intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: “Tổ chức thương mại thế giới WTO và tác động của nó đối với các nước đang phát triển.”

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST
Báo xấu
116
lượt xem 23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: “tổ chức thương mại thế giới wto và tác động của nó đối với các nước đang phát triển.”', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Tổ chức thương mại thế giới WTO và tác động của nó đối với các nước đang phát triển.”

  1. Đề tài: “Tổ chức thương mại thế giới WTO và tác động của nó đối với các nước đang phát triển.”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc lôc Môc lôc....................................................................................................1 Lêi më ®Çu...............................................................................................3 Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO 1.1Sù ra ®êi cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO..............................5 1.1.1HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i GATT- tæ chøc tiÒn th©n cña WTO.....................................................................…..5 1.1.2Vßng ®µm ph¸n Uruguay vµ sù ra ®êi cña WTO........................12 1.2 Môc tiªu,chøc n¨ng vµ c¸c nguyªn t¾c cña WTO...................……. 18 Ch­¬ng 2:T¸c ®éng cña WTO ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 2.1 Nh÷ng ¶nh h­ëng cña WTO ®Õn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.......... 2.1.1 Nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc...................................................... 2.1.2 Nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc..................................................... 2.2 Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®Æt ra víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn mét sè Hiªp ®Þnh cña WTO. 2.2.1 HiÖp ®inh vÒ tù do hµng n«ng s¶n.......................................... 2.2.2 HiÖp ®Þnh hµng dÖt may....................................................... 2.2.3 HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ dÞch vô GATS............. 2.2.4 HiÖp ®Þnh vÒ ®µu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i TRIMs................... 2.2.5 HiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u tró tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i TRIPS..................................................................................................... 2.3 C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®em l¹i lîi Ých cao h¬n cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn................................................................................................... 2.3.1 Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thiÖt thßi cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.......................................................................................................... 2.3.2 C¸c gi¶i ph¸p......................................................................... Ch­¬ng 3: TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam, nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc. 3.1 Sù cÇn thiªt cña viÖc gia nhËp WTO............................................. 3.2 Nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc ®Õn tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam........................................................................................... 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.3 C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam.................................................................................................. KÕt luËn.................................................................................................. Phô lôc.................................................................................................... Tµi liÖu tham kh¶o.................................................................................. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Danh môc tõ viÕt t¾t: AoA : Agreement on Agricultural - HiÖp ®Þnh N«ng nghiÖp ATC : Agreement on Texitiles and Clothing of the WTO - HiÖp ®Þnh hµng dÖt may. GATS : General Agreement on Trade in Services - HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ dÞch vô . GATT : General Agreement on Tariffs and Trade - HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i . GDP : gross domestic product - Tæng thu nhËp quèc d©n . IMF :International Monetery Fund - Quü tiÒn tÖ Quèc tÕ. ITO : International Trade Organization - Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi. MFA :Multifibre Arrangement - HiÖp ®Þnh ®a sîi . MFN : most-favored nation - §èi xö tèi huÖ quèc . NT : Nation Treatment -§·i ngé quèc gia . TRIMS : trade - related investment measures - C¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i . TRIPS : trade - related intellectual propecty rights - KhÝa c¹nh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i . UNCTAD :United Nations Conference on Trade and Development - WTO :World Trade Organization - Tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ . 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu Cïng víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) kÕ thõa HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch (GATT) b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ 1/1/1995 nh»m t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho sù ph¸t triÓn cña hÖ th«ng th­¬ng m¹i ®a biªn, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng, lµnh m¹nh, xo¸ bá dÇn c¸c rµo c¶n trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Tõ ®ã cho ®Õn nay, WTO ®· kh«ng ngõng më réng c¶ vÕ quy m« lÉn ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh, ®· thùc sù kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña m×nh trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Cïng víi hÖ thèng c¸c quy t¾c, nguyªn t¾c, c¸c HiÖp ®Þnh cña m×nh,WTO ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý ®Ó tõ ®ã c¸c n­íc cã thÓ ®Èy nhanh tiÕn hµnh tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸, tù do th­¬ng m¹i, ®ång thêi tiÕp nhËn nh÷ng c¬ héi thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cña WTO cïng víi hÖ th«ng c¸c nguyªn t¾c vµ hiÖp ®Þnh cña m×nh kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã lîi vµ ®¶m b¶o ®­îc sù c«ng b»ng cho c¸c n­íc thµnh viªn, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ t×m hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng ¶nh h­ëng cña WTO ®Õn sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, em ®· lùa chän ®Ò tµi: Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ t¸c ®éng cña nã ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, vµ phô lôc, néi dung cña kho¸ luËn ®­îc chia lµm ba ch­¬ng: Ch­¬ng 1 : Tæng quan vÒ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Ch­ong 2 : T¸c ®éng cña WTO ®Õn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Ch­¬ng 3: TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam, nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ trong 4 n¨m qua t¹i Khoa Kinh tÕ §¹i häc Quèc Gia-Hµ Néi, cïng víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o h­íng dÉn Khu ThÞ TuyÕt Mai, em ®· hoµn thµnh ®­îc bµi kho¸ luËn nµy. Tuy nhiªn, do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ do tr×nh ®é cã h¹n cña ng­êi viÕt kho¸ luËn nµy kh«ng tr¸nh ®­îc nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bµi kho¸ luËn nµy ®­îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO 1.1 Sù ra ®êi cña WTO. 1.1.1 HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i GATT - Tæ chøc tiÒn th©n cña WTO. HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i GATT (General agreements on Tariff & Trade) lµ tæ chøc tiÒn th©n cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2, GATT ®­îc ra ®êi trong trµo l­u h×nh thµnh hµng lo¹t c¸c c¬ chÕ ®a biªn ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ nh»m kh«i phôc l¹i sù ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i thÕ giíi. ý t­ëng ban ®Çu cña c¸c n­íc lµ thµnh lËp mét tæ chøc thø ba cïng víi hai tæ chøc ®­îc biÕt ®Õn lµ Ng©n hµng ThÕ giíi (World Bank) vµ QuÜ tiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF) nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ trong hÖ thèng "Bretton Woods", h×nh thµnh c¸c nguyªn t¾c thÕ lÖ cho th­¬ng m¹i quèc tÕ, ®iÒu tiÕt c¸c lÜnh vùc vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸, c«ng ¨n viÖc lµm, h¹n chÕ vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ, rµng buéc th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. V× vËy kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ ®­îc trªn 50 n­íc lóc ®ã dù ®Þnh lµ thiÕt lËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (ITO) nh­ lµ mét tæ chøc chuyªn ngµnh cña Liªn hîp quèc (UN). Dù th¶o hiÕn ch­¬ng ITO rÊt tham väng, dù th¶o nµy ®· tiÕn xa h¬n c¸c nguyªn t¾c vÒ th­¬ng m¹i gåm c¸c lÜnh vùc nh­ lao ®éng, hiÖp ®Þnh hµng ho¸, thùc tiÔn h¹n chÕ kinh doanh, ®Çu t­ quèc tÕ vµ dÞch vô. Tr­íc khi hiÕn ch­¬ng ITO ®­îc phª chuÈn, 23 trong sè 50 n­íc ®· cïng nhau tiÕn hµnh c¸c cuéc ®µm ph¸m vÕ thuÕ quan xö lý c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch ®ang ®­îc ¸p dông vµ duy tr× trong th­¬ng m¹i quèc tÕ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 30. C¸c n­íc nµy mong muèn nhanh chãng thóc ®Èy tù do ho¸ mËu dÞch, kh«i phôc l¹i nÒn kinh tÕ bÞ ph¸ huû nÆng nÒ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II. HiÕn ch­¬ng thµnh lËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®· ®­îc tho¶ thuËn t¹i Héi nghÞ Liªn hîp Quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ viÖc lµm t¹i Havana tõ 11/1947 ®Õn 24/3/1948, nh­ng do mét sè n­íc kh«ng t¸n thµnh nªn viÖc h×nh thµnh tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (ITO) ®· kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Tuy nhiªn kÕt qu¶ cña cuéc ®µm ph¸n còng ®em l¹i sù thµnh c«ng nhÊt ®Þnh; ®· cã 45000 nh­îng bé vÒ thuÕ 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quan, ¶nh h­ëng ®Õn khèi l­îng th­¬ng m¹i trÞ gi¸ 10 tØ $, tøc lµ gÇn 1/5 tæng th­¬ng m¹i trªn thÕ giíi. 23 n­íc nµy ®Òu cïng nhÊt trÝ chÊp nhËn ñng hé mét sè quy ®Þnh trong hiÕn ch­¬ng cña ITO. C¸c quy ®Þnh nµy sÏ ®­îc thùc hiÖn hÕt søc nhanh chãng mét c¸ch t¹m thêi ®Ó cã thÓ b¶o vÖ ®­îc thµnh qu¶ cña nh÷ng cam kÕt thuÕ quan ®· ®­îc ®µm ph¸n. KÕt hîp cña nh÷ng qui ®Þnh th­¬ng m¹i vµ cam kÕt thuÕ quan ®­îc biÕt ®Õn d­íi tªn gäi HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i (GATT). HiÖp ®Þnh nµy b¾t ®Çu cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 11/1/1948. 