Hóa học 10 - Thiết kế bài giảng Tập 1

Chia sẻ: Võ Đức Dương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:173

Thêm vào BST

Báo xấu

590
lượt xem 214
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thiết kế bài giảng Hóa học 10 Tập 1 bám sát nội dung SGK Hóa học 10 theo chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Ở mỗi tiết dạy đều chỉ rõ mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ, các công thức, bài tập, phương pháp sư phạm khoa học. Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, học sinh giảng dạy và học tập môn Hóa học 10.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hóa học 10 - Thiết kế bài giảng Tập 1

Cao cù gi¸c ThiÕt kÕ bμi gi¶ng hãa häc tËp mét Nhμ xuÊt b¶n Hμ néi
Lêi nãi ®Çu §Ó hç trî cho viÖc d¹y – häc m«n Hãa häc 10 theo ch−¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi ¸p dông tõ n¨m häc 2006 – 2007, chóng t«i biªn so¹n cuèn ThiÕt kÕ bμi gi¶ng Hãa häc 10 tËp 1, 2. S¸ch giíi thiÖu c¸ch thiÕt kÕ bµi gi¶ng theo tinh thÇn ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc nhËn thøc cña häc sinh. VÒ néi dung : S¸ch b¸m s¸t néi dung SGK Hãa häc 10 theo ch−¬ng tr×nh chuÈn cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hµnh. ë mçi tiÕt d¹y ®Òu chØ râ môc tiªu vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é, c¸c c«ng viÖc cÇn chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh, c¸c ph−¬ng tiÖn trî gi¶ng cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng tõng bµi, tõng tiÕt lªn líp. Ngoµi ra s¸ch cßn më réng, bæ sung thªm mét sè néi dung liªn quan ®Õn bµi gi¶ng b»ng nhiÒu ho¹t ®éng nh»m cung cÊp thªm t− liÖu ®Ó c¸c thÇy, c« gi¸o tham kh¶o vËn dông tïy theo ®èi t−îng vµ môc ®Ých d¹y häc. VÒ ph−¬ng ph¸p d¹y – häc : S¸ch ®−îc triÓn khai theo h−íng tÝch cùc hãa ho¹t ®éng cña häc sinh, lÊy c¬ së cña mçi ho¹t ®éng lµ nh÷ng viÖc lµm cña häc sinh d−íi sù h−íng dÉn, gîi më cña thÇy, c« gi¸o. S¸ch còng ®−a ra nhiÒu h×nh thøc ho¹t ®éng hÊp dÉn, phï hîp víi ®Æc tr−ng m«n häc nh− : thÝ nghiÖm, quan s¸t vËt thËt hay m« h×nh, th¶o luËn, thùc hµnh,… nh»m ph¸t huy tÝnh ®éc lËp, tù gi¸c cña häc sinh. §Æc biÖt s¸ch rÊt chó träng tíi kh©u thùc hµnh trong bµi häc, ®ång thêi còng chØ râ tõng ho¹t ®éng cô thÓ cña gi¸o viªn vµ häc sinh trong mét tiÕn tr×nh d¹y – häc, coi ®©y lµ hai ho¹t ®éng cïng nhau trong ®ã c¶ häc sinh vµ gi¸o viªn ®Òu lµ chñ thÓ. Chóng t«i hi väng cuèn s¸ch nµy sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o h÷u Ých, gãp phÇn hç trî c¸c thÇy, c« gi¸o ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Hãa häc 10 trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng bµi gi¶ng cña m×nh. RÊt mong nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc gÇn xa ®Ó cuèn s¸ch ®−îc hoµn thiÖn h¬n. t¸c gi¶
