zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y học thường thức

Dinh dưỡng với sự lão hóa

Chia sẻ: Tu Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Báo xấu

136
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lão hóa da là quá trình xảy ra thường xuyên, liên tục và không tránh được. Lão hóa da xảy ra là do tác động từ các nguyên nhân bên trong lẫn bên ngoài. Các nguyên nhân bên trong đó là các yếu tố di truyền, hormon và thời gian. Trong khi đó, các yếu tố bên ngoài như phong cách sống, môi trường ảnh hưởng rất lớn (khoảng 80 – 90%) đến quá trình lão hóa da của chúng ta. Sự lão hóa từ bên trong: Do di truyền : Đây là sự lão hóa sinh học, tự nhiên và không...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dinh dưỡng với sự lão hóa

DINH DÖÔÕNG VÔÙI SÖÏ LAÕO HOÙA T heo S. Day Olshansky, Trung taâm Laõo khoa cuûa Ñaïi hoïc Chicago thì “moïi söï vaät ñeàu tan raõ daàn theo thôøi gian, cho neân laõo hoùa laø dieãn bieán khoâng theå ñaûo ngöôïc ñöôïc. Ñaây laø söï tích luõy cuûa quaù trình thoaùi hoùa dieãn ra ngay trong caáu truùc caên baûn cuûa caùc phaàn töû taïo thaønh cô theå. Thoaùi hoùa laø saûn phaåm cuûa söï taêng tröôûng, xaûy ra ôû ngöôøi giaø cuõng nhö ngöôøi treû.” Nhöng ngöôøi treû coù theå deã daøng taùi taïo cuõng nhö giôùi haïn söï thoaùi hoùa ôû möùc toái thieåu, coøn ngöôøi giaø thì söï thoaùi hoùa ñaõ ñi ñeán gaàn giôùi haïn cuoái cuøng cuûa noù, neân vaán ñeà trôû neân nghieâm troïng hôn nhieàu. Tuoåi giaø thöôøng ñöa tôùi söï suy yeáu cuûa cô theå. Maø con ngöôøi thì khoâng nhöõng “khoâng muoán giaø” maø cuõng “khoâng muoán yeáu”. Neân töø xa xöa ñaõ coù raát nhieàu coá gaéng tìm toøi, nghieân cöùu khoa hoïc nhaèm chinh phuïc hoaëc trì hoaõn söï laõo hoùa. Maø muoán chinh phuïc, trì hoaõn moät trôû ngaïi, beänh taät naøo ñoù thì ñieàu taát yeáu laø phaûi bieát roõ caên beänh ñoù ra sao, dieãn tieán nhö theá naøo, nguyeân nhaân naèm ôû ñaâu. Veà söï laõo hoùa thì cuõng ñaõ coù nhieàu lyù thuyeát ñöa ra ñeå giaûi thích lyù do, nhöng döôøng nhö chöa thuyeát naøo ñöôïc ña soá caùc nhaø nghieân cöùu ñoàng yù. Cho neân, söï chinh phuïc tuoåi giaø cuõng chæ laø nhöõng doø daãm, öôùc mong coù keát quaû. 170
Dinh döôõng vaø ñieàu trò Aging Medicine cuõng tuyeân boá raát laïc quan raèng “moät xaõ hoäi khoâng tuoåi taùc ñaõ thöïc söï baét ñaàu vôùi HGH”. Moät soá nhaø khoa hoïc gia tin raèng trong moät töông lai khoâng xa, tuoåi thoï trung bình cuûa con ngöôøi seõ taêng tôùi 100 tuoåi hoaëc nhieàu hôn nöõa. Nhöng trong thöïc teá ñôøi soáng hieän nay, ña soá trong chuùng ta coù theå choáng laïi tieán trình laõo hoùa ñeán möùc naøo vaø baèng caùch naøo? Döôùi ñaây xin trình baøy moät soá vaán ñeà xem nhö ñaùp aùn cho caâu hoûi ñoù. Haï nhieät ñoä cô theå Quan saùt cho thaáy con thaèn laèn ôû vuøng New England laïnh leõo soáng laâu hôn ñoàng loaïi ôû Florida vôùi khí haäu oân hoøa, vaø moät vaøi loaïi caù soáng trong hoà nöôùc laïnh coù tuoåi thoï cao hôn soáng trong vuøng nöôùc aám. Töø caùc nhaän xeùt naøy, nhieàu nhaø khoa hoïc gia ñaõ thöû nghieäm keùo daøi tuoåi thoï cuûa suùc vaät baèng caùch haï nhieät ñoä cô theå xuoáng töø 3 ñeán 5 ñoä. Keát quaû ban ñaàu khaù