Dự án nghiên cứu nông nghiệp: Thúc đẩy thị trường nội tiêu và xuất khẩu trái cây Việt Nam thông qua việc nâng cao quản lý hệ thống cung ứng và công nghệ sau thu hoạch - MS2 '

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

86
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngành trái cây Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và có tiềm năng phát triển to lớn. Hiện nay, trái cây Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với sản phẩm từ các nước châu Á, đặc biệt là Thái Lan và Trung Quốc, không chỉ đối với thị trường xuất khẩu mà ngay trên thị trường nội địa. Để có thể nâng cao khả năng cạnh tranh, ngành trái cây Việt Nam cần được phát triển lên một tầm cao mới. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dự án nghiên cứu nông nghiệp: Thúc đẩy thị trường nội tiêu và xuất khẩu trái cây Việt Nam thông qua việc nâng cao quản lý hệ thống cung ứng và công nghệ sau thu hoạch - MS2 '

Boä Noâng nghieäp & Phaùt trieån Noâng thoân Chương trình Hợp tác Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (CARD) Baùo caùo tiến độ 050/04VIE: Thuùc ñaåy thò tröôøng noäi tieâu vaø xuaát khaåu traùi caây Vieät Nam thoâng qua vieäc naâng cao quaûn lyù heä thoáng cung öùng vaø coâng ngheä sau thu hoaïch MS2: BAÙO CAÙO SAÙU THAÙNG LAÀN THÖÙ NHAÁT Ngaøy 5 thaùng 12 naêm 2005 1
Muïc luïc 1. Thoâng tin chung ______________________________________________________ 1 2. Toùm taét döï aùn _________________________________________________________ 2 3. Toùm löôïc hoïat ñoäng ____________________________________________________ 2 4. Giôùi thieäu ____________________________________________________________ 4 5. Tieán ñoä thöïc hieän ______________________________________________________ 6 5.1 Nhöõng thaønh quaû ban ñaàu _________________________________________________ 6 5.2 Lôïi ích cuûa töøng ñoái taùc __________________________________________________ 14 5.3 Naâng cao naêng löïc _____________________________________________________ 16 5.4 Aán phaåm _____________________________________________________________ 19 5.5 Quaûn lyù döï aùn _________________________________________________________ 19 6. Baùo caùo veà nhöõng vaán ñeà chung __________________________________________ 23 6.1 Moâi tröôøng ___________________________________________________________ 23 6.2 Bình ñaúng giôùi vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi _______________________________________ 24 7. Quaù trình thöïc hieän vaø tính beàn vöõng ______________________________________ 26 7.1 Toàn ñoïng _____________________________________________________________ 26 Giaûi phaùp _____________________________________ Error! Bookmark not defined. 7.2 7.3 Tính beàn vöõng _________________________________________________________ 29 8. Caùc böôùc tieáp theo ____________________________________________________ 29 9. Keát luaän_____________________________________________________________ 31 1
1. Thoâng tin chung Teân döï aùn Thuùc ñaåy thò tröôøng noäi tieâu vaø xuaát khaåu traùi caây Vieät Nam thoâng qua vieäc naâng cao quaûn lyù heä thoáng cung öùng vaø coâng ngheä sau thu hoaïch. Ñoái taùc Vieät Nam Phaân vieän Cô ñieän Noâng nghieäp vaø Coâng ngheä Sau thu hoaïch (SIAEP) Giaùm ñoác döï aùn phía VN Thaïc syõ Nguyeãn Duy Ñöùc Ñoái taùc Uùc Boä Coâng nghieäp Cô baûn vaø Thuûy saûn bang Queensland (DPI & F) Caùn boä döï aùn phía UÙc OÂ Robert Nissen; TS Peter Hofman; OÂ Brett Tucker OÂ Roland Holmes; Baø Marlo Rankin Ngaøy baét ñaàu Thaùng 6/2005 Ngaøy keát thuùc (ban ñaàu) Thaùng 5/2008 Keát thuùc (sau khi chænh söûa) Thaùng 6/2008 Thôøi gian baùo caùo Baùo caùo saùu thaùng ñaàu tieân: töø 6/2005 ñeán 12/2005 Caùn boä döï aùn Phía UÙc: Giaùm ñoác döï aùn Teân: Oâng Robert Nissen Telephone: +61 07 54449631 Vò trí : Giaùm ñoác döï aùn Fax: +61 07 54412235 Toå chöùc Boä Coâng nghieäp Cô baûn vaø Thuûy Email: bob.nissen@dpi.qld.gov.au saûn bang Queensland (DPI & F) Caùn boä quaûn lyù haønh chính Teân: Baø Michelle Robbins Telephone: +61 07 3346 2711 Vò trí : Caùn boä keá hoaïch cao caáp (Coâng Fax: +61 07 3346 2727 ngheä môùi) Toå chöùc Boä Coâng nghieäp Cô baûn vaø Thuûy Email: michelle@robbins@dpi.qld.gov saûn bang Queensland (DPI & F) .au Phía Vieät Nam: Giaùm ñoác döï aùn Teân: Th.S Nguyeãn Duy Ñöùc Telephone: +84 8 8481151 Vò trí : Giaùm ñoác döï aùn Fax: +84 8 8438842 Toå chöùc Phaân vieän Cô ñieän Noâng nghieäp vaø Email: ducnguyenduy2003@yahoo.com Coâng ngheä Sau thu hoaïch (SIAEP) Caùn boä quaûn lyù haønh chính Teân: Nguyeãn Chí Trung Telephone: +84 8 481193 Vò trí : Caùn boä döï aùn Fax: +84 8 8438842 Toå chöùc Phaân vieän Cô ñieän Noâng nghieäp vaø Email: chitrung1971@yahoo.com Coâng ngheä Sau thu hoaïch (SIAEP) 1
