L I NÓI ĐUỜ Ầ
1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c uấ ế ủ ề ứ
RRTD là m t trong nh ng r i ro ch y u, có tác đng m nh m đn ho t đngộ ữ ủ ủ ế ộ ạ ẽ ế ạ ộ
kinh doanh c a NHTM. RRTD x y ra còn tác đng đn kh năng ti p c n v n c aủ ả ộ ế ả ế ậ ố ủ
các doanh nghi p, t đó tác đng tiêu c c đn tăng tr ng và phát tri n c a n n kinhệ ừ ộ ự ế ưở ể ủ ề
t . M c dù v y, NHTM không th lo i b hoàn toàn RRTD mà ch có th h n ch ế ặ ậ ể ạ ỏ ỉ ể ạ ế ở
m c đ nh t đnh. Trong ho t đng tín d ng c a NHTM, thay vì l a ch n chi nứ ộ ấ ị ạ ộ ụ ủ ự ọ ế
l c lo i b r i ro, các NHTM ch p nh n r i ro, đánh đi r i ro đ có l i nhu n.ượ ạ ỏ ủ ấ ậ ủ ổ ủ ể ợ ậ
H th ng QTRRTD c a m t ngân hàng th c hi n s m nh đm b o cho ngân hàngệ ố ủ ộ ự ệ ứ ệ ả ả
luôn ki m soát r i ro m c đ h p lý (m c r i ro ngân hàng có th ch p nh n) phùể ủ ở ứ ộ ợ ứ ủ ể ấ ậ
h p v i qui mô và b n ch t kinh doanh tín d ng c a ngân hàng và đt đc l iợ ớ ả ấ ụ ủ ạ ượ ợ
nhu n cao nh t.ậ ấ
RRTD x y ra th ng xuyên và gây t n th t l n nh t cho các NHTM. QTRRTD t tả ườ ổ ấ ớ ấ ố
là y u t quy t đnh s t n t i và phát tri n c a m t NHTM. ế ố ế ị ự ồ ạ ể ủ ộ
Ho t đng tín d ng hi n nay đóng vai trò quan tr ng đi v i các NHTM Vi t Namạ ộ ụ ệ ọ ố ớ ệ
và mang l i nhi u l i nhu n nh t cho ngân hàng. Tuy nhiên, ho t đng tín d ng cũngạ ề ợ ậ ấ ạ ộ ụ
ch a đng r t nhi u r i ro, đc bi t là trong xu h ng hòa nh p v i thông l qu cứ ự ấ ề ủ ặ ệ ướ ậ ớ ệ ố
t , các NHTM Vi t Nam đã b c l nhi u m t h n ch . Trong b i c nh đó, khôngế ệ ộ ộ ề ặ ạ ế ố ả
m t ngân hàng hay t ch c tài chính nào có th t n t i lâu dài mà không có h th ngộ ổ ứ ể ồ ạ ệ ố
qu n tr r i ro h u hi u. Vi c xây d ng m t h th ng qu n tr nói chung vàả ị ủ ữ ệ ệ ự ộ ệ ố ả ị
QTRRTD nói riêng có vai trò s ng còn đi v i ho t đng ngân hàng.ố ố ớ ạ ộ
Hi p c Basel 2 là th a thu n c a các Ngân hàng Trung ng c a các n cệ ướ ỏ ậ ủ Ươ ủ ướ
thành viên y ban Basel v m t c ch qu n lý, đi u hành, giám sát ho t đng ngânỦ ề ộ ơ ế ả ề ạ ộ
hàng nh m tăng c ng hi u qu qu n tr r i ro, đc bi t là RRTD. Năm 2006, Hi pằ ườ ệ ả ả ị ủ ặ ệ ệ
c có hi u l c v i các đnh ch tài chính t i các n c thành viên y ban Basel. Đnướ ệ ự ớ ị ế ạ ướ Ủ ế
nay, theo kh o sát c a y ban Basel, Hi p c đã đc áp d ng r ng rãi t i cácả ủ Ủ ệ ướ ượ ụ ộ ạ
NHTM h n 150 qu c gia, bao g m c các n c không ph i là thành viên y banở ơ ố ồ ả ướ ả Ủ
Basel nh m t chu n m c qu c t v qu n tr r i ro, thanh tra, giám sát ho t đngư ộ ẩ ự ố ế ề ả ị ủ ạ ộ
c a các NHTM. ủ
T i Vi t nam, ngày 20/3/2014, NHNN (NHNN) đã có ch tr ng chính th c vạ ệ ủ ươ ứ ề
tri n khai Basel 2 b ng Công văn 1601/NHNN-TTGSNH. Theo công văn này, 10ể ằ
NHTM Vi t nam trong đó có VietinBank đc ch n tri n khai thí đi m theo l trình,ệ ượ ọ ể ể ộ
