Đề tài: "Một số biện pháp nhằm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả xuất khẩu lao động Việt Nam trong những năm tới"
lượt xem 30
download
Sau gần 20 năm đổi mới nền kinh tế, từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường, theo định hướng Xã hội chủ nghĩa và có sự quản lý của Nhà nước, nền kinh tế nước nhà đã đạt được những thành tựu quan trọng bước đầu, song cũng chỉ đáp ứng được một phần trước...
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Đề tài: "Một số biện pháp nhằm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả xuất khẩu lao động Việt Nam trong những năm tới"
- …………..o0o………….. Luận văn Một số biện pháp nhằm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả xuất khẩu lao động Việt Nam trong những năm tới
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Sau gÇn 20 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ, tõ mét nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, theo ®Þnh híng X· héi chñ nghÜa vµ cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, nÒn kinh tÕ níc nhµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng bíc ®Çu, song còng chØ ®¸p øng ®îc mét phÇn tríc nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt cña x· héi, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu viÖc lµm do tû lÖ thÊt nghiÖp gia t¨ng tõ chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ bïng næ d©n sè. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xuÊt khÈu lao ®éng ®· trë thµnh mét ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta. Tõ khi ra ®êi vµ ph¸t triÓn ®Õn nay ®· ®îc h¬n 20 n¨m, xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, song bªn c¹nh ®ã, vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ vµ nh÷ng th¸ch thøc míi. Víi søc Ðp néi t¹i vÒ viÖc lµm, nguyÖn väng cña ngêi lao ®éng vµ lîi Ých Quèc gia, ®ßi hái ph¶i ®îc ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶, kÓ c¶ sè lîng lÉn chÊt lîng cña ch¬ng tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng, hiÖn t¹i còng nh trong nh÷ng n¨m tíi. Nh»m ®a lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng lªn mét tÇm cao míi, t¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß quan träng cña nã. Trong ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh kinh tÕ níc ta hiÖn nay vµ xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam hay thùc chÊt lµ ®a nhiÒu lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng cÇn thiÕt. Sau qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu vµ ®i thùc tËp, lµ mét sinh viªn t«i nhËn thøc s©u s¾c r»ng: XuÊt khÈu lao ®éng qu¶ thùc lµ mét vÊn ®Ò míi, rÊt khã vµ phøc t¹p; ®ang ®îc §¶ng, Nhµ níc vµ toµn X· héi quan t©m, coi ®ã lµ mét trong 4 ngµnh kinh tÕ quan träng cña ®Êt níc. Víi lý do ®ã t«i ®· lùa chän ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi” lµm ®Ò tµi cho LuËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh, nh»m gãp phÇn lµm râ thªm vÒ mÆt lý luËn vµ ®¸p 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. øng yªu cÇu thùc tiÔn còng nh nh÷ng yªu cÇu míi ®èi víi xuÊt khÈu lao ®éng trong nh÷ng n¨m tíi. §èi tîng nghiªn cøu: §èi tîng nghiªn cøu cña LuËn v¨n lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam hay thùc chÊt lµ viÖc ®a ngêi lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: LuËn v¨n sö dông mét sè c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu sau: - Ph¬ng ph¸p biÖn chøng. - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch. - Ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n. - Ph¬ng ph¸p chuyªn gia, ®iÒu tra kh¶o nghiÖm tæng kÕt thùc tiÔn. Néi dung nghiªn cøu: - X©y dùng c¬ së lý luËn vÒ viÖc ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam. - Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam qua c¸c thêi kú tõ 1980 ®Õn nay. Qua ®ã ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÓm tÝch cùc vµ h¹n chÕ (tån t¹i khiÕm khuyÕt cña xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam), tiÕn tíi x©y dùng c¸c ph¬ng híng, biÖn ph¸p ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam. §ång thêi, ®a ra c¸c kiÕn nghÞ, chÝnh s¸ch nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam trong hiÖn t¹i còng nh trong nh÷ng n¨m tíi. Víi lîng thêi gian nghiªn cøu, thùc tËp vµ viÕt ®Ò tµi h¹n hÑp, néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi mµ t¸c gi¶ ®a ra díi ®©y sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt bÊt cËp. KÝnh mong c¸c ThÇy gi¸o, C« gi¸o, c¸c C« chó, Anh chÞ c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc Côc Qu¶n lý Lao ®éng víi níc ngoµi vµ C«ng ty Cung øng Nh©n lùc Quèc tÕ vµ Th¬ng m¹i (SONA) cïng c¸c b¹n sinh viªn quan t©m gãp ý phª b×nh ®Ó ®Ò tµi luËn v¨n nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ngoµi c¸c phÇn: Lêi nãi ®Çu, Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o vµ Phô lôc, néi dung cña ®Ò tµi LuËn v¨n ®îc chia thµnh 3 ch¬ng sau ®©y: Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam qua c¸c thêi kú. Ch¬ng 3: Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. Hµ Néi, ngµy 16 th¸ng 12 n¨m 2003. Ngêi thùc hiÖn: Sinh viªn: NguyÔn L¬ng §oµn. 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lêi c¶m ¬n Tríc hÕt, cho phÐp em ®îc bµy tá lêi c¶m ¬n vµ lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi tËp thÓ ThÇy gi¸o, C« gi¸o trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi, ®· d¹y dç, d×u d¾t em trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Nhµ trêng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o Trëng khoa Th¬ng m¹i P.G.S T.S TrÇn V¨n Chu, ThÇy gi¸o Phã chñ nhiÖm khoa Th¬ng m¹i T.S TrÇn V¨n HoÌ cïng tËp thÓ c¸c ThÇy c« trong khoa, ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho em trong viÖc häc tËp, rÌn luyÖn còng nh ®i thùc tËp vµ viÕt ®Ò tµi luËn v¨n cña m×nh. §Æc biÖt, cho phÐp em ®îc bµy tá t×nh c¶m vµ lßng biÕt ¬n ch©n thµnh tíi ThÇy gi¸o T.S NguyÔn Anh TuÊn Phã phßng tæ chøc c¸n bé, trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi, ngêi ®· dµnh nhiÒu thêi gian tËn t×nh híng dÉn em trong viÖc ®Þnh híng, lùa chän vµ viÕt ®Ò tµi luËn v¨n cña m×nh. Em còng xin ®îc bµy tá lêi c¶m ¬n s©u s¾c tíi c¸c C«, Chó, Anh ChÞ c¸n bé c«ng nh©n viªn Côc Qu¶n lý Lao ®éng víi Níc ngoµi – Bé Lao ®éng Th¬ng binh vµ X· héi sè 41 Lý Th¸i Tæ – Hoµn KiÕm - Hµ Néi cïng c¸c C«, Chó, Anh, ChÞ c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc C«ng ty Cung øng Nh©n lùc Quèc tÕ vµ Th¬ng m¹i SONA sè 34 §¹i Cå ViÖt – Hai Bµ Trng – Hµ Néi. §· hîp t¸c, tËn t×nh quan t©m gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý, kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng t¹i Côc vµ C«ng ty, ®Ó em sím hoµn thµnh ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c C¸ nh©n, Tæ chøc kinh tÕ, X· héi ®· cung cÊp vµ cho phÐp sö dông tµi liÖu trong viÖc thùc hiÖn vµ viÕt ®Ò tµi cña cuèn luËn v¨n nµy. Hµ Néi, ngµy 16 th¸g 12 n¨m 2003. Sinh viªn: NguyÔn L¬ng §oµn Líp 402 – KT§N 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch¬ng 1 C¬ së lý luËn vÒ xuÊt khÈu lao ®éng 1. B¶n chÊt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. 1.1 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n. 1.1.1 Kh¸i niÖm nguån nh©n lùc. Nguån nh©n lùc lµ mét lùc lîng bao gåm toµn bé lao ®éng trong x· héi, kh«ng ph©n biÖt vÒ tr×nh ®é, tay nghÒ, Nam n÷, tuæi t¸c. HoÆc nguån nh©n lùc cßn ®îc hiÓu lµ mét bé phËn cña d©n sè, bao gåm nh÷ng ngêi cã viÖc lµm vµ nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp. 1.1.2 Kh¸i niÖm nguån lao ®éng. Nguån lao ®éng lµ mét bé phËn cña d©n c, bao gåm nh÷ng ngêi ®ang ë trong ®é tuæi lao ®éng, kh«ng kÓ mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, vµ bao gåm nh÷ng ngêi ngoµi ®é tuæi lao ®éng(1). 1.1.3 Kh¸i niÖm nh©n lùc. Nh©n lùc lµ nguån lùc cña mçi con ngêi, nã bao gåm c¶ thÓ lùc vµ trÝ lùc. 1.1.4 Kh¸i niÖm lao ®éng. Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã chñ ®Ých, cã ý thøc cña con ngêi nh»m thay ®æi nh÷ng nh÷ng vËt thÓ tù nhiªn phï hîp víi lîi Ých cña m×nh. Lao ®éng cßn lµ sù vËn ®éng cña søc lao ®éng trong qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i, vËt chÊt vµ tinh thÇn, lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. (1) Trªn, díi ®é tuæi lao ®éng (tõ 16 – 55 ®èi víi N÷, 16 – 60 ®èi víi Nam). 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.1.5 Kh¸i niÖm søc lao ®éng. Søc lao ®éng lµ tæng hîp thÓ lùc vµ trÝ lùc cña con ngêi trong qu¸ tr×nh lao ®éng t¹o ra cña c¶i, vËt chÊt, tinh thÇn cho x· héi. 1.1.6 Kh¸i niÖm viÖc lµm. ViÖc lµm lµ mét ho¹t ®éng cã Ých, kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm, cã thu nhËp hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thªm thu nhËp cho nh÷ng ngêi trong cïng hé gia ®×nh. 1.1.7 Kh¸i niÖm xuÊt khÈu lao ®éng. XuÊt khÈu lao ®éng: (Export of Labour), ®îc hiÓu nh lµ c«ng viÖc ®a ngêi lao ®éng tõ níc së t¹i ®i lao ®éng t¹i níc cã nhu cÇu thuª mín lao ®éng. Lao ®éng xuÊt khÈu: (Labour Export), lµ b¶n th©n ngêi lao ®éng, cã nh÷ng ®é tuæi kh¸c nhau, søc kháe vµ kü n¨ng lao ®éng kh¸c nhau, ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu cña níc nhËp khÈu lao ®éng. Nh trªn ®· ®Ò cËp, viÖc c¸c níc ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi theo nghÜa réng tøc lµ tham gia vµo qu¸ tr×nh di d©n quèc tÕ vµ nã ph¶i tu©n theo hoÆc lµ HiÖp ®Þnh gi÷a hai quèc gia, hoÆc lµ ph¶i tu©n theo C«ng íc quèc tÕ, hoÆc th«ng lÖ quèc tÕ, tïy theo tõng trêng hîp kh¸c nhau mµ nã n»m ë trong giíi h¹n nµo. Nh vËy, viÖc di chuyÓn lao ®éng trong ph¹m vi toµn cÇu b¶n th©n nã còng cã nh÷ng biÕn d¹ng kh¸c nhau. Nã võa mang ý nghÜa xuÊt khÈu lao ®éng, võa mang ý nghÜa cña di chuyÓn lao ®éng. Do ®ã, ®· ph¸t sinh ra vÊn ®Ò sau: 1.1.8 Kh¸i niÖm thÞ trêng. ThÞ trêng lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô. 1.1.9 Kh¸i niÖm thÞ trêng lao ®éng. ThÞ trêng lao ®éng lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña hÖ thèng thÞ trêng trong nÒn 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn. ë ®ã diÔn ra qu¸ tr×nh tho¶ thuËn, trao ®æi, thuª mín lao ®éng gi÷a hai bªn, bªn sö dông vµ bªn cho thuª lao ®éng. 1.1.10 Kh¸i niÖm thÞ trêng lao ®éng trong níc. ThÞ trêng lao ®éng trong níc lµ mét lo¹i thÞ trêng, trong ®ã mäi lao ®éng ®Òu cã thÓ tù do di chuyÓn tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c, nhng trong ph¹m vi biªn giíi cña mét quèc gia. l.1.11 Kh¸i niÖm thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ. ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña hÖ thèng thÞ trêng thÕ giíi, trong ®ã lao ®éng tõ níc nµy cã thÓ di chuyÓn tõ níc nµy sang níc kh¸c th«ng qua HiÖp ®Þnh, c¸c Tho¶ thuËn gi÷a hai hay nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. 1.2 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng hµng ho¸ søc lao ®éng quèc tÕ. Do sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, còng nh sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu vÒ tµi nguyªn, d©n c, khoa häc c«ng nghÖ gi÷a c¸c vïng, khu vùc vµ gi÷a c¸c quèc gia, dÉn ®Õn kh«ng mét quèc gia nµo l¹i cã thÓ cã ®Çy ®ñ, ®ång bé c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng bÊt c©n ®èi trªn, tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn viÖc c¸c quèc gia ph¶i t×m kiÕm vµ sö dông nh÷ng nguån lùc tõ bªn ngoµi ®Ó bï ®¾p mét phÇn thiÕu hôt c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc m×nh. Th«ng hêng, c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng ®Òu lµ nh÷ng quèc gia kÐm hoÆc ®ang ph¸t triÓn, d©n sè ®«ng, thiÕu viÖc lµm ë trong níc hoÆc cã thu nhËp thÊp, kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o cho cuéc sèng cña gia ®×nh vµ cho chÝnh b¶n th©n ngêi lao ®éng. Nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng khã kh¨n nµy, buéc c¸c níc trªn ph¶i t×m kiÕm viÖc lµm cho ngêi lao ®éng cña níc m×nh tõ bªn ngoµi. Trong khi ®ã, ë nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thêng l¹i cã Ýt d©n, thËm chÝ cã nh÷ng níc ®«ng d©n nhng vÉn kh«ng ®ñ nh©n lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt do nhiÒu nguyªn nh©n: C«ng viÖc nÆng nhäc, 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nguy hiÓm vµ ®éc h¹i… nªn kh«ng hÊp dÉn hä, dÉn tíi thiÕu hôt lao ®éng cho s¶n xuÊt. §Ó cã thÓ duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, b¾t buéc c¸c níc nµy ph¶i ®i thuª lao ®éng tõ c¸c níc kÐm ph¸t triÓn h¬n, cã nhiÒu lao ®éng d«i d vµ ®ang cã kh¶ n¨ng cung øng lao ®éng lµm thuª. VËy lµ ®· xuÊt hiÖn nhu cÇu trao ®æi gi÷a mét bªn lµ nh÷ng quèc gia cã nguån lao ®éng d«i d víi mét bªn lµ c¸c níc cã nhiÒu viÖc lµm, cÇn thiÕt ph¶i cã ®ñ sè lîng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt. Do ®ã v« h×nh chung ®· lµm xuÊt hiÖn (Cung – CÇu): Cung, ®¹i diÖn cho bªn cã nguån lao ®éng, cßn CÇu ®¹i diÖn cho bªn c¸c níc cã nhiÒu viÖc lµm, ®i thuª lao ®éng. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa víi viÖc ®· h×nh thµnh lªn mét lo¹i thÞ trêng, ®ã lµ thÞ trêng hµng ho¸ lao ®éng quèc tÕ. Khi lao ®éng ®îc hai bªn mang ra tho¶ thuËn, trao ®æi, thuª mín, lóc nµy søc lao ®éng trë thµnh mét lo¹i hµng ho¸ nh nh÷ng lo¹i hµng ho¸ h÷u h×nh b×nh thêng kh¸c. Nh vËy, søc lao ®éng còng lµ mét lo¹i hµng ho¸ khi nã ®îc ®em ra trao ®æi, mua b¸n, thuª mín vµ khi ®· lµ mét lo¹i hµng ho¸ th× hµng ho¸ søc lao ®éng còng ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan cña thÞ trêng: Quy luËt cung – cÇu, quy luËt gi¸ c¶, quy luËt c¹nh tranh… nh nh÷ng lo¹i hµng ho¸ h÷u h×nh kh¸c. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, cho thÊy: §Ó cã thÓ h×nh thµnh thÞ trêng lao ®éng xuÊt khÈu tríc hÕt ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu trao ®æi hoÆc thuª mín lao ®éng gi÷a bªn cho thuª lao ®éng vµ bªn ®i thuª lao ®éng. Thùc chÊt, khi xuÊt hiÖn nhu cÇu trao ®æi, thuª mín lao ®éng gi÷a quèc gia nµy víi quèc gia kh¸c, lµ ®· h×nh thµnh lªn hai yÕu tè c¬ b¶n cña thÞ trêng, ®ã lµ cung vµ cÇu vÒ lao ®éng. Nh vËy lµ thÞ trêng hµng ho¸ søc lao ®éng quèc tÕ ®· ®îc h×nh thµnh tõ ®©y. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp ph¸t triÓn ®êi sèng kinh tÕ nh hiÖn nay, quan hÖ cung – cÇu kh«ng cßn bÞ bã hÑp trong ph¹m vi mét quèc gia, biªn giíi cña mét níc chØ cßn ý nghÜa hµnh chÝnh, cßn quan hÖ nµy ngµy cµng diÔn ra trªn ph¹m vi quèc tÕ, mµ trong ®ã bªn Cung ®ãng vai trß lµ bªn xuÊt khÈu vµ CÇu sÏ ®¹i diÖn cho bªn nhËp khÈu lao ®éng. 1.3 Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi sù ph¸t 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. triÓn kinh tÕ – x· héi cña ViÖt Nam. 1.3.1 Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, níc ta lµ mét quèc gia ®«ng d©n kho¶ng h¬n 80 triÖu ngêi. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1998 cña Bé Lao ®éng Th¬ng binh vµ X· héi, níc ta cã kho¶ng 40 triÖu ngêi ®ang ë ®é tuæi lao ®éng, hµng n¨m t¨ng thªm 1,1 triÖu lao ®éng vµ hiÖn nay lµ 1,2 triÖu lao ®éng/n¨m, chiÕm 3% trong tæng sè lùc lîng lao ®éng. Riªng lao ®éng kü thuËt cao chóng ta cã kho¶ng 5 triÖu chiÕm kho¶ng 12,5%, trong ®ã lao ®éng cã tr×nh ®é §¹i häc, Cao ®¼ng lµ 23% kho¶ng 1.150.000 ngêi. Bªn c¹nh ®ã, hiÖn cã kho¶ng 9,4 triÖu lao ®éng thiÕu viÖc lµm, chiÕm 23,5% lùc lîng lao ®éng. Tû lÖ thÊt nghiÖp cña lùc lîng lao ®éng trong ®é tuæi ë khu vùc ®« thÞ ®· gi¶m liªn tôc tõ 10% n¨m 1991 xuèng cßn 5,88% n¨m 1996 nhng ®Õn n¨m 1998 tû lÖ nµy l¹i nhÝch lªn 6,85%(1) vµ l¹i tiÕp tôc gi¶m nhÑ xuèng cßn 6,28% vµo n¨m 2001. Tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n còng cã xu híng t¨ng lªn tõ 72,1% n¨m 1996 lªn 74,4% vµo n¨m 2001. Víi t×nh tr¹ng tèc ®é ph¸t triÓn nguån lao ®éng nªu trªn, m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ viÖc lµm ngµy cµng trë nªn gay g¾t ®èi víi nÒn kinh tÕ. NÕu kh«ng gi¶i quyÕt mét c¸ch hµi hoµ vµ cã nh÷ng bíc ®i thÝch hîp gi÷a môc tiªu kinh tÕ vµ x· héi sÏ dÉn tíi mÊt æn ®Þnh nghiªm träng vÒ mÆt x· héi. Cïng víi híng gi¶i quyÕt viÖc lµm trong níc lµ chÝnh, xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ®Þnh híng chiÕn lîc tÝch cùc quan träng, l©u dµi, cÇn ph¶i ®îc ph¸t triÓn lªn mét tÇm cao míi, phï hîp víi vai trß cña nã. §ã còng lµ xu híng chung mµ nhiÒu níc xuÊt khÈu lao ®éng ®· quan t©m ph¸t triÓn tõ nhiÒu thËp kû tríc ®©y. §Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy, xuÊt khÈu lao ®éng ®· trë thµnh mét lÜnh vùc cøu c¸nh cho bµi to¸n gi¶i quyÕt viÖc lµm kh«ng nh÷ng cña ViÖt Nam mµ cßn ®èi víi c¶ hÇu hÕt c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, v× ®©y lµ lÜnh vùc ®¹t ®îc liÒn lóc c¶ hai môc tiªu kinh tÕ – x· héi: võa ®¶m b¶o môc tiªu gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, võa t¹o nguån thu ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. níc. 1.3.2 Vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn Kinh tÕ – X· héi cña ViÖt Nam. Víi t c¸ch lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ, cÇn ph¶i ®îc xem xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c mÆt hiÖu qu¶ tÝch cùc mµ xuÊt khÈu lao ®éng ®· mang l¹i. Mét khi nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng, cïng víi viÖc v¹ch ra c¸c chØ tiªu, x¸c ®Þnh nã lµ c¬ së quan träng cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ chØ ra c¸c ph¬ng híng còng nh c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®a lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi. Th«ng thêng, hiÖu qu¶ nãi chung, thêng ®îc biÓu hiÖn qua hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ chi phÝ. Tuy nhiªn, trong nÒn kinh tÕ x· héi, mçi kÕt qu¶ thêng cã ®ång thêi c¶ hai mÆt ®ã lµ mÆt kinh tÕ vµ mÆt x· héi. HiÖu qu¶ kinh tÕ ®îc tÝnh theo c«ng thøc trªn, cßn hiÖu qu¶ x· héi l¹i ®îc hiÓu nh nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc so víi môc tiªu. Khi ®¸nh gi¸ vÒ vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tríc ®©y vµ hiÖn t¹i, kh«ng mét ai cã thÓ phñ nhËn nh÷ng g× mµ xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam ®· ®ãng gãp. XuÊt khÈu lao ®éng kh«ng nh÷ng võa ®¹t ®îc môc tiªu vÒ kinh tÕ, mµ cßn ®¹t ®îc c¶ môc tiªu vÒ x· héi. VÒ môc tiªu Kinh tÕ. Trong khi níc ta chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ cha l©u, kinh tÕ níc ta cßn gÆp v« vµn nh÷ng khã kh¨n, mäi nguån lùc cßn eo hÑp, th× viÖc hµng n¨m chóng ta ®a hµng v¹n lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc, ®· mang vÒ cho ®Êt níc hµng tû USD/n¨m tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. §©y qu¶ lµ mét sè tiÒn kh«ng nhá ®èi víi nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh chóng ta. VÒ môc tiªu x· héi. MÆc dï cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh so víi tiÒm n¨ng, song xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua, bíc ®Çu ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh vÒ (1) Do t¸c ®éng tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – kinh tÕ khu vùc n¨m 1997. 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. môc tiªu kinh tÕ - x· héi mµ §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra. Tríc hµng lo¹t nh÷ng khã kh¨n vµ g¸nh nÆng thÊt nghiÖp vµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng trong níc, cïng víi c¸c biÖn ph¸p t×m kiÕm vµ t¹o c«ng ¨n, viÖc lµm trong níc lµ chñ yÕu th× xuÊt khÈu lao ®éng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng, gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp cho hµng v¹n lao ®éng mçi n¨m, ®ång thêi lµm gi¶m søc Ðp vÒ viÖc lµm vµ t¹o sù æn ®Þnh x· héi ë trong níc… 1.4 Quy tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng. Trong mçi mét giai ®o¹n, xuÊt khÈu lao ®éng ®Òu cã mét quy tr×nh xuÊt khÈu riªng, phï hîp víi tÝnh chÊt cña tõng giai ®o¹n. Trong thêi kú ®Çu (1980 – 1990), quy tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng ®îc thùc hiÖn chñ yÕu trªu c¬ së HiÖp §Þnh ®îc ký kÕt gi÷a hai ChÝnh phñ, tho¶ thuËn ngµnh víi ngµnh. C¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng dùa trªn m« h×nh nhµ níc trùc tiÕp ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn ®a ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp kh«ng trùc tiÕp tham gia ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, ®ång thêi c¸c c«ng ®o¹n còng Ýt phøc t¹p h¬n… Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n hiÖn nay quy tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù vËn ®éng t×m kiÕm vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu lao ®éng. Nhµ níc chØ ®ãng vai trß hç trî trong viÖc ®µm ph¸n cÊp cao chø kh«ng ®ãng vai trß chñ ®¹o nh tríc kia. Do vËy, xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam hiÖn t¹i chñ yÕu ®îc thùc hiÖn theo c¸c bíc sau ®©y: VÒ phÝa Nhµ níc. Nhµ níc chØ ®ãng vai trß lµ ngêi hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc híng dÉn, t vÊn vµ ®a hîp t¸c lao ®éng vµo c¸c ch¬ng tr×nh lµm viÖc, ®µm ph¸n cÊp cao gi÷a hai chÝnh phñ víi c¸c quèc gia trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam. VÒ phÝa doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. - Chñ ®éng t×m kiÕm thÞ trêng. - §µm ph¸n ký tho¶ thuËn (hîp ®ång). 