Đề án tốt nghiệp ngành Quản lý công: Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:68

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu" nhằm làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tình hình phát triển kinh tế dịch vụ, đề xuất các giải pháp, lộ trình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp ngành Quản lý công: Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỌ VÀ TÊN HỌC VIÊN: VÕ TRẦN NHÃ UYÊN TÊN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: Quản lý công TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỌ VÀ TÊN HỌC VIÊN: VÕ TRẦN NHÃ UYÊN TÊN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành: Quản lý công Mã số: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS. Đỗ Thị Kim Tiên TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề án “Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” là kết quả nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Nội dung của Đề án là kết quả của quá trình thu thập thông tin, số liệu, nghiên cứu, tổng hợp tài liệu, báo cáo của Phòng Kinh tế thị xã Phú Mỹ, các văn bản quy định có liên quan đến nội dung Đề án, đảm bảo tính chính xác và khoa học. Tôi xin cam đoan về tính trung thực của kết quả nghiên cứu và sẽ chịu trách nhiệm nếu có những vi phạm trong quy tắc nghiên cứu khoa học.
i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án “Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu”, em xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô đã tham gia giảng dạy chương trình thạc sĩ trong suốt thời gian vừa qua. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiên đã hướng dẫn thực hiện đề án này một cách nhiệt tình và tận tâm để em có thể hoàn thành xong đề án của mình theo đúng thời gian quy định. Xin chân thành cảm ơn quý lãnh đạo Phòng Kinh tế thị xã Phú Mỹ đã tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ tôi trong quá trình khảo sát, thu thập số liệu phục vụ cho hoạt động nghiên cứu của Đề án. Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình nghiên cứu nhưng không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Vậy em rất mong nhận được nhiều ý kiến từ quý thầy cô để nội dung đề án của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn!
ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CP Chính phủ HĐND Hội đồng nhân dân KCN Khu công nghiệp NQ Nghị quyết NĐ Nghị định QĐ Quyết định UBTVQH Ủy ban thường vụ Quốc hội TTg Thủ tướng Chính phủ TP Thành phố TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân
iii DANH MỤC HÌNH VẼ/BẢNG BIỂU Hình 2.1. Bản đồ ranh giới hành chính thị xã Phú Mỹ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu .... 24 Bảng 2.1. Phân bố dân số theo đơn vị hành chính của thị xã Phú Mỹ (2022) …… 24 Bảng 2.2. Cơ cấu kinh tế thị xã Phú Mỹ năm 2023 ………………………………. 26 Bảng 2.3. Một số dự án logistics lớn đã được đầu tư tại thị xã Phú Mỹ ………….. 33 Bảng 2.4. Doanh thu một số dịch vụ logistics trên địa bàn thị xã Phú Mỹ ……….. 35 Bảng 2.5. Danh mục các chợ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ ………………………… 36
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. ii DANH MỤC HÌNH VẼ/BẢNG BIỂU ..................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 1. Lý do xây dựng đề án ................................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu................................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 3 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án ................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn ........................................................... 5 7. Kết cấu đề án............................................................................................................... 5 PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................... 6 Chương 1: LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ Ở ĐỊA PHƯƠNG ....................................................................................................................... 6 1.1. Khái quát chung về kinh tế dịch vụ ................................................................. 6 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm kinh tế dịch vụ ....................................................... 6 1.1.1.1. Khái niệm ............................................................................................. 6 1.1.1.2. Đặc điểm kinh tế dịch vụ..................................................................... 7 1.1.2. Vai trò kinh tế dịch vụ................................................................................. 10 1.1.3. Phân loại các ngành dịch vụ hiện nay ........................................................ 10 1.1.4. Các mô hình đo lường chất lượng ngành dịch vụ ..................................... 14 1.2. Phát triển kinh tế dịch vụ ở địa phương ............................................................ 15 1.2.1. Khái niệm và nội dung phát triển kinh tế dịch vụ ..................................... 15 1.2.1.1. Khái niệm ........................................................................................... 15 1.2.1.2. Nội dung phát triển kinh tế dịch vụ .................................................. 16 1.2.2. Vai trò quản lý của nhà nước trong phát triển kinh tế dịch vụ ................. 19