các NHTM khác tri n khai sau giai đo n thí đi m.ể ạ ể
Xu t phát t nh n th c quan tr ng v lý lu n và th c ti n đó, tôi quy t đnh ch nấ ừ ậ ứ ọ ề ậ ự ễ ế ị ọ
đ tài ề“Gi i pháp QTRRTD t i VietinBank” ả ạ cho lu n án ti n s kinh t là r t c nậ ế ỹ ế ấ ầ
thi t, v i mong mu n hoàn thi n lý lu n chuyên môn c a b n thân, ti p c n nghiênế ớ ố ệ ậ ủ ả ế ậ
c u th c tr ng QTRRTD và b c đu đ xu t m t s gi i pháp hoàn thi n chínhứ ự ạ ướ ầ ề ấ ộ ố ả ệ
sách QTRRTD t i VietinBank góp ph n đy m nh s phát tri n ho t đng tín d ngạ ầ ẩ ạ ự ể ạ ộ ụ
trong đi u ki n h i nh pề ệ ộ ậ
2. T ng quan tình hình nghiên c u liên quan đn đ tài lu n ánổ ứ ế ề ậ
2.1 Tình hình nghiên c u t i VietinBankứ ạ
- "Qu n lý RRTD t i VietinBank" Lu n án ti n sĩ kinh t c a tác gi Nguy n Đcả ạ ậ ế ế ủ ả ễ ứ
Tú (2012), Đi h c Kinhạ ọ t Qu c dân.ế ố
Lu n án đã làm rõ c s lí lu n v RRTD c a NHTM, s c n thi t ph i qu n lýậ ơ ở ậ ề ủ ự ầ ế ả ả
RRTD, n i dung qu n lý RRTD baoộ ả g m: nh n bi t, đo l ng, ng phó vàồ ậ ế ườ ứ ki m soátể
RRTD. Bên c nh đó, tác gi cũng tìm hi u kinh nghi m qu n lýạ ả ể ệ ả RRTD c a các ngânủ
hàng nh : Ngân hàng Phát tri n Hàn Qu c, Ngân hàngư ể ố Nova Scotia - Canada, Ngân
hàng Citibank c a M , Ngân hàng ING bank c a Hàủ ỹ ủ Lan và Ngân hàng KasiKom c aủ
Thái Lan. Qua tìm hi u công tác qu n lí r i ro c aể ả ủ ủ các ngân hàng trên, tác gi đúc rútả
các bài h c kinh nghi m trong công tác qu n lýọ ệ ả RRTD c a NHTM c ph n Vi t Namủ ổ ầ ệ
Trong ph n tìm hi u th c ti n, tác gi đi vào tìm hi u và đánh giá RRTD t iầ ể ự ễ ả ể ạ
VietinBank và công tác QTRRTD t i NHTM. Tác gi đã đánh giá nh ng k t qu đtạ ả ữ ế ả ạ
đc nh ch t l ng n ,ượ ư ấ ượ ợ c c u n , h th ng khuân kh , c ch , h th ng x pơ ấ ợ ệ ố ổ ơ ế ệ ố ế
h ng tín d ng...Bên c nh đó,ạ ụ ạ tác gi đánh giá nh ng h n ch trong công tác qu n lýả ữ ạ ế ả
RRTD c a ngân hàngủ nh chi n l c RRTD ch a phù h p, quy trình c p tín d ng,ư ế ượ ư ợ ấ ụ
h th ng đoệ ố l ng tín d ng…và nh ng nguyên nhân c a nh ng h n ch trên.ườ ụ ữ ủ ữ ạ ế Trong
lu n án, tác gi cũng trình bày đnh h ng công tác qu n lý RRTD và các gi i phápậ ả ị ướ ả ả
2
tăng c ng qu n lý RRTD t i Ngân hàng, đng th iườ ả ạ ồ ờ đ xu t các ki n ngh v i Nhàề ấ ế ị ớ
n c, NHNN và y ban giám sát tàiướ Ủ chính qu c gia.ố
2.2 Tình hình nghiên c u liên quan đn đ tàiứ ế ề
QTRRTD là v n đ đc s quan tâm c a nhi u nhà nghiênấ ề ượ ự ủ ề c u cũng nh các nhàứ ư
lãnh đo ngân hàng. Đã có nhi u công trìnhạ ề nghiên c u, th o lu n khoa h c xungứ ả ậ ọ
quanh v n đ qu n tr r i ro nói chung và QTRRTD nói riêng, c th :ấ ề ả ị ủ ụ ể
- "Lu n c khoa h c v xác đnh mô hình qu n lý RRTD t i h th ngậ ứ ọ ề ị ả ạ ệ ố NHTM Vi tệ
Nam", Lu n án ti n s kinh t c a tác gi Lê Th Huy nậ ế ỹ ế ủ ả ị ề Di u (2010), H c vi nệ ọ ệ
Ngân hàng.