«n tËp TiÕt 1 A. Môc tiªu 1. Gióp HS hÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc ho¸ häc c¬ b¶n ®· ®−îc häc ë THCS cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ch−¬ng tr×nh líp 10. 2. Ph©n biÖt ®−îc c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vµ trõu t−îng : Nguyªn tö, nguyªn tè ho¸ häc, ph©n tö, ®¬n chÊt, hîp chÊt, nguyªn chÊt vµ hçn hîp. 3. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp c«ng thøc, tÝnh theo c«ng thøc vµ ph−¬ng tr×nh ph¶n øng, tØ khèi cña chÊt khÝ. 4. RÌn luyÖn kÜ n¨ng chuyÓn ®æi gi÷a khèi l−îng mol (M), khèi l−îng chÊt (m), sè mol (n), thÓ tÝch khÝ ë ®ktc (V), vµ sè mol ph©n tö chÊt (A). B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y chiÕu, giÊy trong, hÖ thèng bµi tËp vµ c©u hái gîi ý. • HS : ¤n tËp c¸c kiÕn thøc th«ng qua ho¹t ®éng gi¶i bµi tËp. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (15 phót) I. «n tËp c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n 1. C¸c kh¸i niÖm vÒ chÊt GV : Yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i HS : Ph¸t biÓu → §−a ra vÝ dô. niÖm : Nguyªn tö, ph©n tö, nguyªn tè ho¸ häc, ®¬n chÊt, hîp chÊt, nguyªn chÊt vµ hçn hîp. LÊy vÝ dô. GV : ChiÕu lªn mµn h×nh s¬ ®å ph©n biÖt c¸c kh¸i niÖm : Cïng lo¹i Cïng lo¹i Nguyªn §¬n chÊt chÊt Nguyªn tö Nguyªn tè Ph©n tö Hçn Hîp chÊt Kh¸c lo¹i Kh¸c lo¹i hîp
2. Mèi quan hÖ gi÷a khèi l−îng chÊt (m), khèi l−îng mol (M), sè mol chÊt (n), sè ph©n tö chÊt (A) vµ thÓ tÝch chÊt khÝ ë ®ktc (V) GV : Yªu cÇu HS ®−a ra c¸c mèi quan HS : Ghi c¸c c«ng thøc : hÖ : m n= • Khèi l−îng chÊt (m) ↔ khèi l−îng M mol (M) ⎧m = n.M ⎪ →⎨ • Khèi l−îng chÊt (m) ↔ sè mol (n) m ⎪M = n ⎩ • Khèi l−îng mol (M) ↔ sè mol (n) V( ) Sè mol khÝ (n) ↔ ThÓ tÝch khÝ (V) n KhÝ = • 22, 4 Sè mol (n) ↔ sè ph©n tö, nguyªn tö • → V = 22, 4.n (A) (V lµ thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc) A n= → A = N.n N (N = 6. 1023 ph©n tö, nguyªn tö) GV : ChiÕu lªn mµn h×nh s¬ ®å :
3. TØ khèi h¬i cña khÝ A so víi khÝ B GV : Tõ mèi quan hÖ gi÷a n vµ V trong s¬ ®å ta cã : VA = VB ←⎯⎯⎯⎯→ n A = n B cïng ®iÒu kiÖn T, P GV : Yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa vÒ HS : Ghi c«ng thøc : tØ khèi cña chÊt khÝ. m A M A .n A M A • dAB = = = mB M B .n B MB (mA, mB lµ khèi l−îng khÝ A vµ B do cïng thÓ tÝch, nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt) 32.20 + 28.80 GV : BiÕt kh«ng khÝ chøa 20% VO2 vµ M KK = = 29 g mol 100 80% VN 2 → tÝnh d KK ? A MA d A KK = 29 Ho¹t ®éng 2 (25 phót) II. mét sè bμi tËp ¸p dông
GV : Chóng ta sÏ luyÖn tËp mét sè d¹ng bµi tËp vËn dông c¬ b¶n ®· ®−îc häc ë líp 8, 9. GV : ChiÕu lªn mµn h×nh HS : §iÒn vµo b¶ng nh− sau : Bµi tËp 1 : a) H·y ®iÒn vµo « trèng cña Sè p Sè n Sè e b¶ng sau c¸c sè liÖu thÝch hîp : Nguyªn tö 1 19 20 19 Sè p Sè n Sè e Nguyªn tö 2 17 18 17 Nguyªn tö 1 19 20 Nguyªn tö 3 19 21 19 Nguyªn tö 2 18 17 Nguyªn tö 4 17 20 17 Nguyªn tö 3 19 21 – Nguyªn tö 1 vµ 3 thuéc cïng mét Nguyªn tö 4 17 20 nguyªn tè ho¸ häc v× cã cïng sè p lµ 19 (nguyªn tè kali) b) Trong 4 nguyªn tö trªn, nh÷ng cÆp – Nguyªn tö 2 vµ 4 thuéc cïng mét nguyªn tö nµo thuéc cïng mét nguyªn nguyªn tè ho¸ häc v× cã cïng sè p lµ tè ho¸ häc ? V× sao ? 