intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: “Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”.

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST
Báo xấu
64
lượt xem 15
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, cùng với việc đưa ra đường lối đổi mới về kinh tế, nhờ hàng loạt chính sách tích cực cụ thể hoá chủ trương cải cách sâu rộng nền kinh tế mà nhờ đó nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn không chỉ trong phát triển kinh tế mà cả trong cải cách và phát triển xã hội

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”.

  1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Lêi nãi ®Çu KÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, cïng víi viÖc ®­a ra ®­êng lèi ®æi míi vÒ kinh tÕ, nhê hµng lo¹t chÝnh s¸ch tÝch cùc cô thÓ ho¸ chñ tr­¬ng c¶i c¸ch s©u réng nÒn kinh tÕ mµ nhê ®ã n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín kh«ng chØ trong ph¸t triÓn kinh tÕ mµ c¶ trong c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn x· héi. X¸c ®Þnh ®Þnh h­íng x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc ta thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mang tÝnh x· héi chñ nghÜa ®· trë thµnh môc tiªu cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy mµ em lùa chän ®Ò tµi cho ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ cña m×nh lµ “Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam”. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em kh«ng cã ý ®Þnh ®i qua s©u vµo bÊt cø vÊn ®Ò g× mµ chØ dùa trªn c¬ së kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ vµ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c sè liÖu thèng kª ®Ó ®¸nh gi¸ nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Do ®ã còng thËt dÔ hiÓu nÕu cã nh÷ng khiÕm khuyÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh viÕt bµi. Nh©n ®©y em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS T« §øc H¹nh ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh lµm bµi. CÊu tróc ®Ò ¸n ®­îc chia lµm ba phÇn: I. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. II. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam III. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. C¬ së lý luËn cña bµi viÕt dùa trªn gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ tËp 2, gi¸o tr×nh lÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ vµ nhÊt lµ v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. C¸c sè liÖu th«ng kª tr×nh bµy trong bµi ®­îc chän läc vµ ph©n tÝch trªn c¬ së chñ yÕu lµ Niªn gi¸m thèng kª 2001 vµ mét sè tµi liÖu kh¸c bao gåm b¸o c¸o th­êng kú chÝnh phñ vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, c¸c b¸o §Çu t­, diÔn dµn doanh nghiÖp... 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ I. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét sù tÊt yÕu kh¸ch quan. 1.1. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó t×m hiÓu vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay chóng ta quan t©m ®Õn hai vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ vÊn ®Ò c¬ chÕ thÞ tr­êng. 1.1.1. Kh¸i niÖm nÒn kinh tÕ hµng ho¸. ë ViÖt Nam hiÖn nay phæ biÕn quan ®iÓm vÒ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vÒ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc ®­a ra trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. Theo v¨n kiÖn nµy th× nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi mµ trong ®ã h×nh th¸i phæ biÕn lµ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®Ó b¸n, ®Ó trao ®æi trªn thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ râ rµng ®èi lËp víi nÒn kinh tÕ tù nhiªn ë môc ®Ých s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ. NÕu trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña chÝnh ng­êi s¶n xuÊt th× trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ng­êi s¶n xuÊt s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó ®em trao ®æi trªn thÞ tr­êng. Còng tõ ®ã mµ ph­¬ng thøc trao ®æi trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn lµ trao ®æi hµng ®æi hµng cßn trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ trao ®æi T-H-T. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ còng ®èi lËp víi nÒn kinh tÕ chØ huy bëi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc ®iÒu tiÕt bëi c¬ chÕ thÞ tr­êng trong khi nÒn kinh tÕ chØ huy ®­îc ®iÒu tiÕt bëi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Thùc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta trong giai ®o¹n 1975-1986 vµ giai ®o¹n sau 1986 kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay ®· cho thÊy sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ so víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Do ®ã thËt dÔ hiÓu khi §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam l¹i quyÕt t©m x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc ta thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸. 1.1.2. VÊn ®Ò thÞ tr­êng theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, mäi s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Òu ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng cã vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn cu¶ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ bëi mét lý do quan träng nhÊt lµ thÞ tr­êng chÝnh lµ lµ trung t©m cña c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. Nã ®ãng vai trß lµm m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ vµ qua ®ã gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña nÒn kinh tÕ lµ s¶n xuÊt mÆt hµng g×, sè l­îng bao nhiªu. Ban ®Çu ng­êi ta tin r»ng thÞ tr­êng lµ mét phÇn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Theo nghÜa ®ã thÞ tr­êng g¾n liÒn víi ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh trªn ®ã diÔn ra nh÷ng qu¸ tr×nh trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, thÞ tr­êng còng ®­îc më réng vµ quan niÖm thÞ tr­êng còng ®­îc hiÓu ®µy ®ñ h¬n. §ã lµ lÜnh vùc trao 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ ®æi hµng ho¸ th«ng qua tiÒn tÖ lµm m«i giíi. Trªn thÞ tr­êng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vµ sè l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. Ngµy nay c¸c nhµ kinh tÕ häc thèng nhÊt víi nhau vÒ quan ®iÓm thÞ tr­êng nh­ sau: ThÞ tr­êng lµ mét qu¸ tr×nh mµ trong ®ã ng­êi b¸n vµ ng­êi mua t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng. Còng theo quan ®iÓm kinh tÕ häc hiÖn ®¹i thÞ tr­êng ®­îc chia thµnh thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng, dÞch vô vµ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo, thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.2. C¬ chÕ thÞ tr­êng 1.2.1.