héi. Ng­îc l¹i, vùc nî n­íc ngoµi nÕu kh«ng qu¶n lý tèt vµ kh«ng sö dông cã hiÖu qu¶ sÏ trë thµnh g¸nh n¨ngk ®èi víi nÒn kinh tÕ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai, cã khi cßn ¶nh h­ëng ®Õn nÒn ®éc lËp vµ chñ quyÒn quèc gia. VÒ vay nî chÝnh phñ ph¶i cã quy chÕ chÆt chÏ quy ®Þnh ®­îc vay vÒ tr¸ch nhÖm,nghÜa vô vµ quyÒn h¹n cña c¸c ph¸p nh©n kinh tÕ vµ ph¸p nh©n c«ng quyÒn tr­íc c¸c kháan vay vµ kháan tr¶ nî. HiÖn nay chóng ta cã qui ®Þnh Nhµ n­íc vay Nhµ n­íc tr¶, doanh nghiÖp vay doanh nghiÖp tr¶, Nhµ n­íc kh«ng g¸nh hé nî doanh nghiÖp. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ThiÕu vèn ph¶i vay, nh­ng kh«ng ph¶i ai cho vay víi ®iÒu kiÖn nµo còng chÊp nhËn c¶. Ph¶i thÊy r»ng, nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i ®ång ViÖt Nam h¹, ®ång ngo¹i tÖ t¨ng, th× kho¶n tr¶ nî cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña doanh nghiÖp sÏ ph¶i t¨ng , nh­ng xuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô l¹i cã lîi, ®ã lµ mét bµi to¸n khã, ph¶i tÝnh xem lîi Ých do xuÊt khÈu mang l¹i cho ph¸t triÓn kinh tÕ cã bï l¹i ®­îc thiÖt h¹i cña sè tiÒn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ nî cao h¬n kh«ng? V× lÏ ®ã, chóng ta ph¶i tØnh t¸o ®µm ph¸n víi c¸c chñ nî khi vay, kh«ng thÓ chÊp nhËn bÊt cø ®iÒu kiÖn nµo vµ kh«ng thÓ kh«ng nghÜ ®Õn viÖc tr¶ gi¸, ®Æc biÖt ph¶i chó träng ®Õn c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ cña c¸c kho¶n vay. Ph¶i thÊy ®­îc r»ng c¸c chñ nî cho vay lµ ®Ó lÊy l·i chø kh«ng ph¶i lµm viÖc nghÜa. VÊn ®Ò lµ ¬e chç lµm thÕ nµo ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña bªn cho vay vµ bªn vay. ViÖc qu¶nlý nî kh«nghcØ quy ®Þnh tr¸ch nhÖm mµ cßn ph¶i lu«n chó ý tíi hiÖu qu¶ sö dông kho¶n vay. V× vËy qu¶n lý ®Çu t­ sö dông c¸c kho¶n vay cho c¸c c«ng tr×nh, môc tiªu lµ mét viÖc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. C¸c c¬ quan tµi chÝnh vµ ng©n hµng ph¶i ®Æc biÖt chó ý tíi vÊn ®Ò nµy-vay cho môc tiªu nµo ®­îc qu¶n lý theo môc tiªu ®ã. VÒ viÖn trî: viÖn trî kh«ng hoµn l¹i kh«ng nhiÒu, nh­ng còng ph¶i ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ. Nh÷ng kho¶n viÖn trî cu¶ n­íc ngoµi cho chÝnh phñ vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ph¶i ®­îc ®­a vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó c©n ®èi vµ sö dông, kh«ng h×nh thµnh quü riªng. Tuy c¸c kho¶n nµy ng©n s¸ch kh«ng ph¶i tr¶ l¹i nh­ng lµ mét nguån kh¸ quan träng gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ì cña ®Êt n­íc. Nh÷ng kho¶n tµi trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸ nh©n cho c¸c dù ¸n ngoµi ng©n s¸ch vµ c¸c tæ chøc x· héi còng ph¶i ®­îc chuyÓn vµo ng©n s¸ch ®Ó qu¶n lý vµ chØ cÊp ph¸t b»ng tiÒn ViÖt nam theo tû gi¸ chÝnh thøc ë thêi ®iÓm sö dông, kh«ng cÊp ph¸t b»ng ngo¹i tÖ. §Ó ®¸p øng yªu cÇu trªn, chÝnh phñ cÇn thµnh lËp mét tæ chøc trùc tiÕp qu¶n lý nî, viÖn trî. C¬ quan nµy kh«ng nh÷ng n¾m c¸c kho¶n nî, viÖn trî, tµi trî cña chÝnh phñ, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, mµ c¶ c¸c kho¶n nî cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m thùc hiÖn yªu cÇu qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ më. ChØ xÐt riªng trong c¸n c©n vay l·i, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, th× kh«ng ph¶i chØ cã nî chÝnh phñ míi n»m trong ®ã mµ ngay c¶ nî cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n c¸c cña n­íc còng ph¶i ®­a vµo. Bëi v×, vèn ®­a vµo dï ai sö dông th× vÉn lµ cho c¶ nÒn kinh tÕ vµ khi tr¶, dï ai tr¶ còng ph¶i lÊy mét phÇn GDP ®Ó tr¶ nî mµ viÖc ®ã liªn quan ®Õn lîi Ých quèc gia, trùc tiÕp t¸c déng ®Õn sù c©n b»ng cña c¸n c©n thanh to¸n. lµ quèc gia cã sè nî n­íc ngoµi lín nÕu so víi GDP, trong t­¬ng lai cßn ph¶i vay vµ ®ång thêi ph¶i tr¶ nî ®Õn h¹n v× vËy víi viÖc h×nh thµnh chiÕn l­îc vay vµ tr¶ nî cã ý nghÜa chiÕn l­îc to lín. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.3 Thùc tr¹ng t¸c ®éng cu¶ tû gi¸ ®Õn l·i suÊt vµ tr¸i phiÕu chÝnh phñ. Tû gi¸ ngo¹i hèi cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn l·i suÊt vµ cã t¸c dông ®iÒu chØnh l·i suÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng khi ®ång néi tÖ mÊt gi¸ khèi l­îng néi tÖ cung øng ngoµi thÞ tr­êng lín ®ßi hái ph¶i ®iÒu chØnh t¨ng l·i suÊt, trong tr­êng hîp nµy lµm t¨ng chi ng©n s¸ch vÒ thanh to¸n l·i suÊt huy ®éng néi tÖ. Khi ®ång néi tÖ lªn gi¸ nhµ n­íc ph¶i ®iÒu chØnh gi¶m møc l·i suÊt, ®iÒu nµy sÏ gi¶m chi ng©n s¸ch vÒ thanh to¸n l·i suÊt huy ®éng néi tÖ, nÕu kh«ng ®iÒu chØnh møc l·i suÊt th× nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kihn doanh sÏ b¸n ngo¹i tÖ cho ng©n hµng lÊy néi tÖ göi vµo ng©n hµng hoÆc mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®Ó h­ëng l·i suÊt cao. §iÒu nµy sÏ t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n xuÊt-kinh doanh trong khi ®ã ng©n s¸ch ph¶i tiÕp tôcthanh to¸n l·i suÊt vÒ huy ®éng tiÒn göi. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc ch©u ¸ (nh­ Malaixia, Th¸i lan, Indonexia) cho thÊy viÖc sö lý hµi hoµ phèi hîp ®iÒu hµnh l·i suÊt vµ tû gi¸ ngo¹i hèi ®· lµm cho tû gi¸ gi÷ ®­îc biªn ®é æn ®Þnh vµ tiÒn tÖ kh«ng cã biÕn ®éng m¹nh. Do ®ång USD mÊt gi¸ ë møc cao, nªn hiÖn nay Mü ®ang ®Èy m¹nh xu h­íng n©ng cao l·i suÊt. ViÖc lµm nµy sÏ lµm t¨ng l·i suÊt tiÒn vay b»ng ngo¹i tÖ USD, vµ do ®ã sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸c kho¶n vay nî cña ViÖt nam. Víi diÔn biÕn nµy ®ßi hái chóng ta cÇn cã s¸ch l­îc chän ®ång tiÒn víi møc l¸i suÊt thÝch hîp, nh»m ®¶m b¶o cho viÖc sö dông vèn vay ®¹t hiÖu qu¶. Tãm l¹i: tõ nh÷ng vÊn ®Ò ph©n tÝch trªn ®©y vµ thùc tr¹ng ViÖt nam cho thÊy, t×nh h×nh ta× chÝnh quèc gia (®Æc biÖt lµ ng©n s¸ch nhµ n­íc) vµ chÕ ®é ngo¹i tÖ, tû gi¸ cã quan hÖ biÖn chøng qua l¹i hÕt søc chÆt chÏ, mét mÆt t×nh h×nh tµi chÝnh (mµ biÓu hiÖn tËp trung lµ ng©n s¸ch nhµ n­íc) lµ mét nh©n tè hµng ®Çu quyÕt ®Þnh ®Õn sù lùa chän tû gi¸, ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh tû gi¸, mÆt kh¸c chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi, tû gi¸ còng cã ¶nh h­ëng hÕt søc m¹nh mÏ, toµn diÖn ®Õn qu¶n lý. NÒn tµi chÝnh quèc gia th«ng qua nhiÒu kªnh, d­íi nhiÒu h×nh thøc vµ gãc ®é kh¸c nhau, chÝnh v× vËy khi ®Æt vÊn ®Ò lùa cän chÝnh s¸ch, ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh tû gi¸ sÏ lµ sai lÇm nghiªm träng nÕu nh­ kh«ng ®Ò cËp, ph©n tÝch thùc tr¹ng tµi chÝnh hiÖn hµnh cña quèc gia. 1.4 Tû gi¸ hèi ®o¸i ®èi víi ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng thiÕt kÐ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m duy tr× søc c¹nh tranh quèc tÕ ë møc phï hîp víi vÞ thÕ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ l©u bÒn. B»ng c¸ch t¨ng gi¸ c¸c hµng th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc so víi c¸c hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc; sù ph¸ gi¸ ®ång thêi chuyÓn dÞch cÇu tæng thÓ cã lîi cho c¸c cho c¸c hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc, vµ cung tæng thÓ cã lîi cho c¸c hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc, vµ do ®ã gi¶m béi d­ cÇu ®èi víi hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc (tøc lµ c¶i thiÖn 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®­îc vÞ thÕ cña c¸n c©n v·ng lai). Ngoµi t¸c déng cña chÝnh s¸ch chuyÓn ®æi chi tiªu, ph¸ gi¸ còng gi¶m cÇu tæng thÓ th«ng qua ¶nh h­ëng cña khèi l­îng tµi s¶n, mét sù t¨ng gi¸ néi ®Þa sÏ lµm cho sù ph¸ gi¸ ®ång tiÒn néi ®Þa th¸p h¬n gi¸ trÞ thùc cña tµi s¶n tµi chÝnh vµ gi¶m hÊp thô. Do vai trß cèt yÕu cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®ãi víi viÖc duy tr× søc c¹nh tranh ®èi víi bªn ngoµi tû gi¸ cã thÓ lµm thay ®æi v­ît ra khái ®iÓm c©n b»ng cña nã. Bëi v× ®iÓm c©n b»ng nµy ®­îc x¸c ®Þng néi sinh, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn l­u ý ®Õn c¸c t¸c ®éng cña c¸c c¬n sèc kh¸c nhau lªn ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc. PhÇn nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c tiÕp cËn kh¸c nhau trong viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm c©n b»ng tû gi¸ thùc vµ nghiªn cøu t¸c déng cña c¸c c¬n sèc bªn trong vµ bªn ngoaig lªn ®iÓm c©n b»ng ®ã, sau ®ã sÏ tËp trung vµo chÝnh s¸ch cô thÓ nh»m duy tr× søc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh. X¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i c©n b»ng: Nãi chung cã hai tiÕp cËn ®Ó x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i thùc "c©n b»ng". TiÕp cËn ®¬n gi¶n vµ phæ biÕn nhÊt lµ dùa vµo kh¸i niÖm tû gi¸ theo søc mua so s¸nh. Nguyªn lý trung t©m cña tû gi¸ so s¸nh søc mua lµ tû thùc c©n b»ng tû lÖ víi c¸c møc gi¸ t­¬ng ®èi gi÷a mét n­íc víi ®èi t¸c ngo¹i th­¬ng cña m×nh, tøc lµ ®èi víi søc mua so s¸nh gi÷a c¸c ®ång tiÒn c¸c quèc gia. Nh­ vËy tû gi¸ søc mua so s¸nh ®­îc coi lµ chØ sè thÝch hîp cho c©n b»ng tû gi¸ gi­· c¸c ®ång tiÒn víi tû lÖ l¹m ph¸t quy ®Þnh tû lÖ thay ®æi cña tû gi¸ danh nghÜa theo thêi gian. ViÖc ¸p dông tû gi¸ so s¸nh søc mua bao gåm viÖc