Đề KSCL Ngữ văn 10 năm 2018-2019 có đáp án - Trường THPT Đồng Đậu

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC<br /> TRƯỜNG THPT ĐỒNG ĐẬU<br /> <br /> ĐỀ KSCL LẦN 1 KHỐI 10<br /> NĂM HỌC 2018-2019 ; MÔN: NGỮ VĂN<br /> Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề.<br /> <br /> PHẦN I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN (3,0 điểm)<br /> Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:<br /> Làm thế nào để hiểu được chính mình là câu hỏi lớn của nhiều người trẻ. Người không trẻ<br /> chưa hẳn đã hiểu chính mình, nhưng họ nhiều khi đã ngừng đặt câu hỏi.<br /> Hiểu được bản thân là điều đầu tiên để phát triển, để từ đó làm việc mình thích và có một<br /> cuộc đời như mơ ước. Việc này không phải một sớm một chiều có thể xong được. Tôi chưa thấy<br /> ai một sáng thức dậy bỗng nhận ra rằng bây giờ mình đã hiểu mình là ai.<br /> Mỗi người trong chúng ta là một cá thể khác biệt. Ai cũng có thế mạnh, sở trường. Điều<br /> quan trọng là mình hiểu được mình, biết được điểm mạnh, điểm yếu của mình, biết được mình thích<br /> gì, muốn gì, mình phù hợp với cái gì để rồi từ đó mài giũa bản thân theo nó.<br /> Để bắt đầu tìm hiểu chính mình, điều cần làm là ngừng so sánh mình với người khác,<br /> ngừng suy nghĩ tiêu cực về bản thân, học cách lắng nghe và yêu thương chính mình.<br /> Muốn khám phá bản thân, có thể dựa vào những cách từ bên ngoài và bên trong.<br /> Về bên ngoài, nếu hoàn toàn mù mờ về bản thân thì bạn có thể bắt đầu bằng những thứ cơ bản: các<br /> trắc nghiệm tính cách…<br /> Một cách khác để hiểu bản thân hơn là hỏi. Đặt ra những câu hỏi cho những người xung quanh<br /> mình, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp thân thiết, người yêu… những người bạn nghĩ rằng họ hiểu<br /> bạn.<br /> Cách tiếp theo để tìm hiểu bản thân là thay vì hỏi người bên ngoài thì tự hỏi chính mình. Dành thời<br /> gian yên tĩnh một mình để nhìn vào bên trong, hồi tưởng quá khứ, tìm hiểu những giá trị cốt lõi của<br /> bản thân mình.<br /> (Trích Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu – Rosie Nguyễn, NXB Hội Nhà văn, 2016, tr.42)<br /> Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.<br /> Câu 2. Theo tác giả, việc hiểu được bản thân là khó hay dễ? Điều đó có ý nghĩa quan trọng như thế<br /> nào?<br /> Câu 3. Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến: Mỗi người trong chúng ta là một cá thể khác biệt?<br /> Câu 4. Anh/chị có đồng tình với quan điểm sau của tác giả không: Cách tiếp theo để tìm hiểu bản<br /> thân là thay vì hỏi người bên ngoài thì tự hỏi chính mình? Vì sao?<br /> PHẦN II. LÀM VĂN (7,0 điểm)<br /> Câu 1. (2,0 điểm)<br /> Từ nội dung văn bản phần Đọc – hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) với chủ<br /> đề: Giá trị của bản thân.<br /> Câu 2. (5,0 điểm)<br /> Anh/chị hãy phân tích nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết Truyện An Vương và Mị<br /> Châu – Trọng Thủy, từ đó rút ra bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm.<br /> --------- Hết --------Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không được giải thích gì thêm.<br /> Họ và tên thí sinh.............................................;SBD .............................................<br /> <br /> SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC<br /> TRƯỜNG THPT ĐỒNG ĐẬU<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM KSCL LẦN 1 KHỐI 10<br /> NĂM HỌC 2018-2019 ; MÔN: NGỮ VĂN<br /> (Hướng dẫn chấm gồm có 04 trang)<br /> <br /> I. LƯU Ý CHUNG:<br /> - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí<br /> sinh. Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận<br /> dụng đáp án và thang điểm để đánh giá chính xác giá trị của từng bài viết. Sử dụng nhiều mức điểm<br /> một cách hợp lí; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.