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - TuyÓn chän lao ®éng. - §µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh híng cho ngêi lao ®éng. + Ngo¹i ng÷, kû luËt lao ®éng. + Phong tôc, tËp qu¸n níc ®Õn. + Néi dung hîp ®ång. + QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ngêi lao ®éng. - Tæ chøc kh¸m tuyÓn. - §a lao ®éng ®i. - Qu¶n lý lao ®éng ë níc ngoµi. - TiÕp nhËn lao ®éng trë vÒ vµ thanh lý hîp ®ång. - T¸i xuÊt (nÕu ph¸p luËt cña níc tiÕp nhËn cho phÐp vµ doanh nghiÖp ®ã yªu cÇu). S¬ ®å Quy tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam trong giai ®äan hiÖn nay: xem Phô lôc sè (1). 1.5 Kinh nghiÖm xuÊt khÈu lao ®éng ë mét sè quèc gia trªn thÕ giíi. 1.5.1 T×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng trªn thÕ giíi. Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, héi nhËp nÒn kinh tÕ, sù c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn khèc liÖt, hµng lo¹t c¸c níc thuéc Ch©u ¸ cã lao ®éng xuÊt khÈu, tõ nhiÒu thËp kû trë l¹i ®©y ®Òu ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn vµ Ýt nhiÒu ®· t¹o dùng ®îc nÒn t¶ng v÷ng ch¾c vµ thµnh c«ng bíc ®Çu, ®Æc biÖt lµ c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng: Banglades, Ên §é, Pakistan, Srilanka, Indonesia, Philippin, Thailand, Trung Quèc…. hµng n¨m nhê vµo gi¸ nh©n c«ng thÊp, c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng Ch©u ¸ t×m mäi c¬ héi ®Ó c¹nh tranh víi chÝnh c¸c níc cïng xuÊt khÈu lao ®éng trong khu vùc còng nh c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi vµ kÕt qu¶ lµ hµng n¨m cã hµng triÖu lao ®éng tõ c¸c níc nµy ®îc ®a ®i lµm viÖc ë níc ngoµi vµ ®em vÒ cho ®Êt níc m×nh mét lîng ngo¹i tÖ khæng lå. Trong nh÷ng n¨m 80, ViÖt Nam ta cã kho¶ng gÇn 300.000 lao ®éng 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lµm viÖc t¹i c¸c níc §«ng ¢u, Liªn x«, Iraq vµ mét sè níc thuéc Ch©u Phi kh¸c. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, lao ®éng ViÖt Nam ®a ®i ngµy mét t¨ng vµ t¬ng ®èi æn ®Þnh, trung b×nh kho¶ng 30.630 lao ®éng/n¨m(1). C¸c níc ph¸t triÓn: Anh, Ph¸p, Canada, §øc… còng kh«ng ®øng ngoµi cuéc, phÇn lín hä ®a lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc chñ yÕu lµ c¸c chuyªn gia ®Ó thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc, ®ång thêi mçi n¨m hä còng vÉn tiÕp nhËn hµng v¹n lao ®éng tõ c¸c níc kh¸c ®Õn lµm viÖc. 1.5.2 Kinh nghiÖm cña mét sè níc §«ng Nam ¸ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. C¬ chÕ qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu lao ®éng ®· ®îc quy ®Þnh rÊt râ rµng trong bé luËt lao ®éng n¨m1973 ®èi víi Philppin vµ 1985 ®èi víi Th¸i Lan. Bé luËt nµy ®· t¹o c¬ së cho viÖc xóc tiÕn m¹nh mÏ xuÊt khÈu lao ®éng d thõa cho tíi khi nÒn kinh tÕ trong níc cã thÓ tù ®¸p øng hÕt sè ngêi ®Õn tuæi lao ®éng. §Ó thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®ã, ChÝnh phñ Philippin vµ Thai Lan ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý ®Æc biÖt vµ ®· gÆt h¸i ®îc nh÷ng thµnh c«ng quan träng trong nh÷ng n¨m qua. 1.5.2.1 Philippin: Thµnh lËp 3 c¬ quan chuyªn tr¸ch, ®éc lËp thuéc Bé Lao ®éng vµ viÖc lµm: - Ban ph¸t triÓn viÖc lµm ngoµi níc: chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý mäi ho¹t ®éng vÒ tuyÓn mé vµ bè trÝ lao ®éng trªn ®Êt liÒn. - Héi ®ång thuû thñ quèc gia: chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý mäi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp tuyÓn mé thuû thñ ®i lµm viÖc trªn biÓn. - V¨n phßng dÞch vô viÖc lµm: chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, theo dâi c¸c tæ chøc tuyÓn dông ®· ®îc cÊp giÊy phÐp trong viÖc bè trÝ viÖc lµm ngoµi níc cho ®Õn khi kÕt thóc hîp ®ång. ChÝnh phñ Philippin thùc hiÖn qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc t nh©n (1) Sè liÖu ®îc tÝnh b×nh qu©n tõ n¨m 1996 ®Õn th¸ng 10 n¨m 2003. 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b»ng mét c¬ quan qu¶n lý duy nhÊt lµ Côc Qu¶n lý viÖc lµm ngoµi níc. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ph¸t triÓn thÞ trêng vµ cÊp giÊy phÐp, gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp ®· ®îc cÊp giÊy phÐp. Hç trî ngêi lao ®éng tríc khi ®i lao ®éng ë níc ngoµi, t¹i n¬i lµm viÖc vµ sau khi lao ®éng vÒ níc. Nh»m thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖn vô trªn, ChÝnh phñ Philippin ®· quy ®Þnh tÊt c¶ viÖc thuª mín, tuyÓn dông lao ®éng Philippin ph¶i th«ng qua Côc Qu¶n lý viÖc lµm ngoµi níc hoÆc c«ng ty tuyÓn mé ®îc cÊp phÐp, ph¶i tæ chøc ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn cho ngêi lao ®éng tríc khi ®i. Cho phÐp xuÊt khÈu c¶ nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é ®Æc biÖt, thµnh lËp c¸c quü lao ®éng, qu¶ng c¸o vµ tæ chøc ®¨ng ký nguån(1) nhng ph¶i nãi râ nguån vµ kh«ng ®îc thu lÖ phÝ cña ngêi lao ®éng ®Õn tuyÓn. ChÝnh phñ Philippin còng quy ®Þnh: §èi víi c¸c doanh nghiÖp muèn ®îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i cã giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh, ®ång thêi ph¶i cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, cã tµi s¶n thÕ chÊp tõ 12.500USD trë lªn, ph¶i nép mét kho¶n tiÒn ®Æt cäc 5000USD, ph¶i nép mét kho¶n tiÒn b¶o l·nh lµ 7.500USD vµ lÖ phÝ xin cÊp giÊy phÐp 300USD cïng víi ®¬n xin cÊp giÊy phÐp. GiÊy phÐp cã gi¸ trÞ trong vßng 24 th¸ng kÓ tõ ngµy cÊp vµ cã thÓ gia h¹n b»ng víi thêi gian gi¸ trÞ giÊy phÐp. GiÊy phÐp ph¶i ®îc tu©n thñ theo c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Kh«ng ®îc phÐp chuyÓn nhîng, giÊy phÐp ®îc cÊp cho lo¹i lao ®éng nµo th× chØ ®îc phÐp tuyÓn lo¹i lao ®éng ®ã. Nh÷ng thay ®æi vÒ nh©n sù, trô së giao dÞch, ph¶i b¸o c¸o vµ ®îc sù chÊp thuËn cña Côc ViÖc lµm ngoµi níc. ChÝnh phñ Philippin còng ®· cã nh÷ng quy ®Þnh hÕt søc chÆt chÏ trong viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng vµ lîi Ých quèc gia nh quy ®Þnh vÒ thñ tôc, tiªu chuÈn tuyÓn ngêi lao ®éng ®i níc ngoµi lµm viÖc. 1.5.2.2 Th¸i Lan: ViÖc xuÊt khÈu lao ®éng còng ®îc quy ®Þnh trong Bé luËt lao ®éng Th¸i Lan n¨m 1983, trong ®ã nªu râ: TËp trung ho¸ viÖc cÊp phÐp vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp tuyÓn dông lao ®éng t nh©n, thµnh lËp c¬ quan tuyÓn dông lao ®éng cña ChÝnh phñ, x¸c ®Þnh cô thÓ h¬n 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nhiÖm vô còng nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan tuyÓn dông lao ®éng. Quy ®Þnh viÖc göi ngo¹i tÖ cña ngêi lao ®éng vÒ níc, thµnh lËp quü phóc lîi cña ngêi lao ®éng vµ còng quy ®Þnh møc ®é kû luËt, h×nh ph¹t, ®èi víi c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, ChÝnh phñ Th¸i Lan thùc hiÖn hai chøc n¨ng: - §iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n trong xuÊt khÈu lao ®éng (kÓ c¶ trong níc lÉn ngoµi níc). - V¨n phßng qu¶n lý lao ®éng ngoµi níc thuéc Tæng côc lao ®éng (Bé Néi vô), lµ c¬ quan ChÝnh phñ cao nhÊt thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn, cã nhiÖm vô cÊp giÊy phÐp vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®· ®îc cÊp giÊy phÐp. ChÝnh phñ Th¸i Lan còng cã chÝnh s¸ch hç trî mét phÇn quü phóc lîi cho ngêi lao ®éng, sè cßn l¹i ngêi lao ®éng ph¶i ®ãng gãp. Quü nµy chñ yÕu dïng ®Ó hç trî hµnh chÝnh vµ tµi chÝnh cho ngêi lao ®éng tríc khi ®i vµ khi trë vÒ gÆp nhiÒu khã kh¨n nh: Håi h¬ng, tai n¹n, chÕt vµ trî cÊp khã kh¨n cho ngêi lao ®éng. Th¸i Lan còng cho phÐp xuÊt khÈu nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é cao vµ cho phÐp mäi c¸ nh©n cã thÓ tù t×m kiÕm viÖc lµm ë níc ngoµi vµ ChÝnh phñ còng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng thu mét phÇn lÖ phÝ xuÊt khÈu lao ®éng nhng chØ b»ng 1 th¸ng l¬ng cña ngêi lao ®éng, nÕu kh«ng ®i ®îc th× doanh nghiÖp ph¶i hoµn tr¶ l¹i cho ngêi lao ®éng. 1.5.3 Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm. 1.5.3.1 Vai trß cña Nhµ níc. §Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn phï hîp víi nh÷ng xu híng vËn ®éng cña nÒ kinh tÕ thÕ giíi vµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®ang diÔn ra trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, xuÊt khÈu lao ®éng cµng ph¶i nhËn ®îc sù quan t©m, híng dÉn chØ ®¹o ®Æc biÖt tõ phÝa Nhµ níc. Cho nªn muèn hay kh«ng muèn th× vai trß cña nhµ níc trong bèi c¶nh hiÖn nay vµ kÓ c¶ trong t¬ng lai vÉn ®ãng mét vai trß quan träng vµ cÇn thiÕt trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng, nh»m ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt trong t×nh h×nh míi. Thùc tÕ ®· chøng minh, cµng ngµy xuÊt khÈu lao (1) Nguån tuyÓn lao ®éng. 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®éng cµng ®îc c¸c chuyªn gia ®a vµo ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ, coi xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét trong c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, quan träng cña ®Êt níc trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi cña níc m×nh. Do ®ã ®Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng môc tiªu cã tÝnh chÊt chiÕn lîc ®· ®îc ho¹ch ®Þnh, Nhµ níc ph¶i ban hµnh hÖ thèng luËt ph¸p, c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch nh»m: + T¹o hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ph¸t triÓn. + KhuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ph¸t triÓn. + B¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng… 1.5.3.2 Thu nhËp vµ quyÒn lîi kinh tÕ, vÊn ®Ò kh«ng chØ ®èi víi ngêi lao ®éng. Trong mét vµi thËp kû trë l¹i ®©y, vÊn ®Ò nguån thu ngo¹i tÖ thu ®îc(1) tõ lao ®éng xuÊt khÈu ®· cã t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn sù ph¸t