Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh: Phần 1 - ThS. Đồng Văn Đạt (chủ biên)

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

365
lượt xem 111
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 cuốn giáo trình "Phân tích hoạt động kinh doanh" giới thiệu tới người học các kiến thức: Những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích hoạt động trong kinh doanh, phân tích kết quả sản xuất của doanh nghiệp, phân tích một số yếu tố sản xuất kinh doanh. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh: Phần 1 - ThS. Đồng Văn Đạt (chủ biên)

Ì Ị B Ộ GIÁO DỰC VÀ ĐÀO TẠO Ỵ Ĩ T 9 H Ạ I H Ọ C T H Á I N G U Y Ê N Chủ biên: GVC.ThS. Đồng Văn Đạt ÍT* Ị ỉ Ị G I Á O T R Ì N H * P h â n t í c h h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
B ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Chủ biên: G V C . T h S . Đ ồ n g V ă n Đạt Giáo trình P H Â N T Í C H H O Ạ T Đ Ộ N G K I N H D O A N H TRƯỜNG Đ l ị S N Ị t ĩ Ị ị QT.KĐ P H Ò Í Í G M Ư Ợ N N H À X U Ấ T BẢN K H O A H Ọ C VÀ K Ỹ T H U Ậ T HÀ NỘI - 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
LỜI M Ở ĐẦU " G i á o trình P h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh" đ ư ợ c n h ó m t á c g i ả của B ộ m ô n P h â n tích k i n h doanh biên soạn. G i á o t r ì n h n à y đ ư ợ c d ù n g l à m g i á o trình giảng dạy v à học tập cho giảng v i ê n v à sinh v i ê n h ệ đ ạ i học, v ớ i t h ờ i lượng t ư ơ n g đ ư ơ n g v ớ i 3 tín chỉ, c h u y ê n n g à n h k i n h tế, k ế t o á n v à quản trị k i n h doanh. C u ố n g i á o t r ì n h đ ư ợ c i n l ầ n đ ầ u tiên, n h ó m t á c g i ả đ ã tham khảo n h i ề u c u ố n g i á o t r ì n h p h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh của n h i ề u t á c g i ả , trên c ơ sở k ể thừa v à c ó những b ổ sung, cập nhật n h ữ n g n ộ i dung k i ê n thức, c u ố n s á c h là tài l i ệ u tham khảo cho c á c c á n b ộ q u ả n lý v à c á c đôi t ư ợ n g quan t â m . T h a m gia b i ê n soạn giáo trình có tập t h ể các g i á o v i ê n của B ộ m ô n P h â n tích k i n h doanh, trường Đ ạ i học K i n h tế v à Q u ả n trị k i n h doanh T h á i N g u y ê n . G V C . ThS Đ ồ n g V ă n Đ ạ t , c h ư ơ n g Ì (phần 1.1; 1,2 v à 1.3), 2 ( p h â n 2.1 v à 2.2), 3, 4 v à c h ư ơ n g 5. ThS V õ T h y Trang, c h ư ơ n g Ì (phần 1.5), c h ư ơ n g 2, c h ư ơ n g 6 v à p h â n bài tập c á c c h ư ơ n g . H i ệ u đ í n h : ThS N g u y ễ n N g ọ c T u â n . T r o n g q u á trình b i ê n soạn tập giáo trình, c á c tác g i ả đ ã c ó n h i ề u cố gắng đ ể c u ố n s á c h h o à n t h i ệ n v à cung cấp n h i ề u t h ô n g t i n cho bạn đ ọ c . Vì c u ố n s á c h m ớ i đ ư ợ c xuất bản l ầ n đ ầ u tiên, chắc chắn k h ô n g t h ể t r á n h k h ỏ i t h i ế u sót. C h ú n g tôi rất mong nhận đ ư ợ c ý k i ế n đ ó n g g ó p của bạn đ ọ c đ ể g i á o trình được h o à n t h i ệ n trong l ầ n tái bản sau. M ọ i g ó p ý x i n đ ư ợ c g ử i v ề địa chỉ: dongdat@tueba.edu.vn. TM TẬP THỂ TÁC GIẢ G V C . ThS. Đồng V ă n Đ ạ t 3 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chương Ì N H Ữ N G V Ấ N ĐÊ LÝ LUẬN c ơ BẢN VÈ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 1.1. Đối tượng và ý nghĩa nghiên cứu của phân tích hoạt động kỉnh doanh 1.1.1. Khái niệm P h â n t í c h là p h â n g i ả i , p h â n chia m ộ t sự vật, h i ệ n t ư ợ n g , m ộ t v ấ n đ ề t h à n h n h i ề u b ộ p h ậ n cẩu t h à n h n ê n sự vật, h i ệ n t ư ợ n g m à c h ú n g ta cần x e m xét. T h ô n g qua v i ệ c p h â n tích, c h ú n g ta thấy đ ư ợ c sự t á c đ ộ n g qua l ạ i giữa c á c b ộ p h ậ n đ ó . P h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh của doanh nghiệp là p h â n chia c á c hoạt đ ộ n g , c á c q u á trình, c á c k ế t q u ả k i n h doanh t h à n h c á c b ộ p h ậ n trong sự t á c đ ộ n g của c á c n h â n t ố v à sử dụng c á c p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n cứu k h á c nhau n h ư so s á n h , liên h ệ , đ ố i c h i ế u v à tổng họp n h ằ m rút ra t í n h quy luật, x u h ư ớ n g v ậ n đ ộ n g v à p h á t t r i ể n của k ế t q u ả q u á trình k i n h doanh, những n h â n tố ảnh h ư ở n g t ớ i q u á t r ì n h hoạt đ ộ n g k i n h doanh của c á c đ ơ n vị k i n h tế, t ì m ra c á c b i ệ n p h á p k i n h doanh c ó h i ệ u q u ả h ơ n . V í dụ: k ế t q u ả hoạt đ ộ n g k i n h doanh được phản á n h t h ô n g qua chỉ tiêu l ợ i nhuận của doanh nghiệp, c h ú n g ta m u ố n b i ế t l ợ i nhuận của doanh nghiệp n ă m nay t ă n g hay g i ả m so v ớ i n ă m trước do n g u y ê n n h â n n à o , c h ú n g ta cần b i ế t chỉ tiêu n à y đ ư ợ c cấu t h à n h b ở i những bộ phận n à o ? v ề t ổ n g q u á t , l ợ i nhuận của doanh nghiệp từ kết q u ả hoạt 5 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
động sản xuất k i n h doanh đ ư ợ c t í n h b à n g c h ê n h lệch giữa doanh thu v à tổng chi phí. D o v ậ y , sự b i ế n đ ộ n g của chỉ tiêu này giữa c á c n ă m phụ thuộc v à o hai n h â n t ố là doanh thu v à chi phí. C h ú n g ta c ó t h ê đi sâu t ì m h i ể u xem doanh t h u l ạ i p h ụ thuộc v à o n h â n tố n à o ? R õ r à n g y ế u tố sản lượng v à g i á cả l ạ i là hai n h â n tổ ảnh h ư ở n g trực t i ế p đ ế n doanh thu. B ê n c ạ n h đ ó , t ổ n g chi p h í l ạ i chịu ảnh h ư ở n g của n h â n t ố giá v ố n h à n g b á n v à chi p h í n g o à i sản xuất. B ằ n g sự p h â n tích chi tiêt n h ư v ậ y , c h ú n g ta c ó t h ể đ á n h giá m ộ t c á c h c h í n h x á c l ợ i n h u ậ n của doanh nghiệp sẽ bị n h â n t ố n à o chi p h ố i , t ừ đ ó c ó b i ệ n p h á p đ ể n â n g cao l ợ i nhuận t r ê n n g u y ê n tắc là t ă n g doanh thu v à t i ế t k i ệ m chi p h í . T ó m tất q u á t r ì n h hoạt đ ộ n g k i n h doanh, c h ú n g ta xem h ì n h Ì d ư ớ i đây Thu thập thông tin Sử dụng các Quan sát thực tế (Khảo sát thúc tế) thông tin số liệu ỉ Xác định và tính Tư duy Tổng họp toán mức đô AH trừu tượng hầu hết các của các nhân tố w sự kiện, nhân tổ ìỶ Kết quả và hiệu Định hướng hoạt Kết luân quả đạt được w động tiếp theo H ì n h 1.1. Q u á t r ì n h p h â n t í c h h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h . 6 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
1.1.2. Đối tượng nghiên cứu của môn học M ỗ i m ộ t m ô n học đ ề u c ó đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u r i ê n g của n ó . S ự k h á c biệt v ề đ ố i t ư ợ n g m ô n học là c ơ sở đ ể c h ú n g ta thấy đ ư ợ c t ạ i sao trong khoa học K i n h t ế c ó r ấ t n h i ề u m ô n học n g h i ê n c ứ u . T u y n h i ê n , m ỗ i m ộ t m ô n học đ ề u c ó đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u r i ê n g . T ừ đ ó , c h ú n g ta thấy rằng t ạ i sao l ạ i k h ô n g c ó sự t r ù n g l ặ p trong n ộ i dung n g h i ê n c ứ u của c á c m ô n h ọ c . V ớ i c ù n g m ộ t v ấ n đ ề , m ỗ i m ô n học l ạ i c ó n h i ệ m v ụ g i ả i quyết r i ê n g , h o à n t o à n k h ô n g l ặ p l ạ i m ộ t c á c h m á y m ó c . P h â n t í c h k i n h doanh là m ô n khoa học đ ộ c l ậ p , c ó đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u r i ê n g . Đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u của p h â n tích k i n h doanh là c á c k ế t q u ả k i n h doanh của c á c đom vị k i n h t ế , đ ư ợ c b i ể u h i ệ n t h ô n g qua c á c chỉ t i ê u k i n h t ế c ù n g v ớ i sự t á c đ ộ n g của c á c n h â n t ố k i n h t ế . K ế t q u ả k i n h doanh c ó t h ể là k ế t q u ả t ừ n g k h â u sản xuất r i ê n g b i ệ t , t ừ n g giai đ o ạ n k i n h doanh: ví d ụ , chuẩn bị c á c y ế u t ố đ ầ u v à o n h ư lao đ ộ n g , đ ấ t đ a i , n h à x ư ở n g , vốn...những y ế u t ố n à y c ó đ ả m bảo v ề số l ư ợ n g , chất l ư ợ n g ; giữa c h ú n g c ó đ ả m bảo m ộ t t ỷ l ệ k ế t h ợ p hay không? K ế t q u ả k i n h doanh c ó t h ể là q u á trình mua h à n g hoa, n g u y ê n v ậ t l i ệ u đ ầ u v à o hoặc là q u á t r ì n h mua, b á n h à n g hoa trong hoạt đ ộ n g tiêu t h ụ sản p h ẩ m . . . K ế t q u ả k i n h doanh c ó t h ể là k ế t q u ả tổng h ợ p của cả m ộ t q u á t r ì n h k i n h doanh t r o n g doanh nghiệp, đ ó là k ế t q u ả tài c h í n h , k ế t q u ả n à y c ó liên quan đ ế n k h â u đ á n h g i á đ i ề u k i ệ n k i n h doanh, chuẩn bị sản xuất, sản xuất, t i ê u t h ụ , p h â n p h ố i . 1.1.3. Ỷ nghĩa của phân tích kinh doanh trong hệ thống quản lý doanh nghiệp Trong điều kiện sản xuất và kinh doanh theo cơ chế thị trường, đ ể t ồ n t ạ i v à p h á t t r i ể n đ ò i h ỏ i c á c doanh nghiệp p h ả i k i n h doanh c ó lãi. Đ ể đ ạ t đ ư ợ c k ế t q u ả cao nhất trong k i n h doanh c ầ n phải x á c định 7 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