1.3. Các nhân tố ảnh hướng đến phát triển kinh tế dịch vụ ở địa phương ..... 21 Chương 2: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU................ 23 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thị xã Phú Mỹ............. 23 2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên....................................................................... 23 2.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 23 2.1.1.2. Dân số ................................................................................................ 24 2.1.1.3. Địa hình, địa mạo .............................................................................. 25 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................................ 26 2.1.2.1. Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội .................................... 26 2.1.2.2. Tình hình phát triển các ngành trên địa bàn thị xã Phú Mỹ ........... 26 2.2. Thực trạng phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã ........................... 33 2.2.1. Thực trạng phát triển dịch vụ cảng biển – logistics .................................. 33 2.2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ thương mại ................................................. 35 2.2.3. Thực trạng phát triển dịch vụ du lịch ......................................................... 37 2.3. Đánh giá thực trạng kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ.............. 38 2.3.1. Đánh giá một số kết quả đạt được về phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã ....................................................................................................................... 39 2.3.2. Đánh giá một số mặt hạn chế về phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã ............................................................................................................................. 42 Chương 3: GIẢI PHÁP, LỘ TRÌNH VÀ NGUỒN LỰC TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN............................ 46 THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ............................................... 46 3.1. Giải pháp phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ ............. 46 3.2. Lộ trình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã ................................. 49 3.2.1. Lộ trình phát triển dịch vụ cảng biển – logistics ....................................... 50 3.2.2. Lộ trình phát triển dịch vụ thương mại ...................................................... 51
3.2.3. Lộ trình phát triển dịch vụ du lịch .............................................................. 52 3.3. Nguồn lực tổ chức thực hiện phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu .......................................................................... 53 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 55 • Kết luận ................................................................................................................. 55 • Kiến nghị ............................................................................................................... 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 58
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước thì định hướng và chiến lược phát triển đô thị có vai trò hết sức quan trọng, đất nước Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, tốc độ phát triển đô thị diễn ra khá nhanh, các đô thị ngày càng phát triển mở rộng, đời sống con người cũng ngày một nâng cao, họ không những có nhu cầu đầy đủ về vật chất mà còn có nhu cầu được thoả mãn về tinh thần, sức khỏe, vui chơi, giải trí. Chính vì thế mà dịch vụ đóng một vai trò hết sức quan trọng trong cuộc sống của mỗi người, đặc biệt là ở trong xã hội đang phát triển nhanh chóng như hiện nay. Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, với lợi thế về vị trí địa lý, thị xã Phú Mỹ đang đi đầu trong việc quy hoạch và phát triển đô thị gắn liền với ngành công nghiệp và dịch vụ… Vị thế đô thị và trung tâm công nghiệp đã tạo ra nhu cầu ngày càng lớn về các loại hình dịch vụ - thương mại, điều này lại tiếp tục thúc đẩy gia tăng quy mô và phạm vi hoạt động của các ngành dịch vụ - thương mại trong tương lai. Chính vì vậy có thể thấy, dịch vụ là một thành phần đặc biệt của nền kinh tế, giữ vai trò rất lớn đối với nhiều mặt từ kinh tế, sản xuất đến xã hội, tham gia đóng góp lớn và định hướng phát triển của xã hội - kinh tế của cả nước nói chung và của thị xã Phú Mỹ nói riêng. Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ từng bước hiện đại, với những cấu trúc đột phá, trên cơ sở khai thác và phát huy tốt các tiềm năng và lợi thế so sánh; đẩy nhanh tiến trình xây dựng Phú Mỹ trở thành một trung tâm thương mại, dịch vụ hiện đại, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, phát triển kinh tế, đưa Phú Mỹ trở thành một đô thị thông minh, đô thị đáng sống. Tuy có những tiềm năng lớn nhưng thị xã Phú Mỹ đang có những vấn đề cần giải quyết để phát triển kinh tế dịch vụ, đặc biệt là hệ thống giao thông nội