sö dông tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖn h÷u ®Ó tÝnh mÆt b»ng gi¸ t­¬ng ®èi theo c¸c ®¹i l­îng tiÒn tÖ th«ng dông. BÊt cø sù sai lÖch nµo cña tû gi¸ thùc so víi gi¸ trÞ gèc cña nã sÏ ®­îc coi lµ dÊu hiÖu tû gi¸ ®· ®i lÖch ra khái gi¸ trÞ tû gi¸ so s¸nh søc mua c©n b»ng. TiÕp cËn kh¸c, cã søc hÊp dÉn h¬n lµ ®Þnh nghÜa tû gi¸ hèi ®o¸i thùc nh­ lµ gi¸ so s¸nh t­¬ng ®èi gi÷a hµng ho¸ mËu dÞch vµ hµng ho¸ kh«ng mËu dÞch ho¸ ®­îc, nã ®­a ra th­íc ®o c¸c ®éng lùc quyÕt ®Þnh sù ph©n phèi nguån lùc gi÷a hai khu vùc träng yÕu nµy cña nÒn kinh tÕ: nÕu gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸ th­¬ng m¹i hoa so víi hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc th× nguån lùc sÏ ®­îc ph©n phèi l¹i sang khu vùc hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ vµ c¸n c©n ngo¹i th­¬ng sÏ ®­îc c¶i thiÖn. Theo nghÜa ®ã, th× ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc sÏ t­¬ng øng víi gi¸ so s¸nh gi÷a hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ vµ hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ ®em l¹i ®ång thêi sù c©n b»ng néi vµ c©n b»ng ngo¹i. C©n b»ng néi cã nghÜa lµ thÞ tr­êng hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ ®­îc thanh to¸n liªn tôc, c©n b»ng ngo¹i cã nghÜa lµ th©m hôt c¸n c©n v·ng lai ®­îc tµi trî mét c¸ch bÒn v÷ng tõ luång vèn n­íc ngoµi vµo. Ngoµi chØ sè gi¸ thùc tÕ th× vÉn cßn cã c¸c vÊn ®Ò tiÒm tµnglªn quan ®Õn biÕn ®éng chØ sè vµ søc c¹nh tranh víi bªn ngoµi. Mét sè nghiªn cøu 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. gÇn ®©y chØ ra sù thay ®æi chØ sè tû gi¸ thùc quan ®­îc cã thÓ lµ biÓu hiÖn cña sù thay ®æi ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc do c¸c lo¹i c¬n sèc trong n­íc vµ n­íc ngoµi g©y ra (vÝ dô: sù t¸c ®éng c¶u chªnh lÖch møc t¨ng n¨ng suÊt, thay ®æi ®iÒu kiÖn ngo¹i th­¬ng, c¶i c¸ch thuÕ quan, thay ®æi trong ®iÒu hµnh ng©n s¸ch chÝnh phñ, sù t¨ng lªn cña l·i suÊt thùc quèc tÕ) lªn c©n b»ng cña tû gi¸ thùc. Chªnh lÖch vÒ møc ®é ph¸t triÓn, tiÕn bé trong c«ng nghÖ cã t¸c ®éng quan träng ®Õn ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc, vÝ dô: nÕu n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n trong khu vùc hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ so víi khu vùc hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸, th× gi¸ so s¸nh gi÷a hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ sÏ t¨ng do sù t¨ng ®ång nhÊt cña tiÒn l­¬ng trong c¶ hai khu vùc. Víi gi¸ hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ thÞ tr­êng quèc tÕ quy ®Þnh th× tû gi¸ hèi ®o¸i thùc c©n b»ng sÏ gi¶m. vËy tû gi¸ thùc c©n b»ng ë c¸c n­íc cã tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt thÊp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng chÞu c¸c c¬n sèc vÒ ®iÒu kiÖn ngo¹i th­¬ng. Gi¶ sö ®iÒu kiÖn ngo¹i th­¬ng xÊu ®i v× sù gi¶m gi¸ t­¬ng ®èi cña hµng xuÊt khÈu, sù xÊu ®i nµy t¹o nªn d­ thõa cung ®èi víi hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ vµ d­ thõa cÇu ®èi víi hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸, lµm cho c¸n c©n v·ng lai xÊu ®i. MÊt c©n b»ng c¸n c©n v·ng lai ®­îc ®iÒu chØnh l¹i qua viÖc gi¶m gi¸ t­¬ng ®èi cña hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸-tøc lµ t¨ng tû gi¸ thùc vµ dÞch chuyÓn cung néi ®Þa tõ hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ sang hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Ph©n tÝch vÒ t¸c ®éng cña c¶i c¸ch thuÕ nhËp khÈu cho thÊy: gi¶m thuÕ nhËp khÈu th­êng lµ t­¬ng ®­¬ng víi t¨ng tû gi¸ thùc c©nb»ng. vÒ ph­¬ng diÖn ®Þnh tÝnh th× t¸c ®éng cña tù do ho¸ nhËp khÈu còng gièng nh­ viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ngo¹i th­¬ng (do gi¶m gi¸ xuÊt khÈu). ThuÕ nhËp khÈu thÊp h¬n sÏ gi¶m gi¸ t­¬ng ®èi cña hµng nhËp khÈu, t¹o nªn sù d­ thõa cÇu ®èi víi hµng ho¸ nµy, vµ d­ thõa cung ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu. ®Ó ®­a vÒ c©n b»ng th× gi¸ t­¬ng ®èi cña hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸ sÏ gi¶m. Nh­ vËy ph¶n øng ®èi víi viÖc gi¶m thuÕ nhËp khÈu lµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc sÏ t¨ng lªn. Tû gi¸ thùc c©n b»ng còng bÞ t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p ng©n s¸ch, ngay c¶ khi thiÕu hôt ng©n s¸ch kh«ng thay ®æi th× sù thay ®æi trong c¬ cÊu thu chi ng©n s¸ch còng lµm cho tû gi¸ thùc c©n b»ng thay ®æi, VÝ dô: nÕu chÝnh phñ cho h­íng thµnh phÇn chi tiªu sang hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸ sÏ gi¶m vµ tû gi¸ thùc sÏ t¨ng. Còng nh­ vËy, mét sù thay ®æi c¬ cÊu thuÕ sÏ t¸c déng tíi tû gi¸ thùc c©n b»ng b»ng c¸ch g©y nªn sù dÞch chuyÓn cña hµnh vi ®Çu t­-tiÕt kiÖm cña nÒn kinh tÕ. VÒ nguyªn t¾c, nhiÒu sù kÕt hîp cña biÖn ph¸p ng©n s¸ch sÏ cho cïng mét kÕt qu¶ c©n banõg ng©n s¸ch tæng thÓ, nh­ng víi mçi sù kÕt hîp sÏ cho mét tû gi¸ thùc c©n b»ng. V× vËy ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ hèi ®o¸i thùc kh«ng chØ ®Þnh do vÞ thÕ ng©n s¸ch quy ®Þnh, mµ cßn do c¬ cÊu chi vµ thu cña chÝnh phñ quy ®Þnh. 