höùa heïn, vaø hoï ñang tieáp tuïc nghieân cöùu ôû ñoäng vaät coù xöông soáng. Nhieàu ñoäng vaät hoang daõ ñi vaøo giaác nguû suoát muøa ñoâng (hibernation) vaø khi thöùc daäy chuùng raát khoûe maïnh. Ngaên chaën phaûn öùng goác töï do Moïi teá baøo ñeàu caàn ñeán oxygen ñeå chuyeån hoùa chaát dinh döôõng thaønh naêng löôïng. Ñoù laø phaûn öùng oxy hoùa. Phaûn öùng naøy taïo ra caùc phaân töû coù soá leû ñieän töû goïi laø goác töï do. Goác töï do coù coâng duïng cho cô theå, ñoàng thôøi cuõng gaây ra toån thöông cho maøng teá baøo, chaát ñaïm vaø nhaân DNA. Caùc goác naøy ñöôïc nhaø hoùa hoïc Denham Harman coi nhö laø nguyeân nhaân 172
Dinh döôõng vaø ñieàu trò khaû naêng keùo daøi tuoåi thoï cuûa caùc thuoác naøy vaø ngaàn ngaïi chöa muoán söû duïng keâ ñôn cho ngöôøi giaø muoán soáng laâu. Hoï chôø keát quaû nghieân cöùu cuûa khoa hoïc chính xaùc hôn laø “tin ñoàn”. Söû duïng hormon Vôùi tuoåi giaø, moät soá hormon trong cô theå giaûm xuoáng, con ngöôøi cuõng yeáu ñi. Chaúng haïn nhö testosteron, hormon taêng tröôûng HCG, hormon tuyeán thöôïng thaän DHEA. Döïa vaøo ñieàu ñoù, nhieàu ngöôøi tin raèng vieäc boå sung caùc hormon noùi treân coù theå giuùp con ngöôøi treû laïi, soáng laâu hôn. Nhöng vieäc boå sung caùc hormon cuõng gaây ra taùc duïng khoâng toát cho cô theå, neân khi duøng cuõng caàn deø daët, caàn tham khaûo yù kieán baùc só ñieàu trò. Ngoaøi ra moãi laàn tieâm HCG cuõng toán khaù nhieàu tieàn vaø khoâng phaûi chæ tieâm moät laàn. Giaûm naêng löôïng tieâu thuï Nghieân cöùu tieát giaûm naêng löôïng ôû loaøi khæ do Vieän Laõo khoa Hoa Kyø thöïc hieän cho thaáy: nhoùm khæ giaûm tieâu thuï 30% toång soá naêng löôïng ñeàu nheï hôn, nhoû con hôn nhoùm khæ aên uoáng bình thöôøng, nhöng chuùng döôøng nhö ít bò caùc beänh veà tim cuõng nhö ung thö. Nghieân cöùu ñang ñöôïc tieáp tuïc ñeå kieåm chöùng xem söï tieát giaûm naêng löôïng coù laøm con ngöôøi khoûe maïnh hôn vaø soáng laâu hôn hay khoâng. 174
Dinh döôõng vaø ñieàu trò Ñôøi soáng tinh thaàn Benjamin Franklin ñaõ noùi: “Keep up your spirits, that will keep up your body.” (Haõy giöõ vöõng tinh thaàn, ñieàu ñoù seõ giuùp duy trì cô theå khoûe maïnh.) Trong Cung Oaùn Ngaâm Khuùc coù caâu raèng: Gieát nhau chaúng caùi dao caàu, Gieát nhau baèng caùi u saàu, ñoäc chöa. Khoa hoïc cho thaáy, khi ta töùc giaän thì löôïng adrenalin trong maùu leân cao, huyeát aùp taêng. Lieân tuïc nhö vaäy thì traùi tim seõ mau suy yeáu, söùc khoûe suùt giaûm, tuoåi thoï do ñoù ngaén laïi. Cho neân “giöõ vöõng tinh thaàn” laø ñieàu caàn laøm. Moät thaùi ñoä soáng tích cöïc, laïc quan coäng vôùi khoâng beänh taät coù taùc duïng toát treân caùc chöùc naêng taâm thaàn vaø theå xaùc. Vaø “laïc quan, tröôøng thoï; bi quan, meänh yeåu” laø vaäy. Moät vò hoaøng ñeá hoûi laõo sö Chi Po veà bí quyeát soáng laâu, Chi Po ñaùp: “Con ñöôøng ñi ñeán baùch nieân tröôøng thoï laø phoái hôïp neáp soáng tinh thaàn vaø theå xaùc.” Ñöùc tin Nieàm tin toân giaùo cuõng coù aûnh höôûng tôùi söï soáng laâu. Keát quaû caùc nghieân cöùu cuûa Jeffrey S. Levin vaø Harold Y. Vanderpool cho thaáy coù nhöõng aûnh höôûng toát cuûa ñöùc tin vaø söï tham gia caùc nghi leã toân giaùo ñoái vôùi nhieàu beänh taät nhö beänh tim, huyeát aùp cao, tai bieán maïch maùu naõo, ung thö... vaø tình traïng söùc khoûe toaøn dieän. Nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû D. A. Mathews, D. B. Larson vaø C. P. Barry cho hay yeáu toá tinh thaàn vaø toân giaùo laøm 176
