Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 (Học kỳ 1)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:436

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 (Học kỳ 1)" có nội dung gồm 90 tiết học môn Ngữ văn lớp 9. Mỗi bài học sẽ có phần mục tiêu, chuẩn bị bài, các hoạt động trên lớp và lưu ý giúp quý thầy cô dễ dàng sử dụng và lên kế hoạch giảng dạy chi tiết. Mời quý thầy cô cùng tham khảo giáo án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 (Học kỳ 1)

TUẦN 1 Ngày soạn: Ngày Dạy Tiết Lớp 9 Tiết 1: Văn bản: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH Lê Anh Trà I. Mức độ cần đạt: 1. Kiến thức: Thấy được một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và sinh hoạt. Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một văn bản cụ thể. 2. Kĩ năng: Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc. Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá, lối sống. 3. Thái độ: Trân trọng vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh.Có ý thức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. II. Trọng tâm 1. Kiến thức: Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể. 2. Kĩ năng: Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc. Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá, lối sống. 3. Thái độ: Trân trọng vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh.Có ý thức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề, hợp tác, phân tích. Sáng tạo, vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… III. Chuẩn bị : +Thầy: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, phân tích, giảng bình... + Trò: Đọc trước bài, dự kiến trả lời các câu hỏi, phiếu học tập. IV. Tổ chức dạy và học: 1. Ổn định tổ chức.
2 2. Kiểm tra sgk và việc chuẩn bị bài của học sinh. 3. Tổ chức dạy và học bài mới: Thầy Trò Chuẩn kiến thức kĩ năng Ghi cần đạt chú * HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: Thời gian: 4 phút Mục tiêu:Giúp học sinh tạo tâm thế tốt vào bài học. Phương pháp: thảo luận nhóm, thuyết trình Kĩ thuật: Động não Yêu cầu lớp trưởng điều hành, Thực hiện chia lớp thành 2 nhóm, thi đọc theo yêu cầu Học sinh có hứng thú thơ, nêu tên những mẩu truyện của lớp trưởng. tiếp thu bài mới. về Bác. Giới thiệu vào bài: Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế Lắng nghe, giới. Bởi vậy, phong cách sống suy nghĩ và làm việc của Bác Hồ không chỉ là phong cách sống và làm việc của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn, một con người của nền văn hoá tương lai. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong cách Hồ Chí Minh được hình thành và biểu hiện trong suốt cuộc đời của Người ra sao? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài hôm nay. * HOẠT ĐỘNG 2
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC: *Hoạt động 2: Tri giác Thời gian dự kiến: 8 phút Mục tiêu: Nắm được về tác giả, tác phẩm, cảm nhận bước đầu về văn bản qua việc đọc. Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình. Kĩ thuật: Động não, các mảnh ghép... * HD tìm hiểu chung I. Tìm hiểu I. Tìm hiểu chung chung 1. Chú thích ? Nêu hiểu biết của em về tác Dựa vào chú a. Tác giả giả của văn bản? thích trả lời. Lê Anh Trà b. Tác phẩm ? Nêu xuất xứ văn bản ? Dựa vào chú * Xuất xứ: Văn bản trích từ thích trả lời. bài viết “Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với sự giản dị” của Lê Anh Trà in trong tập “Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam” ? Trong những từ ngữ của 12 Giải thích từ c. Từ khó chú giải, những từ ngữ nào là khó. từ khó? Tại sao?( Từ Hán Việt) Hướng dẫn HS đọc: Giọng Nghe 2. Đọc chậm rãi, khúc chiết. Đọc, nhận xét. Giáo viên đọc mẫu một đoạn Gọi HS đọc, nhận xét. Yêu cầu HS xác định kiểu Nhận diện 3.Thể loại loại văn bản. kiểu VB. * Kiểu văn bản: Nhật dụng ? Vì sao gọi đây là văn bản nhật Tự bộc lộ.
4 dụng? 4. Phương thức bỉểu đạt ? Xác định phương thức biểu Phát hiện trả Nghị luận. đạt chính của văn bản? lời. 5. Bố cục ? Nêu bố cục của văn bản Xác định bố * Bố cục: 3 đoạn trích? cục +Bố cục: 3 đoạn Từ đầu... rất hiện đại: Quá trình hình thành và điều kì lạ của phong cách văn hóa Hồ Chí Minh Tiếp... “hạ tắm ao”: Những vẻ đẹp cụ thể của phong cách Hồ Chí Minh Còn lại: bình luận và khẳng định ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh. ? Nhận xét cách chia đoạn? Nhận xét. * Hoạt động 3: Phân tích, cắt nghĩa Thời gian dự kiến : 60 phút Mục tiêu : Nắm được một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và sinh hoạt; ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một văn bản cụ thể. Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình, bình giảng, hoạt động nhóm 4
Kĩ thuật: Dạy học theo góc, các mảnh ghép. II. Phân tích II. Phân tích II. Phân tích Gọi học sinh đọc phần đầu Đọc 1.Con đường hình thành văn bản. phong cách văn hóa Hồ ? Theo em câu văn nào thể hiện Phát hiện trả Chí Minh rõ nhất nhận xét của tác giả về lời. sự tiếp xúc, am hiểu của Bác đối với văn hóa nhân loại? + “Trong cuộc đời...” + “ Có thể nói...” Tác giả nhận xét trên hai bình diện ở Bác: “Hiểu nhiều, hiểu sâu”. Dựa vào đâu mà tác giả nhận xét như vậy? Hãy chứng minh bằng các chi tiết trong văn bản?(Năm 1911 từ bến cảng Nhà Rồng, Bác đã ra đi...) ? Như vậy bằng cách nào Người học hỏi trong quá Người có vốn văn hóa sâu rộng Thảo luận trình hoạt động cachcs như thế? theo bàn trả lời. mạng. Tiếp thu vốn văn Nói và viết bằng nhiều thứ hóa tri thức sâu rộng của tiếng, nắm vững phương tiện phương Đông và phương giao tiếp là ngôn ngữ Làm nhiều nghề, học hỏi qua Tây, từ châu Á đến châu lao động. Âu. Đến đâu cũng học hỏi học, hỏi tìm hiểu đến mức sâu sắc. ? Bác đã tiếp thu nền văn hóa nhân loại theo cách riêng của Suy nghĩ trả mình như thế nào? lời. Tiếp thu cái mọi cái hay, cái đẹp. Tiếp thu một cách có Phê phán những tiêu cực. chọn lọc. Theo em điều kì lạ nhất để tạo nên phong cách Hồ Chí Minh là gì? ? Sự tiếp thu văn hóa thế giới tạo nên vẻ đẹp gì ở Bác qua Suy nghĩ trả câu văn cuối đoạn? lời. Có ý kiến cho rằng đây là câu văn hay nhất đoạn, em có đồng ý không? Tại sao? Trên nền tảng văn hóa
6 ? Để làm nổi bật vẻ đẹp của dân tộc mà tiếp thu Bác qua tiếp thu văn hóa nhân những ảnh hưởng quốc loại, đoạn văn đã sử dụng Tự bộc lộ. tế. nghệ thuật nào?Tác dụng? Câu văn khẳng định, dùng điệp từ, từ ngữ truyền cảm. Suy nghĩ trả Khép lại ý của đoạn 1: lời + Kết hợp các phương thức . biểu đạt: kể kết hợp bình Tự bộc lộ. + Dùng từ ngữ có sức truyền cảm * Qua tìm hiểu em rút ra nhận xét gì về phong cách Hồ Chí Suy nghĩ trả Minh? lời Khái quát trả > Nhân cách và lối sống Gọi học sinh đọc phần 2 lời. rất bình dị, rất Việt Nam, ? Lối sống rất bình dị, rất Việt rất phương Đông, rất Nam, rất phương Đông được mới, rất hiện đại. tác giả giới thiệu tập trung ở Đọc 2. Những nét đẹp trong những phần nào? Vận dụng vốn ? So sánh với những gì em đã kiến thức thực lối sống của Hồ Chí quan sát được từ thực tế khi tế so sánh, nhận Minh. thăm lăng Bác hãy nhận xét xét. cách giới thiệu của tác giả ? =>Trình bày, giới thiệu chân Nhận xét khái thực khách quan chính xác. quát. + Sử dụng câu khẳng định sức thuyết phục cao ? Qua lời giới thiệu của tác giả và qua văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ” em hình dung như thế nào về cuộc sống của Bác? Tự bộc lộ ? Ví sao có thể nói lối sống của Từ nơi ở, bữa ăn đến Bác là sự kết hợp giữa giản dị lối sống của Bác rất giản và thanh cao? dị nhưng gần gũi, thanh GV: Nêu những câu thơ, câu cao, nhẹ nhàng, luôn văn viết về cách sống của Bác. Trả lời. hướng về nhân dân, đất + “Bác để tình thương cho chúng con nước. Một đời thanh bạch, chẳng vàng son Mong manh áo vải hồn muôn trượng 6
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn” + “Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị...” ? Để nêu bật lối sống giản dị của Bác, tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật này? * NT: Liệt kê So sánh Suy nghĩ trả Kể, bình luận lời. 3. Ý nghĩa của phong cách ? Việc so sánh cách sống của Hồ Chí Minh. Bác với cách sống của Nguyễn So sánh cách sống của Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm là tác Bác với cách sống của giả muốn nhấn mạnh điều gì? Nguyễn Trãi, Nguyễn ? Lời văn thuyết minh kết hợp Bỉnh Khiêm là tác giả với bình luận có tác dụng gì? Trình bày cảm nhấn mạnh tính dân tộc, Khắc họa lối sống của Bác nhận. tính truyền thống trong trên nhiều khía cạnh. =>Niềm kinh yêu vô hạn đối với Bác. lối sống của Bác: Cái đẹp là ở sự giản dị, tự nhiên; Suy nghĩ trả sự quyện hoà giữa lối lời. sống của nhà chính trị, nhà văn hoá, nhà cách mạng lớn của dân tộc. * Hoạt động 4:Đánh giá, khái quát Thời gian dự kiến : 5 phút Mục tiêu : Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản. Phương pháp : vấn đáp, thuyết trình Kĩ thuật : Động não * HD tổng kết: III. Tổng kết: III. Tổng kết: ? Để làm rõ và nổi bật những Khái quát trả *Nghệ thuật: vẻ đẹp và phẩm chất cao quý lời Kết hợp hài hòa giữa của phong cách Hồ Chí Minh, Rút ra nội thuyết minh với lập luận.
8 người viết đã dùng những biện dung ghi nhớ. Chọn lọc chi tiết giữa pháp nghệ thuật nào? thuyết minh với lập luận. ?Cảm nhận của em về vẻ đẹp Ngôn từ sử dụng chuẩn phong cách Hồ Chí Minh? mực. *Nội dung: Sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa dân tộc với tinh hoa nhân loại; giữa cái vĩ đại mà giản dị; giữa cái giản dị và thanh cao. * Hoạt động 5: Luyện tập: Thời gian dự kiến : 5 phút Mục tiêu : Củng cố được nội dung, nghệ thuật, các nhân vật trong VB. Phương pháp : Vấn đáp, thuyết trình. Kĩ thuật : Dạy học theo góc, động não. * HD luyện tập, củng cố: IV. Luyện tập: IV. Luyện tập: Cho HS hoạt động nhóm, Thảo luận, ? Kể những mẩu chuyện chọn mẩu chuyện mình thích, trình bày. về lối sống giản dị của Bác kể trước lớp. mà em biết * HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: * HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG: * HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG: 4. Củng cố: 2' ? Từ văn bản trên em có suy nghĩ gì về việc hình thành phong cách sống của thế hệ trẻ hiện nay? 5. HDVN: Đọc lại văn bản, thuộc ghi nhớ. Thuộc lòng một đoạn văn bản mà em thích nhất. Chuẩn bị bài cho tiết học sau: Phương châm hội thoại ( Đọc các ví dụ, trả lời các câu hỏi/ Sgk). 8
Ngày soạn: Ngày Dạy Tiết Lớp 9 Tiết 2: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI I. Mức độ cần đạt: 1. Kiến thức: Nắm được những hiểu biết cốt yếu về hai phương châm hội thoại: phương châm về lượng, phương châm về chất. 2. Kĩ năng: Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể. Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp. 3. Thái độ: Có ý thức vận dụng phù hợp các phương châm hội thoại trong giao tiếp. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề, hợp tác, giao tiếp. Sáng tạo, vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… II. Trọng tâm: 1. Kiến thức: Nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất. 2. Kĩ năng: Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể. Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp. 3. Thái độ: Có ý thức vận dụng phù hợp các phương châm hội thoại trong giao tiếp. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề, giao tiếp. Vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… III. Chuẩn bị : +Thầy: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, bảng phụ. Phương pháp: Nêu vấn đề, thảo luận nhóm, quy nạp... + Trò: Đọc trước bài, dự kiến trả lời các câu hỏi, phiếu học tập. IV. Tổ chức dạy và học: 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: 5' Từ văn bản“Phong cách Hồ Chí Minh” em có suy nghĩ gì về việc hình thành phong cách sống của thế hệ trẻ hiện nay? 3. Tổ chức dạy và học bài mới: Thầy Trò Chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt
10 * HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: Thời gian: 1' Mục tiêu :Giúp học sinh tạo tâm thế tốt vào bài học. Phương pháp:Thuyết trình Kĩ thuật: Động não * Giới thiệu vào bài:Trong giao tiếp, để đạt được hiệu quả giao tiếp Lắng nghe, Học sinh có hứng thú tiếp cao người nói cần tuân thủ các suy nghĩ thu bài mới. phương châm hội thoại. Vậy đó là những phương châm hội thoại nào? Cụ thể ra sao? Chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay. * Hoạt động 2,3,4: Tri giác; phân tích, cắt nghĩa; đánh giá, khái quát: Thời gian: 17' Mục tiêu: Nắm được nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm Kĩ thuật: động não, khăn trải bàn. * HD tìm hiểu phương châm về I.Phươngch I.Phương châm về lượng: lượng: âm về 1.Xét ngữ liệu: Đưa bảng phụ ghi đoạn đối thoại lượng: *Ví dụ (SGK) trong SGK gọi học sinh đọc Đọc đoạn ? Nhận xét về nội dung đoạn thoại? đối thoại =>Nội dung không bình thường Nhận xét Chỉ ra chỗ không bình bình thường trong nội dung đó? “ở dưới nước” ? Điều mà bạn An muốn biết là gì? =>Địa điểm mà Ba học bơi: sông, hồ, bể bơi thành phố... Phát hiện ? Theo em Ba phải trả lời ntn cho trả lời. hợp câu hỏi của An? “Tớ học bơi ở bể bơi trung tâm thành phố” Suy nghĩ ? Từ đó em rút ra bài học gì trong trả lời. giao tiếp? Nói phải có nội dung đáp ứng Kể lại truyện “Lợn cưới áo mới”? yêu cầu của giao tiếp ? Vì sao truyện lại gây cười? Rút ra =>thừa thông tin, các nhân vật nói nhận xét. nhiều hơn những gì cần nói Kể lại ? Theo em ở câu chuyện này, các truyện. nhân vật phải hỏi như thế nào và trả lời như thế nào? Suy nghĩ ? Nếu chỉ hỏi và trả lời vừa đủ, trả lời. 10
truyện còn gây cười nữa không? (Đặc điểm của truyện cười: tạo ra Học sinh tiếng cười từ cái đáng cười) nêu ý kiến. ? Từ câu chuyện, em thấy khi giao Nội dung của lời nói vừa đủ, tiếp cần tuân thủ điều gì? Suy nghĩ không thừa, không thiếu ? Rút ra kết luận về phương châm trả lời. 2.Bài học: về lượng? Khi giao tiếp, cần nói có nội GV chốt kiến thức. Rút ra nội dung;. Nội dung của lời nói dung ghi đáp ứng yêu cầu của cuộc nhớ. giao tiếp không thừa, không thiếu II.Phương châm về chất: II.Phương châm về chất: 1.Xét ngữ liệu: Nghe, ghi *Ví dụ: chép. Truyện cười nhằm phê phán Gọi học sinh đọc câu chuyện tính nói khoác “Quả bí khổng lồ” ? Truyện cười này nhằm phê phán II.Phương điều gì? châm về ? Chỉ ra chi tiết khoác lác trong chất: truyện? Đ ọc ? Từ đó rút ra điều gì cần tránh khi truyện cười giao tiếp? Suy nghĩ ? Qua đây em hiểu thế nào là trả lời. phương châm về chất? Phát hiện trả lời. Học sinh rút ra nội dung ghi nhớ Khái quát trả lời. 2. Bài học: Khi giao tiếp, ? Để tuân thủ phương châm về Khái quát đừng nói những điều mình lượng và phương châm về chất trả lời. không tin là đúng hoặc không khi giao tiếp ta cần chú ý điều gì? có bằng chứng xác thực * Hoạt động 5:Luyện tập: Thời gian:20' Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm. Kĩ thuật: động não, các mảnh ghép ...