2 bộ chưa đồng bộ, du lịch trên địa bàn thị xã còn ở trình độ thấp, chưa được khai thác triệt để, hầu hết các loại hình dịch vụ đều có quy mô nhỏ, thiếu liên kết, manh mún, có tính tự phát… Trên cơ sở đó cùng với những lợi thế về hiểu biết, kinh nghiệm của cá nhân khi đang công tác tại đơn vị, học viên quyết định lựa chọn đề án “Phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” làm đề án tốt nghiệp chương trình Thạc sĩ Quản lý công. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Nghiên cứu về phát triển kinh tế dịch vụ hiện nay có một số công trình đã thực hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, trong đó có thể kể tới một số khía cạnh và tác giả, tác phẩm tiêu biểu sau: - Đề án “Phát triển nông nghiệp đô thị thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 427/QĐ-UBND ngày 12 tháng 2 năm 2020 của UBND thị xã Phú Mỹ. - Nguyễn Thị Bích Diệp (2005) “Dịch vụ cảng biển và phát triển dịch vụ cảng biển ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế”, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội. Tác giả đã phân tích từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm phát triển dịch vụ cảng biển ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. - Nguyễn Thị Hoàng Lan (2011) “Phát triển ngành dịch vụ thương mại trên địa bàn thành phố Quãng Ngãi”, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Đà Nẵng. Tác giả đã trình bày có hệ thống và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về ngành dịch vụ thương mại và phát triển dịch vụ thương mại ở Việt Nam. Phân tích thực trạng phát triển ngành dịch vụ thương mại ở thành phố Quảng Ngãi. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao trình độ phát triển ngành dịch vụ thương mại trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi. - Lê Nguyễn Cao Tài (2012) “Phát triển dịch vụ cảng biển tại Thành
3 phố Đà Nẵng”, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Đà Nẵng. Tác giả đã hệ thống hóa được các vấn đề lý luận liên quan đến phát triển dịch vụ cảng biển từ đó đưa ra các giải pháp hiệu quả nhằm phát triển dịch vụ cảng biển trên địa bàn. - Lê Xuân Quyến (2013) “Phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu”, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Tác giả đã phân tích thực hiện và đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh. Các đề xuất này có tính hệ thống và khả thi cao, có thể áp dụng trên thực tế và có giá trị tham khảo. - Phạm Thị Lan Anh (2020) “Phát triển dịch vụ Logistics Hải Phòng”, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Ngoại thương đã trình bày khái niệm, các tiêu chí đánh giá năng lực phát triển ngành dịch vụ logistics. Kết quả nghiên cứu giúp làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về đề tài mà đề án đang nghiên cứu. Các nghiên cứu trên cơ bản đã tiếp cận những khía cạnh khác nhau của phát triển kinh tế dịch vụ và đóng góp giá trị rất lớn vào môi trường học thuật ở Việt Nam hiện nay, cải biến thực tiễn vấn đề nghiên cứu ở nhiều địa phương, cơ quan, tổ chức công. Tuy nhiên, các nghiên cứu kể trên chưa trực tiếp nghiên cứu làm rõ vấn đề phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ. Do đó, có thể thấy đây là “khoảng trống nghiên cứu” lớn nhất của Đề án. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là những vấn đề lý luận, thực tiễn, giải pháp, lộ trình và nguồn lực tổ chức thực hiện phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
4 + Phạm vi thời gian: Phạm vi thời gian nghiên cứu thực tiễn của đề án giai đoạn 05 năm từ năm 2019-2023 và phạm vi ứng dụng của đề án từ giai đoạn từ năm 2024-2030. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án - Mục tiêu của đề án: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tình hình phát triển kinh tế dịch vụ, đề xuất các giải pháp, lộ trình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. - Nhiệm vụ của đề án: + Đánh giá thực tiễn tình hình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. + Xây dựng quan điểm và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tình hình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. + Phân tích các điều kiện, lộ trình và xác định nhiệm vụ của các chủ thể liên quan trong thực hiện đề án. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề án sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Việc thu thập dữ liệu thứ cấp tập trung vào: Thông tin, dữ liệu về thực trạng phát triển của thị xã Phú Mỹ, 2021- 2023; Thông tin, dữ liệu về tình hình phát triển du lịch của thị xã Phú Mỹ, 2021- 2023; Các tài liệu về định hướng phát triển dịch vụ của thị xã Phú Mỹ. Nguồn dữ liệu chủ yêu từ các phòng ban chức năng của thị xã Phú Mỹ cung cấp. - Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu: Thu thập tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; các tiềm năng, lợi thế trong phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn. - Phương pháp thống kê: Thống kê những số liệu, địa điểm, sản phẩm liên quan đến phát triển kinh tế dịch vụ.