Dinh döôõng vaø ñieàu trò Vôùi vaän ñoäng cô theå, ta coù theå laáy laïi moät phaàn sinh löïc ñaõ maát cuõng nhö loaïi boû khaû naêng theå xaùc tieâu hao do söï ít vaän ñoäng chöù khoâng phaûi do söï laõo hoùa. Nhieàu söï kieän thöôøng bò gaùn cho söï laõo hoùa, nhöng thöïc ra laïi laø do thieáu vaän ñoäng. Thí duï moät caùnh tay gaõy boù boät moät thôøi gian, baøn tay teo nhoû, yeáu, nom nhö giaø ñi, nhöng thöïc ra khoâng phaûi do laõo hoùa maø laø do khoâng vaän ñoäng. Söï khoâng vaän ñoäng laøm cô thòt vaø da meàm xeä, xöông yeáu, heä thoáng mieãn dòch suy yeáu... taát caû ñeàu goùp phaàn ñaåy nhanh tieán trình laõo hoùa. Dinh döôõng vôùi söï laõo hoùa Dinh döôõng ñuùng hoaëc sai coù aûnh höôûng raát lôùn tôùi toaøn boä cô theå con ngöôøi, töø tinh thaàn tôùi theå chaát, töø chöùc naêng caùc cô quan noäi taïi cuõng nhö ngoaïi vi. Haõy so saùnh moät ngöôøi thieáu dinh döôõng vôùi moät ngöôøi aên uoáng ñaày ñuû. Moät beân thì hoàng haøo, ñaày sinh löïc, yeâu ñôøi. Beân kia thì oám yeáu, gaày coøm, chaäm chaïp. Thieáu dinh döôõng kinh nieân thì laøm sao coù naêng löôïng ñeå soáng laâu, chaúng khaùc chi ngoïn ñeøn caïn daàu, taét luïi daàn daàn. Cho neân bieát aên ñeå maø soáng laâu laø caû moät ngheä thuaät. Caùc cuï ta vaãn noùi “Beänh tuøng khaåu nhaäp”. Beänh gaây ra do nhöõng thöïc phaåm maø ta ñöa vaøo mieäng, nhöõng thöïc phaåm quaù nhieàu hoaëc quaù ít töø soá löôïng tôùi phaåm chaát. Vaäy thì aên nhö theá naøo ñeå vöøa khoûe maïnh, vöøa soáng laâu? Khi aên, khoâng phaûi chæ ñeå no buïng cho hoâm nay, tuaàn naøy maø caàn nhôù laø aên cho mai sau, cho söùc khoûe cuûa nhöõng naêm saép tôùi. 178
Dinh döôõng vaø ñieàu trò coù theå trong ngaøy, trong tuaàn. Caùc chuyeân gia dinh döôõng vaãn khuyeân neân theo tyû leä 30% beùo, 15–20% ñaïm, 45–50% carbohydrat. 3. Ña daïng Ñöøng ñeå sôû thích chi phoái hoaøn toaøn vieäc choïn löïa moùn aên, maø caàn phaûi löu yù ñeán vieäc aên nhieàu moùn khaùc nhau. Moãi moät thöïc phaåm coù chaát dinh döôõng vôùi coâng duïng rieâng maø nhöõng moùn khaùc khoâng coù vaø khoâng thay theá ñöôïc. Boû queân moät chaát dinh döôõng naøo ñoù quaù laâu seõ ñöa tôùi thieáu dinh döôõng. Sau ñaây laø moät soá höôùng daãn veà vieäc söû duïng caùc chaát dinh döôõng: a. Chaát ñaïm Ñaïm goàm coù nhieàu acid amin, trong ñoù coù moät soá cô theå khoâng töï toång hôïp ñöôïc vaø phaûi do thöïc phaåm cung caáp. Ñaïm ñoäng vaät coù haàu heát caùc acid amin, ñaïm thöïc vaät coù theå thieáu moät vaøi loaïi, nhöng khi aên nhieàu rau traùi khaùc nhau ta seõ ñöôïc boå sung ñaày ñuû. Khi söû duïng ñaïm ñoäng vaät, chuùng ta cuõng caàn löu yù: – Thòt boø, lôïn, cöøu thöôøng keøm theo nhieàu chaát beùo. – Thòt gaø, gaø taây ít beùo hôn neáu boû da; aên caù toát hôn nöõa, toâm hôi nhieàu cholesterol; – Söõa, tröùng, pho maùt loaïi ít beùo thì toát hôn; – Söõa chua giaûm cholesterol. – Haïn cheá caùc moùn chieân raùn. Haáp, nöôùng boû loø toát hôn. 180
