intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Hạch toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp với việc nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí tại Công ty Xăng dầu khu vực III

Chia sẻ: Ma Ma | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST
Báo xấu
453
lượt xem 140
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự sống còn của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào khả năng của nhà quản lý. Họ phải xác định được mục tiêu kinh doanh, đề ra các phương thức để đạt được mục tiêu đó đồn thời phải tiến hành kiểm tra, kiểm soát liên tục các bước tiến hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hạch toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp với việc nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí tại Công ty Xăng dầu khu vực III

  1. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Hạch toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp với việc nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí tại Công ty Xăng dầu khu vực III
  2. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng Lêi nãi ®Çu Nh÷ng n¨m qua - khi nÒn kinh tÕ chuyÓn dÞch tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung, bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng XHCN - Còng nh− c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh kh¸c, C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Lµ mét doanh nghiÖp chñ yÕu kinh doanh th−¬ng m¹i nªn vÊn ®Ò cèt lâi ®Æt ra ®èi víi C«ng ty lµ lµm thÕ nµo ®Ó b¸n ra nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña thÞ tr−êng vµ ®¹t møc lîi nhuËn cao nhÊt. Trong doanh nghiÖp th−¬ng m¹i, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (hay cßn gäi lµ chi phÝ thêi kú) lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu chÊt l−îng quan träng. Sù ph¸t sinh cña 2 lo¹i chi phÝ nµy ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn trong kú kinh doanh vµ ®−îc ph¶n ¸nh trong B¸o c¸o KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng kú b¸o c¸o. Nh− vËy, viÖc gi¶m thÊp còng nh− tiÕt kiÖm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng vµ cã ý nghÜa v« cïng to lín: t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i hoµn thµnh tèt c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh, nghÜa vô víi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ cña ng−êi lao ®éng...Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn ®−îc ®iÒu nµy c¸c nhµ qu¶n lý nãi chung vµ kÕ to¸n nãi riªng ph¶i th−êng xuyªn n¾m b¾t, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt bªn ngoµi còng nh− bªn trong néi bé doanh nghiÖp nh−: c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, gi¸ c¶, kh¶ n¨ng tiªu thô hµng hãa, dù tr÷... XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, nh»m häc hái kinh nghiÖm thùc tÕ còng nh− ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn ®Ó gãp phÇn gióp doanh nghiÖp hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, qua thêi gian nghiªn cøu lý luËn trong tr−êng vµ thùc tËp thùc tÕ t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III, em m¹nh d¹n ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III". Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, kÕt cÊu cña luËn v¨n 3 phÇn: 1
  3. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng PhÇn I : Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong doanh nghiÖp th−¬ng m¹i. PhÇn II : Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III. PhÇn III : Ph−¬ng h−íng hoµn thiÖn h¹ch to¸n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ nghiÖp vô kinh doanh t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III. 2
  4. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng PhÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong doanh nghiÖp th−¬ng m¹i A-nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng tù do c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp lu«n chÞu sù ¶nh h−ëng m¹nh mÏ nhiÒu yÕu tè nh−: yÕu tè nh©n lùc, yÕu tè kinh tÕ, yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ, yÕu tè chÝnh trÞ, v¨n ho¸... Tuy nhiªn, sù sèng cßn cña doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo kh¶ n¨ng cña nhµ qu¶n lý. Hä ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc môc tiªu kinh doanh, ®Ò ra c¸c ph−¬ng thøc ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra, kiÓm so¸t liªn tôc c¸c b−íc tiÕn hµnh còng nh− biÖn ph¸p ®· sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Ò ra vµ cã thÓ xö lý kÞp thêi nh÷ng bÊt cËp. §Ó thùc hiÖn ®−îc ®iÒu ®ã, c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i n¾m b¾t chÝnh x¸c, kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. XÐt trªn ph−¬ng diÖn kÕ to¸n, th«ng tin liªn quan ®Õn chi phÝ rÊt quan träng, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th−¬ng m¹i. Trong c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i, chi phÝ cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp chÝnh lµ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. I-Chi phÝ b¸n hµng I.1- §Æc ®iÓm cña chi phÝ b¸n hµng Cã thÓ nãi, qu¸ tr×nh tiªu thô lµ ®iÒu kiÖn cÇn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tån t¹i. XÐt mét c¸ch t−¬ng ®èi, tiªu thô ®−îc coi lµ kh©u cuèi cïng cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nh−ng l¹i quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do vËy, chi phÝ b¸n hµng cã vai trß rÊt quan träng. §ã lµ kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh l−u th«ng hµng ho¸ vµ ®¶m b¶o 3
  5. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng viÖc ®−a hµng ho¸ tíi tay ng−êi tiªu dïng. Chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong kú kinh doanh bao gåm: chi phÝ chµo hµng, giíi thiÖu, qu¶ng c¸o s¶n phÈm, hoa hång ®¹i lý, uû th¸c, chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ ®Õn n¬i tiªu thô, chi phÝ b¶o hµnh, chi phÝ b¶o qu¶n, ®ãng gãi...Chi phÝ b¸n hµng cã trong bÊt kú tæ chøc kinh doanh nµo, cho dï ®ã lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay doanh nghiÖp th−¬ng m¹i. Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m...). Kh¸c víi chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm, chi phÝ b¸n hµng ®−îc ®Þnh nghÜa lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸. Chi phÝ b¸n hµng ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh−ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn trong th−¬ng m¹i ®Òu lµ chi phÝ b¸n hµng. Trªn thùc tÕ, cã nh÷ng kho¶n chi phÝ b¸n hµng ®−îc biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt nh−: hao hôt tù nhiªn vÒ hµng ho¸, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (KH TSC§), ph©n bæ c«ng cô dông cô...Chi phÝ b¸n hµng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông mµ chØ cã t¸c dông thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm, hµng ho¸. Tr−íc ®©y ng−êi ta cho r»ng: toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ tiªu hao trong qu¸ tr×nh mua, b¸n hµng ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn gäi lµ chi phÝ l−u th«ng hµng ho¸. Quan niÖm nµy lµ thiÕu chÝnh x¸c v× khi ph©n tÝch tõ nhiÒu ph−¬ng diÖn ta thÊy r»ng: hao phÝ lao ®éng sèng sÏ t¹o ra gi¸ trÞ míi cña s¶n phÈm hµng ho¸, mét phÇn dïng ®Ó bï ®¾p l¹i hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i tiÒn l−¬ng (V), mét phÇn t¹o ra gi¸ trÞ t¨ng thªm biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i thu nhËp thuÇn tuý (M). Trªn thùc tÕ, ng−êi ta kh«ng tÝnh toµn bé (V+M) vµo chi phÝ b¸n hµng mµ chØ tÝnh phÇn (V) cã nghÜa lµ chØ gåm lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ mét phÇn cña (M). Trong chuÈn mùc quèc tÕ IAS 1: “Tr×nh bµy c¸c B¸o c¸o Tµi chÝnh”, chi phÝ ®−îc ph©n lo¹i theo chøc n¨ng bao gåm: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n vËt chÊt; chi phÝ hao mßn tµi s¶n phi vËt chÊt vµ chi phÝ nh©n viªn. Cßn trong kÕ to¸n qu¶n trÞ MÜ, chi phÝ b¸n hµng hay tiÕp thÞ bao gåm toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt hµng vµ giao thµnh phÈm ®Õn kh¸ch hµng. Chi phÝ nµy bao gåm: chi phÝ qu¶ng c¸o, giao dÞch, hoa hång b¸n hµng, l−¬ng nh©n viªn b¸n hµng vµ c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi kho cÊt thµnh phÈm. 4
  6. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng Tõ ®©y, chóng ta thÊy r»ng: Chi phÝ b¸n hµng trong kÕ to¸n qu¶n trÞ MÜ thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc nh− trong chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ ®· quy ®Þnh nh−ng cô thÓ h¬n. Nh− vËy, th«ng qua nghiªn cøu, ph©n tÝch, liªn hÖ víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn, chi phÝ b¸n hµng trong kÕ to¸n ViÖt Nam ®−îc ®Þnh nghÜa: Chi phÝ b¸n hµng lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng (l−¬ng nh©n viªn b¸n hµng, b¶o hiÓm x· héi...) vµ lao ®éng vËt ho¸ (KH TSC§, c«ng cô dông cô...) ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. Chi phÝ b¸n hµng cã ®Æc ®iÓm chung lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ nh−ng kh«ng ph¶i lµ sè bÊt biÕn vµ còng kh«ng tû lÖ thuËn víi doanh thu hµng b¸n hay sè l−îng hµng b¸n ra. Cã tr−êng hîp hµng kh«ng b¸n ®−îc nh−ng chi phÝ b¸n hµng vÉn ph¸t sinh hoÆc ng−îc l¹i, doanh thu t¨ng nhanh hay sè l−îng hµng b¸n t¨ng nhanh nh−ng chi phÝ b¸n hµng t¨ng chËm, biÕn ®éng tû lÖ thuËn víi doanh thu hoÆc kh«ng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng chñ yÕu v× môc tiªu lîi nhuËn. Theo quy luËt cña sù chän läc tù nhiªn, muèn th¾ng thÕ trong c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i - khi mµ nÒn kinh tÕ ®ang ngµy cµng më réng, hµng ngo¹i nhËp vµo trong n−íc ngµy cµng phong phó th× 1 vÊn ®Ò quan träng hä ph¶i quan t©m lµ gi¶m chi phÝ bëi gi¶m 1 ®ång chi phÝ cã nghÜa lµ t¨ng 1 ®ång lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã tr−íc m¾t c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ theo tõng yÕu tè chi phÝ ph¸t sinh trªn c¬ së nguyªn t¾c tiÕt kiÖm, tr¸nh nh÷ng kho¶n chi phÝ cã tÝnh chÊt ph« tr−¬ng vµ h¹n chÕ c¸c kho¶n thiÖt h¹i lµm t¨ng chi phÝ b»ng c¸ch lËp kÕ ho¹ch chi, thùc hiÖn, ph¶n ¸nh ®óng ®¾n c¸c kho¶n chi ®· ®−îc ký duyÖt vµ thùc hiÖn kiÓm so¸t liªn tôc. I.2- Néi dung cña chi phÝ b¸n hµng Theo th«ng lÖ chung ®· ®−îc ¸p dông phæ biÕn ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý cña tõng Ngµnh, tõng doanh nghiÖp, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ®· quy ®Þnh chi phÝ b¸n hµng ®−îc chia ra theo néi dung sau: Chi phÝ nh©n viªn: §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã 3 yÕu tè c¬ b¶n lµ lao ®éng, t− liÖu lao ®éng vµ ®èi t−îng lao ®éng. Trong ®ã lao ®éng cña con ng−êi 5
  7. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng lµ yÕu tè trung t©m, gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong qua tr×nh kinh doanh. §Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, ng−êi lao ®éng sau khi ®· sö dông søc lao ®éng cña m×nh t¹o ra s¶n phÈm cã Ých th× sÏ ®−îc tr¶ mét sè tiÒn thï lao nhÊt ®Þnh gäi lµ tiÒn l−¬ng (hay tiÒn c«ng). VÒ b¶n chÊt, tiÒn l−¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ c¶ søc lao ®éng hay tiÒn l−¬ng chÝnh lµ mét yÕu tè chi phÝ kinh doanh. MÆt kh¸c tiÒn l−¬ng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ, kÝch thÝch ng−êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ. C¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi (BHXH), b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) ®−îc trÝch theo l−¬ng. Trong chuÈn mùc quèc tÕ IAS 19 "Lîi Ých tr¶ cho c«ng nh©n viªn" ®· quy ®Þnh râ chi phÝ nh©n viªn hay lîi Ých mµ hä ®−îc h−ëng, bao gåm: + C¸c lîi Ých ng¾n h¹n cho c«ng nh©n viªn. + C¸c lîi Ých sau khi hÕt h¹n thêi gian lµm viÖc. + C¸c lîi Ých dµi h¹n kh¸c. + C¸c lîi Ých h−ëng khi chÊm døt hîp ®ång lao ®éng. KÕ thõa sù ph¸t triÓn vµ ®Ó phï hîp víi chuÈn mùc chung, chi phÝ nh©n viªn cña bé phËn b¸n hµng ®−îc ph¶n ¸nh bao gåm c¸c kho¶n tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn (CBCNV) trong vµ ngoµi danh s¸ch trùc tiÕp lµm c«ng t¸c b¸n hµng, ph©n lo¹i, chän läc, b¶o qu¶n hµng ho¸ (kho¶n nµy kh«ng bao gåm tiÒn l−¬ng cña nh©n viªn hµnh chÝnh, v¨n phßng vµ c¸c bé phËn qu¶n lý kh¸c), c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§... BHXH, BHYT, KPC§ lµ c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh cña quü l−¬ng thùc tÕ. Tû lÖ nµy ®−îc quy ®Þnh theo tõng thêi kú. HiÖn nay, theo quy ®Þnh cña Nhµ n−íc BHXH tÝnh b»ng 15%, BHYT tÝnh b»ng 2% quü l−¬ng theo ng¹ch bËc, chøc vô hÖ sè b¶o l−u vµ c¸c kho¶n phô cÊp theo l−¬ng (nÕu cã) t¹i NghÞ ®Þnh 26 CP tÝnh theo møc l−¬ng tèi thiÓu Nhµ n−íc quy ®Þnh vµ KPC§ tÝnh b»ng 2% quü l−¬ng thùc tÕ. Chi phÝ vËt liÖu, bao b×: Chøc n¨ng chñ yÕu trong doanh nghiÖp th−¬ng m¹i lµ tæ chøc l−u th«ng hµng ho¸. Do ®ã, theo th«ng lÖ chung ®−îc ¸p dông phæ biÕn chi phÝ vËt liÖu, bao b× trong doanh nghiÖp th−¬ng m¹i lµ c¸c chi phÝ vËt liÖu, bao b× xuÊt dïng cho viÖc gi÷ g×n, tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô nh−: chi phÝ vËt liÖu ®ãng gãi s¶n phÈm, hµng ho¸; chi phÝ vËt liÖu, nhiªn liÖu dïng cho b¶o qu¶n, 6
  8. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng bèc v¸c, vËn chuyÓn s¶n phÈm, hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh tiªu thô; vËt liÖu dïng cho söa ch÷a, b¶o qu¶n TSC§...cña doanh nghiÖp. Chi phÝ dông cô, ®å dïng: Kh¸c víi vËt liÖu, bao b×, dông cô ®å dïng lµ nh÷ng t− liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông ®−îc quy ®Þnh ®èi víi TSC§. C«ng cô, ®å dïng tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh, gi¸ trÞ cña chóng ®−îc chuyÓn dÇn vµo chi phÝ vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i nh− ban ®Çu. Theo th«ng lÖ chung ®−îc ¸p dông phæ biÕn, néi dung chi phÝ c«ng cô, ®å dïng ph¶n ¸nh chi phÝ c«ng cô dông cô (CCDC) phôc vô cho qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ nh−: dông cô ®o l−êng, ph−¬ng tiÖn tÝnh to¸n, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc... Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: TSC§ lµ mét bé phËn TSC§ h÷u h×nh hÆc v« h×nh cña doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi, ®¸p øng tiªu chuÈn lµ TSC§ do Nhµ n−íc quy ®Þnh. ViÖc quy ®Þnh tµi s¶n nµo lµ TSC§ do tõng n−íc quy ®Þnh. Theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh, nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång vµ thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn sÏ ®−îc xÕp vµo TSC§. TSC§ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh sÏ bÞ hao mßn. NhËn thøc ®−îc sù hao mßn nªn khi sö dông TSC§, c¸c doanh nghiÖp tÝnh to¸n vµ ph©n bæ nguyªn gi¸ TSC§ vµo chi phÝ kinh doanh trong tõng kú h¹ch to¸n gäi lµ KH TSC§. Môc ®Ých cña viÖc trÝch KH TSC§ lµ gióp doanh nghiÖp tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ sö dông TSC§ vµ thu håi vèn ®Çu t− ®Ó t¸i t¹o TSC§ khi chóng bÞ h− háng. Nh− vËy, chi phÝ KH TSC§ cña bé phËn b¶o qu¶n, b¸n hµng bao gåm khÊu hao nhµ kho, cöa hµng, bÕn b·i, ph−¬ng tiÖn bèc dì, vËn chuyÓn, ph−¬ng tiÖn tÝnh to¸n, ®o l−êng, kiÓm tra chÊt l−îng... Chi phÝ b¶o hµnh: Ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n phÈm, hµng ho¸ sau khi tiªu thô nh−: söa ch÷a c¸c hµng ho¸ bÞ lçi, bÞ háng nh−ng vÉn n»m trong thêi gian b¶o hµnh... Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho b¸n hµng nh−: chi phÝ thuª ngoµi söa ch÷a TSC§ ë bé phËn b¸n hµng, tiÒn thuª kho b·i, tiÒn thuª 7
  9. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng bèc v¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i tiªu thô, tiÒn tr¶ hoa hång cho ®¹i lý b¸n hµng, cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c xuÊt khÈu... Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kh©u b¸n hµng ngoµi c¸c chi phÝ ®· kÓ trªn nh−: chi phÝ tiÕp kh¸ch ë bé phËn b¸n hµng, chi phÝ qu¶ng c¸o, chµo hµng, chi phÝ héi nghÞ kh¸ch hµng, kho¶n chi phÝ cho lao ®éng n÷... Khi x¸c ®Þnh néi dung chi phÝ b¸n hµng chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt kü l−ìng, bëi v× kh«ng ph¶i bÊt kú mét kho¶n chi phÝ nµo ph¸t sinh ë doanh nghiÖp th−¬ng m¹i ®Òu ®−îc tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng. ViÖc x¸c ®Þnh néi dung chi phÝ b¸n hµng kh«ng nh÷ng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh khoa häc mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn ®Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ vµ ph¶n ¸nh ®óng ®¾n chi phÝ b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, nh÷ng kho¶n chi phÝ sau kh«ng ®−îc tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng: • Nh÷ng kho¶n chi phÝ thiªn tai ho¶ ho¹n, tai n¹n giao th«ng...(kÓ c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ gi¶i quyÕt hËu qu¶). • Nh÷ng chi phÝ vÒ gia c«ng chÕ biÕn (bao gåm c¶ chi phÝ s¬ chÕ, t¸i chÕ, chän läc, ph©n lo¹i hµng ho¸ ch−a ®ñ tiªu chuÈn nhËp kho). Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy khi ph¸t sinh ph¶i tÝnh vµo gi¸ cña hµng ho¸ vËt t−. • Nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh phôc håi ®êi sèng tinh thÇn, v¨n ho¸ nghÖ thuËt cña ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn, c¸c chi phÝ phôc vô cho c¸c c©u l¹c bé...nh÷ng chi phÝ nµy ®−îc bï ®¾p b»ng quü xÝ nghiÖp. • Nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ c«ng t¸c §¶ng, ®oµn thanh niªn, c«ng ®oµn...Nh÷ng chi phÝ nµy ®−îc bï ®¾p b»ng c¸c kho¶n c«ng ®oµn, ®¶ng phÝ do thµnh viªn cña c¸c tæ chøc trªn ®ãng gãp. • Nh÷ng chi phÝ do Ng©n s¸ch cÊp ®µi thä nh−: kinh phÝ sù nghiÖp, kinh phÝ x©y dùng c¬ b¶n. • Nh÷ng kho¶n hao hôt hµng ho¸, vËt t− ngoµi ®Þnh møc do khuyÕt ®iÓm chñ quan cña c¸c doanh nghiÖp hay c¸ nh©n ng−êi ph¹m lçi g©y ra. • Nh÷ng kho¶n ph¹t do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ, vi ph¹m kû luËt thanh to¸n...c¸c kho¶n tiÒn th−ëng hoµn thµnh kÕ ho¹ch, th−ëng ®ét xuÊt... 8
  10. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng Theo quy ®Þnh cña Th«ng t− sè 76-TC/TCDN ngµy 15 th¸ng 11 n¨m 1996 c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ kinh doanh, tù trang tr¶i mäi kho¶n chi phÝ b»ng thu nhËp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. C¸c kho¶n hoa hång ®¹i lý, uû th¸c ph¶i thÓ hiÖn trong c¸c hîp ®ång ®¹i lý, uû th¸c vµ chØ ®−îc h¹ch to¸n theo sè thùc chi khi cã ®ñ chøng tõ hîp ph¸p. §èi víi hoa hång m«i giíi, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®Þnh møc chi vµ quy chÕ qu¶n lý chi tiªu g¾n víi hiÖu qu¶ kinh tÕ do m«i giíi mang l¹i. Hoa hång m«i giíi kh«ng ®−îc ¸p dông cho c¸c ®èi t−îng lµ ®¹i lý cña doanh nghiÖp, c¸c kh¸ch hµng ®−îc chØ ®Þnh, c¸c chøc danh qu¶n lý trong doanh nghiÖp, nh÷ng nh©n viªn lµm nhiÖm vô cung øng vËt t−, tiªu thô hµng ho¸ thµnh phÈm trong doanh nghiÖp. §èi víi c¸c dÞch vô mua ngoµi, doanh nghiÖp ph¶i cã dù to¸n, hîp ®ång kinh tÕ, nghiÖm thu vµ thanh lý hîp ®ång víi gi¸ c¶ theo quy ®Þnh cña Nhµ n−íc hoÆc theo gi¸ thÞ tr−êng vµ ph¶i cã ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ph¸p. Nh÷ng kho¶n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ ph¸t sinh trong lÜnh vùc tiªu thô nh»m kh«i phôc n¨ng lùc cña tµi s¶n ®−îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng. Tr−êng hîp chi phÝ ®ã qu¸ lín th× ph¶i ph©n bæ cho nhiÒu n¨m. Doanh nghiÖp cã thÓ cã kÕ ho¹ch söa ch÷a lín vµ tiÕn hµnh trÝch tr−íc vµo chi phÝ, kÕt thóc ph¶i cã quyÕt to¸n trªn c¬ së dù to¸n ®−îc duyÖt y. Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c nh−: c¸c kho¶n chi cho tr−êng, líp ®µo t¹o båi d−ìng n©ng cao tay nghÒ , n¨ng lùc qu¶n lý vµ chi cho c¬ së y tÕ chØ ®−îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo sè thùc chi cho c¸c ®èi t−îng lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn (CBCNV) cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo sè thùc chi sau khi trõ ®i c¸c kho¶n hç trî cña Ng©n s¸ch Nhµ n−íc (nÕu cã). Møc chi tèi ®a kh«ng v−ît qu¸ 1,3 lÇn ®Þnh møc chi sù nghiÖp cho c¸c ®èi t−îng trªn do Nhµ n−íc quy ®Þnh. NÕu ®µo t¹o cho c¸c ®èi t−îng ngoµi doanh nghiÖp th× ph¶i thu phÝ ®Ó tù trang tr¶i c¸c kho¶n phÝ. Nh− vËy, kÕ to¸n chØ ®−îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ cã liªn quan ®Õn khèi l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n phÝ chi ra trong kú ®Òu ®−îc tËp hîp vµo Tµi kho¶n (TK) 641 vµ kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh néi dung vµ ph¹m vi chi phÝ nh− trªn sÏ cã thÓ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong c«ng t¸c chØ ®¹o thùc tiÔn, trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch h¹ch to¸n vµ ph©n tÝch chi phÝ b¸n hµng theo kho¶n môc. Do ®ã, viÖc 9
  11. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng qu¶n lý vµ chØ ®¹o thùc tiÔn cã c¬ së ®i s©u vµo qu¶n lý träng ®iÓm tõng lo¹i chi phÝ. I.3- Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ b¸n hµng lµ chØ tiªu tæng hîp bao gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau. §Ó hiÓu râ b¶n chÊt cña tõng lo¹i chi phÝ nh»m phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý t¹i doanh nghiÖp ®−îc chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c tèi ®a, ng−êi ta tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng. Ph©n lo¹i chi phÝ ®óng ®¾n, khoa häc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn qu¶n lý kinh tÕ lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nh»m n©ng cao chÊt l−îng qu¶n lý chi phÝ, ph¸t huy ®−îc chøc n¨ng kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ tæ chøc th«ng tin còng nh− cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c, phôc vô cho qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay trªn thÕ giíi nãi chung vµ viÖt Nam nãi riªng ®· cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng víi môc ®Ých cuèi cïng lµ ®Ó qu¶n lý, sö dông hiÖu qu¶ chi phÝ vµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng Ngµnh, tõng doanh nghiÖp, tõng quèc gia. ë n−íc ta hiÖn nay, chi phÝ b¸n hµng ®−îc ph©n lo¹i chñ yÕu dùa vµo mét sè tiªu thøc sau: 1-Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng dùa vµo tÝnh chÊt cña chi phÝ: Lµ viÖc s¾p xÕp c¸c kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng cã chung mét tÝnh chÊt hoÆc gÇn gièng nhau vÒ tÝnh chÊt thµnh tõng lo¹i chi phÝ nhÊt ®Þnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ b¸n hµng ®−îc chia thµnh: Chi phÝ tiÒn l−¬ng (hay cßn gäi lµ chi phÝ nh©n viªn): Lµ toµn bé sè tiÒn tr¶ c«ng lao ®éng cho c«ng nh©n viªn trong vµ ngoµi danh s¸ch phôc vô trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh kinh doanh. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm nh÷ng chi phÝ nh− tiÒn thuª ngoµi söa ch÷a TSC§, tiÒn thuª bèc v¸c vËn chuyÓn s¶n phÈm, hµng ho¸ ®i tiªu thô, tiÒn hoa hång tr¶ cho ®¹i lý b¸n hµng, tiÒn tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn xuÊt khÈu uû th¸c... Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm nh÷ng kho¶n chi phÝ nh− chi phÝ tiÕp kh¸ch ë bé phËn b¸n hµng, chi phÝ giíi thiÖu, qu¶ng c¸o, chµo hµng, chi phÝ tiÕp thÞ, chi phÝ khuyÕn m·i, chi phÝ héi nghÞ kh¸ch hµng, chi ®èi ngo¹i, chi phÝ KH TSC§, chi phÝ c«ng cô ®å dïng, chi phÝ vËt liÖu bao b× ®ãng gãi... 10
  12. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng 2-Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng theo néi dung kinh tÕ vµ ph¹m vi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh Lµ viÖc quy ®Þnh néi dung ph−¬ng thøc h¹ch to¸n tõng kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng ®−îc thèng nhÊt tõ lËp kÕ ho¹ch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng trong th−¬ng m¹i cã thÓ ph©n thµnh c¸c kho¶n môc sau: TiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp. TrÝch BHXH, BHYT vµ KPC§. KH TSC§. Chi phÝ vËt liÖu bao b×. Chi phÝ dông cô, ®å dïng. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. Chi phÝ b¶o qu¶n, chän läc, ®ãng gãi. Chi phÝ söa ch÷a TSC§. Chi phÝ tr¶ tiÒn cho ®¹i lý. Chi phÝ hao hôt hµng ho¸, vËt t− trong ®Þnh møc. Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c nh− chi tiÕp kh¸ch ë bé phËn b¸n hµng, chi ®èi ngo¹i, chi giíi thiÖu, qu¶ng c¸o, chµo hµng... C−íc vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm (®èi víi chi phÝ n−íc ngoµi). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ b¸n hµng gi÷ ®−îc tÝnh nguyªn vÑn cña tõng yÕu tè còng nh− tõng kho¶n chi trong yÕu tè kh«ng kÓ ®Õn viÖc nã ®−îc chi ra ë ®©u vµ cã quan hÖ víi qu¸ tr×nh tiªu thô nh− thÕ nµo. Chi phÝ b¸n hµng theo yÕu tè lµ chi phÝ ban ®Çu gi¶n ®¬n, trong qu¸ tr×nh chi phÝ cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕp tôc chia nhá h¬n c¸c lo¹i chi phÝ nµy. H¹ch to¸n chi phÝ theo c¸ch nµy kh«ng nh÷ng cho chóng ta biÕt trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, doanh nghiÖp cÇn ph¶i chi ra nh÷ng kho¶n chi phÝ g×, bao nhiªu mµ cßn lµ c¬ së ®Ó lËp c¸c dù to¸n chi phÝ, kÕ ho¹ch quü l−¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l−u ®éng ®Þnh møc. 3-Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng trong mèi quan hÖ víi khèi l−îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ b¸n hµng ®−îc chia thµnh: Chi phÝ b¸n hµng kh¶ biÕn: lµ kho¶n chi phÝ cã ®Æc tr−ng c¬ b¶n khi møc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ thay ®æi th× chi phÝ b¸n hµng còng thay ®æi theo vµ 11
  13. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng thay ®æi theo quan hÖ tû lÖ thuËn, cßn tû suÊt chi phÝ th× hÇu nh− kh«ng thay ®æi hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ theo chiÒu ng−îc l¹i. Chi phÝ nµy bao gåm: chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ bao b× ®ãng gãi, chi phÝ hao hôt b¶o qu¶n, chi phÝ chän läc, chi phÝ l−¬ng theo h×nh thøc kho¸n. Chi phÝ b¸n hµng bÊt biÕn: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã ®Æc tr−ng c¬ b¶n lµ khi møc tiªu thô hµng ho¸ thay ®æi nh−ng chi phÝ b¸n hµng vÉn gi÷ cè ®Þnh, cßn tû suÊt chi phÝ th× thay ®æi theo chiÒu ng−îc l¹i. Chi phÝ nµy bao gåm: l−¬ng nh©n viªn b¸n hµng theo thêi gian, chi phÝ KH TSC§, chi phÝ c«ng cô ®å dïng, chi phÝ thuª cöa hµng, kho tµng bÕn b·i... Chi phÝ b¸n hµng bÊt biÕn chØ gi÷ nguyªn trong ph¹m vi phï hîp cña doanh nghiÖp nghÜa lµ ph¹m vi gi÷a khèi l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ tèi thiÓu vµ khèi l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ tèi ®a mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh tiªu thô. Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn chØ mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi v× trong ®iÒu kiÖn kh¸c nhau th× nh÷ng kho¶n chi phÝ nµo ®ã cã thÓ lµ chi phÝ bÊt biÕn hoÆc chi phÝ kh¶ biÕn. Ch¼ng h¹n, khi xem xÐt mèi quan hÖ cña chi phÝ nµy víi b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chóng ta thÊy r»ng: chi phÝ b¸n hµng bao gåm c¶ chi phÝ b¸n hµng kh¶ biÕn vµ bÊt biÕn lÉn lén trong ®ã nh−ng rÊt khã ph©n t¸ch ®−îc râ rµng. Tuy c¸ch ph©n lo¹i nµy bÞ h¹n chÕ khi c¸c nhµ qu¶n lý sö dông trong néi bé doanh nghiÖp trong viÖc ph©n tÝch mèi quan hÖ chi phÝ - khèi l−îng - lîi nhuËn nh−ng lµ cÇn thiÕt vµ nã cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c chØ ®¹o thùc tiÔn. HiÖn nay, rÊt nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®· ®−a kÕ to¸n qu¶n trÞ vµo sö dông ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp nh− dù to¸n tæng møc chi phÝ cho mét kú kinh doanh, cho tõng ph−¬ng ¸n kinh doanh...Tuy sù tÝnh to¸n ®ã cßn mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi nh−ng tÝnh kh¶ thi cña c«ng viÖc cïng víi sù ®èi chiÕu ®iÒu chØnh trªn thùc tÕ kinh doanh ®· gióp Ých rÊt nhiÒu cho c¸c nhµ qu¶n lý. Bëi lÏ kÕ to¸n qu¶n trÞ gióp c¸c nhµ qu¶n lý gi¸m s¸t chÆt chÏ sù thay ®æi cña chi phÝ kinh doanh trong tõng thêi kú, tõng thêi ®iÓm cho tõng mÆt hµng kinh doanh ®Ó gi¶m thÊp chi phÝ còng nh− t¨ng lîi nhuËn ®¹t ®−îc tíi møc tèi ®a. §©y còng chÝnh lµ môc tiªu cuèi cïng cña nhµ qu¶n lý. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ë n−íc ta hiÖn nay ch−a ®ßi hái ph¶i nhÊt thiÕt tån t¹i song song 2 lo¹i h×nh qu¶n lý kÕ to¸n lµ kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ nh−ng ®iÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt bëi tÝnh hiÖu qu¶ rÊt cao cña nã trong c«ng t¸c qu¶n lý. 12
  14. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng §Ó ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng ng−êi ta cßn dùa vµo rÊt nhiÒu tiªu thøc kh¸c nh−: ph©n lo¹i theo b¶n chÊt kinh tÕ, theo kh©u kinh doanh, theo Ngµnh kinh doanh... Tãm l¹i, trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng song cuèi cïng nã chØ nh»m ®¹t tíi môc ®Ých lµ hîp lý ho¸ chi phÝ ®Ó tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ còng nh− ®Ó ®¹t ®−îc tèi ®a møc lîi nhuËn. ë mçi doanh nghiÖp kh¸c nhau cã thÓ lùa chän nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng sao cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý cña ®¬n vÞ m×nh ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ tèt nhÊt. I.4-H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng. I.4.1-H¹ch to¸n ban ®Çu Chøng tõ kÕ to¸n lµ ph−¬ng ph¸p th«ng tin vµ kiÓm tra vÒ tr¹ng th¸i vµ sù biÕn ®éng cña ®èi t−îng h¹ch to¸n cô thÓ nh»m phôc vô kÞp thêi cho l·nh ®¹o vµ lµm c¨n cø ph©n lo¹i tæng hîp kÕ to¸n. Nãi c¸ch kh¸c, chøng tõ kÕ to¸n cã thÓ ®−îc hiÓu lµ nh÷ng b»ng chøng chøng minh b»ng giÊy tê vÒ nghiÖp vô kinh tÕ ®· ph¸t sinh vµ thùc sù ®· hoµn thµnh. Chøng tõ bao gåm: Chøng tõ b¾t buéc (doanh nghiÖp Nhµ n−íc cã 32 chøng tõ, doanh nghiÖp kh¸c cã 27 chøng tõ) vµ chøng tõ mang tÝnh h−íng dÉn (doanh nghiÖp Nhµ n−íc cã 14 chøng tõ, doanh nghiÖp kh¸c cã 19 chøng tõ). TÊt c¶ c¸c lo¹i chøng tõ ®Òu b¾t buéc ph¶i cã ®Çy ®ñ 8 yÕu tè c¬ b¶n (tªn gäi chøng tõ; ngµy th¸ng n¨m lËp; sè hiÖu chøng tõ; tªn gäi, ®Þa chØ cña ®¬n vÞ c¸ nh©n lËp; tªn gäi vµ ®Þa chØ cña c¸ nh©n lËp; néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh; chØ tiªu vÒ l−îng vµ gi¸ trÞ; ch÷ ký cña ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm). Chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®−îc lËp mét c¸ch râ rµng vµ trung thùc, ghi ®Çy ®ñ d÷ liÖu, g¹ch bá phÇn trèng, kh«ng tÈy xo¸ söa ch÷a, nÕu sai kh«ng ®−îc xÐ rêi mµ chØ g¹ch chÐo, ghi ch÷ huû vµ chøng tõ ph¶i ®−îc ®¸nh sè liªn tôc. KÕ to¸n tr−ëng vµ thñ tr−ëng ®¬n vÞ kh«ng ®−îc ký tr−íc trªn chøng tõ hoÆc sÐc tr¾ng, kh«ng ®−îc viÕt b»ng bót ch×. Chi phÝ b¸n hµng bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ, liªn quan ®Õn nhiÒu chØ tiªu do ®ã cÇn cã rÊt nhiÒu lo¹i chøng tõ kh¸c nhau. C¸c lo¹i chøng tõ ®−îc sö dông trong chi phÝ b¸n hµng thuéc: Thuéc chØ tiªu lao ®éng tiÒn l−¬ng gåm: B¶ng chÊm c«ng, B¶ng thanh to¸n tiÒn l−¬ng, B¶ng thanh to¸n tiÒn th−ëng, PhiÕu nghØ h−ëng BHXH, B¶ng thanh to¸n BHXH... 13
  15. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng Thuéc chØ tiªu hµng ho¸ bao gåm: Ho¸ ®¬n dÞch vô, Ho¸ ®¬n tiÒn ®iÖn, Ho¸ ®¬n tiÒn n−íc, Ho¸ ®¬n cho thuª nhµ... Thuéc chØ tiªu tiÒn tÖ bao gåm: PhiÕu thu, PhiÕu chi... Qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ ph¶i theo tuÇn tù tõ lËp chøng tõ, kiÓm tra chøng tõ ®Õn ghi sæ vµ l−u tr÷. Qu¸ tr×nh nµy ®−îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: TR×NH Tù lu©n chuyÓn chøng tõ KT phÇn Thñ tr−ëng Bé phËn KT phÇn Yªu hµnh KTT chøc n¨ng hµnh CÇu lËp L−u CT LËp CT KÝ CT Thùc hiÖn Ghi sæ I.4.2-H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng ®−îc h¹ch to¸n trªn TK 641-“Chi phÝ b¸n hµng”. Theo quy ®Þnh h¹ch to¸n TK 641, toµn bé chi phÝ b¸n hµng cuèi kú ®−îc kÕt chuyÓn vµo bªn Nî TK 911- “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”. Do ®ã, cuèi kú h¹ch to¸n TK 641 kh«ng cã sè d−. §èi víi ho¹t ®éng cã chu kú kinh doanh dµi, trong kú kh«ng cã hoÆc cã Ýt s¶n phÈm hµng ho¸ ®−îc tiªu thô th× cuèi kú kÕt chuyÓn toµn bé hoÆc mét phÇn chi phÝ b¸n hµng vµo bªn Nî TK142 (1422 - Chi phÝ chê kÕt chuyÓn). Tøc lµ kh«ng ph¶i tÊt c¶ chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong kú ®Òu kÕt chuyÓn vµo TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh mµ cã thÓ treo trªn TK142(1422) chê ph©n bæ hay chi phÝ trong B¸o c¸o KÕt qu¶ kinh doanh ch−a h¼n ®· cã chi phÝ kú nµy. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 641 nh− sau: Bªn Nî: TËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ b¸n hµng KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng vµo TK 911®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú. 14
  16. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng TK 641 kh«ng cã sè d− cuèi kú. TK 641 ®−îc më chi tiÕt theo tõng néi dung cña chi phÝ nh− sau: TK 6411 - Chi phÝ nh©n viªn TK 6412 - Chi phÝ vËt liÖu, bao b× TK 6413 - Chi phÝ dông cô, ®å dïng TK 6414 - Chi phÝ KH TSC§ TK 6415 - Chi phÝ b¶o hµnh TK 6417 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6418 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Tuú theo ®Æc ®iÓm kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý cña tõng Ngµnh, tõng doanh nghiÖp, TK 641 cã thÓ më thªm néi dung chi phÝ kh¸c. §Ó ®¶m b¶o qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ b¸n hµng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ, tr−íc hÕt kÕ to¸n c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i: + Ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh; kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p. hîp lÖ cña tõng kho¶n môc chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ ®Þnh møc chi phÝ. + Më sæ theo dâi chi tiÕt chi phÝ theo tõng yÕu tè. + Ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng b¸n ra trong kú vµ hµng tån cuèi kú. + Cung cÊp sè liÖu chÝnh x¸c, kÞp thêi, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ cña doanh nghiÖp ®Ó lËp kÕ ho¹ch chi phÝ cho kú tíi sao cho hiÖu qu¶, hîp lý h¬n. Khi h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng, c¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý ®Õn mét sè c¸c tr−êng hîp sau: - §èi víi c¸c xÝ nghiÖp cã bé phËn vËn t¶i phô thuéc th× c¸c chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh ph¶i ®ù¬c tËp hîp vµo TK 154 - “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” (nÕu ¸p dông ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn) hoÆc TK 631 - “Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” (nÕu ¸p dông ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú), chi tiÕt cho ho¹t ®éng vËn t¶i ®Õn cuèi th¸ng míi ph©n bæ cho ®èi t−îng kinh doanh cô thÓ. Ngoµi ra, nh÷ng chi phÝ vËn chuyÓn do ®¬n vÞ b¸n ph¶i chÞu nh−ng do c¸c ®¬n vÞ mua hµng tæ chøc lÊy th× ph¶i h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng cña ®¬n vÞ mua hµng phÇn chªnh lÖch gi÷a chi phÝ thùc tÕ cao h¬n so víi chi phÝ theo ®Þnh møc hai bªn ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång kinh tÕ. 15
  17. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng - Hao hôt vËt t− hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh tiªu thô vËn chuyÓn ngoµi ®Þnh møc: + NÕu ch−a x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n, ghi: Nî TK 138(1381) - Ph¶i thu kh¸c Cã TK 156 - Hµng ho¸ + Khi x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n, theo quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp trªn, ghi: Nî TK 411, 821, 138, 641 Cã TK 138(1381) - Ph¶i thu kh¸c - Hao hôt vËt t− hµng ho¸ trong tiªu thô, vËn chuyÓn trong ®Þnh møc, ghi: Nî TK 641- Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 156 - Hµng ho¸ -VÒ ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng: Trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th−¬ng m¹i th−êng cã rÊt nhiÒu mÆt hµng kinh doanh kh¸c nhau. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng, ng−êi ta tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho tõng mÆt hµng kinh doanh. Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng. Ng−êi ta cã thÓ c¨n cø vµo doanh thu, tèc ®é lu©n chuyÓn cña tõng mÆt hµng ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng. NÕu ®¬n vÞ ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng theo doanh thu tiªu thô cña tõng mÆt hµng th× ph©n bæ nh− sau: M.mi Mi = Tæng mi Trong ®ã: Mi lµ møc chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho mÆt hµng i tiªu thô M lµ tæng møc chi phÝ b¸n hµng trong kú mi lµ tæng doanh thu thu tiªu thô cña mÆt hµng i trong kú Ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cµng chÝnh x¸c bao nhiªu th× viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña tõng mÆt hµng cµng chÝnh x¸c bÊy nhiªu. C¸c nhµ qu¶n lý c¨n cø trªn hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng ®Ó quyÕt ®Þnh c¬ cÊu mÆt hµng tiªu thô sao cho doanh thu ®¹t ®−îc cao nhÊt, gi¶m tû suÊt chi phÝ, n©ng cao lîi nhuËn cña ®¬n vÞ. 16
  18. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng H¹ch to¸n chi phÝ nh©n viªn: Th«ng th−êng, c¸c doanh nghiÖp tæ chøc chi tr¶ l−¬ng lµm 2 lÇn trong mét th¸ng. Vµo ngµy ®Çu th¸ng, doanh nghiÖp tiÕn hµnh t¹m øng l−¬ng cho c«ng nh©n viªn, cuèi th¸ng doanh nghiÖp quyÕt to¸n l−¬ng, tÝnh ra sè tiÒn BHXH, BHYT, KPC§. - Cuèi th¸ng, khi tÝnh ra sè tiÒn l−¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn, ghi: Nî TK 641(6411) - Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l−¬ng trong kú, ghi: Nî TK 641(6411) - chi phÝ b¸n hµng Cã TK 338(3381,3382,3383) - Ph¶i tr¶ kh¸c H¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu, bao b×: - Trong kú, xuÊt dïng vËt liÖu cho b¸n hµng bao gåm: ho¹t ®éng b¶o tr×, ®ãng gãi, b¶o qu¶n s¶n phÈm, hµng ho¸, söa ch÷a TSC§ (tù lµm), ghi: Nî TK 641(6412) - Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 152 - Nguyªn vËt liÖu H¹ch to¸n chi phÝ dông cô, ®å dïng: XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ, CCDC lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ d−íi 5.000.000 VN§ vµ bÞ hao mßn dÇn trong qu¸ tr×nh sö dông. Bëi vËy, khi ph©n bæ gi¸ trÞ cña CCDC vµo chi phÝ kÕ to¸n ph¶i sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n bæ sao cho thÝch hîp. XÐt ph−¬ng thøc sö dông, CCDC ®−îc chia lµm 3 lo¹i: CCDC, bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª. - Khi xuÊt dïng CCDC cho chi phÝ b¸n hµng theo ph−¬ng ph¸p ph©n bæ mét lÇn, c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña CCDC, ghi: Nî TK 641(6413) - Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 153 - CCDC Tr−êng hîp xuÊt dïng CCDC cho chi phÝ b¸n hµng theo ph−¬ng ph¸p ph©n bæ 50%, ghi: 17
  19. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng Nî TK 142 - 50% gi¸ thùc tÕ cña CCDC Nî TK 641(6413) - 50% gi¸ thùc tÕ cña CCDC Cã TK 153 - Gi¸ thùc tÕ cña CCDC xuÊt dïng - Khi bé phËn b¸n hµng b¸o háng CCDC, ghi: Nî TK 641: Ghi theo gi¸ trÞ cßn l¹i Nî TK 152: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi nhËp kho Nî TK 138: TiÒn båi th−êng vËt chÊt ph¶i thu Cã TK 142: 50% gi¸ thùc tÕ cña CCDC háng - Tr−êng hîp xuÊt dïng CCDC theo ph−¬ng ph¸p ph©n bæ dÇn, khi xuÊt dïng c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ CCDC, ghi: Nî TK 142: Chê ph©n bæ Cã TK 153: CCDC xuÊt dïng Ph¶n ¸nh møc ph©n bæ gi¸ trÞ CCDC vµo chi phÝ b¸n hµng ë c¸c kú h¹ch to¸n, ghi: Nî TK 641(6413): Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 1422: CCDC ®−îc ph©n bæ - Khi xuÊt dïng bao b× lu©n chuyÓn ®Ó sö dông, c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña bao b×, ghi: Nî TK 1422: Cã TK 153(1532): - Khi nhËp l¹i bao b× lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hao mßn cña bao b× ®Ó ph©n bæ vµo chi phÝ: Nî TK 641(6413): Ph©n bæ gi¸ trÞ hao mßn cña bao b× vµo chi phÝ b¸n hµng (bao gãi s¶n phÈm, hµng ho¸) Cã TK 1422: H¹ch to¸n chi phÝ TSC§: Chi phÝ vÒ TSC§ tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng bao gåm 2 bé phËn: KH TSC§ vµ söa ch÷a TSC§. Theo chuÈn mùc quèc tÕ IAS 16 “BÊt ®éng s¶n, x−ëng vµ thiÕt bÞ”: KhÊu hao ph¶n ¸nh viÖc tiªu dïng c¸c lîi Ých kinh tÕ cña mét tµi s¶n vµ ®−îc c«ng 18
  20. B¸o c¸o thùc tËp NguyÔn VÜnh Thanh Tïng nhËn lµ mét kho¶n chi phÝ trõ khi nã ®−îc tÝnh vµo sè mang sang cña mét tµi s¶n tù bæ sung. Sè khÊu hao ®−îc ph©n bæ dùa trªn hÖ thèng tÝnh vßng ®êi sö dông vµ ph¶n ¸nh c¸ch thøc tiªu dïng dù tÝnh. Theo QuyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§ - BTC ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 1999 cña Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh khÊu hao theo ph−¬ng ph¸p ®−êng th¼ng (cßn gäi lµ ph−¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n). §©y lµ ®iÓm phï hîp hiÖn nay bëi tÝnh −u viÖt cña nã lµ dÔ tÝnh to¸n vµ thuËn tiÖn cho c«ng t¸c ®èi chiÕu, kiÓm tra. Còng trong quyÕt ®Þnh nµy quy ®Þnh: Tµi s¶n t¨ng hoÆc gi¶m trong th¸ng nµy th× th¸ng sau míi b¾t ®Çu tÝnh khÊu hao hoÆc th«i kh«ng tÝnh khÊu hao. Cßn trong KÕ to¸n Ph¸p l¹i quy ®Þnh: tµi s¶n ®−a vµo sö dông ngµy nµo th× sÏ trÝch khÊu hao lu«n tõ ngµy ®ã. Qua ®©y, em thÊy mçi c¸ch quy ®Þnh vÒ tÝnh trÝch khÊu hao vµo chi phÝ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm thuËn lîi vµ bÊt thuËn lîi riªng. NÕu hai quy ®Þnh nµy ®−îc ®em ra so s¸nh th× thÊy r»ng: C¸ch tÝnh khÊu hao theo nguyªn t¾c trßn th¸ng trong chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam quy ®Þnh kh«ng ®−îc chÝnh x¸c b»ng c¸ch tÝnh khÊu hao trong KÕ to¸n Ph¸p nh−ng l¹i tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, gän nhÑ h¬n rÊt nhiÒu. Hµng th¸ng, c¨n cø vµo sè khÊu hao ®· trÝch trong th¸ng tr−íc, gi¸ trÞ TSC§ t¨ng gi¶m trong th¸ng nµy, kÕ to¸n tÝnh ra sè khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng nµy theo c«ng thøc: Tæng møc Tæng møc Møc khÊu Møc khÊu khÊu hao = khÊu hao + hao t¨ng - hao gi¶m th¸ng nµy th¸ng tr−íc trong th¸ng trong th¸ng - TrÝch KH TSC§ cho bé phËn b¸n hµng, ghi: Nî TK 641(6414) - KH TSC§ ë bé phËn b¸n hµng Cã TK 214 - Ghi t¨ng gi¸ trÞ hao mßn TSC§ §ång thêi, kÕ to¸n ghi ®¬n vµo bªn Nî TK 009- “Nguån vèn khÊu hao” Ngoµi viÖc trÝch KH TSC§, chi phÝ söa ch÷a TSC§ sö dông cho bé phËn b¸n hµng còng ®−îc trÝch vµo chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ söa ch÷a TSC§ cã thÓ ®−îc trÝch tr−íc vµo chi phÝ b¸n hµng (söa ch÷a lín theo kÕ ho¹ch). 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2069 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0