triÓn cña nhiÒu quèc gia xuÊt khÈu lao ®éng, trong ®ã cã ViÖt Nam chóng ta. Trong ®iÒu kiÖn suy tho¸i nÒn kinh tÕ, chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch cña c¸c níc ph¸t triÓn ®· t¹o nªn søc Ðp lªn c¸n c©n thanh to¸n cña nh÷ng níc chËm vµ ®ang ph¸t triÓn, th× nguån kiÒu hèi tõ xuÊt khÈu lao ®éng trë thµnh mét nguån quan träng trong viÖc lµm c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n. Bªn c¹nh ®ã, mét sè quèc gia ®· ®a lîng kiÒu hèi tõ xuÊt khÈu lao ®éng vµo tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n. ChÝnh nh÷ng vÊn ®Ò nµy buéc chóng ta ph¶i thõa nhËn vai trß tÝch cùc vµ nh÷ng thay ®æi do xuÊt khÈu lao ®éng ®· mang l¹i cho tæng nguån thu cña nÒn kinh tÕ quèc gia. V× vËy, kh«ng mét quèc gia nµo khi lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng l¹i chØ chó ý vµ ®¶m b¶o thu nhËp kinh tÕ, quyÒn lîi c¸ nh©n ngêi lao ®éng, mµ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng lîi Ých quèc gia. 1.5.3.3 ViÖc lµm khi lao ®éng trë vÒ níc. Th«ng thêng, phÇn lín c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng ®Òu thuéc diÖn nh÷ng níc kÐm, chËm vµ ®ang ph¸t triÓn, ®«ng d©n, lao ®éng d thõa, thiÕu vèn ®Çu t s¶n xuÊt trong níc, khan hiÕm viÖc lµm nªn khã cã kh¶ n¨ng thu hót vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng trong níc. Do ®ã nªn sau khi kÕt thóc hîp ®ång 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lao ®éng trë vÒ, cã mét bé phËn ngêi lao ®éng tríc khi ®i hä ®· cã viÖc lµm æn ®Þnh, nay trë vÒ thêng cã t©m lý kh«ng trë l¹i nghÒ cò mµ t×m c¸ch tiÕp cËn víi c«ng viÖc kh¸c nhÑ nhµng vµ cã thu nhËp cao h¬n. Bªn c¹nh ®ã, mét bé phËn nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c, khi trë vÒ hä thùc sù kh«ng thÓ tù t×m kiÕm ®îc viÖc lµm míi, kÓ c¶ trë l¹i nghÒ cò hoÆc t×m ®îc nh÷ng c«ng viÖc cã thu nhËp kh«ng ®¸ng kÓ. V× thÕ, phÇn lín trong sè hä l¹i mong muèn ®îc tiÕp tôc ®i xuÊt khÈu lao ®éng mét lÇn n÷a. Tuy vËy, do chóng ta cha thùc sù ý thøc ®îc vÊn ®Ò hËu xuÊt khÈu lao ®éng, nªn thêng th× ngêi lao ®éng khi trë vÒ níc l¹i ph¶i b¾t ®Çu t×m kiÕm tõ ®Çu mét khi hä muèn tiÕp tôc ra níc ngoµi lµm viÖc. ChÝnh v× vËy mµ kh«ng ph¶i ai muèn trë l¹i hoÆc sang mét níc kh¸c cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc, thu nhËp tèt h¬n còng cã thÓ sang ®îc. ViÖc mong muèn ®îc tiÕp tôc ra níc ngoµi lµm viÖc vÉn cßn lµ mét chuyÖn cùc kú khã kh¨n ®èi víi phÇn ®«ng ngêi lao ®éng, nªn míi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng bá trèn ra lµm viÖc vµ sèng lu vong ë chÝnh níc m×nh ®Õn lao ®éng. Trong khi ®ã, ë mét sè quèc gia cïng xuÊt khÈu lao ®éng nh Philippine, Th¸i Lan, Pakistan… mét khi ngêi lao ®éng ®· hoµn thµnh hîp ®ång trë vÒ, hä thêng ®îc chÝnh doanh nghiÖp vËn ®éng t¸i xuÊt b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch u tiªn ®Æc biÖt, nh»m khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng tiÕp tôc trë l¹i níc cò, hoÆc lµ sang lao ®éng ë mét níc kh¸c cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt h¬n, nªn cã rÊt nhiÒu lao ®éng tham gia t¸i xuÊt, thËm chÝ cã rÊt nhiÒu lao ®éng c¶ ®êi chØ ®i lao ®éng ë níc ngoµi. §©y lµ chÝnh s¸ch hËu xuÊt khÈu rÊt quan träng mµ c¸c quèc gia nµy ®· quan t©m vµ khai th¸c triÖt ®Ó tõ l©u, nã còng cã thÓ coi lµ biÖn ph¸p h¹n chÕ thÊt nghiÖp hËu xuÊt khÈu mµ ViÖt Nam chóng ta cÇn ph¶i quan t©m vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a. Ch¬ng 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam qua c¸c thêi kú (1) TiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng sau khi göi vÒ ViÖt Nam b¾t buéc ph¶i quy ®æi ra VN§. 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.1 §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lao ®éng ViÖt Nam vµ c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng. 2.1.1 §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lao ®éng ViÖt Nam. So víi lao ®éng cïng lo¹i cña c¸c níc xuÊt khÈu lao ®éng, lao ®éng ViÖt Nam ®îc giíi chñ ®¸nh gi¸ cao, tuy nhiªn còng cã mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt còng nh h¹n chÕ sau. ¦u ®iÓm: - Th«ng minh, nhanh nhÑn, cÇn cï, chÞu khã, ham hiÓu biÕt. - Tr×nh ®é häc vÊn t¬ng ®èi cao. - N¾m b¾t c«ng viÖc nhanh. Nhîc ®iÓm: - T¸c phong c«ng nghiÖp kÐm (mang nÆng t¸c phong n«ng nghiÖp). - ThÓ lùc yÕu, cha thÝch nghi ®îc víi cêng ®é lao ®éng c«ng nghiÖp. - Ngo¹i ng÷ kÐm. - ý thøc tæ chøc kû luËt cha cao. 2.1.2 §Æc ®iÓm cña thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam. Nh×n chung, vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam kh¸ ®a d¹ng, lao ®éng ViÖt Nam ®· cã mÆt ë hÇu hÕt kh¾p c¸c khu vùc còng nh Ch©u lôc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, cho ®Õn thêi ®iÓm nµy, thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam tËp trung chñ yÕu ë mét sè níc trong khu vùc. Nh÷ng thÞ trêng nµy ®Òu cã kho¶ng c¸ch gÇn gòi vÒ ®Þa lý, cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ còng nh khÝ hËu… Mét sè quèc gia nh: Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan, Malaysia hiÖn ®ang vµ sÏ cßn tiÕp tôc tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam víi sè lîng lín. §Æc biÖt lµ thÞ trêng Malaysia vµ thÞ trêng §µi Loan, ®©y lµ hai thÞ trêng rÊt cã thiÖn c¶m víi lao ®éng ViÖt Nam, cho nªn thay v× tiÕp nhËn lao ®éng c¸c níc kh¸c, nay hä chuyÓn dÇn sang tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam víi sè lîng lín cho mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau. Hµn Quèc vµ NhËt B¶n còng ®îc coi lµ hai thÞ trêng kh¸ dÔ tÝnh trong viÖc tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam. Do yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn lao ®éng kh«ng cao, nªn phÇn lín lao ®éng 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ViÖt Nam ®Òu cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ thÓ lùc, trÝ lùc còng nh tr×nh ®é tay nghÒ ®Ó ®¸p øng. H¬n n÷a, xu híng cña c¸c thÞ trêng nªu trªn trong nh÷ng n¨m tíi, sÏ vÉn cßn tiÕp nhËn lao ®éng gi¶n ®¬n. Bªn c¹nh ®ã hä còng cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn nhiÒu lao ®éng cã tr×nh ®é cao cho c¸c lÜnh vùc nh: PhÇn mÒm tin häc. §èi víi c¸c thÞ trêng kh¸c, tuy sè lîng tiÕp nhËn kh«ng lín nh c¸c thÞ trêng trong khu vùc, do nhu cÇu tiÕp nhËn, kh¸c xa nhau vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸, t«n gi¸o vµ c¸ch xa nhau vÒ mÆt ®Þa lý, song còng cho thÊy ®©y lµ nh÷ng thÞ trêng kh¸ dÔ tÝnh vµ ®Çy tiÒm n¨ng, rÊt cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn nhiÒu lao ®éng cña ta trong nh÷ng n¨m tíi. 2.2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam qua c¸c thêi kú. ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi tõ nh÷ng n¨m 1980, tõ ®ã ®Õn nay, cïng víi sù ®æi míi chung vÒ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña ®Êt níc, c¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng còng ®· cã nhiÒu thay ®æi, phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc vµ quan hÖ quèc tÕ trong tõng thêi kú. Nh×n chung, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu quan träng, gãp phÇn tÝch cùc vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia cña ViÖt Nam ®îc chia thµnh ba thêi kú: 2.2.1 Thêi kú ®Çu (1980 – 1990). 2.2.1.1 Chñ tr¬ng vµ môc tiªu. Chñ tr¬ng. Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 70 vµ nhÊt lµ sau khi ®Êt níc thèng nhÊt, nhiÒu níc ®· ®Æt vÊn ®Ò hîp t¸c sö dông lao ®éng víi níc ta. §¶ng vµ Nhµ níc ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch rÊt râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy: N¨m 1979 Ban BÝ th Trung ¬ng §¶ng vµ Thêng vô Héi ®ång ChÝnh phñ chÝnh thøc giao cho Bé Lao ®éng vµ Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ níc, nghiªn cøu tiÕn hµnh ®µm 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Đề tài “Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Xây dựng số 3 Hà Nôi”
91 p | 822 | 512
-
Đề tài "Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty Tạp phẩm và bảo hộ lao động"
119 p | 344 | 176
-
Đề tài "Một số biện pháp Marketing nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu tại Công ty xuất nhập khẩu Hà Tây"
49 p | 420 | 166
-
Đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả nghiệp vụ khai thác vốn tại chi nhánh Ngân Hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Láng Hạ.”
65 p | 291 | 146
-
Đề tài “ Một số biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc ở Tổng Công ty Dệt May Việt Nam”
84 p | 374 | 143
-
Đề tài: Một số biện pháp nhằm duy trì và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm tại Công ty cổ phần Dệt 10-10
143 p | 350 | 140
-
Đề tài: Một số biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ở Công ty TNHH Thái Dương
63 p | 307 | 92
-
Đề tài Một số biện pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động tiêu thụ sản phẩm vật liệu nổ tại Công ty Vật liệu nổ Công nghiệp”
83 p | 238 | 58
-
Đề tài “Một số biện pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động tiêu thụ sản phẩm tại Công ty Vật liệu nổ Công nghiệp”
82 p | 227 | 56
-
Đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn Làm quen chữ cái
35 p | 392 | 50
-
Đề tài “Một số biện pháp thúc đẩy hoạt động kinh doanh của công ty Bách hoá số 5 Nam Bộ ”
118 p | 172 | 31
-
Luận văn tốt nghiệp đề tài: Một số biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ tại Công ty XNK BAROTEX
89 p | 120 | 25
-
Đề tài " Một số biện pháp mở rộng thị trường xuất khẩu tổng hợp của công ty cung ứng tàu biển Quảng Ninh"
54 p | 133 | 24
-
Đề tài: Một số biện pháp nhằm tăng cường thu hút và sử dụng nguồn vốn FDI của tỉnh Thái Nguyên
79 p | 166 | 24
-
Đề tài “Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận Doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”
34 p | 104 | 20
-
Đề tài : "Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu xây lắp ở Công ty Xây lắp & Vật tư xây dựng I. Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn "
71 p | 90 | 16
-
Đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông”.
107 p | 105 | 15
-
Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 12 nắm vững trọng âm từ trong tiếng Anh
18 p | 123 | 8
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn