Đề cương ôn tập HK 2 môn Ngữ văn lớp 11 năm 2017-2018 - THPT Phan Bội Châu

TRƯỜNG THPT PHAN BỘI CHÂU<br /> TỔ NGỮ VĂN<br /> <br /> ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 11<br /> HỌC KỲ II, NĂM HỌC:2017-2018<br /> ĐỌC VĂN<br /> 1. Vội vàng (Xuân Diệu)<br /> 2. Tràng giang (Huy Cận)<br /> 3. Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử)<br /> 4. Chiều tối (Hồ Chí Minh )<br /> 5. Từ ấy (Tố Hữu)<br /> TIẾNG VIỆT<br /> 1. Nghĩa của câu<br /> 2. Đặc điểm loại hình của tiếng Việt<br /> LÀM VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI & NGHỊ LUẬN VĂN HỌC<br /> A.ĐỌC VĂN<br /> 1.Vội vàng<br /> - Tác giả, xuất xứ tác phẩm<br /> - 13 câu đầu: Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết: khát khao táo bạo muốn đoạt<br /> quyền tạo hóa để níu giữ cái đẹp; miêu tả một thiên đường trên mặt đất đầy đủ<br /> hương vị, màu sắc, âm thanh.<br /> - 16 câu tiếp: Nỗi băn khoăn về sự trôi chảy của thời gian, sự ngắn ngủi của kiếp<br /> người<br /> - 10 câu cuối: Quan niệm, triết lí sống mới mẻ: khát vọng sống hết mình, tận<br /> hưởng hết mình những vẻ đẹp của cuộc sống.<br /> - Nghệ thuật: kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc và mạch luận lí, giọng điệu<br /> say mê, sôi nổi, sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.<br /> <br /> - Ý nghĩa văn bản: Vội vàng là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy<br /> quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những năm tháng tuổi trẻ<br /> của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.<br /> 2. Tràng giang<br /> - Tác giả, hoàn cảnh ra đời, xuất xứ bài thơ<br /> - Lời đề từ: khái quát không gian nghệ thuật và cảm hứng chủ đạo của bài thơ<br /> - Bức tranh sông nước thấm sâu nỗi buồn mênh mang; không gian càng mở rộng,<br /> nỗi sầu buồn càng lan tỏa; ý thức được sự nhỏ bé, mong manh của kiếp người, tác<br /> giả khát khao giao hòa với con người và cuộc sống; đằng sau bức tranh thiên nhiên<br /> là tình yêu quê hương đất nước kín đáo mà tha thiết của nhà thơ.<br /> - Nghệ thuật: Kết hợp vẻ đẹp cổ điển và hiện đại<br /> - Ý nghĩa văn bản: Bài thơ bộc lộ nỗi sầu của một cái tôi cô đơn trước thiên nhiên<br /> rộng lớn, trong đó thấm đượm thình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà<br /> thiết tha.<br /> 3. Đây thôn Vĩ Dạ<br /> - Tác giả, cảm hứng sáng tác<br /> - Khổ thơ đầu là bức tranh thôn Vĩ đẹp, tươi sáng, trong trẻo, gợi cảm và đầy sức<br /> sống trong tâm tưởng nhà thơ.<br /> - Khổ thơ thứ hai vẽ nên bức tranh xứ Huế hiu hắt, nhuốm màu chia lìa, sự sống<br /> mệt mỏi, yếu ớt nhưng cũng huyền ảo, thơ mộng, đồng thời cho thấy nỗi niềm<br /> khắc khoải đợi chờ của thi nhân.<br /> - Khổ thơ cuối: cảnh và người đều chìm vào cõi mộng, chứa đựng sự mơ hồ, thảng<br /> thốt, hoài nghi về tình đời, tình người. Đó cũng chính là khát khao mãnh liệt của<br /> nhà thơ muốn tìm thấy sự đồng cảm, đồng điệu trong cuộc đời.<br /> - Nghệ thuật: Hình ảnh biểu hiện nội tâm, bút pháp gợi tả, ngôn ngữ tinh tế, giàu<br /> liên tưởng, có sức gợi hình gợi cảm.<br /> - Ý nghĩa văn bản: Bài thơ là bức tranh đẹp về một miền quê đất nước, là tiếng<br /> lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người.