23 n­íc tham gia trë thµnh nh÷ng thµnh viªn s¸ng lËp GATT, hay cßn gäi lµ "c¸c bªn tham gia hiÖp ®Þnh". MÆc dï GATT chØ mang tÝnh t¹m thêi nh­ng ®©y vÉn lµ c«ng cô duy nhÊt mang tÝnh ®a biªn ®iÒu tiÕt th­¬ng m¹i thÕ giíi kÓ tõ n¨m 1948 cho ®Õn khi WTO ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1995 vµ trong suèt thêi gian ®ã c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cña GATT vÉn ®­îc duy tr× gÇn gièng n¨m 1948. Cã thªm mét sè hiÖp ®Þnh míi ®­îc ®­a vµo d­íi d¹ng hiÖp ®Þnh "nhiÒu bªn" vµ c¸c nç lùc c¾t gi¶m thÕ quan vÉn ®­îc tiÕp tôc. TÊt c¶ nh÷ng b­íc tiÕn lín cña th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· diÔn ra th«ng qua c¸c cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®a biªn ®­îc biÕt ®Õn d­íi c¸i tªn "vßng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i". 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. B¶ng 1: C¸c vßng ®µm ph¸n cña GATT N¨m §Þa ®iÓm Chñ ®Ò ®µm ph¸n Sè n­íc 1947 Geneva ThuÕ quan 23 1949 Annecy ThuÕ quan 13 1951 Torquay ThuÕ quan 38 1956 Geneva ThuÕ quan 26 1960 - 1961 Geneva (vßng Dillon) ThuÕ quan 26 1964 - 1967 Geneva (vßng Kenedy) ThuÕ quan vµ c¸c biÖn ph¸p 62 chèng b¸n ph¸ gi¸ 1973 - 1979 Geneva ( Vßng Tokyo) ThuÕ quan vµ c¸c biÖn ph¸p 102 phi thuÕ, c¸c hiÖp ®Þnh khung. 1986 - 1994 Geneva (vßng Uruguay) ThuÕ quan vµ c¸c biÖn ph¸p 123 Phi thuÕ, dÞch vô, së h÷u trÝ TuÖ, gi¶i quyÕt tranh chÊp, N«ng nghiÖp,WTO... Trong c¸c vßng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®Çu tiªn cña GATT chñ yÕu tËp trung vµo viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan h¬n n÷a. §Õn vßng Kenedy, néi dung cña c¸c vßng ®µm ph¸n ®· ®­îc më réng: ®­a ra ®µm phµn vÒ hiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸, sè n­íc tham gia lµ 62 n­íc. TiÕp theo lµ vßng ®µm ph¸n Tokyo, kÐo dµi tõ n¨m 1973 ®Õn n¨m 1979 víi sù tham gia cña 102 n­íc. KÕt qu¶ vßng ®µm ph¸n nµy bao gåm 9 thÞ tr­êng c«ng nghiÖp hµng ®Çu trªn thÕ giíi c¾t gi¶m trung b×nh 1/3 møc thuÕ quan vµ do ®ã møc thuÕ trung b×nh ®èi víi hµng n«ng s¶n gi¶m xuèng ë møc 47%. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan sÏ ®­îc thùc hiÖn trong vßng 8 n¨m bao gåm c¶ vÊn ®Ò ®iÒu hoµ thuÕ - thuÕ cµng cao th× c¾t gi¶m cµng lín theo tû lÖ. Tuy nhiªn, bªn c¹nh c¸c vÊn ®Ò cã kÕt qu¶ nh­ trªn th× ®èi víi c¸c vÊn ®Ò kh¸c kÕt qu¶ cña vßng ®µm ph¸n Tokyo lµ kh«ng mÊy hoµn h¶o. Vßng ®µm ph¸n nµy ®· thÊt b¹i trong viÖc gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i hµng n«ng s¶n, kh«ng ®­a ra ®­îc hiÖp ®Þnh míi vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ (biÖn ph¸p khÈn cÊp ®èi víi hµng nhËp khÈu). MÆc dï vËy, ®· cã nhiÒu hiÖp ®Þnh vÒ hµng rµo phi quan 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thuÕ ®· xuÊt hiÖn t¹i vßng ®µm ph¸n nµy (mét vµi hiÖp ®Þnh míi hoµn toµn, mét vµi hiÖp ®Þnh tiÕp tôc bæ sung thªm tõ c¸c qui dÞnh cña GATT). Trong phÇn lín c¸c tr­êng hîp th× chØ cã mét sè n­íc rÊt nhá, chñ yÕu lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn chÊp nhËn tham gia vµo c¸c hiªp ®Þnh míi nµy v× hä lµ nh÷ng ng­êi ®­îc lîi Ých nhiÒu nhÊt. Do ®ã, c¸c hiÖp ®Þnh nµy chØ ®­îc gäi lµ "hÖ thèng qui t¾c". Nh÷ng qui t¾c nµy kh«ng mang tÝnh chÊt ®a biªn, nh­ng ®©y lµ mét b­íc khëi ®Çu míi. C¸c "hÖ thèng qui t¾c" cña vßng Tokyo: + Trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®æi kh¸ng - diÔn gi¶i ®iÒu 6.16 vµ 23 hiÖp ®Þnh GATT. + C¸c hµng rµo kü thuËt ®æi víi th­¬ng m¹i - cßn ®­îc gäi lµ: HiÖp ®Þnh vÒ tiªu chuÈn. + C¸c thñ tôc cÊp phÐp nhËp khÈu. + Mua s¾m chÝnh phñ. + §Þnh gi¸ h¶i quan - diÔn gi¶i ®iÒu 7. + Chèng ph¸ gi¸ - diÔn gi¶i ®iÒu 6, thay cho qui ®Þnh vßng Kenedy. + Tho¶ thuËn vÒ s÷a quèc tÕ. + Th­¬ng m¹i m¸y bay d©n dông. Mét sè hÖ thèng qui t¾c sau vßng ®µm ph¸n Uuguay ®· ®­îc ®iÒu chØnh l¹i vµ ®­îc cam kÕt mang tÝnh chÊt ®a biªn buéc c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i cïng nhau thùc hiÖn. ChØ cã 4 hiÖp ®Þnh: mua s¾m chÝnh phñ, m¸y bay d©n dông cho ®Õn hiÖn nay vÉn mang tÝnh nhiÒu bªn. Vµo n¨m 1997, hai hiÖp ®Þnh vÒ thÞt bß vµ s÷a ®· ®­îc huû bá. Cho ®Õn hÕt vßng ®µm ph¸n Tokyo, GATT ho¹t ®éng mang tÝnh t¹m thêi vµ cã ph¹m vi ho¹t ®éng h¹n chÕ. Tuy nhiªn, GATT ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh c«ng rÊt lín trong viÖc ®¶m b¶o tù do ho¸ phÇn lín th­¬ng m¹i quèc tÕ. ChØ tÝnh ®Õn viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan ®· khiÕn cho tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh cña th­¬ng m¹i thÕ giíi lªn møc trung b×nh trong suèt thËp niªn 50-60. ChÝnh tèc ®é tù do ho¸ mËu dÞch ®· gióp cho tèc ®é t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i lu«n lu«n v­ît qua tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong suèt thêi kú GATT tån t¹i. Bªn c¹nh ®ã, ngµy cµng nhiÒu n­íc ®Ö ®¬n tham gia xin gia nhËp ®· cho thÊy hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn ®· ®­îc c«ng nhËn nh­ mét c«ng cô ®Ó phôc vô c«ng 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ, th­¬ng m¹i cña c¶ thÕ giíi nãi chung vµ cña tõng quèc gia nãi riªng. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ®· xuÊt hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh. Vßng Tokyo ®· cè g¾ng gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò ®ã nh­ng kÕt qu¶ mang l¹i cßn kh¸ h¹n chÕ. GATT ®· ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n rÊt lín. Thø nhÊt, thµnh c«ng cña GATT trong viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan xuèng møc thÊp céng víi t¸c ®éng cña suy tho¸i kinh tÕ trong suèt thËp niªn 70 vµ 80 ®· dÉn ®Õn viÖc chÝnh phñ c¸c n­íc ®· tiÕn hµnh ®iÒu chØnh c¸c h×nh thøc b¶o hé ®èi víi c¸c lÜnh vùc ®ang ph¶i c¹nh tranh víi n­íc ngoµi nh»m cã thÓ gi÷ ®­îc æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ cña hä. Tû lÖ thÊt nghiÖp cao céng víi viÖc ph¶i ®ãng cöa liªn tôc nhiÒu nhµ m¸y ®· buéc chÝnh phñ c¸c n­íc T©y ¢u vµ B¾c Mü ph¶i ®i ®Õn tho¶ thuËn song ph­¬ng vÒ chia sÎ thÞ tr­êng víi c¸c nhµ c¹nh tranh vµ ngµy cµng t¨ng dÇn møc ®é trî cÊp nh»m duy tr× ®­îc vÞ trÝ cña m×nh, nhÊt lµ trong th­¬ng maÞ hµng n«ng s¶n. Nh÷ng thay ®æi nµy cã nguy c¬ lµm gi¶m vµ mÊt ®i nh÷ng gi¸ trÞ cña viÖc gi¶m thuÕ quan ®· mang l¹i cho th­¬ng m¹i quèc tÕ, v× vËy hiÖu qu¶ vµ ®é tin cËy cña GATT bÞ suy gi¶m. Thø hai, ®Õn thËp niªn 80 th× HiÖp ®Þnh chung kh«ng cßn ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu thùc tiÔn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ ë thËp niªn 40 n÷a. Ýt nhÊt th× hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi ®· trë nªn phøc t¹p, ®a d¹ng vµ quan träng h¬n rÊt nhiÒu so víi 40 n¨m tr­íc. PhÇn lín GATT chØ ®iÒu tiÕt th­¬ng m¹i hµng ho¸ h÷u h×nh nh­ng ngµy nay nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ m¹nh mÏ, th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· ph¸t triÓn nhanh chãng, th­¬ng m¹i dÞch vô - lÜnh vùc kh«ng ®­îc hiÖp ®Þnh GATT ®iÒu chØnh ®· trë thµnh lîi Ých c¬ b¶n cña ngµy cµng nhiÒu n­íc. Tõ ng©n hµng, b¶o hiÓm, vËn t¶i biÓn, t­ vÊn ... ®· ph¸t triÓn kh«ng ngõng; ®Çu t­ quèc tÕ còng ®­îc më réng. Th­¬ng m¹i dÞch vô ph¸t triÓn còng kÐo theo sù gia t¨ng h¬n n÷a cña th­¬ng m¹i hµng ho¸. Thø ba, trong mét sè lÜnh vùc cña th­¬ng m¹i hµng ho¸ GATT còng cßn nhiÒu bÊt cËp, vÝ dô ®èi víi lÜnh vùc n«ng nghiÖp, nh÷ng lç hæng cña hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn ®· bÞ lîi dông triÖt ®Ó vµ mäi nç lùc nh»m tù do ho¸ hµng n«ng s¶n ®· 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kh«ng ®¹t ®­îc thµnh c«ng. Trong lÜnh vùc hµng dÖt may còng vËy, c¸c n­íc ®· cïng nhau miÔn trõ c¸c nguyªn t¾c cña GATT vµ ®­a ra mét hiÖp ®Þnh míi lµ HiÖp ®Þnh ®a sîi. Thø t­, c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña GATT còng g©y ra nhiÒu lo ng¹i. GATT chØ lµ mét hiÖp ®Þnh, viÖc tham gia kh«ng mang tÝnh chÊt b¾t buéc do vËy c¸c n­íc cã thÓ tu©n theo vµ còng cã thÓ kh«ng. Bªn c¹nh ®ã, th­¬ng m¹i quèc tÕ trong nh÷ng n¨m 80 trë ®i ®ßi hái ph¶i cã mét tæ chøc cè ®Þnh, cã nÒn t¶ng ph¸p lý v÷ng ch¾c ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o thùc thi c¸c quy ®Þnh, c¸c nguyªn t¾c chung cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. VÒ hÖ thèng c¸c quy chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp, GATT còng ch­a cã c¬ chÕ chÆt chÏ, ch­a cã thêi gian biÓu nhÊt ®Þnh do vËy c¸c cuéc tranh chÊp th­êng bÞ kÐo dµi, dÔ ®i vµo ¸ch t¾c. §©y lµ nh÷ng nh©n tè khiÕn cho c¸c thµnh viªn cña GATT tin r»ng ph¶i cã nh÷ng nç lùc míi nh»m cñng cè vµ më réng hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn. Nh÷ng nç lùc ®ã ®· dÉn ®Õn kÕt qu¶ cã vßng ®µm ph¸n Uruguay, tuyªn bè Marrakesh vµ viÖc tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ra ®êi. 1.1.2 Vßng ®µm ph¸n Uruguay vµ sù ra ®êi cña WTO. 1.1.2.1 Vßng ®µm ph¸n Uruguay. Vßng ®µm ph¸n Uruguay lµ vßng ®µm ph¸n lín nhÊt c¶ vÒ thêi gian vµ c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Vßng nµy kÐo dµi 7 n¨m r­ìi, gÇn b»ng 2 lÇn thêi gian dù ®Þnh ban ®Çu. §Õn cuèi vßng ®µm ph¸n sè n­íc tham dù ®¨ lªn tíi 125 n­íc; ®©y thùc sù lµ vßng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i lín nhÊt tõ tr­íc tíi nay vµ cã lÏ ®©y còng lµ cuéc ®µm ph¸n thuéc lo¹i lín nhÊt trong lÞch sö. Mét sè thêi ®iÓm chñ chèt cña vßng Uruguay: Th¸ng 9/86 Punta del Este: b¾t ®Çu. Th¸ng 12/88 Montreal: rµ so¸t gi÷a kú cña c¸c bé tr­ëng. Th¸ng 4/89 Geneva: Rµ so¸t gi÷a kú hoµn thµnh. Th¸ng 12/90 Brussels: bÕ m¹c héi nghÞ bé tr­ëng trong bÕ t¾c. Th¸ng 12/91 Genneva: Dù th¶o ®Çu tiªn cña "HiÖp ®Þnh cuèi cïng" ®­îc hoµn thµnh. Th¸ng 11/92 Washington: Mü vµ EC ®¹t ®­îc møc bét ph¸ mang tªn "Blair House" trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Th¸ng 7/93 Tokyo: Nhãm Quad ®¹t ®­îc b­íc ®ét ph¸ vÒ më cöa thÞ tr­êng t¹i héi nghÞ th­îng ®Ønh G7 Th¸ng 12/93 Geneva: PhÇn lín c¸c cuéc ®µm ph¸n kÕt thóc (mét sè cuéc th­¬ng th¶o vÒ më cöa thÞ tr­êng ®­îc tiÕp tôc). Th¸ng 4/94 Marrakesh: C¸c hiÖp ®Þnh ®­îc ký. Th¸ng 1/95 Geneva: WTO ®­îc thµnh lËp vµ c¸c hiÖp ®Þnh b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. MÆc dï t¹i mét sè thêi ®iÓm, vßng ®µm ph¸n cã vÎ nh­ thÊt b¹i, nh­ng cuèi cïng vßng Uruguay ®· ®em l¹i sù c¶i tæ lín nhÊt tõ tr­íc tíi nay ®èi víi hÖ thèng th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¬ së cho ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cña vßng ®µm ph¸n Uruguay ®· ®­îc khëi ®Çu ngay tõ th¸ng 11 n¨m 1982 t¹i Geneva, tuy nhiªn ph¶i mÊt ®Õn 4 n¨m ®Ó th¨m dß lµm râ c¸c vÊn ®Ò vµ x©y dùng sù nhÊt trÝ th× c¸c bé tr­ëng míi ®i ®Õn thèng nhÊt trong viÖc ®­a ra 1 vßng ®µm ph¸n míi. Cuéc ®µm ph¸n ®­îc b¾t ®Çu t¹i Punta del Este Uruguay (1986). Ch­¬ng