17 (nguyªn tè clo) c) Tõ 4 nguyªn tö trªn cã kh¶ n¨ng t¹o → §¬n chÊt : K, Cl2 ra ®−îc nh÷ng ®¬n chÊt vµ hîp chÊt ho¸ → Hîp chÊt : KCl. häc nµo ? Bµi tËp 2 : X¸c ®Þnh khèi l−îng mol cña HS : VX = VO → n X = n O 2 2 chÊt h÷u c¬ X, biÕt r»ng khi ho¸ h¬i 3gX thu ®−îc thÓ tÝch h¬i ®óng b»ng thÓ tÝch → 3 = 1, 6 → M = 60 X MX 32 cña 1,6g O2 trong cïng ®iÒu kiÖn. GV : Gîi ý HS sö dông mèi quan hÖ gi÷a V (khÝ hoÆc h¬i) vµ sè mol n. Bµi tËp 3 : X¸c ®Þnh d A H2 biÕt ë ®ktc 5, 6 HS : n A = = 0, 25 (mol) 22, 4 5,6 lÝt khÝ A cã khèi l−îng 7,5g ? 7,5 → MA = = 30 0, 25
GV : TÝnh n A → M A → d A H2 30 → d A H2 = = 15 2 Bµi tËp 4 : Mét hçn hîp khÝ A gåm SO2 HS : M A = 3.16 = 48 = 3 . Trén V lÝt O2 víi v µ O2 c ã d A 32.V + 48.20 CH 4 MB = = 16.2,5 = 40 V + 20 20 lÝt hçn hîp A thu ®−îc hçn hîp B cã d B CH4 = 2,5 . TÝnh V ? → V = 20 (lÝt). GV : TÝnh M A → M B → V Ho¹t ®éng 3 (5 phót) dÆn dß – bμi tËp vÒ nhμ GV : Nh¾c HS néi dung sÏ luyÖn tËp ë tiÕt 2 vµ yªu cÇu HS «n tËp c¸c néi dung sau : 1. C¸ch tÝnh theo c«ng thøc vµ tÝnh theo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng trong bµi to¸n ho¸ häc. 2. C¸c c«ng thøc vÒ dung dÞch : ®é tan, nång ®é C%, nång ®é CM, ...
GV : Cho HS ghi mét sè BT thuéc d¹ng sau ®Ó vÒ nhµ chuÈn bÞ bµi ®−îc tèt h¬n. Bµi 1. Mét hçn hîp khÝ A gåm 0,8 mol O2; 0,2 mol CO2 vµ 2 mol CH4. a) TÝnh khèi l−îng mol trung b×nh cña hçn hîp A. b) Cho biÕt khÝ A nÆng h¬n hay nhÑ h¬n kh«ng khÝ ? bao nhiªu lÇn ? c) TÝnh % thÓ tÝch vµ % khèi l−îng mçi khÝ trong A ? Bµi 2. Ph¶i dïng bao nhiªu gam tinh thÓ CaCl2.6H2O vµ bao nhiªu gam n−íc ®Ó ®iÒu chÕ ®−îc 200 ml dung dÞch CaCl2 30% ? Bµi 3. Cã bao nhiªu gam tinh thÓ NaCl t¸ch ra khi lµm l¹nh 600 g dung dÞch NaCl b·o hoµ tõ 900C xuèng O0C. BiÕt r»ng : SNaCl(O0C) = 35 g vµ SNaCl(900C) = 50 g. Bµi 4. Cho m g CaS t¸c dông víi m1 g dung dÞch axit HBr 8,58% thu ®−îc m2 g dung dÞch trong ®ã muèi cã nång ®é 9,6% vµ 672ml khÝ H2S (®ktc). a) TÝnh m, m1, m2 ? b) Cho biÕt dung dÞch HBr dïng ®ñ hay d− ? NÕu cßn d− h·y tÝnh nång ®é C% HBr d− sau ph¶n øng ? Bµi 5. Ng©m mét l¸ nh«m (®· lµm s¹ch líp oxit) trong 250 ml dung dÞch AgNO3 0,24M sau mét thêi gian lÊy ra (röa nhÑ, lµm kh«) thÊy khèi l−îng l¸ nh«m t¨ng thªm 2,97g. a) TÝnh l−îng Al ®· ph¶n øng vµ l−îng Ag b¸m vµo l¸ nh«m ? b) TÝnh nång ®é mol cña c¸c chÊt trong dung dÞch sau ph¶n øng ? BiÕt thÓ tÝch dung dÞch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. «n tËp (tiÕp) TiÕt 2 A. Môc tiªu 1. TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh theo c«ng thøc vµ tÝnh theo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng mµ ë líp 8, 9 c¸c em ®· lµm quen.
