Đề tài: Phân tích về tình hình sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc huyện Krông Năng tỉnh Đăk Lăk

Chia sẻ: Nguyễn Thiên Vương | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

137
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu: tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc huyện Krông Năng tỉnh Đăk Lăk, phân tích thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các đại lý,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Phân tích về tình hình sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc huyện Krông Năng tỉnh Đăk Lăk

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BQ : Bình quân BQGT : Bình quân giá trị BVTV : Bảo vệ thực vật CNTT : Công nghệ thông tin CP : Cổ phần DN : Doanh nghiệp DNVVN : Doanh nghiệp vừa và nhỏ DT : Doanh thu LN : Lợi nhuận KH&ĐT : Kế hoạch và đầu tư KHCN : Khoa học công nghệ NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển Nông thôn NSLĐ : Năng suất lao động THCS : Trung học cơ sở SXKD : Sản xuất kinh doanh XHCN : Xã hội chủ nghĩa i
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Các khâu trung gian trong hệ thống Marketing nông sản…………. ……….12 Bảng 3.1. Bảng cơ cấu sử dụng đất đai tại xã Phú Lộc năm 2011 ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 3.2 Tình hình chăn nuôi tại xã Phú Lộc năm 2011 ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 3.3 Cơ cấu lao động tại xã Phú Lộc năm 2011 ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.1 Các loại hình kinh doanh của đại lý trên địa bàn xã ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.2 Giới tính và tuổi của chủ các đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.3 Quy mô lao động của các đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.4 Trình độ của lao động của đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.5 Tài sản của các đại lý năm 2011 ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.6 Tình hình trang thiết bị công nghệ của đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.7 Số lượng máy móc thiết bị của các đại lý thu mua có sản xuất cà phê ii
..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.8 lượng máy móc thiết bị của các đại lý thu mua và buôn bán vật tư ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.9 Vốn chủ sở hữu bình quân của đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.10 Kênh tiếp cận thông tin của đại lý ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.11. Tình hình doanh thu bình quân của các đại lý trong xã ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.12 Tình hình chi phí sản xuất bình quân của các đại lý tại xã ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found Bảng 4.13 Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các đại lý trên địa bàn xã ..................................................................................................................................... 38 Bảng 4.14 Chi phí của các đại lý vừa thu mua vừa sản xuất cà phê ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found9 Bảng 4.15 Hiệu quả sản xuất kinh doanh đại lý vừa thu mua vừa sản xuất cà phê ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found40 Bảng 4.16 Tình hình tồn kho của các đại lý thu mua kiêm sản xuất ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found40 Bảng 4.17 Chi phí phát sinh của các đại lý vừa thu mua vừa buôn bán vật tư ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found1 iii
Bảng 4.18 Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các đại lý vừa thu mua vừa buôn bán vật tư ..................................................................................................................................... Error: Reference source not found2 iv
