intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài về: Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam hiện nay'

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST
Báo xấu
167
lượt xem 29
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12 – 1986) Đảng ta đã đề ra chủ trương đổi mới nền kinh tế một cách toàn diện, chuyển nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Lý luận kinh tế về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội lúc này đã có những thay đổi căn bản, sự tồn tại khách quan của năm thành phần kinh tế được thừa nhận. Kinh tế quốc doanh nay được gọi là khu vực doanh nghiệp Nhà nước,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài về: Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam hiện nay'

  1. Luận Văn Tốt Nghiệp Đề Tài : Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam hiện nay
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ Lêi nãi ®Çu §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI (12 – 1986) §¶ng ta ®· ®Ò ra chñ tr­¬ng ®æi míi nÒn kinh tÕ mét c¸ch toµn diÖn, chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Lý luËn kinh tÕ vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lóc nµy ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n, sù tån t¹i kh¸ch quan cña n¨m thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc thõa nhËn. Kinh tÕ quèc doanh nay ®­îc gäi lµ khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®ång thêi thõa nhËn sù tån t¹i kh¸ch quan cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh th× nhËn thøc vÒ vai trß cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc còng ®­îc ®æi míi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, §¶ng ta lu«n kh¼ng ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Lý luËn vÒ kinh tÕ nhµ n­íc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn kinh tÕ trung t©m cña c¸c ®¶ng céng s¶n. NhÊt lµ trong giai ®o¹n l·nh ®¹o ®Êt n­íc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. HiÖn nay lý luËn ®ã vÉn mang ý nghÜa thêi sù cÊp b¸ch c¶ vÒ nhËn thøc lý luËn vµ thùc tiÔn. ë ViÖt Nam th× kinh tÕ nhµ n­íc lµ mét bé phËn cã vai trß quyÕt ®Þnh trong c¬ cÊu kinh tÕ cña n­íc ta. Trong c¸c bé phËn cÊu thµnh cña kinh tÕ nhµ n­íc th× khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ bé phËn chñ yÕu cã vÞ trÝ ®Æc biÖt. Nh­ng thùc tr¹ng cña khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc cña n­íc ta hiÖn nay th× ch­a thÓ hiÖn ®­îc vai trß then chèt vµ chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc cña doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng n¨ng ®éng b»ng khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Cã nhiÒu lý do dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu vÉn lµ do kh©u tæ chøc vµ vËn hµnh doanh nghiÖp nhµ n­íc ch­a thËt hîp lý. VËy ®Ó doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÓ thÓ hiÖn ®­îc vai trß chñ ®¹o cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n th× vÊn ®Ò tÊt yÕu lµ ta ph¶i tæ chøc vµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp cho thËt hîp lý. Em chän ®Ò tµi: "Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNNN ë ViÖt Nam hiÖn nay" ®Ó viÕt bµi ®Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ CH¦¥NG I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc I / TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan 1. §Þnh nghÜa vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc ( DNNN ) Theo luËt doanh nghiÖp cña ViÖt Nam n¨m 1995 th× DNNN lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc giao. DNNN cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi doanh nghiÖp qu¶n lý. DNNN lµ bé phËn chñ yÕu cña khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc – mét lùc l­îng vËt chÊt c¬ b¶n, ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi cña nhµ n­íc 2. C¸c bé phËn cÊu thµnh cña kinh tÕ nhµ n­íc - XÐt theo lÜnh vùc ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng trùc tiÕp trong s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô vµ ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi - XÐt vÒ h×nh thøc tæ chøc: Khu vùc KTNN bao gåm nhiÒu bé phËn ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc then chèt, thiÕt yÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mçi bé phËn cã chøc n¨ng, nhiÖm vô kh¸c nhau, nh­ng ®Òu nh»m thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o cña khu vùc KTNN ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh. Cô thÓ nh­ sau: Ng©n s¸ch nhµ n­íc:Thùc hiÖn chøc n¨ng thu chi ng©n s¸ch vµ cã nhiÖm vô ®iÒu chØnh qu¶n lý, kiÓm so¹t c¸c ho¹t ®éng cña khu vùc KTNN vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo môc tiªu kinh tÕ x· héi ®· ®Þnh. Cã t¸c dông ®iÒu chØnh, qu¶n lý, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng knh doanh tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi Kho b¹c nhµ n­íc: Víi chøc n¨ng qu¶n lý quü tiÒn tÖ tËp trung cña nhµ n­íc ®ång thêi kiÓm so¸t qu¸ tr×nh thu chi ng©n s¸ch C¸c quü dù tr÷ quèc gia: lµ mét bé phËn cña khu vùc KTNN, nh»m b¶o ®¶m cho khu vùc nµy ho¹t ®éng b×nh th­êng trong mäi t×nh huèng, lµ lùc 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ l­îng vËt chÊt ®Ó nhµ n­íc ®iÒu tiÕt, qu¶n lý b×nh æn gi¸ thÞ tr­êng, ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ x· héi C¸c tæ chøc sù nghiÖp cã thu: Ho¹t ®éng gÇn gièng nh­ DNNN trong cung øng mét sè dÞch vô c«ng, ®Æc biÖt trong gi¸o dôc, y tÕ, dÞch vô hµnh chÝnh c«ng HÖ thèng DNNN: §©y lµ bé phËn chñ yÕu then chèt cña khu vùc KTNN. §Ó ®­îc gäi lµ mét DNNN th× cÇn ph¶i cã ba ®iÒu kiÖn Thø nhÊt: nhµ n­íc lµ cæ ®«ng chÝnh, cã thÓ nhµ n­íc së h÷u 100% vèn, së h÷u cæ phÇn chi phèi ( trªn 51 % ) hoÆc së h÷u cæ phÇn ®Æc biÖt ( cæ phÇn quy ®Þnh quyÒn qu¶n lý cña nhµ n­íc ) Thø hai: doanh nghiÖp cã nhiÖm vô s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó b¸n Thø ba: Cã ho¹ch to¸n lçi l·i NÕu thiÕu ®iÒu kiÖn mét th× ®ã lµ doanh nghiÖp t­ nh©n vµ thiÕu ®iÒu kiÖn hai vµ ba th× ®ã kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp mµ lµ c¬ quan nhµ n­íc 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i cñng cè vµ ph¸t triÓn DNNN 3.1 Sù cÇn thiÕt cña DNNN Nh×n l¹i qu¸ tr×nh lÞch sö, chóng ta ®i lªn tõ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt rÊt nghÌo nµn, l¹c hËu, nÒn kinh tÕ mÊt c©n ®èi trÇm träng, lùc l­îng thï ®Þch bao v©y cÊm vËn kinh tÕ triÖt ®Ó. Trong hoµn c¶nh ®ã chóng ta ®· x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ b»ng biÖn ph¸p huy ®éng nguån lùc lín cña ®Êt n­íc vµ viÖn trî quèc tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n d­íi h×nh thøc DNNN lµm nßng cèt, cïng víi khu vùc kinh tÕ hîp t¸c x· lµm nÒn t¶ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña x· héi. Thùc tiÔn ®· chøng minh trong kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n­íc nÕu kh«ng ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ hîp t¸c x· ®Ó x©y dùng hËu ph­¬ng v÷ng m¹nh, gi¶i quyÕt hËu cÇn t¹i chç th× kh«ng thÓ huy ®éng tæng lùc cña d©n téc, chi viÖn cho tiÒn tuyÕn ®Ó tiÕn tíi th¾ng lîi hoµn toµn. Sau khi thèng nhÊt ®Êt n­íc nÒn kinh tÕ bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ bëi lÖnh bao v©y cÊm vËn kinh tÕ cña ®Õ quèc Mü, sù duy tr× qu¸ l©u cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp trong ®iÒu x©y dùng hoµ b×nh vµ sau ®ã lµ sù tan r· cña hÖ thèng XHCN. §¹i héi VI ®· ®Ò ra chñ tr­¬ng ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ nghÜa. Tõ ®ã ®Õn nay kiªn tr× víi chñ tr­¬ng nµy nÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®· ph¸t triÓn kh¸ cao trong nhiÒu n¨m vµ tho¸t khái khñng ho¶ng ®¶m b¶o ®­îc nh÷ng c©n ®èi lín, tõng b­íc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi t¹o thÕ vµ lùc míi ®Ó tiÕp tôc ®­a sù nghiÖp míi ®i lªn NÕu nh×n hÖ thèng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ nh÷ng ®ãng gãp cña DNNN hiÖn nay râ rµng lµ DNNN ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta, thÓ hiÖn trªn nh÷ng nÐt chñ yÕu sau: - DNNN ®ang n¾m gi÷ mét sè ngµnh, lÜnh vùc then chèt, hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt quan träng nhÊt cho c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, n¾m toµn bé hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi cã tÝnh huyÕt m¹ch, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lín lµ c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh x©y dùng ( vÒ giao th«ng, thuû lîi, c«ng nghiÖp vµ d©n dông ), c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, luyÖn kim, xi m¨ng, ®iÖn tö, ho¸ chÊt, ®iÖn dÇu khÝ, th«ng tin liªn l¹c, vËn t¶i ®­êng s¾t, ®­êng biÓn, ®­êng kh«ng, « t« ... , s¶n xuÊt hµng c«ng nghÖ tiªu dïng, chÕ biÕn n«ng thuû, h¶i s¶n, n¾m gi÷ mét tØ lÖ quan träng trong nh÷ng ngµnh kinh doanh dÞch vô, th­¬ng m¹i nhËp khÈu chiÕm thÞ phÇn ¸p ®¶o trong huy ®äng vèn vµ cho vay PhÇn cña DNNN trong GDP chiÕm tû träng n¨m 1992 lµ 40.12%, n¨m 1996 lµ 39.9%, n¨m 1998 lµ 41.2%, n¨m 1999 lµ 40.2%, n¨m 2000 lµ 39.5%. CôthÓ träng phÇn DNNN trong mét sè ngµnh nh­: 80% c«ng nghÖ khai th¸c, trªn 60% c«ng nghÖ chÕ biÕn, trªn 90%c«ng nghÖ ®iÖn – gas– dÇu khÝ – cung cÊp n­íc, trªn 82% vËn chuyÓn hµng ho¸, 50% vËn hµnh kh¸ch, chiÕm tû träng tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt ph©n bãn ho¸ häc 99.8%, thuèc trõ s©u 93.6%, axÝt sunfuric vµ xót 100%, lèp « t« 100%, lèp xe ®¹p 80%, pin 100%, chÕ t¹o ®éng c¬ ®iezel lo¹i nhá 100%, 85% n¨ng lùc kÐo sîi, 50% n¨ng lùc dÖt thoi, 30% n¨ng lùc dÖt kim vµ kho¶ng d­íi 50% n¨ng lùc may mÆc, giÇy dÐp, chiÕm tû träng 70% b¸n bu«n, 20% b¸n lÎ. HÖ thèng c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh chiÕm tû phÇn ¸p ®¶o trong huy ®éng vèn chiÕm 80% thÞ phÇn vµ cho vay 74% thÞ phÇn ®èi víi nÒn kinh tÕ C¸c DNNN ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc ®iÒu tiÕt quan hÖ cung cÇu, æn ®Þnh gi¸ c¶, chèng l¹m ph¸p, æn ®Þnh tû gi¸, kh¾c phôc mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng DNNN chiÕm mét phÇn rÊt quan träng trong xuÊt nhËp khÈu, trong ®ã DNNN gi÷ tû träng tuyÖt ®èi trong nÒn kinh tÕ xuÊt khÈu, riªng c«ng nghiÖp 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ n¨m 1999 ®· xuÊt khÈu ®­îc 6.17 tû USD ( chñ yÕu do c¸c DNNN ), chiÕm 54% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn bé nÒn kinh tÕ, tæng c«ng ty l­¬ng thùc miÒn nam xuÊt khÈu g¹o chiÕm 60-70% so víi c¶ n­íc. §ãng gãp nguån thu nhËp lín vµ æn ®Þnh cho ng©n s¸ch nhµ n­íc n¨m 1999 thuÕ thu tõ DNNN ( thuÕ VAT , thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ tiÒn sö dông vèn ) chiÕm 39.25%, riªng 17 TCT n¨m 1999 nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 23478 tû ®ång, t¨ng 20.7% so víi n¨m 1998. N¨m 2000 DNNN chiÕm 39.2% tæng thu ng©n s¸ch c¶ n­íc Trong khi nhµ n­íc kh«ng ®ñ vèn ng©n s¸ch, cÊp vèn l­u ®éng cho kinh doanh cña DNNN theo quy ®Þnh th× nhiÒu doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm, h×nh thµnh vèn tù bæ xung, n¨ng ®éng t×m vèn bªn ngoµi bao gåm vèn vay cña tæ chøc tÝn dông vµ vay cña c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Vèn tù tÝch luü, tù bæ xung chiÕm 27.8% tæng vèn nhµ n­íc cña DNNN ®Õn cuèi n¨m 2000, vèn tù bæ xung cña 17 TCT lµ 18038 tû ®ång, chiÕm 2205% tæng sè vèn nhµ n­íc cña TCT 91 Trong lóc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ch­a v­¬n lªn ®­îc th× DNNN lµ ®èi t¸c chÝnh trong liªn doanh, liªn kÕt víi bªn ngoµi, ®ång thêi DNNN còng thùc hiÖn h¹ tÇng kü thuËt cÇn thiÕt ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp cã vèn trong n­íc vµ ngoa× n­íc ®Çu t­ DNNN ®· t¹o ra ®iÒu kiÖn vËt chÊt, kü thuËt, lµ mét trong nh©n tè cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, hµng ho¸, chuyÓn tõ thiÕu sang ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c¬ b¶n n«ng s¶n, thùc phÈm chÊt l­îng ngµy mét cao cña nh©n d©n vµ cã phÇn xuÊt khÈu, chñ yÕu th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi cung cÊp ®iÖn, x©y dùng c¸c ®­êng giao th«ng huyÕt m¹ch, cung cÊp gièng c©y trång, con, chuyÓn giao kü thuËt vµ b­íc ®Çu ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn. Mét sè n«ng, l©m tr­êng ®· ph¸t huy ®­îc vai trß trung t©m kinh tÕ, v¨n ho¸, chuyÓn giao c«ng nghÖ trªn ®Þa bµn. §iÓn h×nh nh­ tr­êng S«ng HËu tr¶ l­¬ng cho 130 gi¸o viªn vµ x©y dùng c¬ së tr­êng líp cho 3000 häc sinh tõ mÉu gi¸o ®Õn trung häc, c«ng ty chÌ Méc Ch©u hµng n¨m ®Çu t­ 100 triÖu ®Ó söa ch÷a vµ x©y míi tr­êng häc, nhµ trÎ, mÉu gi¸o, c¶i t¹o 705 km ®­êng giao th«ng liªn b¶n, tæng c«ng ty cµ phª tõ n¨m 1996 ®Ðn nay d· ®µu t­ hµng 100 tû ®Ó x©y dùng 100 km ®­êng giao th«ng ( cã 25 km ®­êng nhùa ), 150 km ®­êng ®iÖn trung h¹ thÕ, 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ 50000 m2 tr­êng häc, 20000 m2 nhµ trÎ mÉu gi¸o, lµm míi vµ n©ng cÊp 58 hå, ®Ëp Hç trî cho sù ph¸t triÓn c¸c vïng miÒn nói vµ c¸c vïng xa, vïng s©u. ë ®ã hiÖu qu¶ ®Çu t­ kinh doanh thÊp, thêi gian thu håi vèn l©u, cã nhiÒu rñi ro kinh doanh nh­ng l¹i lµ vïng cã ý nghÜa lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña quèc gia vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch d©n téc cña ®¶ng Khu vùc DNNN nhiÒu n¨m qua còng lµ n¬i tËp trung vµ ®µo luyÖn mét bé phËn quan träng trong ®éi ngò giai cÊp c«ng nh©n vµ cung cÊp nhiÒu c¸n bé l·nh ®¹o ­u tó, trung kiªn cho ®¶ng nhµ n­íc vµ qu©n ®éi DNNN còng thøc sù ®i ®Çu trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng: uèng n­íc nhí nguån, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, kh¾c phôc hËu qu¶ c¶u nh÷ng vïng bÞ thiªn tai, cøu trî x· héi, tham gia c¸c ho¹t ®éng nh©n ®¹o tõ thiÖn, nh­êng c¬m xÎ ¸o 3.2 Sù cÇn ph¶i ph¸t triÓn DNNN T¹i héi nghÞ thø ba ban chÊp hµnh trung ­¬ng ®¶ng kho¸ IX ®ång chÝ bÝ th­ N«ng §øc M¹nh ®· cã bµi ph¸t biÓu bÕ n¹c héi nghÞ, trong ®ã ®ång chÝ tæng bÝ th­ ®· nªu lªn t©m quan träng cña DNNN vµ sù ®æi míi DNNN trong t×nh h×nh n­íc ta hiÖn nay. T¹i héi nghÞ trung ­ong ®· dµnh phµn lín thêi gian ®Ó th¶o luËn vµ th«ng qua nghÞ quyÕt: “ TiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN”. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt lín, rÊt c¬ b¶n trong ®­êng lèi kinh tÕ cña ®¶ng. Tæng kÕt 15 n¨m ®æi míi vµ x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi míi. §¹i héi lÇn thø IX cña ®¶ng ®· kh¼ng ®Þnh “ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã KTNN cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c. KTNN ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, lµ lùc l­îng vËt chÊt quan träng vµ lµ c«ng cô ®Ó nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. DNNN gi÷ vÞ trÝ then chèt, ®i ®Çu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, nªu g­¬ng vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ chÊp hµnh ph¸p luËt. Héi nghÞ trung ­¬ng lÇn nµy bµn vµ ra nghÞ quyÕt ®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¶ng, b¶o ®¶m DNNN cã vÞ trÝ then chèt gãp phÇn chñ yÕu ®Ó KTNN lµm tèt vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa nh»m n©ng cao hiÖu qu¶, ®ñ søc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Èy 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc trªn c¬ së ®Ò ¸n vµ tê tr×nh cña Bé chÝnh trÞ, trung ­¬ng ®· tËp trung th¶o luËn vÒ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña DNNN trong nh÷ng n¨m ®æi míi, x¸c ®Þnh quan ®iÓm chØ ®¹o, môc tiªu, nhiÖm vô, gi¶i ph¸p s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN. Bé chÝnh trÞ ®· tr×nh bÇy ý kiÕn tiÕp thu nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®¹i ®a sè c¸c ®¹i biÓu ®· nªu. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®¶ng ta chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Ó gãp phÇn ph¸t huy søc m¹nh cña toµn d©n téc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Èy m¹nh cong nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam XHCN. §ã lµ chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, l©u dµi trong c¶ thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch ®ã trung ­¬ng cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng ph­¬ng h­íng, néi dung, gi¶i ph¸p cô thÓ cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ theo tinh thÇn nghÞ quyÕt cña ®¹i héi ®¶ng. Trung ­¬ng bµn viÖc tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN lµ ®Ó gãp phÇn b¶o ®¶m cho KTNN gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, mét vÊn ®Ò rÊt lín vµ c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, chø kh«ng hÒ coi nhÑ viÖc ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Chóng ta ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng t¹o thuËn lîi cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong khu«n khæ luËt ph¸p gióp c¸c doanh nghiÖp cã thªm ®iÒu kiÖn tiÕp cËn thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi chuÈn bÞ cho viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong qu¸ tr×nh chñ ®éng héi nhËp cã hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc tÕ. S¾p tíi chóng ta sÏ tiÕp tôc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch nh»m ph¸t huy søc m¹nh cña c¸c thµnh phÇn kt theo ®­êng lèi cña ®¶ng ViÖc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN lµ viÖc mµ ban chÊp hµnh trung ­¬ng nhiÒu kho¸ ®· quan t©m, ®­îc tiÕn hµnh ngay tõ thêi kú ®æi míi vµ nhÊt lµ trong 10 n¨m qua. §¸nh gi¸ nh÷ng viÖc lµm ®­îc còng nh­ ch­a lµm ®­îc cßn cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau nh­ng chñ yÕu lµ kh¸c nhau vÒ móc ®é v× trong thùc tÕ cßn cã nh÷ng yÕu tè ch­a ®­îc xem xÐt ®Çy ®ñ, tuy nhiªn khi ®¸nh gi¸ cÇn dùa trªn quan ®iÓm lÞch sö, xÐt tíi bèi c¶nh thÕ giíi, trong n­íc h¬n 10 n¨m qua vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi, ®Ó nh×n nhËn ®óng møc vai trß vµ sù ®ãng gãp cña DNNN trong thêi kú ®æi míi. Trong thêi gian qua chóng ta ®· hoµn thµnh khung ph¸p lý t­¬ng ®èi c¬ b¶n ®Ó chuyÓn DNNN sang kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, x¸c lËp dÇn quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ s¶n xuÊt kinh doanh xo¸ dÇn bao cÊp, b¶o ®¶m c¸c chÝnh s¸ch x· héi trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN. NhiÒu DNNN ®· ®øng v÷ng tr­íc nh÷ng thö th¸ch to lín, tõng b­íc ®­îc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn ngµy cµng thÝch øng h¬n trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i, cã tÝch luü t¨ng lªn, nh×n chung ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc c¶ vÒ vai trß c¬ cÊu n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶. §ång thêi trung ­¬ng còng ®· chØ ra nh÷ng mÆt tån t¹i nh­ m«i tr­êng ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn, c¸c yÕu tè cuØa thÞ tr­êng h×nh thµnh ch­a ®ång bé, c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cßn nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp, DNNN ch­a thùc sù tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ, thùc hiÖn ho¹ch to¸n