p h ư ơ n g h ư ớ n g mục tiêu trong đ ầ u tư, b i ệ n p h á p sử dụng c á c đ i ề u k i ệ n v ố n c ó v ề c á c n g u ồ n v ố n n h â n tài v ậ t lực. M u ố n vậy c á c doanh n g h i ệ p cần n ắ m đ ư ợ c n h â n t ố ảnh h ư ở n g v à mức đ ộ ảnh h ư ở n g của t ừ n g n h â n t ố đ ế n k ế t q u ả k i n h doanh. Đ i ề u n à y chỉ đ ư ợ c thực h i ệ n trên c ơ sở p h â n tích k i n h doanh. N h ư c h ú n g ta đ ã b i ế t , m ọ i hoạt đ ộ n g k i n h doanh của doanh n g h i ệ p đ ề u n ằ m trong m ố i quan h ệ t á c đ ộ n g liên h o à n v ớ i nhau. B ở i v ậ y , chỉ c ó t h ể p h â n tích k i n h doanh m ộ t c á c h t o à n d i ệ n m ớ i c ó t h ể g i ú p cho c á c doanh n g h i ệ p đ á n h g i á m ộ t c á c h đ ầ y đ ủ v à s â u sắc m ọ i hoạt đ ộ n g k i n h tế trong t r ạ n g thái thực của c h ú n g . T r ê n c ơ sở đ ó n ê u lên m ộ t c á c h tổng hợp v ề t r ì n h đ ộ h o à n t h à n h c á c mục tiêu - b i ể u h i ệ n b à n g h ệ thống chỉ tiêu k i n h tế - k ỹ thuật - tài c h í n h của doanh nghiệp. - P h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh là c ô n g cụ quan trọng đ ể đ á n h giá, k i ể m tra tình h ì n h v à k ế t q u ả hoạt đ ộ n g k i n h doanh ở doanh nghiệp, chỉ ra n g u ồ n gốc của v ấ n đ ề p h á t sinh đ ể t ừ đ ó g i ú p c á c doanh n g h i ệ p t ì m ra c á c b i ệ n p h á p sát thực t ă n g c ư ờ n g c á c hoạt đ ộ n g k i n h tế, q u ả n lý doanh nghiệp, n h ằ m huy đ ộ n g m ọ i k h ả n ă n g t i ề m t à n g v à o q u á t r ì n h sản xuất k i n h doanh, n â n g cao h i ệ u q u ả k i n h doanh của doanh nghiệp. ^ P h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh g i ú p cho c á c n h à quản lý n h ì n n h ậ n đ ú n g đ ắ n h ơ n v ề n ă n g lực c ũ n g n h ư h ạ n c h ế của doanh nghiệp. T r ê n c ơ sở đ ó x á c định đ ú n g đ ắ n h ơ n m ụ c tiêu v à c h i ế n lược k i n h doanh c ó h i ệ u quả. - P h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh là c ơ sở quan trọng để đề ra quyết đ ị n h k i n h doanh q u ả n trị n g ắ n h ạ n v à dài hạn. B ở i vì đ ể có m ộ t quyết định đ ú n g đ ắ n , n h à q u ả n lý doanh n g h i ệ p cần c ó t h ô n g t i n v ề q u á trình sản xuất đ ã v à đ a n g d i ễ n ra n h ư t ì n h h ì n h h o à n t h à n h k ế 8 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
h o ạ c h , t i ế n đ ộ sản xuất, v i ệ c sử d ụ n g n g u y ê n v ậ t l i ệ u ( N V L ) . . . N h ữ n g q u y ế t đ ị n h đ ư ợ c đ ư a ra t r ê n c ơ sở của p h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh. - T à i l i ệ u của p h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh là những căn cứ quan t r ọ n g phục v ụ cho v i ệ c d ự b á o x u t h ế p h á t t r i ể n , đề p h ò n g v à hạn c h ế n h ữ n g r ủ i do bất định trong sản x u ấ t k i n h doanh ở doanh nghiệp. - T à i l i ệ u của p h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh k h ô n g chỉ cần thiết đ ố i v ớ i n h à quản lý doanh n g h i ệ p m à c ò n rất cần thiết cho c á c đôi t ư ợ n g b ê n n g o à i n h ư n g â n h à n g , cổ đ ô n g . . . 1.2. C h ỉ t i ê u k i n h te v à n h â n t ô k i n h t ê 1.2.1. Chỉ tiêu, cách phân loại chỉ tiêu kinh tê C h ỉ t i ê u k i n h tế là sự x á c đ ị n h v ề n ộ i dung v à p h ạ m v i n g h i ê n c ứ u của m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h t ế n à o đ ó . Chỉ tiêu k i n h tế có hai t h à n h p h ầ n . M ộ t là: n ộ i dung k i n h t ế của chỉ t i ê u , đ i ề u n à y rất quan trọng vì n ó x á c đ ị n h bản bản chất của m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h tế. H a i là: p h ạ m v i n g h i ê n cứu. K h i n ó i đ ế n p h ạ m v i n g h i ê n cứu, n ó bao g ồ m p h ạ m v i k h ô n g gian v à t h ờ i gian. B ê n c ạ n h đ ó , m ộ t chỉ tiêu được ghi t h à n h hai t h à n h p h ầ n . Phần tên g ọ i v à trị số của chỉ tiêu. M ộ t ví d ụ sau đ â y c ó t h ể g i ú p c h ú n g ta h i ể u rõ v ấ n đ ề h ơ n : D o a n h thu thuần của doanh n g h i ệ p A n ă m 2006 là l o tỷ đồng. V í d ụ n à y cho b i ế t doanh thu thuần là n ộ i dung của chỉ tiêu, n ó phản á n h k ế t q u ả của hoạt đ ộ n g tiêu t h ụ (là p h ầ n doanh thu của doanh nghiệp sau k h i đ ã trừ đi c á c k h o ả n g i ả m trừ liên quan t ớ i hoạt đ ộ n g tiêu thụ). B ê n c ạ n h đ ó , "doanh n g h i ệ p A n ă m 2 0 0 6 " là p h ạ m v i n g h i ê n cứu của chỉ t i ê u . P h ạ m v i của chỉ tiêu đ ã chỉ r õ doanh thu n à y là của doanh n g h i ệ p A c h ứ k h ô n g phải của doanh n g h i ệ p B ; c hay m ộ t doanh n g h i ệ p n à o k h á c . M ặ t k h á c , p h ạ m v i t h ờ i gian cũng chỉ rõ ràng là doanh thu của doanh n g h i ệ p A ở t h ờ i gian n ă m 2006 chứ k h ô n g phải của n ă m 2000 hay n ă m x2... 9 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
M ộ t đ i ể m đ á n g c h ú ý nữa là p h ầ n trị số của chỉ tiêu t h ư ờ n g x u y ê n thay đ ổ i theo p h ạ m v i n g h i ê n cửu. K h i k h ô n g gian v à t h ờ i gian thay đ ổ i thì trị số của chỉ tiêu c ũ n g thay đ ổ i theo. Sự t r ù n g hợp v ề trị số của chỉ tiêu giữa c á c doanh n g h i ệ p trong c ù n g m ộ t t h ờ i gian hoặc là trị số của chỉ tiêu qua c á c t h ờ i gian n h ư n g v ẫ n g i ố n g nhau chỉ là sự ngẫu n h i ê n m à thôi. T r o n g q u á trình n g h i ê n cứu, chỉ tiêu k i n h tế c ó rất n h i ề u l o ạ i k h á c nhau. V i ệ c v ậ n d ụ n g c h ú n g v à o trong q u á t r ì n h p h â n tích hoạt đ ộ n g k i n h doanh cũng c ầ n p h ả i lựa c h ọ n trên c ơ sở p h â n l o ạ i c h ú n g . Q u á trình p h â n l o ạ i chỉ tiêu buộc p h ả i dựa t r ê n c ơ sở tiêu thức p h â n l o ạ i chỉ tiêu: P h â n l o ạ i c h ỉ t i ê u theo t í n h c h ấ t của c h ỉ t i ê u Chỉ tiêu sổ lượng: p h ả n á n h quy m ô , đ ộ l ớ n , k h ố i lượng hoạt đ ộ n g sản xuất k i n h doanh của m ộ t đ ơ n vị k i n h t ế . V í d ụ : tổng d i ệ n tích đất đai, tổng số c ô n g n h â n trong doanh nghiệp, tổng tài sản... Chỉ tiêu chất lượng: p h ả n á n h b ả n chất của hoạt đ ộ n g k i n h tế, n ó c ó tính chất quyết định đ ế n q u á t r ì n h sản x u ấ t k i n h doanh. V í d ụ k h i đ á n h giá tình h ì n h sử d ụ n g lao đ ộ n g , chỉ tiêu n ă n g suất lao động là m ộ t chỉ tiêu chất lượng, đ á n h g i á t ì n h h ì n h sử d ụ n g y ế u t ố đ ầ u v à o là lao đ ộ n g , hoặc chỉ tiêu giá t h à n h sản x u ấ t sản p h ẩ m là m ộ t chỉ tiêu chất lượng phản á n h t ì n h h ì n h đ ầ u t ư chi p h í , . . . P h â n l o ạ i chỉ t i ê u p h ư ơ n g p h á p t í n h Chỉ tiêu sổ tuyệt đổi ( g i ố n g n h ư chỉ tiêu số l ư ợ n g ) : p h ả n á n h quy m ô , đ ộ l ớ n , k h ố i lượng hoạt đ ộ n g sản x u ấ t k i n h doanh của m ộ t đ ơ n vị k i n h tế. Ví dụ: tổng số c ô n g n h â n trong doanh nghiệp, v ố n ngắn hạn, v ố n dài hạn, tổng c ô n g suất t h i ế t bị... 10 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chỉ tiêu số tương đối: phản á n h quan h ệ so s á n h giữa hai hay n h i ề u bộ phận trong t ổ n g t h ể hay giữa hai hay n h i ề u chỉ tiêu v ớ i nhau. Ví d ụ : c ơ cấu doanh thu, c ơ c ấ u chi p h í sản xuất, tỷ suất l ợ i nhuận t í n h trên v ố n chủ sở hữu... Chỉ tiêu bình quân: d ù n g đ ể k h á i q u á t hoa chung v ấ n đ ề n g h i ê n cứu. Trị số của chỉ tiêu n ó i lên x u h ư ớ n g của m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h t ế nào đó. Đặc đ i ể m chung của số b ì n h q u â n là n ó san bằng m ọ i c h ê n h l ệ c h của c á c trị số c á b i ệ t ; m ộ t trị số b ì n h q u â n bao g i ờ cũng p h ả i đ ả m bảo n g u y ê n tắc là n ằ m trong k h o ả n g của trị số c á b i ệ t l ớ n nhất v à n h ỏ nhất. M ộ t đ i ể m quan t r ọ n g k h i sử d ụ n g số b ì n h q u â n trong v i ệ c đ i ề u tra c h ọ n m ẫ u - l à m c ơ sở cho v i ệ c t í n h t o á n c á c tham số p h ư ơ n g sai v à đ ộ lệch. C á c tham số p h ư ơ n g sai, đ ộ l ệ c h v à số b ì n h q u â n là các tham số đặc t r ư n g của c á c d ã y số đ i ề u tra. t ỉ # í 1.2.2. Nhân tô kinh tê, cách phân loại nhân tô kỉnh tê N h â n t ố k i n h t ế là n g u y ê n n h â n g â y ra ảnh h ư ở n g v à l à m cho m ộ t k ế t q u ả nhất đ ị n h x ả y ra. N h â n t ố c ó t h ể định lượng được, cũng c ó t h ể k h ô n g định l ư ợ n g đ ư ợ c . N ó i đ ế n n g u y ê n n h â n là nói đ ế n k ế t quả. V í d ụ : doanh t h u t h u ầ n của doanh nghiệp " T o à n Thắng", n ă m 2006 là Do v à của n ă m 2007 là D i . D o a n h thu của doanh nghiệp " T o à n T h ắ n g " trong 2 n ă m là A D . Trị số A D = D i - Do ( c h ê n h lệch n à y c ó t h ể là số â m ; d ư ơ n g hoặc b ằ n g k h ô n g ) . Trị số c h ê n h lệch n à y đ ư ợ c x á c định là do hai n h â n t ố (hai n g u y ê n n h â n ) : n h â n t ố giá b á n v à n h â n t ố k h ố i lượng sản p h ẩ m . C á c h x á c định v à tính t o á n từng n h â n tố cụ t h ể sẽ đ ư ợ c g i ớ i t h i ệ u trong p h ầ n p h ư ơ n g p h á p tính toán. Trong t r ư ờ n g h ọ p k h á c , c h ú n g ta thấy cũng có m ố i quan h ệ n h â n q u ả . T u y n h i ê n , v i ệ c x á c đ ị n h đ ư ợ c mức đ ộ ảnh h ư ở n g của từng n h â n tố k h ô n g phải là c ô n g v i ệ c d ễ d à n g . Chẳng hạn, lượng m ư a n h i ề u hay li Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
ít có ảnh h ư ở n g đ ế n n ă n g suất c â y trồng. T u y v ậ y , c h ú n g ta k h ó có thể biết đ ư ợ c trong v ô số n g u y ê n n h â n ảnh h ư ở n g đ ế n n ă n g suất c â y trồng thì n h â n t ố l ư ợ n g m ư a ảnh h ư ở n g đ ế n n ă n g suất c â y trồng là bao nhiêu? Cách phân loại nhân tổ. N h â n t ố k i n h tế c ó rất n h i ề u l o ạ i tuy theo mục đ í c h n g h i ê n cứu v à đ á n h giá m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h tế m à n h â n tố được p h â n t h à n h c á c l o ạ i k h á c nhau. P h â n l o ạ i n h â n t ố theo t í n h c h ấ t n h â n t ố Theo c á c h p h â n l o ạ i n à y , n h â n t ố c ó t h ể đ ư ợ c p h â n t h à n h hai l o ạ i : n h â n tổ số l ư ợ n g v à n h â n tố chất l ư ợ n g . Nhân tố sổ lượng: phản á n h quy m ô , đ ộ l ớ n của n g u y ê n n h â n gây ra k ế t q u ả của m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h tế n à o đ ó . V í d ụ : số c ô n g n h â n trong m ộ t doanh n g h i ệ p ảnh h ư ở n g đ ế n chỉ tiêu tổng t i ề n l ư ơ n g b ì n h q u â n . T ổ n g tài sản của doanh nghiệp, doanh thu b á n h à n g của m ộ t c ô n g ty là n h â n tố số lượng c ó ảnh h ư ở n g đ ế n chỉ tiêu l ợ i nhuận của doanh nghiệp. Nhân tổ chất lượng: là n h â n t ố đ ó n g vai t r ò quyết định t ớ i m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h tế n à o đ ó . V í d ụ : giá b á n sản p h ẩ m là n h â n t ố chất lượng trong m ố i quan h ệ v ớ i chỉ t i ê u doanh thu, k h i đ á n h g i á tình h ì n h tiêu t h ụ của c ô n g ty. Hay n ă n g suất c â y t r ồ n g là n h â n t ố chất lượng, trong m ố i quan h ệ v ớ i chỉ tiêu sản l ư ợ n g k h i c h ú n g ta p h â n tích k ế t q u ả sản xuất n g à n h trồng trọt. P h â n l o ạ i n h â n t ố theo t í n h t ấ t y ế u c ủ a n h â n t ố D ự a theo c á c h p h â n l o ạ i n h â n t ố n h ư t r ê n , n h â n t ố k i n h tế được p h â n t h à n h n h â n tố chủ quan v à n h â n t ố k h á c h quan. Nhân tổ chủ quan: là những n h â n t ố thuộc v ề bản t h â n doanh nghiệp, doanh n g h i ệ p có k h ả n ă n g k i ể m soát. V í d ụ : mức chi p h í sản 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
x u ấ t , t r ì n h đ ộ c ô n g n g h ệ sản xuất .. là những n h â n t ố c h ủ quan, thuộc v ề bản t h â n doanh nghiệp. N h ữ n g n h â n t ố n à y đặc b i ệ t c ó ảnh h ư ở n g l ớ n đ ế n chỉ t i ê u l ợ i n h u ậ n của doanh nghiệp v à sự cạnh tranh. Nhãn tó khách quan: là những n h â n t ố n ằ m n g o à i sự k i ể m soát của doanh n g h i ệ p , k h ô n g t u â n theo những ý m u ố n của doanh nghiệp, c ó n h ữ n g n h â n t ố tạo đ i ề u k i ệ n thuận l ợ i cho doanh n g h i ệ p p h á t t r i ể n , ví d ụ : giá b á n sản p h ẩ m , giá mua n g u y ê n v ậ t l i ệ u , t h u ế suất thuế giá trị gia t ă n g , t h u ế suất t h u ế thu nhập, những v ấ n đ ề thuộc v ề m ô i trường c ạ n h tranh quốc t ế , c h ẳ n g hạn c á c hiệp định t h ư ơ n g m ạ i , c á c chuẩn m ự c v ề tiêu c h u ẩ n h à n g hoa. P h â n l o ạ i n h â n t ô theo n ộ i d u n g k i n h t ê ¥ . . . . . . . . . :ỊĨ : r Nhân tô phản ánh điêu kiện kinh doanh: là n h ữ n g n h â n tô n h ư đ i ề u k i ệ n t ự n h i ê n n h ữ n g n h â n t ố n à y đặc b i ệ t quan t r ọ n g đ ố i v ớ i hoạt đ ộ n g sản x u ấ t n ô n g n g h i ệ p - v ớ i c á c l o ạ i c â y t r ồ n g v à c á c hoạt đ ộ n g n u ô i t r ồ n g t h ú y sản..., n h â n t ố n à y đ ó n g vai trò q u y ế t đ ị n h trong v i ệ c c ó n ê n cho p h é p m ộ t h o ạ t đ ộ n g sản xuất n à o đ ó c ó k h ả n ă n g t i ế n h à n h hay k h ô n g . B ê n c ạ n h n h â n t ố phản á n h đ i ề u k i ệ n t ự n h i ê n , c h ú n g ta c ò n thấy c ó n h â n t ố p h ả n á n h đ i ề u k i ệ n k i n h tế - x ã h ộ i , ví dụ: k h i đ á n h g i á n h ữ n g đ i ề u k i ệ n k i n h t ế , t ạ i k h u vực m ộ t c ô n g t y n à o đ ó m u ố n đ ầ u tư, n g ư ờ i ta c ũ n g cần phải đ á n h g i á x e m : t ạ i khu vực đ ó t ì n h h ì n h c ơ sở h ạ t ầ n g n h ư đ i ệ n , n ư ớ c , đ ư ờ n g giao t h ô n g , h ệ thống n g â n h à n g . . . là n h ữ n g n h â n t ố p h ả n á n h đ i ề u k i ệ n k i n h tế m à n h à đ ầ u t ư rất quan t â m đ ể h ọ c ó t h ể c â n nhắc k h i đi đ ế n m ộ t q u y ế t định c h ọ n địa đ i ể m đ ầ u tư. B ê n c ạ n h đ ó , c h ú n g ta c ò n phải c h ú ý t ớ i đ i ề u k i ệ n x ã h ộ i : t ì n h h ì n h t r ì n h đ ộ học v ấ n , tình trạng c ô n g ă n v i ệ c l à m , thu nhập b ì n h q u â n trên đ ầ u n g ư ờ i đ ư ợ c xem là những n h â n t ố quan t r ọ n g trong v i ệ c q u y ế t đ ị n h của n h à đ ầ u t ư k h i h ọ lựa c h ọ n v ấ n đ ề n h â n c ô n g cho doanh n g h i ệ p v à m ứ c t i ề n c ô n g sẽ đ ư ợ c thoa thuận ra sao? N g o à i ra 13 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
c h í n h s á c h của m ỗ i tỉnh, m ỗ i địa p h ư ơ n g c ũ n g là m ộ t n h â n t ố quan trọng trong v i ệ c thu h ú t các n h à đ ầ u tư. N ế u n h ư m ộ t doanh nghiệp sản xuất n ô n g nghiệp coi trọng n h â n tố p h ả n á n h đ i ề u k i ệ n là số m ộ t thì đ ố i v ớ i n h à đ ầ u tư, hoạt đ ộ n g trong n g à n h c ô n g nghiệp k h á quan t â m đ ế n n h â n t ố phản á n h đ i ề u k i ệ n kinh tế - x ã h ộ i v à có t h ể đ ư ợ c xem n h ư m ộ t n h â n t ố quan trọng h à n g đ ầ u trong v i ệ c ra quyết định đ ầ u tư. Nhân tố phàn ảnh kết quả kinh doanh: n h â n tố phản á n h k ế t quả k i n h doanh c ó t h ể chia t h à n h 3 giai đ o ạ n . - G i a i đ o ạ n d ự trữ sản xuất, giai đ o ạ n n à y c ó t h ể đ á n h giá tình h ì n h d ự trữ n g u ồ n n g u y ê n n h i ê n , v ậ t l i ệ u , t i ề n mặt... N ế u d ự trữ q u á n h i ề u ả n h h ư ở n g đ ế n t ì n h h ì n h chu c h u y ể n v ố n ngắn hạn, n ế u d ự trữ q u á thấp c ó t h ể là n g u y ê n n h â n l à m cho hoạt đ ộ n g sản x u ấ t bị ngừng trệ, sản x u ấ t d i ễ n bị g i á n đ o ạ n v à do v ậ y , n ó p h á t sinh chi p h í sản xuất chung, t ừ đ ó c ó ảnh h ư ở n g t ớ i giá t h à n h của sản p h ẩ m . - Giai đ o ạ n sản xuất, giai đ o ạ n n à y c ó t h ể đ á n h g i á t ì n h h ì n h tiêu hao n g u y ê n n h i ê n v ậ t l i ệ u , c á c sản p h ẩ m d ở dang, số l ư ợ n g sản phẩm h o à n t h à n h , t ì n h h ì n h v ề chi phí, giá t h à n h sản phẩm... ì ' - Giai đ o ạ n tiêu t h ụ sản p h à m , đ â y là k h â u đ ư ợ c x e m là cuôi c ù n g trong m ộ t chu k ỳ sản xuất k i n h doanh v à n ó đ ó n g vai trò đặc biệt quan trọng đ ố i v ớ i hoạt đ ộ n g sản x u ấ t k i n h doanh của doanh nghiệp. M ộ t c ô n g ty c ó t h ể t ồ n t ạ i , p h á t t r i ể n hay p h á sản c ũ n g c ó liên quan chặt c h ẽ v ớ i hoạt đ ộ n g n à y . C h ú ý: Giữa n h â n tố v à chỉ tiêu c ó t h ể c h u y ể n hoa cho nhau. V í dụ: k h i p h â n t í c h t ì n h h ì n h tiêu t h ụ sản p h ẩ m , doanh thu tiêu thụ là m ộ t chỉ tiêu đ ư ợ c sử d ụ n g đ ể đ á n h giá k ế t q u ả hoạt đ ộ n g ; v ớ i chỉ tiêu lợi nhuận, n ó chịu ảnh h ư ở n g của n h â n t ố doanh t h u v à n h â n t ố t ô n g 14 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
c h i p h í . T r o n g chỉ t i ê u l ợ i nhuận, doanh thu đ ư ợ c x é t là n h â n t ố ảnh h ư ở n g c h ứ k h ô n g c ò n đ ư ợ c xem là m ộ t chỉ tiêu p h â n tích. T ừ đ ố i t ư ợ n g của m ô n học đ ã đ ư ợ c n ê u ở p h ầ n t r ê n , d ư ớ i đ â y , c h ú n g tôi x i n g i ớ i t h i ệ u m ộ t số p h ư ơ n g p h á p t h ư ờ n g đ ư ợ c sử dụng cho v i ệ c p h â n t í c h t ì n h h ì n h hoạt đ ộ n g sản xuất k i n h doanh của doanh nghiệp. 1.3. P h ư ơ n g p h á p p h â n t í c h h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h Sau k h i x á c đ ị n h đ ư ợ c đ ố i t ư ợ n g p h â n t í c h , c h ú n g ta cần phải có p h ư ơ n g p h á p đ ể n g h i ê n cứu. M ỗ i m ộ t đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u k h á c nhau c ó t h ể sử d ụ n g m ộ t hay m ộ t vài p h ư ơ n g p h á p k h á c nhau đ ể đ á n h g i á đ ư ợ c b ả n chất của v ẩ n đ ề . 1.3.1. Phương pháp so sánh P h ư ơ n g p h á p so s á n h là p h ư ơ n g p h á p rất hay đ ư ợ c sử d ụ n g trong p h â n t í c h h o ạ t đ ộ n g k i n h doanh, p h ư ơ n g p h á p so s á n h đ ư ợ c sử d ụ n g đ ể chỉ ra x Ị L h ư ó n g v à mửíLâậMh^động của c á c c h r t ị ê u k i n h i ế . Q u á t r ì n h sử d ụ n g p h ư ơ n g p h á p so s á n h cần p h ả i c h ú ý c á c v ấ n đ ề sau: * Gốc so sảnh C h ú n g ta c ó ba l o ạ i số l i ệ u : số l i ệ u theo t h ò i gian; số l i ệ u c h é o v à l o ạ i số l i ệ u t ổ n g h ọ p cả hai l o ạ i trên. V ớ i số l i ệ u theo t h ờ i gian, k h i c h ú n g ta so s á n h , số gốc so s á n h là số l i ệ u ở k ỳ t r ư ớ c ( t h á n g ; q u ý ; n ă m trước...). V í d ụ : đ ể đ á n h g i á t ì n h h ì n h tiêu t h ụ của m ộ t doanh nghiệp, c h ú n g ta t h u t h ậ p số l i ệ u v ề chỉ tiêu doanh thu ở c á c n ă m 2005, 2006, 2007...V.V là Ì tỷ, 1,25 tỷ, 1,26 tỷ t ư ơ n g ứng. T h ô n g qua số l i ệ u n à y cho c h ú n g ta n h ậ n x é t v ề sự t ă n g , g i ả m v à c h i ề u h ư ớ n g t i ê u t h ụ của doanh n g h i ệ p n h ư t h ế n à o ? 15 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
V ớ i số l i ệ u c h é o , số gốc so s á n h là các doanh n g h i ệ p k h á c , ví d ụ : trong n ă m 200x, c h ú n g ta m u ố n so s á n h 3 doanh n g h i ệ p A , B , c có quy m ô doanh n g h i ệ p t ư ơ n g đ ư ơ n g , hoạt đ ộ n g trong n g à n h c á n t h é p , sản l ư ợ n g sản x u ấ t t ư ơ n g ứ n g v ớ i ba doanh nghiệp trong c ù n g n ă m lân lượt là: 15000 tấn, 19000 t ấ n v à 17000 tấn. s ố l i ệ u n à y cho c h ú n g ta b i ế t doanh n g h i ệ p B c ó sản l ư ợ n g sản xuất l ớ n nhất trong số ba doanh nghiệp trong c ù n g n ă m . Gốc so s á n h c ó t h ể là số l i ệ u trung b ì n h của n g à n h , theo n h ữ n g khoảng t h ờ i gian t ư ơ n g ứ n g . V ớ i c á c h sử dụng gốc so s á n h là số l i ệ u trung b ì n h của t o à n n g à n h là m ộ t m ố c rất quan trọng đ ể đ á n h giá k ế t q u ả sản x u ấ t k i n h doanh của doanh nghiệp. V í d ụ : doanh n g h i ệ p A sản x u ấ t t h é p x â y d ự n g c ó t ỷ suất sinh l ợ i trên tổng tài sản b ì n h q u â n ( R O A ) trong n ă m là 15%, so v ớ i c ù n g chỉ tiêu đ ố i v ớ i doanh n g h i ệ p B là 12%, ta n ó i rằng, k ế t q u ả đ ố i v ớ i doanh nghiệp A là k h ả quan h ơ n doanh n g h i ệ p B . N h ư n g n ế u so v ớ i n g à n h k i n h doanh, con số n à y là 18%, k h i đ ó , ta n ó i r à n g cả hai doanh nghiệp A v à B đ ề u c ó R Ũ A thấp h ơ n so v ớ i trung b ì n h của n g à n h . N g o à i ra, k h i so s á n h c h ú n g ta c ũ n g cần sử d ụ n g n h ữ n g c ă n cứ n h ư : số kế hoạch, d ự t o á n , t r i § Q j m n g J ) ì n h của n g à n h , ví d ụ : m ứ c t i ề n l ư ơ n g b ì n h q u â n của n g à n h may, giá t h à n h b ì n h q u â n của l k g cà p h ê của c á c doanh n g h i ệ p sản x u ấ t v à chế b i ế n c à p h ê , . . . đ ư ợ c x e m là n h ữ n g số gốc. T ấ t cả c á c số l i ệ u đ ư ợ c lựa c h ọ n l à m gốc đ ể so s á n h đ ề u đ ư ợ c g ọ i là trị số ở k ỳ gốc; t h ô n g t h ư ờ n g , k ý h i ệ u v ề chỉ số ở c á c c ô n g thức tính t o á n cho k ỳ gốc đ ư ợ c quy ước mang chỉ số k h ô n g (0). D o v ậ y , những trị số đ ư ợ c đ e m so s á n h v ớ i k ỳ gốc được g ọ i trị số ở k ỳ p h â n tích (trong t h ố n g k ê , n g ư ờ i ta g ọ i là k ỳ n g h i ê n cứu hoặc k ỳ b á o c á o ) v à trong c á c c ô n g thức t í n h t o á n , những chỉ số n à y đ ư ợ c k ý h i ệ u là số m ộ t (1). 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
* Điểu kiện so sánh M ộ t n g u y ê n tắc trong k h i thực h i ệ n p h ư ơ n g p h á p so s á n h là đ ả m bảo t í n h t h ố n g nhất. T í n h thống nhất được đ ả m bảo t r ê n m ộ t số k h í a c ạ n h sau: • T h ố n g n h ấ t v ề n ò L d u n g k i n h tế của chỉ tiêu: m ỗ i m ộ t chỉ tiêu đ ề u c ó n ộ i d u n g k i n h t ế r i ê n g quy định bản chất của chỉ t i ê u v à đ ư ợ c sử d ụ n g đ ể p h ả n á n h k ế t q u ả của m ộ t hoạt đ ộ n g k i n h doanh n h á t định. Cho n ê n , q u á t r ì n h so s á n h p h ả i được đ ả m bảo t í n h thống nhất v ề n ộ i dung k i n h t ế của chỉ t i ê u . V í d ụ : c h ú n g ta k h ô n g l ấ y lãi gộp của doanh n g h i ệ p ở n ă m nay đ e m so v ớ i l ợ i nhuận t ừ hoạt đ ộ n g sản x u ấ t k i n h doanh n ă m t r ư ớ c đ ể đ á n h giá v ề t ă n g t r ư ở n g l ợ i n h u ậ n của doanh nghiệp; k h ô n g đ e m so s á n h giữa giá t h à n h sản x u ấ t v ớ i g i á t h à n h t o à n b ộ của sản p h ẩ m đ ể đ ư a ra k ế t l u ậ n v ề giá t h à n h sản p h ẩ m cao, thấp. • T h ố n g n h ấ t v ề p h ư ( m g _ p h á £ j í n h : v ớ i m ộ t chỉ t i ê u k i n h t ế , c ó t h ể đ ư ợ c t í n h t o á n theo n h i ề u p h ư ơ n g p h ư ơ n g p h á p k h á c nhau, q u á t r ì n h so s á n h g i ữ a c á c chỉ tiêu cần đ ả m bảo đ i ề u k i ệ n t h ứ hai là sự thống nhất v ề p h ư ơ n g p h á p tính. Ví dụ, k h i t í n h t o á n g i á trị h à n g t ồ n kho, n ế u c h ú n g ta thay đ ổ i p h ư ơ n g p h á p tính t o á n trị giá h à n g t ồ n kho, c ũ n g d ẫ n t ớ i c á c k ế t q u ả cho chỉ tiêu n à y trên B ả n g c â n đ ố i k ể t o á n k h á c nhau; m ộ t v í d ụ k h á c , k h i p h â n tích c á c n h â n t ố ả n h h ư ở n g đ ế n giá b á n b ì n h q u â n , c h ú n g ta k h ô n g t h ể so s á n h g i á b á n b ì n h q u â n của m ộ t n h ó m sản p h ẩ m đ ã đ ư ợ c p h â n l o ạ i v ớ i giá b á n của m ộ t sản p h ẩ m cụ t h ể trong n h ó m đ ó , b ở i v ì , đ i ề u đ ó k h ô n g t h ể chỉ ra đ ư ợ c ảnh h ư ở n g của hai n h â n t ố là c ơ cấu sản p h à m v à b ả n t h â n g i á cả của t ừ n g loại ảnh h ư ở n g t ớ i giá b á n bình quân. • T h ố n g n h ấ t v ề đ ơ n vị t í n h t o á n : sự thống nhất v ề đ ơ n vị t í n h m ớ i đ ả m bảo cho c h ú n g ta thực h i ệ n được c ô n g v i ệ c t í n h t o á n trong c á c chỉ tiêu. V í d ụ : t r o n g b ả n thuyết m i n h b á o c á o tài c h í n h c ũ n g y ê u MổmpjLlflỄ&QT.KD PHỒNG MƯƠN 17 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
cầu p h ả i n ó i r õ đ ơ n vị t i ề n tệ sử dụng trong ghi c h é p k ế t o á n c ù a doanh n g h i ệ p là l o ạ i đ ồ n g t i ề n n à o . 1.3.2. Phương pháp chi tiết - Phân tích chi tiết theo bộ phận cấu thành chỉ tiêu M ộ t chỉ tiêu t h ư ờ n g đ ư ợ c cấu t h à n h g ồ m n h i ề u b ộ phận n ê n cần phải p h â n t í c h chi t i ế t theo từng bộ p h â n cấu t h à n h . V í d ụ : p h â n t í c h g i á t h à n h sản p h ẩ m thì p h â n t í c h chi t i ế t t ừ n g b ộ r r phận c â u t h à n h là p h â n t í c h từng k h o ả n mục chi tiêt trong giá t h à n h : chi p h í n g u y ê n v ậ t l i ệ u trực t i ế p , chi p h í n h â n c ô n g trực t i ế p , chi p h í sản xuất chung. - Phăn tích chì tiêt theo thời gian H o ạ t đ ộ n g k i n h doanh t i ế n h à n h liên tục, k ế t q u ả k i n h doanh từng k h o ả n g t h ờ i gian t h ư ờ n g k h ô n g đ ồ n g đ ề u n ê n cần p h â n t í c h chi tiết theo t ừ n g k h o ả n g t h ờ i gian t h í c h h ọ p . V í d ụ : p h â n t í c h g i á trị sản xuất c ô n g nghiệp thì p h â n t í c h chi t i ế t theo t h ờ i gian là p h â n t í c h giá trị sản xuất của t h á n g , q u ý , n ă m . P h â n tích doanh t h u trong doanh nghiệp t h ư ơ n g m ạ i thì p h â n t í c h chi t i ế t theo t h ờ i gian là p h â n t í c h chi t i ế t doanh t h u của q u ý , n ă m . - Phân tích chi tiết theo địa điểm H o ạ t đ ộ n g k i n h doanh t i ế n h à n h ở n h i ề u địa đ i ể m k h á c nhau n ê n cần p h â n t í c h chi t i ế t theo từng địa đ i ể m . Đ ô i v ớ i m ộ t doanh nghiệp, p h â n t í c h chi t i ế t theo địa đ i ể m được tiên h à n h đ ố i v ớ i từng t ổ , đ ộ i , p h â n xưởng,...v.v. V i ệ c p h â n tích t ớ i từng t ô , đ ộ i , p h â n x ư ở n g cho c h ú n g ta n ắ m rõ k ế t q u ả sản xuất của những đ ơ n vị n à y v ề c á c chỉ tiêu k ế hoạch sản xuất, chi p h í , c ô n g t á c hạch t o á n n ộ i bộ,...v.v c ó h o à n t h à n h hay k h ô n g ? những t ồ n t ạ i , y ế u k é m trong v i ệ c sử d ụ n g c á c y ế u t ố sản x u ấ t c ó h ọ p lý, tiết k i ệ m hay 18 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn