Hệ thống thông tin kế toán trong kỷ nguyên công nghệ chuỗi khối

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tìm hiểu về công nghệ blockchain và hệ thống kế toán tam phân, đồng thời xác định các tác động của công nghệ blockchain với hệ thống thông tin kế toán (AIS).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hệ thống thông tin kế toán trong kỷ nguyên công nghệ chuỗi khối

172 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG KỶ NGUYÊN CÔNG NGHỆ CHUỖI KHỐI ThS Lê Thị Kim Thoa* TÓM TẮT Blockchain được ví như là cuốn sổ cái phân tán cung cấp khả năng mới để ghi và sao lưu dữ liệu nhạy cảm và bí mật của hệ thống thông tin kế toán. Bài viết tìm hiểu về công nghệ blockchain và hệ thống kế toán tam phân, đồng thời xác định các tác động của công nghệ blockchain với hệ thống thông tin kế toán (AIS). Phương pháp nghiên cứu chủ yếu dựa trên các tài liệu có sẵn từ tạp chí, sách, công trình nghiên cứu và quan điểm của các tác giả được thể hiện trên các trang web làm cơ sở để thực hiện phân tích đánh giá. Việc ứng dụng công nghệ blockchain vào lĩnh vực kế toán cần phải phân tích những lợi thế tiềm năng của hệ thống kế toán Blockchain theo thời gian thực thể hiện qua các tính năng: tính minh bạch và sự tin cậy; xóa bỏ tính trung gian; hợp đồng thông minh; kiểm toán liên tục. Từ khóa: Công nghệ chuỗi khối, hệ thống thông tin kế toán, hợp đồng thông minh, tính minh bạch 1. Đặt vấn đề Trong những năm gần đây, vai trò và tầm quan trọng của AIS đối với doanh nghiệp (DN) ngày càng được nâng cao và trở thành một yếu tố rất quan trọng cho sự phát triển của DN. Với những ứng dụng công nghệ mới hiện nay, cho phép người làm kế toán có thể quản lý các hoạt động hiệu quả hơn, linh hoạt hơn thông qua cơ sở của internet khi tất cả hoạt động đều trong thời gian thực và thông tin được chia sẻ ngay lập tức (Aysel Guney, 2014). Blockchain đã được coi là một công nghệ đột phá sau Internet. Nó có ý nghĩa rộng đối với việc xử lý, truyền, lưu trữ và bảo mật dữ liệu và nó có khả năng tạo ra hệ sinh thái mới để xử lý thông tin kế toán. Với những thay đổi công nghệ nhanh chóng đòi hỏi hệ thống kế toán cần phải nâng cao độ chính xác, minh bạch, đáp ứng nhu cầu của tổ chức và cung cấp thông tin theo thời gian thực về tình hình tài chính trong tương lai của tổ chức. Hệ thống kế toán chuỗi khối thời gian thực trong bài nghiên cứu nãy sẽ đáp ứng yêu cầu tình hình tài chính theo thời gian thực và sẽ mở ra một bước đột phá của kế toán trong tương lai. Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Tài chính – Marketing *
CHUYỂN ĐỔI SỐ: XU HƯỚNG VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 173 2. Tổng quan về cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu 2.1. Tổng quan về công nghệ Blockchain Blockchain đầu tiên được phát minh và thiết kế bởi Satoshi Nakamoto vào năm 2008 và được phát triển gắn liền với đồng tiền ảo Bitcoin. Blockchain thường được định nghĩa là một cơ sở dữ liệu trực tuyến mở và được chia sẻ để theo dõi các giao dịch và bảo mật dữ liệu (Wang & Kogan, 2018). Crosby và Nachiappan (2015) cho rằng Blockchain là một cơ sở dữ liệu phân tán bao gồm các hồ sơ về các giao dịch hoặc sự kiện kỹ thuật số đã được thực hiện và chia sẻ giữa các bên tham gia. Mỗi giao dịch này được xác minh bởi sự đồng thuận của đa số những người tham gia hệ thống, do