kinh doanh, ch­a sö lý tèt mèi quan hÖ vÒ lîi Ých cña doanh nghiÖp, ch­a t¹o ®­îc ®éng lùc m¹nh mÏ vµ x¸c ®Þnh ®éng lùc râ rµng ®Ó DNNN ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cßn thÊp, ch­a t­¬ng xøng víi nguån lùc ®· cã vµ sù ®µu t­ cña nhµ n­íc, cån nhiÒu DNNN thua lç, c«ng nî nÆng nÒ, phÇn lín c«ng nghÖ l¹c hËu, lao ®éng d«i d­ cßn nhiÒu, vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng ch­a ngang tÇm vµ cßn yÕu kÐm, sù yÕu kÐm cña kh«ng Ýt DNNN do nhiÒu nguyªn nh©n, cã c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, nhËn râ nh÷ng yÕu kÐm lµ ®Ó quyÕt t©m s¾p xÕp, ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN. Chóng ta kh«ng thÓ chÊp nhËn quan ®iÓm coi träng DNNN th× “tÊt yÕu dÉn tíi kÐm hiÖu qu¶” nh­ mét sè ý kiÕn nªu lªn ë n¬i nµy n¬i kh¸c. Nh÷ng ý kiÕn nh­ thÕ xuÊt ph¸t tõ ®Þnh kiÕn, thiÕu kh¸ch quan sÏ dÉn tíi h¹ thÊp vai trß cña DNNN, kh«ng quan t©m tiÕp tôc s¾p xÕp ®æi míi, ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn viÖc tiÕp tôc, ®æi míi, ph¸t triÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN lµ vÊn ®Ò kinh tÕ nh­ng cã ý nghÜa chÝnh trÞ rÊt lín. NghÞ quyÕt cã nhiÒu néi dung ®Ò cËp c¸c vÊn ®Ò s¾p xÕp, hoµn thiÖn h¬n n÷a tæ chøc vµ qu¶n lý, x¸c ®Þnh nh÷ng viÖc cÇn ph¶i lµm ®Ó t¹o ®éng lùc míi cho DNNN, ®Èy m¹nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, coi ®©y lµ mét kh©u quan träng ®Ó tiÕp tôc ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña DNNN. Mçi néi dung ®Òu cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu, ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô ®· ghi trong nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña ®¶ng; nh­ng v× lµ vÊn ®Ò lín vÒ chÝnh trÞ cho nªn nghÞ quyÕt ®· nªu nh÷ng quan ®iÓm chØ ®¹o. C¸c quan ®iÓm chØ ®¹o ®ã ph¶i ®­îc qu¸n triÖt trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu, nhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p cô thÓ. Trung ­¬ng kh¼ng ®Þnh t­ t­ëng cña nghÞ 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ quyÕt ®¹i héi IX, x¸c ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña KTNN, x¸c ®Þnh DNNN lµ lùc l­îng nßng cèt cña KTNN, gi÷ vÞ trÝ thªn chèt trong nÒn kinh tÕ, lµ c«ng cô vËt chÊt quan träng ®Ó nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. KTNN, DNNN cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc. V× vËy DNNN ph¶i kh«ng ngõng ®­îc s¾p xÕp, ®æimíi, ph¸t triÓn, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ qu¶n lý tiªn tiÕn, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶. Trªn c¬ së c¸c quan ®iÓm ®ã mµ thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu DNNN, chuyÓn c¸c DNNN sang thùc sù kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, c¹nh tranh vµ hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c §· lµ doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. ViÖc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn c¸c DNNN ®Òu h­íng tíi n©ng cao hiÖu qu¶, v× cã hiÖu qu¶ míi cã thÓ nªu g­¬ng, h­íng dÉn vµ gãp phÇn t¨ng tiÒm lùc KTNN ®Ó gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vµ mét nÒn kinh tÕ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ph¶i ®­îc xem xÐt ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi tæng thÓ h­íng tíi môc tiªu cña CNXH S¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN lµ vÊn ®Ò rÊt hÖ träng trong ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi rÊt nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ, liªn quan tíi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Qu¸ tr×nh nhµ n­íc thùc hiÖn cã nhiÒu vÊn ®Ò míi ®Æt ra. Do ®ã võa ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé, khÈn tr­¬ng nh­ng vÉn ph¶i v÷ng ch¾c, cã ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cô thÓ, cã träng t©m, träng ®iÓm, b­íc ®i phï hîp, võa lµm võa t×m tßi, rót kinh nghiÖm, bo¶ ®¶m æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. ViÖc g× ®· râ, ®· cã nghÞ quyÕt th× ph¶i triÓn khai thùc hiÖn kiªn quyÕt khÈn tr­¬ng. VÊn ®Ò g× ch­a ®ñ râ th× ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu; tæ chøc lµm thÝ ®iÓm, võa lµm võa rót kinh nghiÖm ®Ó cã b­íc ®i thÝch hîp, võa tÝch cùc võa v÷ng ch¾c, phï hîp víi luËt ph¸p. §ã lµ tinh th©n cña c¸c gi¶i ph¸p trong nghÞ quyÕt. V× lµ viÖc rÊt hÖ träng cho nªn c¸c cÊp uû ®¶ng ph¶i t¨ng c­êng kiÓm tra viÖc tæ chøc thùc hiÖn, kÞp thêi ph¸t huy ­­ ®iÓm, uèn n¾n c¸c lÖnh l¹c. Cïng víi c¸c qu¸ tr×nh trªn ph¶i nhanh chãng tæng kÕt kinh nghiÖm x©y dùng m« h×nh tæ chøc ®¶ng, tæ chøc c«ng ®oµn vµ c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ trong c¸c lo¹i h×nh DNNN. §Æc coi träng viÖc båi d­ìng, rÌn luyÖn ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý doanh nghiÖp giái, cã phÈm chÊt vµ n¨ng lùc, nghiÖp vô v÷ng vµng; ®éi ngò c¸n bé 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ kü thuËt, c«ng nh©n cã tay nghÒ cao; chó trong ch¨m sãc ®êi sèng c«ng nh©n vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña c«ng nh©n trong c¸c doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp, ®æi míi doanh nghiÖp, c¸c cÊp uû ®¶ng ph¶i hÕt søc quan t©m gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra, kh«ng ®Ó khã kh¨n cho ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp §éc lËp d©n téc vµ CNXH lµ môc tiªu ký t­áng cña ®¶ng ta. Môc tiªu ®ã kh«ng chØ thÓ hiÖn trong ph­¬ng h­íng c¬ b¶n mµ cßn thÓ hiÖn trong nh÷ng chñ tr­¬ng, viÖc lµm cô thÓ. §¹i héi IX cña ®¶ng ®· th«ng qua kÕ ho¹ch 5 n¨m, chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 ®­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn vµ trong 20 n¨m vÒ c¬ b¶n ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i, v× môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh. x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh §­êng lèi x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc XHCN trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI ®· ®­îc ®¹i héi x¸c ®Þnh. Ban chÊp hµnh trung ­¬ng ®­îc ®¹i héi tÝn nhiÖm bÇu ra, cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc hiÖn tèt nhÊt nghÞ quyÕt ®¹i héi; trªn c¬ së thèng nhÊt nhËn thøc ®Ó ®i ®Õn hµnh ®éng thèng nhÊt, lêi nãi ®i ®«i víi viÖc lµm, kÕt hîp thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n l©u