§Þnh nghÜa c¬ chÕ thÞ tr­êng. Chóng ta biÕt r»ng hai vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng. Theo ®Þnh nghÜa cña Samuelson viÕt trong cuèn Kinh tÕ häc th× c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ trong ®ã c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ kinh doanh t¸c ®éng lÉn nhau qua thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh ba vÊn ®Ò trung t©m cña tæ chøc kinh tÕ lµ s¶n xuÊt c¸i g×, nh­ thÕ nµo vµ cho ai? Theo Samuelson c¬ chÕ thÞ tr­êng “kh«ng ph¶i lµ sù hçn ®én mµ lµ trËt tù kinh tÕ”, “lµ mét bé m¸y tinh vi phèi hîp mét c¸ch kh«ng tù gi¸c nh©n d©n vµ doanh nghiÖp”. Do ®ã nãi ®Õn thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ ph¶i nãi tíi ng­êi b¸n, ng­êi mua vµ gi¸ c¶, hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Hµng ho¸ bao gåm hµng tiªu dïng, dÞch vô vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ lao ®éng, ®Êt ®ai, t­ b¶n. B¸n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®ã mang l¹i thu nhËp th«ng qua gi¸ c¶. Vµ mçi ng­êi l¹i sö dông thu nhËp ®ã ®Ó mua hµng ho¸ dÞch vô m×nh cÇn. Th«ng qua sù c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu c¬ chÕ thÞ tr­êng sÏ cã mét hÖ thèng tù c©n b»ng gi÷a gi¸ c¶ vµ s¶n xuÊt, trong ®ã cung cÇu chÝnh lµ sù kh¸i qu¸t gi÷a hai lùc l­îng ng­êi b¸n vµ ng­êi mua trªn thÞ tr­êng. §ã còng lµ néi dung quy luËt cung cÇu hµng ho¸. Theo quan ®iÓm cña §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX th× c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ do sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ vèn cã cña nã, c¬ chÕ ®ã gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tæ chøc kinh tÕ lµ c¸i g×, nh­ thÕ nµo vµ cho ai. C¬ chÕ thÞ tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè c¬ b¶n lµ cung, cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. MÆc dï cßn kh¸ nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nh­ng vÒ c¬ b¶n chóng ta cã thÓ hiÓu c¬ chÕ thÞ tr­êng chÝnh lµ c¬ chÕ ®iÒu chØnh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ l­îng hµng ho¸, gi¸ b¸n cho c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n tham gia vµo nÒn kinh tÕ lµ ng­êi mua vµ nhµ s¶n xuÊt. Khi so s¸nh c¬ chÕ nµy víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mÖnh lÖnh hµnh chÝnh cña nÒn kinh tÕ chØ huy th× râ rµng c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu ®iÓm ­u viÖt h¬n. MÆc dï vËy b¶n th©n c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng còng cßn kh¸ nhiÒu 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nh÷ng nh­îc ®iÓm nªn cÇn cã thªm c¬ chÕ hç trî cña Nhµ n­íc. Chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò nµy trong c¸c phÇn sau. 1.2.2. ¦u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¬ chÕ thÞ tr­êng ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ vËn ®éng mét c¸ch b×nh th­êng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o ra thµnh tùu kinh tÕ to lín mµ c¸c nÒn kinh tÕ tr­íc ®©y kh«ng thÓ nµo ®¹t ®Õn ®­îc. §ã chÝnh lµ ­u ®iÓm to lín nhÊt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng mÆc dï b¶n th©n nã còng vÉn tån t¹i nh÷ng nh­îc ®iÓm vèn lµ b¶n chÊt cña nã. Theo quan ®iÓm cña Samuelson nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÞu sù ®iÒu khiÓn cña “hai «ng vua”: ng­êi tiªu dïng vµ kü thuËt. Ng­êi tiªu dïng thèng trÞ thÞ tr­êng v× hä chÝnh lµ ng­êi bá tiÒn ra mua hµng ho¸ do c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Hay nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n, hä chÝnh lµ ng­êi quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh mua vµ sö dông hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ngoµi ng­êi tiªu dïng ra thÞ tr­êng cßn tån t¹i mét «ng vua n÷a, ®ã lµ kü thuËt. Bëi v× viÖc s¶n xuÊt kh«ng thÓ v­ît qu¸ kh¶ n¨ng kü thuËt nªn thùc ra cÇu hµng ho¸ ph¶i chÞu theo cung øng cña ng­êi s¶n xuÊt. Ng­êi s¶n xuÊt s½n sµng chuyÓn sang lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nÕu nh­ cã lîi nhuËn h¬n. á ®©y thÞ tr­êng ®ãng vai trß trung gian gi÷a së thÝch ng­êi tiªu dïng vµ h¹n chÕ kü thuËt. Qua ph©n tÝch trªn ta cã thÓ h×nh dung phÇn nµo nh÷ng ­u ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tr­íc hÕt c¬ chÕ thÞ tr­êng kÝch thÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. Do ®ã mµ mäi tiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ ®­îc sö dông tèi ®a tham gia vµo ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi tÝnh c¹nh tranh quyÕt liÖt lu«n tån t¹i trong nÒn kinh tÕ b¾t buéc ng­êi s¶n xuÊt gi¶m chi phÝ lao ®éng ®Õn møc tèi thiÓu b»ng c¸ch t¨ng c­êng ¸p dông khoa häc kü thuËt míi. ChÝnh yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng vµo sè l­îng hµng ho¸, qua ®ã ng­êi tiªu dïng chÝnh lµ nh÷ng ng­êi ®­îc lîi nhiÒu nhÊt. ¦u ®iÓm thø hai lµ tÝnh mÒm dÎo dÔ ®iÒu chØnh cña c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng. ChÝnh sù thay ®æi vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng nhËn biÕt yªu thay ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. Trong thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc th­êng chËm ch¹p trong viÖc thay ®æi nµy do viÖc ra quyÕt ®Þnh kh«ng thÓ nhanh chãng nh­ ë c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i Nhµ n­íc. VÊn ®Ò c¬ b¶n lµ ë chç sù chuyÓn ®æi nhanh chãng nµy gióp cho nÒn kinh tÕ nhanh chãng ®i vµo æn ®Þnh h¬n khi cã sù thay ®æi. Tuy nhiªn ®«i khi chÝnh nÒn kinh tÕ còng kh«ng thÓ nhanh chãng ®i vµo æn ®Þnh mµ khi ®ã cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc thong qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« hîp lý. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Nãi chung, môc ®Ých cña c¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo thÞ tr­êng lµ lîi nhuËn. ThÕ nh­ng lîi nhuËn l¹i chØ cã ®­îc th«ng qua sù tiªu dïng cña c¸ch hµng. Bëi vËy ®Ó cã ®­îc lîi nhuËn tèi ®a, c¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i quan t©m ®Õn nhu cÇu cña kh¸ch hµng, cô thÓ lµ nhu cÇu vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. Kh¸ch hµng lu«n ®ßi hái chÊt l­îng hµng ho¸ ph¶i ®­îc n©ng cao trong khi gi¸ b¸n h¹ xuèng. §Ó ®¸p øng ®ßi hái cña “«ng vua” nµy doanh nghiÖp ph¶i lùa chän ph­¬ng thøc s¶n xuÊt sao cho chi ohÝ s¶n cuÊt gi¶m xuèng ®Õn møc cã thÓ trong khi vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng. Nh­ vËy c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ trong khi víi c¬ chÕ kÕ hoach ho¸ viÖc Nhµ n­íc tù ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt th­êng g©y ra sù kh¸c biÖt gi÷a cÇu vµ cung dÉn ®Õn sù rèi lo¹n cña thÞ tr­êng hµng ho¸. Tuy nhiªn lÞch sö loµi ng­êi còng ghi nhËn nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ trong c¸c vÊn ®Ò x· héi. Tr­íc hÕt do ¸p lùc c¹nh tranh mµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh vÊn ®Ò ph©n ho¸ giµu nghÌo. Nh÷ng ng­êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc cïng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng sÏ cã ®­îc nh÷ng nguån thu nhËp lín trë nªn giµu cã trong khi mét bé phËn kh«ng nhá kh¸c ph¶i chÊp nhËn ph¸ s¶n, trë nªn nghÌo khã. Khi x· héi cµng ph¸t triÓn th× sù ph©n ho¸ giµu nghÌo cµng diÔn ra m¹nh mÏ gi÷a nh÷ng c­ d©n cïng quèc gia, gi÷a møc sèng d©n chóng cña c¸c n­íc. Ngµy nay, sù kh¸c biÖt ®ã ®· lªn ®Õn hµng tr¨m lÇn. T¹i nh÷ng quèc gia cã møc sèng cao, GDP ®Çu ng­êi hµng n¨m vµo kho¶ng trªn 30000 USD trong khi quèc gia nghÌo khã nhÊt nh­ Mozambic thu nhËp ®Çu ng­êi tÝnh theo GDP chØ ®¹t 80USD. Sù chªnh lÖch nµy sÏ cµng thÓ hiÖn râ h¬n khi so s¸nh víi tû lÖ håi ®Çu thÕ kû tr­íc chØ kho¶ng vµi chôc lÇn. Ngoµi ra do môc tiªu lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ng­êi ta s½n sµng l¹m dông tµi nguyªn x· héi, lµm « nhiÔm m«i tr­êng nh»m môc tiªu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt qua ®ã n©ng cao lîi nhuËn. HËu qu¶ lµ m«i tr­êng bÞ « nhiÔm nghiªm träng, tµi nguyªn c¹n kiÖt, hÖ sinh th¸i mÊt c©n b»ng. ChØ ®Õn gÇn ®©y ng­êi ta míi nhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy. Nh­ng khi mµ c¸c n­íc nç lùc gi¶m l­îng khÝ th¶i xuèng th× viÖc Mü rót khái c«ng ­íc Kyoto th× ng­êi ta sÏ cßn v« sè viÖc ph¶i lµm ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho c¸c thÕ hÖ sau. Còng do môc ®Ých lîi nhuËn mµ c¸c nhµ kinh doanh sÏ kh«ng tham gia vµo mét sè lÜnh vùc kinh tÕ cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp hoÆc c¸c ngµnh kinh tÕ c«ng céng. Do ®ã nÒn kinh tÕ cã thÕ ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi vµ cÇn cã sù tham gia vµo cña Nhµ n­íc ®Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy. Cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX lµ thêi kú ®Ønh cao cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn víi lµn sãng s¸t nhËp vµ th«n tÝnh. Ph¶i mÊt hµng chôc n¨m sau ng­êi ta míi nhËn ra t¸c h¹i cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn nµy ®èi víi nÒn kinh tÕ. T¹i Mü LuËt chèng ®éc quyÒn chØ ra ®êi vµo n¨m 1960, c¸c n­íc kh¸c cßn muén h¬n. Bëi v× c¬ chÕ thÞ tr­êng chØ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o ®Ó cã thÓ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt nhê ®ã mµ sö dông hiÖu qu¶ ®Õn tèi ®a c¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ. Khi cã sù tån t¹i cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn c¬ chÕ nµy kh«ng cßn hiÖu qu¶ n÷a. Nh­ng sù xuÊt hiÖn cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn gÇn nh­ lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Bëi vËy sù can thiÖp cña Nhµ n­íc lµ cÇn thiÕt ®Ó duy tr× tÝnh lµnh m¹nh cña thÞ tr­êng. 1.3. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. 1.3.1. §Þnh nghÜa nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Theo quan ®iÓm cña Samuelson trÝch trong Kinh tÕ häc th× “Mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó phèi hîp mét c¸ch kh«ng tù gi¸c nh©n d©n vµ doanh nghiÖp th«ng qua hÖ th«ng gi¸ c¶ vµ thÞ tr­êng. Nã lµ mét ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®Ó tËp hîp tri thøc vµ hµnh ®éng cña hµng triÖu c¸ nh©n kh¸c nhau, kh«ng cã bé n·o trung t©m nã vÉn gi¶i ®­îc bµi to¸n mµ m¸y tÝnh lín nhÊt ngµy nay còng kh«ng thÓ gi¶i næi. Kh«ng ai thiÕt kÕ ra nã. Nã tù xuÊt hiÖn vµ nã ®ang thay ®æi còng nh­ x· héi loµi ng­êi.” Theo quan ®iÓm cña §¶ng ta, mét nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nã do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh ®­îc xem lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nãi c¸ch kh¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÝnh lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ chÞu sù ®iÒu khiÓn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ nµy kh¸c víi nÒn kinh tÕ tËp trung ë chñ thÓ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ. Ë nÒn kinh tÕ tËp trung chñ thÓ nµy lµ Nhµ n­íc th«ng qua c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh. ChÝnh sù kh¸c biÖt nµy t¹o ra søc m¹nh vµ ®éng lùc cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. T¹i ViÖt Nam kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lµn thø VI, chóng ta ®· x¸c ®Þnh x©y dùng nÒn kinh tÕ thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tøc lµ cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ nh­ng kh«ng ph¶i can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ theo kiÓu mÖnh lÖnh hµnh chÝnh mµ can thiÖp th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh»m æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Sù can thiÖp nµy ®­îc xem lµ cÇn thiÕt nh»m thiÕt lËp khu«n khæ ph¸p luËt phï hîp, söa ch÷a nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ tr­êng, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« (Kinh tÕ häc- Samuelson). §©y lµ lý thuyÕt nÒn kinh tÕ hçn hîp ®· ®­îc Samuelson ®­a ra. Theo «ng ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i dùa trªn hai bµn tay lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ Nhµ n­íc:” ®iÒu hµnh mét nÒn kinh tÕ kh«ng cã c¶ chÝnh phñ lÉn thÞ tr­êng th× còng nh­ ®Þnh vç tay b»ng mét bµn tay”. Tuy nhiªn trong hoµn c¶nh n­íc ta th× sù can thiÖp cña Nhµ n­íc cßn ®ãng vai trß gi÷ cho nÒn kinh tÕ ®i theo ®óng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 1.3.2. Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t¹i ViÖt Nam lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan. ViÖt Nam ®ang tån t¹i ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt lµ c¬ së tån t¹i cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Ph©n c«ng lao ®éng ®ang ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. NhiÒu ngµnh nghÒ míi ®· ra ®êi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng kü thuËt kÕt tinh trong s¶n phÈm cao nh­ ®iÖn tö, tin häc... Bªn c¹nh ®ã c¸c ngµnh nghÒ cæ truyÒn còng ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. C¸c s¶n phÈm cña ngµnh ®ang tõng b­íc kh¼ng ®Þnh th­¬ng hiÖu trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. §©y chÝnh lµ nh÷ng thÕ m¹nh cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn nµy ®· kÐo theo sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lao ®éng ViÖt Nam ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ vÒ chÊt còng nh­ vÒ l­îng. §ång thêi t×nh tr¹ng lao ®éng còng ®­îc ph©n bè l¹i cho phï hîp h¬n gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng. Lao ®éng ViÖt Nam còng ®· v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thùc tÕ ®· chøng minh ®­îc nh÷ng ­u thÕ cña m×nh. Thùc sù ph©n c«ng lao ®éng ViÖt Nam ®· trë thµnh mét bé phËn cña ph©n c«ng lao ®éng thÕ giíi. KÓ tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI, ViÖt Nam ®· chÝnh thøc thõa nhËn sù tån t¹i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Nhê ®ã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn. Tõ ®ã xuÊt hiÖn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lao ®éng. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã c¬ së ra ®êi. Kh¸c biÖt vÒ së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lao ®éng ®· t¹o ra ®éng lùc to lín ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn mÆc dï mÆt tr¸i cña nã chÝnh lµ vÊn ®Ò ph©n ho¸ giµu nghÌo. Sau mét thêi gian dµi duy tr× c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· ®Õn lóc chóng ta cÇn mét sù chuyÓn ®æi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ tr­êng víi nh÷ng ­u thÕ kh«ng thÓ chèi c·i lµ mét sù lùa chän hîp lý vµ tÊt yÕu. C¬ chÕ qu¶n lý cò cång kÒnh, kÐm n¨ng lùc ®· kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh trong n­íc vµ quèc tÕ. Nh÷ng c¨n bÖnh ®Æc tr­ng cña c¬ chÕ cò nh­ b¶o thñ, tr× trÖ, kÐm n¨ng lùc, h×nh thµnh nªn mét bé m¸y qu¶n lý thiÕu chuyªn m«n nghiÖp vô nh­ng l¹i cã th¸i ®é quan liªu cöa quyÒn cÇn ph¶i ®­îc thay ®æi. Thùc tÕ cho thÊy tr¶i qua gÇn hai m­¬i n¨m ®æi míi vËy nh­ng chóng ta vÉn ph¶i thùc hiÖn c¸c cuéc chØnh ®èn §¶ng, c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh chøng tá nh÷ng quan niÖm cò sai lÇm ®· ¨n s©u b¸m rÔ nh­ thÕ nµo. ViÖc xo¸ bá hoµn toµn kh«ng hÒ dÔ rµng, kh«ng thÓ hoµn thµnh trong mét sím mét chiÒu nh­ng ®ã lµ viÖc cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Cïng víi c¬ chÕ cò lµ sù bÊt cËp khi Nhµ n­íc can thiÖp qu¸ s©u vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu hµnh kh«ng tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ mµ theo c¶m tÝnh dÉn ®Õn sù thÊt b¹i trong thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi ®· 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ ®Æt ra. ChuyÓn sang c¬ chÕ míi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn theo ®óng nh÷ng quy luËt kinh tÕ kh¸c quan. 1.3.3. Nh©n tè b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa Môc tiªu ph¸t triÓn ®Ò ra kh«ng chØ c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta mµ cßn ®Æt ra yªu cÇu ®¶m b¶o ®Þnh h­íng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Theo ®Þnh h­íng kinh tÕ n­íc ta th× kinh tÕ Nhµ n­íc lµ mét trong nh÷ng nh©n tè b¶o ®¶m tÝnh h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo nguyªn t¾c tù h¹ch to¸n, ph©n phèi theo lao ®éng vµ hîp t¸c kinh doanh. Chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc ta lµ kinh tÕ Nhµ n­íc tËp trung vµo nh÷ng lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ nh­ ng©n hµng, tµi chÝnh, ®iÖn lùc, an ninh quèc phßng vµ khu vùc kinh tÕ c«ng céng vµ n¾m gi÷ vai trß chñ ®¹o, ®Þnh h­íng cho nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn ®ñ søc m¹nh ®Ó cã thÓ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ nhÊt lµ trong nh÷ng cuéc khñng ho¶ng, suy tho¸i kinh tÕ. Ngoµi ra cßn mét nh©n tè ®ãng vai trß quan träng kh¸c lµ sù tham gia cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn Nhµ n­íc chØ can thiÖp ë tÇm vÜ m«, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ trong s¹ch cña thÞ tr­êng. §ång thêi sù can thiÖp cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt h¬n cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng. Nhµ n­íc còng ®ãng vai trß x¸c ®Þnh h­íng s¶n xuÊt träng ®iÓm, khu vùc cÇn tËp trung vµo ph¸t triÓn kinh tÕ gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång ®Òu c©n ®èi. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ II. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam hiÖn nay. 2.1. §¸nh gi¸ chung. M­êi l¨m n¨m ®æi míi ch­a ph¶i lµ dµi nh­ng chóng ta cã thÕ thÊy ®­îc sù thµnh c«ng b­íc ®Çu cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ theo h­íng x· héi chñ nghÜa. NÕu so s¸nh víi thêi ®iÓm n¨m 1986 khi chóng ta b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi th× cã thÓ thÊy sù kh¸c biÖt to lín trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi n­íc ta. Cô thÓ lµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt, c¬ cÊu kinh tÕ cã sù thay ®æi to lín víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ míi, c¸c khu vùc kinh tÕ míi kü thuËt cao còng xuÊt hiÖn vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng s¶n phÈm quèc gia. N«ng nghiÖp kh«ng cßn cã tû träng cao trong tæng s¶n phÈm n÷a. Tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë n­íc ta lµ kh¸ cao, trong nh÷ng n¨m qua lµ kho¶ng 7%/n¨m, ®ã lµ mét thµnh c«ng to lín trong khi t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay kh«ng mÊy s¸ng sña. Khu vùc kinh tÕ c«ng céng cã sù c¶i thiÖn vµ hoµn chØnh ®Æc biÖt ë c¸c thµnh phè lín. HÖ thèng ph¸p luËt ®­îc chØnh söa vµ tõng b­íc hoµn thiÖn. Thñ tôc hµnh chÝnh ®ang ®­îc ®¬n gi¶n ho¸. C¬ cÊu lao ®éng cã sù thay ®æi, tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m ®i, trong khi ë c¸c ngµnh kh¸c cã xu h­íng t¨ng lªn. Tû lÖ lao ®éng thÊt nghiÖp gi¶m. VÊn ®Ò ph¸t triÓn con ng­êi ®ang ®­îc ®Æt ra vµ c¶i thiÖn, tÝnh d©n chñ ®­îc ®Æt ra nhÊt lµ trong c¸c vÊn ®Ò x· héi. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc, vÞ thÕ n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ còng ®­îc n©ng cao. ViÖt Nam ®· tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ lín trªn thÕ giíi, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi c¸c quèc gia kh¸c, tham gia tÝch cùc vµo c¸c vÊn ®Ò thÕ giíi, c¸c diÔn ®µn, héi nghÞ tõng b­íc qu¶ng b¸ h×nh ¶nh ViÖt Nam víi b¹n bÌ quèc tÕ. §ay chÝnh lµ nh÷ng thµnh c«ng c¬ b¶n cña n­íc ta sau 15 n¨m ®æi míi. MÆc dï vËy kh«ng ph¶i chóng ta kh«ng cßn nh÷ng h¹n chÕ. C¬ cÊu kinh tÕ nãi chung vÉn ch­a phï hîp, c¬ së h¹ tÇng kh«ng theo kÞp víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ®· vµ ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt cÇn tiÕp tôc thay ®æi cho phï hîp víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh ®æi míi. VÊn ®Ò ph¸t triÓn thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn nhiÒu h¹n chÕ ch­a ph¸t huy hÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc. ViÖc ®Çu t­ vèn cßn ch­a ®­îc nghiªn cøu kü vµ ch­a ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ sö dông vèn. NhiÒu ngµnh kinh tÕ cßn ph¶i nhê vµo sù b¶o hé cña Nhµ n­íc ®Ó cã thÓ tån t¹i. Mét sè c¬ sá kinh tÕ quèc doanh ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ ch­a ®îc xö lý vÉn ®ang lµ g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. HÖ thèng luËt ch­a æn ®Þnh vµ ®Æc biÖt lµ vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, h¹n chÕ, ch­a phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, thñ tôc hµnh chÝnh cßn chång chÐo 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 2.2. Nh÷ng thµnh c«ng trong c¶i c¸ch x©y dùng c¬ chÕ kinh tÕ míi. §Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë n­íc ta chóng ta h·y xem xÐt mét sè nh÷ng kÕt qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt trong n¨m 2001. B¶ng 1: Tæng s¶n phÈm trong n­íc theo gi¸ thùc tÕ ph©n theo khu vùc kinh tÕ N«ng, l©m DÞch Tæng sè nghiÖp C«ng nghiÖp vô N¨m vµ thuû s¶n vµ x©y dùng C¬ cÊu Tû ®ång Tû ®ång C¬ cÊu Tû ®ång C¬ cÊu Tû ®ång C¬ cÊu 1990 41955 100 16252 38.74 9513 22.67 16190 38.59 1991 76707 100 31058 40.49 18252 23.79 27397 35.72 1992 110532 100 37513 33.94 30135 27.26 42884 38.8 1993 140258 100 41895 29.87 40535 28.9 57828 41.23 1994 178550 100 48968 27.43 51540 28.87 78026 43.7 1995 228892 100 62219 27.18 65820 28.76 100853 44.06 1996 272036 100 75514 27.76 80876 29.73 115646 42.51 1997 313623 100 80826 25.77 100595 32.08 132202 42.15 1998 361017 100 93073 25.78 117299 32.49 150645 41.73 1999 399942 100 101723 25.43 137959 34.49 160260 40.08 2000 441646 100 108356 24.53 162220 36.73 171070 38.74 2001 484493 100 114412 23.62 183291 37.83 186790 38.55 Qua kÕt qu¶ trªn, chóng ta cã thÓ phÇn nµo ®¸nh gi¸ ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong c¸c khu vùc kinh tÕ c¬ b¶n. Tõ n¨m 1990 ®Õn nay, tæng s¶n phÈm trong n­íc GDP liªn tôc t¨ng víi tèc ®é kh¸ cao, trung b×nh kho¶ng 7%/n¨m (chØ sè ph¸t triÓn tæng s¶n phÈm trong n­íc ®­îc tr×nh bµy ë phÇn sau).Trong ®ã, khu vùc kinh tÕ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n mÆc dï cã kÕt qu¶ t¨ng tèt nh­ng tû träng l¹i liªn tôc gi¶m. §iÒu nµy ph¶n ¸nh b­íc chuyÓn biÕn ®¸ng mõng trong c¬ cÊu GDP. §Õn n¨m 2001 tû träng cña ngµnh chØ cßn kho¶ng 23,62%, thÊp nhÊt trong c¶ ba khu vùc kinh tÕ. Trong khi ®ã tû träng cña c«ng nghiÖp vµ x©y dùng l¹i liªn tôc t¨ng lªn vµ t¨ng kh¸ nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Thùc tÕ theo b¸o c¸o ®Çu n¨m cña chÝnh phñ, trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ngµnh c«ng nghiÖp còng lµ ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt, kho¶ng 15% so víi cïng kú n¨m 2002. Trong kho¶ng 3 n¨m trë l¹i ®©y, khu vùc kinh tÕ nµy ®ang cã 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®Æc biÖt trong khèi c«ng nghiÖp nÆng vèn kh¸ nÆng nÒ vµ chËm ch¹p. Cã thÓ coi ®ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng thu ®­îc tõ hµng lo¹t chÝnh s¸ch ­u ®·i mµ Nhµ n­íc dµnh cho khu vùc nµy. Còng theo b¸o c¸o trªn th× vµi n¨m trë l¹i ®©y ®· xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu nhµ ®Çu t­ quan t©m ®Çu t­ vµ ngµnh kinh tÕ quan träng nµy. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· cã b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. §Æc biÖt trong n¨m 2002 du lÞch ®· cã sù t¨ng tr­ëng ®ét biÕn. N¨m 2003 mÆc dï bÞ ¶nh h­ëng bëi chiÕn tranh Ir¾c vµ nhÊt lµ dÞch SARS nh­ng ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· nhanh chãng phôc håi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ h×nh ¶nh ®Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam. KÕt q¶u ph©n tÝch cho thÊy trong 6 th¸ng ®Çu n¨m ngµnh du lÞch vÉn ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ ®Æc biÖt lµ l­îng kh¸ch quèc tÕ kh«ng hÒ gi¶m, trong khi l­îng kh¸ch du lÞch trong n­íc l¹i t¨ng lªn. §ã lµ kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch chuyÓn h­íng tõ thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµo thÞ tr­êng trong n­íc ®­îc ®­a ra khi dÞch SARS bïng næ. Trong 6 th¸ng cuèi n¨m, ViÖtNam ®ang cã chñ tr­¬ng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng quèc tÕ do dÞch SARS ®· ®­îc khèng chÕ hoµn toµn. B¶ng 2: Tæng s¶n phÈm mét sè ngµnh kinh tÕ quan träng N¨m 1995 1998 1999 2000 2001 Tèng s¶n phÈm quèc néi 228892 361017 399942 441646 484493 N«ng nghiÖp 52713 76170 83335 87537 91687 L©m nghiÖp 2842 5304 5737 5913 6080 Thuû s¶n 6664 11598 12651 14906 16645 C«ng nghiÖp khai th¸c má 11009 24196 33703 42606 44544 C«ng nghiÖp chÕ biÕn 34318 61906 70158 81979 95129 S¶n xuÊt vµ ph©n phèi ®iÖn, 4701 10339 11725 13993 16197 khÝ ®èt vµ n­íc X©y dùng 15792 20858 21764 23642 27421 Kh¸ch s¹n nhµ hµng 8625 12404 13412 14343 15808 VËn t¶i kho b·i vµ th«ng tin 9117 14076 15546 17341 19431 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ liªn l¹c Tµi chÝnh tÝn dông 4604 6274 7488 8148 8847 Khoa häc c«ng nghÖ 1405 2026 1902 2345 2656 Gi¸o dôc ®µo t¹o 8293 13202 14004 14841 16489 Y tÕ vµ ho¹t ®éng cøu trî x· 3642 4979 5401 5999 6367 héi Ho¹t ®éng phôc vô c¸ nh©n 4979 8874 9323 9853 10672 vµ céng ®ång C¸c ngµnh kh¸c 60188 88808 93184 98200 106520 Quan s¸t b¶ng trªn chóng ta cã thÓ thÊy c¸c ngµnh kinh tÕ quan träng nhÊt ®Òu cã sù t¨ng tr­ëng liªn tôc trong nh÷ng n¨m qua víi tèc ®é t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh. Quan trong nhÊt ë ®©y lµ yÕu tè æn ®Þnh v× chÝnh sù æn ®Þnh míi cã t¸c dông h¹n chÕ khñng ho¶ng còng nh­ c¸c yÕu tè bÊt th­êng kh¸c cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ. Trong c¸c ngµnh trªn ®¸ng chó ý cã ngµnh gi¸o dôc vµ c¸c ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ cã møc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh. §Õn n¨m 2001 ho¹t ®éng gi¸o dôc ®µo t¹o ®· ®¹t 3.4% tæng s¶n phÈm GDP. MÆc dï tû träng trong GDP cña ngµnh thùc tÕ kh«ng t¨ng mµ cßn cã xu h­íng gi¶m so víi nh÷ng n¨m tr­íc nh­ng sè tuyÖt ®èi l¹i liªn tôc t¨ng chøng tá sù ph¸t trªn cña ngµnh. Tuy nhiªn qua ®ã còng cã thÓ thÊy thùc tr¹ng lµ ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o còng nh­ c¸c ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ vÉn ch­a ®­îc chó ý ®Çu t­ ®Çu t­ ®óng møc nªn mÆc dï sè tuyÖt ®èi t¨ng nh­ng tû träng vÉn gi¶m tøc lµ møc ph¸t triÓn ch­a t­¬ng xøng víi møc t¨ng tr­ëng chung cña toµn x· héi. Còng tõ b¶ng 2 ng­êi ta dÔ dµng nhËn thÊy mÆc dï kh«ng cßn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ nh­ng ngµnh n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû lÖ kh¸ cao vµ nhÊt lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña c¸c ngµnh n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n. Ngµnh l©m nghiÖp vÉn hÇu nh­ kh«ng ph¸t triÓn. Thuû s¶n ph¸t triÓn chËm vµ chØ thùc sù ph¸t triÓn trong kho¶ng 2-3 n¨m trë l¹i ®©y. C¸c ngµnh thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp nãi chung ®Òu t¨ng tr­ëng kh¸ trõ khai th¸c má mÆc dï vÉn t¨ng tr­ëng nh­ng d­êng nh­ ®ang cã dÊu hiÖu ch÷ng l¹i. §©y lµ vÊn ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý cÇn quan t©m. C«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng tr­ëng nhanh c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi lÉn tû träng ®ãng gãp vµo nÒn kinh tÕ. §©y lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho thÊy chóng ta ®· ®i dÇn ®Õn s¶n xuÊt hµng ho¸ thay v× chØ s¶n xuÊt vµ cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm th« hoÆc míi qua s¬ chÕ , b¸n s¬ chÕ. §Õn n¨m 2001 tû trong cña ngµnh ®¹t 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 19,63% tøc lµ cao nhÊt nÒn kinh tÕ. ChØ sè ph¸t triÓn cña ngµnh trong n¨m qua lµ 111.3% tøc lµ chØ sau tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp nÆng 114%. Xem xÐt nÒn kinh tÕ ngoµi chØ sè GDP cßn cã chØ sè GNP (Gross National Product- tæng s¶n phÈm quèc gia). Cïng víi sù t¨ng tr­ëng cña GDP th× chØ sè GNP còng t¨ng lªn t­¬ng øng. H¬n thÕ n÷a tû lÖ GNP so víi GDP t¨ng lªn liªn tôc trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy xu h­íng míi xuÊt khÈu t­ b¶n ra n­íc ngoµi ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nh»m tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng nh­ c¸c ­u ®·i khi ®Çu t­ ë n­íc ngoµi ®Ó tõng b­íc ®­a hµng ho¸ mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam tiÕn ra thÞ tr­êng thÕ giíi. B¶ng 3: Tæng s¶n phÈm quèc gia N¨m Tæng s¶n phÈm quèc Tæng s¶n phÈm quèc Tû lÖ GNP so víi gia GNP (tû ®ång) néi GDP (tû ®ång) GDP (%) 1990 39284 41955 93.6 1997 307875 313623 98.2 1998 354368 361016 98.2 1999 394614 399942 98.7 2000 436922 441646 98.9 TiÕp theo chóng ta sÏ xem xÐt c¬ cÊu tæng s¶n phÈm quèc néi GDP theo thµnh phÇn kinh tÕ. Chóng ta còng xem xÐt vµ ph©n tÝch c¬ cÊu vèn s¶n xuÊt theo thµnh phÇn kinh tÕ trong quan hÖ víi tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp ®Ó qua ®ã ®¸nh gi¸ toµn bé nÒn kinh tÕ n­íc ta. Theo nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX nÒn kinh tÕ n­íc ta bao gåm 6 thµnh phÇn kinh tÕ: 1. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc. 2. Thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ 3. Thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n 4. Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ 5. Thµnh phÇn kinh tÕ hçn hîp 6. Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Trong 6 thµnh phÇn kinh tÕ trªn th× kinh tÕ Nhµ n­íc ®­îc xem lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n n¾m gi÷ c¸c ngµnh s¶n xuÊt quan träng nhÊt, ®¶m b¶o cung cÊp c¸c s¶n phÈm c«ng céng vµ nh÷ng s¶n phÈm thuéc c¸c lÜnh vùc quèc kÕ d©n sinh. Nã t¹o c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®Æc biÖt coi träng, khuyÕn khÝch, thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ cÇn ®­îc ®Èy m¹nh vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ®ång thêi cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó x©y dùng nÒn nÕp. Thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n còng cÇn ®­îc ®Èy m¹nh vµ coi träng ®Ó ph¸t huy hÕt nh÷ng tiÒm lùc ®­a vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. C¶ 6 thµnh phÇn kinh tÕ nµy cïng thèng nhÊt vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ mÆc dï gi÷a chóng vÉn tån t¹i kh¸ nhiÒu m©u thuÉn thËm chÝ kh«ng thÓ dung hoµ ®­îc. B¶ng 4: Tæng s¶n phÈm trong n­íc ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ N¨m 1995 1998 1999 2000 2001 Tû Tû Tû Tû Tû ®ång C¬ cÊu ®ång C¬ cÊu ®ång C¬ cÊu ®ång C¬ cÊu ®ång C¬ cÊu Tæng sè 228892 100.00 361017 100.00 399942 100.00 441646 100.00 484493 100.00 Kinh tÕ Nhµ n­íc 91977 40.18 144407 40.00 154927 38.74 170141 38.52 186958 38.59 Kinh tÕ tËp thÓ 23020 10.06 32131 8.90 35347 8.84 37907 8.58 39763 8.21 Kinh tÕ t­ nh©n 7139 3.12 12351 3.41 13461 3.37 14943 3.38 18256 3.77 Kinh tÕ c¸ thÓ 82447 36.02 122112 33.83 131706 32.92 142705 32.31 155655 31.13 Kinh tÕ hçn hîp 9881 4.32 13802 3.83 15543 3.89 17324 3.92 20337 4.20 Kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 14428 6.30 36214 10.03 48958 12.24 58626 13.27 63524 13.11 So s¸nh n¨m 1995 vµ n¨m 2001 chóng ta thÊy cã nhiÒu sù kh¸c biÖt trong c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong n­íc nÕu ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy nhiªn tÝnh cho ®Õn thêi ®iÓm n¨m 2001 th× hai thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc vµ kinh tÕ c¸ thÓ vÉn chiÕm tíi 70% tæng s¶n phÈm quèc d©n. Thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn chØ ®¹t kho¶ng 17% c¬ cÊu s¶n phÈm trong n­íc. MÆc dï vËy so víi thêi ®iÓm n¨m 1995, hai thµnh phÇn nµy chØ chiÕm ch­a ®Çy 10% th× ®· cã sù ph¸t triÓn lín ®Æc biÖt lµ sù t¨ng tr­ëng cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. TÝnh ra 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ trong vßng 6 n¨m tæng s¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ nµy ®· t¨ng 440% tøc lµ t¨ng 4.4 lÇn. C¬ cÊu trong GDP còng t¨ng gÊp ®«i. §ã lµ nh÷ng hiÖu qu¶ dÔ thÊy cña chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆc dï vÉn cßn kh¸ nhiÒu bÊt cËp vµ còng ch­a thùc sù th«ng tho¸ng khi so s¸nh víi c¸c n­íc §«ng Nam ¸ kh¸c nh­ng nãi chung ®· ®­îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. Trong giai ®o¹n 1998- 2001 ®· cã 3672 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 41603.8 triÖu USD trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh lµ 19617.8 triÖu USD, trong ®ã lÜnh vùc c«ng nghiÖp ®· cã tíi h¬n 2000 dù ¸n víi tæng vèn gÇn 2 tû USD.Trong nh÷ng n¨m qua sè dù ¸n ®­îc cÊp phÐp liªn tôc t¨ng víi tèc ®é kh¸ cao. N¨m 1996 ®­îc coi lµ n¨m cã tæng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lín nhÊt víi sè vèn ®¨ng ký lµ 8497.3 triÖu USD trong ®ã 2940.8 triÖu USD lµ sè vèn ph¸p ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do ¶nh h­ëng cña c¬n b·o khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸ vµ khñng ho¶ng kinh tÕ chung toµn cÇu, n¨m 2003 l¹i bÞ ¶nh h­ëng bëi dÞch SARS nªn sè dù ¸n lín ®Çu t­ vµo ViÖt Nam gi¶m ®i nh­ng bï l¹i sè dù ¸n nhá vµ võa l¹i t¨ng lªn. Cã mét ®iÒu ®¸ng chó ý lµ hiÖn nay khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vÉn gi÷ ®­îc vÞ trÝ chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ mÆc dï tû trong trong tæng s¶n phÈm quèc néi gi¶m ®i liªn tôc trong c¸c n¨m 1995 ®Õn 2000. ChØ ®Õn n¨m 2001 chØ sè nµy míi b¾t ®Çu t¨ng lªn. Nh­ vËy khu vùc kinh tÕ nµy ®· kh«ng ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng t­¬ng øng víi sù t¨ng tr­ëng cña c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c do ®ã ®Ó thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cã thÓ thùc sù trë thµnh thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng vai trß chñ ®¹o vµ ®Þnh h­íng cho nÒn kinh tÕ th× chóng ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh s¸ch hiÖu qu¶ h¬n ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn. Gi¶i ph¸p ®­a ra cã thÓ lµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, thua lç l©u dµi, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn ®­îc chñ ®éng h¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sè vèn së h÷u. C¸c doanh nghiÖp lín ®Æc biÖt lµ c¸c tæng c«ng ty lín cÇn ®­îc xem xÐt c¶i tiÕn cho phï hîp h¬n víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ chÊm døt sù ®éc quyÒn trong mét sè lÜnh vùc ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp qua ®ã n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. ViÖc quèc héi nhanh chãng th«ng qua LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp c¸c doanh nghiÖp quèc doanh kÐm hiÖu qu¶. Còng cã thÓ cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c thuª l¹i hoÆc mua l¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn. Mét cuéc kh¶o s¸t gÇn ®©y ®· chøng tá ®©y lµ mét h­íng ®i ®óng ®Ó gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp míi ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n h¼n so víi tr­íc ®©y. CÇn chó ý lµ khu vùc kinh tÕ tËp thÓ. Hai n¨m sau khi LuËt hîp t¸c x· ra ®êi vµ ®i vµo thùc hiÖn chóng ta míi chuyÓn ®æi ®­îc 300 trong tæng sè kho¶ng 1200 hîp t¸c x· ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cÇn ®­îc chuyÓn ®æi. Khi ®­îc chuyÓn ®æi sang hîp t¸c x· n«ng nghiÖp vµ dÞch vô n«ng nghiÖp c¸c hîp t¸c x· kiÓu míi nµy sÏ ®ãng vai trß trung gian gi÷a nhµ n«ng víi thÞ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn øng dông khoa häc vµo n«ng 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nghiÖp ®­a n«ng nghiÖp ph¸t triÓn thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ theo nhu cÇu thÞ tr­êng. Cã nh­ vËy bé mÆt n«ng th«n ViÖt Nam míi ®­îc c¶i thiÖn, ®êi sèng ng­êi n«ng d©n míi ®­îc n©ng cao nhê chÝnh m¶nh ruéng cña m×nh. TiÕp theo chóng ta sÏ ph©n tÝch c¬ cÊu vèn trong ngµnh c«ng nghiÖp trong mèi quan hÖ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®Ó ®¸nh gi¸ nÒn kinh tÕ n­íc ta. C«ng nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ ph¶n ¸nh râ nÐt nhÊt nÒn kinh tÕ n­íc ta do cã sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ nhÊt lµ chóng ta ®ang muèn x©y dùng n­íc ta trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020. ChÝnh v× vËy khi xem xÐt ngµnh c«ng nghiÖp chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc c¶ nÒn kinh tÕ n­íc ta. Nh­ ®· nãi ë trªn trong ngµnh c«ng nghiÖp cã sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Trong nh÷ng n¨m qua chóng ta ®· ®­îc chøng kiÕn sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khu vùc kinh tÕ nµy ®Æc biÖt lµ kho¶ng n¨m n¨m trë l¹i ®©y. Do sè liÖu ch­a ®­îc thèng kª ®Çy ®ñ chóng ta chØ xem xÐt trong ba n¨m lµ 1998, 1999 vµ n¨m 2000. Nhê nh÷ng chÝnh s¸ch míi thuËn lîi, khu vùc kinh tÕ quan träng nµy ®· cã sù ph¸t triÓn ®Æc biÖt. Sè liÖu ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng 5 vµ b¶ng 6 d­íi ®©y. B¶ng 5: Vèn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ N¨m 1998 1999 2000 Tû ®ång C¬ cÊu Tû ®ång C¬ cÊu Tû ®ång C¬ cÊu Tæng sè 253560.4 100.00 297547.1 100.00 362372.0 100.00 Khu vùc kinh tÕ trong n­íc 138143.5 54.50 163492.7 55.10 2000724.7 55.40 Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 115771.7 45.70 129846.4 43.70 151427.4 41.80 Trung ­¬ng 91553.5 36.10 101097.8 34.00 118792.0 32.80 §Þa ph­¬ng 24218.2 9.60 28766.6 9.70 32635.4 9.00 Ngoµi quèc doanh 22371.8 8.80 34078.3 11.50 49297.3 13.60 TËp thÓ 783.3 0.30 994.1 0.40 1271.5 0.40 T­ nh©n 2661.3 1.00 3374.4 1.10 5200.8 1.40 C¸ thÓ 7569.4 3.00 13632.9 4.60 16438.2 4.50 Hçn hîp 11357.8 4.50 16076.9 5.40 26387.8 7.30 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 115416.9 45.50 133604.4 44.90 161647.3 44.60 B¶ng 6: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ N¨m 1995 1998 1999 2000 20001 Tæng sè 103374.7 151223.3 168749.4 198326.1 226406.2 Khu vùc kinh tÕ trong n­íc 77441.5 102864.8 110234.9 1207041.1 146498.7 Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 51990.5 69462.5 73207.9 82897.0 93393.2 Trung ­¬ng 33920.4 45677.2 48395.3 54962.1 62161.4 §Þa ph­¬ng 18070.1 23785.3 24812.6 27934.9 31231.8 Ngoµi quèc doanh 25451.0 33402.3 37027.0 44144.1 53105.5 TËp thÓ 650.0 858.8 1075.6 1334.0 1591.5 T­ nh©n 2277.1 3382.7 3718.0 4432.3 5261.2 C¸ thÓ 18190.9 20826.8 21983.0 23432.3 25283.5 Hçn hîp 4333.0 8334.0 10250.4 14945.5 10969.3 Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n- ­íc ngoµi 25933.2 48358.5 58514.5 71285.0 79907.5 Qua sè liÖu ë hai b¶ng trªn chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµo ngµnh c«ng nghiÖp. XÐt vÒ vèn thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm trung b×nh 45% tæng vèn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¶ n­íc. Do ®ã kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña khu vùc nµy còng chiÕm kho¶ng 1/3 tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm. Tèc ®é ph¸t triÓn cña khu vùc còng kh¸ nhanh kh¶ng 22%/n¨m. §©y lµ tèc ®é t¨ng kh¸ nhanh nÕu chóng ta xem xÐt trong ®iÒu kiÖn tèc ®é t¨ng cña c¶ ngµnh c«ng nghiÖp lµ kho¶ng 12%/n¨m. Ngoµi thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh phÇn kinh tÕ hçn hîp còng ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. ChØ sè ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thuéc thµnh phÇn nµy trong c¸c n¨m 1995, 1998, 1999, 2000, 2001 lÇn l­ît lµ 136.5%, 112.8%, 123.0%, 145.8% vµ 140.3%, cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Trong khi ®ã thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ l¹i cã chØ sè ph¸t triÓn kh«ng cao, trung b×nh 6%/n¨m. §©y lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm nhÊt trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §iÒu ®ã cho thÊy thµnh phÇn kinh tÕ nµy vÉn ch­a tham gia m¹nh mÏ vµo nÒn kinh tÕ ®ång thêi còng cho thÊy ®©y kh«ng ph¶i lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ cã thÓ ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta. MÆc dï thùc tÕ trong mét sè khu vùc kinh tÕ kh¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ cã sù tham gia nhiÒu h¬n nh­ng nãi chung ®©y vÉn chØ lµ thµnh phÇn kinh tÕ yÕu khã cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cßn l¹i ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi c¶ vÒ quy m« vèn lÉn tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ do ®ã kh«ng thÓ 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ tham gia ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. Thµnh phÇn kinh tÕ nµy chØ tham gia m¹nh trong c¸c ngµnh kinh tÕ yªu cÇu Ýt vèn, kh¶ n¨ng quay vßng vèn nhanh vµ kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cao. KÕt qu¶ thèng kª cho thÊy trong n¨m 2001 tæng sè dù ¸n ®­îc cÊp phÐp lµ 502 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 2503 triÖu USD trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh lµ 1044.1 triÖu USD. Sè dù ¸n ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp lµ 398 dù ¸n chiÕm 80%. Tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 2139.1 triÖu USD b»ng 85.5%tæng sè vèn ®¨ng ký. Qua ®ã cã thÓ thÊy c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi chñ yÕu vÉn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, nh»m tËn dông ­u thÕ vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vèn vµ tr×nh ®é qu¶n lý. ChÝnh v× vËy, trong tæng vèn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi míi chiÕm tíi 45%. Thùc tÕ nµy ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch tÝch cùc h¬n ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i vµ b­u ®iÖn. Trong n¨m 2001 sè dù ¸n ®Çu t­ vµo c¶ ba ngµnh lµ 19 dù ¸n chiÕm ch­a ®Çy 4% sè dù ¸n ®­îc cÊp phÐp. 2.2.2. Thµnh c«ng trong kinh tÕ Nhµ n­íc Cïng víi sù thµnh c«ng trong nÒn kinh tÕ chóng ta còng ghi nhËn nh÷ng thµnh c«ng trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ thµnh c«ng trong vÊn ®Ò ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ n­íc ta. Trë l¹i b¶ng 4 chóng ta cã thÓ nhËn thÊy khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®· chiÕm kho¶ng 40% tæng s¶n phÈm quèc d©n. Víi viÖc tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm ngµy cµng t¨ng th× kinh tÕ Nhµ n­íc ®· thùc sù trë thµnh khu vùc kinh tÕ cã ¶nh h­ëng lín nhÊt, gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Trong b¶ng 5 khu vùc kinh tÕ nµy còng chiÕm h¬n 40% tæng sè vèn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ ®ãng gãp kho¶ng 40% tæng s¶n phÈm cña ngµnh. §©y lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ cho thÊy sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®· ®i vµo æn ®Þnh víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, hiÖu qu¶ sö dông vèn ®­îc n©ng lªn. §Æc biÖt kÓ tõ n¨m 2000 trong c¬ cÊu tæng s¶n phÈm quèc gia, tû träng cña khèi kinh tÕ Nhµ n­íc liªn tôc t¨ng lªn. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia th× ®©y lµ mét thµnh c«ng trong viÖc n©ng cao vai trß chñ ®¹o nÒn kinh tÕ cña khu vùc kinh tÕ nµy. B¶ng 7 ChØ sè ph¸t triÓn tæng s¶n phÈm trong n­íc theo thµnh phÇn kinh tÕ 1998 1999 2000 2001 N¨m 1995 Tæng sè 109.5 105.8 104.8 106.8 106.8 Kinh tÕ Nhµ n­íc 109.4 105.6 102.6 107.7 107.8 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Kinh tÕ tËp thÓ 104.5 103.5 106.0 105.5 104.0 Kinh tÕ t­ nh©n 109.3 107.9 103.2 108.1 112.9 Kinh tÕ c¸ thÓ 109.8 103.4 103.6 103.9 104.2 Kinh tÕ hçn hîp 112.7 104.1 106.2 111.0 115.8 Kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 115.0 119.1 117.6 111.4 107.5 Qua b¶ng 7 chóng ta dÔ nhËn ra khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc mÆc dï kh«ng ph¶i khu vùc kinh tÕ cã chØ sè ph¸t triÓn cao nhÊt nh­ng l¹i lµ khu vùc cã chØ sè nµy kh¸ æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ c¶ n­íc. B¾t ®Çu tõ n¨m 2000 chØ sè ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ nµy liªn tôc t¨ng vµ th­êng xuyªn cao h¬n chØ sè ph¸t triÓn c¶ n­íc. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay kÕt qu¶ ®ã chøng tá n¨ng lùc s¶n xuÊt ®· ®­îc n©ng cao, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Víi viÖc tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ hoÆc kÐm hiÖu qu¶ th× ch¾c ch¾n khu vùc kinh tÕ nµy sÏ cßn cã sù ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a. Mét trong nh÷ng th­íc ®o ®¸nh gi¸ nÒn kinh tÕ lµ c¸n c©n th­¬ng m¹i. Chóng ta quan s¸t b¶ng 8: C¸n c©n th­¬ng m¹i ViÖt Nam qua c¸c n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta. B¶ng 8: C¸n c©n th­¬ng m¹i ViÖt Nam qua c¸c n¨m N¨m 1995 1996 1997 1998 1999 2000 XuÊt khÈu 5449 7256 9185 9360 11541 14483 NhËp khÈu 8155 11144 11592 11500 11742 15367 C¸n c©n th­¬ng m¹i -2706 -3888 -2407 -2140 -201 -1154 §¸nh gi¸: trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ViÖt Nam c¸n c©n th­¬ng m¹i còng cã sù c¶i thiÖn râ rÖt. Nh×n chung n­íc ta vÉn nhËp siªu do yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ tuy nhiªn khi c¸n c©n th­¬ng m¹i ngµy cµng trë nªn c©n b»ng th× còng ®ång thêi víi viÖc kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn nhanh chãng. TÝnh ®Õn n¨m 2000 th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· ®¹t 14483 triÖu USD, ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn m×nh lín cña nÒn kinh tÕ. XuÊt khÈu t¨ng nªn trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy thùc tÕ lµ c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· t¨ng nhanh ®­îc tû lÖ chÊt x¸m, hµm l­îng kü thuËt cao, kh«ng cßn phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo nh÷ng s¶n phÈm th« 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2070 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2