Đề tài: Biện pháp quản lý quá trình đào tạo đối với hệ đại học chính quy tại Viện Đại học Mở Hà Nội

Chia sẻ: Nguyễn Thị Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

123
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài: Biện pháp quản lý quá trình đào tạo đối với hệ đại học chính quy tại Viện Đại học Mở Hà Nội đề xuất một số biện pháp quản lý quá trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đối với hệ đại học chính quy tại Viện Đại học Mở Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Biện pháp quản lý quá trình đào tạo đối với hệ đại học chính quy tại Viện Đại học Mở Hà Nội

L I C M ƠN Trong su t quá trình h c t p, nghiên c u và làm lu n văn t t nghi p c a mình, tôi ã nh n ư c s giúp nhi t tình c a các chuyên gia, các nhà qu n lý, các th y cô giáo, b n bè, ng nghi p và ngư i thân trong gia ình Tôi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c t i: Ban Giám c H c Vi n, Trung tâm ào t o sau i h c, các th y, cô giáo và cán b H c Vi n Qu n lý giáo d c; các th y giáo, cô giáo ã tham gia qu n lý, gi ng d y trong su t quá trình h c t p và làm lu n văn. c bi t là TS.Ph m Vi t Nh - Ngư i th y hư ng d n khoa h c ã giúp và ch d n t n tình cho tôi trong quá trình th c hi n và hoàn thành lu n văn. Ban Giám hi u và cán b gi ng viên Vi n i h c M Hà N i ã t o i u ki n cho tôi hoàn thành khoá h c và có nh ng ý ki n óng góp quý báu trong quá trình h c t p và làm lu n văn. Gia ình và b n bè t o m i i u ki n thu n l i cho tôi h c t p và hoàn thành lu n văn. Trong quá trình nghiên c u, m c dù ã h t s c c g ng, song lu n văn không tránh kh i thi u sót. Kính mong s ch d n và góp ý c a các th y giáo, cô giáo, các b n ng nghi p lu n văn ư c hoàn thi n hơn. Xin trân tr ng c m ơn ! Hà N i - 2013 Tác gi Ph m Th Minh H ng
DANH M C CÁC C M T VI T T T BCHTW Ban ch p hành Trung ương BD B i dư ng CBQL Cán b qu n lý CNH, H H Công nghi p hoá, hi n i hoá CNTT-TT Công ngh thông tin - truy n thông DH D yh c DN D y ngh H ih c T ào t o GD Giáo d c GD& T Giáo d c và ào t o GV Gi ng viên HCM H Chí Minh HS-SV H c sinh - sinh viên NCKH Nghiên c u khoa h c PPDH Phương pháp d y h c QL Qu n lý QLGD Qu n lý giáo d c QL T Qu n lý ào t o QLSV Qu n lý sinh viên SV Sinh viên TNCS Thanh niên c ng s n TCCN Trung c p chuyên nghi p THPT Trung h c ph thông V HMHN Vi n i h c M Hà N i 2
M CL C PH N M U............................................................................................... 8 I- CƠ S L A CH N TÀI ........................................................................ 8 II- M C ÍCH NGHIÊN C U ...................................................................... 11 III- KHÁCH TH VÀ I TƯ NG NGHIÊN C U..................................... 11 3.1. Khách th nghiên c u............................................................................... 11 3.2. i tư ng nghiên c u............................................................................... 12 IV- GI THUY T KHOA H C..................................................................... 12 V- NHI M V NGHIÊN C U ...................................................................... 12 VI- PH M VI NGHIÊN C U........................................................................ 12 VII- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ........................................................... 13 7.1. Nhóm phương pháp nghiên c u lý lu n.................................................... 13 7.2. Nhóm phương pháp nghiên c u th c ti n................................................. 13 7.2.1. Phương pháp quan sát: ......................................................................... 13 7.2.2. Phương pháp i u tra b ng phi u h i: .................................................. 13 7.2.3. Phương pháp to àm (trò chuy n, ph ng v n) .................................... 13 7.2.4. Phương pháp chuyên gia:..................................................................... 13 7.2.5. Phương pháp t ng k t kinh nghi m: ..................................................... 13 7.2.6. Phương pháp x lý d li u thu th p trong nghiên c u........................... 13 VIII- NH NG ÓNG GÓP M I C A LU N VĂN..................................... 14 IX- C U TRÚC LU N VĂN......................................................................... 14 PH N N I DUNG ......................................................................................... 