5 - Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu, số liệu: Dựa vào các số liệu thu được, tiến hành phân tích, tổng hợp các số liệu cho phù hợp, từ đó đánh giá, rút ra nhận xét và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả. - Phương pháp phân tích SWOT: Xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức đối với sự phát triển dịch vụ của thị xã. Trên nền tảng đó, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức được tích hợp trong ma trận để đưa ra mục tiêu và hoạch định các giải pháp phát triển các ngành dịch vụ trong tương lai. 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn Đề án có ý nghĩa về mặt lý luận khi cung cấp thêm những luận cứ khoa học nhằm góp phần làm phong phú vấn đề nghiên cứu liên quan đến phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ. Bên cạnh đó, với các giải pháp, kiến nghị được đề xuất trong đề án, nếu được sự đồng thuận từ các nhà quản lý sẽ là những giải pháp gợi mở quan trọng và có tính ứng dụng cao trong việc phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. 7. Kết cấu đề án Ngoài phần mở đầu, nội dung, kết luận, mục lục, lời cảm ơn, danh mục các chữ viết tắt, danh mục bảng biểu và hình vẽ và danh mục tài liệu tham khảo đề tài có kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Vấn đề lý luận về phát triển kinh tế dịch vụ ở địa phương. Chương 2: Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Chương 3: Định hướng, giải pháp và lộ trình phát triển kinh tế dịch vụ trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
6 PHẦN NỘI DUNG Chương 1: LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ DỊCH VỤ Ở ĐỊA PHƯƠNG 1.1. Khái quát chung về kinh tế dịch vụ 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm kinh tế dịch vụ 1.1.1.1. Khái niệm Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về kinh tế và đến nay vẫn chưa có một chuẩn mực nhất định hay cách nhìn thống nhất. Có thể hiểu đơn giản, kinh tế là một lĩnh vực nghiên cứu sản xuất, phân phối và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ trong xã hội. Mục tiêu chính của kinh tế là đề ra các biện pháp tối đa hóa nguồn tài nguyên và nguồn lực hiệu quả nhất, nâng cao sự phát triển của một quốc gia hay xã hội. Từ đó, kết quả giao thương được đảm bảo thuận lợi và có giá trị bền vững. Để có thể nhận định đúng về kinh tế dịch vụ, trước tiên cần tìm hiểu khái niệm về “dịch vụ”. Bên cạnh những khái niệm về kinh tế thì cũng có nhiều quan điểm về dịch vụ, Adam Smith từng định nghĩa rằng: “Dịch vụ là những nghề hoang phí nhất trong tất cả các nghề như cha đạo, luật sư, nhạc công, ca sĩ ôpêra, vũ công... Công việc của tất cả bọn họ tàn lụi đúng lúc nó được sản xuất ra”. Từ định nghĩa này, ta có thể nhận thấy rằng Adam Smith có lẽ muốn nhấn mạnh đến khía cạnh “không tồn trữ được” của sản phẩm dịch vụ, tức là được sản xuất và tiêu thụ đồng thời. Mác cho rằng: “Dịch vụ là con đẻ của nền kinh tế sản xuất hàng hóa, khi mà kinh tế hàng hóa phát triển mạnh, đòi hỏi một sự lưu thông thông suốt, trôi chảy, liên tục để thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao đó của con người thì dịch vụ ngày càng phát triển”. Như vậy, với định nghĩa trên, C. Mác đã chỉ ra nguồn gốc ra đời và sự phát triển của dịch vụ.
7 Tóm lại, từ những định nghĩa nêu trên, có thể hiểu kinh tế dịch vụ là việc cung ứng những thứ tương tự như hàng hóa nhưng phi vật chất, đáp ứng nhu cầu của xã hội và sự kỳ vọng của người tiêu dùng từ đó mang lại lợi nhuận và khẳng định trình độ phát triển cho nền kinh tế. 1.1.1.2. Đặc điểm kinh tế dịch vụ Sự phát triển về kinh tế và xã hội cùng với việc tạo nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn là ưu tiên hàng đầu của mỗi quốc gia về phát triển dịch vụ. Bên cạnh đó, ngành này cũng nổi bật lên bởi những điểm đặc trưng rất riêng. a. Tính vô hình Đặc điểm đầu tiên và tiêu biểu nhất của dịch vụ chính là tính vô hình. Nghĩa là sản phẩm được tạo ra từ ngành dịch vụ không thể nhìn thấy, không nếm, không chạm, không ngửi và không nghe được, chỉ có thể cảm nhận trước khi bạn mua chúng. b. Tính không thể tách rời Đối với các sản phẩm hữu hình khác, nhà cung cấp thường sản xuất ra thành phẩm trước, sau đó sản phẩm được phân phối, điều tiết thông qua nhiều cách khác nhau để đến được với khách hàng ở khắp mọi nơi. Việc sản xuất và tiêu thụ dịch vụ phải gắn liền với nhà cung cấp dịch vụ đó. Nó đòi hỏi khách hàng phải tham gia thực tế vào việc tiêu thụ dịch vụ và là một phần của dịch vụ, không thể tách rời. c. Tính không thể lưu giữ Sản phẩm dịch vụ không thể sản xuất hàng loạt để cất vào kho dự trữ, khi có nhu cầu thị trường thì mang ra bán, nó chỉ có thể tạo ra và sử dụng ngay tại thời điểm đó. Chính đặc điểm này là thử thách rất lớn đối với những nhà cung cấp dịch vụ vì không dự trữ được mà cung cầu dịch vụ thường khó cân đối, mất cân bằng
8 giữa các thời điểm khi người tiêu dùng thường có nhu cầu sử dụng một sản phẩm dịch vụ nào đó tăng cao trong khoảng thời gian hoặc giai đoạn nhất định, sau đó sẽ không còn nhu cầu nữa. Vì thế, họ phải luôn tìm tòi, sáng tạo, nhanh chóng cập nhật sản phẩm dịch vụ nhằm tạo ra những điểm mới để giữ chân và thu hút khách hàng. d. Tính không đồng nhất Sản phẩm được tạo ra bởi ngành dịch vụ thường không có tính đồng nhất với nhau và khó có một tiêu chuẩn chung nào để đánh giá được chất lượng của dịch vụ. Tùy vào người cung cấp, thời gian, địa điểm, tâm lý mà dịch vụ được tạo ra sẽ khác nhau. e. Sự tham gia của người dùng Hoạt động sản xuất dịch vụ bao gồm sự tham gia của cả người cung cấp và người sử dụng. Ở đặc điểm không thể tách rời, chúng ta đã thấy được sự liên kết qua quá trình sản xuất và sử dụng, giữa người cung cấp và người sử dụng. Do đó, nếu không có sự tham gia của người sử dụng thì dịch vụ đó sẽ không thể hoàn thành. * So sánh đặc điểm khác nhau giữa kinh tế nông nghiệp, kinh tế công nghiệp và kinh tế dịch vụ Đặc Kinh tế nông Kinh tế Kinh tế điểm nghiệp công nghiệp dịch vụ Gồm nhiều giai đoạn lần lượt: hạt Liên kết qua Giai Gồm hai giai đoạn diễn ra giống, là cây con, quá trình sản đoạn đồng thời hoặc cách xa nhau có sự sinh trưởng xuất và sử sản xuất về mặt không gian. và phát triển theo dụng. quy luật sinh học.
9 Sản xuất nông Tập trung ức độ nghiệp phân tán Sản xuất công nghiệp có tính cao ở những tập trên một không tập trung cao độ. Không có nơi có nền trung gian rộng lớn. tính mùa vụ. kinh tế phát Mang tính mùa vụ. triển. Sản phẩm là những Sản phẩm Sản Sản phẩm là những vật vô tri cá thể sống, có tính không mang phẩm vô giác. sinh học. tính vật chất. Mức độ Phụ thuộc Phụ thuộc nhiều phụ Ít phụ thuộc vào điều kiện tự vào nhu cầu vào điều kiện tự thuộc tự nhiên. của con nhiên. nhiên người. Hàng hóa, Tư liệu Đất, giống, Máy móc, thiết bị, kỹ thuật sản phẩm, sản xuất nước,…. công nghệ chất lượng dịch vụ. Tính kỷ thuật, chuyên môn hóa, hợp tác hóa cao. Sản xuất Tính Cần những Hình thành các công nghiệp đa dạng ngành chuyên kỹ năng vùng chuyên môn phức tạp, được phân công tỉ môn mềm, sáng hóa nông nghiệp. mỉ và có sự phối hợp, liên kết hóa tạo, đột phá. giữa nhiều ngành để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Yêu cầu nguồn vốn đầu tư Nguồn Nguồn vốn đầu tư Nguồn vốn lớn, cơ sở hạ tầng kỹ thuật vốn ít, công nghệ đầu tư cao.