dµi víi nh÷ng viÖc cô thÓ, tr­íc m¾t giµnh th¾ng lîi cho tõng n¨m theo môc tiªu, nhiÖm vô ®¹i héi ®Ò ra. Tõ nay ®Õn cuèi n¨m ph¶i tËp trung hÕt søc thùc hiÖn tèt nhiÖm vô kinh tÕ – x· héi n¨m 2001, n¨m më ®Çu thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¶ng, v× bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi ®ang cã kh«ng Ýt khã kh¨n vµ nhiÒu vÊn ®Ò míi ph¶i gi¶i quyÕt, ®ång thêi cÇn theo dâi chÆt chÏ, quan t©m viÖc phßng chèng thiªn tai. TriÓn khai ngay viÖc thùc hiÖn chØ thÞ cña Bé chÝnh trÞ vÒ tiÕp tôc ®Èy m¹nh cuéc vËn ®éng x©y, chØnh ®èn ®¶ng g¾n liÒn víi c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc, triÓn khai vµ thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p chèng tham nhòng ®ang næi lªn víi tinh th©n th¼ng th¾n, c«ng minh, ®Ó ng­êi cã khuyÕt ®iÓm ph¶i ®­îc phª b×nh, chÞu kû luËt, ng­êi cã téi ph¶i bÞ sö téi, bÊt kÓ hä lµ ai; gi¶i quyÕt nh÷ng bøc xóc vÒ c¸c tÖ n¹n x· héi, c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ ®åi truþ ®ang lan trµn ngoµi x· héi ... §ã lµ nh÷ng viÖc tr­íc m¾t cÇn thùc hiÖn tèt, kinh tÕ – x· héi tiÕp tôc ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, n¹n tham nhòng vµ c¸c tÖ n¹n x· héi ®­îc ®Èy lïi mét b­íc ... sÏ t¹o ®µ phÊn khëi trong x· héi, thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng ®èi víi toµn ®¶ng vµ toµn x· héi . II. Vai trß then chèt cña DNNN 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ Lùc l­îng DNNN hµng n¨m ®ãng gãp kho¶ng 40% trong c¬ cÊu GDP cña n­íc ta, chiÕm gi÷ kho¶ng 70% vèn vµ tµi s¶n cè ®Þnh cña nÒn kinh tÕ. DNNN ®ang lµ lùc l­îng chñ yÕu trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, tÝn dông. Nh×n chung lùc l­îng DNNN ®ang lµ lùc l­îng then chèt trong c¸c ngµnh kinh tÕ quan träng cña ®Êt n­íc, c¸ biÖt cã mét sè ngµnh cã vÞ trÝ ®éc quyÒn kinh doanh. Tõ n¨m 1995 hµng n¨m DNNN ®ãng gãp tõ 26 – 28% nguån thu thuÕ trong n­íc, nÕu tÝnh c¶ c¸c kho¶n thu thuÕ vµ phÝ ®­îc thu th«ngqua DNNN th× ®ãng gãp kháng 60% c¸c nguån thu thuÕ vµ phÝ ®­îc thu th«ng qua DNNN. DNNN ®ang sö dông kho¶ng 15% lùc l­îng lao ®éng trong c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp. Møc t¨ng tr­ëng hµng n¨m cña DNNN xÊp xØ møc t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ còng xÊp xØ ngoµi quèc doanh trong n­íc. Tãm l¹i: nÕu chØ xÐt vÒ quy m«, tµi s¶n sù ®ãng gãp vµo GDP vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ, nguån thu ng©n s¸ch nhµ n­íc th× DNNN vÉn cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. CH¦¥NG II Thùc tr¹ng DNNN ë n­íc ta hiÖn nay I / Qu¸ tr×nh ®æi míi DNNN ë n­íc ta, qu¸ tr×nh ®æi míi DNNN g¾n liÒn víi ®æi míi kinh tÕ nãi chung vµ ®æi míi DNNN lu«n lµ kh©u trung t©m cña ®æi míi kinh tÕ. §æi míi DNNN bao gåm hai mÆt: mÆt thø nhÊt chñ gåm ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi DNNN ( quan hÖ qu¶n lý nhµ n­íc – doanh nghiÖp, møc ®é, h×nh thøc ph©n quyÒn, giao quyÒn tù chñ cho doanh nghiÖp trªn c¸c mÆt nh­ kÕ ho¹ch, tµi chÝnh, thÞ tr­êng, ®Çu t­, sö dông lao ®éng ...). MÆt thø hai liªn quan ®Õn s¾p xÕp tæ chøc l¹i c¸c DNNN ( s¸p nhËp, chia, t¸ch, cæ phÇn ho¸, 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ ®a d¹ng hãa së h÷u, thµnh lËp tæng c«ng ty ... ). Trong c¸c ®ît, giai ®o¹n, thêi kú kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh ®æi míi, do c¸c yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan quy ®Þnh, viÖc ®æi míi DNNN ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi kÕt hîp hai mÆt nªu trªn hoÆc chØ thiªn vÒ mét mÆt nµo ®ã . Tõ n¨m 1979, DNNN ë ViÖt nam míi thùc sù ®­îc coi nh­ mét ®èi t­îng ®æi míi. Nh÷ng b­íc tæ chøc s¾o xÕp, ph¸t triÓn DNNN tr­íc n¨m 1979 vÒ c¬ b¶n chØ lµ nh÷ng biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt hµnh chÝnh trong bè trÝ, s¾p xÕp, ph©n bæ c¸c DNNN gi÷a c¸c bé, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp, do ®ã chóng chØ ®­îc coi lµ nh÷ng biÖn ph¸p c¶i tiÕn qu¶n lý trong m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mang tÝnh chÊt bao cÊp, thu ®ñ, chi ®ñ, phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý vµ m« h×nh kinh tÕ cò. Do vËy qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë n­íc ta cã thÓ chia thµnh ba giai ®o¹n 1. Giai ®o¹n 1980 – 1986 Giai ®o¹n ®æi míi nµy g¾n liÒn víi ®æi míi quan ®iÓm cña ®¶ng vµ nhµ n­íc vÒ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ DNNN nãi riªng. C¬ chÕ qu¶n lý cò ®· tá ra k×m h·m søc s¶n xuÊt, triÖt tiªu ®éng c¬ ph¸t triÓn, hËu qu¶ lµ nÒn kinh tÕ tr× trÖ, tôt dèc, khñng ho¶ng, ®êi sèng nh©n d©n xa sót. C¸c DNNN ngµy cµng xa sót. Héi nghÞ ban chÊp hµnh trung ­¬ng lÇn thø s¸u kho¸ IV th¸ng 9 – 1979 ®· ra nghÞ quyÕt vÒ t×nh h×nh vµ nhiÖm vô cÊp b¸ch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tiÔn vµ nh÷ng yªu cÇu bøc thiÕt cña x· héi, trong ®ã nhÊn m¹nh ph¶i “ c¶i tiÕn chÝnh s¸ch ph©n phèi, l­u th«ng ( gi¸, l­¬ng, tµi chÝnh, ng©n hµng ). TiÕp ®ã ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cã liªn quan ®Ó ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c DNNN nãi riªng nh­ quyÕt ®Þnh sè 25/CP th¸ng 1-1981 vÒ kÕ ho¹ch ba phÇn, quyÕt ®Þnh sè 26 /CP th¸ng 2- 1981 vÒ ph©n phèi l­u th«ng ... NghÞ quyÕt trung ­¬ng 6 kho¸ IV vµ quyÕt ®Þnh 25/CP lµ b­íc tiÕn ®Çu tiªn trong viÖc c¬ chÕ qu¶n lý c¸c DNNN tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. Sau ®ã lµ c¸c quyÕt ®Þnh quan träng nh­ quyÕt ®Þnh sè 146/H§BT th¸ng 2-1982; nghÞ quyÕt 306 ( dù th¶o ) cña Bé ChÝnh trÞ vµ quyÕt ®Þnh 16/H§BT th¸ng 6-1986 ®Òu ®­a ra nh÷ng quan ®iÓm vµ biÖn ph¸p ®æi míi qu¶n lý DNNN trong ®iÒu kiÖn c¶i tiÕn , c¬ chÕ qu¶n lý nãi chung. C¸c biÖn ph¸p ®æi míi giai ®o¹n nµy chñ yÕu tËp trung vµo th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c, rµo c¶n v« lý cña c¬ chÕ cò, do ®ã cã t¸c dông nh­ cëi trãi, gi¶i phãng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c DNNN vµ cïng víi c¸c biÖn ph¸p 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ kho¸n trong n«ng nghiÖp, c¶i c¸ch ph©n phèi l­u th«ng ®· cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt nãi chung, ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái khñng ho¶ng, tôt dèc. §èi víi c¸c DNNN, viÖc cho phÐp c¸c ®¬n vÞ tù chñ bè trÝ c¸c nguån lùc s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch ba phÇn ®· cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ph¸t huy s¸ng t¹o cña c¬ së, tõng b­íc ®­a c¸c yÕu tè thÞ tr­êng vµo c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, c¸c biÖn ph¸p giai ®o¹n nµy vÉn mang tÝnh nöa vêi, ch¾p v¸ ( biÓu hiÖn ë kÕ ho¹ch ba phÇn, c¬ chÕ song trïng ) dÉn ®Õn hÖ qu¶ khã h¹ch to¸n, khã kiÓm so¸t, khã ®¸nh gi¸, lîi dông sù rèi r¾m cña c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó trôc lîi, trong khi n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ søc s¸ng t¹o vÉn ch­a thùc sù ®­îc gi¶i phãng. 