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mét sù t¨ng lªn l·i xuÊt quèc tÕ sÏ t¸c ®éng ®Õn ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ hèi ®o¸i thùc th«ng qua hai kªnh: thø nhÊt, d­íi chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh th× l·i xuÊt trong n­íc t¨ng lªn ®Ó gi÷ ®­îc møc so s¸nh víi l·i xuÊt quèc tÕ, do ®ã lµm gi¶m chªnh lÖch gi÷a ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm. Mét sù c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai nh­ vËy sÏ g©y nªn viÖc gi¶m tû gi¸ thùc c©n b»ng. Thø hai, phô thuéc vµo viÖc n­íc ®ã lµ chñ nî hay con nî rßng, mét sù c¶i thiÖn hoÆc xÊu ®i ph¶n ¸nh sù thay ®æi t­¬ng øng c¶u sù thay ®æi vÞ thÕ chuyÓn giao c¸c nh©n tè thu nhËp, t¸c ®éng nµy sÏ thóc ®Èy thªm viÖc gi¶m tû gi¸ thùc c©n b»ng lµ kh«ng râ rµng, nÕu mét n­íc lµ con nî lín. T¸c ®éng cña l·i xuÊt quèc tÕ cao h¬n còng phô thuéc vµo ph¶n øng ng©n s¸ch cña chÝnh phñ. NÕu chÝnh phñ lµm trung hoµ t¸c ®éng cña ng©n s¸ch lªn sù thay ®æi l·i xuÊt b»ng c¸ch gi¶m chi tiªu hµng ho¸ th­¬ng m¹i ho¸, th× tû gi¸ thùc c©n b»ng sÏ cã xu h­íng gi¶m trong dµi h¹n. mÆt kh¸c, tû gi¸ thùc c©n b»ng sÏ t¨ng nÕu viÖc tr¶ l·i xuÊt ®­îc tµi trî b»ng c¸ch t¨ng thuÕ, hoÆc nÕu kÌm theo viÖc gi¶m chi tiªu chÝnh phñ ®èi víi hµng ho¸ kh«ng th­¬ng m¹i ho¸. Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc, søc c¹nh tranh quèc tÕ vµ l¹m ph¸t: Trong khi tû gi¸ thùc cã thÓ chªnh lÖch ra khái ®iÓm c©n b»ng v× mét sè c¸c c¬n sèc g©y nªn th× nguyªn nh©n chñ yÕu cña viªvj xÊu ®i søc c¹nh tranh ®èi víi bªn ngoµi ë hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ tû lÖ l¹m ph¸t néi ®Þa cao kÌm theo viÖc duy tr× chÕ ®é tû gi¸ tû gi¸ danh nghÜa cè ®Þnh. C¸c tiÕp cËn ®Ó ng¨n ngõa sù xÊu ®i cña søc c¹nh tranh quèc tÕ lµ thùc hiÖn quy t¾c tû gi¸ thùc. Nh­ vËy quy t¾c tû gi¸ cã thÓ ng¨n ngõa ®­îc sù xuÊt hiÖn mÊt c©n ®èi lín vµ l©u dµi cña c¸c gi¸ c¶ t­¬ng ®èi vµ do ®ã tr¸nh ®­îc mÊt c©n b»ng ngo¹i, b»ng c¸ch cho tû gi¸ danh nghÜa ®­îc ®iÒu chØnh th­êng xuyªn vµ theo liÒu l­îng t­¬ng ®èi nhá. Ng­êi ta lËp luËn r»ng: tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ cã thÓ gi÷ ®­îc ë møc ®óng ®¾n, kh«ng g©y ra c¸i gi¸ ®iÒu chØnh ph¶i tr¶ cho nÒn kinh tÕ, vµ do ®ã che lÊp ®­îc vÊn ®Ò ph¸ gi¸ cã thÓ næi lªn trªn chiÕn tr­êng chÝnh trÞ. H¬n thÕ n÷a, ng­êi ta cßn kh¼ng ®Þnh quy t¾c tû gi¸ thùc cung cÊp mét møc cho dù ®o¸n. bëi v× nã cung cÊp cho nh÷ng ng­êi tham gia thÞ tr­êng th«ng tin bæ Ých vÒ chiÒu h­íng cã thÓ x¶y ra c¸c gi¸ t­¬ng ®èi vµ do ®ã tr¸nh ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt dùa trªn c¸c dù ®o¸n mong ®îi sai lÖch. Tuy vËy, viÖc chÊp nhËn quy t¾c tû gi¸ thùc còng g©y ra mét sè vÊn ®Ò nh­: x¸c ®Þnh ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc lµ kh«ng dÔ dµng vÒ lý thuyÕt, chø ch­a nãi vÒ mÆt thùc tiÔn vµ mét sè khã kh¨n nghiªm träng cã thÓ ph¶i tÝnh ®Õn nÕu ®Ých tû gÝa ®Æt sai. V× vËy, trong khi ph¸t biÓu quy t¾c tû gi¸ thùc thf ph¶i cho phÐp cã mét ®é sai sè so víi ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc do c¸c c¬n sèc bªn ngoµi hoÆc trong n­íc g©y ra. NÕu c¬n sèc lµ t¹m thêi, th× cã thÓ kiªn tr× quy t¾c tû gi¸ thùc. NÕu cín sèc lµ l©u dµi th× sù sai biÖt lín cña tû gi¸ thùc so víi ®iÓm c©n b»ng cã thÓ lµm gi¶m søc c¹nh tranh quèc tÕ. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C¸c nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy: c¸c quy t¾c tû gi¸ thùc cã thÓ t¹o nªn sù kh«ng an t©m, ®èi víi hÖ qu¶ c©n b»ng vÜ m«, dï nã cã t¸c ®éng tèt vÒ mÆt c©n b»ng ngo¹i. ViÖc thùc hiÖn ®Ých tû gi¸ thùc, tøc lµ buéc ph¶i theo ®uæi ®Ých phÇn thùc mµ l¹i sö dông c¸c c«ng cô ®¹i l­îng danh nghÜa víi gi¸ c¶ néi ®Þa. V× vËy c¸c c¬n sèc ®èi víi l¹m ph¸t trong n­íc cã thÓ mang tÝnh chÊt l©u dµi, vµ trong mét sè tr­êng hîp cã thÓ dÉn ®Õn l¹m ph¸t, vÒ phÝa c¹nh kh¸c, trong nÒn kinh tÕ nhá, cung tiÒn tÖ cã thÓ bÞ gia t¨ng do nguån bªn ngoµi t¨ng lªn, th× mét sù bïng næ gi¸ còng cã thÓ x¶y ra ngay c¶ khi chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng bµnh ch­íng. ChÝnh s¸ch hç trî ®èi víi c¸c biÕn ®éng cña gi¸ th«ng qua ®iÒu chØnh tiÒn tÖ vµ tû gi¸ sÏ t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ. Theo chÝnh s¸ch ®ã th× ng­êi lao ®éng sÏ kh«ng quan t©m nhiÒu ®Õn t¸c ®éng lªn c«ng ¨n viÖc lµm cña viÖc ®Þnh ra tiÒn l­¬ng danh nghÜa cao h¬n, v× c¸c c«ng ty cã ®ñ kh¶ n¨ngchuyÓn chi phÝ tiÒn l­¬ng cao h¬n sang gi¸ cao h¬n, v× vËy sù t¨ng l­¬ng sÏ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trong tiÒn l­¬ng vµ t¨ng gi¸ c¶ tiÕp tôc theo ®ã. T¸c ®éng lªn tæng s¶n phÈm cña c¸c chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh vµ tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ phô thu vµo nguån g©y nªn biÕn ®éng. NÕu c¬n sèt cung thèng trÞ, th× biÕn ®éng cña tæng s¶n phÈm sÏ t¨ng lªn do chØ sè ho¸ ®Çy ®ñ tû gi¸ hèi ®o¸i. Ng­îc l¹i, nÕu c¬n sèt cÇu thãng trÞ th× c¸c chÝnh s¸ch hç trî sÏ lµm æn ®Þnh tæng s¶n phÈm. C¸c nghiªn cøu vÒ hÖ qu¶ cña quy t¾c tû gi¸ thùc voµ æn ®Þnh gi¸ chØ míi b¾t ®Çu gÇn ®©y vµ cã Ýt. A®am vµ Gros(1966) nghiªn cøu vÊn ®Ò b»ng c¸ch sö dông mét sè m« h×nh ph©n tÝc ®¬n gi¶n víi c¸c gi¶ thiÕt kh¸c nhau liªn quan ®Õn c¬ cÊu hµng ho¸, tÝnh cøng nh¾c cña gi¸ l­¬ng, ®é tù do l­u chuyÓn vèn. Hä kÕt luËn r»ng: chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã thÓ mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t l¹m ph¸t nÕu ®Æt tû gi¸ danh nghÜa theo quy t¾c tû gi¸ thùc vµ nÕu sau ®ã l¹i t×m c¸ch kiÓm so¸t l¹m ph¸t, th× sÏ mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t diÔn biÔn kinh tÕ vÜ m« kh¸c, hä còng lËp luËn r»ng: nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i thùc n©ng qu¸ møc so víi ®iÓm c©n b»ng th× l¹m ph¸t ch¾c ch¾n sÏ cao h¬n. Ho¹t ®éng cña quy t¾c tû gi¸ thùc vµ chÝnh s¸ch ng©n s¸ch liªn quan chÆt chÏ víi nhau Lizondc(1989) ®­a ra l­îc ®å mèi quan hÖ gi­· in tiÒn do thiÕu hôt ng©n s¸ch vµ tèc ®é ph¸ gi¸ tû gi¸. Trong ®ã, gi¸ trÞ c©n b»ng l©u bÒn cña tû gi¸ thùc lµ hµm kh«ng chØ biÕn thùc nªu trªn mµ cßn cña tû lÖ lamj ph¸t trong n­íc. §¹i l­îng sau quyÕt ®Þnh tæng thu ®­îc cña chÝnh phñ th«ng qua thuÕ l¹m ph¸t, ®Õnl­ît nã l¹i t¸c ®éng lªn gi¸ trÞ tµi s¶n cña t­ nh©n vµ chi tiªu trong dµi h¹n, vµ do ®ã lªn ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc. Mçi mét ®Ých tû gi¸ thùc g©y ra mét tû lÖ l¹m ph¸t néi ®Þa vÒ dµi h¹n, khi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi. Bªn c¹nh ®ã cÇn l­u ý kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c ®Ých tû gi¸ thùc lµ kh¶ thi vµ kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c quy t¾c tû gi¸ ®Òu ®­a nÒn kinh tÕ ®Õn ®Ých, ngay nh­ nÕu ®Ých ®ã lµ kh¶ thi. Kinh nghiÖm c¸c n­íc l¹m ph¸t cao ®· lµm t¨ng sù ph¶n ®èi viÖc chÊp nhËn c¸c quy t¾c tû gi¸ thùc. NhiÒu n­íc trªn ®· tr¶i qua t×nh tr¹ng tû 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lÖ l¹m ph¸t cao trong thËp kû tr­íc mµ ®Æc tr­ng "mÆt b»ng cao". L¹m ph¸t nh¶y tõng b­íc ®Õn c¸c thêi kú l¹m ph¸t cao h¬n nh­ng l¹i t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Trong mét sè tr­êng hîp th× b­íc nh¶y nh­ vËy liªn quan ®Õn ph¸ gi¸ tõng ®ît, tiÕp theo lµ "cè ®Þnh" dùa vµo c¸c quy t¾c tû gi¸ so s¸nh søc mua. Trong c¸c nç lùc lín h¬n, gÇn ®©y hä cè ®Þnh tû gi¸ danh nghÜa ®Ó cung cÊp mét mèc neo danh nghÜa. §iÒu nµy còng kh«ng kÕt luËn r»ng: g¾n cè ®Þnh dùa trªn c¬ së tû gi¸ so s¸nh søc mua lµ g©y nªn l¹m ph¸t cao, nh­ngnthùc tiÔn cho thÊy nguy c¬ ngµy cµng cao. Tuy vËy, còng cÇn nhËn thÊy mét sè lîi thÕ cña quy t¾c tû gi¸ thùc, vÝ dô: tû gi¸ thùc sÏ kh«ng cho phÐp chªnh lÖch xa ®iÓm c©n b»ng, v× vËy kh«ng ph¶i lo l¾ng tr­íc sù mÊt æn ®Þnh cña gi¸ néi ®Þa. Tãm l¹i, mét khi ®Ých môc tiªu ®Æt ra ®èi víi tû gi¸ thùc vÉn cßn ®óng, th× tiÒm n¨ng g©y l¹m ph¸t do sö dông ®Ých môc tiªu tû gi¸ thùc g©y ra cã thÓ ®­îc k×m h·m b»ng c¸ch sö dông c¸c chÝnh s¸ch ng©n s¸ch vµ tiÒn tÖ th¾t chÆt, tiÕp cËn nµy sÏ ng¨n ngõa sù xuÊt hiÖn biÕn ®éng g©y mÊt æn ®Þnh cña gi¸ c¶, ngay c¶ khi nÕu tû gi¸ danh nghÜa ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó duy tr× søc c¹nh tranh quèc tÕ. Khi kh«ng biÕt ch¾c ch¾n gi¸ trÞ c©n b»ng cña tû gi¸ thùc th× kh«ng nªn qu¸ chó träng vµo viÖc ®Æt ra ®Ých môc tiªu tû gi¸ thùc, ngya c¶ khi nÕu c¸c chÝnh s¸ch ng©n s¸ch vµ tiÒn tÖ ®­îc sö dông mét c¸ch thËn träng. G¸nh nÆng cña ®iÒu chØnh Ýt nhÊt lµ mét phÇn do c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh chÞu, h¬n lµ hoµn toµn dån cho ®iÒu chØnh tû gi¸. Theo nghÜa ®ã th× cÇn ph¶i chó ý r»ng c¸c chÝnh s¸ch nh­ vËy b¶n th©n chóng cã thÓ chÞu t¸c ®éng bëi chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i mµ chÝnh phñ ®­a ra. §Ó ph©n tÝch t¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i tíi nÒn kinh tÕ ta ®­a ra Po/P kh¸i niÖm kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh = trong ®ã: Po: gi¸ s¶n phÈm ngoµi tÝnh theo gÝa thi tr­êng n­íc ngoµi. P: gi¸ s¶n phÈm cïng lo¹i s¶n xuÊt trong n­íc tÝnh theo ®ång néi tÖ. tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång tiÒn n­íc ngoµi tÝnh theo ®ång néi ®Þa. Víi P vµ Po kh«ng ®æi khi E t¨ng , EPo sÏ t¨ng. Gi¸ cña s¶n phÈm n­íc ngoµi trë nªn ®¾t t­¬ng ®èi so víi gi¸ cña s¶n phÈm trong n­íc vµ ng­îc l¹i, gi¸ cña s¶n phÈm trong n­íc trë nªn rÎ, t­¬ng ®èi so víi s¶n phÈm n­íc ngoµi. S¶n phÈm trong n­íc do ®ã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n xuÊt khÈu sÏ t¨ng ( X t¨ng ), nhËp khÈu gi¶m ®i (IMgi¶m), ®iÒu nµy lµm cho xuÊt khÈu rßng (NX= X_IM) t¨ng lªn. V× AD=C+I+G+NV nªn NX t¨ng lªn lµm cho AD dÞch ph¶i, trªn h×nh vÏ ta thÊy s¶n l­îng c©n b»ng Q t¨ng lªn tû lÖ thÊt nghiÖp gi¶m. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. AD' P ASLR ASSR AD Q* Q Nh­ vËy sù thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa vµ do ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ sÏ t¸c ®éng ®Õn c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i, do ®ã t¸c ®éng ®Õn s¶n l­îng, viÖc lµm gi¸ c¶. H·y më réng t¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i víi c¸n c©n thanh to¸n, ë ®©y cã mèi quan hÖ gi÷a l·i xuÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. Khi l·i suÊt t¨ng lªn, ®ång tiÒn néi ®Þa trë nªn cã gi¸ trÞ h¬n, tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång néi ®Þa t¨ng lªn, trong ®iÒu kiÖn t­ b¶n vËn ®éng mét c¸ch tù do th× t­ b¶n n­íc ngoµi sÏ trµn vµo thÞ tr­êng trong n­íc, gi¶ ®Þnh c¸n c©n th­¬ng m¹i lµ c«ng b»ng th× c¸n c©n thanh to¸n lµ thÆng d­. Nh­ vËy tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét biÕn cè rÊt quan trong, t¸c ®éng ®Õn sù c©n b»ng cña c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n, do ®ã t¸c ®éng ®Õn s¶n l­îng, viÖc lµm còng nh­ sù c©n b»ng cña nÒn kinh tÕ nãi chung. ChÝnh v× vËy, mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÉn cßn duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh, cßn phÇn lín c¸c n­íc theo ®uæi chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã qu¶n lý nh»m gi÷ cho tû gi¸ hèi ®o¸i chØ biÕn ®éng trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh, ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. IV. C¸c chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i HiÖn nay, trªn thÕ giíi vµ ®ang tån t¹i nhiÒu lo¹i chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i biÕn t­íng tõ hai h×nh thøc c¬ b¶n lµ cè ®Þnh vµ th¶ næi. Trong thÕ giíi mµ sù phô thuéc lÉn nhau cµng t¨ng, viÖc lùa chän mét chÕ ®é ngo¹i hèi phï hîp víi bèi c¶nh quèc tÕ, ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng b­íc vµ ®¸p øng ®iÒu chØnh kinh tÕ vÜ m«, nhÊt lµ víi c¸c n­íc ®ang thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ thùc sù lµ vÊn ®Ò nan gi¶i. 1. Tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh b¶n vÞ vµng 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Theo chÕ ®é b¶n vÞ vµng,tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc qui ®Þnh c¨n cø vµo hµm l­îng vµng cña c¸c ®ång tiÒn. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i, khi th­¬ng m¹i quèc tÕ t¨ng lªn cïng víi ho¹t ®éng ®Çu c¬, chÕ ®é b¶n vÞ vµng nµy kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc th«i ¸p dông tõ n¨m 1971. 2. Tû gi¸ hèi ®o¸i kÕ ho¹ch bao cÊp Lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i nµy ®­îc ¸p dông t¹i c¸c n­íc X· héi chñ nghÜa thêi kú kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Tû gi¸ hèi ®o¸i kÕ ho¹ch bao cÊp th­êng chªnh lÖch nhiÒu lÇn so víi tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr­êng, kh«ng cã vai trß lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« ®èi víi xuÊt nhËp khÈu, lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i nµy ®­îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam tr­íc n¨m 1989 3. Tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi tù do Theo chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i nµy, møc tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc quyÕt ®Þnh hoµn toµn bëi c¸c lùc l­îng cung cÊp cÇu vÒ ngo¹i tÖ. Trong hÖ thèng nµy chÝnh phñ gi÷ th¸i ®é thô ®éng, ®Ó cho thÞ tr­êng ngo¹i tÖ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña ngo¹i tÖ - lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i nµy Ýt ®­îc ¸p dông v× c¸c thÞ tr­êng tiÒn tÖ th­êng kh«ng hoµn h¶o vµ do vËy lu«n cÇn cã vai trß can thiÖp cña nhµ n­íc 4. Tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã ®iÒu tiÕt Theo chÕ ®é nµy, chÝnh phñ kh«ng cam kÕt duy tr× mét tû lÖ cè ®Þnh víi ngo¹i tÖ, mµ th¶ næi ®ång tiÒn cña m×nh vµ cã biÖn ph¸p can thiÖp mçi khi thÞ tr­êng trë nªn (mÊt trËt tù) , hoÆc khi tû gi¸ hèi ®o¸i ®i chÖch xa møc thÝch hîp lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i nµy hiÖn ®ang ®­îc ¸p dông t¹i c¸c n­íc T­ B¶n Chñ NghÜa, n¬i mµ l¹m ph¸t ®¹t thÊp, c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao. 5. Tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh cã ®iÒu tiÕt Theo chÕ ®é nµy, chÝnh phñ kh«ng ®Ó ngo¹i tÖ tr«i næi tù do, mµ can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i tÖ b»ng c¸ch mua b¸n ngo¹i tÖ nh»m æn ®Þnh tû gi¸ qui ®Þnh. Sau mçi thêi gian nhÊt ®Þnh, møc tû gi¸ hèi ®o¸i l¹i ®­îc ®iÒu chØnh cho phï hîp vµ duy tr× æn ®Þnh. * LuËn cø lùa chän chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i Sù qu¶n lý tèi ­u cña tû gi¸ hèi ®o¸i phô thuéc vµo c¸c môc tiªu kinh tÕ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, vµo nguån gèc cña c¸c c¬n sèc ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ®Æc tr­ng c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ ®ang xÐt. V× vËy c¸c gi¶ thiÕt kh¸c nhau vÒ nh©n tè ®ã cã thÓ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ møc ®é tèi ­u cña chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i. VÊn ®Ò tiªu chuÈn tèi ­u vÒ nguyªn t¾c cÇn ph¶i ®­îc cô thÓ ho¸. Trong thùc tÕ c¸c ph©n tÝch hiÖn ®¹i ®· tËp trung vµo tiªu 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chuÈn t­¬ng ®èi hÑp cña æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, ®­îc ®Þnh nghÜa lµ cùc tiÓu sai ph­¬ng cña tæng s¶n phÈm thùc, mÆt b»ng gi¸ hoÆc tiªu dïng thùc tr­íc c¬n sèt ngÉu nhiªn cã tÝnh chÊt t¹m thêi. Mét kÕt qu¶ quan träng cña nghiªn cøu lý thuyÕt lµ nãi chung tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cùc ®oan lÉn tû gi¸ hoµn toµn linh ho¹t ®Òu kh«ng ph¶i lµ tèi ­u ®èi víi æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. ThËt vËy mét møc ®é t­¬ng ®èi cña sù linh ho¹t l¹i cã nhiÒu kh¶ n¨ng thµnh c«ng h¬n trong viÖc æn ®Þnh nÒn kinh tÕ khi cÇn ph¶n øng l¹i c¸c c¬n sèc ngÉu nhiªn. C¸c tû gi¸ hèi ®o¸i " cã qu¶n lý " hoÆc " cè ®Þnh linh ho¹t" trë thµnh chÕ ®é tû gi¸ phæ biÕn nhÊt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, lo¹i c¬n sèc mµ nÒn kinh tÕ th­êng ph¶i ®èi phã trë thµnh vÊn ®Ò cèt lâi cÇn xem xÐt khi ®Þnh liÖu tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh hay ®iÒu chØnh. C¸c nghiªn cøu tr­íc ®©y ®· nhËn d¹ng mét sè tiªu chuÈn qu¶n lý ®Ó ph¶n øng l¹i c¸c c¬n sèc trong n­íc. C¸c c¬n sèc néi ®Þa ®ßi hái ¸p dông. Tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh hay linh ho¹t phô thuéc vµo c¬n sèc lµ tiÒn tÖ hay thùc tÕ khi c¬n sèc lµ tiÒn tÖ th× quan ®iÓm x­a nay lµ duy tr× tû gi¸ cè ®Þnh sÏ co hiÖu lùc h¬n trong viÖc æn ®Þnh tæng s¶n phÈm. V× cung tiÒn tÖ lµ biÕn néi sinh d­íi chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i, c¸c ®ét biÕn trong thÞ tr­êng tiÒn tÖ néi ®Þa ®¬n gi¶n sÏ ®­îc hÊp thô bëi thay ®æi cña dù tr÷ ngo¹i tÖ mµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn cung cÇu cña thÞ tr­êng hµng ho¸, lµ n¬i quy ®Þnh møc ®é biÕn ®éng kinh tÕ. §æi l¹i khi c¬n sèc lµ thùc tÕ th× tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh æn ®Þnh tæng s¶n phÈm b»ng c¸ch t¹o nªn (hoÆc gi¶m) cÇu bªn ngoµi. Nãi chung, theo môc tiªu cña chÝnh s¸ch nh»m vµo æn ®Þnh tæng s¶n phÈm tr­íc c¸c c¬n sèc t¹m thêi th× tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh khi c¬n sèc xuÊt ph¸t tõ bªn ngoµi hoÆc tõ thÞ tr­êng. C¸c yªu cÇu khi lùa chän chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i: mét sè tiªu chuÈn quy ®Þnh tû gi¸ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña c¬n sèc lªn nÒn kinh tÕ còng nh­ ®Æc tr­ng c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ. Tuy vËy trong thùc tÕ khã mµ ¸p dông ®ã cho c¸c tr­êng hîp cô thÓ. C¸c khã kh¨n ®ã kh«ng nh÷ng lªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn, sù nhËn biÕt nguån gèc c¸c c¬n sèc vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ cÊu mµ cßn liªn quan ®Õn m©u thuÉn tiÒm tµng gi÷a c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch kh¸c nhau. Tiªu chuÈn ®Ó lùa chän mét chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp cßn phô thuéc vµo c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch do chÝnh phñ ®Æt ra. C¸c nghiªn cøu vÒ c¸c lîi thÕ cña tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh vµ linh ho¹t hÇu nh­ lµ dµnh cho tr­êng hîp mét nÒn kinh tÕ nhá kh«ng tr¶i qua l¹m ph¸t cao vµ nãi chung ë tr¹ng th¸i c©n b»ng ngo¹i vµ chÞu t¸c ®éng cña c¸c c¬n sèc t¹m thêi. C©n b»ng tËp trung vµo æn ®Þnh tæng s¶n phÈm, thay cho c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ lµm chøc n¨ng hÊp thô c¸c c¬n sèc, ®Ó triÖt tiªu t¸c ®éng cña c¸c thay ®æi ®ét biÕn lªn trªn tæng s¶n phÈm. Tuy vËy, m©u thuÉn cña chÝnh s¸ch cã thÓ x¶y ra khi c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ còng ®­îc coi lµ môc tiªu chÝnh s¸ch. M©u thuÉn nµy ®Æc biÖt râ nÐt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, lµ nh÷ng n­íc th­êng thiÕu dù tr÷ ngo¹i tÖ. NÕu vÞ trÝ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ t¹o nªn sù h¹n chÕ th× tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn ph¶i ®­îc dïng nh­ 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lµ c«ng cô ®Ó t¹o môc tiªu c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ thay ®æi cho æn ®Þnh tæng s¶n phÈm. MÆt kh¸c khi l¹m ph¸t lµ vÊn ®Ò næi lªn hµng ®Çu th× tû gi¸ hèi ®o¸i cã thÓ lµ chøc n¨ng hç trî cho viÖc æn ®Þnh mÆt b»ng gi¸ c¶. V- Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo tû gi¸ hèi ®o¸i: ViÖc thùc hiÖn mét chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t võa ph¶i cã sù kiÓm so¸t víi mét møc tû gi¸ gäi lµ tû gi¸ chÝnh thøc ®­îc c«ng bè bëi ng©n hµng nhµ n­íc, cïng víi mét biªn ®é quy ®Þnh cho c¸c møc tû gi¸ giao dÞch trªn thÞ tr­êng so víi tû gi¸ chÝnh thøc ®ßi hái chÝnh phñ nãi chung vµ ng©n hµng nhµ n­íc nãi riªng cÇn ph¶i cã sù can thiÖp ®iÒu phèi thÞ tr­êng ®Ó duy tr× biªn ®é quy ®Þnh trong ho¹t ®éng can thiÖp ®ã cÇn ph¶i chó ý mét sè vÊn ®Ò sau: + Ng©n hµng nhµ n­íc lu«n ph¶i x¸c ®Þnh m×nh lµ mét thµnh phÇn chñ chèt, th­êng trùc cña c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng. + Trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i nãi chung vµ thÞ tr­êng ngo¹i hèi nãi riªng, ng©n hµng nhµ n­íc cÇn cã sù ph©n tÝch râ rµng gi÷a hai chøc n¨ng: chøc n¨ng ng©n hµng ®¹i diÖn cho nhµ n­íc víi chøc n¨ng can thiÖp thÞ tr­êng. Trong ®ã chøc n¨ng ng©n hµng ®¹i diÖn cho nhµ n­íc lµ ®Ó thùc hÖn c¸c chøc n¨ng giao dÞch nh»m thanh to¸n c¸c kho¶n thu chi cña nhµ n­íc vµ giao dÞc t¨ng tÝch luü ngo¹i tÖ theo môc tiªu. cßn chøc n¨ng can thiÖp thÞ tr­êng lµ nh»m ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ tr­êng. + Ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i kh«ng ngõng chó träng viÖc x©y dùng vµ t¨ng c­êng bé khung cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng b»ng viÖc t¨ng sè l­îng thµnh viªn trªn thÞ tr­êng. Tõng b­íc cho c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i tham gia ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô nh­ kú h¹n ho¸n ®æi mÆc dï cã thÓ giíi h¹n ë viÖc c¸c giao dÞch nµy chØ ®­îc thùc hiÖn voÝ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ ng©n hµng nhµ n­íc. + Ng©n hµng nhµ n­íc vµ cac bé ngµnh ph¶i cã kÕ ho¹ch dù tÝnh tr­íc c¸c giao dÞch cña m×nh mét c¸ch cô thÓ vµ kh«ng ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c bËt ra khái thÞ tr­êng chÝnh thøc b»ng c¸ch c¸c giao dÞch cña nhµ n­íc kh«ng chØ ®­îc thùc hiÖn trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng mµ cßn ph¶i më réng giao dÞch trªn khu vùc tù do cña thÞ tr­êng. + Chó träng h¬n ®Õn viÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng cô cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ mµ tr­íc m¾t lµ c¸c nghiÖp vô ®ang hiÖn tån t¹i nh­ c¸c nghiÖp vô mua b¸n cã kú h¹n ngo¹i tÖ ho¸n ®æi...b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh­: ng©n hµng nhµ n­íc, c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm; tæ chøc b¸o c¸o båi d­ìng nghiÖp vô ng©n hµng, nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ ng©n hµng, nªn gÊp rót tæ chøc c¸c líp båi d­ìng vÒ b¶n chÊt vµ kü thuËt c¸c nghiÖp vô hèi ®o¸i nãi riªng vµ nhÖm cô nµo ®ã nãi chung khi míi ®­îc 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1