MỤC LỤC 1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................................................... 2 PHẦN IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................................................................................. 31 4.1 ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC ĐẠI LÝ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ ......................................................................... 31 4.1.1 THÔNG TIN VỀ CHỦ CÁC ĐẠI LÝ .................................................................................................. 31 4.1.1.1. LOẠI HÌNH KINH DOANH CỦA CÁC ĐẠI LÝ .......................................................................... 31 5.2.1 ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC .......................................................................................................................... 52 5.2.2. ĐỐI VỚI CÁC ĐẠI LÝ ........................................................................................................................ 52 v
PHẦN I PHẦN MỞ ĐẦU 1.1.Tính cấp thiết của đề tài Ở Việt Nam, vào tháng 12/1986 Đại hội toàn quốc lần thứ VI Đảng cộng sản Việt Nam đã thông qua đường lối đổi mới và mở rộng nền kinh tế. Đất nước ta từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Các ngành nghề sản xuất trong nước cũng đã có những bước phát triển tích cực nhất là trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp. Từ một nước phải nhập khẩu lương thực thực phẩm đã trở thành một nước có nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu đứng hàng đầu trên thế giới như cà phê, gạo, tiêu, điều… Để có được những thành quả như trên phải kể đến sự nỗ lực của Chính phủ trong việc cải cách và ban hành những chính sách phát triển môt cách phù hợp. Bên cạnh đó là những chủ thể tham gia vào quá trình sản xuất và kinh doanh các mặt hàng nông sản như các đại lý thu mua, những doanh nghiệp chế biến, những doanh nghiệp xuất khẩu… trong đó đặc biệt là những đại lý thu mua nông sản. Các đại lý thu mua nông sản hay còn được gọi là các hộ thu mua hay các doanh nghiệp thu mua đóng vai trò quan trọng trong việc lưu thông các loại hàng hóa nông sản. Bên cạnh chức năng chính là tập trung những đầu mối cung lẻ nông sản để sau đó đóng vai trò là nguồn cung sĩ cho các doanh nghiệp chế biến thì họ còn góp phần vào việc hỗ trợ, cung ứng các yếu tố đầu vào cho sản xuất nông nghiệp. Qua đó tạo điều kiện cho những người nông dân thiếu vốn sản xuất có thể sản xuất một cách liên tục. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, nền kinh tế Đăk Lăk cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực nhờ những thế mạnh của sản xuất nông nghiệp của tỉnh và cây cà phê chính là thế mạnh đó. Với nhu cầu sử dụng ngày càng lớn của cả thị trường trong và ngoài nước thì sản xuất cà phê đã và đang 1
đem lại thu nhập ổn định cho người sản xuất liên quan đến cà phê mà trong đó các đại lý thu mua cà phê được xem là một mắc xích trung gian quan trọng đem cà phê từ người sản xuất đến người tiêu dùng. Tuy nhiên trong điều kiện nền kinh tế đang ngày càng phát triển theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa thì các đại lý thu mua đang gặp phải nhiều khó khăn, thách thức trong việc thu mua và chế biến cà phê như: vốn kinh doanh, khoa học công nghệ, trình độ quản lý… Xã Phú Lộc thuộc huyện Krông Năng tỉnh Đăk Lăk với điều kiện thỗ nhưỡng thích hợp trồng các loại cây công nghiệp dài ngày, và cây cà phê chính là loại cây chủ lực của xã. Vì vậy việc tạo điều kiện thuận lợi cho cà phê có thể lưu thông thuân lợi thông qua các đại lý thu mua là vấn đề luôn được chính quyền xã quan tâm. Xuất phát từ những vấn đề đã nêu trên, tôi quyết định chọn đề tài " Phân tích về tình hình sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk" làm đề tài nghiên cứu. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu  Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk.  Phân tích thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các đại lý, từ thực tiễn đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại xã Phú Lộc, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk. 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: các đại lý thu mua cà phê tại xã Phú Lộc. Các đại lý ở đây thực chất là những hộ kinh doanh mua bán cà phê vừa và nhỏ. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:  Nội dung  Những vấn đề về hiệu quả sản xuất kinh doanh của đại lý.  Những nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các đại lý. 2