2. Giai ®o¹n 1986 – 1990 §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña ®¶ng n¨m 986 ®¸nh dÊu b­íc ngoÆt c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ nãi chung ët n­íc ta, trong ®ã cã ®æi míi DNNN. §¹i héi chØ râ: “ ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, b¶o ®¶m cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh cã quyÒn tù chñ, thùc sù chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh x· héi chñ nghÜa, lËp l¹i trËt tù, kû c­¬ng trong ho¹t ®éng kinh tÕ. S¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt, t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt – kü thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. Trªn c¬ së ®ã, æn ®Þnh vµ tõng b­íc n©ng cao tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n, viªn chøc, t¨ng tÝch luü cho xÝ nghiÖp vµ cho nhµ n­íc”. §¹i héi VI vÉn tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña DNNN nh­ng ®· ®­a ra quan ®iÓm coi chñ ®¹o kh«ng cã nghÜa lµ ph¶i chiÕm tû träng lín trong mäi ngµnh, mäi ®Þa ph­¬ng mµ thÓ hiÖn ë “ n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶” Sau ®¹i héi ®¶ng lÇn thø VI, ®æi míi DNNN thùc sù trë thµnh néi dung trung t©m cña tiÕn tr×nh ®æi míi toµn bé hÖ thèng kinh tÕ theo h­íng nhÊt qu¸n chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt x· héi. Th¸ng 11 – 1987 Héi ®ång Bé tr­ëng ( nay lµ ChÝnh phñ ) ban hµnh quyÕt ®Þnh 217/H§BT ®¸nh dÊu b­íc ®æi míi c¬ b¶n DNNN theo h­íng ¸p dông c¬ chÕ míi. TiÕp theo lµ c¸c nghÞ ®Þnh 50/H§BT(3-1988) bæ sung quyÕt ®Þnh 217, nghÞ ®Þnh 27/H§BT ( 3-1989 ) ban hµnh ®iÒu lÖ xÝ nghiÖp quèc doanh ( DNNN ) ... ®· thóc ®Èy tiÕp qu¸ tr×nh ®æi míi DNNN. Giai ®o¹n nµy ®èi víi DNNN lÇ giai ®o¹n b­íc ngoÆt ®­a c¸c DNNN chuyÓn h¼n sang h¹ch to¸n kinh doanh theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng hay gäi lµ qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ho¸ cã t¸c dông b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Þnh 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ h­íng vµo thÞ tr­êng, ®ång thêi t¨ng quyÒn tù chñ cña doanh nghiÖp trong c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. VÒ mÆt quan hÖ víi nhµ n­íc, trong giai ®o¹n nµy hÖ thèng quan hÖ kÕ ho¹ch dÇn dÇn chuyÓn tõ kÕ ho¹ch trùc tiÕp sang kÕ ho¹ch gi¸n tiÕp, do ®ã c¸c DNNN tõ chç ph¶i ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch víi 9 chØ tiªu ph¸p lÖnh dÇn dÇn b·i bá chØ cßn 1 chØ tiªu nép ng©n s¸ch, xo¸ bá bao cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, b·i bá chÕ ®é 2 gi¸, h¹ch to¸n kinh doanh theo gi¸ thÞ tr­êng. VÒ qu¶n lý, quyÕt ®Þnh 217/H§BT trao quyÒn tù chñ rÊt réng r·i cho doanh nghiÖp mµ hÇu nh­ kh«ng cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t t­¬ng øng. C¸c doanh nghiÖp l¹i trao quyÒn tù chñ cho c¸c bé phËn, chi nh¸nh cña m×nh trong t×m kiÕm, ký hîp ®ång vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh víi c¸c kh¸ch hµng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “tr¨m hoa ®ua në” rÊt s«i ®éng nh­ng còng rÊt phøc t¹p, khã qu¶n lý vÒ mÆt nhµ n­íc . §iÒu ®¸ng chó ý trong giai ®o¹n nµy lµ thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph©n cÊp, nhµ n­íc, trung ­¬ng giao quyÒn cho chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp c¸c DNNN. V× vËy chØ trong vßng 4 n¨m sè l­îng DNNN t¨ng lªn gÇn gÊp 2 lÇn, ®­a sè DNNN cña ViÖt nam lªn 12084, trong ®ã ®Õn 60% lµ c¸c doanh nghiÖp do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. RÊt nhiÒu DNNN do chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng quyÕt ®Þnh thµnh lËp hÇu nh­ kh«ng ®­îc cÊp vèn, chñ yÕu ho¹t b»ng vèn vay ng©n hµng. Nh×n chung, c¸c DNNN giai ®o¹n nµy ®· tõng b­íc ®æi míi. Mét bé phËn doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, ng­îc l¹i mét bé phËn kh¸c kh«ng thÝch nghi ®­îc víi thÞ tr­êng, thua lç triÒn miªn, trë thµnh g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. VÒ tæng thÓ khu vùc DNNN vÉn ®­îc gi÷ vai trß chñ ®¹o cña m×nh, chiÕm trªn d­íi 35% GDP vµ 60% nép ng©n s¸ch nhµ n­íc . 3. Giai ®o¹n 1990 ®Õn nay TiÕp tôc ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ, ®¹i héi toµn quèc lÇn thø VII n¨m 1991 ®· chñ tr­¬ng: “khÈn tr­¬ng s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ quèc doanh, b¶o ®¶m kinh tÕ quèc doanh ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶, n¾m v÷ng nh÷ng lÜnh vùc vµ ngµnh then chèt ®Ó ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. TËp trung lùc l­îng cñng cè vµ ph¸t triÓn nh÷ng c¬ së träng ®iÓm, nh÷ng c¬ së lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ cã ý nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho thuª, chuyÓn h×nh thøc së h÷u hoÆc gi¶i thÓ c¸c c¬ së thua lç kÐo dµi vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng v­¬n lªn. s¾p xÕp l¹i c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp, tæng c«ng ty 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng” vµ “khu vùc quèc doanh ph¶i ®­îc s¾p xÕp l¹i, ®æi míi c«ng nghÖ vµ tæ chøc qu¶n lý, kinh doanh cã hiÖu qu¶, liªn kÕt vµ hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o vµ chøc n¨ng cña mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. §¹i héi VIII cña ®¶ng n¨m 1996 tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh: “ tiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ KTNN ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o: lµm ®ßn bÈy ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi, më ®­êng, h­íng dÉn, hç trî c¸c thµnh phÇn kh¸c cïng ph¸t triÓn, lµm lùc l­îng vËt chÊt ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m«, t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi”. Thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cña ®¶ng, ChÝnh phñ ®· ra hµng lo¹t quyÕt ®Þnh vÒ ®æi míi DNNN vµ trªn thùc tÕ ®· tæ chøc thùc hiÖn hµng lo¹t biÖn ph¸p rÊt m¹nh trªn c¶ hai m¶ng: s¾p xÕp tæ chøc l¹i vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý DNNN. §ã lµ quyÕt ®Þnh 315/H§BT(9-1990), nghÞ ®Þnh 388/H§BT (11- 1991), c¸c quyÕt ®Þnh 90 vµ 91/TTg (3-1994), luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc (4-1995), chØ thÞ 500/TTg (8-1995), nghÞ ®Þnh 28/CP (5-1996), nghÞ ®Þnh 56/CP ( 10-1996), nghÞ ®Þnh 59/CP ( 10-1996), nghÞ ®Þnh 50/CP (8-1996), chØ thÞ 20/TTg (4-1998) vµ nghÞ ®Þnh 44/CP (6-1998); ®ång thêi tõng b­íc lµm râ thªm quan hÖ qu¶n lý gi÷a nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. 