15 CHƯƠNG I: CƠ S LÝ LU N C A V N NGHIÊN C U ................... 15 1.1. T ng quan v v n nghiên c u ....................................................... 15 1.2. M t s khái ni m cơ b n ......................................................................... 17 1.2.1. ào t o và quá trình ào t o................................................................ 17 a. ào t o:...................................................................................................... 17 b. Quá trình ào t o:....................................................................................... 18 3
c. Các y u t tham gia quá trình ào t o: ....................................................... 20 1.2.2. Qu n lý và qu n lý quá trình ào t o .................................................... 21 a. Qu n lý:....................................................................................................... 21 b. Qu n lý quá trình ào t o ........................................................................... 24 c. H i h c chính quy................................................................................... 26 1.2.3. Khái ni m v ch t lư ng và ch t lư ng ào t o..................................... 26 a. Ch t lư ng .................................................................................................. 26 b. Ch t lư ng giáo d c.................................................................................... 27 c. Ch t lư ng ào t o...................................................................................... 28 d. Các y u t nh hư ng n ch t lư ng ào t o ............................................ 29 1.3. Nh ng v n cơ b n c a qu n lý quá trình ào t o i h c ..................... 29 1.3.1. Qu n lý công tác tuy n sinh u vào ..................................................... 29 a. Kh o sát nhu c u và xác nh ch tiêu ......................................................... 29 b. T ch c tuy n sinh ...................................................................................... 31 1.3.2. Qu n lý quá trình ào t o trong các trư ng i h c.............................. 31 a. Xây d ng k ho ch ào t o ......................................................................... 31 b. Xây d ng và phát tri n chương trình ào t o .............................................. 32 c. T ch c th c hi n k ho ch ào t o ............................................................ 32 d. Qu n lý ho t ng ki m tra, thi h c ph n.................................................... 34 e. Xét và công nh n t t nghi p ........................................................................ 34 g. Qu n lý và c p phát văn b ng, ch ng ch .................................................... 34 1.4. Các y u t nh hư ng n quá trình ào t o ............................................. 34 1.4.1. Ch t lư ng sinh viên u vào ................................................................ 34 1.4.2. Trình , kinh nghi m và phương pháp gi ng d y c a i ngũ giáo viên gi ng d y. ....................................................................................................... 35 1.4.3. Cơ s v t ch t và các phương ti n ph c v gi ng d y, h c t p [20,222] 37 1.4.4. Công tác t ch c qu n lý trong nhà trư ng ........................................... 38 1.4.5. Tác ng c a môi trư ng xã h i............................................................ 40 Tóm t t Chương 1 và nhi m v Chương 2 ...................................................... 41 4
CHƯƠNG 2: ................................................................................................... 42 TH C TR NG QU N LÝ QUÁ TRÌNH ÀO T O H I H C CHÍNH QUY T I VI N I H C M HÀ N I....................................................... 42 2.1. Khái quát v Vi n i h c M Hà N i..................................................... 42 2.1.1. c i m tình hình ................................................................................ 42 2.1.2. Cơ c u t ch c b máy .......................................................................... 43 2.1.3. i ngũ gi ng viên ................................................................................ 45 2.1.4. Tình hình cơ s v t ch t ph c v cho ho t ng d y h c....................... 48 2.2. Th c tr ng ào t o t i Vi n i h c M Hà N i ..................................... 