 Một số đề xuất giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các đại lý thu mua.  Không gian: xã Phú Lộc, huyện Krông Năng, tỉnh ĐăkLăk  Thời gian:  Thời gian số liệu pháp sinh trong 3 năm từ 2009 2011  Thời gian thực tập: từ ngày 20/03/2012 đến 15/06/2012. PHẦN II TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 2.1. Cơ sở lý luận 2.1.1. Lý luận về phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh a. Khái niệm về hoạt động sản xuất kinh doanh Sản xuất kinh doanh là việc sử dụng nguồn nhân lực để biến đổi những nguồn vật chất và tài chính thành của cải và dịch vụ. Những của cải và dịch vụ này phải phù hợp với nhu cầu của thị trường. Sự kết hợp các nhân tố sản xuất phải thực hiện trong những điều kiện có hiệu quả nhât.[1] Sau đó thực hiện một hay một số công đoạn từ sản xuất đến tiêu thụ hoặc cung ứng trên thị trường nhằm mục đích sinh lời.[3] b. Khái niệm về phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh. Phân tích hoạt động kinh doanh là việc phân chia các hiện tượng, các quá trình và các kết quả kinh doanh thành các bộ phận cấu thành. Trên cơ sở đó, bằng các phương pháp liên hệ, so sánh, đối chiếu và tổng hợp lại nhằm rút ra tính quy luật và xu hướng phát triển của các hiện tượng nghiên cứu.[4] c. Khái niệm về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế được mọi người quan tâm tới. Có rất nhiều khái niệm khác nhau về vấn đề này, chẳng hạn như: Hiệu quả sản xuất kinh doanh là các chỉ tiêu được xác định bằng tỷ lệ so sánh giữ kết quả với chi phí. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức độ hữu ích của sản phẩm sản xuất 3
ra tức là gía trị sử dụng của nó, hoặc là doanh thu và nhất là lợi nhuận thu được sau quá trình kinh doanh. Ngoài ra nó còn nhiều khái niệm khác nhau về vấn đề này, nhưng khái niệm sau đây có thể là tổng quát nhất: Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế biểu hiện tập trung sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai thác nguồn lực và trình độ chi phí các nguồn lực trong quá trình tái sản xuất kinh doanh là một yếu tố quan trọng để đánh giá sự tăng trưởng và thực hiện các mục tiêu về kinh tế doanh nghiệp trong từng thời.[1] d. Vị trí và chức năng của phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh Trong lĩnh vực quản lý kinh tế, người ta sử dụng phân tích để nhận thức được các hiện tượng và kết quả kinh tế, để xác định quan hệ cấu thành, quan hệ nhân quả cũng như phát hiện nguồn gốc hình thành và tính quy luật phát triển của chúng, trên cơ sở đó mà cung cấp những căn cứ khoa học cho các quyết định đúng đắn cho tương lai. Nằm trong hệ thống các môn khoa học quản lý kinh tế, phân tích hoạt động kinh doanh thực hiện một chức năng cơ bản đó là dự toán và điều chỉnh các hoạt động kinh tế. Bởi vì trước hết doanh nghiệp được quan niệm như một hệ thống và hệ thống này là đối tượng của quản lý. Hệ thống này bao gồm nhiều bộ phận cấu thành (phòng, ban, phân xưởng, tổ đội sản xuất…) và mỗi một bộ phận cấu thành có chức năng, nhiệm vụ riêng để đảm bảo cho hệ thống hoạt động bình thường trên con đường đã đặt ra thì đòi hỏi từng bộ phận cấu thành, dù là nhỏ nhất trong hệ thống phải hoạt động bình thường theo đúng chức năng, nhiệm vụ của chúng. Như vậy chỉ cần ở một bộ phận nào đó của hệ thống hoạt động không bình thường sẽ làm cho hoạt động của cả hệ thống không bình thường. Trong trường hợp này, đòi hỏi người quản lý trên cơ sở phát hiện được tình hình cần phải đề ra các biện pháp loại trừ "điểm nóng" đó, điều chỉnh và khôi phục lại sự hoạt động của bộ phận đó, đảm bảo cho cả hệ thống trở lại hoạt động bình thường. e. Đặc điểm của phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh. 4
