intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài về: Tình hình huy động vốn đầu tư phát triển ở Việt Nam ”

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST
Báo xấu
59
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thời gian vừa qua Việt Nam đã có những bước phát triển khá thuyết phục. Tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm đạt 7-8%/năm, tình hình chính trị ổn định và trong con mắt của các nhà đầu tư quốc tế, Việt Nam là một trong những môi trường đầu tư hấp dẫn, ẩn chứa nhiều tiềm năng. Tuy nhiên, tiếp tục duy trì và hơn thế nữa là đẩy mạnh sự tăng trưởng này đang được xem là nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu trong công cuộc Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá, đưa Việt Nam tiến lên...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài về: Tình hình huy động vốn đầu tư phát triển ở Việt Nam ”

  1. Đề tài : “ Tình hình huy động vốn đầu tư phát triển ở Việt Nam ”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1 Lêi më ®Çu Trong thêi gian võa qua ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn kh¸ thuyÕt phôc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m ®¹t 7-8%/n¨m, t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh vµ trong con m¾t cña c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ, ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn, Èn chøa nhiÒu tiÒm n¨ng. Tuy nhiªn, tiÕp tôc duy tr× vµ h¬n thÕ n÷a lµ ®Èy m¹nh sù t¨ng tr­ëng nµy ®ang ®­îc xem lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch, hµng ®Çu trong c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸, ®­a ViÖt Nam tiÕn lªn Chñ nghÜa x· héi. VÊn ®Ò mÊu chèt, quyÕt ®Þnh cña mäi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña mçi quèc gia lµ vÊn ®Ò ®Çu t­ ph¸t triÓn. Gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi suy cho cïng lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Çu t­ nh­ nh­ : LÊy c¸i g× ®Ó ®Çu t­ ? LÊy ë ®©u ? §Çu t­ ë ®©u ? §Çu t­ nh­ thÕ nµo ? Vµ qu¶n lý ®Çu t­ ra sao ? Gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò trªn còng chÝnh lµ lêi gi¶i cña nh÷ng bµi to¸n ®Çu t­ ®Æt ra cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay nãi riªng. NhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn, céng víi nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ hiÖn nay. Héi nghÞ BCH T¦ §¶ng lÇn thø 4 ®· ®¸nh gi¸ mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c nh÷ng ®Þnh h­íng vµ nhiÖm vô cña chÝnh s¸ch ®Çu t­ hiÖn nay trªn tinh thÇn kh¬i dËy vµ ph¸t huy tèi ®a néi lùc, tÝch cùc tranh thñ ngo¹i lùc. VÊn ®Ò huy ®éng hiÖu qu¶ nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn lu«n mang theo nã tÝnh chÊt thêi sù, chÝnh v× vËy, ®Ò tµi : “ T×nh h×nh huy ®éng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam ” mong muèn ®em l¹i mét c¸i nh×n tæng thÓ vÒ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trªn gãc ®é ®Çu t­ trong giai ®o¹n võa qua còng nh­ mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng trong vµi n¨m tíi. Ch¾c ch¾n ®Ò tµi cßn chøa ®ùng nhiÒu sai sãt, rÊt mong ®­îc sù gãp ý tõ phÝa c¸c thÇy c« vµ b¹n ®äc. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Hµ Néi 11 /2003
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2 PhÇn I mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung I. mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn 1. Kh¸i niÖm ®Çu t­ vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn Cïng víi xu h­íng ph¸t triÓn chung cña x· héi, ho¹t ®éng ®Çu t­ trë thµnh mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu cho s¶n xuÊt, cho viÖc gia t¨ng nguån lùc cho nÒn kinh tÕ. NhiÒu nhµ kinh tÕ häc ®· d­a ra nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau khi nh×n nhËn vÊn ®Ò ®Çu t­; nh­ng tr­íc hÕt ®Çu t­ ®­îc hiÓu lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕm hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã. Nguån lùc ®ã cã thÓ lµ tiÒn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, søc lao ®éng, trÝ tuÖ. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh (tiÒn vèn), tµi s¶n vËt chÊt, tµi s¶n trÝ tuÖ… Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp t¸i s¶n xuÊt c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt gäi lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn. §ã lµ mét qu¸ tr×nh cã thêi gian kÐo dµi trong nhiÒu n¨m víi sè l­îng c¸c nguån lùc ®­îc huy ®éng cho tõng c«ng cuéc ®Çu t­ kh¸ lín. §èi víi tõng c¸ nh©n, ®¬n vÞ ®Çu t­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ra ®êi, tån t¹i vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn mäi hoËt ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô. §èi víi nÒn kinh tÕ, ®Çu t­ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt x· héi, lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng tr­ëng. 2. Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng ngõng ®­îc më réng vµ chiÕm vÞ trÝ ngµy cµng quan träng trong c¸c quan hÖ kinh tÕ. Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­îc thÓ hiÖn ë mét sè mÆt chñ yÕu sau ®©y: 2.1 §Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tæng cung, tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« cña nÒn kinh tÕ VÒ mÆt cÇu: ®Çu t­ lµ yÕu tè chiÕm tû träng lín trong tæng cÇu cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Theo sè liÖu cña Ng©n hµng thÕ giíi, ®Çu t­ chiÕm tõ 24% ®Õn 28% trong c¬ cÊu tæng cÇu cña tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §èi víi tæng cÇu t¸c ®éng cña ®Çu t­ lµ ng¾n h¹n. Khi tæng cung ch­a kÞp thay ®æi, sù t¨ng lªn cña ®Çu t­ lµm cho tæng cÇu t¨ng.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 VÒ mÆt cung: khi thµnh qu¶ ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi ®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung, ®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n t¨ng lªn, kÐo theo s¶n l­îng tiÒm n¨ng t¨ng, gi¸ c¶ s¶n phÈm gi¶m, gi¸ c¶ gi¶m cho phÐp t¨ng tiªu dïng. T¨ng tiªu dïng ®Õn l­ît m×nh l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt h¬n n÷a. S¶n xuÊt ph¸t triÓn lµ nguån gèc c¬ b¶n cña t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi. Mèi quan hÖ cña ®Çu t­ ®èi víi tæng cÇu ®­îc thÓ hiÖn qua ®å thÞ sau : P S P1 Po D S’ P2 D’ O Q0 Q1 Q2 Q Cho ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 50 thÕ kû XX, Nurkse ®· nhÊn m¹nh h¬n ®Õn vai trß cña ®Çu t­ vµ vèn ®Çu t­ ®Õn sù ph¸t triÓn c¶u nÒn kinh tÕ. Nurkse cho r»ng viÖc thiÕu vèn ®Çu t­ lµ mét nguyªn nh©n g©y ra t×nh trang nghÌo ®ãi. ¤ng ®· chØ ra c¸i vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo ®ãi (vicious circle of poverty): VÒ phÝa cung: Mét quèc gia cã thu nhËp thÊp sÏ cã kh¶ n¨ng tÝch tuü thÊp, tÝch luü thÊp dÉn ®Õn thiÕu vèn ®Çu t­, thiÕu vèn ®Çu t­ dÉn ®Õn n¨ng lùc s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ vµ n¨ng suÊt lao ®éng còng kh«ng thÓ t¨ng cao, n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp sÏ dÉn ®Õn thu nhËp thÊp. VÒ phÝa cÇu : Thu nhËp thÊp lµm cho søc mua thÊp, søc mua thÊp lµm cho ®éng lùc t¨ng ®Çu t­ bÞ h¹n chÕ, ®Çu t­ bÞ h¹n chÕ dÉn ®Õn n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp vµ tõ ®ã còng sÏ l¹i dÉn ®Õn thu nhËp thÊp. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c n­íc nghÌo hiÖn nay trªn thÕ giíi hÇu hÕt chÞu c¶nh nghÌo ®ãi mét phÇn do nh÷ng nguyªn nh©n trªn. Tøc lµ sù nghÌo ®ãi t¹i c¸c quèc gia nµy mét phÇn lµ do thiÕu vèn ®Çu t­ vµ sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng, cã hiÖu qu¶. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng ®Çu t­ h¹n chÕ t¹i c¸c n­íc nµy lµ do hoÆc v× thiÕu ®éng lùc thóc ®Èy ®Çu t­ hoÆc lµ kh¶ n¨ng tÝch luü cña nÒn kinh tÕ qu¸ nhá. §iÒu nµy cho thÊy r»ng, ®Ó ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo thµnh c«ng th× ph¶i lµm sao ph¸ vì ®­îc c¸i vßng luÈn quÈn trªn. Mét trong nh÷ng biÖn
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4 ph¸p ®Ó ph¸ vì c¸i vßng luÈn quÈn ®ã lµ xuÊt ph¸t tõ khÝa c¹nh ®Çu t­. NÒn kinh tÕ ph¶i t¹o ®­îc sù chuyÓn biÕn, t¨ng møc tÝch luü tõ møc thÊp lªn møc trung b×nh vµ møc cao ®Ó t¨ng quy m« ®Çu t­ tõ ®ã t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cuèi cïng lµ gia t¨ng thu nhËp. 2.2 §Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ Thø nhÊt: ®Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Thùc tiÔn vµ kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc cho thÊy, quèc gia nµo thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh tÕ më cöa víi bªn ngoµi, biÕt tranh thñ vµ ph¸t huy t¸c dông cña c¸ nh©n tè bªn ngoµi, tËn dông lîi thÕ so s¸nh bªn trong th× quèc gia ®ã t¹o ra tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy ; muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc trung b×nh th× tû lÖ ®Çu t­ ph¶i ®¹t tõ 15% ®Õn 25% so víi thu nhËp quèc d©n, tuú thuéc vµo hÖ sè ICOR cña mçi n­íc: ICOR = Vèn ®Çu t­ /Møc t¨ng GDP NÕu ICOR kh«ng ®æi, møc t¨ng GDP hoµn toµn phô thuéc vµo vèn ®Çu t­. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cho thÊy, chØ tiªu ICOR phô thuéc m¹nh vµo c¬ cÊu kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ trong c¸c ngµnh, c¸c vïng l·nh thæ còng nh­ phô thuéc vµo hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung. Th«ng th­êng, ICOR trong c«ng nghiÖp cao h¬n trong n«ng nghiÖp, ICOR trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi c¬ chÕ chñ yÕu do tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt. Do ®ã, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn tû lÖ ®Çu t­ thÊp th­êng dÉn ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp. Thø hai : ®Çu t­ t¸c ®éng tíi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Thùc tÕ cho thÊy, con ®­êng tÊt yÕu cã thÓ t¨ng tr­ëng nhanh víi tèc ®é mong muèn (9-10%) lµ t¨ng c­êng ®Çu t­ nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh ë khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §èi víi c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai vµ c¸c kh¶ n¨ng sinh häc nªn ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng tõ 5-6% lµ rÊt khã. Nh­ vËy chÝnh s¸ch ®Çu t­ quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c quèc gia nh»m ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ. VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu t­ cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®­a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t ra khái t×nh trang ®ãi nghÌo, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÕ tµi nguªn, ®Þa thÕ, kinh tÕ cña nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n, lµm bµn ®¹p thóc ®Èy ng÷ng vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn. 2.3 §Çu t­ t¸c ®éng tíi viÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cña ®Êt n­íc
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 5 XuÊt ph¸t tõ nÒn c«ng nghiÖp l¹c hËu, nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, c«ng nghÖ lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. §Çu t­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña n­íc ta. Theo UNIDO, nÕu chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña thÕ giíi lµm 7 giai ®o¹n th× ViÖt Nam n¨m 1990 ë giai ®o¹n 1 vµ 2. Víi tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn nay, qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸ c¶u ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu kh«ng ®Ò ra mét chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhanh vµ v÷ng ch¾c. Cã hai con ®­êng c¬ b¶n ®Ó cã c«ng nghÖ lµ tù nghiªn cøu ph¸t minh ra c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËp tõ n­íc ngoµi còng cÇn ph¶i cã tiÒn, cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t­. Mét ph­¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t­ sÏ lµ ph­¬ng ¸n kh«ng kh¶ thi. 2.4 §Çu t­ t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ §Çu t­ mµ cô thÓ lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ t¹o ra nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Th«ng qua c¸c h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp ODA, NGO, ViÖt Nam t¹o ra mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc ®Çu t­. §Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ tiÒn ®Ò cho nÒn kinh tÕ më ®­a ViÖt Nam tham gia vµo c¸c khu vùc kinh tÕ nh­ APEC hay gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. II. nguån huy ®éng vèn ®Çu t­ vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i nguån vèn ®Çu t­ §øng trªn gãc ®é nguån h×nh thµnh vµ môc tiªu sö dông, ta cã thÓ ®­a ra ®Þnh nghÜa vÒ vèn ®Çu t­ nh­ sau: Vèn ®Çu t­ lµ tiÒn tÝch luü cña x· héi, cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô, lµ tiÕt kiÖm cña d©n vµ vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c ®­îc ®­a vµo sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nh»m duy tr× tiÒm lùc s½n cã vµ t¹o tiÒm lùc míi cho nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tõ ®©y, ng­êi ta ph©n lo¹i vèn ®Çu t­ ra thµnh 2 nguån : - Vèn trong n­íc - Vèn n­íc ngoµi 2. Mèi quan hÖ gi÷a nguån vèn trong n­íc vµ nguån vèn n­íc ngoµi Víi c¸ch chia nh­ trªn, ta cÇn xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a 2 nguån vèn nµy ®èi víi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi c¸c n­íc nghÌo, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, vµ tõ ®ã ®Ó tho¸t ra khái khã kh¨n th× mét vÊn ®Ò nan gi¶i ngay tõ ®Çu lµ thiÕu vèn gay g¾t vµ tõ ®ã dÉn tíi thiÕu nhiÒu thø kh¸c cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn nh­ c«ng nghÖ, c¬ së h¹ tÇng… Do ®ã, trong nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu, ®Ó t¹o ®­îc có “hÝch”
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 6 ®Çu tiªn cho sù ph¸t triÓn, ®Ó cã ®­îc tÝch luü ban ®Çu tõ trong n­íc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ, kh«ng thÓ kh«ng huy ®éng vèn tõ n­íc ngoµi. Kh«ng cã mét n­íc chËm ph¸t triÓn nµo trªn con ®­êng ph¸t triÓn l¹i kh«ng tranh thñ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nhÊt lµ trong diÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më. Tuy nhiªn, cë së vËt chÊt kü thuËt ®Ó cã thÓ tiÕp thu vµ ph¸t huy t¸c dông cña vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc l¹i chÝnh lµ khèi l­îng vèn ®Çu t­ trong n­íc. Tû lÖ gi÷a vèn huy ®éng ®­îc ë trong n­íc ®Ó tiÕp nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn n­íc ngoµi tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi n­íc. ë trung Quèc, tû lÖ nµy lµ 5:1, mét sè n­íc kh¸c lµ 3:1, ViÖt Nam, theo c¸c nhµ kinh tÕ, tû lÖ nµy ph¶i lµ 2:1. Nãi nh­ vËy ®Ó thÊy mét ®iÒu lµ : Nguån vèn huy ®éng trong n­íc vµ nguån vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Th«ng qua nhiÒu c¬ chÕ t¸c ®éng, c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, nguån vèn n­íc ngoµi cã t¸c dông rÊt lín lµm cho nguån vèn trong n­íc t¨ng lªn c¶ vÒ quy m« vµ hiÖu qu¶ sö dông. §ång thêi, c¸c nguån vèn trong n­íc còng t¸c ®éng tÝch cùc trë l¹i ®èi víi nguån vèn n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, trong nhiÒu tr­êng hîp, hai nguån vèn nµy còng g©y ra nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cho nhau vµ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc nhËn ®Çu t­. Tr­íc hÕt, ta h·y cïng xem xÐt t¸c déng cña nguån vèn trong n­íc ®èi víi vèn n­íc ngoµi. Cã thÓ nãi, nguån vèn trong n­íc gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia, trong ®ã cã ViÖt Nam. XÐt vÒ l©u dµi th× nguån vèn ®¶m b¶o cho sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ mét c¸ch liªn tôc, ®­a ®Êt n­íc ®Õn sù phÇn vinh mét c¸ch ch¾c ch¾n vµ kh«ng phô thuéc ph¶i lµ nguån vèn ®Çu t­ huy ®éng ®­îc ë trong n­íc. Quy m« cña nguån vèn trong n­íc lµ nh©n tè c¬ b¶n cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Thùc tÕ lµ trong mét kho¶ng thêi gian t­¬ng ®èi dµi, nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng, s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n s©u xa vµ kh¸ch quan lµ nÒn kinh tÕ xuÊt ph¸t ë tr×nh ®é thÊp kÐm, x¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn l¹i bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ vµ hËu qu¶ chiÕn tranh ®Ó l¹i kh¸ nghiªm träng. Nh­ng nguyªn nh©n quyÕt ®Þnh lµ do chóng ta ®· duy tr× qu¸ l©u m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp, ®ãng cöa nÒn kinh tÕ c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi. HÖ qu¶ lµ chóng ta ®· k×m h·m c¸c nguån lùc (bao gåm c¶ nguån vèn) trong n­íc, mÆt kh¸c, nh÷ng nguån vèn ®· ®­îc sö dông l¹i kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Tõ n¨m 1986, §¶ng ®· chñ tr­¬ng chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, thùc hiÖn nhÊt qu¸n nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ph¸t huy tiÒm n¨ng cña toµn x· héi. KÓ tõ mèc thêi gian nµy, víi sù n¨ng ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, mét khèi l­îng
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 7 vèn lín ®· ®­îc huy ®éng. Tuy ch­a ë mùc triÖt ®Ó nh­ng l­îng vèn nµy ®· t¹o ra mét b­íc chuyÓn biÕn quan träng, gãp phÇn quyÕt ®Þnh trong viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ ë n­íc ta. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ nh­ vËy, mét phÇn quyÕt ®Þnh lµ do nguån vèn trong n­íc ®· t¨ng ®¸ng kÓ. Nh­ vËy, quy m« vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong n­íc lµ ®éng lùc cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ qua ®ã thÓ hiÖn tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia. §èi víi c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh vµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®©y lµ tiªu chÝ hµng ®Çu ®Ó cho vay vèn hoÆc ®Çu t­ trùc tiÕp. ë n­íc ta, cïng víi viÖc khai th«ng nguån vèn trong n­íc, tõ n¨m 1998, nguån vèn n­íc ngoµi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ ®· kh«ng ngõng gia t¨ng. Vµo nh÷ng n¨m 1997-1998, khi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc næ ra lµm cho tèc ®é nÒn t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÞ sôt gi¶m m¹nh, kÐo theo sù suy gi¶m cña khèi l­îng vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, vèn trong n­íc vÉn tiÕp tôc gia t¨ng. Nhê nh÷ng nç lùc trªn, trong n¨m 2000 chóng ta ®· ng¨n chÆn ®­îc sù gi¶m sót vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ lµm cho nguån vèn n­íc ngoµi gia t¨ng trë l¹i víi søc hót cña mét thÞ tr­êng æn ®Þnh vµ an toµn cho ho¹t ®éng ®Çu t­. Nh­ vËy, sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam víi nguån gèc lµ sù gia t¨ng l­îng vèn trong n­íc ®· t¹o uy tÝn cho thÞ tr­êng ViÖt Nam ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ vµ qua ®ã nguån vèn n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®· t¨ng ®¸ng kÓ. Sù t¸c ®éng cña vèn ®Çu t­ trong n­íc ®èi víi sù t¨ng hay gi¶m cña ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn thÓ hiÖn ë chç : C¸c nguån vèn trong n­íc, ®¨c biÖt lµ nguån vèn cña ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc sö dông ®Ó x©y c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng cµng hiÖn ®¹i, cµng ®ång bé th× ho¹t ®éng ®Çu t­ cµng thuËn lîi vµ khi ®ã dßng vèn ch¶y vµo cµng nhiÒu. Theo nh÷ng ph©n tÝch trªn, nguån vèn trong n­íc cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¸c nguån vèn n­íc ngoµi. §Õn l­ît m×nh, nguån vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi ®· t¹c déng trë l¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam mét c¸ch tÝch cùc vµ t¸c ®éng kh«ng nhá tíi nguån vèn trong n­íc. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ, tèc ®é t¨ng GDP cña n­íc ta n¨m 1995 lµ 9,5% nh­ng nÕu kh«ng cã ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th× møc t¨ng tr­ëng chØ ®¹t ®­îc 5,2%, tøc lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP lµ 4,3%. Cïng víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn t¹o ra mét khèi l­îng lín viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §©y chÝnh lµ nguån gèc cña tÝch luü ®Ó t¨ng vèn cho ®Çu t­. MÆt kh¸c, ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng ®­îc c¶i thiÖn, nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu ®­îc ®¸p øng tèt h¬n, c¸c nhu cÇu cao h¬n n¶y sinh, më ra nh÷ng c¬ héi lín ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt. Nãi mét c¸ch kh¸c, nã gãp phÇn kÝch thÝch c¸c nhµ cung øng t¨ng tÝch luü ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt nh»m môc tiªu lîi nhuËn. Thùc tÕ lµ