tr×nh ®µm ph¸n bao gåm hÇu hÕt c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cßn ch­a ®­îc ®iÒu chØnh, nh»m më réng hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn sang mét sè lÜnh vùc míi. Trong ®ã, quan träng nhÊt lµ: dÞch vô, së h÷u trÝ tuÖ vµ c¶i tæ hÖ thèng th­¬ng m¹i trong mét sè lÜnh vùc cã tÝnh nh¹y c¶m cao nh­ hµng n«ng s¶n vµ hµng dÖt may, mäi nguyªn t¾c vÒ ®iÒu kho¶n ban ®Çu cña GATT ®Òu ®­îc rµ so¸t l¹i. Hai n¨m sau ®ã, vµo th¸ng 12 n¨m 1988, c¸c Bé tr­ëng gÆp nhau t¹i Montreal, Canada nh»m môc ®Ých kiÓm ®iÓm l¹i nh÷ng tiÕn triÓn t¹i thêi ®iÓm gi÷a vßng ®µm ph¸n, bªn c¹nh ®ã tiÕp tôc ®Ò ra môc tiªu cho c¸c cuéc ®µm ph¸n tiÕp theo. Tuy nhiªn, ®µm ph¸n ®· ®i ®Õn bÕ t¾c. Mäi vÊn ®Ò chØ ®­îc gi¶i quyÕt t¹i héi nghÞ ë Geneva 4 n¨m sau ®ã. MÆc dï gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, t¹i héi nghÞ Montreal c¸c vÞ bé tr­ëng ®Òu thèng nhÊt th«ng qua hÇu hÕt c¸c kÕt qu¶ ban ®Çu gåm : c¸c nh­îng bé më cöa thÞ tr­êng cho hµng nhiÖt ®íi nh»m môc ®Ých gióp ®ì c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn; c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®­îc ®¬n gi¶n hãa vµ mét c¬ chÕ rµ so¸t chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i. Tõ tr­íc ®Õn nay, ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn ®­a ra ®­îc mét c¬ chÕ th­êng xuyªn, mang tÝnh hÖ thèng vµ toµn diÖn ®Ó rµ so¸t chÝnh s¸ch vµ thùc hµnh th­¬ng m¹i ®èi víi c¸c n­íc thµnh viªn cña GATT. Vßng ®µm ph¸n nµy ®· dù ®Þnh kÕt thóc t¹i Brussels vµo th¸ng 12 n¨m 1990, nh­ng do bÊt ®ång quan 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®iÓm gi÷a c¸c bªn vÒ c¸ch thøc tiÕn hµnh c¶i c¸ch hÖ thèng th­¬ng m¹i hµng n«ng s¶n nªn ®· ph¶i kÐo dµi. §©y lµ thêi kú vßng Uruguay ®ang ®i vµo giai ®o¹n khã kh¨n nhÊt. Cho dï viÔn c¶nh chÝnh trÞ ®en tèi, mét khèi l­îng c«ng viÖc kü thuËt ®¸ng kÓ ®· ®­îc thùc hiÖn vµ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ cã mét dù th¶o hiÖp ®Þnh ph¸p lý cuèi cïng, dù th¶o nµy ®­îc gäi lµ “Dù th¶o luËt cuèi cïng”. Dù th¶o nµy ®­îc ®Ö tr×nh t¹i Geneva vµo n¨m 1991. Dù th¶o ®· hoµn tÊt ®­îc tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®Ò ra t¹i Punta del Este, ngo¹i trõ danh môc cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan vµ më cöa thÞ tr­êng dÞch vô cña c¸c n­íc. Dù th¶o nµy ®· trë thµnh c¬ së ®Ó cã ®­îc sù thèng nhÊt cuèi cïng. Trong vßng hai n¨m tiÕp theo, c¸c cuéc ®µm ph¸n ®· ®øng gi÷a hai ng¶, mét bªn lµ thÊt b¹i cËn kÒ, mét bªn lµ thµnh c«ng víi tíi ®­îc. Mét vµi thêi h¹n cuèi cïng ®­îc ®­a ra vµ bÞ v­ît qu¸. T¹i vßng ®µm ph¸n ®· n¶y sinh nh÷ng bÊt ®ång quan ®iÓm bªn c¹nh vÊn ®Ò n«ng nghiÖp ; ®ã lµ dÞch vô, më cöa thÞ tr­êng, c¸c qui t¾c chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ ®Ò xuÊt vÒ viÖc thµnh lËp mét tæ chøc th­¬ng m¹i míi. T¹i ®©y, bÊt ®ång quan ®iÓm cña Mü vµ EU chÝnh lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt khiÕn cho vßng ®µm ph¸n ch­a thÓ kÕt thóc thµnh c«ng ®­îc. Th¸ng 11 n¨m 1992, Mü vµ EU ®· thèng nhÊt ®­îc phÇn lín sù kh¸c biÖt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c¶ hai ®· ®­a ra ®­îc mét tháa thuËn mang tªn “Tháa thuËn Blair House”. §Õn th¸ng 7 n¨m 1993, nhãm Quad ( Mü, EU, NhËt, Canada ) tuyªn bè ®· ®¹t ®­îc nh÷ng tháa thuËn ®¸ng kÓ trong ®µm ph¸n thuÕ quan vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn më cöa thÞ tr­êng. §Õn 15 th¸ng 12 n¨m 1993 th× tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò ®Òu ®­îc gi¶i quyÕt vµ ®µm ph¸n vÒ më cöa thÞ tr­êng cho hµng hãa vµ dÞch vô ®­îc kÕt thóc. Ngµy 15/4/1994, tháa thuËn ®· ®­îc bé tr­ëng cña phÇn lín 125 n­íc tham gia héi nghÞ ký kÕt t¹i Marrakesh, Marèc. Cuèi cïng, vµo th¸ng 1/1995 héi nghÞ bé tr­ëng t¹i Geneva ®· thèng nhÊt thµnh lËp mét tæ chøc th­¬ng m¹i míi, tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi - World Trade Organization - viÕt t¾t lµ WTO chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp ; c¸c hiÖp ®Þnh ®­îc kÝ kÕt t¹i vßng ®µm phµn Uruguay b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. Nh×n chung t¹i mét sè thêi ®iÓm, vßng Uruguay cã vÎ nh­ ®· thÊt b¹i, tuy nhiªn cuèi cïng th× vßng Uruguay ®· ®em l¹i sù c¶i tæ lín nhÊt, lµ b­íc tiÕn quan träng nhÊt ®èi víi hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi kÓ tõ ngµy GATT ®­îc thµnh lËp 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. sau §¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø hai. MÆc dï cßn gÆp ph¶i nhiÒu vÊn ®Ò, vßng Uruguay ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu: Trong vßng 2 n¨m c¸c n­íc tham dù ®· nhÊt trÝ c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi hµng nhiÖt ®íi - nh÷ng s¶n phÈm chñ yÕu do c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn xuÊt khÈu. C¸c n­íc còng ®· nhÊt trÝ ®iÒu chØnh c¸c qui ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp, trong ®ã mét sè biÖn ph¸p ®· ®­îc thùc hiÖn ngay lËp tøc. C¸c n­íc còng yªu cÇu cÇn cã b¸o c¸o th­êng xuyªn vÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc thµnh viªn, ®©y lµ mét b­íc tiÕn hÕt søc quan träng nh»m lµm minh b¹ch hãa hÖ thèng chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Víi kÕt qu¶ cña vßng ®µm ph¸n Uruguay ng­êi ta ­íc tÝnh thuÕ quan nãi chung sÏ gi¶m ®i trung b×nh kho¶ng 40%. Dù kiÕn MÜ sÏ gi¶m 35%, Canada 45%, Ên §é 55%, Nam TriÒu Tiªn (Hµn