Khác với hoạt động tự túc tự cấp phi kinh doanh, động cơ và mục đích của hoạt động kinh doanh là sản xuất sản phẩm vật chất hay dịch vụ không phải để tự tiêu dùng mà để phục vụ cho nhu cầu của người khác nhằm thu lợi nhuận. Hoạt động kinh doanh phải hạch toán được chi phí sản xuất, kết quả sản xuất và hạch toán được lãi (lỗ) trong kinh doanh. Sản phẩm của hoạt động sản xuất kinh doanh có thể cân, đong, đo đếm được, đó là sản phẩm hàng hoá để trao đổi trên thị trường. Người chủ sản xuất phải chịu trách nhiệm đối với sản phẩm của mình sản xuất ra. Hoạt động kinh doanh phải luôn luôn nắm được các thông tin về sản phẩm của doanh nghiệp trên thị trường như các thông tin về số lượng, chất lượng, giá cả sản phẩm, thông tin về xu hướng tiêu dùng của khách hàng, thông tin về kỹ thuật công nghệ để chế biến sản phẩm, về chính sách kinh tế tài chính, pháp luật Nhà nước có liên quan đến sản phẩm của doanh nghiệp. Hoạt động kinh doanh luôn thúc đẩy mở rộng sản xuất và tiêu dùng xã hội, tạo điều kiện cho tích luỹ vốn phát triển sản xuất, phát triển kinh tế xã hội, phát triển khoa học kỹ thuật, mở rộng quan hệ giao lưu hàng hoá, tạo ra sự phân công lao động xã hội và cân bằng cơ cấu sản xuất trong nền kinh tế. f. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sản xuất kinh doanh  Các nhân tố chủ quan. Con người là nhân tố quyết định cho mọi hoạt động trong doanh nghiệp. Trong thời đại ngày nay, hàm lượng chất xám sản phẩm ngày càng cao thì trình độ chuyên môn của người lao động có ảnh hưởng rất lớn tới kết quả hoạt động của doanh nghiệp, nhất là các cán bộ quản lý. Họ là những lao động gián tiếp tạo ra sản phẩm nhưng lại rất quan trọng bởi họ là những người điều hành và định hướng cho doanh nghiệp, quyết định sự thành bại của doanh nghiệp. Trên thực tế, mỗi một doanh nghiệp có một cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý khác nhau, trình độ chuyên môn của công nhân cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. Công nhân có tay nghề cao sẽ làm ra sản phẩm đạt chất lượng cao, tiết kiệm thưòi gian và 5
nguyên vật liệu, làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, trong nhân tố con người trình độ chuyên môn có ý nghĩa quyết định tới hiệu quả sản xuất kinh doanh. Điều đó đòi hỏi doanh nghiệp phải có kế hoạch tỉ mỉ từ khâu tuyển dụng tới việc đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trìng độ chuyên môn cho người lao động, nhất là đội ngũ các cán bộ quản lý.  Nhân tố vốn Không một doanh nghiệp nào có thể tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh mà không có vốn. Vốn có ý nghĩa vô cùng quan trọng, quyết định trực tiếp tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn trong doanh nghiệp được hình thành từ 3 nguồn chính: Vốn tự có, vốn ngân sách nhà nước cấp và vốn vay: được phân bổ dưới hai hình thức là vốn cố định và vốn lưu động. Tùy đặc điểm của từng doanh nghiệp, doanh nghiệp nhà nước thì vốn ngân sách nhà nước cấp là chủ yếu, doanh nghiệp tư nhân vốn chủ sở hửu và vốn vay là chủ yếu.  Nhân tố về khả năng áp dụng kỹ thuật Kỹ thuật và công nghệ là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp tới mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào áp dụng kỹ thuật và công nghệ tiên tiến, doanh nghiệp đó sẽ có lợi thế cạnh tranh. Ngày nay vai trò của kỹ thuật và công nghệ được các doanh nghiệp đánh giá cao. Để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp phải không ngừng đầu tư vào lĩnh vực này, nhất là đầu tư cho nghiên cứu và phát triển.  Các nhân tố khách quan Đó là những nhân tố tác động từ bên ngoài, có ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, chúng ta có thể khái quát thành 2 nhóm:  Môi trường vĩ mô: Bao gồm các yếu tố về điều kiện tự nhiên, về dân số và lao động, xu hướng phát triển kinh tế, tiến bộ khoa học kỹ thuật, các chính sách của 6
nhà nước và các yếu tố khác có liên quan. * Yếu tố kinh tế Các yếu tố kinh tế có vai trò quan trọng quyết định đối với việc hình thành và hoàn thiện môi trường kinh doanh, đồng thời các yếu tố này cũng góp phần quyết định năng suất sản xuất, khoa học công nghệ, khả năng thích ứng của doanh nghiệp. Nó có thể trở thành cơ hội hay nguy cơ đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Các yếu tố kinh tế bao gồm: tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, lãi suất ngân hàng, các chính sách kinh tế của nhà nước…Chúng không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả SXKD của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng tới môi trường vi mô của doanh nghiệp. Trong thời đại nền kinh tế mở cửa, tư do cạnh tranh như hiện nay đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải có vị thế nhất định đảm bảo chống lại