2. ¤n tËp l¹i c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ dung dÞch vµ sö dông thµnh th¹o c¸c c«ng thøc tÝnh ®é tan, nång ®é C%, nång ®é CM, khèi l−îng riªng cña dung dÞch. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹, hÖ thèng bµi tËp vµ c©u hái gîi ý. • HS : ¤n tËp c¸c néi dung mµ GV ®· nh¾c nhë ë tiÕt tr−íc vµ gi¶i mét sè bµi tËp vËn dông theo ®Ò nghÞ cña GV. C. TiÕn tr×nh D¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (10 phót) I. «n tËp c¸c kh¸i niÖm vμ c«ng thøc vÒ dung dÞch GV : Yªu cÇu c¸c nhãm HS hÖ thèng HS : Th¶o luËn nhãm (3 phót). l¹i c¸c kh¸i niÖm vµ c«ng thøc th−êng dïng khi gi¶i c¸c bµi tËp vÒ dung dÞch. GV : ChiÕu lªn mµn h×nh c¸c néi dung HS : Ghi c¸c kÕt qu¶ trªn mµn h×nh mµ HS ®· th¶o luËn (l−u l¹i ë gãc b¶ng vµo vë häc. ®Ó tiÖn sö dông) :
ChÊt tan (r¾n, láng, khÝ) ⎫ ⎪ ⎪ ⎬ → m dd = m t + m dm 1. Dung dÞch ⎪ ⎪ ⎭ Dung m«i (H 2 O) ⎫ 2. §é tan (S) : m t hoµ tan trong m dm mt ⎬→S= .100 (g) S(g) hoµ tan trong 100g dm ⎭ m dm §a sè c¸c chÊt r¾n : S t¨ng khi to t¨ng. • Víi chÊt khÝ : S t¨ng khi to gi¶m, p t¨ng. • Ph©n lo¹i dung dÞch → dùa vµo gi¸ trÞ ®é tan : 3. NÕu mt = S → dung dÞch b·o hoµ. • NÕu mt < S → dung dÞch ch−a b·o hoµ. • NÕu mt > S → dung dÞch qu¸ b·o hoµ. • 4. C¸c lo¹i c«ng thøc tÝnh nång ®é dung dÞch :
a) Nång ®é phÇn tr¨m C% → Sè gam chÊt tan trong 100g dung dÞch. ⎧ m dd .C% ⎪m t = 100 ⎪ m C% = t .100 (%) → ⎨ m dd ⎪m = m t .100 ⎪ dd ⎩ C% b) Nång ®é mol CM → Sè mol chÊt tan trong 1 lÝt dung dÞch (1000 ml). ⎧ n = C M .V( ) ⎪ n n.1000 = = →⎨ CM n ⎪V( ) = C V( ) V(ml) ⎩ M 5. Mèi quan hÖ gi÷a C% vµ CM. ⎫ m t (g) C% = .100 ⎪ m dd (g) ⎪ ⎪ n.1000 CM = ⎪ ⎪ C%.10.d V(ml) → CM = ⎬ M ⎪ m (g) d = dd ⎪ (M lµ khèi l−îng mol chÊt tan) V(ml) ⎪ ⎪ m t (g) M= ⎪ ⎭ n Ho¹t ®éng 2 (30 phót) ii. h−íng dÉn gi¶i mét sè d¹ng bμi tËp GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 1 lªn mµn h×nh ®Ó HS theo dâi.
Bµi tËp 1. TÝnh khèi l−îng muèi NaCl HS : Suy nghÜ 3 phót. t¸ch ra khi lµm l¹nh 600g dung dÞch NaCl b·o hoµ tõ 900C xuèng 00C ? BiÕt SNaCl(00C) = 35g SNaCl(900C) = 50g. GV : Gäi mét HS nh¾c l¹i ®é tan cña HS : §é tan gi¶m. NaCl thay ®æi nh− thÕ nµo khi gi¶m t0 dung dÞch ? GV : Lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®−îc khèi HS : SNaCl(900C) = 50 g/100g H2O l−îng chÊt tan NaCl vµ khèi l−îng ë 900C : dung m«i H2O trong 600g dung dÞch 50g NaCl + 100g H2O → 150g dd NaCl b·o hoµ ë 900C ? 200g NaCl ← 400g H2O ← 600g dd GV : NÕu gäi m lµ khèi l−îng NaCl HS : Gäi m lµ khèi l−îng NaCl t¸ch ra t¸ch ra khi lµm l¹nh dung dÞch tõ → ë 00C : mt = (200 – m)g 90 C → 0 C th× t¹i O C mt vµ mdm lµ 0 0 0 bao nhiªu ? mdm = 400g 200 − m GV : ¸p dông c«ng thøc tÝnh ®é tan HS : S NaCl (0 0 C) = .100 = 35 NaCl ë 0 C → ph−¬ng tr×nh bËc nhÊt 0 400 Èn m → m ? → m = 60g. GV : NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm, ®ång thêi nh¾c l¹i c¸c b−íc lµm chÝnh. (cã thÓ HS lËp luËn theo c¸ch kh¸c). GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 2 lªn mµn h×nh : Bµi tËp 2. ë 120C cã 1335g dung dÞch HS : Suy nghÜ 3 phót. CuSO4 b·o hoµ. §un nãng dung dÞch lªn 900C. Hái ph¶i thªm vµo dung dÞch bao nhiªu gam CuSO4 ®Ó ®−îc dung dÞch b·o hoµ ë 900C ?
BiÕt S CuSO4 (12 0 C) = 33,5g S CuSO4 (90 0 C) = 80g GV : T−¬ng tù NaCl, ®é tan cña CuSO4 HS : §é tan t¨ng. sÏ thay ®æi nh− thÕ nµo khi t¨ng nhiÖt ®é ? GV : T−¬ng tù bµi tËp 1 h·y ®Ò nghÞ HS : S CuSO (12 0 C) = 33,5g 4 c¸ch tÝnh khèi l−îng chÊt tan CuSO4 vµ khèi l−îng dung m«i H2O trong 1335g ë 120C : dung dÞch b·o hoµ ë 120C ? 33,5g CuSO4 + 100g H2O → 133,5g dd 335g CuSO4 ← 1000g H2O ← 1335g dd GV : ë 120C dung dÞch ë tr¹ng th¸i HS : T¹i 900C → dung dÞch sÏ ch−a b·o hoµ, vËy khi ®un nãng dung dÞch b·o hoµ. lªn 900C, tr¹ng th¸i dung dÞch sÏ nh− thÕ nµo ? GV : NÕu gäi m lµ khèi l−îng CuSO4 HS : Gäi m lµ khèi l−îng CuSO4 thªm cÇn thªm vµo ®Ó thu ®−îc dung dÞch vµo b·o hoµ t¹i 900C th× t¹i 900C mt vµ mdm → ë 900C : mt = (335 + m)g lµ bao nhiªu ? mdm = 1000g. GV : ¸p dông c«ng thøc tÝnh ®é tan HS : CuSO4 ë 900C → ph−¬ng tr×nh bËc 335 + m S CuSO4 (90 0 C) = .100 = 80 nhÊt Èn m → m ? 1000
→ m = 465g. GV : NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm, ®ång HS : C¸c nhãm th¶o luËn c¸ch lµm cho thêi nh¾c l¹i c¸c b−íc lµm chÝnh. KÕt d¹ng bµi tËp nµy. hîp víi lêi gi¶i bµi tËp 1. GV cã thÓ rót ra c¸c b−íc gi¶i tæng qu¸t cho bµi to¸n "tÝnh l−îng chÊt tan cÇn thªm vµo hoÆc t¸ch ra khi thay ®æi nhiÖt ®é dung dÞch b·o hoµ cho s½n". GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 3 lªn mµn h×nh : Bµi tËp 3. Cho m gam CaS t¸c dông víi HS : ChuÈn bÞ 3 phót. m1gam dung dÞch HBr 8,58% thu ®−îc m2gam dung dÞch trong ®ã muèi cã nång ®é 9,6% vµ 672ml khÝ H2S (®ktc). a) TÝnh m, m1, m2 ? b) Cho biÕt dung dÞch HBr dïng ®ñ hay d− ? NÕu cßn d− h·y tÝnh nång ®é C% HBr d− sau ph¶n øng ? GV : ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi HS : CaS + 2HBr → CaBr2 + H2S↑ hoµ tan CaS vµo dung dÞch HBr ? TÝnh nH S = 672 : (22,4 . 100) = 0,03 (mol) 2 sè mol H2S ? GV : NÕu CaS tan hÕt (HBr ®ñ hoÆc d−) HS : CaS + 2HBr → CaBr2 + H2S↑ h·y tÝnh sè mol c¸c chÊt trong ph−¬ng 0,03 ← 0,06 ← 0,03 ← 0,03 tr×nh ph¶n øng theo sè mol H2S ? GV : Tõ ®ã h·y ®Ò xuÊt c¸ch tÝnh m, HS : m = mCaS = 72. 0,03 = 2,16 (g). m1, m2 ? = 200.0, 03 = 6 (g) m CaBr2 6.100 = 62,5(g) → m2 = 9, 6 GV : Lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®−îc m1 ? HS : ¸p dông §LBTKL :
m + m1 = m2 + m H2 S → m1 = 62,5 + 34.0,03 – 2,16 = 61,36 (g) GV : Lµm thÕ nµo ®Ó chøng tá HBr d− 61,36.8,58 HS : m HBr b® = = 5, 26 (g) ®Ó chÊp nhËn gi¶ thiÕt CaS tan hÕt ? 100 Theo ph¶n øng : mHBr p− = 81.0,06 = 4,86 (g) → HBr d− → gi¶ thiÕt CaS tan hÕt lµ ®óng. GV : TÝnh C% HBr d− ? HS : mHBr d− = 5,26 – 4,86 = 0,4 (g) 0, 4 → C% (HBr d−) = .100 = 0, 64% . 62,5 GV : NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm. Gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña HS. Nªu râ nh÷ng chó ý khi tÝnh to¸n theo C%. GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 4 lªn mµn h×nh : Bµi tËp 4. Cho 500ml dung dÞch HS : ChuÈn bÞ 3 phót. AgNO3 1M (d = 1,2 g/ml) vµo 300 ml dung dÞch HCl 2M (d = 1,5 g/ml). TÝnh nång ®é mol c¸c chÊt t¹o thµnh trong dung dÞch sau pha trén vµ nång ®é C% cña chóng ? Gi¶ thiÕt chÊt r¾n chiÕm thÓ tÝch kh«ng ®¸ng kÓ. GV : TÝnh sè mol AgNO3 vµ HCl ban HS : n AgNO = 0,5.1 = 0,5 mol 3 ®Çu ? nHCl = 0,3. 2 = 0,6 mol GV : ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y HS : AgNO3 + HCl → AgCl + HNO3 (1) ra khi trén 2 dung dÞch ? 0,5 < 0,6 → 0,5 → 0,5 GV : X¸c ®Þnh l¹i thµnh phÇn cña chÊt HS : tan trong dung dÞch sau ph¶n øng ?
⎧ HNO3 : 0,5 mol (Chó ý lo¹i c¸c chÊt kÕt tña). dd sau ph¶n øng ⎨ ⎩ HCl : 0,1mol GV : §Ó tÝnh ®−îc CM cÇn ph¶i biÕt V ? HS : Vdd = 0,5 + 0,3 = 0,8 lit 0,5 → C M (HNO3 ) = = 0, 625 M 0,8 0,1 C M (HCl) = = 0,125 M 0,8 GV : §Ó tÝnh ®−îc C% cÇn ph¶i tÝnh HS : m dd AgNO = 500.1, 2 = 600 (g) 3 khèi l−îng dd sau khi trén ? mdd HCl = 300. 1,5 = 450 (g) (1) → mAgCl↓ = 0,5. 143,5 = 71,75 (g) → mdd sau p− = m dd AgNO3 + m ddHCl − AgCl↓ = 600 + 450 – 71,75 = 978,25 (g) 63.0,5 → C%(HNO3 ) = .100 = 3, 22% 978,25 36,5.0,1 C%(HCl) = .100 = 0,37% 978, 25 GV : NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm. Nªu râ c¸ch ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh CM, C% vµ §LBTKL. Ho¹t ®éng 3 dÆn dß – bμi tËp vÒ nhμ (5 phót) GV : Yªu cÇu HS «n l¹i mét sè kiÕn thøc träng t©m c¬ b¶n cña líp 8, 9 ®Ó chuÈn bÞ cho ch−¬ng tr×nh lãp 10. Cã thÓ yªu cÇu HS vÒ nhµ lµm mét sè bµi tËp sau ®Ó cñng cè kiÕn thøc :
Bµi tËp 1. Hoµ tan 15,5g Na2O vµo n−íc thu ®−îc 0,5 lÝt dung dÞch A. a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh CM dung dÞch A ? b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 20% (d = 1,14 g/ml) cÇn dïng ®Ó trung hoµ hÕt dung dÞch A ? c) TÝnh CM c¸c chÊt trong dung dÞch sau ph¶n øng trung hoµ ? Bµi tËp 2. Cho 50ml dung dÞch H2SO4 1M t¸c dông víi 50 ml dung dÞch NaOH thu ®−îc dung dÞch A lµm quú tÝm ho¸ ®á. §Ó dung dÞch A kh«ng lµm ®æi mµu quú tÝm ng−êi tan ph¶i thªm vµo 20ml dung dÞch KOH 0,5 M. TÝnh nång ®é CM cña dung dÞch NaOH ®· dïng ? Bµi tËp 3. Khö hoµn toµn 10,23g hçn hîp 2 oxit lµ CuO vµ PbO b»ng khÝ CO ë nhiÖt ®é cao. Toµn bé l−îng khÝ CO2 sinh ra ®−îc dÉn qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d− thu ®−îc 11g kÕt tña. a) ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra ? b) TÝnh thÓ tÝch khÝ CO (®ktc) ®· tham gia ph¶n øng ? c) TÝnh thµnh phÇn % theo khèi l−îng cña mçi oxit trong hçn hîp ? Bµi tËp 4. Hoµ tan a gam mét kim lo¹i M võa ®ñ trong 200g dung dÞch HCl 7,3% thu ®−îc dung dÞch X trong ®ã nång ®é cña muèi M t¹o thµnh lµ 11,96% (theo khèi l−îng). TÝnh a vµ x¸c ®Þnh kim lo¹i M ? Ch−¬ng 1 nguyªn tö thμnh phÇn nguyªn tö TiÕt 3 A. Môc tiªu
1. Gióp HS lµm quen víi c¸c lo¹i h¹t c¬ b¶n cÊu thµnh nguyªn tö : proton (p), electron (e), vµ n¬tron (n). Tõ ®ã hiÓu ®−îc s¬ l−îc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö gåm líp vá electron cña nguyªn tö vµ h¹t nh©n nguyªn tö. 2. HiÓu vµ sö dông c¸c ®¬n vÞ ®o l−êng vÒ khèi l−îng, ®iÖn tÝch vµ kÝch th−íc o cña nguyªn tö nh− : u, ®t®v, nm, A . 3. TËp ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò qua c¸c thÝ nghiÖm kh¶o s¸t vÒ cÊu tróc nguyªn tö. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : ThiÕt kÕ thÝ nghiÖm m« pháng vÒ èng tia ©m cùc cña T«m-x¬n hoÆc phãng to h×nh 1.3 (SGK). • GV vµ HS : Cã thÓ tham kh¶o phÇn mÒm Elements hoÆc Atoms, Bonding and Structures (2003) t¹i website : www.rayslearning.com víi phiªn b¶n míi nhÊt. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS i. thμnh phÇn cÊu t¹o cña nguyªn tö (30 phót) GV ®Æt vÊn ®Ò : Tõ tr−íc CN ®Õn thÕ kØ XIX ng−êi ta cho r»ng c¸c chÊt ®Òu ®−îc t¹o nªn tõ nh÷ng h¹t cùc k× nhá bÐ kh«ng thÓ ph©n chia ®−¬c n÷a gäi lµ nguyªn tö. Ngµy nay, ng−êi ta biÕt r»ng nguyªn tö cã cÊu t¹o phøc t¹p : gåm cã h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d−¬ng vµ líp vá electron mang ®iÖn tÝch ©m. Ho¹t ®éng 1 (10 phót) 1. Eelectron a) Sù t×m ra electron GV h−íng dÉn HS t×m hiÓu thÝ nghiÖm minh ho¹ ë h×nh 1.3 (SGK) theo ph−¬ng ph¸p d¹y häc ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
GV : Khi phãng ®iÖn víi mét nguån HS : Ph¶i cã chïm tia kh«ng nh×n thÊy ®iÖn (∼ 15kV) gi÷a 2 ®iÖn cùc b»ng ®−îc ph¸t ra tõ cùc ©m ®Ëp vµo thµnh kim lo¹i g¾n vµo 2 ®Çu mét èng thuû èng. tinh kÝn trong ®ã cßn rÊt Ýt kh«ng khÝ (gÇn nh− ch©n kh«ng) → thÊy thµnh èng thuû tinh ph¸t s¸ng mµu lôc nh¹t → chøng tá ®iÒu g× ? GV : Ng−êi ta gäi chïm tia ®ã lµ nh÷ng HS : Chïm tia kh«ng nh×n thÊy ph¸t ra tia ©m cùc (ph¸t ra tõ cùc ©m). tõ cùc ©m gäi lµ tia ©m cùc. GV : Trªn ®−êng ®i cña tia ©m cùc nÕu HS : Tia ©m cùc lµ mét chïm h¹t ta ®Æt mét chong chãng nhÑ → thÊy chuyÓn ®éng rÊt nhanh. chong chãng quay → chøng tá ®iÒu g× ? GV : H¹t vËt chÊt trong tia ©m cùc cã HS : Cã thÓ ®Æt èng phãng tia ©m cùc mang ®iÖn hay kh«ng ? Mang ®iÖn d−¬ng gi÷a 2 b¶n ®iÖn cùc mang ®iÖn tr¸i dÊu. hay ©m ? Lµm thÕ nµo chøng minh → NÕu tia ©m cùc mang ®iÖn th× nã ®−îc ®iÒu nµy ? ph¶i lÖch vÒ phÝa b¶n ®iÖn cùc mang ®iÖn ng−îc dÊu GV : Minh ho¹ qua thÝ nghiÖm m« HS : Tia ©m cùc lµ chïm h¹t mang pháng hoÆc m« t¶ → Tia ©m cùc lÖch ®iÖn ©m. vÒ phÝa b¶n ®iÖn cùc d−ong. VËy tia ©m cùc lµ chïm h¹t mang ®iÖn d−¬ng hay ©m ? GV kÕt luËn : Ng−êi ta gäi nh÷ng h¹t HS : Tia ©m cùc lµ chïm h¹t electron t¹o thµnh tia ©m cùc lµ electron (kÝ (e). hiÖu lµ e). Electron cã mÆt ë mäi chÊt, ⇒ Electron t¹o nªn líp vá nguyªn tö nã lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn cÊu cña mäi nguyªn tè ho¸ häc. t¹o nªn nguyªn tö cña mäi nguyªn tè ho¸ häc. b) Khèi l−îng vµ ®iÖn tÝch cña electron GV : Yªu cÇu HS ®äc vµ ghi khèi l−îng HS : me = 9,1. 10–31kg vµ ®iÖn tÝch electron vµo vë. = 9,1. 10–28g ≈ 0,00055u.
GV : §Ó biÓu thÞ khèi l−îng cña nguyªn tö vµ c¸c tiÓu ph©n cña nã, ng−êi ta dïng ®¬n vÞ khèi l−îng nguyªn tö, kÝ hiÖu lµ u (atomic mass 1 unit) : Mét u lµ khèi l−îng cña mét 12 nguyªn tö ®ång vÞ cacbon – 12 (cã gi¸ trÞ lµ 19,9265. 10–27kg). 19, 9265.10 −27 kg → 1u = 12 = 1,6605. 10–27kg = 1,6605. 10–24g. GV : Electron cã ®iÖn tÝch ©m vµ cã gi¸ HS : qe = –1,602. 10–19C = 1– trÞ qe = –1,602. 10–19cul«ng, ®ã lµ ®iÖn tÝch nhá nhÊt nªn ®−îc dïng lµm ®iÖn tÝch ®¬n vÞ (®t®v) : qe = 1– Ho¹t ®éng 2 (10 phót) 2. Sù t×m ra h¹t nh©n nguyªn tö GV ®Æt vÊn ®Ò : ë trªn chóng ta ®· biÕt nguyªn tö chøa c¸c h¹t electron mang ®iÖn tÝch ©m mµ nguyªn tö th× trung hoµ vÒ ®iÖn. VËy ch¾c ch¾n ph¶i chøa nh÷ng phÇn tö mang ®iÖn tÝch d−¬ng. §Ó chøng minh ®iÒu nµy, chóng ta tiÕn hµnh tÝm hiÓu thÝ nghiÖm cña R¬-d¬-pho ®−îc minh ho¹ ë h×nh 1.4 (SGK). GV : M« t¶ thÝ nghiÖm ë h×nh 1.4 (sö HS : Nghiªn cøu c¸c thiÕt bÞ cña thÝ dông h×nh vÏ phãng to hoÆc m« pháng nghiÖm vµ môc ®Ých cña chóng. thÝ nghiÖm b»ng m¸y tÝnh) : Sö dông chÊt phãng x¹ ra®i phãng ra mét chïm h¹t nh©n anpha (α) mang ®iÖn tÝch d−¬ng, cã khèi l−îng gÊp kho¶ng 7500