50 2.2.1. T ch c và qu n lý ào t o t i Vi n i h c m Hà N i....................... 50 2.2.2. Các văn b n pháp quy v qu n lý ào t o h chính quy th c hi n Vi n i h c M Hà N i......................................................................................... 52 a. Các quy ch c a B Giáo d c và ào t o v qu n lý ào t o h chính quy ư c th c hi n V HMHN: .......................................................................... 52 b. Quy nh c a Vi n i h c M Hà N i v công tác qu n lý ào t o:......... 52 2.2.3. Ch t lư ng ào t o................................................................................ 54 2.3. Th c tr ng qu n lý quá trình ào t o t i Vi n i h c M Hà N i........... 55 2.3.1. Th c tr ng qu n lý công tác tuy n sinh ................................................. 55 2.3.2. Th c tr ng qu n lý n i dung, chương trình ào t o .............................. 59 2.3.3. Th c tr ng qu n lý t ch c ào t o....................................................... 60 a) Xây d ng k ho ch ào t o ......................................................................... 60 b) T ch c th c hi n k ho ch ào t o............................................................ 61 c) Qu n lý ho t ng d y h c c a gi ng viên: ................................................ 62 d) Qu n lý ho t ng h c c a sinh viên: ......................................................... 64 2.3.4. Th c tr ng qu n lý ho t ng ki m tra, ánh giá k t qu h c t p ............ 65 2.3.5. Th c tr ng qu n lý ho t ng xét và công nh n t t nghi p ................... 70 2.4. ánh giá chung ........................................................................................ 73 2.4.1. Nh ng m t ã t ư c ......................................................................... 73 2.4.2. Nh ng t n t i................................................................................. 74 5
2.4.3. Nguyên nhân c a nh ng t n t i, y u kém .............................................. 77 K t lu n chương 2........................................................................................... 80 CHƯƠNG 3 .................................................................................................... 81 BI N PHÁP QU N LÝ QUÁ TRÌNH ÀO T O IV I H IH C CHÍNH QUY T I VI N I H C M HÀ N I.......................................... 81 3.1. Các nguyên t c xu t bi n pháp ............................................................ 81 3.1.1. Nguyên t c m b o tính th c ti n ........................................................ 81 3.1.2. Nguyên t c m tính thi t th c và kh thi.............................................. 81 3.1.3. Nguyên t c m b o tính hi u qu ........................................................ 82 3.1.4. Nguyên t c m b o tính h th ng ........................................................ 82 3.2. Các bi n pháp qu n lý quá trình ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i ................................................................................ 83 3.2.1. T ch c công tác tuy n sinh hư ng t i nâng cao ch t lư ng ào t o .... 83 a) M c ích c a bi n pháp .............................................................................. 83 b) N i dung và cách th c th c hi n................................................................. 83 3.2.2. Qu n lý n i dung, chương trình ào t o h i h c chính quy theo hư ng nâng cao ch t lư ng ào t o................................................................ 85 a) M c ích c a bi n pháp .............................................................................. 85 b) N i dung và cách th c th c hi n................................................................. 85 3.2.3. Qu n lý ho t ng d y c a gi ng viên................................................... 88 a) M c ích c a bi n pháp .............................................................................. 88 b) N i dung và cách th c th c hi n................................................................. 88 3.2.4. Qu n lý ho t ng h c c a sinh viên ..................................................... 94 a) M c ích c a bi n pháp .............................................................................. 94 b) N i dung và cách th c th c hi n................................................................. 95 3.2.5. Qu n lý ho t ng ki m tra, ánh giá k t qu h c t p theo hư ng nâng cao ch t lư ng ào t o.................................................................................. 100 a) M c ích c a bi n pháp ............................................................................ 100 b) N i dung và cách th c th c hi n............................................................... 101 6
