Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 6

Chia sẻ: Song Song Cuoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

378
lượt xem 102
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 6: Phương pháp chọn lọc giữa cây giao phấn Giống ở cây giao phấn là quần thể bao gồm các cá thể giao phối ngẫu nhiên cùng chia sẻ một vốn gen chung. Khác với cây tự thụ phấn, chọn lọc cá thể không thể tạo ra giống dòng thuần đồng nhất do dị hợp tử và sự phân ly ở thế hệ con.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 6

63 CHƯƠNG VI PHƯƠNG PHÁP CH N L C CÂY GIAO PH N M c tiêu c a chương 1. Hi u ñư c ñ c ñi m và c u trúc di truy n c a cây giao ph n. 2. Gi i thích và áp d ng ñư c các phương pháp ch n l c ñ i v i cây giao ph n Gi ng cây giao ph n là qu n th g m các cá th giao ph i ng u nhiên cùng chia s m t v n gen chung. Khác v i cây t th ph n, ch n l c cá th không th t o ra gi ng dòng thu n ñ ng nh t do d h p t và s phân ly th h con. Hơn n a khi t ph i s c s ng và năng su t b nh hư ng n ng n . Do ñó, thay vào vi c t o gi ng d a vào ch n l c các th , vi c c i ti n t p trung vào c qu n th . Ti n b di truy n thu ñư c thông qua ch n l c nhi u cá th mong mu n r i lai gi a chúng v i nhau. Ch n l c c n ti n hành m t s chu kỳ nh t ñ nh m i ñ t ñư c m c tiêu ch n gi ng. Các gi ng t o thành g i là gi ng th ph n t do. 1. Ch n l c c i ti n qu n th (intra-population improvement) 1.1. Ch n l c h n h p Ch n l c h n h p bao g m vi c ch n l c các cá th mong mu n d a vào ki u hình, thu ho ch và h n h p h t c a các cá th ñư c ch n ñ gieo tr ng th h sau. Quá trình ñư c l p l i cho ñ n khi ñ t ñư c k t qu ch n gi ng mong mu n. Ch n l c h n h p là phương pháp ñơn gi n, không c n ñánh giá b ng thí nghi m l p l i v i ô nhi u hàng, không c n ki m soát th ph n và không ph i mô t gia ph . Các y u t nh hư ng hi u qu ch n l c h n h p bao g m: i) H s di truy n c a tính tr ng: K t qu ch n l c liên quan tr c ti p v i h s di truy n c a tính tr ng c n c i ti n, nh t là h s di truy n nghĩa h p. H s di truy n càng l n m i quan h gi a ki u hình và ki u gen càng ch t ch . ii) M c bi n ñ ng c a qu n th : ð bi n ñ ng ñ i v i tính tr ng trong qu n th càng l n, thì hi u qu ch n l c càng cao. iii) Kh năng ch n l c c a nhà ch n gi ng: K t qu ch n l c ph thu c vào kh năng c a nhà ch n gi ng ñ ñánh giá cây phù h p ñ ch n l c. iv) Qu n lý cây tr ng: Qu n lý cây tr ng nh m làm cho cây bi u hi n ñày ñ . Bi n pháp canh tác t t và ñ ng nh t trên vư n ch n l c r t c n thi t ñ các ki u gen khác nhau bi u hi n ñ y ñ . v) ð l n qu n th : Qu n th ph i ñ l n ñ ch n l c ñ s cá th mong mu n, tuỳ theo lo i cây tr ng, h s di truy n c a tính tr ng c n ch n, c u trúc di truy n c a qu n th và kh năng nh n bi t ñư c tính tr ng mong mu n. Quy trình ch n l c 1. Gieo tr ng qu n th n n (ðánh giá các cá th trong qu n th ñ i v i tính tr ng c n c i ti n (qu n th ñ l n ñ tránh chuy n d ch di truy n); 2000 cây trong qu n th n n, ch n 10% 2. Thu ho ch m t lư ng h t b ng nhau t cây ñư c ch n, tr ng trong ñi u ki n cách ly và cho giao ph i v i nhau. 3. L p l i bư c 1 & 2 nhi u chu kỳ n a. Ch n l c sau khi th ph n - d a vào ki u hình cây m : R= k1/2 σ2Ah2 Ch n l c trư c khi th ph n - ch n c b l n m : R= kσ2Ah2 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………59
64 Ch n l c h n h p c i ti n ( Stratified selection) Phương pháp ch n l c h n h p c i ti n do Gadner (1961) ñ xu t. ð gi m bi n ñ ng do s không ñ ng nh t v ñ t ñai, ru ng ch n l c ñư c chia thành nhi u ô và ch n l c cây t t ñư c ti n hành trong t ng ô. N i dung c a phương pháp ñư c mô t Hình 1.6. V th nh t: Gieo qu n th kh i ñ u t 7.500 ñ n 10.000 cây, gieo tr ng m t ñ thưa ñ d dàng phân bi t và theo dõi các cá th khác nhau v ki u hình. Qu n th ch n l c ñư c tr ng cách ly ñ tránh l n t p sinh h c. Chia ru ng ch n l c thành nh ng ô nh có di n tích tương ñương nhau ( kho ng 60 -100 ô) ñ ti n cho vi c ch n l c. m i v ch n ra nh ng cây t t nh t, chi m kho ng 15 - 20% s cây trong qu n th , tuy nhiên cư ng ñ ch n l c ph thu c vào loài cây tr ng. Ví d ngô n u m i ô là 100 cây, cư ng ñ ch n l c là 5% như v y s b p ch n m i ô là 5 b p. H t c a chúng ñư c h n h p l i ñem gieo chung và ñ u các ô ñ ch n l c cho chu kỳ sau ( m i v là m t chu kỳ ). M t ph n h t c a m i chu kỳ ñư c tr ng so sánh v i các chu kỳ trư c ñ th y ñư c hi u qu ch n l c. Phương pháp này có ưu, khuy t ñi m sau: Ưu ñi m: - ðơn gi n d ti n hành - H n ch ph n nào tác ñ ng c a môi trư ng, nâng cao ñ chính xác và hi u qu ch n l c. Như c ñi m: - Không ki m tra ñư c ñ c ñi m di truy n c a t ng cá th . - Không ki m soát ñư c nh hư ng c a cây b ( cây cho ph n ). - Hình 1.6 : Sơ ñ ch n l c h n h p c i ti n ngô Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………60
65 1.2. Phương pháp ch n l c chu kỳ Khái ni m: Ch n l c chu kỳ là quy trình ch n l c nh m tăng t n s gen trong qu n th , l p l i theo tính chu kỳ, trong khi ñó bi n d di truy n v n ñư c duy trì cho các chu kỳ ch n l c ti p theo (Hình 2.6). Các bư c trong m t chu kỳ ch n l c - Ch n cá th - ðánh giá - Giao ph i cá th ñư c ch n ñ t o qu n th cho chu kỳ m i (tái t h p) (Chú ý: phân bi t ñơn v ch n l c và ñơn v tái thi t qu n th ) V t li u ban ñ u. Ch n l c cây có tính tr ng ưu vi t Chu kỳ ban ñu Tr ng th h con c a cây ñư c ch n, giao ph i Chu kỳ ch n H n h p h t, ch n cây t t l c1 Tr ng th h con c a cây ñư c ch n, giao ph i Chu kỳ ch n H n h p h t, ch n cây t t l c2 Tr ng th h con c a cây ñư c ch n, giao ph i Hình 2.6: Mô hình ch n l c chu kỳ; giá tr trung bình c a qu n th tăng theo chu kỳ ch n l c Ch n l c chu kỳ gia ñình half-sib (HS) Quy trình ch n l c chu kỳ gia ñình half-sib (HS) AxB X AxC Y X & Y là half-sib hay anh em n a máu (cùng m khác cha) Có nhi u phương th c ch n l c gia ñình half-sib, ñư c phân bi t b i 1) v t li u th , 2) m c ñ ki m soát b m và 3) cách s d ng h t cho giao ph i ñ tái thi t qu n th m i. 1) Phương pháp b p-theo-hàng Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………61
66 Quy trình (Hình 3.6): • Ch n cây t t d a vào ki u hình • Gieo m t ph n h t thu ho ch thành m t hàng (hàng con cái), ch n l c d a vào năng su t c a th h con (gia ñình HS) • Gieo ph n h t d tr c a các cá th ñã ch n ch n và cho giao ph i ñ t o qu n th m i Hình 3.6 : Ch n l c b p trên hàng ngô Phương pháp b p theo hàng c i ti n (Lonnquist, 1964) Quy trình: • Ch n cây t t d a vào ki u hình • Gieo m t ph n h t thu ho ch thành hàng con cái 3 ñi m ñ ñánh giá năng su t th h con cùng v i ñ i ch ng T i ñi m ch n l c, h t gia ñình HS cho th h sau ñư c thu ho ch b ng cách gieo cách ly và dùng hàng b ñ th ph n. ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ B là h n h p s h t b ng nhau t m i cá th ñã ch n. T i ñi m này m i hàng ñánh d u 5 cây t t nh t, thu ho ch, cân năng su t và gi riêng theo hàng. Sau khi t p h p k t qu ñánh giá Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………62
67 năng su t và các tính tr ng khác c 3 ñi m, chon 20% trong s 190 gia ñình. Như v y 38 gia ñình v i m i gia ñình 5 b p làm thành m t qu n th m i. • L p l i quy trình (chu kỳ m i) 2) Ch n l c half-sib d a vào năng su t con cái Quy trình (Hình 4.6) V th 1: Chon l c 50 – 100 cây có các tính tr ng mong mu n t qu n th ban ñ u. Thu riêng và b o qu n riêng c a t ng cây. V th 2: Tr ng các con cái c a cây ñư c ch n t v trư c ñ ñánh giá năng su t khu cách ly. M t ph n h t ñư c d tr . V th 3: Qu n th ñư c tái h p v i s h t b ng nhau c a: a) 5 ñ n 10 con cái t t nh t t ru ng th nghi m năng su t v 2. b) H t d tr c a 5 -10 dòng ñư c ñánh giá là t t hơn th nghi m năng su t Hai qu n th trên tr ng trong khu cách ly cho chúng t do th ph n ñ hình thành qu n th m i. H t h n h p qu n th a) m t n a gen là do th ph n ng u nhiên t các dòng th năng su t, qu n th b) m t n a gen là do th ph n ng u nhiên t các cây b trong qu n th ban ñ u. H t thu ho ch ñư c v 3 có th s d ng theo 3 hư ng chính : + Gi ng t do th ph n m i + Tr ng làm qu n th cho chu kỳ ch n l c ti p theo + Tr ng làm qu n th ñ t ph i cho chương trình t o gi ng ưu th lai Hình 4.6: Ch n l c half-sib d a vào năng su t con cái (Poehlman, 1987) Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………63
68 3) Ch n l c half-sib d a vào năng su t c a con lai th ðây là phương pháp ch n l c d a vào con lai th (Hình 5.6). V th 1: Ch n 50 – 100 cây có nh ng tính tr ng mong mu n t qu n th ban ñ u trư c khi ra hoa. (a) Th ph n c a t ng cây ch n v i tester, thu ho ch h t lai t cây tester và h t th ph n t do t cây ñư c ch n và gi riêng ho c (b) v i m i m t cây ñư c ch n th ph n cho tester và ñ ng th i t ph i. Thu ho c h t lai và h t t ph i cât gi riêng. V th 2: Gieo tr ng con cái lai th thu ñư c v 1 V th 3: Tái h p qu n th b ng hai cách: a) H n h p s lư ng h t (h t th ph n t do) ngang b ng nhau t 5 – 10 cây có năng su t con lai th t t nh t và gieo tr ng trong khu cách ly ñ nhân gi ng. b) H n h p lư ng h t t ph i b ng nhau c a 5 ñ n 10 cây có năng su t con lai th t t nh t và gieo tr ng h n h p trong khu cách ly th ph n t do và thu nh ng t h p gen m i. Hình 5.6: Ch n l c half-sib d a vào năng su t con cái lai th (Poehlman, 1987) 4) Ch n l c chu kỳ gia ñình full-sib) AxB K, L, M CxD X, Y, Z K, L, M là m t gia ñình full-sib (FS - c máu) X, Y, Z là m t gia ñình full-sib (FS - c máu) Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………64
69 Quy trình (Hình 6.6) V 1: T o các gia ñình FS b ng cách lai t ng c p ng u nhiên; chia h t thu ho ch làm 2 ph n: 1 ph n d tr , m t ph n ñánh giá v sau. V 2: S d ng 1 ph n h t ñ ti n hành thí nghi m so sánh các gia ñình FS nhi u ñi m, ch n l c gia ñình t t V 3: Gieo h t d tr c a gia ñình FS ñã ch n và lai chúng v i nhau t o ra ñ t o qu n th cho chu kỳ m i ho c t o ra gia ñình FS Qu n th kh i ñ u V1 Lai t ng c p các cây ñư c ch n l c V2 ðánh giá th h con (gia ñình full-sib) V3 H n h p h t d tr t c p lai (gia ñình FS) ưu tú và gieo cách ly Hình 6.6: Ch n l c chu kỳ gia ñình full-sib (Poehlman, 1987) Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………65
70 5) Ch n l c gia ñình t ph i Quy trình: (Hình 7.6) V th 1: Ch n 50 – 100 cây t qu n th kh i ñ u trư c khi ra hoa, t ph i các cá th ñư c ch n. H t t ph i thu riêng ñ gieo tr ng ñánh giá con cái S1 v 2. V th 2: H t t ph i c a m i cây chia làm 2 ph n, 1 ph n tr ng th nghi m l p l i. m t ph n d tr . V th 3: H n h p s h t d tr c a các cây ñư c ñánh giá t t v 2, gieo tr ng trong khu các ly t o ñư c qu n th m i (t h p gen m i) V i phương pháp ch n l c trên cơ s ñánh giá con cái S1, m i gia ñình S1 ch nh n ñư c gen t cây b m . Phương pháp có th áp d ng cho các loài cây giao ph n mà s lư ng h t t ph i ñ cho th nghi m con cái có l p l i và d tr ñ tái t h p. Phương pháp này không áp d ng ñư c v i nh ng loài cây không t ph i ñư c. V1 V2 ðánh giá gia ñình t ph i V3 H n h p h t t th d tr c a cây ñư c ch n, tr ng cách ly Hình 7.6: Ch n l c gia ñình t ph i ñ i S1 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………66
71 6) Ch n l c chu kỳ theo kh năng k t h p chung (Jenkins, 1940) phương pháp này nh ng cây ch n t qu n th kh i ñ u ñư c t ph i, ñ ng th i lai v i gi ng d h p th là v t li u th . N u 2 thao tác không th ti n hành trên 1 cây thì l y m t ph n h t t ph i gieo thành S1 năm sau lai v i v t li u th (Hình 8.6). v sau các cây ñư c ñánh giá v năng su t và các tính tr ng c n c i ti n; cá th t t nh t ñư c ch n l c. H t t ph i d tr ñư c s d ng ñ t o qu n th m i cho chu kì ch n ti p theo. Hình 8.6: Ch n l c chu kỳ theo kh năng k t h p chung (Briggs and Knowles, 1967) 7) Ch n l c chu kỳ theo kh năng k t h p riêng (Hull, 1945) Khá v i phương pháp ch n l c chu kỳ theo kh năng ph i h p chung, v t li u th là dòng t ph i. Quy trình: V 1: T th cây ñư c ch n, ñ ng th i lai v i các cây làm v t li u th trong qu n th khác. V t li u th có th là m t dòng t ph i ñ ng nh t s n sinh ra giao t có cùng ki u gen. V 2: ðánh giá năng su t c a con lai th , t t nh t b ng thí nghi m l p l i ít nh t 2 ñi m trong ñi u ki n cách ly; ch n l c gai ñình HS ưu vi t V 3: Gieo h t t ph i c a các gia ñình ñư c ch n và cho giao ph i ñ t o ra qu n th chu kỳ 1 V 4-6: Ti n hành chu kỳ th 2. L p l i như t năm th 1-3 cho m i chu kỳ. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………67
72 2. C i ti n ñ ng th i hai qu n th (interpopulation improvement) (Hình 9.6) 2.1. Ch n l c chu kỳ half-sib hai chi u phương pháp này hai qu n th cùng c i ti n ñ ng th i: qu n th A và qu n th B. Qu n th A làm v t li u th cho qu n th B Qu n th B làm v t li u th cho qu n th A Quy trình: V 1: T th cây ñư c ch n và lai v i v t li u th , qu n th này làm v t li u th cho qu n th kia 2A x 2B 3A x 2B 1 gia ñình HS hay 1 gia ñình con lai th cho qu n th B 4A x 2B 1B x 1A 3B x 1A 1 gia ñình HS hay 1 gia ñình con lai th cho qu n th A 4B x 1A V 2: Ti n hành thí nghi m l p l i riêng bi t cho m i t p h p lai th và ch n HS t t nh t V 3: Gieo h n h p h t t ph i c a cây ñư c ch n c a m i qu n th và cho giao ph i theo t ng qu n th riêng 2.2. Ch n l c Full sib hai chi u V nguyên t c ch n l c chu kỳ full-sib hai chi u tương t như ch n l c chu kỳ half-sib hai chi u mô t trên. ði u khác bi t cơ ch y u là ñánh giá gia ñình full-sib ch không ph i gia ñình half-sib. N u cây có hai b p (ngô) hay t hai chùm hoa riêng bi tr lên (cây tr ng khác) Quy trình V 1: Tr ng 2 qu n th (C0) thành các hàng xen k nhau. M i qu n th A và B ch n 200 cá th ; t ph i các cá th ñã ch n trong m i qu n th ; lai t ng c p gi a các cá th c a A & B ñ t o gia ñình full-sib. Ch n cây t ph i lúc thu ho ch. Ví d : A1B1, A2B2, A3B3, A4B4 ... ho c B1A1, B2A2, B3A3, B4A4 ... H t t ph i d trũ, h t gia ñình FS (lai t ng c p) ñánh giá v sau V 2: ðánh giá các gia ñình FS trong thí nghi m có l p l i (2-3 l n l p l i; 3-4 ñ a ñi m); m t thí nghi m cho qu n th A, m t thí nghi m cho qu n th B. Ch n cá th t t nh t d a vào năng su t gia ñình full-sib. V 3: Gieo h t t ph i, cho giao ph i th h t ph i S1 ñ t o qu n th cho chu kỳ ch n l c m i (C1). K t thúc chu kỳ th nh t. L p l i quy trình cho chu kỳ th hai. N u cây ch có m t b p (ngô) V 1: T ph i cây ch n l c trông m i qu n th A và B (C0); ch n l c cây t ph i khi thu ho ch. Ghi chép ngày t th ph n cây S0. Thu hoach h t t ph i và d tr . Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………68
73 V 2: Tr ng các gia ñình S1 c a hai qu n th thành hàng xen k nhau (thành c p theo ngày th ph n); t o gia ñình full-sib v i m t ph n c a cây S1 (lai t ng c p m t s cây S1 c a A và B). V 3: ðánh giá các gia ñình full-sib trong thí nghi m có l p l i (2-3 l n l p l i; 3-4 ñ a ñi m); m t thí nghi m cho qu n th A, m t thí nghi m cho qu n th B. Ch n cá th t t nh t d a vào năng su t gia ñình full-sib. Tr ng 2 qu n th ban ñ u A & V1 B. Ch n cây t t, t th và lai v i cây ch n ng u nhiên t qu n th kia ñ t o con lai th V t li u ban ñ u (Qu n th C0 A & B) riêng ðánh giá t o con lai th V2 bi t cho t ng qu n th ðánh giá năng su t H t t ph i Gieo tr ng h t t th c a S1 t t V3 hai khu riêng bi t cho giao ph n ñ t o qu n th C1 Vư n giao ph i L p l i quy trình như năm ñ u V4 Qu n th C1 L p l i quy trình như năm th 2 V5 ðánh giá năng su t L p l i quy trình như năm th 3 V6 Vư n giao ph i Có th ti p t c chu kỳ m i Hình 9.6: Ch n l c chu kỳ hai chi u (thu n ngh ch) Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………69
74 V 4: Gieo h t t ph i, cho giao ph i th h t ph i S1 ñ t o qu n th cho chu kỳ ch n l c m i (C1). K t thúc chu kỳ th nh t. L p l i quy trình cho chu kỳ th hai. 3. Ch n l c ña giao (t o gi ng t ng h p) Ch n l c ña giao là m t d ng ch n l c half-sib, phù h p v i các loài cây giao ph n sinh s n b ng h t, nhưng có kh năng sinh s n vô tính, ñ c bi t c và cây làm th ăn gia súc. Quy trình (Hình 10.6) Bư c 1: Ch n l c b t ñ u d a vào ki u hình c a nh ng cây t t nh t t qu n th kh i ñ u (50 – 100 cá th ). Bư c 2: Cây ch n l c ñư c nhân vô tính và tr ng trong ñi u ki n cách ly; m i dòng vô tính ñư c bao quanh b i 4 dòng khác t o ñi u k n cho th phán chéo ng u nhiên gi a t t c các dòng. Thu h t ña giao theo t ng dòng vô tính. Gi các dòng vô tính khu riêng ho c trong nhà lư i Bư c 3: ðánh giá th h con lai ña giao. Gieo h t ña giao và ñánh giá năng su t Bư c 4: D a vào năng su t con lai ña giao, ch n 4-10 dòng vô tính t t nh t ñ t o ra gi ng t ng h p. Tr ng dòng vô tính dư c ch n trong khu cách ly và cho giao ph i ng u nhiên. H t thu ñư c là h t t ng h p Hình 10.6: Phương pháp t o gi ng t ng h p cây th c ăn gia súc b ng phương pháp ña giao (Poelman, 1998) Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………70
75 TÀI LI U THAM KH O Agrawal, R. L. 1998. Fundamentals of plant breeding and hybrid seed production Fehr, W. R. 1986. Principles of cultivar developmet. Macmillan Publishing Company Poehlman, J. M. 1987. Breeding field crops. Câu h i ôn t p 1. Hi u qu ch n l c trư c th ph n và ch n l c sau th ph n ây giao ph n khác nhau nhau th nào? t i sao? 2. N u c n duy trì qu n th th ph n t do cây giao ph nanh/ch s áp d ng phương pháp ch n l c nào? vì sao? 3. Nêu ñ c ñi m c a phương pháp ch n l c h n h p c i ti n do Gadner ñ xu t so v i ch n l c h n h p ñơn ga n, ý nghĩa c a nh ng ñi m k thu t c i ti n này. 4. S gi ng nhau và khác nhau c a phương pháp ch n l c b p trên hàng và ch n l c b p trên hàng c i ti n.. 5. Mô tã các phương pháp ch n l c gia ñình half-sib, s khác nhau và gi ng nhau. 6. Mô t phương pháp ch n l c gia ñình full-sib. 7. Mô t phương pháp ch n l c chu kỳ theo kh năng ph i h p chung và riêng; s khác nhau gi a hai phương pháp. 8. Ch n l c ña giao và ng d ng c a phương pháp. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………71