những tác động tiêu cực từ môi trường, mặt khác các yếu tố kinh tế tương đối rộng nên các doanh nghiệp cần chọn lọc để nhận biết các tác động cụ thể ảnh hưởng trực tiếp nhất đến doanh nghiệp từ đó có các giải pháp hạn chế những tác động xấu. * Yếu tố chính trị, pháp luật Nhà nước có thể chế chính trị, hệ thống luật pháp rõ ràng, đúng đắn và ổn định sẽ là cơ sở đảm bảo sự thuận lợi, bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước hoạt động SXKD và thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài. Hiện nay, các doanh nghiệp hoạt động SXKD theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước, nhà nước đóng vai trò điều hành quản lý nền kinh tế thông qua các công cụ vĩ mô như: pháp luật, chính sách thuế, tài chính…cơ chế chính sách của nhà nước có vai trò quyết định trong việc thúc đẩy hay kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế nói chung và ngành lâm nghiệp nói riêng. * Yếu tố công nghệ Khoa học công nghệ là yếu tố có ảnh hưởng quan trọng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Đối với các nước đang phát triển giá cả và chất lượng có ý nghĩa ngang nhau trong cạnh tranh. Tuy nhiên, trên thế giới hiện nay công cụ cạnh tranh đã chuyển từ cạnh tranh về giá sang cạnh tranh về chất lượng, cạnh tranh giữa các sản phẩm và dịch vụ có hàm lượng KHCN cao. 7
Việc áp dụng những thành tựu KHCN đã đem lại những kết quả đáng kể trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động, tạo ra nhiều mẫu mã đẹp, tiết kiệm nguyên vật liệu, hạ giá thành sản phẩm, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái. * Yếu tố môi trường tự nhiên Yếu tố tự nhiên bao gồm nguồn lực tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái, vị trí địa lý của tổ chức kinh doanh…là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả SXKD của các doanh nghiệp lâm nghiệp. * Yếu tố xã hội Các doanh nghiệp cần phân tích các yếu tố xã hội nhằm nhận biết các cơ hội và nguy cơ có thể xảy ra, từ đó giúp doanh nghiệp có thể xây dựng các chiến lược kinh doanh phù hợp với đặc điểm văn hóa xã hội của từng khu vực. Các yếu tố xã hội như dân số, văn hóa, thu nhập...  Môi trường vi mô: Bao gồm các yếu tố gắn liền với doanh nghiệp như thị trường đầu vào và thị trường đầu ra. * Khách hàng Khách hàng là những người quyết định quy mô và cơ cấu nhu cầu trên thị trường của doanh nghiệp, là yếu tố quan trọng hàng đầu khi xây dựng chiến lược kinh doanh, là những người quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Do vậy, tìm hiểu kỹ lưỡng và đáp ứng đủ nhu cầu cùng sở thích thị hiếu của khách hàng mục tiêu sẽ là điều kiện sống còn cho sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp. * Đối thủ cạnh tranh Trong nền kinh tế thị trường thì sự cạnh tranh là một điều tất yếu, số lượng các đối thủ cạnh tranh trong ngành càng nhiều thì mức độ cạnh tranh càng gay gắt. Các đối thủ cạnh tranh và hoạt động của họ luôn được xem là một trong yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến việc ra quyết định kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Tuy nhiên trên phương diện xã hội thì cạnh tranh sẽ có lợi cho người tiêu 8
dùng và thúc đẩy xã hội phát triển. Việc phân tích các đối thủ cạnh tranh trong ngành nhằm nắm được các điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ để từ đó xác định chiến lược nhằm tạo được thế vững mạnh trên thị trường. Đối với nhân tố khách quan, không một doanh nghiệp nào có thể loại bỏ hay thay đổỉ được, nhưng doanh nghiệp có thể tận dụng các nhân tố có ảnh hưởng tích cực hoặc không hạn chế các nhân tố có ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vấn đề này là tuỳ thuộc vào khả năng lãnh đạo của các nhà quản lý ở từng doanh nghiệp. g. Sự cần thiết của việc phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh Sự cần thiết khách quan phải phân tích hoạt động kinh doanh được thể hiện trong quá trình phát triển lịch sử của nó gắn liền với sự phát triển của sản xuất hàng hoá. Thật vậy, sự biểu hiện bước đầu của công tác hạch toán và phân tích hoạt động kinh doanh đó là việc người Ai Cập, Babilon trong nền văn minh cổ đại xưa đã dùng đất nung và bia đá để ghi khắc những tài liệu, ghi chép về trao đổi hàng hoá, kê khai trọng lượng hàng hoá so sánh các thu chi cùng với sự phát triển của nền sản xuất hàng hoá, những yêu cầu buổi đầu của công tác quản lý, phân tích hoạt động kinh doanh được kết hợp công tác kế toán, thống kê. Chủ nghĩa tư bản ra đời, sản xuất hàng hoá phát triển nhanh, quy mô lớn phân tích hoạt động kinh doanh có những yêu cầu lớn hơn nhằm phục vụ đắc lực cho công tác quản lý. Khi chủ nghĩa đế quốc ra đời, sự tích luỹ tư bản dẫn đến sự tích tụ sản xuất, các công ty cổ phần và các công ty xuyên quốc gia ra đời, sản xuất phát triển cực kỳ nhanh chóng về cả quy mô lẫn hiệu quả. Để chiến thắng trong cạnh tranh và quản lý tốt hoạt động sản xuất của công ty đề ra phương án kinh doanh có hiệu quả các nhà tư bản phải thường xuyên phân tích hoạt động trên cơ sở nhiều luồng, nhiều loại thông tin. Với yêu cầu này, công tác hạch toán không đáp ứng được, đòi hỏi phải có một môn khoa học phân tích kinh tế độc lập với nội dung, 9
phương pháp nghiên cứu phong phú. Phân tích hoạt động kinh doanh tách rời khỏi hạch toán và thống kê dựa trên cơ sở hai môn khoa học đó. Ngày này, với những thành tưu to lớn về sự phát triển kinh tê, văn hóa, trình độ kỹ thuật càng cao thì việc phân tích hoạt động kinh doanh càng quan trọng trong quá trình quản lý doanh nghiệp bởi mục đích cuối cùng là tìm ra phương án kinh doanh có hiệu quả cao nhất về mặt kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất Ở nước ta hiện nay, phân tích hoạt động kinh doanh đối với các đơn vị kinh tế là rất quan trọng. Phân tích hoạt động kinh doanh là công cụ để đề ra định hướng và chương trình định hướng. Trong nền kinh tế thị trường, để chiến thắng trong cạnh tranh đòi hỏi các đơn vị kinh tế phải thường xuyên áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, cải tiến phương thức hoạt động, cải tiến phương thức quản lý sản xuất kinh doanh nhằm nâng cao năng xuất chất lượng và hiệu quả. Phân tích hoạt động kinh doanh là công tác cần thiết và quan trọng để đưa ra các quyết định về sự thay đổi đó. Tóm lại: Phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh là hết sức cần thiết đối với mọi nền sản xuất hàng hoá. Trong nền kinh tế nước ta hiện nay sự cần thiết xuất phát từ yêu cầu khách quan của các quy luật kinh tế, từ việc đảm bảo chức năng quản lý kinh tế của nhà nước và yêu cầu hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp 2.1.2 Các lý luận liên quan đến hộ kinh doanh cá thể a. Khái niệm hộ kinh doanh cá thể Theo Nghị định số 109/2004/NĐCP định nghĩa: Hộ kinh doanh cá thể do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm, sử dụng không quá mười lao động, không có con dấu và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh Các đặc điểm về pháp lý Hộ kinh doanh cá thể không có tư cách pháp nhân 10
Hộ kinh doanh cá thể là hình thức kinh doanh qui mô rất nhỏ Chủ hộ kinh doanh cá thể chịu trách nhiệm vô hạn đối với các khoản nợ của hộ kinh doanh. b. Đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể Hộ kinh doanh cá thể là thành phần kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh dựa vào vốn và sức lao động của bản thân mình là chính. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, kinh tế cá thể phát triển rất nhanh trong cả nước, hoạt động trong mọi ngành sản xuất, giao thông vận tải, thương nghiệp, ăn uống, dịch vụ. Đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể là dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, người chủ kinh doanh tự quyết định từ quá trình sản xuất kinh doanh đến phân phối tiêu thụ sản phẩm. Hoạt động kinh doanh cá thể mang tính tự chủ cao, tự tìm kiếm nguồn lực, vốn, sức lao động. Thành phần kinh tế này rất nhạy bén trong kinh doanh, dễ dàng chuyển đổi ngành nghề kinh doanh cho phù hợp với yêu cầu của thị trường và nền kinh tế. Hộ kinh doanh cá thể có vị trí rất quan trọng trong nhiều ngành nghề ở nông thôn và thành thị, do đó nó có khả năng đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Những ưu thế của hộ kinh doanh cá thể là: Hộ kinh doanh cá thể có một tiềm năng to lớn về trí tuệ, sáng kiến, được phân bổ rộng rãi ở mọi nơi, mọi lúc. Nhờ đó họ có thể phát huy được sáng kiến của mình vào việc sản xuất và tìm tòi ra những hình thức kinh doanh thích hợp với nền kinh tế mà sản xuất nhỏ còn phổ biến. Có tiềm năng về kinh nghiệm quản lý, tổ chức sản xuất, những bí quyết sản xuất truyền thống được tích luỹ từ nhiều thế hệ. Điều này cho phép phát huy những ngành nghề truyền thống để tạo ra những sản phẩm phục vụ cho nhu cầu xã hội và xuất khẩu. Nó có ý nghĩa quan trọng trong điều kiện đất nước còn thiếu vốn như hiện nay. Thực tế những nước như Nhật Bản, Hàn Quốc đã biết vận dụng đúng đắn tiềm năng này và đã thành công trong quá trình phát triển kinh tế. 11