<br /> - Thí sinh có cách làm bài riêng nhưng đáp ứng được yêu cầu cơ bản, diễn đạt tốt, vẫn cho điểm tối<br /> đa.<br /> - Điểm bài thi làm tròn đến 0,25 điểm.<br /> II. ĐÁP ÁN:<br /> Phần<br /> <br /> Câu<br /> <br /> I<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> ĐỌC HIỂU VĂN BẢN<br /> <br /> 3,0<br /> <br /> 1<br /> <br /> Phương thức biểu đạt chính: nghị luận.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Theo tác giả, việc hiểu được bản thân là điều khó (không phải dễ); hiểu<br /> được bản thân để từ đó làm việc mình thích và có một cuộc đời như mơ<br /> ước.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 3<br /> <br /> Hiểu ý kiến: Mỗi cá nhân trong đời sống có một ngoại hình riêng, một cá<br /> tính, tính cách độc lập; có những sở trường, sở đoản… khác nhau.<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nêu rõ quan điểm đồng tình hoặc không đồng tình; lí giải hợp lí, thuyết<br /> phục.<br /> Có thể tham khảo cách lí giải sau:<br /> - Quan điểm đồng tình vì: Mình phải là người hiểu bản thân mình rõ nhất<br /> khi lắng nghe chính mình một cách trung thực. Hỏi ý kiến những người<br /> xung quanh chỉ là một kênh tham khảo.<br /> - Quan điểm không đồng tình vì: Thiếu tính khách quan, dễ né tránh hạn<br /> chế, nhược điểm của bản thân.<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> LÀM VĂN<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> Viết đoạn văn về chủ đề: Giá trị của bản thân.<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Giá trị của bản thân.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> c. Triển khai vấn đề nghị luận :Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù<br /> hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. Có thể tham khảo gợi<br /> ý sau:<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> II<br /> 1<br /> <br /> * Giải thích:<br /> – Giá trị bản thân là những nội lực riêng biệt của mỗi người về tố chất, trí<br /> tuệ, năng lực, kĩ năng…để đi đến thành công trong học tập và làm việc.<br /> *Bàn luận:<br /> <br /> – Ý nghĩa của việc hiểu giá trị bản thân:<br /> + Biết được điểm mạnh điểm yếu, sở thích, xu hướng, năng lực của bản<br /> thân => tạo dựng dấu ấn của riêng mình.<br /> + Tự tin, tự chủ trong học tập và công việc, tạo được hứng khởi làm tiền<br /> đề của thành công.<br /> – Làm gì để tạo dựng được giá trị bản thân?<br /> + Quá trình miệt mài học tập rèn luyện sáng tạo.<br /> + Chăm chút, bồi đắp năng khiếu, sở trường.<br /> + Tự tin ứng dụng vào cuộc sống để tỏa sáng.<br /> – Phê phán, bác bỏ:<br /> + Khẳng định bản thân không phải là tự cao tự đại.<br /> + Giá trị con người không nằm ở vẻ bề ngoài, không nằm ở tiền bạc, địa<br /> vị. Giá trị của mỗi người được đo bằng năng lực, đạo đức, tri thức, nghị<br /> lực, lòng nhân hậu, đức hi sinh…<br /> (HS phải lấy được dẫn chứng tiêu biểu để làm sáng tỏ vấn đề)<br /> * Bài học nhận thức và hành động:<br /> – Học tập, rèn luyện để tự khẳng định mình là mục tiêu tốt đẹp cần phấn<br /> đấu.<br /> – Tạo dựng một cuộc sống tôn trọng và phát huy đa sắc giá trị bản thân.<br /> <br /> 2<br /> <br /> d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ<br /> pháp tiếng Việt.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề<br /> nghị luận.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> Anh/chị hãy phân tích nhân vật An Dương Vương trong truyền<br /> thuyết Truyện An Vương và Mị Châu – Trọng Thủy, từ đó rút ra bài<br /> học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm.<br /> <br /> 5,0<br /> <br /> a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận văn học: Trình bày đầy đủ các phần Mở<br /> bài, Thân bài, Kết luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn<br /> đề; phần Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với<br /> nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể<br /> hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích nhân vật An Dương<br /> Vương trong truyền thuyết Truyện An Vương và Mị Châu – Trọng<br /> Thủy, từ đó rút ra bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi<br /> gắm.