3.2.6. T ch c b máy và phân c p qu n lý ào t o theo hư ng nâng cao ch t lư ng ào t o................................................................................................ 105 a) M c ích c a bi n pháp ............................................................................ 105 b) N i dung và cách th c th c hi n............................................................... 106 3.3. M i liên h gi a các bi n pháp............................................................... 108 3.4. Thăm dò v tính c p thi t và tính kh thi c a các bi n pháp .................. 109 K T LU N VÀ KHUY N NGH ................................................................ 111 1. K t lu n..................................................................................................... 111 2. Khuy n ngh ............................................................................................. 113 TÀI LI U THAM KH O............................................................................. 114 7
PH N M U I- CƠ S L A CH N TÀI Chi n lư c phát tri n c a m i qu c gia u coi tr ng giáo d c, l y phát tri n giáo d c là cơ s cho vi c phát tri n các m t khác c a xã h i. Bư c vào th k XXI v i s phát tri n như vũ bão c a khoa h c - công ngh , c bi t là công ngh thông tin và xu th toàn c u hoá, thì vai trò c a giáo d c ngày càng tr nên quan tr ng, là ng l c phát tri n dài h n và là nhân t quy t nh tương lai c a m i qu c gia. Ngh quy t ih i ng toàn qu c l n th XI ã kh ng nh " im i căn b n, toàn di n n n giáo d c Vi t Nam theo hư ng chu n hoá, hi n i hoá, xã h i hóa, dân ch hóa và h i nh p qu c t , trong ó, i m i cơ ch qu n lý giáo d c, phát tri n i ngũ giáo viên và cán b qu n lý giáo d c là khâu then ch t” và “Giáo d c và ào t o có s m nh nâng cao dân trí, phát tri n ngu n nhân l c, b i dư ng nhân tài, góp ph n quan tr ng xây d ng t nư c, xây d ng n n văn hóa và con ngư i Vi t Nam". Chi n lư c phát tri n Kinh t - Xã h i 2011 - 2020 ã nh hư ng: "Phát tri n và nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c, nh t là nhân l c ch t lư ng cao là m t t phá chi n lư c". Chi n lư c phát tri n giáo d c 2011 – 2020 (ban hành theo Quy t nh s 711/Q -TTg ngày 13/6/2012 c a Th tư ng Chính ph ) nh m quán tri t và c th hoá các ch trương, nh hư ng i m i giáo d c và ào t o, góp ph n th c hi n th ng l i Ngh quy t ih i ng toàn qu c l n th XI và Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 2011 - 2020 c a t nư c. Trong s nghi p giáo d c và ào t o, giáo d c i h c có vai trò r t quan tr ng, có tính ch t nh hư ng s nghi p lâu dài vì ó là nơi ti p nh n tri th c m c chuyên sâu, ào t o ngu n nhân l c có trình cao. ây là nơi tr c ti p t o ngu n nhân l c có tri th c ph c v s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c, là òn b y m b o th c hi n y và ch t lư ng 8
chi n lư c phát tri n giáo d c. GD H ngày nay càng có tác ng m nh m hơn i v i s phát tri n kinh t - xã h i khi mà cu c cách m ng khoa h c – công ngh , cách m ng thông tin ã và ang có nh ng ti n b vư t b c. Khái ni m v kinh t tri th c ã th hi n vai trò c c kỳ quan tr ng trong xu th toàn c u hoá. Tuy v y, GD H trong h th ng giáo d c c a Vi t Nam ang im t v i nhi u thách th c l n như trong Chi n lư c Phát tri n giáo d c giai o n 2011-2020 nh n nh [ 6]. ó là: a) H th ng giáo d c qu c dân thi u tính th ng nh t, thi u liên thông, …. M t cân i trong cơ c u ngành ngh ào t o, gi a các vùng mi n, chưa áp ng ư c nhu c u nhân l c c a xã h i. b) Ch t lư ng giáo d c còn th p so v i yêu c u phát tri n c a t nư c cũng như so v i các nư c có n n giáo d c tiên ti n trong khu v c, trên th gi i. c) Qu n lý giáo d c còn nhi u b t c p, còn mang tính bao c p, ch ng chéo, phân tán; trách nhi m và quy n h n qu n lý chuyên môn chưa i ôi v i trách nhi m, quy n h n qu n lý v nhân s và tài chính. Chính sách, cơ ch trong qu n lý giáo d c thi u ng b , thi u s ph i h p gi a ngành giáo d c và các b ,ngành, a phương. Huy ng và phân b ngu n nhân l c tài