Lu n án t p trung nghiên c u v RRTD, các nguyên nhân, các d uậ ậ ứ ề ấ hi u, các chệ ỉ
tiêu ph n ánh RRTD trong HĐKD c a NHTM. Đng th i, lu n án cũng h th ng hóaả ủ ồ ờ ậ ệ ố
rõ nét n i dung c b n c aộ ơ ả ủ QTRRTD, trên c s đó đa ra các mô hình qu n lý r i roơ ở ư ả ủ
và đi u ki nề ệ áp d ng. Lu n án đúc k t l i nh ng lý thuy t c b n v qu n lý RRTD,ụ ậ ế ạ ữ ế ơ ả ề ả
trong đó, đc bi t tác gi h th ng n i dung qu n lý RRTD các b c c b n:ặ ệ ả ệ ố ộ ả ở ướ ơ ả nh nậ
bi t r i ro, đo l ng r i ro, qu n tr r i ro, ki m soát r i ro và x lý n .ế ủ ườ ủ ả ị ủ ể ủ ử ợ Lu n ánậ
nghiên c u th c tr ng RRTD c a h th ng NHTM Vi t Nam tr c năm 2000 và sauứ ự ạ ủ ệ ố ệ ướ
năm 2000, trong đó tác gi h th ngả ệ ố hóa các c s pháp lý, đc đi m tín d ng và th cơ ở ặ ể ụ ự
tr ng RRTD hai giai đo n:ạ ạ Giai đo n tr c năm 2000, RRTD th hi n ch y u ạ ướ ể ệ ủ ế ở
vi c cho vay quá chúệ tr ng vào nhóm doanh nghi p nhà n c, t l cho vay trung dàiọ ệ ướ ỉ ệ
h n tăng cao và t lạ ỉ ệ n quá h n qua các th i k tăng cao. Giai đo n sau năm 2000,ợ ạ ờ ỳ ạ
môi tr ng pháp lýườ cho ho t đng tín d ng trong giai đo n này đã tr nên hoàn thi nạ ộ ụ ạ ở ệ
h n và gi m b tơ ả ớ r i ro. Lu n án phân tích vi c áp d ng các mô hình qu n tr r i roủ ậ ệ ụ ả ị ủ
c a các NHTM Vi t Nam trên ba n i dung: mô hình t ch c qu n tr r i ro, mô hìnhủ ệ ộ ổ ứ ả ị ủ
đo l ng r i ro và mô hình ki m soát r i ro. Trên c s đó, lu n án đ xu t l aườ ủ ể ủ ơ ở ậ ề ấ ự
ch nọ mô hình áp d ng thích h p v i Vi t Nam.ụ ợ ớ ệ
Trên th c t , m i ngân hàng có đc đi m riêng v c c u t ch c, quy môự ế ỗ ặ ể ề ơ ấ ổ ứ v n,ố
lĩnh v c u tiên ho t đng, hình th c s h u, trình đ công ngh và nhân l c…do đó,ự ư ạ ộ ứ ở ữ ộ ệ ự
các gi i pháp trong lu n án có th ch a phù h p v i m t ngân hàng c th .ả ậ ể ư ợ ớ ộ ụ ể
- "QTRRTD t i NHTM c ph n Quân điạ ổ ầ ộ " Lu n án ti n sĩ kinh t c a tác giậ ế ế ủ ả
Nguy n Quang Hi n (2016), H c vi n Tài chínhễ ệ ọ ệ
3
Trong lu n án này, tác giá đã ậh th ng hóa nh ng c s lí lu n v RRTD,ệ ố ữ ơ ở ậ ề
QTRRTD t i NHTM có b sung nh ng thay đi m i khi các ngân hàng đang tri nạ ổ ữ ổ ớ ể
khai th c hi n các quy đnh trong Hi p c Basel II; H th ng hóa các bài h c kinhự ệ ị ệ ướ ệ ố ọ