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp. Các luận<br /> điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng<br /> tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm; biết kết hợp giữa nêu<br /> lí lẽ và đưa dẫn chứng.<br /> Có thể trình bày theo định hướng sau:<br /> c.1. Giới thiệu: truyền thuyết “Truyện An Dương Vương và Mị Châu<br /> – Trọng Thủy”, nhân vật An Dương Vương.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> c.2. Phân tích nhân vật An Dương Vương:<br /> * An Dương Vương trong sự nghiệp giữ nước:<br /> <br /> 2,75<br /> <br /> - Xây thành:<br /> + Thành đắp tới đâu lại lở tới đó.<br /> + Lập đàn trai giới, cầu đảo bách thần.<br /> + Lắng nghe cụ già, mời sứ Thanh Giang giúp đỡ.<br /> => có lòng kiên trì quyết tâm, có ý thức đề cao cảnh giác.<br /> - Chế nỏ<br /> + Nhà vua băn khoăn: “Nếu có giặc ngoài thì lấy gì mà chống”<br /> + Rùa Vàng cho vuốt làm lẫy nỏ.<br /> => được giúp đỡ vì có ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ đất nước.<br /> - Bảo vệ đất nước: đánh tan quân xâm lược Triệu Đà.<br /> - An Dương Vương chiến thắng quân xâm lược do:<br /> + Có thành ốc kiên cố.<br /> + Có nỏ thần kì diệu trăm phát trăm trúng.<br /> + Đặc biệt là có tinh thần cảnh giác cao độ, ý thức trách nhiệm cao với đất<br /> nước.<br />  An Dương Vương là vị vua tài trí, anh minh, sáng suốt, có trách nhiệm,<br /> tinh thần cảnh giác cao, quyết tâm sẵn sàng đánh giặc giữ nước, được<br /> thần linh và nhân dân ủng hộ.<br /> * An Dương Vương và bi kịch nước mất nhà tan:<br /> - Nguyên nhân:<br /> + Nhận lời cầu hòa, cầu hôn, cho Trọng Thủy ở rể mà không đề phòng,<br /> giám sát.<br /> + Lơ là trong việc phòng thủ.<br /> + Chủ quan khinh địch, quá ỷ lại vào vũ khí.<br />  Mơ hồ về bản chất ngoan cố và âm mưu thâm độc của kẻ thù, mất cảnh<br /> giác trầm trọng, tạo cơ hội cho kẻ thù vào sâu lãnh thổ.<br /> - Hậu quả: Đất nước rơi vào tay giặc.<br /> - Hành động của vua:<br /> + Phải cùng con gái chạy về phương Nam.<br /> + Cầu cứu sứ Thanh Giang và biết kẻ ngồi sau lưng chính là giặc.<br /> + Chém đầu Mị Châu: thể hiện sự dứt khoát, quyết liệt, đặt nghĩa nước<br /> trên tình nhà.<br /> + Cầm sừng tê giác theo Rùa Vàng xuống biển => sự bất tử của An<br /> Dương Vương.<br /> - Ý nghĩa của những hư cấu nghệ thuật: Thể hiện lòng kính trọng của nhân<br /> dân đối với thái độ dũng cảm, kiên quyết đặt nghĩa nước (cái chung) lên<br /> trên tình nhà (cái riêng) của An Dương Vương.<br /> * Nghệ thuật xây dựng nhân vật:<br /> - Kết cấu chặt chẽ đến hoàn mĩ.<br /> - Cốt truyện li kì, hấp dẫn.<br /> - Kết hợp nhuần nhuyễn giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo…<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> c.3. Bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm:<br /> Luôn đề cao tinh thần cảnh giác với kẻ thù, xử lí đúng đắn mối quan hệ<br /> giữa riêng với chung, giữa nhà với nước, giữa cá nhân và cộng đồng.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> d. Sáng tạo: Có nhiều cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo (viết câu, sử dụng<br /> từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm,...) ; văn viết giàu cảm xúc; thể<br /> hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; có liên hệ so sánh trong quá trình phân<br /> tích, có quan điểm và thái độ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> mực đạo đức và pháp luật.<br /> e. Chính tả, dùng từ, đặt câu<br /> Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.<br /> TỔNG ĐIỂM: 10,0<br /> <br /> 0,25<br /> <br />