Dinh döôõng vaø ñieàu trò cung caáp quaù nhieàu, naêng löôïng thöøa seõ chuyeån thaønh ra môõ beùo, daãn ñeán beùo phì. Tieâu thuï nhieàu ñöôøng cuõng deã gaây saâu raêng, laøm taêng nguy cô maéc beänh tieåu ñöôøng khi tuoåi leân cao, laøm taêng cholesterol vaø beänh tim maïch. e. Muoái aên Muoái aên (NaCl) laø thaønh phaàn quen thuoäc vaø khoâng theå thieáu trong haàu heát caùc böõa aên. Nhöng aên nhieàu muoái quaù coù theå bò huyeát aùp cao. Thöôøng thì chuùng ta aên nhieàu hôn nhu caàu caàn thieát cuûa cô theå chæ ñeå thoûa maõn khaåu vò, vaø nhö vaäy laø buoäc thaän phaûi hoaït ñoäng nhieàu hôn ñeå baøi tieát löôïng muoái thöøa. Khi ñieàu naøy thöôøng xuyeân xaûy ra, thaän seõ suy yeáu, hö hao. g. Vitamin vaø khoaùng chaát Vitamin vaø khoaùng chaát raát caàn thieát cho cô theå, nhöng ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø vieäc uoáng boå sung caùc chaát naøy bao giôø cuõng toát cho söùc khoûe. Trong thöïc teá, moät ngöôøi khoûe maïnh vôùi cheá ñoä dinh döôõng caân ñoái, ña daïng thì khoâng caàn uoáng theâm vitamin vaø khoaùng chaát. Ngöôøi aên chay thuaàn tuùy rau traùi coù theå caàn duøng theâm vitamin B12, phuï nöõ coù thai caàn theâm folacin, saét. Moät soá vitamin nhö caùc vitamin C, E, beta caroten hieän nay raát phoå bieán. Nhieàu ngöôøi duøng vì taùc duïng choáng oxy hoùa cuûa chuùng, nhöng neân traùnh duøng lieàu quaù cao. h. Nöôùc Nöôùc raát caàn cho haàu heát caùc chöùc naêng cuûa cô theå. Nöôùc ñieàu hoøa thaân nhieät, chuyeân chôû chaát dinh döôõng vaø döôõng 182
Dinh döôõng vaø ñieàu trò 2. Thöïc phaåm coù vitamin B5 (pantothenic acid) coù khaû naêng vöøa choáng goác töï do vöøa laøm giaûm cholesterol, choáng oâ nhieãm, baûo veä gan. Vitamin B5 coù nhieàu trong men, gaïo löùc, haït bí ngoâ, haït meø... 3. Vitamin C coù nhieàu trong traùi cam, chanh, daâu, caûi laù xanh, caø chua, suùp lô xanh, khoai taây, khoai lang... 4. Vitamin E coù trong maàm luùa maïch, ñaäu naønh, baép su, suùp lô xanh, caûi laù xanh... 5. Thöïc phaåm chöùa nhieàu calci goàm coù söõa ít beùo, ñaäu phoäng, söõa chua khoâng beùo, quaû oùc choù (walnut), phoù maùt, haït höôùng döông, ñaäu naønh, caùc loaïi ñaäu khoâ, caù ñoùng hoäp (aên caû xöông), caûi laù xanh, caù hoài (salmon), suùp lô xanh... 6. Khoaùng chaát iod coù trong taûo beï (kelp), haønh, caùc loaïi haûi saûn, ña soá caûi laù xanh... 7. Khoaùng chaát saét coù nhieàu trong soø heán, quaû haïch, ñaøo saáy khoâ, caùc loaïi ñaäu, thòt naïc, maêng taây (asparagus), maät mía, tröùng, boät yeán maïch (oatmeal)... 8. Maàm luùa maïch (wheat germ), caùm, caù tuna, haønh, caø chua, suùp lô xanh chöùa khoaùng chaát selen. 9. Thöïc phaåm giaøu chaát ñaïm goàm coù: caù, toâm cua, söõa ít beùo, söõa chua khoâng beùo, thòt gaø, thòt cöøu, thòt boø loïc boû bôùt môõ, haït höôùng döông, haït bí ngoâ, ñaäu phoäng rang, bô ñaäu phoäng... 10. Traùi caây choáng laõo suy goàm coù: quaû kiwi, nho ñen Hy Laïp, hoàng qua, ñu ñuû, caùc loaïi quaû thuoäc gioáng cam quít, daâu, oåi, ñaøo loâng (peach), quaû xuaân ñaøo (nectarine), döa haáu... Nhöõng loaïi quaû naøy coù chöùa 184

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.