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 8 cïng víi chÝnh s¸ch më cöa, kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi, tiÕt kiÖm trong n­íc ®· t¨ng liªn tôc c¶ vÒ quy m« tuyÖt ®èi vµ tû lÖ so víi GDP. Khi nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc cã sù tham gia cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi ­u ®iÓm vÒ c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý… sÏ lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc do yªu cÇu ph¶i s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. ë khÝa c¹nh kh¸c, th«ng qua c¸c nguån vèn n­íc ngoµi, th«ng qua hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, nh÷ng nguån lùc cña nÒn kinh tÕ mµ tr­íc ®©y ch­a ®­îc sö dông hÕt (do kh«ng ®ñ vèn, do thiÕu c«ng nghÖ kü thuËt, do kh«ng cã thÞ tr­êng) nay ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt b»ng c¸ch hîp t¸c kinh doanh víi n­íc ngoµi. Cïng víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, phÇn vèn gãp cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp ®ã còng t¨ng lªn, cã nghÜa lµ quy m« vèn trong n­íc t¨ng lªn. Nh­ vËy, vai trß cña vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thÓ hiÖn ë chç: víi sù cã mÆt cña nguån vèn n­íc ngoµi, tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng thÞ tr­êng ViÖt Nam ®­îc c¶i thiÖn vµ qua ®ã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nguån vèn trong n­íc. Vèn huy ®éng trong n­íc vµ vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau, hç trî nhau cïng gia t¨ng vÒ sè l­îng vµ hiÖu qu¶ sö dông. Kinh nghiÖm thùc tÕ cña c¸c n­íc trong khu vùc ®· cho thÊy, nh÷ng n¨m khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu ph¶i dùa vµo vèn n­íc ngoµi. Nguån vèn nµy ®· ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ (®èi víi mét sè n­íc gãp phÇn quyÕt ®Þnh nh­ Hµn Quèc, Philipin…) t¹o nªn sù ph¸t triÓn nhanh cña c¸c n­íc nµy ®ång thêi ®­a ®Õn sù lÖ thuéc nhiÒu mÆt cña n­íc ®ã vµo n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, do môc tiªu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ lî nhuËn nªn viÖc hä ®Çu t­ vµo c¸c lânh vùc cã tû suÊt lîi nhuËn cao lµ ®iÒu tÊt yÕu. Tuy nhiªn, mét khèi l­îng vèn lín tõ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo, trong nhiÒu tr­êng hîp, còng khiÕn c¸c nguån vèn trong n­íc ph¶i chuyÓn sang nh÷ng h­íng ®Çu t­ kh¸c kh«ng thuËn lîi. ë n­íc ta, tuy sù tiªu cùc nµy ch­a ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt nh­ng ®ã lµ bµi häc ®Ó chóng ta cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng kh«ng tèt cña vèn n­íc ngoµi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta ph¶i nhËn thøc ®­îc vèn ®Çu t­ chñ yÕu ph¶i dùa vµo tÝch luü trong n­íc vµ do ®ã ph¶i thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m t¨ng nhanh tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm. III. néi dung cña vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn 1. Nguån vèn trong n­íc §øng trªn gãc ®é vi m« cña nÒn kinh tÕ, chóng ta ph©n chia nguån vèn trong n­íc theo c¸c nguån h×nh thµnh sau:
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 9 Vèn cña Doanh nghiÖp quèc doanh Nguån vèn trong n­íc Vèn cña Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh Vèn cña c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn §øng trªn gãc ®é vÜ m«, chóng ta l¹i chia nguån vèn trong n­íc theo c¸c nguån sau: TiÕt kiÖm cña ChÝnh phñ Nguån vèn trong n­íc TiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp TiÕt kiÖm cña d©n c­ Trong bµi nµy chóng ta sÏ nhÊt qu¸n ph©n tÝch nguån vèn trong n­íc trªn quan ®iÓm kinh tÕ vÜ m«. 1.1 TiÕt kiÖm cña ChÝnh phñ (nguån vèn Nhµ n­íc) Nguån vèn ®Çu t­ nhµ n­íc bao gåm nguån vèn cña Ng©n s¸ch nhµ n­íc, nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc vµ nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nhµ n­íc.  §èi víi nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc: §©y chÝnh lµ nguån chi cña ng©n s¸ch nhµ n­íc cho ®Çu t­. §ã lµ mét nguån vèn ®Çu t­ quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. Nguån vèn nµy th­êng ®­îc sö dông cho c¸c dù ¸n kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, quèc phßng, an ninh, hç trî cho c¸c dù ¸n cña doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo lÜnh vùc cÇn sù tham gia cña nhµ n­íc, chi cho c«ng t¸c lËp vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng, l·nh thæ, quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, quy m« tæng thu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng ngõng gia t¨ng nhê më réng nhiÒu nguån thu kh¸c nhau (huy ®éng qua thuÕ, phÝ, b¸n tµi nguyªn, b¸n hay cho thuª tµi s¶n thuéc nhµ n­íc qu¶n lý…). §i cïng víi sù më réng quy m« ng©n s¸ch, møc chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc còng gia t¨ng ®¸ng kÓ, t¨ng tõ møc 2,3% GDP n¨m 1991 lªn 6,1% GDP n¨m 1996.  Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc: Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ më cöa, tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ngµy cµng ®ãng vai trß ®¸ng kÓ trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. NÕu nh­ tr­íc n¨m 1990, vèn tÝn dông
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 10 ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ch­a ®­îc sö dông nh­ mét c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th× trong giai ®o¹n 1991-2000, nguån vèn nµy ®· cã møc t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ vµ b¾t ®Çu cã vÞ trÝ quan träng trong chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña chÝnh phñ. Nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc gi¶m ®¸ng kÓ sù bao cÊp vèn trùc tiÕp cña nhµ n­íc. Víi c¬ chÕ tÝn dông, c¸c ®¬n vÞ sö dông nguån vèn nµy ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hoµn tr¶ vèn vay. Chñ ®Çu t­ lµ ng­êi vay vèn ph¶i tÝnh kü hiÖu qu¶ ®Çu t­, sö dông vèn tiÕt kiÖm h¬n. Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc lµ mét h×nh thøc qu¸ ®é chuyÓn tõ ph­¬ng thøc cÊp ph¸t ng©n s¸ch sang ph­¬ng thøc tÝn dông ®èi víi c¸c dù ¸n cã kh¶ n¨ng thu håi vèn trùc tiÕp. Bªn c¹nh ®ã, vèn tÝn dông ®Çu t­ cña nhµ n­íc cßn phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«. Th«ng qua nguån tÝn dông ®Çu t­, nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ngµnh, vïng, lÜnh vùc theo ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cña m×nh. §øng ë khÝa c¹nh lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«, nguån vèn nµy kh«ng chØ thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ cßn thùc hiÖn c¶ môc tiªu ph¸t triÓn x· héi. ViÖc ph©n bæ vµ sö dông vèn tÝn dông ®Çu t­ cßn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh÷ng vïng kinh tÕ khã kh¨n, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh­ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Vµ trªn hÕt, nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸.  