nghi m trong công tác QTRRTD c a NHTM trên th gi i t đó đúc rút các bài h cệ ủ ế ớ ừ ọ
kinh nghi m trong QTRRTD đi v i NHTM Vi t Nam.ệ ố ớ ệ
Đánh giá th c tr ng RRTD, QTRRTD t i Ngân hàng TMCP Quân đi giai đo nự ạ ạ ộ ạ
2011-2015 đa ra nguyên nhân c a nh ng t n t i trong công tác QTRRTD t i Ngânư ủ ữ ồ ạ ạ
hàng TMCP Quân đi.ộ
Đ xu t các gi i pháp, các ki n ngh đi v i Nhà n c, NHNN, y ban giám sátề ấ ả ế ị ố ớ ướ Ủ
Tài chính qu c gia nh m tăng c ng công tác QTRRTD t i Ngân hàng TMCP Quânố ằ ườ ạ
đi.ộ
- "QTRRTD theo Hi p c Basel 2 t i Ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nôngệ ướ ạ ệ ể
thôn Vi t Namệ" Lu n án ti n sĩ kinh t c a tác gi Tr n Th Vi t Th ch (2016), H cậ ế ế ủ ả ầ ị ệ ạ ọ
vi n Tài chínhệ
Lu n án này đã h th ng các v n đ c b n v QTRRTD ti p c n theo chu n m cậ ệ ố ấ ề ơ ả ề ế ậ ẩ ự
c a Hi p c Basel 2 t i NHTM, làm rõ các l i ích khi NHTM th c hi n QTRRTDủ ệ ướ ạ ợ ự ệ
theo Basel 2 và các đi u ki n đ các NHTM tri n khai QTRRTD theo Basel 2. Đánhề ệ ể ể
giá đúng th c tr ng QTRRTD đ xác đnh m c đ đáp ng chu n m c Basel 2 vự ạ ể ị ứ ộ ứ ẩ ự ề
QTRRTD t i Agribank, trên c s đó đ xu t các gi i pháp và các đi u ki n th cạ ơ ở ề ấ ả ề ệ ự
hi n gi i pháp đ tri n khai QTRRTD theo Hi p c Basel 2, m c tiêu Agribank đtệ ả ể ể ệ ướ ụ ạ
chu n Basel 2 vào cu i năm 2020.ẩ ố
- "Nâng cao ch t l ng tín d ng t i NHTM c ph n ngo iấ ượ ụ ạ ổ ầ ạ th ng Vi t Nam trongươ ệ
quá trình h i nh p" Lu n án ti n sĩ kinh t c a tác giộ ậ ậ ế ế ủ ả Nguy n Th Thu Đông (2012),ễ ị
Đi h c Kinh t Qu c dân.ạ ọ ế ố
Trong n i dung lu n án, tác gi đã làm rõ c s lí lu n v ch t l ng tínộ ậ ả ơ ở ậ ề ấ ượ d ng, cácụ
ch tiêu đánh giá ch t l ng tín d ng và kinh nghi m nâng cao ch t l ngỉ ấ ượ ụ ệ ấ ượ tín d ngụ
c a các ngân hàng trên th gi i. Trong ph n đánh giá th c ti n tác gi đãủ ế ớ ầ ự ễ ả đánh giá
th c tr ng ch t l ng tín d ng c a NHTM c ph n Ngo i th ng Vi tự ạ ấ ượ ụ ủ ổ ầ ạ ươ ệ Nam trong
đó m t trong nh ng ch tiêu r t quan tr ng đó là t l n x u c a ngânộ ữ ỉ ấ ọ ỷ ệ ợ ấ ủ hàng. Tác giả
đa ra các gi i pháp nh m nâng cao ch t l ng tín d ng trong đó cóư ả ằ ấ ượ ụ bi n pháp quanệ
4
tr ng đó là qu n lý n x u và ki m soát RRTDọ ả ợ ấ ể
- "Qu n tr r i ro ho t đng kinh doanh c a NHTM Vi t Namả ị ủ ạ ộ ủ ệ theo Hi p cệ ướ
Basel" Lu n án ti n sĩ kinh t c a tác gi Nguy n Anh Tu n (2012), Tr ng đi h cậ ế ế ủ ả ễ ấ ườ ạ ọ
Ngo i th ng, Hà n i.ạ ươ ộ
N i dung lu n án đ c p đn ộ ậ ề ậ ế Hi p c Baselệ ướ , r i ro và qu n tr r i ro trong ho tủ ả ị ủ ạ
đng kinh doanh c a các NHTM Vi t Nam theo ộ ủ ệ Hi p c Baselệ ướ . Tác gi đã hả ệ
th ngố hóa c s lí lu n v ơ ở ậ ề Hi p c Baselệ ướ , ho t đng kinh doanh, r i ro, qu n tr r iạ ộ ủ ả ị ủ
ro trong ho t đng kinh doanh c a các NHTM và th c tr ng qu n tr r i ro trong ho tạ ộ ủ ự ạ ả ị ủ ạ
đng kinh doanh c a các NHTM Vi t Nam theo ộ ủ ệ Hi p c Baselệ ướ đn 2011. Bênế c nhạ
đó, tác giá đa ra các gi i pháp và ki nư ả ế ngh nh m tăng c ng qu n tr r i ro trongị ằ ườ ả ị ủ
ho t đng kinh doanh c a các NHTM Vi t Nam theo ạ ộ ủ ệ Hi p c Baselệ ướ .
2.3 Câu h i nghiên c u và kho ng tr ng nghiên c uỏ ứ ả ố ứ
2.3.1 Câu h i nghiên c uỏ ứ
Nh v y, th nào là RRTD? th nào là QTRRTD? n i dung, ý nghĩa, mô hình vàư ậ ế ế ộ
quy trình QTRRTD nh th n o? th c tr ng QTRRTD c a VietinBank ra sao và gi iư ế ả ự ạ ủ ả
pháp nào đ tăng c ng QTRRTD c a VietinBank trong th i gian t i? Đây là nh ngể ườ ủ ờ ớ ữ
câu h i nghiên c u và câu h i qu n lý c n ph i có l i gi i đáp?ỏ ứ ỏ ả ầ ả ờ ả
2.3.2 Kho ng tr ng nghiên c u ả ố ứ
Các nghiên c u trên đây đã góp ph n quan tr ng đa ra nh ngứ ầ ọ ư ữ lí lu n c b n vậ ơ ả ề
QTRRTD trong th i gian qua. Tuy nhiên, cácờ nghiên c u đ c p trên đây còn m t sứ ề ậ ộ ố
“kho ng tr ng” trong nghiên c u v QTRRTD mà đi n hình là QTRRTD đi v iả ố ứ ề ể ố ớ
VietinBank giai đo n 2011 - 2017 ạ
Các “kho ng tr ng” trong nghiên c u lí lu n v RRTD, QTRRTD và th c tr ngả ố ứ ậ ề ự ạ
RRTD và QTRRTD t i VietinBank:ạ
- C s lí lu n ch a có tính h th ng và c p nh t v RRTD trongơ ở ậ ư ệ ố ậ ậ ề giai đo n hi nạ ệ
nay, khi mà vi c NHNN Vi t Nam đang th c thi l trình qu n tr r i ro trong đó cóệ ệ ự ộ ả ị ủ
RRTD theo Hi p c Basel II. Bên c nh đó,ệ ướ ạ Vi t Nam đã có s phát tri n và h iệ ự ể ộ
nh p kinh t ngày càng sâu r ng v i kinh t cácậ ế ộ ớ ế qu c gia trong khu v c và qu c tố ự ố ế
- Các nghiên c u v QTRRTD h u h t ch đa ra các gi i phápứ ề ầ ế ỉ ư ả là “ngăn ng a” r iừ ủ
ro, “h n ch ” RRTD, “qu n lý” RRTD hay “ki m soát” RRTD ch không đi vàoạ ế ả ể ứ
5