Trong khi nguồn vốn của Nhà nước, của tập thể còn hạn hẹp thì nguồn vốn tiềm năng trong dân lại rất lớn. Do đó, nếu có các chính sách kinh tế hợp lý sẽ mở đường cho các hộ cá thể gia đình có khả năng bỏ vốn vào sản xuất, tiết kiệm trong tiêu dùng để tích luỹ, mở rộng tái sản xuất góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh chóng. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, khu vực kinh tế cá thể đã thu hút một lực lượng lao động đáng kể, góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho xã hội. Ở nước ta hàng năm có khoảng 1,5 đến 2 triệu người bổ sung vào lực lượng lao động, bao gồm nhiều loại hình như công nhân, kỹ sư, cử nhân kinh tế ... nhưng khả năng thu hút lao động của khu vực nhà nước lại rất hạn chế, thậm chí dư thừa một số lao động hiện có do sắp xếp lại quá trình sản xuất. Vì vậy, tình trạng người có sức lao động nhưng chưa có việc làm và người có việc làm nhưng chưa sử dụng hết thời gian lao động còn phổ biến. Với hình thức kinh doanh linh hoạt trong nhiều ngành nghề và sử dụng công nghệ kỹ thuật thủ công, khu vực kinh tế cá thể có khả năng tận dụng lao động dôi thừa trong xã hội. Sự đa dạng trong loại hình sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế này cho phép tạo ra nhiều chủng loại sản phẩm, dịch vụ ở mọi nơi, mọi lúc, đáp ứng nhu cầu của xã hội, đóng vai trò vệ tinh cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Trên thực tế, có những ngành nghề nếu tổ chức sản xuất tập thể hoặc do Nhà nước đảm nhiệm với quy mô lớn sẽ không có hiệu quả hoặc hiệu quả thấp hơn so với việc tổ chức sản xuất nhỏ ở các hộ gia đình. Bên cạnh những ưu thế trên, thành phần kinh tế hộ cá thể cũng có một số mặt hạn chế. Đặc điểm của hộ cá thể là làm ăn riêng lẻ, tản mạn, rời rạc và luôn tìm mọi cách để tìm ra những chỗ sơ hở, non yếu trong quản lý kinh tế để kinh doanh trái phép, trốn lậu thuế ... Dưới tác động của quy luật giá trị, thành phần kinh tế này rất dễ bị phân hoá. Sự năng động của hộ kinh doanh cá thể mang tính chất tự phát theo thị trường, nếu thiếu sự định hướng thì sẽ không bao quát được nhu cầu thị trường. Để phát huy được những tiềm năng vốn có và khắc phục được những 12
khiếm khuyết trên, cần phải tăng cường sự quản lý của Nhà nước về kinh tế đối với hộ kinh doanh cá thể thông qua công cụ pháp luật, nhằm tạo ra hành lang pháp lý và môi trường hoạt động lành mạnh, giúp thành phần kinh tế này hoạt động có hiệu quả theo định hướng XHCN, trở thành một thành phần kinh tế trọng điểm đem lại hiệu quả kinh tế và xã hội cho đất nước. 2.1.3 Lý luận liên quan đến đại lý thu mua cà phê. 2.1.3.1 Các đối tác trung gian trong hệ thống Marketing nông sản Các khâu trung gian trong hệ thống Marketing nông sản bao gồm các khâu như người sản xuất, thu mua, chế biến… được thể hiện ở bảng dưới đây: Bảng 2.1 Các khâu trung gian trong hệ thống Marketing nông sản Các khâu trong chuỗi Tác nhân Hoạt động Các yếu tố đầu vào Các nhà cung cấp đầu tư Giống đầu vào Phân bón Thuốc BVTV Lao động nghèo Sản xuất Nông dân, Tổ hợp tác, Làm đất Hợp tác xã. Gieo rau Chăm sóc Thu hoạch Thu gom Người thu gom (hộ, Thu gom doanh nghiệp thu gom) Vận chuyển Sơ chế, chế biến Người chế biến Làm sạch Đóng gói Thương mại Người bán sỉ Bán sỉ Người bán lẻ Bán lẻ Tiêu dùng Trong nước, xuất khẩu 2.1.3.1 Sự hình thành các đại lý mua bán cà phê Vào khoảng năm 1987 trở vể trước hầu như không có đại lý cà phê. Người trồng cà phê được cấp sổ để giao dịch với công ty Ngoại thương. Qua sổ này người trồng bán cà phê trực tiếp cho công ty và được mua đối lưu một số mặt hàng thiết yếu. Thời bấy giờ chỉ có các cơ sở gia công chế biến cà phê cho ngành 13