12 * HD luyện tập: III.Luyện III.Luyện tập: Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập: Bài tập1/10 tập 1, vận dụng phương châm về Xác định a,thừa cụm từ:“nuôi ở nhà” lượng để giải bài tập. yêu cầu của b,thừa cụm từ: “có 2 cánh” đề, làm bài Bài tập2/10 Chọn từ ngữ thích hợp điền vào tập. a,Nói có sách, mách có chứng chỗ trống? Điền từ. b,....nói dối c,...nói mò d,....nói nhăng nói cuội Thảo luận Bài tập3/11 ? Trong truyện cười phương châm nhóm, trả Thừa câu: “Rồi có nuôi…” hội thoại nào không được tuân thủ? lời. =>vi phạm phương châm về lượng 4.Củng cố Tuân thủ phương châm về chất trong hội thoại là như thế nào? 5. HDVN: Hoàn thành bài tập, học thuộc ghi nhớ Chuẩn bị bài: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh ( đọc trước bài, trả lời câu hỏi) Ngày soạn: Ngày Dạy Tiết Lớp 9 Tiết 3: SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH . Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi nói, viết bài thuyết minh. 3. Thái độ: Giáo dục cho học sinh thêm yêu, tự hào cảnh đẹp quê hương đất nước. Lồng ghép giáo dục môi trường sống: giữ gìn bảo vệ cảnh quan thiên nhiên. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề, giao tiếp. Sáng tạo trong tạo lập văn bản, vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng 1. Kiến thức: Văn bản thuyết minh và một số phương pháp thuyết minh thường dùng. Vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh. 2. Kĩ năng. Nhận ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các văn bản thuyết minh. 12
Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi nói, viết bài thuyết minh. 3. Thái độ: Giáo dục cho học sinh thêm yêu, tự hào cảnh đẹp quê hương đất nước. Lồng ghép giáo dục môi trường sống: giữ gìn bảo vệ cảnh quan thiên nhiên. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề, giao tiếp. Sáng tạo trong tạo lập văn bản, vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… III. Chuẩn bị : *Thầy: + Sưu tầm văn bản thuyết minh về Hạ Long( không sử dụng biện pháp nghệ thuật) + Tranh ảnh về Hạ Long. * Trò: Đọc kĩ bài, trả lời câu hỏi tìm hiểu trong SGK IV. Tổ chức dạy và học: 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: 5' Khi giao tiếp muốn người nghe hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề ta cần chú ý điều gì? 3. Tổ chức dạy và học bài mới: Thầy Trò Chuẩn kiến thức kĩ Ghi chú năng cần đạt * HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: Thời gian: 1' Mục tiêu :Giúp học sinh tạo tâm thế tốt vào bài học. Phương pháp:Thuyết trình Kĩ thuật: Động não Giới thiệu vào bài: Ở lớp 8, các em đã được tìm hiểu về kiểu bài thuyết Lắng nghe, suy Học sinh có hứng thú minh. Tuy nhiên để bài thuyết minh nghĩ tiếp thu bài mới. sinh động, hấp dẫn và có thể truyền đạt tri thức một cách hiệu quả nhất đến người đọc ta có thể sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Vậy những biện pháp nghệ thuật nào thường được sử dụng trong kiểu văn bản này? Vai trò cụ
14 thể ra sao? Chúng ta cùng đi tìm hiểu bài học hôm nay. * Hoạt động 2,3,4: Tri giác; phân tích, cắt nghĩa; đánh giá, khái quát: Thời gian: 17' Mục tiêu: Củng cố văn bản thuyết minh và một số phương pháp thuyết minh thường dùng. Nắm được vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm Kĩ thuật: động não, khăn trải bàn. * HD tìm hiểu 1 số biện pháp nghệ I.Tìm hiểu 1 số I.Tìm hiểu 1 số biện thuật trong VB thuyết minh: biện pháp nghệ pháp nghệ thuật trong Văn bản thuyết minh có những tính thuật ... VB thuyết minh chất gì? Nhớ lại kiến 1.Ôn tập văn bản thuyết Trình bày, giới thiệu đặc điểm tính thức đã học ở minh chất của sự vật. lớp 8 trả lời. Mục đích của văn bản thuyết minh? Cung cấp những tri thức khách quan Suy nghĩ trả về những sự vật,hiện tượng. lời Nêu các phương pháp thuyết minh đã học? Gọi học sinh đọc văn bản ? Văn bản thuyết minh về đặc điểm gì của Hạ Long? Sự kì lạ của Hạ Long Đọc văn bản. 2.Viết văn bản thuyết ? Tác giả có cung cấp đựơc tri thức Phát hiện trả minh có sử dụng một số khách quan về Hạ Long không? Đó là lời. biện pháp nghệ thuật gì? Văn bản: “Hạ Long Có. Sự kì lạ của Hạ Long là do Đá Suy nghĩ trả lời Đá và Nước” và Nước tạo nên ? Câu văn nào trong văn bản đã khái quát sự kì lạ của Hạ Long? “ Chính 14
nước ....” Phát hiện trả ? Văn bản đã sử dụng phương pháp lời. thuyết minh chủ yếu nào? Phương pháp thuyết minh: liệt kê Suy nghĩ trả lời Phương pháp thuyết ? Kết hợp với liệt kê tác giả còn sử minh: liệt kê dụng biện pháp nghệ thuật nào nữa? Tìm 1 số câu văn miêu tả sinh động ? Sự biến hóa kì diệu được thể hiện Phát hiện trả qua những từ ngữ nào? lời. Biện pháp nghệ thuật: + Chính nước làm cho đá sống dậy, + Liên tưởng làm cho đá vốn bất động và vô tri + Tưởng tượng bỗng trở nên linh hoạt... + Miêu tả, so sánh Biện pháp nghệ thuật nào được sử + Nhân hóa dụng ở câu văn trên? ? Như vậy các biện pháp nghệ thuật nào đã được sử dụng để thuyết minh cho sự kì lạ của Hạ Long? Tác dụng? Khái quát trả lời *Kết luận: => Các biện pháp nghệ làm cho văn bản thuyết minh trở nên hấp dẫn, sinh động Qua việc tìm hiểu, em rút ra kết Rút ra nội dung Ghi nhớ:(SGK) luận gì về việc sử dụng biện pháp ghi nhớ. nghệ thuật trong văn bản thuyết minh? * Lưu ý: các biện pháp nghệ thuật chỉ được coi là phụ trợ... * Hoạt động 5:Luyện tập: Thời gian:18' Mục tiêu: HS vận dụng lí thuyết giải quyết các bài tập. Nhận ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các văn bản thuyết minh.Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết
16 văn thuyết minh Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm. Kĩ thuật: động não, các mảnh ghép ... * HD luyện tập: III. Luyện tập III. Luyện tập: Yêu cầu HS đọc văn bản: Ngọc Đọc Bài tập1 Hoàng xử tội Ruồi xanh Có tính chât thuyết ? Nêu yêu cầu bài tập, giải bài tập? Nêu yêu cầu minh: cung cấp tri thức Bài văn có tính chất thuyết minh của bài tập? khách quan về loài ruồi. không? Tính chất ấy được thể hiện ở Thảo luận => nêu định nghĩa, liệt những điểm nào? nhóm trả lời. kê, nêu số liệu... Phương pháp thuyết minh nào được Câu chuyện tồn tại sử dụng? dưới hình thức một phiên Bài thuyết minh này có gì đặc biệt? tòa... 4. Củng cố: 2' Những biện pháp nghệ thuật thường sử dụng trong văn bản thuyết minh? 5. HDVN: 2' Xem lại bài, thuộc ghi nhớ. Hoàn thành bài tập. Chuẩn bị bài cho tiết : Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh ( Đọc trước bài, trả lời các câu hỏi/ Sgk) 16
Ngày soạn: Ngày Dạy Tiết Lớp 9 Tiết4,5: LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH I. Mức độ cần đạt: 1. Kiến thức: Nắm được cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Cách làm bài thuyết minh về một thứ đồ dùng (cái quạt, cái bút, cái kéo...). 2. Kĩ năng. Xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể. Lập dàn ý chi tiết và viết phần Mở bài cho bài văn thuyết minh (có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật) về một đồ dùng 3. Thái độ: Có ý thức vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh khi cần thiết để làm rõ đối tượng thuyết minh. II. Trọng tâm 1. Kiến thức: Cách làm bài thuyết minh về một thứ đồ dùng (cái quạt, cái bút, cái kéo...). Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. 2. Kĩ năng. Xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể. Lập dàn ý chi tiết và viết phần Mở bài cho bài văn thuyết minh (có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật) về một đồ dùng 3. Thái độ:
18 Có ý thức vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh khi cần thiết để làm rõ đối tượng thuyết minh. 4. Năng lực cần hình thành cho HS: Hình thành năng lực tự giải quyết vấn đề. Sáng tạo trong tạo lập văn bản, vận dụng giải quyết những tình huống trong thực tiễn cuộc sống… III. Chuẩn bị: +Thầy: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, bảng phụ. Phương pháp: Nêu vấn đề, thảo luận nhóm, thực hành luyện viết... + Trò: Đọc trước bài, dự kiến trả lời các câu hỏi, phiếu học tập. IV. Tổ chức dạy và học: 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: KT khi luyện tập 3. Tổ chức dạy và học bài mới: Thầy Trò Chuẩn kiến thức kĩ năng Ghi cần đạt chú * HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: Thời gian: 2' Mục tiêu :Giúp học sinh tạo tâm thế tốt vào bài học. Phương pháp:Thuyết trình Kĩ thuật: Động não * Giới thiệu vào bài: Tiết trước các em Lắng nghe, suy Học sinh có hứng thú tiếp đã được tìm hiểu cách sử nghĩ thu bài mới. dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Để củng cố kiến thức, hôm nay chúng ta sẽ đi vào thực hành luyện tập về kiểu bài này. * Hoạt động 2,3,4: 18
Tri giác; phân tích, cắt nghĩa; đánh giá, khái quát: Thời gian: 43' Mục tiêu: Nắm được cách làm bài thuyết minh về một thứ đồ dùng (cái quạt, cái bút, cái kéo...). Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm Kĩ thuật: động não, khăn trải bàn. *Kiểm tra việc chuẩn bị I. Kiểm tra việc I. Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh: chuẩn bị bài bài của học sinh của học sinh Treo bảng phụ, ghi các Đọc lại các đề đề bài(SGK), gọi học sinh bài: đọc Thuyết minh (Mổi nhóm đã được phân cái quạt công chuẩn bị một đề bài) Thuyết minh cái bút Thuyết minh cái kéo Thuyết minh chiếc nón ? Nhắc lại yêu cầu của Nhớ lại kiến 1. Yêu cầu của văn bản văn bản thuyết minh ? thức cũ trả lời. thuyết minh Văn bản thuyết minh a. Về nội dung: phải nêu được công dụng, cấu tạo, chủng loại, lịch sử của 1 trong các đồ dùng trên. b. Về hình thức: Phải biết vận dụng một Kể chuyện, tự thuật, hỏi số biện pháp nghệ thuật đáp theo lối nhân hóa... để bài văn thuyết minh thêm sinh động, hấp dẫn.
20 ? Nêu một số biện pháp Nhớ lại kiến nghệ thuật thường được thức cũ trả lời. sử dụng trong văn bản thuyết minh ? Yêu cầu đại diện từng Hoạt động 2. Dàn ý nhóm trình bày dàn ý nhóm. Đại diện nhóm VD: Thuyết minh chiếc nón trình bày *Mở bài : Giới thiệu chung về chiếc nón *Thân bài: Lịch sử chiếc nón Cấu tạo chiếc nón Quá trình làm ra nón Giá trị kinh tế, văn hóa của nón *Kết bài: Cảm nghĩ chung về chiếc ( Hết tiết 4, chuyển tiết nón trong đời sống hiện tại. 5) Các nhóm nhận xét chéo và gv thống nhất dàn ý chung. * Hoạt động 5:Luyện tập: Thời gian:33' Mục tiêu: Xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể. Lập dàn ý chi tiết và viết phần mở bài cho bài văn thuyết minh (có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật) về một đồ dùng. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình,thực hành luyện viết. Kĩ thuật: động não, các mảnh ghép ... * HD luyện tập: II.Luyện tập: II. Luyện tập: 20