10 không cần quá hiện đại. 1.1.2. Vai trò kinh tế dịch vụ Ngành dịch vụ có ý nghĩa đặc biệt trong cuộc sống của mỗi chúng ta, nhất là trong thời đại phát triển như hiện nay. Dịch vụ xuất hiện và giữ vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực như kinh tế, sản xuất, đời sống, xã hội, … Đối với nền kinh tế của đất nước, dịch vụ góp phần vào sự phát triển kinh tế, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, thúc đẩy nhanh quá trình lưu chuyển hàng hóa, tiền tệ, tăng khả năng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ngày càng hiện đại hơn. Trong sản xuất, dịch vụ sẽ tạo mối liên kết, trao đổi qua lại giữa các ngành sản xuất với nhau, kết nối những vùng trong nước và ngoài nước. Ngoài ra, hoạt động dịch vụ còn giúp kết nối nhu cầu cung - cầu trên thị trường. Trong đời sống xã hội, ngành dịch vụ tạo ra một hướng đi mới, lựa chọn mới về nghề nghiệp, giải quyết được việc làm và nâng cao thu nhập cho rất nhiều lao động trong xã hội. Bên cạnh đó, ngành dịch vụ còn giúp thay đổi về tư duy, tạo ra nhiều cơ hội cũng như thử thách cho những người làm nghề dịch vụ. Ngành dịch vụ còn giúp cho việc đáp ứng nhu cầu của con người một cách nhanh chóng và dễ dàng hơn như đi du lịch, mua sắm, giải trí… Là minh chứng cho mức độ văn minh thương mại của một đất nước. Như vậy có thể thấy, với ý nghĩa và đóng góp to lớn cho nền kinh tế mỗi nước, kinh tế dịch vụ mang lại nguồn lợi khá cao cho mỗi quốc gia. Chính vì điều này mà phát triển nền công nghiệp “không khói” là một trong những điều hết sức quan trọng và cần thiết vì các sản phẩm do ngành dịch vụ tạo ra mang tính vô hình, không phải dạng vật chất hữu hình, nên không gây hại đến môi trường. 1.1.3. Phân loại các ngành dịch vụ hiện nay
11 a. Vận tải Dịch vụ vận tải là một trong những lĩnh vực quan trọng của ngành dịch vụ, nó cung cấp các dịch vụ vận chuyển hàng hóa hoặc người từ một địa điểm đến địa điểm khác bằng các phương tiện vận chuyển phù hợp với điều kiện thực tế. Có thể nói ngành này đóng góp rất lớn vào sự phát triển của kinh tế - xã hội bởi nó hỗ trợ việc lưu thông và giao thương giữa các địa phương, vùng miền, thậm chí là giữa các quốc gia trên thế giới với nhau. b. Xây dựng Dịch vụ xây dựng là các hoạt động liên quan đến xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp công trình xây dựng, các hoạt động xây dựng này bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau. Ngành này hỗ trợ việc xây dựng các công trình công nghiệp và cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu về vật liệu xây dựng, chỉnh trang hạ tầng và trang thiết bị cũng như cung cấp các dịch vụ tư vấn thiết kế, giám sát và quản lý dự án xây dựng. c. Du lịch Đây là ngành chuyên cung cấp các dịch vụ, sản phẩm liên quan đến du lịch và du lịch nghỉ dưỡng. Dịch vụ này bao gồm các hoạt động đưa khách du lịch đi tham quan, khám phá các địa danh nổi tiếng, trải nghiệm văn hóa địa phương, góp phần nâng cao mức sống và nhu cầu tinh thần ngày một hiện đại của con người. Ngành dịch vụ du lịch có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của một số quốc gia, đặc biệt là các quốc gia có điều kiện tự nhiên đẹp và tiềm năng phát triển du lịch lớn. d. Bưu chính, viễn thông Ngành dịch vụ bưu chính, viễn thông là một ngành kinh doanh kết hợp gửi thư, bưu phẩm, các dịch vụ về truyền thông và công nghệ thông tin hiện đại, trao đổi thông tin từ xa, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giao tiếp toàn cầu.