Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn 9 năm 2017-2018 có đáp án - Sở GD&ĐT Quảng Bình

SỞ GD&ĐT QUẢNG BÌNH<br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> Họ tên HS:<br /> <br /> KÌ THI CHỌN HSG TỈNH NĂM HỌC 2017-2018<br /> KHÓA NGÀY: 22-03-2018<br /> Môn: Ngữ văn lớp 9 THCS<br /> <br /> Số báo danh:<br /> <br /> Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)<br /> <br /> Câu 1: (4.0 điểm)<br /> Con ong làm mật yêu hoa<br /> Con cá bơi yêu nước, con chim ca, yêu trời.<br /> Con người muốn sống, con ơi<br /> Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.<br /> Một ngôi sao, chẳng sáng đêm<br /> Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.<br /> Một người - đâu phải nhân gian?<br /> Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!<br /> (Tiếng ru – Tố Hữu)<br /> Những câu thơ trên gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về lẽ sống của con người trong<br /> xã hội hiện nay?<br /> Câu 2: (6.0 điểm)<br /> Từ quan niệm của Chế Lan Viên về chất muối trong mỗi vần thơ:<br /> Cái kết tinh của một vần thơ và muối bể.<br /> Muối lắng ở ô nề và thơ đọng ở bề sâu.<br /> (Đối thoại mới – Chế Lan Viên)<br /> Anh /chị hãy tìm chất muối trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải.<br /> (Ngữ văn 9 – tập 2)<br /> <br /> ------------------------------- Hết-----------------------------<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM HSG NGỮ VĂN 9<br /> NĂM HỌC 2017 - 2018<br /> A. HƯỚNG DẪN CHUNG<br /> <br /> - Trên cơ sở các mức điểm đã định, giám khảo căn cứ vào nội dung triển khai và kĩ<br /> năng diễn đạt của học sinh để cho điểm tối đa hoặc thấp hơn.<br /> - Khuyến khích những bài viết thể hiện sự sáng tạo mà hợp lý trong cảm nhận và lập<br /> luận.<br /> - Có thể cho điểm toàn bài như sau: 0; 0.25; 0.5; 0.75.....đến tối đa là 10.<br /> B. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ<br /> CÂU 1: ( 4.0 điểm)<br /> <br /> Nội dung yêu cầu<br /> I. Yêu cầu về kĩ năng<br /> - Biết cách làm bài nghị luận xã hội, bố cục và cách trình bày hợp lí.<br /> - Hệ thống ý (luận điểm) rõ ràng và được triển khai tốt.<br /> - Diễn đạt suôn sẻ, mắc ít lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.<br /> II. Yêu cầu về nội dung<br /> Học sinh có thể có những suy nghĩ và cách trình bày khác nhau, nhưng về<br /> cơ bản cần hướng đến những nội dung chủ yếu sau:<br /> 1. Hiểu khái quát đoạn thơ:<br /> - Nội dung của đoạn thơ thể hiện mối quan hệ giữa sự vật với môi trường<br /> sống (con ong, con cá, con chim với hoa, nước, bầu trời) từ đó khẳng định<br /> mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng (một người - đâu phải nhân gian),<br /> khẳng định lẽ sống đẹp của con người: yêu thương, hòa nhập, gắn bó, sẻ chia<br /> (yêu, sống).<br /> - Đoạn thơ đặt ra vấn đề có ý nghĩa sâu sắc liên quan đến nhận thức và hành<br /> động của con người.<br /> 2. Từ đoạn thơ, suy nghĩ về lẽ sống của con người trong xã hội hiện nay:<br /> Đoạn thơ là những triết lí nhẹ nhàng mà thấm thía về lẽ sống đẹp trong cuộc<br /> sống được nhà thơ Tố Hữu gửi đến bạn đọc.<br /> - Lẽ sống đẹp là:<br /> + Biết sống yêu thương.<br /> + Biết tự nguyện sống gắn bó với cộng đồng, sống vì những điều lớn lao<br /> của đất nước và xã hội.<br /> + Biết phê phán lối sống thờ ơ, vô cảm, ích kỉ của một số người trong xã<br /> hội hiện nay.<br /> 3. Bài học nhận thức:<br /> - Làm người, cần biết sống yêu thương và sẵn sàng dâng hiến, mỗi cá nhân<br /> phải có sự gắn kết khăng khít với cộng đồng.<br /> - Biết đấu tranh chống lại lối sống cá nhân, ích kỉ để xã hội tốt đẹp và nhân ái<br /> hơn.<br /> *Lưu ý: Quá trình triển khai HS biết lấy dẫn chứng phù hợp để làm sáng tỏ<br /> vấn đề.<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> 0.75<br /> <br /> 0.25<br /> <br /> 0.25<br /> <br /> 0.5<br /> 0.75<br /> 0.5<br /> <br /> 0.5<br /> 0.5<br /> <br /> CÂU 2: ( 6.0 điểm)<br /> <br /> Nội dung yêu cầu<br /> I. Yêu cầu về kĩ năng<br /> - Biết cách làm bài nghị luận văn học, bố cục và cách trình bày hợp lí.<br /> - Không phân tích bài thơ một cách đơn thuần, phải biết hướng đến chất<br /> muối trong bài thơ. Hệ thống ý (luận điểm) rõ ràng và được triển khai tốt.<br /> - Diễn đạt suôn sẻ, mắc ít lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.<br /> II. Yêu cầu về nội dung<br /> Học sinh có thể có những suy nghĩ và cách trình bày khác nhau, nhưng về<br /> cơ bản cần hướng đến những nội dung chủ yếu sau:<br /> 1. Giải thích được:<br /> - Chất muối bể: được hình thành từ sự lắng đọng, chắt lọc, kết tinh…<br /> những gì tinh túy nhất từ đại dương bao la.<br /> - Chất muối thơ: được sáng tạo bởi trí tuệ, tài năng và chiều sâu tâm hồn<br /> của nhà thơ.<br /> - Chất muối thơ thể hiện ở các phương diện như: nội dung tư tưởng và hình<br /> thức nghệ thuật của tác phẩm.<br /> - Câu thơ thể hiện quan niệm của Chế Lan Viên về quá trình sáng tạo nghệ<br /> thuật: Để có được những bài thơ hay, những vần thơ giá trị, tác giả phải trải<br /> qua quá trình nghiền ngẫm hiện thực, ấp ủ ý tưởng, nung nấu sáng tạo từ<br /> vốn sống để tạo nên chất thơ tinh túy cho tác phẩm.<br /> 2. Chứng minh qua bài thơ Mùa xuân nho nhỏ<br /> Qua bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, chất muối được biểu hiện ở những<br /> phương diện sau:<br /> + Về nghệ thuật: Chất muối thơ thể hiện ở một số sáng tạo trong hình thức<br /> nghệ thuật của bài thơ.<br /> - Thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca, đặc biệt là dân ca miền Trung, có<br /> âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết tạo nên chất giọng riêng cho bài thơ.<br /> - Hình ảnh thơ: giản dị, gần gũi, vừa cụ thể vừa mang tính biểu tượng.<br /> - Ngôn từ: tự nhiên, tinh tế, giàu ý vị. Đặc biệt là những thán từ đậm chất<br /> Huế.<br /> - Giọng điệu: giàu cảm xúc, nhiều cung bậc, phù hợp với tâm trạng (vui,<br /> say sưa ở đoạn đầu; trầm lắng, trang nghiêm mà tha thiết ở đoạn bộc bạch<br /> tâm niệm; sôi nổi, nhiệt tình ở đoạn cuối.)<br /> - Cách sáng tạo trong sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ…khiến bài<br /> thơ có sức hấp dẫn, thú vị riêng.<br /> [HS chọn lọc và phân tích được một số dẫn chứng tiêu biểu]<br /> -> Bài thơ nói đến vấn đề lẽ sống, khát vọng sống của con người nhưng<br /> không khô khan, giáo huấn bởi tất cả ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu đều<br /> rất chân thành, khiêm nhường, tha thiết.<br /> + Về nội dung: HS tập trung làm sáng rõ các ý sau:<br /> - Chất muối thơ kết tinh trong tình yêu tha thiết cảnh sắc quê hương.<br /> [Tập trung phân tích từ ngữ, hình ảnh làm nổi bật vẻ đẹp của mùa xuân<br /> thiên nhiên xứ Huế: bức tranh xuân tươi tắn, thơ mộng, mang đậm phong<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> 0.25<br /> 0.25<br /> 0.25<br /> 0.25<br /> <br /> 0.25<br /> 0.25<br /> 0.25<br /> 0.25<br /> <br /> 0.25<br /> <br /> 0.5<br /> <br /> 0.75<br /> <br /> vị đất kinh thành. (phần đầu bài thơ)]<br /> - Chất muối thơ kết tinh trong cảm xúc tự hào về sức sống dân tộc.<br /> [Chọn và phân tích được những hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ nhằm ca<br /> ngợi những con người cụ thể làm nên lịch sử, làm nên mùa xuân đất nước,<br /> ca ngợi sức sống kiên cường, bền bỉ của dân tộc...(phần thứ hai của bài<br /> thơ)]<br /> - Chất muối thơ kết tinh trong ước nguyện được cống hiến cho đất nước<br /> những gì đẹp nhất của cuộc đời mình.<br /> [Tập trung phân tích một số hình ảnh, từ ngữ (mùa xuân nho nhỏ, lặng lẽ<br /> dâng,…), biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ …để thể hiện quan niệm<br /> sống đẹp, đầy trách nhiệm của một tấm lòng khao khát được dâng hiến,<br /> được sống có ích cho đời. (phần cuối của bài thơ)]<br /> -> Mùa xuân nho nhỏ không chỉ là một cách sống mà còn là một quan niệm<br /> sống thể hiện triết lí nhân sinh sâu sắc. Đặt trong hoàn cảnh sống của nhà<br /> thơ (được sáng tác trước khi mất không lâu) ta càng yêu quý, trân trọng<br /> hơn thái độ sống này của nhà thơ. Đây chính là thứ muối thơ của tác phẩm.<br /> Thứ muối được kết tinh từ một tinh thần lạc quan, một tâm hồn trong sáng<br /> và một tình yêu đất nước vô cùng thiết tha và sâu sắc.<br /> - Khẳng định: chất muối thơ làm nên giá trị, sức sống của tác phẩm, mang<br /> lại cho bạn đọc nhiều bài học quý giá.<br /> *Lưu ý: Giám khảo linh động khi chấm, đặc biệt với những bài viết sáng tạo.<br /> .<br /> <br /> 0.75<br /> <br /> 0.75<br /> <br /> 0.75<br /> <br /> 0.25<br /> <br />