2. Toùm taét döï aùn Ngaønh traùi caây Vieät Nam ñoùng vai troø quan troïng trong saûn xuaát noâng nghieäp vaø coù tieàm naêng phaùt trieån to lôùn. Hieän nay, traùi caây Vieät Nam ñang gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc caïnh tranh vôùi saûn phaåm töø caùc nöôùc chaâu AÙ, ñaëc bieät laø Thaùi Lan vaø Trung Quoác, khoâng chæ ñoái vôùi thò tröôøng xuaát khaåu maø ngay treân thò tröôøng noäi ñòa. Ñeå coù theå naâng cao khaû naêng caïnh tranh, ngaønh traùi caây Vieät Nam caàn ñöôïc phaùt trieån leân moät taàm cao môùi. Döï aùn nay höôùng ñeán vieäc hoøan thieän nhöõng toàn taïi yeáu keùm trong kyõ thuaät canh taùc vaø xöû lyù sau thu hoaïch, veà chaát löôïng saûn phaåm vaø khaû naêng cung öùng lieân tuïc, cuõng nhö veà keá hoaïch vaø chuoãi cung öùng hieän taïi thoâng qua vieäc toå chöùc nhöõng khoùa ñaøo taïo chuyeân saâu theo töøng nhu caàu cuï theå. Döï aùn höôùng ñeán vieäc naâng cao naêng löïc chuyeân moân cho caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng ñeå hoï coù theå töï nhaän bieát nhöõng cô hoäi coù theå taêng lôïi nhuaän trong hoïat ñoäng cuûa mình. Ngoøai ra, nhieàu cô hoäi vieäc laøm seõ ñöôïc môû ra khi heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ñöïôc aùp duïng. Döï aùn aùp duïng naêm nguyeân lyù phaùt trieån noâng thoân cuûa toå chöùc CARD, trong ñoù ñaëc bieät nhaán maïnh ñeán nguyeân lyù taêng saûn löôïng vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa noâng saûn haøng hoùa, giaûm ñoùi ngheøo vaø tính deã toån thöông cuûa heä thoáng saûn xuaát, taêng söï tham gia cuûa thaønh vieân vaø ñaûm baûo tính beàn vöõng 3. Baùo caùo tieán ñoä Caùc ñoái taùc Vieät Nam vaø Uùc ñaõ cuøng nhau thu thaäp thoâng tin veà ngaønh saûn xuaát xoøai vaø böôûi ôû phaïm vi quoác teá, trong nöôùc vaø töøng khu vöïc. Yeáu toá toøan caàu hoùa nhaän ñöôïc söï chuù yù ñaëc bieät vì vai troø quan troïng cuûa noù ñoái vôùi heä thoáng saûn xuaát noâng nghieäp trong nhöõng naêm tôùi. Caùn boä döï aùn lieân heä vôùi caùc döï aùn CARD khaùc thoâng qua caùc buoåi thaûo luaän vôùi oâng John Campbell, giaùm ñoác döï aùn Thanh long vaø caùc chuyeân gia trong döï aùn veà heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng traùi caây vaø rau cho caùc nöôùc ASEAN. Ñaõ phoái hôïp vôùi SOFRI vaø SIAEP toå chöùc naêm buoåi hoäi thaûo trong thaùng 11 naêm 2005 ñeå naâng cao naêng löïc cho nhaân vieân cuûa hai ñôn vò tham gia döï aùn. Ngoøai ra, saùu buoåi hoäi thaûo cuõng ñöôïc toå chöùc ñeå laáy yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng hieän nay cho caùc hoïat ñoäng saép tôùi cuûa döï aùn. Caùc thaønh vieân tham döï goàm nhieàu ñoái töôïng: noâng daân caù theå, thaønh vieân hôïp taùc xaõ, thöông laùi, ngöôøi baùn leû, nhaø xuaát khaåu …. Caùc thaønnh vieân ñaõ neâu leân nhöõng toàn ñoïng chính ôû khaâu tröôùc thu hoaïch laø thieáu bieän phaùp taêng chaát löôïng traùi, chöa coù bieän phaùp quaûn lyù ñòch haïi phuø hôïp cuõng nhö chöa coù heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng. Ñieàu naøy ñöa ñeán tình traïng laø traùi sau khi thu hoaïch thöôøng khoâng ñaït chaát löôïng caàn thieát, coù maàm beänh gaây khoù khaên cho vieäc baûo quaûn sau thu 2
hoaïch vaø vieäc xuaát khaåu vaøo caùc thò tröôøng khu vöïc. Thoâng tin töø nhöõng cuoäc hoäi thaûo naøy seõ raát höõu ích khi thieát laäp noäi dung ñaøo taïo sau naøy. Döïa treân thoâng tin thu thaäp ñöôïc, caùc ñoái taùc tham gia döï aùn ñaõ thaûo luaän chi tieát nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc, cô hoäi cuõng nhö nhöõng coâng vieäc caàn thöïc hieän trong saùu thaùng tieáp theo. Moät soá taøi lieäu kyõ thuaät do phía Uùc taøi trôï ñaõ ñöôïc chuyeån cho caùc ñoái taùc Vieät Nam laø Phaân vieän Cô ñieän NN & Coâng ngheä STH, Vieän caây aên quaû mieàn Nam vaø Coâng ty Emu. Toøan boä caùc taøi lieäu treân hieän do Boä Coâng nghieäp cô baûn vaø Thuûy saûn bang Queensland (DPI&F) giöõ baûn quyeàn, nhung nhöõng thoâng tin caàn thieát vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam ñoái vôùi hai loïai quaû trong döï aùn (xoøai vaø böôûi) seõ ñöôïc bieân soaïn laïi thaønh daïng soå tay nhö keá hoaïch cuûa döï aùn. Moät boä taøi lieäu teân laø “Caåm nang veà xoøai Uùc” do DPI&F aán haønh ñaõ ñöôïc dòch sang tieáng Vieät vaø chuyeån cho SIAEP vaø SOFRI ñeå bieân soaïn laïi vaø ñöa vaøo chöông trình giaûng daïy sau naøy. Vieäc lieân laïc giöõa caùc ñoái taùc tham gia döï aùn thöôøng xuyeân ñöôïc tieán haønh ñeå theo doõi vaø caäp nhaät tieán ñoä thöïc hieän döï aùn. Caùc beân lieân quan ñaõ thoáng nhaát laø caùc coâng vieäc caàn thöïc hieän trong khung thôøi gian döï aùn laø raát cuï theå vaø khoâng caàn thay ñoåi hay ñieàu chænh. Ngoøai ra caùc beân cuõng nhaát trí nhöõng coâng vieäc caàn laøm ñeå ñaït muïc tieâu veà Thöïc haønh Saûn xuaát Toát (GAP), Soå tay Thöïc haønh Toát (BPM) cho caùc hoïat ñoäng tröôùc vaø sau thu hoaïch, phaùt trieån vaø quaûn lyù heä thoáng cung öùng aùp duïng cho xoøai vaø böôûi. Caùc beân lieân quan ñoàng yù raèng caùc qui trình giaûng daïy cho ngöôøi lôùn nhö Hoïc taäp keøm vôùi hoïat ñoäng tham gia (PAL) vaø Ñaøo taïo cho giaûng vieân (TTT) laø nhöõng phöông phaùp phuø hôïp nhaát cho döï aùn. Vieäc aùp duïng ñaøo taïo cho giaûng vieân (TTT) seõ ñaûm baûo nhöõng khaùi nieäm vaø phöông phaùp luaän do caùc chuyeân gia Uùc chuyeån giao seõ ñöôïc caùc caùn boä Vieät Nam naém baét vaø ñaøo taïo laïi cho caùc ñoái töôïng tham gia döï aùn. Ñieàu naøy seõ ñaûm baûo tính beàn vöõng cuûa döï aùn, cuï theå laø nhöõng taùc ñoäng cuûa döï aùn seõ ñöôïc tieáp tuïc duy trì ngay caû khi döï aùn keát thuùc. OÂ nhieãm ñaõ trôû thaønh vaán ñeà böùc xuùc ôû Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Nhieàu thoùi quen cuûa coäng ñoàng daân cö, ñaëc bieät laø hoä ngheøo caàn ñöôïc thay ñoåi. Ñeå giaûm thieåu nhöõng taùc ñoäng xaáu ñeán vôùi moâi tröôøng, ngöôøi daân caàn ñöôïc naâng cao nhaän thöùc. 3
Caùc bieän phaùp quaûn lyù ñòch haïi toång hôïp (IMP) ñeå giaûm thieåu vieäc söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät vaø khuyeán khích söû duïng caùc phöông phaùp sinh hoïc laø moät vaán ñeà caàn quan taâm. Vieäc söû duïng hoùa chaát chæ neân ñöôïc söû duïng nhö bieän phaùp boå trôï chöù khoâng neân coi laø bieän phaùp chính. Caùc hoùa chaát caàn naèm trong danh muïc cho pheùp vaø caàn keát hôïp vôùi vieäc söû duïng caùc bieän phaùp IPM vaø thieân ñòch phuø hôïp ñeå ñaûm baûo caân baèng sinh hoïc trong vöôøn quaû. Quaù trình caûi caùch ñaõ mang laïi cô hoäi thò tröôøng vaø goùp phaàn ña daïng hoùa hoïat ñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh noâng nghieäp. Phuï nöõ tham gia saâu vaøo hoïat ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp, vì vaäy vaán ñeà giôùi caàn ñaëc bieät quan taâm trong döï aùn vì hieän nay tæ leä nöõ giôùi chieám töø 52-54% löïc löôïng lao ñoäng noâng thoân. 4. Giôùi thieäu Chính phuû Vieät Nam ñaõ ñaët keá hoaïch naâng doanh soá xuaát khaåu traùi caây ñaït moät tæ USD tröôùc naêm 2010. Xoøai vaø böôûi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø hai trong soá 11 loïai traùi caây coù tieàm naêng xuaát khaåu. Tuy nhieân, vieäc doanh soá xuaát khaåu traùi caây giaûm 30% ñaõ cho thaáy nhu caàu cần naâng cao naêng löïc caïnh tranh của hệ thống cung ứng traùi caây Việt Nam để coù thể đối đầu với những thaùch thöùc khoâng traùnh khoûi cuûa quaù trình toøan caàu hoùa (VCNI, USAID Report 2003 & Ford et al., (2003). Ford et al., (2003). Do ñoù caàn phaân tích khả năng cạnh tranh của traùi caây Việt Nam vaø tìm ra những tồn tại chính hieän nay, ñoù laø : chất lượng sản phẩm coøn haïn cheá, soá lượng cung caáp khoâng oån ñònh, chưa coù tieâu chuaån chất lượng thống nhất, caùc bieän phaùp canh taùc tröôùc thu hoaïch vaø baûo quaûn sau thu hoaïch coøn laïc haäu, toå chöùc saûn xuaát mang tính nhoû leû, manh muùn vaø ñaëc bieät laø raát thieáu thoâng tin thò tröôøng. Döï aùn naøy nhắm đến việc giải quyết những tồn đọng neâu treân baèng caùch nhận dạng những đối tượng tham gia chuỗi cung ứng vaø hỗ trợ họ tự naâng cao năng lực của mình trong việc nhận dạng cơ hội thị trường cũng như coù bieän phaùp caàn thieát ñeå nắm bắt những cơ hội ñoù. Cụ thể dự aùn seõ tập trung naâng cao kỹ thuật canh taùc, phoøng tröø dòch haïi, phổ biến kyõ thuaät baûo quaûn xöû lyù sau thu hoạch, khuyến khích hình thức sản xuất tập thể vaø quaûn lyù hệ thống cung ứng. Những nội dung treân seõ ñöôïc cuï theå hoùa trong nội dung ñaøo taïo. Phương phaùp thực hiện dự kiến seõ laø phaân tích toøan boä heä thoáng cung öùng döïa treân nhu caàu thò tröôøng hai loïai traùi caây trong döï aùn laø xoøai vaø böôûi baèng caùch tieáp caän nhieàu nguoàn thoâng tin khaùc nhau ñaõ vaø chöa được xuất bản về caùc vaán ñeà neâu treân. Đồng thời cố gắng naâng cao năng lực saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc ñoái töôïng tham gia döï aùn, khuyến khích hình thức sản xuất tập thể ñeå coù thể tăng naêng löïc cuõng nhö thu nhập moät caùch bền vững. Những điểm chính laø: 4
Xaùc ñònh nhöõng ñoái töôïng tham gia chuoãi cung öùng vaø khoù khaên hieän nay cuûa • hoï. Xaùc ñònh nhöõng ñieåm maïnh cuõng nhö ñieåm yeáu cuûa chuoãi cung öùng hieän nay • trong ñoù ñaëc bieät nhaán maïnh ñeán thò hieáu ngöôøi tieâu duøng ôû töøng thò tröôøng cuï theå vaø chuyeån giao cho ngöôøi saûn xuaát moät caùch lieân tuïc. Taïo theâm cô hoäi môû roäng chuoãi cung öùng ñeå naâng cao giaù trò. • Khuyeán khích theâm nhieàu hình thöùc hôïp taùc trong saûn xuaát cuõng nhö kinh • doanh traùi caây (hôïp taùc xaõ hoaëc hieäp hoäi). Vieäc chuyeån giao kyõ thuaät qua hình thöùc “Ñaøo taïo cho giaûng vieân” ñaõ ñöôïc chöùng minh laø raát hieäu quaû trong coâng taùc khuyeán noâng do coù söï ña daïng veà nhaän thöùc cuõng nhö söï khaùc bieät veà nhu caàu vaø ñieàu kieän cuï theå (George et al., 2004). Chuùng toâi tin raèng noâng daân tham gia döï aùn seõ ñöôïc ñaøo taïo chu ñaùo qua caùc hình thöùc nhö hoäi thaûo, taäp huaán, trình dieãn vaø tö vaán theo nhu caàu. Nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng lôïi tröïc tieáp töø döï aùn laø nhöõng thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng: noâng daân, thöông laùi, ñôn vò vaän chuyeån, baùn buoân, ñôn vò xuaát khaåu, ngöôøi baùn leû vaø caû ngöôøi tieâu duøng. Ngoaøi ra, caùn boä cuûa caùc ñôn vò tham gia döï aùn coù ñieàu kieän ñeå naâng cao trình ñoä kyõ thuaät, cuûng coá moái quan heä hôïp taùc saün coù giöõa SIAEP, SOFRI, Vinafruit vaø caùc cô quan quaûn lyù ñòa phöông cuõng nhö môû ra cô hoäi hôïp taùc quoác teá. Moät muïc tieâu khaùc cuûa döï aùn laø nhöõng chuyeân gia ñöôïc ñaøo taïo seõ coù khaû naêng phaân tich, giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà phaùt sinh trong chuoãi cung öùng ñeå coù theå chuyeån giao kieán thöùc vaø thoâng tin caàn thieát cho caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng. Muïc tieâu sau cuøng laø taát caû ñoái töôïng tham gia ñeàu coù cô hoäi taêng lôïi nhuaän vaø caû ngaønh saûn xuaát seõ taïo ra nhöõng giaù trò gia taêng to lôùn vaø beàn vöõng. Veà khía caïnh quaûn lyù ruûi ro, nhieàu bieän phaùp ñaõ ñöôïc döï truø ñeå coù theå giaûm thieåu caùc ruûi ro coù theå xaûy ra. Ví duï vieäc caùc kyõ thuaät voán ñöôïc aùp duïng thaønh coâng taïi Uùc coù theå seõ khoâng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam neáu nhö khoâng ñöôïc ñieàu chænh baèng keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu tröôùc ñoù. Töông töï, noâng daân voán hay bò chi phoái bôûi nhöõng thoùi quen taäp quaùn canh taùc truyeàn thoáng coù theå gaëp khoù khaên nhaát ñònh khi tieáp thu vaø aùp duïng kyõ thuaät môùi. Ngoøai ra, vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp quaûn lyù dòch haïi toång hôïp seõ giaûm thieåu dö löôïng hoùa chaát treân saûn phaåm vaø coù lôïi cho moâi tröôøng. Vì theá caùc bieän phaùp vaø cheá phaåm sinh hoïc neân ñöôïc öu tieân aùp duïng. 5
5. Caùc keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc 5.1 Nhöõng keát quaû chính THU THAÄP THOÂNG TIN Quaù trình toøan caàu hoùa ñaõ ñöa ñeán nhöõng thay ñoåi nhanh choùng trong hoïat ñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh noâng nghieäp cuõng nhö trong nhaän thöùc veà nhuõng vaán ñeà treân. Vì theá döï aùn raát quan taâm tôùi vieäc thöôøng xuyeân caäp nhaät thoâng tin veà nhöõng aán baûn môùi nhaát trong lónh vöïc: Kyõ thuaät canh taùc vaø baûo quaûn sau thu hoaïch ñoái vôùi hai saûn phaåm xoøai vaø böôûi. • Nhöõng hình thöùc kinh doanh vaø tieáp thò noâng saûn. • Phaân tích vaø quaûn lyù heä thoáng cung öùng. • Heä thoáng cuug öùng caùc saûn phaåm noâng nghieäp gaàn ñaây ñaõ thay ñoåi theo xu höôùng taïo ra giaù trò gia taêng ñeå phuïc vuï ngöôøi tieâu duøng.Vì theá chuoãi cung öùng gaàn ñaây ñöôïc xem xeùt vaø phaân tích döôùi goùc ñoä cuûa chuoãi giaù trò gia taêng cuûa caùc saûn phaåm noâng nghieäp. Moät soá ví duï cuï theå: Thoáng keâ cuûa Toå chöùc löông noâng quoác teá (FAO) veà saûn löôïng, xuaát khaåu vaø tieâu thuï • xoøai vaø böôûi cuûa caùc nöôùc xuaát khaåu chính (seõ ñöôïc duøng ñeå phaân tích khaû naêng caïnh tranh cuûa Vieät Nam nhö khung döï aùn ñaõ ñeà ra). Caùc aán phaåm cuûa DPI&F (treân 23 baøi baùo) veà kyõ thuaät canh taùc vaø baûo quaûn sau thu • hoaïch saûn phaåm xoøai vaø caây coù muùi (seõ ñöôïc söû duïng ñeå laøm soå tay kyõ thuaät vaø heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng). Treân 50 baøi ñaêng treân website töø caùc nguoàn Myõ, chaâu Aâu vaø UÙc • o Moät vaøi aán phaåm cuûa Uùc veà heä thoáng cung öùng: Chieán löôïc Quoác gia veà thöïc phaåm, Chöông trình phaùt trieån Naêng löïc trong ngaønh thöïc phaåm (UÙc) Toå chöùc ACIAR, Quaûn lyù heä thoáng cung öùng noâng nghieäp ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, taøi lieäu hoäi thaûo Bali, Indonesia, 19-22 thaùng 8, 2003. Toå chöùc hôïp taùc vaø phaùt trieån noâng nghieäp noâng thoân (RIRDC), Quaûn lyù heä thoáng cung öùng-xaây döïng ñoái taùc chieán löôïc trong kinh doanh noâng nghieäp, 2001. Ngoøai ra, nhieàu nguoàn taøi lieäu lieân quan ñeán Vieät Nam cuõng ñaõ ñöôïc tham khaûo, ví duï nhö: 6
Chieán löôïc Ngoïai thöông cuûa Vieät Nam, 1998 do Trung taâm Kinh teá Quoác Teá • (Canberra & Sydney) xuaát baûn thaùng 12 naêm 1998. Keá hoaïch nghieân cöùu noâng nghieäp ôû Vieät Nam UNDP/FAO VIE 98/019.08 Hanoi, • thaùng 6 naêm 2001. Rau quaû ôû Vieät Nam – Taêng giaù trò töø noâng hoä ñeán ngöôøi tieâu duøng, do Vieän nghieân • cöùu chính saùch thöïc phaåm thöïc hieän thaùng 7 naêm 2002 Ñaùnh giaù Ngheøo ñoùi ôû khu vöïc Ñoàng baèng soâng Cöûu long, do UNDP vaø AUSaiD thöïc • hieän thaùng 3 naêm 2004. Höôùng daãn nhaän daïng cô hoäi thò tröôøng cho caùc doanh nghieäp noâng thoân, döï aùn phaùt • trieån doanh nghieäp noâng thoân, CIAT. Nhöõng thoâng tin neâu treân phaàn lôùn laø do phía Uùc thöïc hieän nhaèm chuaån bò taøi lieäu vaø cô sôû döõ lieäu cho coâng taùc ñaøo taïo saép tôùi. Töông töï caùc ñoái taùc Vieät Nam cuõng tích cöïc tìm kieám thoâng tin vaø keát hôïp nhöõng nghieân cöùu tröôùc ñaây ñeå chænh lyù moät soá noäi dung cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ôû Vieät Nam. Baèng caùch caäp nhaät vaø xöû lyù thoâng tin thöôøng xuyeân, coù theå khaúng ñònh naêng löïc nghieân cöùu thöïc söï cho ñoái taùc Vieät Nam cuõng nhö tính beàn vöõng cuûa döï aùn seõ ñöôïc naâng cao. NHÖÕNG DÖÏ AÙN LIEÂN QUAN Toå chöùc thöïc hieän Döï aùn soá Teân döï aùn Aùp duïng phöông phaùp baûo quaûn laïnh cho caùc loïai traùi DPI&F PN94/947 caây oân ñôùi cuûa Uùc vaø Thailand. Döï aùn khôûi ñoäng naêm 1996, keát thuùc 1999. DPI&F PN2127 Ñieàu chænh phöông phaùp baûo quaûn laïnh cho caùc loïai traùi caây oân ñôùi cuûa Uùc, Thailand, Laøo vaø Vieät Nam. Döï aùn khôûi ñoäng naêm 2001 vaø keát thuùc thaùng 6/2004. Gia haïn tieáp cho hoïat ñoäng ôû Thailand vaø Laøo. Toå chöùc Taàm nhìn theá giôùi CTE/2000/165 Taêng cöôøng thu nhaäp cho noâng daân töø keát quaû döï aùn ACIAR: naâng cao möùc soáng cho noâng daân Chiang Mai qua vieäc naâng cao chaát löôïng vöôøn caây aên traùi. DPI&F ñaõ hoã trôï kyõ thuaät cho pha hai cuûa duï aùn. Boä noâng nghieäp bang New PHT/2002/086 Taêng cöôøng chaát löôïng sau thu hoaïch caùc loïai traùi caây oân ñôùi giöõa Vieät Nam vaø Uùc. Döï aùn baét ñaàu thaùng 6 South Wales naêm 2004 . 7
CIAT ADP/2001/066 Taêng cöôøng thoâng tin thò tröôøng cho saûn xuaát noâng nghieäp. Khoa quaûn lyù noâng nghieäp CARD Project Taêng hieäu quaû cuûa ngaønh saûn xuaát traùi caây taïi tænh Tieân Giang vaø Traø Vinh vaø taøi nguyeân thieân nhieân, Ñaïi hoïc Queensland Chöông trình AADCP Döï thaûo döï aùn Heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng cho traùi caây vaø rau cho caùc nöôùc ASEAN Döï aùn ADB VIE-1781 Döï aùn phaùt trieån cheø vaø caây aên quaû, Boä NN&PTNT Boä KH&CN NA Döï aùn hôïp taùc phaùt trieån traùi caây giöõa Vieät Nam vaø Thaùi Lan. Döï aùn phaùt trieån thanh long Toå chöùc HortResearch (New Zealand) ñaõ trieån khai moät söï aùn keùo daøi trong hai naêm do AusAID tham gia taøi trôï ñeå giuùp ngaønh saûn xuaát thanh long trieån khai aùp duïng Heä thoáng Noâng nghieäp Toát (GAP) ñeå coù theå ñaït tieâu chuaån EUROGAP. Ñieàu naøy seõ giuùp Thanh long xuaát khaåu vaøo ñöôïc nhöõng thò tröôøng khoù tính nhö chaâu Aâu. Trong thôøi gian ôû Vieät Nam vaøo thaùng 11 naêm 2005, ñoaøn chuyeân gia Uùc goàm OÂ. Nissen, OÂ. Tucker vaø baø Rankin ñaõ tieáp xuùc vôùi oâng John Campbell laø chuyeân gia cuûa toå chöùc HortREsearch. Oâng Campbell hieän ñang toå chöùc ñaøo taïo veà Heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng trong chuoãi cung öùng thanh long. Hai beân ñaõ trao ñoåi veà coâng vieäc cuûa töøng döï aùn vaø thoáng nhaát veà cô baûn seõ tieáp tuïc phoái hôïp veà lónh vöïc ñaûm baûo chaát löôïng cuûa hai döï aùn. Chöông trình AADCP Chöông trình AADCP veà Heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng cho rau quaû töø caùc nöôùc ASEAN ñaõ ñoàng yù cho caùc chuyeân gia trong döï aùn CARD ñöôïc keá thöøa nhöõng nghieân cöùu tröôùc ñaây veà heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng. Tröôùc ñaây, caùc chuyeân gia cuûa QDPI&F ñaõ xaây döïng caùc Soå tay ñaûm baûo chaát löôïng vaø tieán haønh hoïat ñoäng ñaøo taïo taïi Vieät Nam cho chöông trình AADCP. Vì vaäy, vieäc keát hôïp giöõa hai döï aùn seõ ñaûm baûo tính thoáng nhaát trong caùc noäi dung ñaøo taïo, nhaát laø caùc khaùi nieäm cô baûn, traùnh laøm nhieãu thoâng tin. Nhö vaäy seõ goùp phaàn taêng tính beàn vöõng cuûa döï aùn. 8
HOÏAT ÑOÄNG ÑAØO TAÏO VAØ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC Lòch coâng taùc cuûa ñoøan chuyeân gia UÙc Ñoøan chuyeân gia Uùc goàm OÂ. Nissen, OÂ. Tucker vaø baø Rankin ñaõ laøm vieäc taïi Vieät Nam trong hai tuaàn töø ngaøy 14 ñeán 29 thaùng 11 naêm 2005 ñeå tieán haønh moät soá hoïat ñoäng ñaøo taïo veà phöông phaùp luaän theo lòch trình cuûa döï aùn. Nhöõnng noäi dung chính bao goàm: Chuoãi cung öùng saûn phaåm noâng nghieäp laø gì? • Caùch thöùc thu thaäp thoâng tin veà saûn phaåm, thò tröôøng vaø nhöõng vaán ñeà lieân quan phuø • hôïp cho töøng ñoái töôïng tham gia chuoãi cung öùng. Caùc bieän phaùp ñaûm baûo chaát löôïng vaø caùc thöùc kieåm soaùt. • Caùch xaây döïng phieáu ñieàu tra vaø kyõ naêng phoûng vaán, xaây döïng chöông trình laøm vieäc • theo nhoùm vaø caùch giaûi quyeát tranh chaáp. HOÄI THAÛO TAÄP HUAÁN Caùc chuyeân gia ñaõ tieán haønh naêm buoåi hoäi thaûo taäp huaán cho caùn boä tham gia döï aùn cuûa SOFRI vaø SIAEP. Ngoøai ra, saùu buoåi hoäi thaûo cuõng ñaõ ñöôïc tieán haønh ñeå giôùi thieäu hoïat ñoäng cuûa döï aùn cho caùc ñoái töôïng tham gia chuoãi cung öùng. Caùc buoåi hoäi thaûo naøy ñöôïc thöïc hieän ôû ñòa phöông (Tieàn Giang, Vónh Long, Khaùnh Hoøa) vaø taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. Xin xem chi tieát ôû phaàn 5.2 Taäp huaán nhaèm naâng cao naêng löïc cho caùn boä döï aùn cuõng ñaõ ñöôïc thöïc hieän (xem chi tieát ôû phaàn 5.3) CUNG CAÁP TAØI LIEÄU VAØ TRAO ÑOÅI THOÂNG TIN Moät soá taøi lieäu mua töø nguoàn taøi trôï Uùc ñaõ ñuôïc giao cho caùc ñôn vò tham gia döï aùn laø SIAEP, SOFRI vaø ñoái taùc ôû Nha Trang. Toøan boä caùc taøi lieäu naøy do Boä Coâng nghieäp cô baûn vaø Thuûy saûn bang Queensland (QDPI&F) giöõ baûn quyeàn. Tuy nhieân caùc noäi dung caàn thieát seõ ñöôïc söû duïng vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam vaø in thaønh daïng soå tay. Caùc aán phaåm baèng tieáng Vieät cho hai loaïi quaû trong döï aùn laø xoøai vaø böôûi seõ ñöôïc thöïc hieän theo 9
ñuùng lòch trình döï aùn. Noäi dung chính seõ bao goàm kyõ thuaät canh taùc vaø baûo quaûn, caùc vaán ñeà veà tieáp thò vaø quaûn lyù chuoãi cung öùng. Saùch (daïng baûn in) Caåm nang thoâng tin veà Xoøai: Boán baûn saùch ñaõ ñöôïc trao cho ñoái taùc Vieät Nam. Boä caåm nang naøy ñöôïc coi laø taøi lieäu toát nhaát töøng ñöôïc bieân soaïn cho noâng daân troàng xoøai ôû Uùc, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coøn ít kinh nghieäm. Quyeån saùch naøy ñöôïc bieân soïan döïa treân nguyeân lyù cô baûn vaø bao goàm haàu nhö taát caû nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc troàng vaø kinh doanh xoøai ôû Uùc. Saùch goàm 250 trang vôùi nhöõng noäi dung chính nhö sau. Phaàn Tröôùc khi canh taùc Toång quan veà ngaønh xoøai ôû bang Queensland • Ñaëc ñieåm sinh lyù caây xoøai • Nhöõng vieäc caàn laøm • Keát quaû döï kieán • Voán ban ñaàu • Yeâu caàu veà trang traïi • Yeâu caàu veà thieát bò • Yeâu caàu veà lao ñoäng • Nhöõng ñieàu caàn quan taâm khaùc • Phaàn Baét ñaàu canh taùc Thieát keá vöôøn quaû • Choïn gioáng thích hôïp • Khoûang caùch caây hôïp lyù • Laøm ñaát, thieát keá haøng caây chaén gioù • Leân lieáp • Heä thoáng töôùi ngaàm • Thieát keá heä thoáng thoaùt nöôùc • Troàng caây chaén gioù • Phaân tích thoã nhöôõng vaø boùn loùt • Troàng caây giöõ aåm • Thieát keá heä thoáng töôùi • Troàng caây • Phaàn nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm 10
Hieåu roõ caây xoøai • Nhaân gioáng • Kinh teá • Choïn gioáng thích hôïp • Quaûn lyù heä thoáng töôùi • Dinh döôõng • Treû hoùa vöôøn caây • Ngaên ngöøa traùi chín treân caây • Tieáp thò • Xuaát khaåu • Quaûn lyù chaát löôïng • Giaûi quyeát vấn ñeà phaùt sinh Taøi lieäu tham khaûo Ñòch haïi vaø khuyeát taät treân caây xoøai: Ba baûn saùch ñaõ ñöôïc trao cho ñoái taùc. Hieåu roõ caùc vaán ñeà phaùt sinh laø yeâu caàu ñaàu tieân nhaèm ñoái phoù vôùi caùc loaïi ñòch haïi, beänh vaø khuyeát taät treân traùi. Giai ñoïan quyeát ñònh ñoái vôùi chaát löôïng quaû sau naøy laø giai ñoïan ra boâng, keát traùi vaø ngay sau khi thu hoaïch. Dòch haïi neáu coù trong giai ñoïan caây ra boâng vaø ñaäu quaû taùc ñoäng nghieâm troïng ñeán saûn löôïng vaø chaát löôïng saûn phaåm thu hoaïch. Töông töï moät soá loïai beänh taùc ñoäng ñeán traùi ngay sau tröôùc thu hoaïch, vaøo thôøi ñieåm traùi baét ñaàu chín, aûnh höôûn ñeán chaát löôïng thöông phaåm khi ñeán tay ngöôøi tieâu duøng. Moät soá beänh khaùc xuaát hieän ngay trong quaù trình thu hoaïch, laøm taêng tæ leä huït trong quaù trình phaân loïai vaø ñoùng goùi do phaûi loïai boû. Vì theá khaâu canh taùc taïi vöôøn ñoùng vai troø raát quan troïng ñeán soá löôïng vaø chaát löôïng quaû. Traùi caây nhieät ñôùi: Caùc loaïi beänh sau khi thu hoaïch, taäp 2 Ba baûn saùch ñöôïc trao cho ñoái taùc. Saùch naøy neâu leân nhöõng nguyeân lyù quan troïng trong vieäc xöû lyù sau thu hoaïch. Chi tieát cuï theå nhö sau Caùc nguyeân nhaân chính laøm taêng tæ leä hao huït trong quaù trình vaän chuyeån vaø tieáp thò saûn phaåm: Beänh do nhieåm naám vaø vi khuaån • Khuyeát taät do taùc ñoäng leân caáu truùc quaû • Toån thöông do thay ñoåi nhieät ñoä ñoät ngoät • Va ñaäp cô hoïc, taùc ñoäng hoùa chaát vaø coân truøng • 11