3.1 §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý DNNN Theo quyÕt ®Þnh 315/H§BT c¸c doanh nghiÖp ph¶i rµ so¸t l¹i chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh, rµ so¸t l¹i c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh nh­: thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, vèn, tæ chøc lao ®éng, tæ chøc bé m¸y vµ c¸n bé, so¸t xÐt l¹i t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, chÊp hµnh kû luËt tµi chÝnh, kÕ to¸n, thèng kª. Nh÷ng xÝ nghiÖp kh«ng tiªu thô ®­îc s¶n phÈm, kh«ng thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô kinh doanh, liªn tiÕp bÞ lç trong thêi gian dµi, kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh«ng thÓ kh¾c phôc b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ chuyÓn h­íng s¶n xuÊt, thay ®æi mÆt hµng, ®Çu t­ trang bÞ l¹i, còng nh­ c¸c biÖn ph¸p vÒ chÊn chØnh vµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh víi sù hç trî cña cÊp trªn ... cã thÓ bÞ tuyªn bè gi¶i thÓ. Theo nghÞ ®Þnh 388/H§BT, c¸c DNNN ph¶i ®­îc thµnh lËp l¹i, ®¨ng ký l¹i ®Ó lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kÐo dµi. Nh­ vËy, nghÞ ®Þnh 388 nh­ mét gi¶i ph¸p hîp ph¸p ho¸, chÝnh thøc ho¸ ®Ó c«ng nhËn c¸c 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ DNNN tån t¹i ®­îc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng; ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp ®· bÞ thÞ tr­êng lo¹i bá trªn thùc tÕ nh­ng vÉn tån t¹i trªn danh nghÜa. C¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng ®· khÈn tr­¬ng triÓn khai vµ coi ®©y lµ mét c«ng t¸c quan träng nh»m thóc ®Èy tæ chøc vµ s¾p xÕp l¹i mét b­íc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNN. §iÓm míi trong chñ tr­¬ng nµy lµ lÇn ®Çu quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn tèi thiÓu vÒ vèn ph¸p ®Þnh, ngµnh nghÒ kinh doanh, luËn chøng vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm trong viÖc thµnh lËp DNNN. Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 388/H§BT c¸c bé, ®Þa ph­¬ng vµ tõng doanh nghiÖp tiÕn hµnh rµ so¸t l¹i tæ chøc cña tõng ®¬n vÞ ®Ó tæ chøc theo ®óng chøc n¨ng, nhiÖm vô ®­îc quy ®Þnh võa ®¶m b¶o quyÒn tù ch­ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp võa ®¶m b¶o sù kiÓm tra gi¸m s¸t cña nhµ n­íc LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc ban hµnh th¸ng 4-1995 vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh ®· t¹o ra c¬ së ph¸p lý tæng qu¸t trong quan hÖ gi÷a DNNN vµ nhµ n­íc. VÒ c¸c néi dung cô thÓ cña c¬ chÕ, ®¸ng chó ý lµ hai m¶ng: tµi chÝnh vµ lao ®éng. NghÞ ®Þnh 59/CP ( 1996), sau ®ã lµ nghÞ ®Þnh 27/CP (1999) bæ sung, söa ®æi nghÞ ®Þnh 59 nh»m x¸c lËp c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi DNNN. Theo c¸c nghÞ ®Þnh nµy, mét lo¹t biÖn ph¸p ®­îc ¸p dông: chuyÓn chÕ ®é cÊp vèn sang chÕ ®é giao nhËn vèn, chuyÓn tõ ®Þnh møc vèn sang chÕ ®é x¸c ®Þnh vèn ®iÒu lÖ cho doanh nghiÖp, t¨ng quyÒn tù chñ tµi chÝnh ®ång thêi g¾n víi tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn, ¸p dông mét lo¹t h×nh thøc tµi chÝnh míi nh­ b¸n tr¸i phiÕu, lËp c¸c quü dù tr÷ tµi chÝnh, quü dù phßng mÊt viÖc lµm ... VÒ c¬ chÕ sö dông lao ®éng, theo tinh thÇn bé luËt lao ®éng (12-1994) ®· cã mét lo¹t quyÕt ®Þnh cho phÐp DNNN t¨ng quyÒn tù chñ trong sö dông lao ®éng vµ tr¶ l­¬ng: chuyÓn chÕ ®é biªn chÕ sang hîp ®ång, ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý theo l­¬ng tèi thiÓu, c¬ chÕ tuyÓn dông, th«i viÖc tho¶ ­íc tËp thÓ ... 3.2 S¾p xÕp l¹i DNNN Trong giai ®o¹n 1991-1993 theo quyÕt ®Þnh 315/H§BT th¸ng 9 n¨m 1990 vÒ gi¶i thÓ vµ tæ chøc l¹i nh÷ng DNNN yÕu kÐm, nghÞ ®Þnh 388/H§BT th¸ng 11 n¨m 1991 vÒ nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn lµ thµnh lËp l¹i DNNN, quyÕt ®Þnh sè 202/CP ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1992 thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ mét sè DNNN. Trong giai ®o¹n 1994-1997, theo quyÕt ®Þnh sè 90/TTg vµ 91/TTg vµ chØ thÞ 500/TTg vÒ s¾p xÕp c¸c DNNN gi¶i thÓ nh÷ng liªn hiÖp xÝ nghiÖp, tæng c«ng ty tr­íc ®©y, h×nh thµnh nh÷ng tæng c«ng ty cã quy m« lín( tæng c«ng 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ ty 91) va quy m« võa(tæng c«ng ty 90), nghÞ ®Þnh 28/CP( 5-1996) vÒ chuyÓn ®æi mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn. Tõ gi÷ nh÷ng n¨m 1998 ®Õn nay, theo chØ thÞ 20/CT-TTg ( 4-1998), chØ thÞ 15/CT-TTg ( 5-1999) vµ nghÞ ®Þnh 44/CP vÒ cæ phÇn ho¸ kÕt hîp ph­¬ng ¸n tæng thÓ s¾p xÕp DNNN. Cã ba néi dung c¬ b¶n vÒ s¾p xÕp tæ chøc l¹i DNNN ®­îc nhÊn m¹nh lµ: s¾p xÕp DNNN theo ph­¬ng ¸n tæng thÓ tõng vïng, ngµnh,tæ chøc l¹i tæng c«ng ty theo h­íng thÝ ®iÓm thµnh lËp tËp ®oµn kinh tÕ : cæ phÇn ho¸ DNNN. NghÞ ®Þnh sè 103/1999/N§-CP vÒ giao , b¸n, kho¸n, cho thuª DNNN cã vèn d­íi 1tû ®ång kinh doanh thua lç kÐo dµi thuéc ngµnh nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷ cæ phÇn ®· ®­îc ban hµnh ngµy 10-9-1999 ®Ó cã c¬ s¾p xÕp c¸c DNNN nhá, yÕu kÐm. Gi÷a n¨m 2000 theo sè liÖu cña ban ®æi míi doanh nghiÖp trung ­¬ng, ®· gi¶m ®­îc trªn mét nöa sè ®Çu mèi DNNN, tæng sè tõ trªn 12000 doanh nghiÖp gi¶m xuèng cßn 5280 doanh nghiÖp, trong ®ã cã 732 doanh nghiÖp c«ng Ých vµ 4548 doanh nghiÖp kinh doanh. Nh­ vËy sè DNNN ®· gi¶m trªn mét nöa, trong ®ã 48% lµ s¸p nhËp vµo c¸c doanh nghiÖp lín h¬n, hiÖu qu¶ h¬n, 52% gi¶i thÓ. MÆc dï vËy tû träng DNNN trong tæng s¶n phÈm quèc néi vÉn t¨ng tõ 36.5% n¨m 1991 lªn 40.7% n¨m 1998, vµ tû lÖ nép ng©n s¸ch nhµ n­íc , lîi nhuËn trªn vèn nhµ n­íc ®Òu t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Nh­ vËy khu vùc DNNN nãi chung