ngoại thương, đó chính là các Hợp tác xã. Công ty Ngoại thương kinh doanh cà phê là độc quyền, do vậy mới nảy sinh ra một nhóm người chuyên gom cà phê trong dân và “bắt tay” với cán bộ thu mua của ngoại thương và… đại lý cà phê hầu như nhen nhóm từ đây. Họ chỉ là nông dân, hoặc là tiểu thương buôn bán nhỏ lẻ. Hàng ngày họ vào các vùng nông thôn để mua gom và vận chuyển bằng đủ loại phương tiện, như xe đạp, xe máy, xe lam, máy cày…Đây là lực lượng đóng vai trò nòng cốt chuyên lo gom hàng. Sau đó tiến lên một bước là hình thức nhận tiền trước và chốt giá hàng ngày để tổ chức mua gom theo từng nhóm, mỗi chiều về đến cân lại cho các Trạm – Cửa hàng của công ty ngoại thương rồi tính toán chia nhau lãi lỗ trong ngày. Ban đầu là thế, nhưng khi thị trường cạnh tranh bắt đầu diễn ra, kinh doanh cà phê cũng không còn là độc quyền của ngành ngoại thương, và khi giá cà phê đột biến tăng cao vào những năm 19951996 thì nhà nhà – ngành ngành cùng đổ xô vào mặt hàng cà phê. Các nông trường, xí nghiệp sản xuất chuyên trồng cà phê giờ cũng tranh nhau chuyển đổi thành công ty và cũng đăng ký kinh doanh – xuất khẩu cà phê, các công ty lớn của ngành nông sản – thực phẩm ở các thành phố lớn cùng kéo quân lên Tây Nguyên tổ chức mua bán cà phê dẫn đến sự cạnh tranh quyết liệt… Tình trạng mua bán bát nháo bắt đầu từ đây, các đại lý mọc ra. [10] 2.1.3.2 Sự cần thiết hình thành đại lý cà phê Thứ nhất để sản xuất thì bất kì người nông dân cũng phải cần vốn sản xuất, bên cạnh đó cây cà phê lại là cây công nghiệp dài ngày nên số vốn yêu cầu phải đầu tư không phải là ít. Tuy nhiên không phải người nông dân nào cũng có đầy đủ vốn để đầu tư sản xuất nên luôn trong tình trạng thiếu vốn. Trước năm 1975, cây cà phê là cây của nhà giàu, chỉ có các đồn điền của tư sản, Tây thực dân cùng tướng lĩnh Sài Gòn và một số hộ dân các vùng Công giáo làm kinh tế vườn là chủ yếu. Diện tích cà phê Robusta trồng tập trung tại Buôn Ma Thuột, một ít trồng tại vùng Cư Kuin, Đak Mil và Buôn Hồ…thuộc địa bàn 14
tỉnh Đăk Lăk. Tỉnh Lâm Đồng chỉ tập trung trồng cà phê Arabica tại các vùng như Di Linh, Bảo Lộc. Phần lớn nông hộ sau vụ hái. Sau năm 1975, chính quyền cách mạng thực hiện chủ trương “cải tạo nông, công thương nghiệp XHCN “, Toàn bộ vườn cà phê có diện tích từ 5 ha trở lên phải tập trung vào Nông trường Quốc doanh, số diện tích nhỏ còn lại thì vào Hợp tác xã Nông nghiệp, tổng diện tích cà phê toàn vùng thuộc Đăk Lăk có khoản 54.000 ha, sản lượng hàng năm đạt khoảng gần 70.00 tấn cà phê nhân. Năm 1986, tỉnh Đăk Lăk chủ trương phát triển mạnh diện tích cây cà phê, coi là cây mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế của địa phương, từ cơ sở đó mới có đà để phát triển cây cà phê trong nông hộ tại hầu hết các huyện thị. Thứ hai vì thiếu vốn nhưng để tiếp tục sản xuất nên người nông dân phải đi vay để duy trì sản xuất. Phần lớn người nông dân chỉ có mảnh vườn, lô rẫy, thường thì không biết và không quen với các định chế và giấy tờ. Muốn vay Ngân hàng thì phải đi làm thủ tục xin vay, lập dự án vay, báo cáo hiệu quả vốn vay và khả năng trả nợ, các thế chấp và cam kết trả nợ… phải mời cán bộ Ngân hàng đến thẩm định vườn cây, tài sản thế chấp…và phải nhờ cán bộ làm hộ với mức “trà phí”, không bao giờ có một thông số nhất định để áp dụng. Vay khó là thế nhưng vẫn phải vay! Đến ngày 31/12 hàng năm là phải bán tống bán tháo để trả nợ, xui rủi gặp mưa kéo dài thì phải vay nóng để trả nợ. Vay khó là thế, nhưng đâu phải ai cũng vay được. Vì Ngân hàng cũng là một doanh nghiệp, họ phải tính làm sao cho chi phí thấp nhất (giảm nhân sự khảo sát, lập thủ tục, quản lý khách vay, đôn đốc thu nợ…) và đạt hiệu quả cao nhất. Họ cho một doanh nghiệp vay tiền tỷ thì rất đơn giản, nhưng cũng với tiến tỷ đó nếu cho nông dân vay thì ít chi cũng phải làm thủ tục cho 100 hộ (100 bộ hồ sơ). Đây là vấn đề nan giải, chính là một trong những nguyên nhân mà các chính sách ưu đãi của Nhà nước thường không đến được với nông dân . Thứ ba vấn đề vay vốn ở những tổ chức chính thống không phải lúc nào cũng dễ dàng và thành công không những thế với thủ tục rườm rà thì việc người 15