Neáu nhö vieäc xaùc ñònh tæ leä hao huït do beänh haïi laø töông ñoái deã thöïc hieän, thì vieäc phaân bieät suy giaûm chaát löôïng traùi do khuyeát taät hay do bò toån thöông laø khaù khoù khaên. Caùc loïai beänh treân traùi ñöôïc phaân loïai theo möùc ñoä aûnh höôûng töø cao xuoáng thaáp möùc ñoä phoå bieán. Khuyeát taät vaø toån thöông treân traùi ñöôïc phaân thaønh nhieàu nhoùm nhoû goàm: khuyeát taät töï nhieân, toån thöông do taùc ñoäng nhieät ñoä, toån thöông do va ñaäp cô hoïc, do nhieãm hoùa chaát vaø gas, do bò coân truøng taán coâng Ñeå giaûm toån thaát sau thu hoaïch vaø ngaên chaën söï suy giaûm chaát löôïng quaû, caàn chuù yù thöïc hieän nhöõng böôùc sau trong quaù trình xöû lyù, baûo quaûn. Duøng bieän phaùp phoøng vaø choáng beänh thích hôïp cho vuôøn quaû • Tuaân thuû nghieâm ngaët caùc qui ñònh veà veä sinh trong khaâu ñoùng goùi • Duøng caùc bieän phaùp xöû lyù sau thu hoaïch ñöôïc khuyeán caùo, nhaát laø khi duøng hoùa • chaát. Quaûn lyù nhieät ñoä toát, neáu coù ñieàu kieän thì aùp duïng phöông phaùp laøm laïnh nhanh. • Ñòch haïi treân caây coù muùi vaø caùc loïai thieân ñòch cuûa chuùng, Quaûn lyù ñòch haïi Toång hôïp ôû Australia Ba baûn saùch ñöôïc trao cho ñoái taùc. Ñaây laø quyeån saùch ñaàu tieân veà vaán ñeà naøy taïi Australia. Nhöng nhöõng ngaønh khaùc, ngaønh saûn xuaát caây coù muùi ôû Uùc raát phaùt trieån. Khaùch haøng yeâu caàu caùc saûn phaåm saïch, ñeïp, chaát löôïng cao vaø an toøan. Moät trong nhöõng khoù khaên cuûa ngöôøi saûn xuaát laø giaûm thieåu vieäc söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät. Do ñoù ngöôøi troàng phaûi kieán thöùc veà caùc loïai ñòch haïi trong vöôøn quaû cuõng nhö caùc loïai thieân ñòch cuûa chuùng ñeå coù theå aùp duïng hieäu quaû nguyeân lyù quaûn lyù ñòch haïi toång hôïp. Coù raát nhieàu loïai coâng truøng thöôøng taán coâng vöôøn caây aên traùi ôû Australia. Töông töï, noâng daân Vieät Nam cuõng phaûi ñoái phoù vôùi raát nhieàu nguy cô dòch haïi. Do ñoù vieäc ï phoøng choáng beänh hieäu quaû trong vöôøn caây ñeå ñaûm baûo duy trì naêng suaát vaø chaát löôïng quaû, trong khi vaãn ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng trong vaø ngoaøi nöôùc veà tieâu chuaån an toøan veä sinh thöïc phaåm laø moät nhieäm vuï raát khoù khaên. Caùc bieän phaùp quaûn lyù ñòch haïi toång hôïp (IPM) cuõng nhö caùc phöông phaùp sinh hoïc ñaõ ñöôïc aùp duïng cho vöôøn caây aên traùi taïi Australia trong nhieàu naêm qua. Tuy nhieân, nhu caàu 12
aùp duïng caùc phöông phaùp naøy ngaøy caøng trôû neân caàn thieát hôn ñoái vôùi ngöôøi troàng caây coù muùi noùi rieâng vaø noâng daân noùi chung ñeå duy trì söùc caïnh tranh cuõng nhö ñaûm baûo tính beàn vöõng cuûa quaù trình saûn xuaát. Lyù do laø ngöôøi tieâu duøng ngaøy caøng caøng khaét khe hôn, vaø saün saøng traû giaù cao hôn, cho caùc saûn phaåm xanh vaø saïch, người trồng coù nhöùc roõ raøng hôn veà söùc kh sức khỏe của mình, vaø chi phí mua hoùa chaát ngaøy caøng cao hôn. Ngöôøi troàng caây aên traùi thöôøng phaûi ñöông ñaàu vôi haøng traêm loïai coân truøng dòch haïi. Moät soá xuaát hieän haøng naêm vaø treân dieän roäng. Nhöng ña phaàn chuùng xuaát hieän thaønh dòch trong moät soá vuøng nhaát ñònh. Ñaùng ngaïc nhieân laø coù raát nhieàu loïai thieân ñòch coù ích xuaát hieän trong vöôøn caây aên traùi. Baèng caùch khuyeán khích söï phaùt trieån cuûa caùc loïai thieân ñòch naøy, ngöôøi troàng coù theå giaûm thieåu nhu caàu söû duïng hoùa chaát , giaûm haøm löôïng ñoäc toá trong moãi laàn söû duïng. Baèng caùch naøy, hoï coù theå cung öùng cho thò tröôøng caùc saûn phaåm xanh vaø saïch. Moät phaàn khaù quan troïng trong vieäc aùp duïng IPM laø phaûi tho doõi vöôøn quaû moät caùch thöôøng xuyeân vaø coù heä thoáng ñeå nhaän daïng caùc loïai saâu raày cuõng nhö thieân ñòch cuûa chuùng, tæ leä giöõa hai loïai naøy laø bao nhieâu ñeå coù bieän phaùp can thieäp kòp thôøi vaø ñuùng luùc (nghóa laø khi naøo caàn söû duïng hoùa chaát vaø vôùi noàng ñoä bao nhieâu). Caùc loïai dòch haïi treân caây coù muùi. Soå tay höôùng daãn caùch nhaän daïng vaø so saùnh tæ leä dòch haïi vaø thieân ñòch. Quaûn lyù dòch haïi toång hôïp ôû Australia. Ba baûn saùch ñaõ ñöôïc trao cho ñoái taùc. Soå tay ñoàng ruoäng naøy coù hôn 200 hình aûnh minh hoïa cuï theå caùc loïai coân truøng dòch haïi, taùc haïi cuï theå leân vöôøn quaû cuõng nhö moät soá loøai thieân ñòch cuûa chuùng. Saùch naøy ñöôïc khuyeán khích duøng theo nguyeân lyù IPM. Ñoù laø haïn cheá toái ña vieäc söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät, khuyeán khích aùp duïng caùc phöông phaùp sinh hoïc ñeå kieåm soùat söï phaùt trieån cuûa dòch haïi. Söï can thieäp chæ ñöôïc thöïc hieän khi taùc haïi vöôït quaù “ngöôõng” cho pheùp veà kinh teá. Muïc ñích cuûa IPM laø ñaûm baûo chaát löôïng traùi vôùi chi phí thaáp nhaát coù theå. Nhö vaäy IPM choáng laïi vieäc phuï thuoäc hoøan toøan vaøo caùc chaát baûo veä thöïc vaät, coi söï can thieäp baèng hoùa chaát laø moät bieän phaùp phuï trôï thay vì laø giaûi phaùp chuû yeáu. Ngay caû khi vieäc can thieäp baèng hoùa chaát laø caàn thieát, IPM cuõng yeâu caàu söû duïng moät caùch coù choïn loïc. Caùc hoïat chaát coù goác organophosphates, carbamates vaø pyrethroids khoâng ñöôïc khuyeán khích söû duïng vì taùc ñoäng huûy dieät cuûa chuùng leân caùc loøai thieân ñòch. Caáu thaønh cuûa IPM bao goàm Nhaän daïng dòch haïi vaø thieân ñòch cuûa chuùng • Kieåm soùat dòch haïi vaø thieân ñòch cuûa chuùng • Thu thaäp vaø löu giöõ thoâng tin • 13
Xaùc ñònh bieän phaùp giaûi quyeát • Saùch ñieän töû vaø moät soá thoâng tin khaùc Ñòch haïi treân caây coù muùi vaø caùc loïai thieân ñòch cuûa chuùng, Quaûn lyù ñòch haïi Toång hôïp ôû Australia, ñóa CD Ba ñóa CD ñöôïc trao cho ñoái taùc. Ñaây laø baûn saùch ñieän töû cuûa ñaàu saùch cuøng teân ñaõ neâu. Caây coù Muùi , ñóa CD Ba ñóa CD ñöôïc trao cho caùc ñoái taùc. CD naøy chöùc ñöïng nhöõng thoâng tin veà kyõ thuaät canh taùc vaø tieáp thò caùc saûn phaåm caây coù muùi ôû Queensland. Noäi dung chính goàm: Nhöõng ñieàu caàn bieát tröôùc khi troàng caây aên traùi. • Troàng vaø tieáp thò noâng saûn mang tính thöông maïi. • Quyeát ñònh quan troïng khi troàng vaø tieáp thò caây coù muùi. • Taøi lieäu ñoïc theâm vaø caùc nguoàn thoâng tin. • Nhöõng loïai hoùa chaát ñöôïc khuyeán caùo söû duïng. • Thoâng tin chi tieát veà baûy loïai dòch haïi thöôøng gaëp ôû vöôøn caây coù muùi vuøng • Queensland. Thoâng tin chi tieát veà naêm loaïi beänh thöôøng gaëp treân caây coù muùi vuøng Queensland. • Caùc caâu hoûi thöôøng gaëp khi troàng vaø kinh doanh caây coù muùi • Höôùng daãn nhaän daïng vaø giaûi quyeát vaán ñeà • Danh baï caùc ñôn vò cung öùng saûn phaåm vaø dòch vuï • Nhöõng vaán ñeà thöôøng xaûy ra trong naêm • Tìm kieám noäi dung caàn thieát • Baûn dòch “Caåm nang veà xoøai Uùc” Baûn dòch tieáng Vieät cuûa quyeån caåm nang treân ñaõ ñöôïc chuyeån giao cho SIAEP vaø SOFRI ñeå tieán haønh caùc böôùc ñaøo taïo taäp huaán saép tôùi. 5.2 Lôïi ích cho ngöøôøi saûn xuaát nhoû 14
Nhieàu buoåi hoäi thaûo giôùi thieäu döï aùn ñaõ ñöôïc tieán haønh ñeå thoâng baùo cho caùc caù nhaân vaø toå chöùc lieân quan veà muïc tieâu, thôøi gian vaø lôïi ích cuûa döï aùn ñoái vôùi chuoãi cung öùng xoaøi vaø böôûi hieän nay. Caùc ñôn vò tham gia goàm nhieàu ñoái töôïng, töø hoä saûn xuaát nhoû, trang traïi saûn xuaát taäp trung, caùc hôïp taùc xaõ, ñôn vò thu mua, kinh doanh, vaän taûi, xuaát khaåu vaø nhieàu toå chöùc xaõ hoäi khaùc nhö khuyeán noâng, sôû NN&PTNT, cuïc BVTV. Thoâng tin phaûn hoài töø ñaïi bieåu döï hoäi thaûo ñaõ giuùp xaùc ñònh roõ theâm nhöõng khoù khaên toàn ñoïng, gaây khoù khaên cho hoïat ñoäng tieâu thuï vaø xuaát khaåu. Ñoù laø chaát löôïng saûn phaåm traùi caây coøn keùm, haïn cheá veà kích côõ, ñoä ñoàng ñeàu vaø coù nhieàu maàm beänh cuõng nhö dö löôïng thuoác BVTV coøn cao, soá löôïng nhoû leû vaø ñoä chín khoâng ñeàu khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc ñôn haøng lôùn. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng toàn ñoïng treân laø do thieáu heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng cuõng nhö tieâu chuaån saûn xuaát an toøan ôû khaâu saûn xuùaât cuõng nhö thu hoaïch. Ví duï, chöa tôùi 20% saûn löôïng xoøai ñaït tieâu chaån chaát löôïng toát ñeå coù theå baùn vôùi giaù cao 50-60.000 ñoàng/kg taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. Phaàn lôùn xoøai ñöôïc coi laø loïai 2, loïai 3 vaø ñöôïc tieâu thuï vôùi giaù raát thaáp taïi thò tröôøng noäi tieâu vaø khoâng theå xuaát khaåu, cho duø coù aùp duïng caùc bieän phaùp xöû lyù sau thu hoaïch. Vì theá, vieäc naâng caáp chaát löôïng saûn phaåm phaûi xuaát phaùt töø kyõ thuaät canh taùc vaø xöû lyù sau thu hoaïch taïi vöôøn, tröôùc khi aùp duïng caùc bieän phaùp xöû lyù vaø tieáp thò. Khi chaát löôïng saûn phaåm, vaø cuøng vôùi noù laø giaù trò thöông phaåm, ñöôïc taêng leân, khoâng chi ngöôøi saûn xuaát maø moïi ngöôøi tham gia trong chuoãi cung öùng ñeàu ñöôïc höôûng lôïi. Haàu heát caùc ñaïi bieåu döï hoäi thaûo ñeàu raát quan taâm vaø mong muoán ñöôïc tham gia döï aùn. Ñaëc bieät, caùc thaønh vieân cuûa moät hôïp taùc xa môùi thaønh laäp raát mong döï aùn hoã trôï hoï xaây döïng keânh phaân phoái vaø tieâu thuï saûn phaåm, haïn cheá tình traïng leä thuoäc quaù nhieàu vaøo thöông laùi nhö hieän nay. Caùc ñoái töôïng naøy tin raèng hôïp taùc xaõ coù theå tham gia saâu hôn vaøo chuoãi cung öùng vaø qua ñoù taêng thu nhaäp moät caùch ñaùng keå. Caùc buoåi hoäi thaûo ñöôïc toå chöùc trong thaùng 11 naêm 2005 goàm: Taïi tænh Tieàn Giang • o HTX Caåm Thaønh, huyeän Cai Laäy o HTX Hoøa Loäc, huyeän Caùi Beø o Caùc ñaàu moái thu gom vaø phaân phoái taïi Caùi Beø Taïi Tænh Vónh Long • o Coâng ty böôûi Hoøang Gia. o Moät soá hoä noâng daân troàng böôûi Taïi tænh Khaùnh Hoøa • 15
o Hoäi thaûo taïi Sôû NN&PTNT (Nha Trang) cho caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng o Coâng ty Emu vaø caùc hoä troàng xoøai cho coâng ty Taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh • o Hoäi thaûo taïi truï sôû SIAEP Nha Trang cho caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng. 25 ñôn vò vaø caù nhaân tham gia goàm: Hieäp hoäi traùi caây Vieät Nam (Vinafruit) Coâng ty Vegetexco Caùc coâng ty xuaát khaåu traùi caây (ví duï Baûo Thanh) Coâng ty baùn sæ METRO. Sôû NN&PTNT , vaên phoøng boä NN&PTNT Caùn boä nghieân cöùu (Ñaïi hoïc Noâng Laâm) Noâng daân saûn xuaát nhoû Trang traïi qui moâ lôùn Chôï ñaàu moái Thuû Ñöùc … Caùc ñaïi bieåu tham döï raát böùc xuùc veà tình hình xuaát khaåu suy giaûm hieän nay cuûa traùi caây Vieät Nam do söùc caïnh tranh keùm so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc nhö Thaùi Lan, Philippin vaø mong muoán döï aùn sôùm ñi vaøo hoïat ñoäng. 5.3 Naâng cao naêng löïc Naêm buoåi hoäi thaûo cuõng ñöôïc tieán haønh taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh trong chuyeán coâng taùc naøy nhaèm naâng cao naêng löïc nghieân cöùu vaø giaûng daïy cho caùn boä tham gia döï aùn cuûa SIAEP vaø SOFRI. Phương phaùp giảng dạy cho người lớn với sự tham gia của học vieân ñaõ ñöôïc aùp duïng trong caùc buổi hội thảo treân ñeå caùc hoïc vieân coù theå vaän duïng kieán thöùc vaø kinh nghieäm saün coù ñoùng goùp cho nội dung hội thảo. Nội dung buổi hội thảo như sau: HỘI THẢO 1 Noäi dung Giới thiệu mục tieâu döï aùn, những khoù khăn chính của ngaønh saûn xuaát xoøai vaø böôûi, caùc khaùi niệm cơ bản về chuỗi cung ứng, caùch thöùc gia taêng giaù trò trong töøng khaâu của chuỗi cung ứng. Hội thảo naøy giuùp hoïc vieân nhận biết caùch chia nhoû chuỗi cung ứng thaønh töøng khaâu nhoû vaø phaân tích vaán ñeà phaùt sinh ôû töøng khaâu. Ngoøai ra, hoäi thaûo cũng giới thiệu caùch thức triển khai döï aùn hiệu quả để coù theå đảm bảo ñaït ñöôïc caùc mục tieâu đề ra. 16
Kết quả Caùc thaønh vieân ñaùnh giaù cao noäi dung hoäi thaûo, vaø cho bieát hoï ñaõ nhaän thöùc ñaày ñuû muïc tieâu cuûa döï aùn, caùc böôùc caàn thöïc hieän ñeå ñaït muïc tieâu. Moät soá thaønh vieân cho vieân caùc khaùi nieäm maø döï aùn neâu leân laø töông ñoái môùi meû vaø theå hieän quyeát taâm tham gia döï aùn. HOÄI THAÛO 2 Noäi Dung Hoäi thaûo naøy taäp trung vaøo chuoãi cung öùng, nhaán maïnh caùch thöùc taïo lieân keát giöõa caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng vaø caùch giaûi quyeát maâu thuaãn phaùt sinh. Caùc noäi dung cuï theå: Giôùi thieäu noäi dung quaûn lyù chuoãi cung öùng • Thaûo luaän chi tieát veà caùch quaûn lyù chuoãi cung öùng( veà saûn phaåm, chaát löôïng, thoâng tin • etc), Nhaän daïng khieám khuyeát cuûa moät chuoãi cung öùng vaø giaûi quyeát maâu thuaãn phaùt sinh • Thaûo luaän chi tieát veà khung thôøi gian cuûa döï aùn cho chuoãi cung öùng xoøai vaø buôûi trong • döï aùn naøy. Phöông phaùp luaän vaø caùch thöùc tieán haønh ñöôïc döïa treân: Xem xeùt taát caû caùc thaønh vieân trong chuoãi cung öùng cuøng moät luùc • Hieåu roõ söï naêng ñoäng cuûa töøng nhoùm vaø baûn tính nhaân vaên • Choïn giaûi phaùp phuø hôïp vôùi thaønh vieân chính cuûa chuoãi • Taêng cöôøng trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc thaønh vieân • Taêng thu nhaäp cho ñaàu nguoàn (ngöôøi troàng) baèng caùch ñaùp öùng nhu caàu cuoái nguoàn • (ngöôøi tieâu duøng) Keát quaû Caùc thaønh vieân tham gia hoäi thaûo cho bieát ñaây laø caùch tieáp caän môùi veà chuoãi cung öùng cuõng nhö khaû naêng aùp duïng vaøo chuoãi cung öùng traùi caây. Do ñoù caàn toå chöùc theâm moät soá hoïat ñoäng ñaøo taïo veà vaán ñeà treân ñeå laøm roõ theâm khaùi nieäm veà hình thöùc phaân phoái giaù trò gia taêng giöõa caùc thaønh vieân tham gia chuoãi cung öùng. HOÄI THAÛO 3 Toång quan 17
Taäp trung vaøo caùch laäp phieáu ñieàu tra vaø kyõ naêng phoûng vaán ñeå giuùp caùn boä tham gia döï aùn cuûa SIAEP vaø SOFRI hieåu roõ hôn veà caùc chuoãi cung öùng saûn phaåm noâng nghieäp Caùch laäp phieáu ñieàu tra vaø kyõ naêng phoûng vaán • Minh hoïa cuï theå caùc loïai caâu hoûi vaø caùch quaûn lyù caùn boä ñieàu tra. • Kyõ naêng phoûng vaán vaø xöû lyù soá lieäu • Thaûo luaän chi tieát veà caùch ñieàu tra phuø hôïp cho döï aùn • Keát quaû Caùc thaønh vieân tham gia ñaùnh giaù cao veà noäi dung naøy, ñoàng thôøi cuõng cho bieát hoï môùi thöïc hieän moät ñôït ñieàu tra phoûng vaán ñeå xaây döïng cô côû döï lieäu veà kyõ thuaät canh taùc vaø xöû lyù sau thu hoaïch cho moät soá loïai traùi caây nhieät ñôùi trong moät döï aùn khaùc. Ñoàng thôøi cuõng baøy toû neáu nhö buoåi hoäi thaûo naøy ñöôïc toå chöùc sôùm hôn thì nhöõng kieán thöùc môùi ñöôïc trang bò naøy seõ giuùp hoï laøm toát hôn coâng vieäc cuûa mình. HOÄI THAÛO 4 Toång Quan Heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng, caùch laáy maãu vaø quaûn lyù maãu ñeå ñaûm baûo chuoãi cung öùng hoïat ñoäng toát. Giôùi thieäu veà söï luaân chuyeån cuûa chaát löôïng treân chuoãi, caùch laáy maãu vaø quaûn lyù maãu. • Thaûo luaän chi tieát veà caùch laáy maãu vaø quaûn lyù maãu phuø hôïp cho döï aùn • Hoäi thaûo naøy keá thöøa nhöõng keát quaû trong Chöông trình AADCP: Heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng rau quaû cho caùc nöôùc ASEAN, vaø aùp duïng cho ngaønh saûn xuaát vaø cung öùng xoøai vaø böôûi. Keát quaû Caùc thaønh vieân döï hoäi thaûo cho bieát tröôùc nay hoï thöôøng nghó veà quaù trình ñaûm baûo chaát löôïng vôùi hình thöùc vaät theå. Buoåi hoäi thaûo naøy ñaõ giôùi thieäu nhöõng khaùi nieäm phi vaät theå trong heä thoáng ñaûm baûo chaát löôïng nhö an toøan thöïc phaåm, söï tieän lôïi, quaûn lyù moâi tröôøng, phuùc lôïi cho ngöôøi saûn xuaát vaø nhu caàu saûn xuaát beàn vöõng. Nhieàu buoåi hoäi thaûo chuyeân saâu hôn seõ ñöôïc thieát laäp trung khung döï aùn ñeå trieån khai vaø aùp duïng cho chuoãi cung öùng xoøai vaø böôûi. HOÄI THAÛO 5 Toång quan 18