Nguån vèn ®Çu t­ tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc: §­îc x¸c ®Þnh lµ thµnh phÇn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn n¾m gi÷ mét khèi l­îng vèn nhµ n­íc kh¸ lín. Theo b¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c tæng kiÓm kª tµi s¶n vµ x¸c ®Þnh l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n doanh nghiÖp nhµ n­íc t¹i thêi ®iÓm 1/1/2000, tæng nguån vèn chñ së h÷u t¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 173.857 tû ®ång. MÆc dï vÉn cßn mét sè h¹n chÕ nh­ng ®¸nh gi¸ mét c¸ch c«ng b»ng th× khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc víi sù tham gia cña c¸c doang nghiÖp nhµ n­íc vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. DNNN vÉn ®ãng gãp mét l­îng lín vµo GDP cña nÒn kinh tÕ, nép ng©n s¸ch chiÕm 40% tæng thu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¹o viÖc lµm cho trªn 1,9 triÖu ng­êi. Mét sè s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cã ®ãng gãp chñ yÕu vµo c©n b»ng hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ nh­: xi m¨ng, dÇu khÝ, b­u chÝnh viÔn th«ng… Víi chñ tr­¬ng tiÕp tôc ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ nµy ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh, tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 11 nhµ n­íc ngµy cµng gia t¨ng vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng quy m« vèn ®Çu t­ cña toµn x· héi. 1.2 TiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp Víi kho¶ng vµi v¹n doanh nghiÖp ngoµi nhµ n­íc (doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c¸c HTX) ®ang vµ sÏ ®i vµo ho¹t ®éng, phÇn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp nµy còng sÏ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng quy m« vèn cña toµn x· héi. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, c¬ chÕ më cöa nh»m huy ®éng mäi nguån lùc cho ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp d©n doanh cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Ho¹t ®éng ®Çu t­ tõ khu vùc nµy gia t¨ng m¹nh mÏ. Hµng chôc ngµn doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp míi víi sè vèn hµng chôc tØ ®ång (chØ riªng 8 th¸ng ®Çu n¨m 2001, cã kho¶ng 11 ngµn doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp víi sè vèn 13.000 tØ ®ång). Nhµ n­íc còng cã nh÷ng hç trî thiÕt thùc nh»m t¨ng c­êng thªm søc m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. C¸c cuéc héi th¶o liªn tiÕp ®­îc më ra, môc ®Ých lµ l¾ng nghe, tiÕp nhËn ý kiÕn cña c¸c doanh nghiÖp, tõ ®ã tiÕn hµnh ®iÒu chØnh luËt còng nh­ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch míi t¹o diÒu kiÖn h¬n ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. §Æc biÖt lµ víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá, c¸c dù ¸n hç trî vÒ luËt, nghiÖp vô, viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc, hiÖp héi theo ngµnh nghÒ, lÜnh vùc ®ang lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã ý nghÜa ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc quan t©m kÞp thêi, ®óng møc. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®· cã thªm nh÷ng søc m¹nh míi, ViÖt Nam ®· ®­îc b¹n bÌ trªn thÕ giíi biÕt ®Õn qua nhiÒu th­¬ng hiÖu næi tiÕng, ®iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß kh«ng nhá cña doanh nghiÖp t­ nh©n còng nh­ sè l­îng vèn huy ®éng ®­îc tõ khu vùc nµy. Dù b¸o trong thêi gian tíi, c¸c doanh nghiÖp sÏ cßn t¨ng thªm c¶ vÒ sè l­îng, quy m« vèn còng nh­ chÊt l­îng ho¹t ®éng. §©y sÏ lµ c©u hái ®Æt ra cho c¸c nhµ kinh tÕ trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng vµ còng sÏ lµ bµi to¸n cã nhiÒu lêi gi¶i cho viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ tõ khu vùc ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cßn chøa Èn nhiÒu tiÒm n¨ng nµy. 1.3 TiÕt kiÖm cña khu vùc d©n c­ Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, mét bé phËn kh«ng nhá trong d©n c­ cã tiÒm n¨ng vÒ vèn do cã nguån thu nhËp gia t¨ng hoÆc do tÝch luü truyÒn thèng, nh×n tæng quan, nguån vèn tiÒm n¨ng trong d©n c­ kh«ng ph¶i lµ nhá, tån t¹i d­íi d¹ng vµng, ngo¹i tÖ, tiÒn mÆt… Nguån vèn nµy xÊp xØ b»ng 80% tæng nguån vèn huy ®éng cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. Thùc tÕ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu cña mét sè ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh cho thÊy, chØ
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 12 trong thêi gian ng¾n ®· huy ®éng ®­îc hµng ngµn tØ ®ång vµ hµng chôc triÖu USD tõ khu vùc d©n c­. Víi kho¶ng 15 triÖu hé gia ®×nh ®ãng gãp kho¶ng 1/3 GDP, trong giai ®o¹n 1996-2000 tiÕt kiÖm cña khu vùc d©n c­ chiÕm kho¶ng 15% GDP. NhiÒu hé gia ®×nh ®· thùc sù trë thµnh c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ n¨ng ®éng trong c¸c lÜnh vùc kinh doanh th­¬ng m¹i, dÞch vô, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp. ë møc ®é nhÊt ®Þnh, c¸c hé gia ®×nh còng sÏ lµ mét trong sè c¸c nguån tËp trung vµ ph©n phèi vèn quan träng trong nÒn kinh tÕ. Vèn cña d©n c­ phô thuéc vµo thu nhËp vµ chi tiªu cña c¸c hé gia ®×nh. Quy m« cña nguån tiÕt kiÖm nµy phô thuéc vµo:  Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc (ë nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp th­êng cã quy m« vµ tû lÖ tiÕt kiÖm thÊp).  TËp qu¸n tiªu dïng cña d©n c­.  ChÝnh s¸ch ®éng viªn cña nhµ n­íc th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp ®èi víi x· héi. 2. Vèn n­íc ngoµi 2.1 Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) §©y lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ sang c¸c n­íc kh¸c vµ trùc tiÕp hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi sè vèn bá ra. Vèn nay th­êng kh«ng ®ñ lín ®Ó gi¶i quyÕt døt ®iÓm tõng vÊn ®Ò kinh tÕ-x· héi cña n­íc nhËn ®Çu t­. Tuy nhiªn, víi vèn ®Çu t­ trùc tiÕp, n­íc nhËn ®Çu t­ kh«ng ph¶i lo tr¶ nî, l¹i cã thÓ dÔ dµng cã ®­îc c«ng nghÖ (do nguêi ®Çu t­ ®em vµo gãp vèn vµ sö dông), trong ®ã cã c¶ c«ng nghÖ bÞ cÊm xuÊt theo con ®­êng ngo¹i th­¬ng, v× lý do c¹nh tranh hay cÊm vËn n­íc nhËn ®Çu t­; häc tËp ®­îc kinh nghiÖm qu¶n lý, t¸c phong lµm viÖc theo lèi c«ng nghiÖp cña n­íc ngoµi, gi¸n tiÕp cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, nhanh chãng ®­îc thÕ giíi biÕt ®Õn th«ng qua quan hÖ lµm ¨n víi nhµ ®Çu t­. N­íc nhËn ®Çu t­ trùc tiÕp ph¶i chia sÎ lîi Ých kinh tÕ do ®Çu t­ ®em l¹i víi ng­êi ®Çu t­ theo møc ®é gãp vèn cña hä. V× vËy cã quan ®iÓm cho r»ng ®Çu t­ trùc tiªp sÏ lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn cña n­íc nhËn ®Çu t­. Tïy theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh c¸c n­íc ASEAN vµ NICs §«ng ¸, cã n­íc dùa chñ yÕu vµo vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp (Hµn Quèc, Philipin, Th¸i Lan, In®«nªsia, Malaixia), cã nhiÒu n­íc l¹i chñ träng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp (Singapo, H«ng K«ng). §Ó thu hót nhanh c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi, c¸c n­íc ASEAN vµ NICs §«ng ¸ ®· t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho nµh ®Çu t­ nh­ cung cÊp