đó cho phép tạo ra sự đồng thuận phân tán trong thế giới trực tuyến kỹ thuật số. Theo Don và Alex Tapscott, công nghệ chuỗi khối Blockchain được định nghĩa trong cuốn sách Blockchain Revolution (2016) như sau: “Blockchain là một sổ cái kỹ thuật số không thể bị phá hỏng của các giao dịch kinh tế, có thể được lập trình để ghi lại không chỉ những giao dịch tài chính mà có thể ghi lại tất cả mọi thứ có giá trị”. Công nghệ chuỗi khối là một công nghệ ban đầu được phát triển để hỗ trợ Bitcoin (tiền điện tử) và cho phép thực hiện các giao dịch mà không cần bất kỳ bên thứ ba nào (Biswas & Muthukkumarasamy, 2016). Các dữ liệu thông tin sau khi được nhập vào trong chuỗi khối blockchain thì sẽ không thể thay đổi và chỉ được bổ sung thêm khi có sự chấp thuận của tất cả mọi người trong hệ thống. Bởi ngay cả khi một phần của hệ thống blockchain bị tấn công, các phần khác cũng không bị ảnh hưởng và vẫn tiếp tục hoạt động để bảo vệ thông tin cũng như tái xây dựng lại các phần bị mất/hỏng. 2.2. Giới thiệu về AIS AIS là một hệ thống được thiết lập nhằm mục đích thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính cho các đối tượng bên trong và bên ngoài DN (Abdulqawi, 2012). Ngày nay, AIS không chỉ liên quan đến các dữ liệu và thông tin tài chính mà còn liên quan đến cả những dữ liệu và thông tin phi tài chính, các đối tượng ra quyết định bao gồm cả những đối tượng bên trong và bên ngoài tổ chức (Wilkinson và cộng sự, 2000). AIS là hệ thống xử lý dữ liệu và các giao dịch cung cấp thông tin cho người dùng để lập kế hoạch, kiểm soát và vận hành DN (Romney và cộng sự, 1997). Thống kê và nghiên cứu của các nhà nghiên cứu cho thấy rằng, các nhà quản lý thường nhận được thông tin không đầy đủ hoặc không chính xác hoặc thông tin chính xác nhưng không kịp thời do đó thông tin đó cũng trở nên vô nghĩa. Trên thực tế, các chuyên gia nói rằng hầu như không thể đạt được mức tối đa cho tất cả các phẩm chất của thông tin (Gelinas & Sutton, 2002). Bên cạnh đó, kế toán còn phải đối mặt với tình trạng quá tải
174 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC thông tin, đặc biệt là trong lĩnh vực kiểm toán và kiểm soát nội bộ, nơi mà khối lượng và sự phức tạp của thông tin cần kiểm tra là rất lớn. Tương tự cho kế toán quản trị với khối lượng thông tin liên tục tăng cùng các chính sách của DN, các luật thuế phức tạp của nhà nước (Florin, 2007). 2.3. Phương pháp nghiên cứu Hiện nay, tại Việt Nam Blockchain là một chủ đề đang được nhiều tổ chức, đơn vị quan tâm và mong muốn triển khai áp dụng. Tuy nhiên, những bài viết hoặc nghiên cứu sâu tác động của Blockchain đến Hệ thống thông tin kế toán chưa nhiều.Vì vậy, trong bài viết này, tác giả tổng hợp, phân tích tác động tiềm tàng của Blockchain ảnh hưởng đến AIS với mong muốn đóng góp một cái nhìn đa chiều hơn cho các DN trước thách thức áp dụng công nghệ mới trong thực tiễn nghề nghiệp. Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích nội dung thông qua việc thu thập các tài liệu, bài nghiên cứu trong và ngoài nước về Blockchain, hệ thống kế toán tam phân và tác động của chúng đến AIS và lĩnh vực kế toán. Ngoài ra tác giả còn sử dụng phương pháp nghiên cứu nhân quả để chỉ ra mức độ ảnh hưởng của Blockchain đến lĩnh vực kế toán trong tương lai, từ đó kiến nghị các giải pháp nhằm giúp lĩnh vực kế toán vượt qua những thách thức mà công nghệ Blockchain đem lại. Thông tin trong bài viết chủ yếu là thông tin thứ cấp được tác giả thu thập, chọn lọc, phân loại và sắp xếp từ các bài báo viết về chủ đề công nghệ Blockchain và tác động tiềm năng của chúng lên AIS, được đăng trên các trang web chuyên ngành Kinh tế, Tài chính, Kế toán và Kỷ yếu hội thảo khoa học. 3. Hệ thống kế toán tam phân – Triple entry accouting system Khái niệm về hệ thống kế toán “Kế toán tam phân” được sử dụng bởi các chuyên gia kế toán Blockchain với Ijiri (1982) là một hệ thống sổ cái phân tán dựa trên cơ chế đồng thuận ba chiều. Mô hình “kế toán tam phân” dựa trên Blockchain là sự mở rộng của hệ thống kế toán kép, tất cả các giao dịch kế toán được ghi vào Blockchain và được mã hóa hồ sơ tài chính của các bên liên quan. Chúng ta hãy xem xét ví dụ sau: có hai bên tham gia vào một giao dịch kinh doanh: bên A cung cấp hàng hóa, dịch vụ và bên B yêu cầu hàng hóa, dịch vụ. Bên A giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ, bên B thanh toán và nhận hàng hóa, dịch vụ. Trong hệ thống truyền thống, đối tượng A đã bán một số lượng hàng hóa và sẽ ghi vào Nhật ký bán hàng; đối tượng B mua hàng sẽ ghi vào Nhật ký mua hàng. Trong hệ thống kế toán dựa trên công nghệ blockchain, cả hai bên sẽ ký điện tử vào biên nhận, trong đó họ xác nhận rằng hàng hóa đã được giao và nhận được số tiền với mức giá đã thỏa thuận. Các giao dịch được hệ thống xác minh và ghi lại các bản ghi vào sổ cái phân tán trong thời gian thực với tư cách là một bên thứ ba. Một khi biên lai A và B đã phát hành, trở thành bằng chứng được mã
CHUYỂN ĐỔI SỐ: XU HƯỚNG VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 175 hóa thì không thể sửa đổi của giao dịch thông qua Blockchain. Hệ thống kế toán chuỗi khối thời gian thực được đề xuất đó là hệ thống kế toán tam phân. Quá trình ghi lại giao dịch như sau: bắt đầu bằng việc gửi yêu cầu đến mạng, sau đó, yêu cầu giao dịch được gửi đến cơ sở dữ liệu hệ thống để lấy chữ ký của các bên. Trước khi giao dịch được ghi vào cơ sở dữ liệu, hệ thống sẽ kiểm tra và xác nhận chữ ký hợp lệ của các bên liên quan. Sau đó, cơ chế này tạo ra một biên nhận có chữ ký đồng thuận của các bên và được lưu giữ trong một khối (Block), các bên không thể chỉnh sửa hoặc xóa dữ liệu trong khối này. Ví dụ về nghiệp vụ mua bán hàng hóa, người bán phải báo cáo doanh thu kiếm được bằng tiền mặt, và người mua sẽ ghi lại số tiền đã chi tiêu, nhưng các ghi chép kế toán này không xuất hiện trong các sổ kế toán riêng biệt, mà được lưu trữ vào các tài khoản trong thư mục chung (Blockchain) – nơi mà bạn không thể thay đổi những gì đã xác nhận. Trong hệ thống kế toán tam phân, các giao dịch được ghi lại và phân phối được niêm phong bằng mật mã, chúng ta không thể thay đổi hoặc phá hủy các giao dịch khi đã được ghi vào Blockchain (ALKAN, 2021). Hiện nay, với blockchain mỗi giao dịch sẽ được ghi lại bởi bên thứ ba và bên thứ ba chính là hệ thống blockchain, nó xác minh từng giao dịch và hóa đơn chứng từ sẽ được phát hành. Kết quả là mọi giao dịch sẽ được ghi đồng thời vào bên thứ ba và được xác minh bởi blockchain. Việc các áp dụng phương pháp ghi sổ theo phướng pháp kế toán tam phân sẽ mang lại một số lợi ích sau: Thứ nhất, tạo thuận lợi đặc biệt cho công việc của kiểm toán viên, vì họ có thể xác minh phần lớn dữ liệu có trong báo cáo tài chính một cách dễ dàng và nhanh chóng, giúp tiết kiệm đáng kể về kinh tế và thời gian. Điều này sẽ giúp họ tập trung nỗ lực vào những phần có rủi ro kiểm soát cao nhất, ví dụ như kiểm soát nội bộ. Thứ hai, báo cáo tài chính an toàn và đáng tin cậy hơn. Vì các giao dịch được thực hiện trong Blockchain không thể làm giả, trước khi giao dich được thực hiện sẽ yêu cầu chữ ký mã hóa của đối tác hai bên, nếu chữ ký hợp lệ thì giao dịch đó mới được chấp nhận. Thứ ba, trong môi trường công nghệ sổ cái phân tán, các hoạt động được tự động đối chiếu và ghi lại mà không có sự tham gia của bên thứ ba, sổ cái được ghi công khai trên mạng nên mọi người đều biết về các hoạt động giao dịch. Cho nên, không cần phải có kế toán nội bộ của công ty, hoặc kiểm toán viên hoặc chuyên gia bên ngoài để kiểm tra, đối chiếu các chứng từ. Sổ sách được ghi lại và không cần phải xác minh tính chính xác, phù hợp giữa các chứng từ và hệ thống ghi sổ kế toán. Ngoài ra, các bút toán được thực hiện đồng nhất bởi các bên liên quan được đảm bảo một cách chính xác. Do đó, không cần phải đưa ra các chứng từ chứng nhận việc trao đổi tài sản giữa các bên liên quan. Đây là một lợi thế quan trọng, vì tính hợp lệ của các bút toán được đảm bảo bởi sự kiểm soát lẫn nhau giữa các bên hoặc kiểm toán viên nội bộ hoặc kiểm toán bên ngoài vì tất cả các giao dịch được chia sẻ trong tài khoản riêng của các bên.
176 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC Một ví dụ là đề xuất của Ibáñez (2018): nếu lệnh giao hàng cho một sản phẩm đã mua được ký bằng mật mã, người mua sẽ ghi lại sản phẩm đã nhận bằng mật mã. Thanh toán bằng tiền ảo được tự động gửi đến tài khoản của người bán và giao dịch được đối tác xem xét tự động ghi lại các giai đoạn thanh toán và giao hàng của nó. Và hợp đồng thông minh có thể đảm bảo không chỉ việc ghi lại hỗ trợ giao dịch (hóa đơn, phiếu giao hàng, hợp đồng) mà còn cả bản thân hồ sơ kế toán (sổ sách bắt buộc). 4. Tác động tiềm năng của blockchain đối với AIS Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ blockchain tại các DN vẫn còn mới mẻ, công nghệ Blockchain chưa được sử dụng rộng rãi. Việc lưu trữ sổ sách bằng công nghệ blockchain mang lại những lợi thế quan trọng như đơn giản hóa hoạt động, giảm thiểu rủi ro gian lận và tham nhũng trong các giao dịch kế toán. Những lợi thế tiềm năng của hệ thống kế toán blockchain thời gian thực được phân loại theo bốn tiêu điểm sau: tính minh bạch và sự tin cậy; không trung gian; hợp đồng thông minh; kiểm toán liên tục. Thứ nhất, tính minh bạch và sự tin cậy Trong hệ thống kế toán dựa trên công nghệ blockchain tất cả các giao dịch của DN đều được ghi lại trên blockchain với một mốc thời gian cho mỗi giao dịch. Bản thân công nghệ này tồn tại như một file lưu trữ rất nhiều các giao dịch được ghi chép lại gọi là khối (block) trong Blockchain. Công nghệ này cho phép sử dụng mật mã và các giao thức tin nhắn phân tán để tạo ra các thông tin kế toán chi tiết theo yêu cầu của kế toán. Đồng thời, khi sử dụng công nghệ này thay thế hệ thống ghi sổ kép bằng hệ thống ghi sổ đa chiều. Các giao dịch sẽ được ghi nhận trực tiếp, tạo ra một hệ thống các bản ghi được xác minh tự động và có thể xem bởi tất cả người dùng trong chuỗi khối đó theo thời gian thực. Bằng cách này, tất cả các bút toán kế toán có thể được giám sát đồng thời bởi tất cả các bên có thẩm quyền của DN và tất cả các bên đều có thể xem báo cáo tài chính theo thời gian thực. Trong bối cảnh hiện nay, công nghệ blockchain sẽ cho phép cải thiện chất lượng thông tin và tăng tính minh bạch bằng cách cung cấp các giao dịch kế toán cho các bên theo cách thức thời gian thực và đáng tin cậy hơn (Byström, 2016). Một đặc điểm cơ bản khác của công nghệ blockchain khi được áp dụng cho kế toán là bất biến. Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi dữ liệu. Thông tin trong Blockchain không thể bị thay đổi và chỉ được bổ sung thêm khi có sự đồng thuận của tất cả các nút trong hệ thống. Ngay cả khi nếu một phần của hệ thống Blockchain đổ, những máy tính và nút khác sẽ tiếp tục hoạt động để bảo vệ thông tin. Thứ hai, xóa bỏ tính trung gian Blockchain sở hữu tính năng vô cùng đặc biệt đó là việc truyền tải dữ liệu không đòi hỏi bất kỳ một trung gian nào, tất cả các giao dịch phải được các bên chấp thuận và được ghi lại và lưu trữ trong cấu trúc dữ liệu giống như chuỗi (Simoyama và cộng sự, 2017). Các
CHUYỂN ĐỔI SỐ: XU HƯỚNG VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 177 nhóm giao dịch này được gọi là khối và được sắp xếp trên chuỗi theo thời gian giao dịch. Thông tin trong blockchain không thể thay đổi và chỉ được bổ sung thêm khi có sự đồng thuận của tất cả các nút trong hệ thống. Đồng thuận là một phương pháp để xác minh thứ tự thời gian mà các yêu cầu giao dịch và thông tin được thực hiện, được tạo ra hoặc sửa đổi. Thứ tự các luồng giao dịch là rất quan trọng vì nó thiết lập quyền sở hữu cũng như các quyền và nghĩa vụ của các bên. Trong mạng blockchain, vì không có cơ quan trung gian để xác định thứ tự giao dịch, phê duyệt giao dịch và các quy tắc về giao dịch, cho nên các giao dich muốn thực hiện được cần phải có sự đồng thuận của các bên, thông tin giao dịch sẽ được giới hạn bởi quyền truy cập. Do đó, dữ liệu trong hệ thống là minh bạch và được giám sát. Nó hoạt động như một cuốn sổ cái phân tán và không thể chỉnh sửa. Thứ ba, hợp đồng thông minh Một trong những yếu tố quan trọng trong sự phát triển của Blockchain được áp dụng trong lĩnh vực kế toán là hợp đồng thông minh - Smart Contract. Hợp đồng thông minh được Nick Szabo mô tả lần đầu tiên vào những năm 1990. Vào thời điểm đó, ông định nghĩa hợp đồng thông minh là một công cụ để chính thức hóa và bảo mật mạng máy tính bằng cách kết hợp các giao thức với giao diện người dùng. Szabo đã thảo luận về khả năng sử dụng hợp đồng thông minh trong nhiều lĩnh vực khác nhau có liên quan đến các thỏa thuận hợp đồng – chẳng hạn các hệ thống tín dụng, xử lý thanh toán và quản lý bản quyền nội dung. Smart Contract là một thuật ngữ mô tả khả năng tự đưa ra các điều khoản và thực thi thỏa thuận của hệ thống máy tính bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain. Toàn bộ quá trình của Smart Contract được thực hiện tự động và không có sự can thiệp từ bên ngoài. Các điều khoản của Smart Contract tương đương với một hợp đồng pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của máy tính. Smart Contract cho phép tự động hóa một loạt tác vụ, giảm thời gian, chi phí và lỗi vận hành bằng cách loại bỏ các quy trình thường được thực hiện thủ công (Coyne & McMickle, 2017; Rozario & Vasarhelyi, 2018). Hợp đồng thông minh đã được phát triển để thay thế các chức năng vận hành và quản lí trong báo cáo nội bộ và bên ngoài, đồng thời tạo ra dữ liệu phản ánh kết quả thực tế đúng thời hạn giảm thời gian và chi phí (Wunsche, 2016). Theo Dai và Vasarhelyi (2017), Rozario và Vasarhelyi (2018), hợp đồng thông minh tự động hóa quy trình đối chiếu giao dịch, tăng tính minh bạch bằng cách đưa ra các báo cáo thời gian thực được quản lí chặt chẽ mà không cần một trung gian nào. Thứ tư, kiểm toán liên tục Dịch vụ kiểm toán truyền thống được hoạt động theo một tiến trình tốn nhiều nguồn nhân lực, thời gian và chi phí. Nhờ xác nhận giao dịch tức thì, công nghệ blockchain cung cấp bằng chứng kiểm toán thời gian thực (Schmitz và Leoni, 2019). Do kiểm toán theo thời
178 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC gian thực, tính xác thực của tất cả các giao dịch trong hệ thống thông tin kế toán và tính chính xác của các số liệu sẽ được đánh dấu theo thời gian (Potekhina & Riumkin, 2017). SChmitz và Leoni (2019) cho rằng công nghệ Blockchain xóa bỏ sự cần thiết nhập và đối chiếu dữ liệu do đó tiết kiệm thời gian và chi phí, sai sót của con người sẽ giảm đáng kể. Ngoài ra sự tồn tại của hợp đồng thông minh cho phép kiểm soát các quy trình giao dịch tốt hơn (Dai & Vasarhelyi, 2017). Có thể phát hiện hoặc ngăn chặn báo cáo tài chính gian lận bằng công nghệ blockchain (Abreu và cộng sự, 2018). Tuy nhiên, để thực hiện các hoạt động kiểm toán liên tục trong một DN sẽ có hệ thống thông tin kế toán dựa trên blockchain, tất cả các giao dịch phải được ghi lại trong cơ sở dữ liệu này. Khi đó, cần phải sử dụng Blockchain riêng tư mới ngăn chặn hoạt động kiểm tra liên tục (Schmitz & Leoni, 2019). Trong tương lai của Blockchain, chính phủ có thể cung cấp cho các kiểm toán viên độc lập mỗi người một ‘keys’ Blockchain điện tử, cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu, nhãn thời gian chính xác về tất cả các giao dịch, như vậy sẽ tác động đáng kể đến các chính sách kiểm toán. Các tổ chức sử dụng Blockchain có thể tiến hành các cuộc đánh giá nội bộ liên tục về hoạt động của mình, cung cấp dấu vết kiểm toán và gửi bản phân tích kế toán chỉ bằng một nút nhấn (Wunsche, 2016). Kiểm toán viên sẽ không còn cần phải yêu cầu và chờ đợi các bên giao dịch cung cấp dữ liệu và tài liệu, vì tất cả các giao dịch đều được ghi trên Blockchain. 5. Giải pháp khi ứng dụng Blockchain vào lĩnh vực Kế toán Hệ thống kế toán thời gian thực liên quan đến hệ thống kế toán dựa trên blockchain; nó được coi là một giải pháp phần mềm bảo vệ dữ liệu giao dịch bằng mật mã trong các nút mạng ngang hàng, lưu trữ các giao dịch đã được xác minh trong các khối (Potekhina & Riumkin, 2017). Trong bối cảnh này, hệ thống kế toán blockchain thời gian thực đề xuất một hệ thống kế toán ba mục nhập và hệ thống này mang lại lợi thế về bốn điểm tập trung: minh bạch và tin cậy; không trung gian; hợp đồng thông minh; kiểm toán liên tục không giống như hệ thống kế toán truyền thống. Những tính năng này làm cho công nghệ này trở nên hấp dẫn đối với cả kiểm toán viên và tất cả các bên liên quan của công ty. Do đó, công ty kiểm toán hàng đầu thế giới đã bắt đầu tham gia vào liên minh để phát triển Công nghệ chuỗi khối sẽ tạo ra cơ sở dữ liệu mới cho hệ thống thông tin kế toán theo thời gian thực. Tại Việt Nam một số công ty cũng chú trọng phát triển công nghệ Blockchain thu hút được sự quan tâm và đầu tư lớn của cộng đồng Blockchain trên toàn thế giới. Để phát huy ứng dụng của công nghệ này trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán cần phải có sự kết hợp giữa các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, trường học. Thứ nhất, xây dựng khung chính sách và môi trường thể chế thuận lợi cho công nghệ blockchain phát triển, đầu tư nghiêm túc trong dài hạn của nhà nước và các cơ quan quản lí. Cần phải nghiên cứu hành lang pháp lý quy định về tự động hoá, số hoá các quy trình
CHUYỂN ĐỔI SỐ: XU HƯỚNG VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 179 thủ tục liên quan tới hoạt động của DN, tiếp theo là xây dựng các chính sách hỗ trợ DN về cả hoạt động, quy trình cũng như tài chính (chính sách cắt giảm thuế, hỗ trợ vốn vay)… đối với một nhóm các DN tiên phong, từ đó tạo thành một môi trường cạnh tranh cho các DN khác cũng như các chủ thể khác của nền kinh tế tận dụng đà tăng tốc phát triển. Thứ hai, đẩy mạnh đầu tư cho hạ tầng công nghệ, chủ động tích hợp công nghệ số hóa, thúc đẩy phát triển những giải pháp sản xuất và kinh doanh dựa trên công nghệ số; tối ưu hóa mô hình kinh doanh, sử dụng hiệu quả chuỗi cung ứng thông minh. Thứ ba, cần phát triển đội ngũ nhân viên lành nghề, am hiểu sâu về chuyên môn và có khả năng hội nhập; Tăng cường công tác đào tạo phát triển các kỹ năng mềm hiệu quả, hoạt động nhóm tích cực và sử dụng thành thạo công nghệ số theo nhu cầu thị trường. Thứ tư, rà soát lại chương trình đào tạo chuyên ngành kế toán phù hợp với xu thế phát triển trên thế giới và phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn nhằm cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng cao cho xã hội. 6. Kết luận Blockchain cung cấp một cách hoàn toàn mới để ghi nhận, xử lý, lưu trữ các giao dịch và thông tin tài chính. Việc sử dụng công nghệ chuỗi khối, hệ thống kế toán tam phân sẽ tạo ra luồng thông tin minh bạch và đáng tin cậy, thông tin được kiểm toán liên tục phòng ngừa gian lận báo cáo tài chính. Với việc sử dụng công nghệ này, sự phát triển của các hệ thống thông tin kế toán dựa trên công nghệ blockchain và được tích hợp vào hệ thống hoạch định nguồn lực của DN có thể cho phép các DN chuyển thông tin ngay lập tức đến người sử dụng thông tin và đảm bảo chất lượng thông tin được chuyển giao ở mức cao nhất và đảm bảo tính hợp lý, chính xác trong các báo cáo kiểm toán. Tài liệu tham khảo Abreu, P. W., Aparicio, M., & Costa, C. J. (2018, June). Blockchain technology in the auditing environment. In 2018 13th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI) (pp. 1-6). IEEE. Crosby, M., & Nachiappan, P. (2015). P., Verma, S., & Kalyanaraman, V. (2015). Blockchain Technology: Beyond Bitcoin. ALSaqa, Z. H., & Hussein, A. I., & Mahmood, S. M. (2019). The Impact of Blockchain on Accounting Information Systems. Journal of Information Technology Management, 11(3), 62-80. Ijiri, Y. (1982). Triple-entry bookkeeping and income momentum. American Accounting Association. Studies in accounting research, 18. Schmitz, J., & Leoni, G. (2019). Accounting and auditing at the time of blockchain technology: a research agenda. Australian Accounting Review, 29(2), 331-342. Abdulqawi, A. G. (2012). Accounting information systems and its application in petroleum companies in Yemen.
180 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC Romney, M. B., & Steinbart, P. J. (2012). Accounting information system (12th ed). Harlow: Pearson Education Limited. Coyne, J. G., & McMickle, P. L. (2017). Can blockchains serve an accounting purpose? Journal of Emerging Technologies in Accounting, 14(2), 101-111. Dai, J., & Vasarhelyi, M. A. (2017). Toward blockchain-based accounting and assurance. Journal of information systems, 31(3), 5-21. Potekhina, A., & Riumkin, I. (2017). Blockchain–a new accounting paradigm: Implications for credit risk management. Master Degree Thesis, Umeå School of Business and Economics. Gelinas, U., Sutton, S. (2002). Accounting Information Systems, South Western Wunsche, A. (2016). Technological disruption of capital markets and reporting? An introduction to blockchain. Chartered Professional Accountants Canada (CPA). Aparaschivei, F. (2007). Considerations on Accounting Intelligent Systems Importance. Informatica Economică, (2), 42. Byström, H. (2019). Blockchains, real-time accounting, and the future of credit risk modeling. Ledger, 4. Ibañez, J. I., Bayer, C. N., Tasca, P., & Xu, J. (2020). REA, Triple -entry Accounting and Blockchain: Converging Paths to Shared Ledger Systems. Social Science Research. Truy xuất từ http:// dx.doi.org/10.2139/ssrn.3602207 Simoyama, F. D. O., Grigg, I., Bueno, R. L. P., & Oliveira, L. C. D. (2017). Triple entry ledgers with blockchain for auditing. International Journal of Auditing Technology, 3(3), 163-183. Rozario, A. M., & Vasarhelyi, M. A. (2018). Auditing with Smart Contracts. International Journal of Digital Accounting Research, 18. ALKAN, B. Ş. (2021). Real-time Blockchain accounting system as a new paradigm. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 41-58. Hoàng Thị Hương Lan (2020). Nghề kế toán, kiểm toán trong kỷ nguyên công nghệ số (blockchain). Tạp chí Công thương. Truy xuất từ https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/nghe-ke-toan- kiem-toan-trong-ky-nguyen-cong-nghe-so-blockchain-71955.htm Vũ Hải Yến, Vũ Thị Thu Hà (2020). Những tác động của công nghệ Blockchain ảnh hưởng tới kế toán kiểm toán. Tạp chí Kế toán và kiểm toán, tháng 5/2020, 109-112 Nguyễn Thị Thanh Phương (2020). Công nghệ blockchain và phương pháp kế toán tam phân liệu có thay đổi nghề kiểm toán. Truy xuất từ https://quantriso.ac/cong-nghe-blockchain-va- phuong-phap-ke-toan-tam-phan-lieu-co-thay-doi-nghe-kiem-toan/ Nguyễn Thị Huyền Trang, Công Vũ Hà Mi (2020). Tác động của ứng dụng công nghệ thông tin đến hệ thống thông tin kế toán. Tạp chí tài chính, kỳ 2 tháng 9/2020. https://tapchitaichinh. vn/tai-chinh-kinh-doanh/tac-dong-cua-ung-dung-cong-nghe-thong-tin-den-he-thong- thong-tin-ke-toan-330742.html Trương Thị Hoài, Đào Thị Loan (2019). Ứng dụng blockchain vào lĩnh vực kế toán, kiểm toán trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Tạp chí Tài chính, kỳ 2 tháng 5/2019. https:// tapchitaichinh.vn/ke-toan-kiem-toan/ung-dung-blockchain-vao-linh-vuc-ke-toan-kiem- toan-trong-boi-canh-cach-mang-cong-nghiep-40-310019.html
CHUYỂN ĐỔI SỐ: XU HƯỚNG VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 181 https://aita.gov.vn/tong-quan-ung-dung-cua-cong-nghe-blockchain-doi-voi-cac-nganhnghe https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-kinh-doanh/ung-dung-cong-nghe-blockchain-nang-cao- hieu-qua-chuoi-cung-ung-nong-san-tai-viet-nam-331037.html https://www.hoiketoanhcm.org.vn/vn/trao-doi/anh-huong-tu-cach-mang-cong-nghiep-40-den- thong-tin-ke-toan-trong-doanh-nghiep. Wang, Y., & Kogan, A. (2018). Designing confidentiality-preserving Blockchain-based transaction processing systems. International Journal of Accounting Information Systems, 30, 1-18. Biswas, K., & Muthukkumarasamy, V. (2016). Securing smart cities using blockchain technology. In 2016 IEEE 18th international conference on high performance computing and communications; IEEE 14th international conference on smart city; IEEE 2nd international conference on data science and systems (HPCC/SmartCity/DSS) (pp. 1392-1393). IEEE.