Quèc) 41%, §µi Loan gi¶m kho¶ng 30 - 50% cho hµng c«ng nghiÖp vµ n«ng s¶n. Víi møc thuÕ hµng n«ng s¶n nãi riªng, trong vßng 6 n¨m tíi tÝnh tõ n¨m 1995 sÏ gi¶m 36% vµ møc trî cÊp g©y ph­¬ng h¹i cho th­¬ng m¹i b×nh ®¼ng còng sÏ gi¶m 20%. Do ®ã, ng­êi ta dù ®o¸n r»ng tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2002, bu«n b¸n quèc tÕ sÏ t¨ng thªm tõ 213 - 272 tû ®« la mçi n¨m, xuÊt khÈu thÕ giíi mçi n¨m t¨ng 5% nhËp khÈu t¨ng 3,5%. * Ch­¬ng tr×nh nghÞ sù : 15 chñ ®Ò t¹i vßng ®µm ph¸n Uruguay + ThuÕ quan + Hµng rµo phi thuÕ quan + S¶n phÈm tµi nguyªn thiªn nhiªn + Hµng dÖt may + N«ng nghiÖp + S¶n phÈm nhiÖt ®íi + C¸c ®iÒu kho¶n cña GATT + C¸c hÖ thèng qui ®Þnh cña vßng ®µm ph¸n Tokyo + Chèng ph¸ gi¸ + Trî cÊp + Tµi s¶n trÝ tuÖ + C¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ + Gi¶i quyÕt tranh chÊp 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + HÖ thèng GATT + DÞch vô. 1.2.2. Sù kh¸c nhau gi÷a WTO vµ GATT WTO lµ mét tæ chøc th­¬ng m¹i ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së kÕ thõa GATT. GATT sau WTO ®· ®­îc söa ®æi, bæ sung vµ lµ mét trong nh÷ng hiÖp ®Þnh cña WTO. Sau ®©y lµ nh÷ng kh¸c biÖt chñ chèt : + GATT chØ mang tÝnh chÊt t¹m thêi. HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan ch­a bao giê ®­îc quèc héi c¸c n­íc phª chuÈn; nã kh«ng cã qui ®Þnh nµo vÒ viÖc thµnh lËp mét tæ chøc nhÊt ®Þnh. WTO vµ c¸c hiÖp ®Þnh cña nã mang tÝnh th­êng trùc l©u dµi. WTO lµ mét tæ chøc quèc tÕ ®­îc thµnh lËp bëi sù nhÊt trÝ cña c¸c quèc gia thµnh viªn. WTO cã nÒn t¶ng ph¸p lý v÷ng chøc bëi v× c¸c n­íc thµnh viªn ®· th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh vµ chÝnh c¸c hiÖp ®Þnh ®· m« t¶ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña tæ chøc. C¸c quèc gia thµnh viªn ph¶i thùc hiÖn ®óng theo c¸c qui ®Þnh, nguyªn t¾c cña WTO vµ c¸c hiÖp ®Þnh cña nã. + GATT chØ cã "c¸c bªn tham gia ký kÕt", ®iÒu nµy cho thÊy râ rµng lµ GATT chØ mang tÝnh chÊt mét hiÖp ®Þnh. WTO cã c¸c n­íc thµnh viªn vµ WTO lµ mét tæ chøc quèc tÕ. + HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i GATT chØ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i hµng ho¸. Trong khi ®ã WTO lµ tæ chøc kÕ thõa vµ ph¸t triÓn GATT, hiÖp ®Þnh GATT tån t¹i cïng víi c¸c hiÖp ®Þnh kh¸c cña WTO nh­ hiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ dÞch vô (GATS); hiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i (TRIPS). WTO ®· ®­a 3 hiÖp ®Þnh nµy vµo chung mét tæ chøc. + C¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña WTO mang tÝnh tù ®éng vµ nhanh h¬n so víi c¬ chÕ cña GATT. §©y lµ ®ãng gãp lín nhÊt cña WTO ®èi víi hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi. Tr­íc ®©y viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a c¸c n­íc ký kÕt GATT ®­îc dùa vµo hai c¬ chÕ chñ yÕu : + Theo ®iÒu kho¶n tham vÊn vµ ®iÒu kho¶n B¶o vÖ c¸c ­u ®·i vµ lîi Ých. + C¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña mçi hiÖp ®Þnh ®a ph­¬ng. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tuy nhiªn, c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña GATT cßn bÞ nh÷ng h¹n chÕ : + C¸c nghÞ quyÕt ®¹t ®­îc kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh, th­êng dÉn ®Õn viÖc c¸c bªn th­¬ng l­îng hoµ gi¶i lµ chÝnh. + HÖ thèng gi¶i quyÕt tranh chÊp kh«ng mang tÝnh tù ®éng do vËy bªn bÞ kiÖn cã thÓ dÔ dµng g©y khã kh¨n ®Ó ng¨n c¶n mét nhãm chuyªn tr¸ch (Ban héi thÈm) tiÕn hµnh ho¹t ®éng cña m×nh. + Thêi h¹n tiÕn hµnh qui tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp qu¸ dµi. + HÖ thèng kh«ng cã c¬ chÕ b¶o ®¶m cho c¸c nghÞ quyÕt ®­îc thùc hiÖn. Nh÷ng khiÕm khuyÕt trªn lµm gi¶m bít nh÷ng gi¸ trÞ cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i mµ hÖ thèng th­¬ng maÞ ®a ph­¬ng ®em l¹i c¸c n­íc ®· vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp víi c¸c ®èi t¸c m¹nh h¬n m×nh. §èi víi WTO, tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®· ®­a ra ®­îc mét c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp hoµn chØnh h¬n, cho phÐp c¸c mèi quan hÖ trong th­¬ng m¹i quèc tÕ ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch c«ng b»ng h¬n, h¹n chÕ ®­îc nh÷ng hµnh ®éng ®¬n ph­¬ng, ®éc ®o¸n cña c¸c c­êng quèc th­¬ng m¹i, cho phÐp nhanh chãng th¸o gì nh÷ng ¸ch t¾c th­êng x¶y ra vµ khã gi¶i quyÕt tr­íc ®©y. C¸c thñ tôc cña WTO dùa trªn qui ®Þnh luËt ph¸p vµ gióp cho hÖ thèng th­¬ng m¹i an toµn vµ dÔ dù b¸o h¬n. HÖ thèng nµy dùa trªn c¸c qui t¾c ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng víi c¶ biÓu thêi gian ®Ó hoµn thµnh mét vô tranh chÊp. Mét nhãm chuyªn gia sÏ ®­îc thµnh lËp cho mçi tranh chÊp. Nhãm nµy sÏ ®­a ra c¸c qui ®Þnh ®Çu tiªn vµ c¸c thµnh viªn WTO cã thÓ ñng hé hay ph¶n ®èi, c¸c kh¸ng c¸o dùa trªn luËt lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. C¸c thµnh viªn WTO ®Òu nhÊt trÝ r»ng khi mµ mét n­íc thµnh viªn kh¸c ®ang vi ph¹m qui t¾c th­¬ng m¹i, hä sÏ sö dông hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp thay cho viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng ®¬n ph­¬ng. Tr­íc ®©y GATT cã thñ tôc ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp nh­ng nã ch­a ®­a ra ®­îc thêi gian biÓu cô thÓ, c¸c qui ®Þnh dÔ bÞ c¶n trë vµ nhiÒu vô vÉn kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc sau mét thêi gian dµi. WTO ®· ®­a ra mét quy tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp víi thêi gian vµ thñ tôc ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng h¬n. Kho¶ng thêi gian ®Ó gi¶i quyÕt mét vô tranh chÊp dµi h¬n tr­íc kia. Thêi h¹n cuèi cïng cho mçi giai ®o¹n gi¶i quyÕt tranh chÊp rÊt linh ho¹t. HiÖp ®Þnh nhÊn m¹nh viÖc gi¶i quyÕt nhanh 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chãng lµ cÇn thiÕt. C¸c thñ tôc vµ thêi gian biÓu ph¶i ®­îc tu©n theo trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt. WTO còng kh«ng cho phÐp c¸c n­íc thÊt b¹i trong vô tranh chÊp ng¨n c¶n viÖc thi hµnh quyÕt nghÞ. Theo thñ tôc cña GATT c¸c quyÕt ®Þnh chØ cã thÓ ®­îc th«ng qua theo c¸c tho¶ hiÖp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chØ cÇn mét sù ph¶n ®èi nµo ®ã còng cã thÓ ng¨n viÖc thi hµnh quyÕt nghÞ. Nh­ng hiÖn nay c¸c quyÕt nghÞ ®­îc th«ng qua mét c¸ch tù ®éng, trõ khi cã mét tho¶ hiÖp ®Ó tõ chèi mét quyÕt nghÞ. BÊt kú mét n­íc nµo muèn ng¨n c¶n mét quyÕt nghÞ còng cÇn ph¶i thuyÕt phôc c¸c thµnh viªn kh¸c (kÓ c¶ ®èi thñ) ®ång ý víi quan ®iÓm cña m×nh. Tãm l¹i, hÖ thèng gi¶i quyÕt tranh chÊp ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu lín nhÊt cña WTO. 1.2 Môc tiªu, chøc n¨ng vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña WTO Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) lµ c¬ quan quèc tÕ duy nhÊt gi¶i quyÕt c¸c qui ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Néi dung chÝnh cña WTO lµ c¸c hiÖp ®Þnh ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc cã nÒn th­¬ng m¹i cïng nhau tham gia ®µm ph¸n vµ ký kÕt. C¸c v¨n b¶n nµy qui ®Þnh c¸c c¬ së ph¸p lý lµm nÒn t¶ng cho th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c tµi liÖu ®ã vÒ c¬ b¶n mang tÝnh rµng buéc c¸c chÝnh phñ ph¶i duy tr× mét chÕ ®é th­¬ng m¹i trong mét khu«n khæ ®· ®­îc c¸c bªn thèng nhÊt. MÆc dï c¸c tho¶ thuËn ®¹t ®­îc lµ do c¸c chÝnh phñ ®µm ph¸n vµ ký kÕt nh­ng môc ®Ých l¹i nh»m gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc; c¸c nhµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÔ dµng h¬n. 1.2.1. Môc tiªu : Môc tiªu chÝnh cña hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi lµ nh»m gióp th­¬ng m¹i ®­îc l­u chuyÓn tù do ë møc tèi ®a, chõng nµo nã cßn n»m trong giíi h¹n kh«ng g©y ra c¸c ¶nh h­ëng xÊu kh«ng muèn cã. Ngoµi ra, WTO cßn cã nh÷ng môc tiªu sau: + N©ng cao møc sèng cña con ng­êi. + B¶o ®¶m t¹o ®Çy ®ñ c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c thu nhËp vµ nhu cÇu thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý cña ng­êi lao ®éng. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý c¸c nguån lùc cña thÕ giíi . + Më réng viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng hãa dÞch vô trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. 1.2.2 Chøc n¨ng cña WTO. WTO cã nh÷ng chøc n¨ng sau ®©y: Chøc n¨ng thø nhÊt cña WTO: Lµ tæ chøc c¸c cuéc ®µm ph¸n mËu dÞch ®a biªn mµ néi dung cña nã rÊt ®a d¹ng ®Ò cËp lín tíi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Th«ng qua c¸c cuéc ®µm ph¸n nh­ vËy, viÖc tù do ho¸ mËu dÞch cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®­îc ph¸t triÓn, ®ång thêi nh÷ng qui t¾c quèc tÕ míi còng ®­îc x©y dùng vµ söa ®æi theo yªu cÇu cña thêi ®¹i. Chøc n¨ng thø hai cña WTO: Lµ mét luËt lÖ quèc tÕ chung ®­îc c¸c n­íc thµnh viªn cïng nhau ký kÕt. WTO ®Ò ra nh÷ng qui t¾c quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®¶m b¶o c¸c n­íc thµnh viªn cña WTO ph¶i thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c ®ã. §Æc tr­ng cña c¸c quyÕt ®Þnh vµ qui t¾c cña WTO lµ nã cã hiÖu lùc b¾t buéc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn vµ cã kh¶ n¨ng lµm cho mäi thµnh viªn cã nghÜa vô b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn. BÊt cø mét n­íc thµnh viªn nµo mét khi ®· thõa nhËn "hiÖp ®Þnh WTO" vµ nh÷ng hiÖp ®Þnh phô kh¸c cña WTO th× n­íc ®ã cÇn ph¶i ®iÒu chØnh hay chuyÓn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cña m×nh theo c¸c quy ®Þnh cña WTO. Chøc n¨ng thø ba cña WTO: Lµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn vµ tranh chÊp mËu dÞch quèc tÕ. WTO cã chøc n¨ng nh­ lµ mét toµ ¸n gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp n¶y sinh gi÷a c¸c thµnh viªn trong c¸c lÜnh vùc liªn quan. BÊt cø mét thµnh viªn nµo cña WTO khi thÊy lîi Ých cña n­íc m×nh ®ang bÞ x©m h¹i trong ho¹t ®éng kinh tÕ ë mét thÞ tr­êng nµo ®ã v× cã thµnh viªn kh¸c ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch tr¸i víi c¸c qui t¾c cña WTO th× cã quyÒn khëi tè lªn c¬ quan gi¶i quyÕt m©u thuÉn mËu dÞch cña WTO vµ yªu cÇu n­íc ®ã ngõng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x©m h¹i ®Õn lîi Ých cña m×nh. BÊt cø thµnh viªn nµo còng ph¶i chÊp nhËn khi bÞ c¸c thµnh viªn kh¸c khëi tè lªn WTO v× ®©y lµ mét trong nh÷ng nghÜa vô cña mäi thµnh viªn, kh«ng n­íc nµo cã thÓ tr¸nh khái. Chøc n¨ng thø t­ cña WTO: Lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Ó nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶, WTO xóc tiÕn viÖc gi¶m nhÑ qui chÕ. PhÇn lín c¸c n­íc tr­íc kia theo c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung hiÖn nay ®Òu ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· vµ ®ang lµm thñ tôc ®Ó 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. xin gia nhËp WTO. Qua c¸c cuéc ®µm ph¸n cÇn thiÕt ®Ó gia nhËp WTO, c¸c n­íc nµy cã thÓ t×m hiÓu ®­îc vÒ hÖ thèng kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®ång thêi x¾p xÕp l¹i nh÷ng chÕ ®é vµ qui t¾c ®Ó cã thÓ qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. 