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 13 c¬ së h¹ tÇng, dÞch vô, cã luËt ®Çu t­ ­u ®·i, luËt c¸c khu chÕ xuÊt. H­íng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë c¸c n­íc ASEAN lµ kü thuËt cao, ë c¸c n­íc NICs lµ phôc vô xuÊt khÈu. 2.2 Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp §©y lµ nguån vèn cña chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ®­îc thùc hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau lµ viÖn trî hoµn l¹i, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cho vay ­u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt thÊp, kÓ c¶ vay theo h×nh thøc th«ng th­êng. Mét h×nh thøc phæ biÕn cña ®Çu t­ gi¸n tiÕp tån t¹i d­íi lo¹i h×nh ODA-ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp th­êng lín, cho nªn cã t¸c dông m¹nh vµ nhanh ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña n­íc nhËn ®Çu t­. Vai trß ®Çu t­ gi¸n tiÕp ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Hµn Quèc, Philipin nh÷ng n¨m sau gi¶i phãng vµ ®èi víi ViÖt Nam nh÷ng n¨m chèng Mü cøu n­íc. Tuy nhiªn, tiÕp nhËn vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp th­êng g¾n víi sù tr¶ gi¸ vÒ chÝnh trÞ vµ t×nh tr¹ng nî chång chÊt nÕu kh«ng sö dông hiÖu qu¶ vèn vay vµ thùc hiÖn nghiªm ngÆt chÕ ®é tr¶ nî vay. C¸c n­íc §«ng Nam ¸ vµ Nics §«ng ¸ ®· thùc hiÖn gi¶i ph¸p vay dµi h¹n, vay ng¸n h¹n rÊt h¹n chÕ vµ ®Æc biÖt kh«ng vay th­¬ng m¹i. Vay dµi h¹n l·i suÊt thÊp, viÖc tr¶ nî kh«ng khã kh¨n v× cã thêi gian ho¹t ®éng ®ñ ®Ó thu håi vèn. Thùc chÊt nguån vèn ODA ®· ®­îc ph©n bæ theo c¸c nguån kh¸c nh­ vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc, vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn… Tuy nhiªn, ë ®Ò ¸n nµy ®Ò cËp ®Õn víi vai trß nh­ lµ mét nguån vèn n­íc ngoµi, kh«ng n»m trong c¬ cÊu cña tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi, chØ ®­a ra ®Ó so s¸nh vµ ®¸nh gi¸ nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn nµy ngµy cµng lín h¬n. 2.3 Nguån vèn tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i §iÒu kiÖn ­u ®·i dµnh cho lo¹i vèn nµy kh«ng dÔ dµng nh­ ®èi víi nguån vèn ODA. Tuy nhiªn, bï l¹i nã cã ­u ®iÓm râ rµng lµ kh«ng g¾n víi c¸c rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, x· héi. MÆc dï vËy, thñ tôc vay ®èi víi nguån vèn nµy th­êng lµ t­¬ng ®èi kh¾t khe, thêi gian tr¶ nî nghiªm ngÆt, møc l·i suÊt cao lµ trë ng¹i kh«ng nhá ®èi víi c¸c n­íc nghÌo. Do ®­îc ®¸nh gi¸ lµ møc l·i suÊt t­¬ng ®èi cao còng nh­ sù thËn träng trong kinh doanh ng©n hµng (tÝnh rñi ro ë n­íc ®i vay, cña thô tr­êng thÕ giíi vµ xu h­íng l·i suÊt quèc tÕ), nguån vèn tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng ®­îc sö dông chñ yÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu xuÊt nhËp khÈu vµ th­êng lµ ng¾n h¹n. Mét bé phËn cña nguån vèn nµy cã thÓ ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn. Tû träng cña nã cã thÓ gia t¨ng nÕu triÓn väng t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ lµ l©u dµi, ®Æc
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 14 biÖt lµ t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña n­íc ®i vay lµ s¸ng sña. §èi víi ViÖt Nam, viÖc tiÕp cËn ®èi víi nguån vèn nµy vÉn cßn kh¸ h¹n chÕ. 2.4 Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña t­ nh©n n­íc ngoµi th«ng qua thÞ tr­êng vèn quèc tÕ Víi xu h­íng toµn cÇu ho¸, mèi liªn kÕt ngµy cµng t¨ng cña c¸c thÞ tr­êng vèn quèc gia vµo hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ ®· t¹o nªn vÎ ®a d¹ng vÒ c¸c nguån vèn cho mçi quèc gia vµ lµm t¨ng khèi l­îng vèn l­u chuyÓn trªn ph¹m vi toµn cÇu. Thùc tÕ cho thÊy, mÆc dï trong vßng 30 n¨m qua tÊt c¶ c¸c nguån vèn ®Òu cã sù gia t¨ng vÒ khèi l­îng nh­ng luång vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n cã møc t¨ng nhanh h¬n c¸c luång vèn kh¸c. TÝnh tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70 ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp c¶u c¸c n­íc thuéc nhãm G7 chØ t¨ng 30 lÇn, trong khi ®Çu t­ chøng kho¸n t¨ng kho¶ng 200 lÇn. Riªng trong thËp kû 90, khèi l­îng cæ phiÕu mµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng vèn quèc tÕ ®· t¨ng 6 lÇn, ®¹t kho¶ng 4 tû USD. Ngay t¹i nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, dßng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n còng gia t¨ng m¹nh mÏ. MÆc dï vµo nöa cuèi nh÷ng n¨m 90, cã sù xuÊt hiÖn cña mét sè cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh nh­ng ®Õn cuèi n¨m 1999 khèi l­îng giao dÞch chøng kho¸n t¹i c¸c thÞ tr­êng míi næi vÉn rÊt ®¸ng kÓ. Riªng n¨m 1999, dßng vèn ®Çu t­ d­íi d¹ng cæ phiÕu cña Ch©u ¸ ®· t¨ng gÊp 3 lÇn n¨m 1998, ®¹t 15 tû USD. §èi víi ViÖt Nam, ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng, nh»m muc tiªu C«ng nghiÖp ho¸ vµ HiÖn ®¹i ho¸. Nhµ n­íc rÊt coi träng viÖc huy ®éng mäi nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Trong ®ã, nguån vèn huy déng th«ng qua thÞ tr­êng vèn còng ®­îc ChÝnh phñ quan t©m. C¸c dÒ ¸n ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu c«ng ty ra n­íc ngoµi còng ®· ®­îc x©y dùng vµ xem xÐt. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn rÊt míi mÎ vµ cßn phøc t¹p ®èi víi ViÖt Nam. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, h×nh thøc huy ®éng vèn nµy cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm sau: VÒ ­u ®iÓm:  Cã thÓ huy ®éng vèn víi sè l­îng lín trong thêi gian dµi ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ mµ kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tÝn dông. Bªn cho vay khã sö dông quan hÖ cho vay ®Ó g©y søc Ðp víi n­íc sö dông trong c¸c quan hÖ kh¸c.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 15  T¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam tiÕp cËn víi thÞ tr­êng vèn quèc tÕ. Víi viÖc trùc tiÕp tham gia thÞ tr­êng vèn quèc tÕ, ®©y sÏ lµ c¬ héi t«t ®Ó thóc ®Èy thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ph¸t triÓn trong t­¬ng lai.  Kh¶ n¨ng thanh to¸n cao do cã thÓ mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ tr­êng thø cÊp, chÝnh v× vËy h×nh thøc nµy t­¬ng ®èi hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Lý do nµy cho phÐp ng­êi ph¸t hµnh cã thÓ cã ®­îc møc l·i suÊt ­u ®·i h¬n so víi c¸c h×nh thøc vay nî kh¸c.  §èi víi h×nh thøc huy déng nµy, ng­êi ®i vay cã thÓ t¨ng thªm tÝnh hÊp dÉn b»ng c¸ch ®­a ra mét sè yÕu tè kÝch thÝch nh­: cho phÐp chuyÓn ®æi tr¸i phiÕu thµnh cæ phiÕu hoÆc nÕu mua ®ît nµy sÏ ®­îc ­u tiªn mua trong nh÷ng ®ît ph¸t hµnh sau. Víi nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch nh­ trªn th× cã thÓ khuyÕn khÝch nhiÒu ng­êi mua tr¸i phiÕu h¬n. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã th× h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra thÞ tr­êng vèn quèc tÕ vÉn cßn mét sè trë ng¹i ®èi víi ViÖt Nam. §ã còng lµ nh­îc ®iÓm hay h¹n chÕ cña biÖn ph¸p huy ®éng vèn nµy.  HÖ sè tÝn nhiÖm cña ViÖt Nam rÊt thÊp, thËm chÝ ViÖt Nam ch­a ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ xÕp h¹ng ®é tÝn nhiÖm. ChÝnh v× vËy, nÕu ph¸t hµnh th× tr¸i phiÕu cña ViÖt Nam sÏ ph¶i chÞu l·i suÊt ë møc cao.  ViÖt Nam vÉn cßn qu¸ Ýt kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy. Bªn c¹nh ®ã, so víi mét sè h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c th× thêi gian chuÈn bÞ vÉn cßn t­¬ng ®èi dµi. Bëi vËy ®Ó ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra thÞ tr­êng vèn quèc tÕ, ViÖt Nam ph¶i nghiªn cøu, xem xÐt kü l­ìng, lùa chän cÈn thËn h×nh thøc tr¸i phiÕu ph¸t hµnh, thêi gian ®¸o h¹n, thÞ tr­êng ph¸t hµnh vµ nhµ bao tiªu phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña bªn ViÖt Nam. H¬n n÷a, còng cÇn c©n nh¾c thËn träng gi÷a viÖc huy ®éng vèn qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu víi c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c, nh­ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ vay nî qua hÖ thèng ng©n hµng. Ngoµi ra, bªn c¹nh viÖc x©y dùng dù ¸n cho viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, ViÖt Nam còng cÇn x©y dùng mét kÕ ho¹ch chi tiÕt cho viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 16 PhÇn II thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa qua I. T×nh h×nh huy ®éng nguån vèn trong n­íc 1. TiÕt kiÖm cña ChÝnh phñ  Vèn ®Çu t­ tõ Ng©n s¸ch nhµ n­íc (NSNN): HiÖn nay chñ yÕu tËp trung ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n x©y dung c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, an ning quèc phßng, ®Çu t­ hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, hç trî cho nguån vèn tÝn dông Nhµ n­íc vµ Quü hç trî ®Çu t­ Quèc gia…C¸c dù ¸n ®Çu t­ b»ng nguån vèn NSNN chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n giao th«ng, thuû lîi, trång rõng ®Çu nguån, rõng phßng hé, b¶o tån thiªn nhiªn, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸, x· héi, gi¸o dôc y tÕ, phóc lîi c«ng céng, nghiªn cøu khoa häc, quèc phßng an ninh. Nguån vèn ®Çu t­ tõ NSNN nh×n chung lµ t¨ng dÇn trong c¸c n¨m tiÕp theo nh­ng so víi tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi th× tû träng nµy l¹i gi¶m. NÕu nh­ giai ®o¹n 1991-1995 nguån vèn nµy trong GDP chiÕm kho¶ng 6% th× giai ®o¹n 1996- 1997 ®¹t 6,6%. NÕu so s¸nh nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ NSNN trong tæng sè vèn ®Çu t­ toµn x· héi th× tû träng nµy ®¹t 23,6% trong thêi kú 1991-1995 (vèn NSNN lµ 54.830 tû ®ång) vµ ®¹t 21,9% trong thêi kú 1996-2000 (87.360 tû ®ång), gi¶m so víi thêi kú 1986-1990, do trong c¬ cÊu tæng nguån vèn ®Çu t­ toµn x· héi xuÊt hiÖn l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t­¬ng ®èi lín. Nh­ vËy, tû träng b×nh qu©n cña nguån vèn NSNN so víi tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi trong thêi kú 1991-2000 ®¹t 22,5% (vèn NSNN trong thêi kú nµy ®¹t 142.194 tû ®ång). Trong 2 n¨m 1996- 1997 tû träng nguån vèn nµy cã xu h­íng t¨ng nh­ng ®Õn n¨m 1998, do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh-tiÒn tÖ, kh¶ n¨ng thùc hiÖn t­¬ng ®èi thÊp. §Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ NSNN CÝnh phñ ®· ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Çu t­ ph¸t triÓn. Tr¸i phiÕu ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ChÝnh phñ gãp phÇn huy ®éng c¸c nguån lùc nhµn rçi trong x· héi cho ®Çu t­. MÆt kh¸c, nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn nµy sÏ gãp phÇn lµm s«i ®éng l¹i qu¸ tr×nh ®Çu t­, t¨ng “cÇu”, t¹o c¬ héi ®Çu t­ míi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, kh¾c phôc t×nh tr¹ng suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a, nguån vèn nµy gãp phÇn gi¶i quyÕt, kh¾c phôc phÇn nµo hËu qu¶
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 17 chÝnh s¸ch ®Çu t­ trong nh÷ng n¨m qua (®Çu t­ dµn tr¶i, trµn lan, hiÖu qu¶ thÊp, c¸c c«ng tr×nh dë dang nhiÒu…). Tû lÖ ®éng viªn GDP vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc t¨ng trung b×nh 13,1% GDP trong thêi kú 1986-1990 lªn 20,5% GDP thêi kú 1991-1995 vµ hiÖn nay kho¶ng 22% GDP. Thu ng©n s¸ch nhµ n­íc cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc, nguån thu trong n­íc t¨ng nhanh vµ chiÕm phÇn chÝnh trong tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc. Cô thÓ lµ n¨m 1991 thu trong n­íc chiÕm 76,7% thu ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Õ 1998 chiÕm 97,2%. Nh­ vËy n¨m 1991 thu ng©n s¸ch nhµ n­íc 13,5% GDP th× n¨m 1998 b»ng 20% GDP. Chi ng©n s¸ch c¶ n¨m 1998 gi¶m cßn 21,5% thÊp h¬n n¨m 1997. Do ®ã, viÖc ®iÒu hµnh ng©n s¸ch cña nhµ n­íc ta chñ ®éng h¬n kh«ng nh÷ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu chi th­êng xuyªn, mµ cßn ®Ó dµnh mét tû lÖ ®¸ng kÓ cho chi ®Çu t­ oh¸t triÓn. Tû lÖ chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn t¨ng lªn tõ møc 2,3% GDP n¨m 1991 lªn møc 6,1% GDP n¨m 1996 (nÕu kÓ c¶ møc khÊu hao c¬ b¶n lµ 7,9% GDP). Trong ®iÒu kiÖn nguån vèn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc dµnh cho ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cßn h¹n chÕ vµ ph¶i tËp trung cho c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm phôc vô CNH-H§H ®Êt n­íc, song ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp n«ng th«n vÉn ngµy cµng t¨ng. Sè vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc dµnh cho n«ng nghiÖp (më réng) n¨m 1996 ®¹t 3.043 tû ®ång chiÕm 10% tæng vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. N¨m 1997 ®¹t 11,3% vµ n¨m 1998 kho¶ng 18.000 tû ®ång, b»ng 15,3%. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ NSNN tham gia trùc tiÕp ®ång thêi hç trî vèn, lµm “måi” ®Ó thu hót c¸c nguån vèn kh¸c ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc gia t¨ng nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ NSNN, thùc hiÖn th©m hôt ng©n s¸ch kh«ng v­ît chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kh¼ng ®Þnh xu h­íng tiÕt kiÖm trong c¸c chi tiªu tõ NSNN. §©y sÏ vÉn lµ nguån vèn ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng kinh tÕ – x· héi c¶u ®Êt n­íc. Do vËy, më réng th¸i qu¸ nguån vèn ®Çu t­ nµy sÏ h¹n chÕ vµ lµm thui chét c¸c kh¶ n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. MÆt kh¸c, nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ NSNN th­êng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp t­¬ng ®èi thÊp, th­êng Ýt n¨ng ®éng nªnviÖc sö dung nguån vèn nµy cÇn ph¶i ®­îc c©n nh¾c kü l­ìng, theo quan ®iÓm chØ ®Çu t­ vµo nh÷ng c«ng tr×nh, dù ¸n, lÜnh vùc quan träng cã ý nghÜa quèc gia, quèc tÕ, mang tÝnh ®Þnhh­íng cho toµn bé nÒn kinh tÕ, mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng ®ñ n¨ng lùc ®Çu t­, hoÆc ®Çu t­ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp cao.  Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc: Giai ®o¹n 1991-1995, nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc lµ 14.279 tû ®ång míi chiÕm 6,13% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi th× giai ®o¹n 1996-2000 ®· lµ 62.210 tû ®ång