chính cho giáo d c chưa h p lý; hi u qu s d ng ngu n l c th p. Quy n t ch và trách nhi m xã h i c a cơ s giáo d c chưa ư c quy nh y , sát th c. d) M t b ph n nhà giáo và cán b qu n lý chưa áp ng ư c yêu c u, nhi m v giáo d c trong th i kỳ m i. i ngũ nhà giáo v a th a, v a thi u c c b , v a không ng b v cơ c u chuyên môn. T l nhà giáo có trình sau i h c trong giáo d c i h c còn th p; t l sinh viên trên gi ng viên chưa t m c ch tiêu ra. Năng l c, o c ngh nghi p c a nhi u nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c còn y u. Các ch chính sách i v i nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c, c bi t là chính sách lương và ph c p theo lương, chưa th a áng, chưa thu hút ư c ngư i gi i vào ngành giáo d c, 9
chưa t o ư c ng l c ph n u vươn lên trong ho t ng ngh nghi p. Công tác ào t o, b i dư ng i ngũ nhà giáo chưa áp ng ư c các yêu c u i m i giáo d c. ) N i dung chương trình, phương pháp d y và h c, công tác thi, ki m tra, ánh giá ch m ư c i m i, n ng v lý thuy t, phương pháp d y h c l c h u; chưa y m nh ào t o theo nhu c u xã h i. e) Cơ s v t ch t k thu t c a nhà trư ng còn thi u và l c h u. g) Nghiên c u và ng d ng các k t qu nghiên c u khoa h c giáo d c còn h n ch . gi i quy t các t n t i ó, K t lu n s 51-KL/TW ngày 29/10/2012 t i H i ngh Trung ương 6, Khóa XI v i m i căn b n và toàn di n giáo d c và ào t o; B Giáo d c và ào t o ã xác nh nh ng công vi c tr ng tâm c n t p trung th c hi n; v i quy t tâm “Si t ch t k cương, nâng cao ch t lư ng ào t o” B ã có ch th v nhi m v c a toàn ngành trong năm 2013. M t trong nh ng nhi m v ó là “…ti p t c th c hi n vi c i m i công tác qu n lý nh m nâng cao ch t lư ng ào t o…” Vi n i h c M Hà N i n m trong h th ng giáo d c qu c dân, ư c thành l p ngày 03/11/1993 theo Quy t nh 535/TTg c a Th tư ng Chính ph . Là m t trư ng i h c công l p ho t ng trong h th ng các trư ng i h c do B Giáo d c và ào t o tr c ti p qu n lý. Vi n i h c M Hà N i là cơ s ào t o i h c và nghiên c u v i các lo i hình ào t o t xa, ào t o t i ch nh m áp ng nhu c u h c t p a d ng c a xã h i, góp ph n tăng ti m l c cán b khoa h c - k thu t cho t nư c. Hi n nay, Vi n có 11 Khoa, th c hi n các lo i hình ào t o a d ng ( ào t o t xa; ào t o t p trung chính qui; ào t o t i ch c h v a h c v a làm). L c lư ng gi ng d y c a Vi n i h c m Hà N i có hai ngu n: gi ng viên cơ h u và gi ng viên th nh gi ng, trong ó gi ng viên th nh gi ng chi m m t t l khá cao. M t c i m khác, trong h ào t o chính quy c a V HMHN , m c dù ư c ào t o chính quy 10
nhưng ph n l n a i m ào t o l i không t p trung t i Vi n. Vì v y qu n lý ho t ng ào t o c a Vi n g p không ít khó khăn. Th c hi n ch trương c a ng và Nhà nư c, trong nh ng năm qua V HMHN ã luôn chú tr ng n công tác qu n lý nh m nâng cao ch t lư ng ào t o. Tuy ch t lư ng ào t o ngày càng ư c nâng lên nhưng ch t lư ng chưa cao và chưa áp ng ư c yêu c u c a xã h i. ánh giá tình hình công tác trong năm qua, lãnh o Vi n i h c m Hà N i ã ra nhi m v c a nhà trư ng năm 2013-2014 v i m t trong nh ng nhi m v tr ng tâm là “…ti p t c th c hi n vi c i m i công tác qu n lý nh m nâng cao ch t lư ng ào t o…” Ch t lư ng ào t o ph thu c vào nhi u y u t : ư ng l i, ch trương, chính sách c a ng và Nhà nư c; m c tiêu, n i dung, chương trình, hình th c, phương pháp, phương ti n d y h c, giáo viên, h c sinh và bao trùm lên toàn b là y u t qu n lý, trong ó công tác qu n lý quá trình ào t o gi m t vai trò quan tr ng. Qu n lý QT T t t cũng ng nghĩa v i vi c nhà trư ng t nâng cao năng l c ào t o có th có nh ng k t qu t t nh t trong công tác ào t o. V i mong mu n góp ph n vào vi c nâng cao ch t lư ng ào t o t i Vi n i h c M Hà N i tôi ch n tài nghiên c u: “Bi n pháp qu n lý quá trình ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i”. II- M C ÍCH NGHIÊN C U Trên cơ s nghiên c u lý lu n và kh o sát th c tr ng công tác qu n lý quá trình ào t o, xu t m t s bi n pháp qu n lý quá trình ào t o nh m nâng cao ch t lư ng ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n ih c M Hà N i. III- KHÁCH TH VÀ I TƯ NG NGHIÊN C U 3.1. Khách th nghiên c u. Quá trình ào t o i h c t i Vi n i h c M Hà N i 11
3.2. i tư ng nghiên c u. Các bi n pháp qu n lý quá trình ào t o nh m nâng cao ch t lư ng ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i. IV- GI THUY T KHOA H C Hi n nay vi c qu n lý quá trình ào t o trong Vi n i h c M Hà N i còn nhi u b t c p. Vi c th c hi n qu n lý quá trình ào t o t ng Khoa, t ng ơn v còn chưa th ng nh t. Th c tr ng này do nhi u nguyên nhân khách quan và ch quan khác nhau. Nguyên nhân ch quan là do quan i m c a t ng cá nhân tham gia công tác qu n lý. Nguyên nhân khách quan là do công tác qu n lý còn thi u các tác ng thích h p. N u ưa ra m t s bi n pháp thi t th c và kh thi phù h p v i i u ki n Nhà trư ng và xã h i nh m qu n lý t t quá trình ào t o h d i h c chính quy c a Vi n i h c M Hà N i s giúp cho nhi m v chính tr c a Nhà trư ng ư c th c hi n t t hơn và như v y cũng góp ph n nâng cao ch t lư ng ào t o. V- NHI M V NGHIÊN C U 5.1. Nghiên c u cơ s lý lu n v công tác qu n lý quá trình ào t o ih c iv ih i h c chính quy t i trư ng i h c. 5.2. Xác nh th c tr ng qu n lý quá trình ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i. 5.3. xu t các bi n pháp qu n lý quá trình ào t o iv ih ih c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i nh m nâng cao ch t lư ng ào t o. VI- PH M VI NGHIÊN C U tài t p trung nghiên c u phân tích th c ti n công tác qu n lý trong quá trình ào t o iv ih i h c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i nh ng năm g n ây. 12
VII- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 7.1. Nhóm phương pháp nghiên c u lý lu n - Nghiên c u tài li u qu n lý và qu n lý giáo d c, lý lu n d y h c. - Nghiên c u các văn b n quy ph m pháp lu t v Giáo d c, ào t o. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên c u th c ti n 7.2.1. Phương pháp quan sát: Quan sát cách th c qu n lý quá trình ào t o i v i sinh viên h i h c chính quy t i V HMHN 7.2.2. Phương pháp i u tra b ng phi u h i: S d ng phi u h i i u tra các i tư ng kh o sát như lãnh o các ơn v , giáo viên, chuyên viên công tác t i Vi n i h c M Hà N i; sinh viên h c t i V HMHN 7.2.3. Phương pháp to àm (trò chuy n, ph ng v n) Thu th p thông tin qua vi c trò chuy n, trao i tr c ti p v i các i tư ng kh o sát thu th p nh ng thông tin c n thi t cho n i dung nghiên c u c a tài. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia: L y ý ki n, nh n xét c a chuyên gia như các Giáo sư, Ti n sĩ hi n ang làm công tác qu n lý giáo d c. 7.2.5. Phương pháp t ng k t kinh nghi m: T ng k t kinh nghi m trong qu n lý quá trình ào t o i v i sinh viên h chính quy Vi n i h c M Hà N i trong th i gian v a qua. 7.2.6. Phương pháp x lý d li u thu th p trong nghiên c u. Phương pháp ư c s d ng nh m th ng kê, phân tích, x lý các s li u thu ư c t các phương pháp i u tra rút ra k t lu n. 13
VIII- NH NG ÓNG GÓP M I C A LU N VĂN + Góp ph n làm sáng t cơ s lý lu n v qu n lý quá trình ào t o i v ih i h c chính quy t i V HMHN + Phân tích th c tr ng vi c qu n lý quá trình ào t o h i h c chính quy Vi n i h c M Hà N i trong b i c nh i m i giáo d c hi n nay. + xu t các bi n pháp qu n quá trình ào t o i h c nh m góp ph n nâng cao ch t lư ng ào t o iv ih i h c chính quy t i V HMHN. IX- C U TRÚC LU N VĂN Lu n văn g m: Ph n m u, ph n n i dung, ph n k t lu n và khuy n ngh . Ph n n i dung g m 3 Chương: + Chương 1: Cơ s lý lu n c a v n nghiên c u + Chương 2: Th c tr ng qu n lý quá trình ào t o iv ih ih c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i + Chương 3: Bi n pháp qu n lý quá trình ào t o iv ih ih c chính quy t i Vi n i h c M Hà N i. Lu n văn còn có Danh m c tài li u tham kh o và các ph l c. 14
PH N N I DUNG CHƯƠNG I: CƠ S LÝ LU N C A V N NGHIÊN C U 1.1. T ng quan v v n nghiên c u Lu t Giáo d c i h c 2012 quy nh “ ào t o trình ih c sinh viên có ki n th c chuyên môn toàn di n, n m v ng nguyên lý, quy lu t t nhiên - xã h i, có k năng th c hành cơ b n, có kh năng làm vi c c l p, sáng t o và gi i quy t nh ng v n thu c ngành ư c ào t o”. Ch t lư ng ào t o i h c là m t trong nh ng n i dung ư c xã h i quan tâm c bi t. Th m chí ch t lư ng ào t o i h c còn ư c các i bi u Qu c h i ưa ra ch t v n B trư ng B Giáo d c và ào t o trong các kỳ h p Qu c h i. Ngh quy t s 21/2011/QH13 ngày 26/11/2011 c a Qu c h i v ch t v n và tr l i ch t v n t i kỳ h p th hai, Qu c h i khóa 13 ngày 26 tháng 11 năm 2011 ã ch rõ: “Ph i xây d ng án i m i căn b n, toàn di n giáo d c và ào t o, nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c áp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n i hóa và h i nh p qu c t . Quy nh ch t ch các i u ki n ào t o liên k t v i nư c ngoài, ào t o t xa, ào t o t i ch c b o m ch t lư ng ào t o i h c; tăng cư ng công tác thanh tra, ki m tra, x lý nghiêm các cơ s giáo d c i h c vi ph m i u ki n b o m ch t lư ng ào t o...” Qu n lý quá trình ào t o hi u qu nh m nâng cao ch t lư ng ào t o i v i m t trư ng i h c là m c tiêu c n hư ng t i. Trong nhà trư ng ây là nhi m v tr ng tâm chi m nhi u th i gian, công s c c a nhà qu n lý. góc nghiên c u, v n qu n lý quá trình ào t o hi u qu là m t n i dung tr ng tâm, c p bách, qu n lý không ch d a trên kinh nghi m th c ti n mà c n ư c nghiên c u nghiêm túc, ph i ư c b t u t khâu lý lu n, phương pháp lu n. Các n i dung nghiên c u lý lu n v qu n lý quá trình ào t o thư ng ư c quan tâm n: Xác nh các y u t liên quan n quá trình 15
ào t o, xác nh m c tiêu nâng cao ch t lư ng ào t o; o lư ng và ánh giá ch t lư ng ào t o, h th ng m b o ch t lư ng; Các gi i pháp qu n lý quá trình ào t o v i m c ích góp ph n nâng cao ch t lư ng ào t o.. ã có m t s công trình, tài khoa h c nghiên c u v qu n lý ào t o nói chung và qu n lý quá trình ào t o nói riêng. M t s công trình và tài li u c th : - Qu n lý quá trình ào t o trong nhà trư ng, Giáo trình gi ng d y cao h c QLGD c a PGS.TS. Nguy n c Trí; - Qu n lý quá trình ào t o trư ng TCCN c a PGS.TS. Nguy n c Trí trong “Nh ng v n cơ b n v công tác qu n lý trư ng TCCN”, D án Phát tri n GV THPT và TCCN, 2010 [26] - Quy trình qu n lý ào t o c a Trư ng H ng Tháp, có hai ph n: + Quy trình qu n lý ào t o i v i gi ng viên; + Quy trình qu n lý ào t o i v i sinh viên. - Trư ng H C n Thơ ban hành “Các quy trình, th t c s d ng trong qu n lý ào t o” có: + Các quy trình cho b c i h c h chính quy + Các quy trình cho h v a làm v a h c. - Trư ng H Y t C ng ng ã ban hành (tháng 2/2010) “Các quy trình, quy nh qu n lý ào t o”. - i h c Qu c gia Hà N i ban hành (ngày 13/12/2010) ”Quy trình t ch c và qu n lý khóa ào t o, b i dư ng ng n h n trong nư c”. V các tài lu n văn, lu n án xung quanh ch qu n lý ho t ng ào t o có m t s tài: - M t s gi i pháp nâng cao năng l c gi ng d y th c hành cho i ngũ gi ng viên trư ng HSP K thu t Vinh c a Ph m Văn Quy t, 2008. - Qu n lý ho t ng d y h c th c hành Trư ng C ngh i nT p oàn i n l c Vi t Nam c a Nguy n Hoàng Dương, 2013. 16
- Bi n pháp qu n lý ào t o trình trung c p ngh Trư ng Cao ng Xây d ng s 1 c a inh Hoàng Hương, 2012. - T ch c qu n lý ào t o liên thông c a Trư ng Cao ng c ng ng trong i u ki n Vi t Nam, Lu n án Ti n sĩ c a Ngô T n L c, 2009.... Tuy nhiên, chưa có m t tài nào nghiên c u v qu n lý quá trình ào t o sinh viên h chính quy Vi n i h c m Hà N i. 1.2. M t s khái ni m cơ b n 1.2.1. ào t o và quá trình ào t o a. ào t o: ào t o c p n vi c d y các k năng th c hành, ngh nghi p hay ki n th c liên quan n m t lĩnh v c c th , ngư i h c lĩnh h i và n m v ng nh ng tri th c, k năng ngh nghi p m t cách có h th ng, sau khi ư c ào t o có kh năng m nh n ư c m t công vi c nh t nh. Khái ni m ào t o thư ng có nghĩa h p hơn khái ni m giáo d c, thông thư ng ào t o c p n giai o n h c t p sau c a ngư i h c khi mà ngư i h c ã t nm t tu i nh t nh, m t trình nh t nh. Khái ni m ào t o ư c ti p c n theo nhi u cách khác nhau, có th nêu ra m t s nh nghĩa: • Trong T i n Ti ng Vi t (NXB à N ng, 1997) : “Làm cho tr thành ngư i có năng l c theo nh ng tiêu chu n nh t nh”. • Theo T i n Bách khoa Vi t Nam: “ ào t o là quá trình tác ng n con ngư i nh m làm cho con ngư i ó lĩnh h i và n m v ng tri th c, k năng, k x o m t cách có h th ng nh m chu n b cho ngư i ó thích nghi v i cu c s ng và kh năng nh n m t s phân công nh t nh, góp ph n c a mình vào vi c phát tri n xã h i, duy trì và phát tri n n n văn minh c a loài ngư i. V cơ b n ào t o là gi ng d y và h c t p trong nhà trư ng g n v i giáo d c o c, nhân cách” [25, 735] • Quá trình chuy n giao có h th ng có phương pháp nh ng kinh nghi m, nh ng tri th c, nh ng k năng, k x o ngh nghi p, chuyên môn, 17
ng th i b i dư ng nh ng ph m ch t o c c n thi t và chu n b tâm th cho ngư i h c i vào cu c s ng lao ng t l p và góp ph n xây d ng và b o v t nư c… [30]. • Theo tác gi Nguy n Minh ư ng, ào t o là quá trình ho t ng có m c ích, có t ch c nh m hình thành và phát tri n có h th ng tri th c, k năng, k x o, giá tr , thái ... hoàn thi n nhân cách cho m i cá nhân t o ti n cho h có th vào i hành ngh m t cách có năng su t và hi u qu . Có th hi u ào t o là quá trình trang b nh ng ki n th c, k năng, k x o ngh nghi p, ng th i hình thành nh ng ph m ch t o c, thái cho ngư i h c h tr thành nh ng ngư i công dân, ngư i lao ng có chuyên môn và ngh nghi p nh t nh nh m tho mãn nhu c u t n t i và phát tri n c a m i cá nhân, áp ng yêu c u xã h i. b. Quá trình ào t o: Có nhi u cách ti p c n v quá trình ào t o: - Theo T i n Giáo d c h c: “Quá trình ào t o là nh ng ho t ng truy n th ki n th c, hu n luy n k năng, giáo d c thái nh m giúp ngư i h c chi m lĩnh ư c m t năng l c ngh nghi p ho c m t năng l c liên quan n nh ng m t khác c a cu c s ng”.[30] - Quá trình ào t o ư c xem xét v i các thành t tham gia quá trình ào t o, sáu thành t cơ b n: + M c tiêu ào t o; + N i dung ào t o; + Phương th c (phương pháp, hình th c) ào t o; + L c lư ng ào t o (ch y u là giáo viên); + i tư ng ào t o; + Các i u ki n ào t o. Các thành t này t o thành m t h th ng (có khi còn ư c g i là h th ng giáo d c). 18
- Quá trình ào t o cũng có th bi u t các giai o n như sơ dư i ây: u vào Quá trình ào t o K t qu ào t o Tham gia xã h i và th trư ng lao ng Qu n lý, t ch c và Ph m ch t, nhân i s ng xã h i • u vào ánh giá các ho t cách công dân Hi n tr ng vi c làm • Sinh viên, h c ng Ki n th c, k năng, Thích ng ngh viên thái , ngh nghi p nghi p • Gi ng viên Giáo d c Năng l c ngh Thu nh p D yh c nghi p Phát tri n cá nhân • Trang thi t b Nghiên c u Hi u bi t xã h i ngh nghi p • Ngu n tài chính Ho t ng VH-XH Ngo i ng T túc vi c làm • Chương trình ào K năng s d ng t o máy tính Hình 1.1: Mô hình t ng th quá trình ào t o [ 9,366 ] Ngoài các y u t nêu trong sơ trên, quá trình ào t o còn có m i quan h ch t ch v i Chu n u ra c a ngành ào t o. T Chu n u ra c a ngành ào t o xây d ng chương trình ào t o và ti p theo là t ch c ào t o (phát tri n chương trình ào t o)... M t cách ti p c n khác: “Quá trình ào t o bao g m ho t ng d y và ho t ng h c cùng v i ho t ng giáo d c c a các l c lư ng giáo d c trong và ngoài nhà trư ng, di n ra theo nh ng giai o n nh t nh, t giai o n tuy n sinh u vào cho n giai o n HS t t nghi p ra trư ng” [26]. Dư i góc ào t o, các ho t ng c a nhà trư ng t p trung vào ho t ng d y và ho t ng h c. Ho t ng d y và ho t ng h c u là ho t ng c trưng có ý th c c a con ngư i. ho t ng ư c di n ra và t o ư c s n ph m nh t nh con ngư i c n có ng cơ, có m c ích, có công c , phương ti n th c hi n. Ho t ng d y ư c xem như i u ki n c n không th thi u iv i ho t ng h c, góp ph n ch y u vào vi c khơi d y ti m năng và hình thành phương pháp h c t p, nghiên c u. Ho t ng h c nh m vào vi c ti p thu các 19
i tư ng c a nó ó là nh ng ki n th c, k năng, thái , các giá tr xã h i và cách th c lĩnh h i chúng làm thay i, phát tri n chính nhân cách ch th c a ho t ng h c. Quá trình ào t o bao g m ho t ng d y và ho t ng h c cùng v i ho t ng giáo d c c a các l c lư ng giáo d c trong và ngoài nhà trư ng, di n ra theo nh ng giai o n nh t nh, t giai o n tuy n sinh u vào cho n khi sinh viên t t nghi p, ra trư ng. Nhân cách c a sinh viên v a là i tư ng v a là s n ph m hay k t qu c a quá trình ào t o d n ư c hình thành, phát tri n theo chu n u ra trong t ng giai o n c a quá trình ào t o và cu i cùng khi k t thúc quá trình ào t o, nhân cách sinh viên t t nghi p ti m c n v i nhân cách m t c nhân, k sư có trình i h c. ây là m t y u t cơ b n quy t nh các c i m c a quá trình ào t o, ng th i cũng là i m phân bi t cơ b n gi a quá trình ào t o v i m i quá trình s n xu t v t ch t. [26] Như v y có th hi u quá trình ào t o i h c như sau: Quá trình ào t o trư ng i h c là quá trình ph i h p ho t ng c a cán b , giáo viên, sinh viên do nhà trư ng t ch c th c hi n các ho t ng ào t o theo k ho ch, n i dung, chương trình, th i gian quy nh cho t ng ngành ngh c th và th c hi n nh ng ho t ng t giác, tích c c, sáng t o nh m hình thành và phát tri n sinh viên nhân cách ngư i lao ng kĩ thu t trình i h c. Quá trình ào t o ( i v i m t chương trình, m t khóa h c) ư c b t u t ho t ng tuy n sinh; xây d ng và phát tri n chương trình ào t o; t ch c ào t o; qu n lý các các ho t ng ào t o (d y và h c); ánh giá và công nh n k t qu c a ngư i ư c ào t o (c p ch ng ch , ch ng nh n, b ng t t nghi p). c. Các y u t tham gia quá trình ào t o: Quá trình ào t o trư ng i h c là s v n ng c a m t h th ng ph c t p v i nhi u y u t khác nhau. M i y u t này có nh ng tính ch t, c i m riêng và có nh ng tác ng khác nhau n k t qu c a quá trình ào t o, 20