1.2.3 C¸c nguyªn t¾c cña WTO. C¸c hiÖp ®Þnh cña WTO mang tÝnh chÊt l©u dµi vµ phøc t¹p ®ã lµ v× nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý bao trïm nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng réng lín. C¸c hiÖp ®Þnh nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn: n«ng nghiÖp, hµng dÖt may, ng©n hµng, b­u chÝnh viÔn th«ng, mua s¾m chÝnh phñ, tiªu chuÈn c«ng nghiÖp, c¸c qui ®Þnh vÒ vÖ sinh dÞch tÔ, së h÷u trÝ tuÖ vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c n÷a. Tuy nhiªn cã mét sè c¸c nguyªn t¾c hÕt søc c¬ b¶n vµ ®¬n gi¶n xuyªn suèt tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh. C¸c nguyªn t¾c ®ã chÝnh lµ nÒn t¶ng cña hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn. Sau ®©y lµ chi tiÕt c¸c nguyªn t¾c ®ã. Nguyªn t¾c thø nhÊt: Lµ th­¬ng m¹i kh«ng ph©n biÖt ®èi xö. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông b»ng hai lo¹i ®·i ngé song song, ®ã lµ ®·i ngé tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia. Nguyªn t¾c ®·i ngé tèi huÖ quèc (MFN): ®èi xö mäi ng­êi b×nh ®¼ng nh­ nhau. Theo qui ®Þnh cña c¸c hiÖp ®Þnh WTO, nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông nh­ sau: Mçi thµnh viªn ®èi xö víi mäi thµnh viªn kh¸c b×nh ®¼ng víi nhau nh­ lµ c¸c b¹n hµng ®­îc ­u ®·i nhÊt. NÕu nh­ mét n­íc cho mét n­íc kh¸c ®­îc h­ëng lîi nhiÒu h¬n th× ®èi xö "tèt nhÊt" ®ã ph¶i ®­îc giµnh cho tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c ®Ó c¸c n­íc kh¸c vÉn tiÕp tôc cã ®­îc ®èi xö tèi huÖ quèc. Nguyªn t¾c MFN ®¶m b¶o r»ng mçi thµnh viªn WTO ®èi xö trªn 140 thµnh viªn kh¸c t­¬ng tù nhau. Nguyªn t¾c nµy rÊt quan träng v× vËy nã ®­îc ghi nhËn t¹i ®iÒu ®Çu tiªn cña hiÖp ®Þnh chung vÒ quan thuÕ vµ th­¬ng m¹i GATT vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸. Nguyªn t¾c MFN còng ®­îc ®Ò cao trong hiÖp ®Þnh chung vÒ dÞch vô GATS, hiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i TRIMs tuy cã kh¸c nhau mét Ýt ë tõng hiÖp ®Þnh. §èi xö quèc gia (NT): ®èi xö ng­êi n­íc ngoµi vµ ng­êi trong n­íc nh­ nhau. Hµng nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i ®­îc ®èi xö nh­ nhau, Ýt nhÊt lµ sau khi hµng ho¸ nhËp khÈu ®· ®i vµo ®Õn th× tr­êng néi ®Þa. Theo nguyªn t¾c nµy, khi ¸p dông nh÷ng qui chÕ trong n­íc vµ thuÕ néi ®Þa ®èi víi hµng nhËp 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. khÈu th× ph¶i cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn t­¬ng tù nh­ ®èi víi s¶n phÈm trong n­íc. V× thÕ c¸c thµnh viªn cña WTO kh«ng ®­îc ¸p dông thuÕ néi ®Þa ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc vµ kh«ng ®­îc ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c. Nguyªn t¾c nµy còng ¸p dông cho dÞch vô nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, b¶n quyÒn vµ quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ trong n­íc vµ cña n­íc ngoµi. §èi xö quèc gia chØ ¸p dông ®­îc khi hµng h¸o dÞch vô vµ ®èi t­îng cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®· vµo ®Õn thÞ tr­êng. V× vËy, viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ kh«ng vi ph¹m nguyªn t¾c nµy mÆc dï hµng néi ®Þa kh«ng chÞu thuÕ t­¬ng tù. Nguyªn t¾c thø hai: Th­¬ng m¹i ph¶i ngµy cµng ®­îc tù do th«ng qua ®µm ph¸n.WTO ®¶m b¶o th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng tù do h¬n th«ng qua qu¸ tr×nh ®µm ph¸n h¹ thÊp hµng rµo thuÕ quan ®Ó thóc ®Èy bu«n b¸n. Hµng rµo th­¬ng m¹i bao gåm thuÕ quan, vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ cÊm nhËp khÈu, quota cã t¸c dông h¹n chÕ nhËp khÈu cã chän läc, ®«i khi vÊn ®Ò kh¸c nh­ tÖ quan liªu, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi còng ®­îc ®­a ra ®µm ph¸n. KÓ tõ khi GATT, sau ®ã lµ WTO ®­îc thµnh lËp ®· tiÕn hµnh 8 vßng ®µm ph¸n ®Ó gi¶m thuÕ quan, dì bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ më cöa thÞ tr­êng. §Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c tù do th­¬ng m¹i nµy, WTO ®¶m nhËn chøc n¨ng lµ diÔn ®µn ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng ®Ó c¸c n­íc cã thÓ liªn tôc th¶o luËn vÒ vÊn ®Ò tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Nguyªn t¾c thø ba: WTO t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng. WTO lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c nh»m thóc ®Èy c¹nh tranh tù do, c«ng b»ng vµ kh«ng bÞ bãp mÐo. C¸c quy ®Þnh vÒ ph©n biÖt ®èi xö ®­îc x©y dùng nh»m ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn c«ng b»ng trong th­¬ng m¹i. C¸c ®Òu kho¶n vÒ chèng ph¸ gi¸, trî cÊp còng nh»m môc ®Ých t­¬ng tù. TÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO nh­ N«ng nghiÖp, dÞch vô, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i ®Òu nh»m môc ®Ých t¹o ra ®­îc mét m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng h¬n gi÷a c¸c n­íc. Nguyªn t¾c thø t­: TÝnh tiªn liÖu ®­îc th«ng qua rµng buéc thuÕ. C¸c cam kÕt kh«ng t¨ng thuÕ còng quan träng nh­ viÖc c¾t gi¶m thuÕ v× cam kÕt nh­ vËy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ dù ®o¸n tèt h¬n c¸c c¬ héi trong t­¬ng lai. 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2066 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
17=>2