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 18 chiÕm 15,57% vµ riªng n¨m 2000, nguån vèn nµy ®· ®¹t ®Õn 19,92% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Trong 5 n¨m 1991-1995 vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn kh«ng t¨ng ®¸ng kÓ, dao ®éng trong gi¸ trÞ trung b×nh 2.854 tû ®ång. Tuy nhiªn, chuyÓn sang giai ®o¹n 1996-2000 vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn nhµ n­íc ®· cã b­íc t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ, n¨m 1996 lµ 7.640 tû ®ång vµ ®Õn n¨m 2000 con sè nµy ®· lµ 17.620 tû ®ång. Vèn trung b×nh giai ®o¹n 1996-2000 lµ 12.442 tû ®ång, t¨ng ®Õn 4,4 lÇn so víi thêi kú 1991-1996. Cho ®Õn nay, nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp trªn 60% tæng vèn ®Çu t­ (gÇn 55% sè dù ¸n) ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ vµ c¬ cÊu kinh tÕ.  Vèn ®Çu t­ tõ Doanh nghiÖp nhµ n­íc (DNNN): HiÖn nay ë n­íc ta cã kho¶ng 35.000 doanh nghiÖp ho¹t ®éng, trong ®ã cã kho¶ng 5.740 DNNN, xÐt vÒ mÆt sè l­îng chØ chiÕm kho¶ng 17%, nh­ng hµng n¨m ®ãng gãp tõ 40-46% GDP. C¸c DNNN n¾m gi÷ hÇu hÕt c¸c nguån lùc c¬ b¶n trong x· héi: 86,6% tæng vèn, 85% tµi s¶n cè ®Þnh, 100% má, 80% rõng, 90% lao ®éng ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng vµ ®­îc nhËn hÇu hÕt c¸c ­u ®·i c¶u nhµ n­íc so víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Song hiÖu qu¶ kinh doanh ®¹t thÊp, nªn møc tiÕt kiÖm cña DNNN cßn h¹n chÕ. ThÓ hiÖn: c¸c chØ sè hiÖu qu¶ cña khu vùc DNNN cã chiÒu h­íng ngµy cµng gi¶m. tû suÊt lîi nhuËn/vèn gi¶m tõ 14,5% n¨m 1996 xuèng 10,8% n¨m 1997; tû suÊt lîi nhuËn/doanh thu gi¶m tõ 6,9% xuèng 4,8% n¨m 1997. §Æc biÖt n¨m 1998, khu vùc c«ng nghiÖp nhµ n­íc chiÕm 47,4% vèn, 28,5% lao ®éng vµ s¶n xuÊt ra 48% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh, nh­ng chØ gãp 40,7% thu ng©n s¸ch trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. Vèn ®Çu t­ tõ DNNN cã xu h­íng t¨ng dÇn c¶ vÒ tû träng so víi tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi còng nh­ quy m«. L­îng vèn b×nh qu©n thêi kú 1991-1995 lµ 5.064 tû ®ång chiÕm 10,89% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi, gi¸ trÞ nµy thêi kú 1996- 2000 lµ 12.906 tû ®ång chiÕm 16,15% tæng vèn toµn x· héi. Trong giai ®o¹n 1991- 1995, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 11,7% gÊp 1,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ. Tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y (2001), tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc chËm l¹i nh­ng vÉn chiÕm tû träng lín trong GDP cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, ®Õn n¨m 2003 nguån vèn nµy ®ang cã xu h­íng gia t¨ng l¹i. Nguån vèn nµy bao gåm khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i, mét phÇn lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó tÝch luü. ViÖc qu¶n lý nguån vèn nµy sÏ dÇn ®­îc më réng vµ Ýt nhÊt lµ trong viÖc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ®æi míi c¸c thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, ®Çu t­ chiÒu s©u. ViÖc ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n trong c¸c doanh
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 19 nghiÖp ®Ó trÝch khÊu hao c¬ b¶n ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c tµi s¶n khÊu hao ®óng, trong khu«n khæ “khung” ®· ®­îc Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh. Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n ph¶i ®­îc qu¶n lý thèng nhÊt theo h­íng ®¶m b¶o khÊu hao nhanh, ®¶m b¶o khÊu hao ®ñ nguån vèn ®Ó t¸i ®Çu t­ khi tµi s¶n ®· ®­îc khÊu hao hÕt. ViÖc ph©n phèi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ph¶i trªn c¬ së nguyªn t¾c b¶o toµn vèn, tr¸nh hiÖn t­îng “l·i gi¶ khÊu lç thËt”, ¨n vµo vèn vµ cuèi cïng, nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n kh«ng ®ñ ®Ó t¸i ®Çu t­ gi¶n ®¬n, phôc chÕ tµi s¶n ban ®Çu. CÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch qu¸ tr×nh t¸i ®Çu t­ tõ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸, c¬ cÊu l¹i DNNN sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp huy ®éng ®­îc nguån vèn nhµn rçi, hoÆc ®ang sö dông kÐm hiÖu qu¶ trong x· héi. Nhµ n­íc chØ nªn gi÷ l¹i nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc quan träng, then chèt, quyÕt ®Þnh, cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2. TiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn trong c¶ n­íc cã b­íc ph¸t triÓn kh¸. Nhê cã quy m« lín, s¶n xuÊt æn ®Þnh nªn vÉn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng 9-10%/n¨m. Do ®ã, ®· cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá trong viÖc huy ®éng c¸c kho¶n tiÕt kiÖm tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Khèi tiÓu thñ c«ng nghiÖp, hîp t¸c x· t¨ng tõ 5-6%; c¸c tiÓu chñ, hé c¸ thÓ chiÕm tû träng h¬n 70%, t¨ng 4- 5%/n¨m trong 2 n¨m 1997 vµ 1998. Chóng ta cã trªn 3 v¹n doanh nghiÖp ngoµi Nhµ n­íc (bao gåm doanh nghiÖp t­ nh©n, doanh nghiÖp cæ phÇn, HTX, c«ng ty TNHH, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) vµ kho¶ng 1,5 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ phi n«ng nghiÖp. Vèn cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh th­êng nhá, tõ 10.000 USD ®Õn 100.000 USD, sè doanh nghiÖp cã vèn trªn 1 triÖu USD rÊt Ýt. Vèn cña hé kinh doanh c¸ thÓ tõ vµi ngµn USD ®Õn trªn d­íi 50.000 USD. Sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ hé kinh doanh c¸ thÓ cã vèn lín chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín nhu Tp. Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chñ yÕu ho¹t ®éng ë tr×nh ®é c¬ khÝ vµ b¸n c¬ khÝ víi phÇn lín m¸y mãc cã thêi gian sö dông tõ 10 ®Õn 20 n¨m. Nh­ vËy, nhu cÇu ®æi míi trang thiÕt bÞ tiÕn lªn b¸n tù ®éng vµ tù ®éng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ rÊt lín, trong 3 ®Õn 5 n¨m tíi ®ßi hái mét l­îng vèn ®Çu t­ ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt khi chóng ta ph¶i nhanh chãng c¶i thiÖn vµ t¨ng søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn tr­íc nh÷ng th¸ch thøc cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. LuËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc tõ 1/1/2000 ®· tiÕp thªm ®éng lùc cho khu vùc t­ nh©n ph¸t
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1642 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2