<br /> 4. Chiều tối<br /> - Tác giả, tập thơ Nhật kí trong tù, hoàn cảnh sáng tác và vị trí bài thơ.<br /> - Hai câu thơ đầu khắc họa bức tranh thiên nhiên rừng núi chiều muộn êm ả nhưng<br /> thấm thía nỗi buồn, đồng thời thể hiện ý chí kiên cường, phong thái ung dung, tự<br /> <br /> do hoàn toàn về tinh thần, khẳng định tình yêu thương mênh mông của Hồ Chí<br /> Minh dành cho vạn vật.<br /> - Hai câu thơ cuối thể hiện sự vận động của thời gian, chiều chuyển dần sang tối<br /> nhưng bức tranh lại mở ra ánh sáng rực hồng. Mạch thơ và tư tưởng của tác giả<br /> cũng vận động theo hướng tích cực: từ tối sang sáng, từ tàn lụi đến sinh sôi, từ<br /> buồn sang vui, từ lạnh lẽo, cô đơn sang ấm áp tình người. Đó chính là minh chứng<br /> cho tâm hồn tràn đầy niềm lạc quan, yêu đời và yêu thương nhân dân lao động của<br /> của nhà thơ.<br /> - Nghệ thuật: Kết hợp vẻ đẹp cổ điển và hiện đại<br /> - Ý nghĩa văn bản: Bài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí vượt<br /> lên hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ Hồ Chí Minh.<br /> 5. Từ ấy<br /> - Tác giả, hoàn cảnh sáng tác<br /> - Bài thơ thể hiện niềm vui sướng, say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong buổi đầu<br /> gặp gỡ lí tưởng cộng sản. Lý tưởng của Đảng có tác dụng kì diệu đối với cuộc đời<br /> và sự nghiệp thơ ca của nhà thơ. Cũng từ đây ông bắt đầu có những nhận thức mới<br /> về lẽ sống, có sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm (gắn bó cái tôi cá nhân vào cái<br /> ta chungcủa mọi người; xem mình là thành viên trong đại gia đình quần chúng lao<br /> khổ…).<br /> - Bài thơ có ý nghĩa như một tuyên ngôn về lẽ sống cách mạng, đồng thời cũng là<br /> một tuyên ngôn về nghệ thuật của nhà thơ.<br /> - Nghệ thuật: sử dụng hình ảnh tươi sáng, biện pháp tu từ ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ,<br /> ngôn ngữ giàu nhạc điệu.<br /> - Ý nghĩa văn bản: Bài thơ là lời tâm nguyện của một người thanh niên yêu nước<br /> giác ngộ lí tưởng cách mạng.<br /> B. TIẾNG VIỆT<br /> 1.Nghĩa của câu<br /> - Nhận thức được hai thành phần nghĩa của câu:<br /> + Nghĩa sự việc: là nghĩa ứng với sự việc được đề cập đến trong câu<br /> + Nghĩa tình thái: thể hiện thái độ, sự đánh giá của người nói đối với sự việc hoặc<br /> đối với người nghe.<br /> -Có kĩ năng phân tích, lĩnh hội nghĩa của câu và kĩ năng đặt câu thể hiện được các<br /> thành phần nghĩa một cách phù hợp nhất.<br /> <br /> 2. Đặc điểm loại hình của tiếng Việt.<br /> - Nắm được đặc điểm loại hình của tiếng Việt- một ngôn ngữ đơn lập:<br /> + Đơn vị cơ sở của ngữ pháp là tiếng<br /> + Từ không biến đổi hình thái<br /> +Ý nghĩa ngữ pháp được biểu thị bằng trật tự từ và hư từ.<br /> - Có kĩ năng phân tích ngữ liệu để chứng minh tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ<br /> đơn lập.<br /> C.LÀM VĂN NGHỊ LUẬN<br /> 1. Nghị luận xã hội: Biết cách viết đoạn văn nghị luận xã hội có kết cấu chặt chẽ,<br /> thể hiện rõ quan điểm về vấn đề đời sống hoặc tư tưởng, đạo lí, diễn đạt lưu loát,<br /> không mắc lỗi ngữ pháp và chính tả.<br /> 2.Nghị luận văn học<br /> a. Kĩ năng: biết cách làm bài văn nghị luận văn học, kết cấu 3 phần, diễn đạt rõ<br /> ràng, trong sáng, hạn chế lỗi ngữ pháp và chính tả.<br /> b. Bài làm theo bố cục 3 phần:<br /> -Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận.<br /> -Thân bài:<br /> +Trình bày theo luận điểm, mỗi luận điểm là một đoạn văn<br /> +Đưa dẫn chứng vào bài làm: giới thiệu dẫn chứng, đưa dẫn chứng và phân tích<br /> dẫn chứng.<br /> -Kết bài: đánh giá chung về vấn đề, nêu cảm tưởng của bản thân,…<br /> D.CÁCH RA ĐỀ<br /> Đề gồm 2 phần:<br /> -Phần đọc hiểu: 3 điểm: đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu<br /> -Phần làm văn: 7 điểm, gồm 2 câu:<br /> +Câu 1: viết đoạn văn nghị luận xã hội từ 5-7 câu<br /> +Câu 2: Viết bài nghị luận văn học<br /> E.MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO.<br /> <br /> Đề 1: Viết đoạn văn từ 5 đến 7 câu trình bày suy nghĩ của anh/chị về vai trò của lời<br /> cảm ơn trong cuộc sống.<br /> Đề 2: Phân tích tình yêu cuộc sống trần thế của Xuân Diệu trong 13 câu đầu bài<br /> thơ Vội vàng.<br /> Đề 3: Cảm nhận về bức tranh thôn Vĩ trong khổ thơ đầu bài Đây thôn Vĩ Dạ của<br /> Hàn Mặc Tử.<br /> Đề 4: Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh qua bài thơ Mộ (Chiều tối).<br /> Đề 5: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:<br /> Lãng phí thời gian là mất tuyệt đối. Mất tiền có thể kiếm lại được tiền, mất<br /> xe có thể sắm lại được xe nhưng mất thời gian thì chịu, đố ai có thể tìm lại được.<br /> Thời gian là một dòng chảy thẳng; không bao giờ dừng lại và cũng không bao giờ<br /> quay lui. Mọi cơ hội, nếu bỏ qua là mất.Tuổi trẻ mà không làm được gì cho đời<br /> cho bản thân thì nó vẫn xồng xộc đến với tuổi già. Thời gian là một dòng chảy đều<br /> đặn, lạnh lùng, chẳng bao giờ chờ đợi sự chậm trễ.Hãy quý trọng thời gian, nhất<br /> là trong thời đại trí tuệ này; nền kinh tế trí thức đã và đang làm cho thời gian trở<br /> nên vô giá. Chưa đầy một giờ, công nghệ Nhật Bản đã có thể sản xuất một tấn<br /> thép, con tàu tốc hành của các nước phát triển, trong vài giờ, đã có thể vượt qua<br /> được vài ngàn kilômét. Mọi biểu hiện đủng đỉnh rềnh ràng đều trở nên lạc lõng<br /> trong xu thế toàn cầu hiện nay.Giải trí là cần thiết nhưng chơi bời quá mức, để<br /> thời gian trôi qua vô vị là có tội với đời, với tương lai đất nước.<br /> (Phong cách sống của người đời-Nhà báo Trường Giang,<br /> http://www.chungta.com)<br /> 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.<br /> 2. Nêu nội dung chính của đoạn trích.<br /> 3. Để minh họa cho lí lẽ: Nền kinh tế trí thức đã và đang làm cho thời gian trở<br /> nên vô giá, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào?<br /> 4. Nêu suy nghĩ của anh/chị về ý kiến: Giải trí là cần thiết nhưng chơi bời quá<br /> mức, để thời gian trôi qua vô vị là có tội với đời, với tương lai đất nước.<br /> Đề 6: Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu:<br /> Quốc ca là khúc hát thiêng liêng của đất nước. Quốc ca gợi nhớ cội nguồn<br /> Tổ quốc, gợi những chiến công hào hùng của cha anh, gợi niềm tự hào dân tộc sâu<br /> sắc. Phải hát Quốc ca bằng lời mới thực sự cảm nhận hết được lòng yêu nước, mới<br /> thấy rõ hơn sức mạnh vô song của tinh thần đoàn kết cộng đồng. Các em có thể<br /> say sưa hát nhiều bài tiếng Anh, tiếng Hàn Quốc,... Vậy tại sao các em không thể<br /> <br />