sau khi x¸c lËp c¬ chÕ qu¶n lý míi vµ tæ chøc s¾p xÕp l¹i vÉn ph¸t triÓn kh¸. Trong 5 n¨m 1991-1995 tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m cña kinh tÕ quèc doanh lµ 11.7%, gÇn gÊp r­ìi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña toµn bé nÒn kinh tÕ vµ gÊp ®«i kinh tÕ ngoµi quèc doanh ViÖc s¾p xÕp c¸c DNNN ®· gãp phÇn thay ®æi mét b­íc c¬ cÊu vèn vµ lao ®éng cña doanh nghiÖp, cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh tÝch luü vµ tËp trung. Vµ b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî phï hîp chóng ta ®· gi¶i quyÕt ®­îc c¬ b¶n vÊn ®Ò trî cÊp vµ b¶o ®¶m chÝnh s¸ch cho 600000 c«ng nh©n gi¶m biªn chÕ trong hai ®ît s¾p xÕp; ®ång thêi l¹i tuyÓn dông míi mét sè l­îng gÇn t­¬ng ®­¬ng. §Ó ®Èy m¹nh s¾p xÕp l¹i DNNN, theo tinh thÇn nghÞ quyÕt héi nghÞ ban chÊp hµnh trung ­¬ng lÇn thø t­ kho¸ VIII, thñ t­íng chÝnh phñ ®· ra chØ thÞ sè 20/1998/CT-TTg ngµy 21 th¸ng 4 n¨m 1998 th× vÊn ®Ò träng t©m lµ tæ chøc ph©n lo¹i DNNN dùa trªn sù n¾m v÷ng vµ ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong ba n¨m gÇn ®©y nhÊt ®Ó tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh cho phï hîp víi tõng lo¹i, DNNN ®­îc ph©n thµnh ba nhãm: nhãm mét gåm nh÷ng doanh nghiÖp quan träng, cÇn duy tr× ho¹t ®éng theo luËt DNNN ®Ó ph¸t huy vai trß nßng cèt vµ dÉn d¾t trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nh÷ng doanh nghiÖp thuéc lo¹i nµy duy tr× 100% vèn nhµ n­íc. Nhãm hai gåm nh÷ng doanh nghiÖp cÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u, lµ nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cÇn duy tr× 100% vèn nhµ n­íc. Nhãm ba gåm nh÷ng doanh nghiÖp bÞ thua lç kÐo dµi cÇn ®­îc sö lý thÝch hîp Theo c¸c chñ tr­¬ng, quyÕt ®Þnh, h­íng dÉn cña nhµ n­íc ph­¬ng h­íng xö lý c¸c doanh nghiÖp sau khi ph©n lo¹i quy m« lín vµ trunh b×nh nh­ sau: - §èi víidoanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých: nh÷ng doanh nghiÖp nµo cã ®ñ ®iÒu kiÖn h¹ch to¸ntheo quy m« doanh nghiÖp th× tiÕp tôc duy tr× 100% së h÷u nhµ n­íc vµ thùc hiÖn c¸c cÝnh s¸ch hç trî ®èi víi nh÷ng nhiÖm vô mµ nhµ n­íc giao. Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn vµ ®­îc quyÒn huy ®éng thªm c¸c nguån vèn kh¸c theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc, ®­îc trÝch lËp 3 quü trªn c¬ së hoµn thµnh ®Þnh møc chi phÝ do nhµ n­íc quy ®Þnh vµ thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý nh­ doanh nghiÖp. Cßn nh÷ng DNNN c«ng Ých qu¸ nhá cã thÓ thùc hiÖn ph­¬ng thøc giao kho¸n cho tËp thÓ lao ®éng hoÆc cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Êu thÇu qu¶n lý thùc hiÖn hîp ®ång cña nhµ n­íc. - §èi víi c¸c DNNN ho¹t ®éng kinh doanh: trõ lÜnh vùc nhµ n­íc ®éc quyÒn kinh doanh cÇn gi÷ së h÷u nhµ n­íc, cßn l¹i c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ lín ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ m¹nh d¹n cæ phÇn ho¸ vµ cho phÐp doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh c¬ cÊu së h÷u trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, kh«ng cÇn duy tr× tû lÖ cæ phÇn khèng chÕ cña nhµ n­íc hoÆc duy tr× mét phÇn giai ®o¹n ®Çu råi cã thÓ b¸n tiÕp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sau khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. - Nh÷ng DNNN kh«ng thuéc diÖn ®éc quyÒn nhµ n­íc, ®ang bÞ thua lç vµ nh÷ng DNNN qu¸ nhá kh«ng thÓ cæ phÇn ho¸ ®­îc th× ¸p dông ph­¬ng thøc giao, b¸n, kho¸n, cho thuª, ®Êu thÇu doanh nghiÖp theo nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cña nhµ n­íc. §èi víi nh÷ng DNNN ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n 2-3 n¨m liªn tôc, sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc vÉn kh«ng cã chuyÓn biÕn tÝch cùc th× kiªn quyÕt cho giai thÓ hoÆc ph¸ s¶n. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ Thùc hiÖn cñ tr­¬ng s¾p xÕp trªn, ®Õn gi÷a n¨m 2000, c¸c bé, ®Þa ph­¬ng vµ tæng c«ng ty ®· cã ®Ò ¸n tæng thÓ s¾p xÕp l¹i DNNN. Theo tæng hîp s¬ bé cña ban ®æi míi doanh nghiÖp, ph­¬ng ¸n ®Ò ra cña c¸c bé, ®Þa ph­¬ng nh­ sau: - Sè doanh nghiÖp cÇn duy tr× 100% vèn nhµ n­íc chiÕm 49.68% tæng sè doanh nghiÖp - Sè doanh nghiÖp cÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u chiÕm 42.10% tæng sè doanh nghiÖp - Sè doanh nghiÖp bÞ thua lç kÐo dµi, liªn tôc tõ hai n¨m trë lªn chiÕm8.22% tæng sè doanh nghiÖp Tuy nhiªn trªn thùc tÕ viÖc s¾p xÕp l¹i DNNN gÆp rÊt ngiÒu khã kh¨n vµ kh«ng thùc hiÖn ®óng nh­ ®Ò ¸n cña chÝnh c¸c bé, ®Þa ph­¬ng vµ tæng c«ng ty lËp nªn. Cho ®Õn cuèi n¨m 2000 míi chØ s¾p xÕp ®­îc trªn 500 doanh nghiÖp, chñ yÕu lµ cæ phÇn ho¸, ®¹t ch­a tíi 50% kÕ ho¹ch, cßn c¸c h×nh thøc s¾p xÕp kh¸c nh­ giao, b¸n, kho¸n, ®Êu thÇu, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hÇu nh­ ch­a ®­îc thùc hiÖn. II/ KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vÒ qu¸ tr×nh ®æi míi DNNN trong thêi gian qua 1. Nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu VÒ tæng thÓ, mÆc dï sè l­îng DNNN gi¶m ®¸ng kÓ, sè l­îng c«ng nh©n ®iÒu chØnh m¹nh kho¶ng 600000 ng­êi ra khái DNNN, ®ång thêi còng bæ xung mét lùc l­îng míi. Qu¸ tr×nh ®æi míi võa thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý, võa tæ chøc s¾p xÕp l¹i nhiÒu ®ît trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi kinh tÕ, nh­ng khu vùc DNNN vÉn cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ gi÷ vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong ®ãng gãp ng©n s¸ch vµ xuÊt khÈu. Thµnh tùu t¨ng tr­ëng cña khu vùc DNNN cµng cã ý nghÜa khi ®Æt trong tæng thÓ tèc ®é t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ thêi kú 10 n¨m qua ë møc kh¸ cao ( GDP n¨m 2000 ®· gÊp 2 lÇn GDP n¨m 1990). Nh­ vËy t¨ng tr­ëng cña khu vùc DNNN cao h¬n khu vùc d©n doanh , cao h¬n tèc ®é chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n §· thay ®æi c¬ b¶n c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi DNNN cã t¸c dông xo¸ bá bao cÊp cho khu vùc nµy tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. TÝnh chung cho c¶ yhêi kú 1988-1998 tû lÖ tµi trî trùc tiÕp tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc d­íi tÊt c¶ c¸c h×nh thøc: ®Çu t­, cÊp vèn l­u ®éng, bï lç, bï gi¸ ®· gi¶m tõ møc 8.5% GDP 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2070 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1