Gánh nặng tử vong và kinh tế do tác động của ô nhiễm không khí tại thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> GÁNH NẶNG TỬ VONG VÀ KINHTẾ DO TÁC ĐỘNG<br /> CỦA Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Trần Ngọc Đăng*, Phan Thị Trúc Thủy*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 µm (PM2.5) được biết đến là yếu tố<br /> nguy cơ môi trường hàng đầu gây tử vong. Tại Việt Nam, các ảnh hưởng sức khỏe bất lợi do PM2.5 thường<br /> được đánh giá qua việc phơi nhiễm ngắn hạn và chưa có nhiều nghiên cứu dịch tễ đánh giá được các tác động tích<br /> luỹ dài hạn. Thêm vào đó, tại TP. Hồ CHÍ MINH, dữ liệu về nồng độ bụi PM2.5 thường được thu thập từ trạm<br /> quan trắc đặt tại Quận 1, chưa đại diện được cho nồng độ PM2.5 theo không gian.<br /> Mục tiêu: Đánh giá tác động của PM2.5 đến tỷ suất tử vong do tất cả nguyên nhân, tử vong do bệnh tim-<br /> phổi, tử vong do bệnh ung thư phổi và gánh nặng kinh tế của người dân sống tại TP. Hồ Chí Minh.<br /> Đối tượng-Phương pháp: Nghiên cứu sinh thái, đánh giá tác động sức khỏe của PM2.5 đối với tử vong<br /> năm 2010-2013 của người dân sống tại TP. Hồ Chí Minh. Nồng độ PM2.5 được đo tại 72 điểm và ước tính cho<br /> toàn bộ khu vực TP. Hồ Chí Minh bằng thuật toán nội suy IDW của Hệ thống thông tin địa lý (GIS). Số ca tử<br /> vong và gánh nặng kinh tế do tác động của PM2.5 được ước tính bởi lý thuyết BenMAP.<br /> Kết quả: Nồng độ PM2.5 trung bình tại thời điểm quan trắc là 21,2±8,2 µg/m3. Các quận/huyện thuộc TP.<br /> Hồ Chí Minh có nồng độ nội suy bằng thuật toán IDW đều vượt tiêu chuẩn hằng năm của WHO (10 µg/m3).<br /> Ước tínhPM2.5 gây ra 1327 ca tử vong vào năm 2013 tại TP. Hồ Chí Minh, gánh nặng kinh tế ước tính là<br /> 47.627 tỷ VNĐ, tương ứng 1,46% GDP Việt Nam năm 2017 theo lý thuyết BenMAP.<br /> Kết luận: Các quận/huyện thuộc TP. Hồ Chí Minh đều có nồng độ PM2.5 nội suy bằng thuật toán IDW<br /> vượt tiêu chuẩn hằng năm của WHO (khoảng từ 11,4 đến 27,63 µg/m3). Cần có nhiều nghiên cứu hơn nhằm<br /> đánh giá tác động của loại bụi này đến sức khỏe, cung cấp thêm các bằng chứng để thực hiện các chính sách cải<br /> thiện chất lượng không khí đô thị.<br /> Từ khóa: tỷ suất tử vong, thuật toán nội suy IDW, lý thuyết BenMAP<br /> ABSTRACT<br /> MORTALITY AND ECONOMIC BURDEN OF AIR POLLUTION IN HO CHI MINH CITY<br /> Tran Ngọc Dang, Phan Thị Truc Thuy<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 5 - 2019: 360 – 366<br /> Background: Suspended particulate matter which hasa diameter of less than or equal 2.5 µm (PM2.5), is the<br /> largest environmental risk factor responsible for a substantially larger number of attributable death. In Vietnam,<br /> adverse effects on health related to PM2.5 are often evaluated through short-term exposure and there are not<br /> many epidemiologic studies evaluating potential long-term health effects of exposure. Besides, in Ho Chi Minh<br /> city. PM2.5 data which are usually collectedfrom the air quality monitors at District 1 arenot representative of the<br /> PM2.5 concentration in space.<br /> Objectives: To evaluate the impact of PM2.5 on all-cause mortality, cardiopulmonary mortality, lung<br /> cancer mortality and economic burden on people living in Ho Chi Minh city.<br /> Method: Ecological study and health impact assessment of PM2.5 on mortality between 2010-2013 in Ho<br /> Chi Minh city were designed. PM2.5 concentration was collected from 72 points and then estimated by IDW<br /> Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> *<br /> <br /> Tác giả liên lạc: TS. Trần Ngọc Đăng ĐT: 0985137435 Email: ngocdangytcc@gmail.com<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 361<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2018<br /> <br /> interpolation in GIS. Mortality and economic burden were estimated by applying the theory of BenMAP.<br /> Results: The average concentration of PM2.5 at monitoring sites was21,2±8,2 μg/m3. All districts of Ho<br /> Chi Minh city have estimated concentration exceeded the annual WHO guideline (10 μg/m3). There were1,327<br /> cases of mortality related to PM2.5 in 2013, the economic burden was about 47,627 billion VNĐ,equal to1,46% of<br /> GDP Vietnam in 2017 according to the BenMAP theory.<br /> Conclusion: All districts of Ho Chi Minh city have estimated concentration exceeded the annual WHO<br /> guideline (from 11,4 to 27,63μg/m3). It is warranted further study to evaluate the impact of PM2.5 on human<br /> health, providingmore evidence to implement policies for improving urban air quality.<br /> Keywords: mortality, IDW interpolation, BenMAP theory<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Nội suy khoảng cách nghịch đảo có trọng<br /> số (IDW) là thuật toán đơn giản của Hệ thống<br /> PM2.5 là các hạt bụi có đường kính động học<br /> thông tin địa lý (GIS), được sử dụng phổ biến<br /> nhỏ hơn hoặc bằng 2,5μm, có thể thâm nhập sâu<br /> để nội suy các giá trị chưa biết dựa vào các giá<br /> vào phổi và hệ thống mạch máu. PM2.5 được<br /> trị đã biết, ứng dụng trong lĩnh vực môi<br /> biết đến là yếu tố nguy cơ môi trường hàng đầu<br /> trường. Bên cạnh đó, lý thuyết BenMAP<br /> gây tử vong, xếp thứ 6 trong nguy cơ gây tử<br /> (Chương trình Lập bản đồ và Phân tích lợi ích<br /> vong trên toàn cầu vào năm 2018. Ước tính năm<br /> môi trường), một công cụ được giới thiệu bởi<br /> 2012, có 3 triệu ca tử vong do PM2.5 và cho đến<br /> Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), cũng là<br /> năm 2016 con số này là 4,1 triệu(2). Tại Việt Nam,<br /> một chương trình dựa trên GIS, sử dụng hàm<br /> các ảnh hưởng sức khỏe bất lợi do PM2.5 thường<br /> tính toán ước tính gánh nặng kinh tế liên quan<br /> được đánh giá qua tác động của việc phơi nhiễm<br /> đến sự thay đổi chất lượng không khí(1). Thuật<br /> ngắn hạn bằng nghiên cứu chuỗi thời gian(5-8,10).<br /> toán nội suy cùng lý thuyết BenMAP đã được<br /> Tuy nhiên, cách này chỉ đánh giá được các bất<br /> sử dụng ở các quốc gia như Trung Quốc,<br /> lợi sức khỏe trong vòng vài ngày đến vài tháng<br /> Estoniađể nội suy nồng độ bụi PM2.5cho khu<br /> sau phơi nhiễm. Tính đến hiện tại, Việt Nam vẫn<br /> vực nghiên cứu và ước tính gánh nặng tử<br /> chưa có nhiều nghiên cứu dịch tễ đánh giá được<br /> vong, kinh tế liên quan đến loại bụi này(9,1).<br /> các tác động tích luỹ dài hạn với ô nhiễm không<br /> khí dạng hạt đến tử vong và thiệt hại kinh tế mà Mục tiêu<br /> loại bụi này gây ra. Đánh giá tác động của PM2.5 đến tỷ suất<br /> Với mật độ dân cư đông đúc kèm theo tốc độ tử vong do tất cả nguyên nhân, tử vong do<br /> phát triển quá nhanh, TP. Hồ Chí Minh đang bệnh tim-phổi, tử vong do bệnh ung thư phổi<br /> phải đối diện với các vấn đề mà trong đó đáng và gánh nặng kinh tế của người dân sống tại<br /> chú ý nhất là tình trạng ô nhiễm không khí với TP. Hồ Chí Minh.<br /> nồng độ PM2.5 vượt mức quy định. Cụ thể năm ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> 2017 nồng độ PM2.5 trung bình là 29,6 μg/m3 so Thiết kế nghiên cứu<br /> với tiêu chuẩn WHO là 10 μg/m3. Tuy nhiên, dữ<br /> Nghiên cứu sinh thái: đánh giá tác động sức<br /> liệu về nồng độ bụi PM2.5 này thường được thu<br /> khỏe (HIA).<br /> thập từ trạm quan trắc tự động liên tục đặt tại<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Quận 1. Vì vậy, cần có một phương pháp đo<br /> lường, tính toán thích hợp để dữ liệu về nồng độ Người dân tại TP. Hồ Chí Minh tử vong do 3<br /> PM2.5 có thể đại diện hơn về mặt phân bố nguyên nhân (tử vong do tất cả nguyên nhân, tử<br /> không gian, đồng thời có thể ước lượng được vong do bệnh tim-phổi, tử vong do bệnh ung<br /> thiệt hại kinh tế do sự suy giảm chất lượng thư phổi) vào năm 2010-2013 được thu thập từ<br /> không khí gây ra. Báo cáo nguyên nhân tử vong A6/YTCS của Sở Y<br /> <br /> <br /> <br /> 362 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tế TP. Hồ CHÍ MINH theo các nhóm mã ICD-10 Số người tử vong do tất cả nguyên nhân năm<br /> theo Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA). 2013 được ước tính bằng lý thuyết BenMAP:<br /> Nồng độ PM2.5 được đo 3 điểm ở mỗi Số người tử vong = Mức độ thay đổi của chất<br /> quận/huyện thuộc TP. Hồ Chí Minh vào các giờ lượng không khí * Ước tính sự ảnh hưởng đến<br /> cao điểm (vào buổi sáng từ 6 đến 8 giờ và buổi sức khỏe Tỷ suất tử vong nền * Dân số phơi<br /> chiều từ 16 giờ đến 19 giờ mỗi ngày, trừ thứ 7, nhiễm (1).<br /> chủ nhật và ngày lễ). Dữ liệu về dân số được thu Trong đó:<br /> thập từ nguồn mở từ trang web<br /> Mức độ thay đổi của chất lượng không khí<br /> www.pso.hochiminhcity.gov.vn/ của Cục Thống<br /> là sự khác biệt giữa nồng độ PM2.5 trung bình<br /> kê TP. Hồ Chí Minh. Lớp dữ liệu bản đồ hành<br /> tại mỗi quận/huyện đã được nội suy bằng<br /> chính của 24 quận/huyện thuộc TP. Hồ Chí<br /> thuật toán IDW so với mức 10 μg/m3 theo tiêu<br /> Minh được thu thập từ cơ sở dữ liệu GIS của<br /> chuẩn hằng năm của WHO. Ước tính sự ảnh<br /> Trung tâm Y tế Dự phòng TP. Hồ Chí Minh. Giá<br /> hưởng đến sức khỏe được chọn trong nghiên<br /> trị thống kê của cuộc sống (VSL), tổng sản phẩm<br /> cứu là số tử vong tăng 0,0062 khi nồng độ<br /> trong nước (GDP), sức mua tương đương (PPP),<br /> PM2.5 tăng 1 μg/m(9).<br /> chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được thu thập từ<br /> Tỷ suất tử vong nền là tỷ suất tử vong do tất<br /> nguồn mở thông qua trang web<br /> cả nguyên nhân năm 2013 của người dân TP. Hồ<br /> http://databank.worldbank.org/ của Ngân hàng<br /> Chí Minh.<br /> Quốc tế (Bảng 1).<br /> Dân số phơi nhiễm là dân số của mỗi<br /> Bảng1. Mã ICD-10 của 3 nhóm nguyên nhân tử<br /> quận/huyện tại TP. Hồ Chí Minh năm 2013.<br /> vong<br /> Nguyên nhân tử vong Mã ICD-10 Từ Số người tử vong được tính trong (1),<br /> Bệnh tim-phổi G45.0-G45.2, G45.4-G45.9, BenMAP ước tính gánh nặng kinh tế (đơn vị<br /> G93.6, G93.8, G95.1, I10-170.9, Việt Nam đồng) tương ứng như sau:<br /> I72.9, M21.9, R00.1, R00.8,<br /> R01.2, A48.1, B05.2, J00-J01.9, Gánh nặng kinh tế = Số người tử vong * Giá<br /> J02.8-J02.9, J03.8-J64, J66.0- trị thống kê cuộc sống (2).<br /> J94.9, J98.0-J98.9, P28.8, R06.5,<br /> R09.1 Trong đó:<br /> Ung thư phổi C33-C34.9, C39.8, C45.7 Giá trị thống kê cuộc sống (VSL) là số tiền<br /> Tất cả nguyên nhân Từ A00 đến R99<br /> mà một nhóm người sẵn sàng chi trả để giảm<br /> Phân tích dữ kiện nhẹ nguy cơ tử vong sớm trong dân số. Đây là<br /> Nồng độ PM2.5 từ 72 điểm quan trắc được giá trị được chuyển đổi từ VSL của Hoa Kỳ theo<br /> nội suy bằng thuật toán IDW của phần mềm công thức chuyển đổi(10,11):<br /> ArcMap10.3.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ hình khác nhau, trong đó đường giao thông có<br /> tỷ lệ cao nhất là 54%.<br /> Nồng độ PM2.5 thường cao ở những khu<br /> vực có các phương tiện giao thông dày đặc như Nồng độ PM2.5 được nội suy cho toàn địa<br /> bến xe Quận 8 (50 μg/m3), khu vực đường giao bàn TP. Hồ Chí Minh từ 72 điểm quan trắc thực<br /> thông gần bến phà Bình Khánh (40 μg/m3) (Hình tế với 9 mức nồng độ được thể hiện trên Hình 2.<br /> 1). Khi so sánh với mức phơi nhiễm dài hạn của Nồng độ PM2.5 nội suy trung bình của các<br /> WHO là 10 μg/m3, có đến 93% số điểm đo vượt quận/huyện dao động từ 11,4 đến 27,63 μg/m3.<br /> tiêu chuẩn. Các điểm quan trắc thuộc nhiều loại Quận 8 và Củ Chi có phần lớn diện tích khu vực<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 363<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2018<br /> <br /> với mức nồng độ PM2.5 cao (hơn 25 μg/m3). suất tử vong cao.<br /> Phần lớn Quận 2, Quận 9, một phần Quận 7 và<br /> Nhà Bè có mức nồng độ PM2.5 thấp nhất trong<br /> khu vực TP. Hồ Chí Minh. Riêng tại huyện Cần<br /> Giờ, mức PM2.5 nội suy có nồng độ cao tập<br /> trung tại khu vực bến phà, phần còn lại của<br /> huyện có mức PM2.5 thấp.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Nồng độ PM2.5 được nội suy bằng thuật<br /> toán IDW<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Nồng độ PM2.5 tại 72 điểm quan trắc<br /> Tỷ suất tử vong do tất cả các nguyên nhân ở<br /> các quận/huyện là từ 1,40 đến 6,65‰. Dữ liệu<br /> dạng điểm tròn trên bản đồ Hình 3 biểu thị tỷ<br /> suất tử vong do tất cả nguyên nhân của từng<br /> quận/huyện. Tương ứng với tỷ suất tử vong cao,<br /> phần lớn nồng độ PM2.5 được nội suy cũng đạt<br /> mức cao tại các quận như Quận 1, Quận 4, Quận<br /> 5, Quận 3. Một điều dễ nhận thấy khi quan sát là<br /> nơi có tỷ suất tử vong và nồng độ PM2.5 cao<br /> thường là ở các quận ở trung tâm, nơi tập trung<br /> đông dân của TP. Hồ Chí Minh.<br /> Theo như quan sát ở Hình 4, nhìn chung khu<br /> vực các quận trung tâm thành phố (Quận 1,<br /> Quận 5) vẫn là nơi có tỷ suất tử vong do bệnh<br /> tim-phổi cao hơn các khu vực còn lại. Tuy nhiên,<br /> Cần Giờ và Củ Chi lại là vùng ngoại thành với tỷ<br /> suất tử vong cao đáng chú ý. Nồng độ PM2.5 Hình 3: Tỷ suất tử vong do tất cả nguyên nhân và<br /> nhìn chung ở mức cao tương ứng với mức tỷ nồng độ PM2.5 tại TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> <br /> 364 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tương tự như tử vong do bệnh tim-phổi, tỷ 183 ca, theo sau là Bình Chánh và Củ Chi lần<br /> suất cao cũng có xu hướng phân bố tại các khu lượt là 117 và 100 ca tử vong (Bảng 2).<br /> vực ngoại thành. Nhìn chung, chúng tôi quan sát Bảng 2: Kết quả tác động của PM2.5 lên tử vong và<br /> thấy có xu hướng liên quan giữa nồng độ PM2.5 kinh tế của người dân TP. Hồ Chí Minh (Với giá trị<br /> và tỷ suất tử vong ở các quận/huyện trên bản đồ thống kê cuộc sống VSL=35.896.987.250 VNĐ)<br /> khu vực nghiên cứu. Số người tử<br /> Quận/huyện Giá trị kinh tế (VNĐ)<br /> vong<br /> Tương tự như sự phân bố của tỷ suất tử<br /> Quận 1 51 1.823.415.711.164<br /> vong chung và tử vong do bệnh tim-phổi, ung<br /> Quận 2 4 149.388.464.134<br /> thư phổi cũng phân bố tập trung tại khu vực Quận 3 41 1.471.736.816.992<br /> trung tâm thành phố. Củ Chi là khu vực ngoại Quận 4 47 1.675.071.593.126<br /> thành với tỷ suất cao bất thường so với các Quận 5 47 1.670.159.747.750<br /> quận/huyện ngoại thành khác. Nhìn chung, tại Quận 6 99 3.561.894.354.967<br /> những khu vực có tỷ suất tử vong do ung thư Quận 7 19 690.725.947.126<br /> Quận 8 183 6.574.463.639.017<br /> phổi cao thì đều có nồng độ PM2.5 ở mức cao,<br /> Quận 9 7 246.281.883.763<br /> ngoại trừ Quận 2 (Hình 4). Quận 10 50 1.803.488.795.393<br /> Quận 11 28 1.019.206.228.130<br /> Quận 12 30 1.082.876.073.317<br /> Gò Vấp 76 2.718.047.953.734<br /> Tân Bình 80 2.860.132.826.085<br /> Tân Phú 48 1.724.509.505.491<br /> Bình Thạnh 46 1.647.943.225.750<br /> Phú Nhuận 39 1.389.337.108.036<br /> Thủ Đức 51 1.816.644.853.009<br /> Bình Tân 42 1.501.630.432.868<br /> Củ Chi 100 3.591.450.196.000<br /> Hóc Môn 83 2.993.287.121.373<br /> Bình Chánh 117 4.210.196.515.678<br /> Nhà Bè 25 889.349.812.516<br /> Cần Giờ 14 515.836.761.068<br /> Tổng 1327 47.627.075.566.487<br /> Giá trị thống kê cuộc sống của Hoa Kỳ<br /> năm 2013 là 8,7 triệu USD. Giá trị này được<br /> chuyển đổi theo thu nhập Việt Nam là 36 tỷ<br /> VNĐ, đã điều chỉnh theo GDP, PPP và CPI.<br /> Với 1327 ca tử vong liên quan đến tác động<br /> của PM2.5, TP. Hồ Chí Minh thiệt hại khoảng<br /> 48 nghìn tỷ VNĐ, tương ứng với 1,46% GDP<br /> Việt Nam năm 2017. Với số ca tử vong cao<br /> nhất trong 24 quận/huyện, Quận 8 thiệt hại lên<br /> Hình 4. Tỷ suất tử vong do bệnh tim-phổi và nồng độ<br /> đến 6574 tỷ VNĐ, tiếp theo là Bình Chánh<br /> PM2.5 tại TP. Hồ Chí Minh<br /> (4210 tỷ VNĐ) và Củ Chi (3591 tỷ VNĐ).<br /> Dựa trên lý thuyết BenMAP, chúng tôi ước<br /> tính có khoảng 1327 ca tử vong liên quan đến tác<br /> BÀN LUẬN<br /> động của bụi PM2.5, tương ứng 0,017% dân số Kết quả PM2.5 tại 24 quận sau khi được nội<br /> năm 2013 của TP. Hồ Chí Minh. Quận 8 với số tử suy bằng thuật toán nội suy không gian IDW<br /> vong liên quan đến PM2.5 cao nhất vào khoảng khoảng từ 11,4 đến 27,63 μg/m3. Tuy nhiên<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 365<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2018<br /> <br /> chúng tôi chỉ đo trong khoảng thời gian ngắn 2005(9). Trước đây tại TP. Hồ Chí Minh, chưa tìm<br /> (15-20 phút) với thời gian và nhân lực hiện có. thấy nghiên cứu tương tự cho tác động PM2.5.<br /> Theo báo cáo của Trung tâm Phát triển Sáng tạo Thay vào đó, nghiên cứu của tác giả Hồ Quốc<br /> Xanh (GreenID) về hiện trạng chất lượng không Bằng thực hiện đánh giá tác động của PM10 tại<br /> khí Việt Nam, nồng độ PM2.5 tại TP. Hồ Chí Quận 5 TP. Hồ Chí Minh. Theo đó, PM10 gây ra<br /> Minh trung bình năm 2017 là 29,6 μg/m3. Số liệu 5 ca tử vong mỗi năm, tương ứng 45 triệu USD.<br /> báo cáo này được thu thập từ trạm quan trắc tự Kết quả thiệt hại quy đổi cho dân số của toàn<br /> động liên tục đặt tại Quận 1. Tuy số liệu đại diện thành phố là 204 ca tử vong, tương ứng 1,84 tỷ<br /> về mặt thời gian nhưng không khẳng định được USD (khoảng 40.000 tỷ VNĐ). Thiệt hại kinh tế<br /> số liệu có mang tính đại diện đầy đủ về mặt được ước tính trong nghiên cứu này là chuyển<br /> không gian cho cả TP. Hồ Chí Minh. đổi trực tiếp từ chi phí cuộc sống của Hoa Kỳ (9<br /> PM2.5 trên bản đồ nội suy thể hiện nồng độ triệu USD) mà không được hiệu chỉnh theo<br /> mức cao tại các quận/huyện có tỷ suất tử vong GDP, PPP và CPI ở năm tương ứng như trong<br /> cao. Một điều dễ nhận thấy khi quan sát là các vị nghiên cứu mà chúng tôi đã thực hiện. Ngoàira,<br /> trí này thường là các quận tại trung tâm thành số người tử vong và thiệt hại kinh tế của cả<br /> phố, nơi tập trung đông dân củaTP. Hồ Chí thành phố là kết quả ngoại suy từ thiệt hại của<br /> Minh. Một điều đáng chú ý đối với tỷ suất tử Quận 5 mà không được tính cụ thể trên từng<br /> vong do các bệnh tim-phổi và ung thư phổi lại quận/huyện thuộc TP. Hồ Chí Minh(4).<br /> có xu hướng mức cao tại các huyện ngoại thành<br /> như Cần Giờ, Củ Chi. Nhìn chung, chúng tôi<br /> quan sát thấy có xu hướng liên quan giữa nồng<br /> độ PM2.5 và tỷ suất tử vong ở các quận/huyện<br /> trên bản đồ khu vực nghiên cứu. Nghiên cứu tại<br /> Trung Quốc cũng đã tính toán được kết quả tác<br /> động của PM2.5 đến số ca tử vong. Giảm mức<br /> PM2.5 trung bình năm xuống mức 35 μg/m3 có<br /> liên quan đến giảm 89.000 (KTC 95%, 80.000-<br /> 170.000) ca tử vong do bệnh tim mạch, 47.000<br /> (KTC 95%, 3.000-91.000) ca tử vong do bệnh<br /> đường hô hấp và 32.000 (KTC 95%, 6.000-58.000)<br /> ca tử vong do bệnh ung thư phổi tại Trung Quốc<br /> mỗi năm(2) (Hình 5).<br /> Nghiên cứu của chúng tôi ước tính khoảng<br /> 47.627 tỷ VNĐ mất đi là do tác động của ô<br /> nhiễm bụi PM2.5, tương ứng 1,46% GDP năm<br /> 2017. Con số thiệt hại kinh tế này tương ứng với<br /> 1.327 ca tử vong tại 24 quận/huyện vào năm 2013<br /> mà lý thuyết BenMAP đã ước tính. Nghiên cứu<br /> tại thành phố Tallin cũng đã tính toán giá trị<br /> kinh tế liên quan đến ảnh hưởng dài hạn và tử<br /> vong. Khi nồng độ PM2.5 phát thải trung bình là Hình 5. Tỷ suất tử vong do bệnh ung thư phổi và<br /> 11,6 μg/m3 thì thành phố này thiệt hại khoảng nồng độ PM2.5 tại TP. Hồ Chí Minh<br /> 150 triệu euro hằng năm (khoảng 4.000 tỷ VNĐ), Nghiên cứu của chúng tôi thu thập dữ liệu<br /> tương ứng 2,9% GDP của thành phố Tallin năm các ca tử vong trong báo cáo tử vong thu thập tại<br /> <br /> <br /> <br /> 366 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cộng đồng, không kiểm soát được các yếu tố cá 4. Ho Quoc Bang (2017). "Modeling PM10 in Ho Chi Minh City,<br /> Vietnam and evaluation of itsimpact on human health".<br /> nhân, gia đình và xã hội. Số liệu quan trắc nồng Sustainable Environment Research, 27(2):95-102.<br /> độ PM2.5 của chúng tôi thực hiện có sự phân bố 5. Luong T Mai Ly, Phung Tri Dung, Thai Phong Khanh (2017).<br /> "The association between particulate air pollution and<br /> theo không gian nhưng thời gian thực hiện chưa<br /> respiratory admissions among young children in Hanoi,<br /> đủ dài. Để ước tính phơi nhiễm dài hạn, số liệu Vietnam". Science of the Total Environment, 578:249-255.<br /> này cần được theo dõi theo mùa hoặc năm và 6. Mehta S, Do Van Dzung, Cohen A, et al (2013). "Air pollution<br /> and admissions for acute lower respiratory infections in young<br /> địa điểm lấy mẫu phân bố rộng khắp trên địa children of Ho Chi Minh City". Air Quality, Atmosphere & Health,<br /> bàn nghiên cứu để có bằng chứng đủ thuyết 6(1):167-179.<br /> phục hơn về tác động PM2.5 lên tỷ suất tử vong. 7. Ngo Long, Do Dung, Thach Thuan, et al (2011). "The Effects of<br /> Short-term Exposure on Hospital Admissions for Acute Lower<br /> KẾT LUẬN Respiratory Infections in Young Children of Ho Chi Minh City,<br /> Viet Nam". Epidemiology, 22(1):228-229.<br /> Các quận/huyện thuộc TP. Hồ Chí Minh đều 8. Nguyen Thi Trang Nhung, Schindler C, Tran Minh Dien, et al<br /> có nồng độ PM2.5 nội suy bằng thuật toán IDW (2018). "Acute effects of ambient air pollution on lower<br /> respiratory infections inHanoi children: An eight-year time<br /> vượt tiêu chuẩn hằng năm của WHO (khoảng từ<br /> series study". Environment International, 111:139-148.<br /> 11,4 đến 27,63 μg/m3). Cần có nhiều nghiên cứu 9. Orru H, Teinemaa E, Lai T, et al (2009). "Health impact<br /> hơn nhằm đánh giá tác động của loại bụi này assessment of particulate pollution in Tallinn using fine spatial<br /> resolution and modeling techniques". Environmental Health, 8:7.<br /> đến sức khỏe, cung cấp thêm các bằng chứng để 10. United States Environmental Protection Agency (2008).<br /> thực hiện các chính sách giảm thiểu ô nhiễm "BENMAP Environmental Benefits Mapping and Analysis<br /> không khí đô thị. Program: User's Manual Appendices". EPA, pp.1-14.<br /> 11. United States Environmental Protection Agency (2019)<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO "BenMAP-CE International Self-Paced Training Guide-<br /> Bangkok, Thailand". Clean Air Asia, pp.36-37.<br /> 1. Chen L, Shi M, Gao S, et al (2016). "Assessment of population<br /> exposure to PM2.5 for mortality in China and its public health<br /> benefit based on BenMAP". Environmental Pollution, 221:311-317. Ngày nhận bài báo: 15/08/2019<br /> 2. Green ID (2017). Báo cáo chất lượng không khí năm 2017 Hà Ngày phản biện nhận xét bài báo: 31/08/2019<br /> Nội - Báo cáo nghiên cứu nội bộ. Green ID Vietnam, pp.10-16.<br /> 3. HIME (2018). The State of Global Air. URL: Ngày bài báo được đăng: 15/10/2019<br /> https://www.stateofglobalair.org/sites/default/files/soga-2018-<br /> report.pdf.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 367<br />