intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Kết quả nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ môi trường nông nghiệp, nông thôn của Viện Môi trường Nông nghiệp

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

86
lượt xem
11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Viện Môi trường Nông nghiệp (IAE), một viện nghiên cứu thành viên thuộc Vietnames Học viện Khoa học nông nghiệp (VAAS) được thành lập theo Quyết định số 1084 / Q - BNN - TCCB 28 Tháng Tư năm 2008. Chức năng và nhiệm vụ chính của IAE đang tiến hành cơ sở và nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ trong agricultur, lâm nghiệp, tài nguyên nước và môi trường nông thôn để phục vụ sản xuất nông nghiệp bền vững. Trong thời gian 2008 - 2011, IAE đã tiến hành reseachs khác nhau và phát triển công nghệ như: giám sát chất...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Kết quả nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ môi trường nông nghiệp, nông thôn của Viện Môi trường Nông nghiệp

  1. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam K T QU NGHIÊN C U VÀ CHUY N GIAO KHOA H C CÔNG NGH MÔI TRƯ NG NÔNG NGHI P, NÔNG THÔN C A VI N MÔI TRƯ NG NÔNG NGHI P Nguy n H ng Sơn SUMMARY Science research and technologies transfer in agricultural and rural environment by Institute for Agricultura Environment (IAE) Institute for Agricultural Environment (IAE), a member institute under Vietnames Academy of Agricultural Science (VAAS) was established according to Decision No 1084/QĐ - BNN - TCCB on 28 April 2008. Main functions and tasks of IAE are conducting basis and applied research and technological development in agricultur, forestry, water resources and rural environment to serve sustainable agricultural production. During 2008 - 2011, IAE has conducted various reseachs and technology development such as: environmental quality monitoring and evaluation different ecological regions; developed and transferred environmental technologies to treat surface water pollution; evaluation and selection of bio - fuel crops, none timber, development of safety and cleaner vegetable guidline, biological pesticide such as saponin from tea seed; selection and development of new materials to treat organic pollution in water, heavy metal in soil; conducted researches on modeling and information to predict environmental quality; carbon sequence and bio - char to improve soil fertility; adaptation and mitigation options of climate change and environmental economics. International cooperation is high priority to strengthen research capacity in related agricultural environment such as climate change, environmental treatment technologies; knowledge exchange in agricultural environment. Prior research direction target on environmental impact assessment; environmental treatment for safe agricultural production; climate change adaptation and mitigation; provide service providing for quality control of environment and agricultural product quality. Keywords: Agriciltural and rural environment, Institute for Agriculture Environment research and technological transfer 1
  2. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam I. §Æt vÊn ®Ò Vi n Môi trư ng Nông nghi p là vi n thành viên c a Vi n Khoa h c Nông nghi p Vi t Nam, ư c thành l p theo Quy t nh 1084/Q - BNN - TCCB ngày 28/4/2008 c a B trư ng B Nông nghi p và PTNT. Ch c năng, nhi m v c a Vi n ư c quy nh t i Quy t nh s 67/2008/Q - BNN ngày 27 tháng 5 năm 2008, v i nh ng ch c năng cơ b n là nghiên c u cơ b n có nh hư ng, nghiên c u ng d ng, chuy n giao công ngh , tư v n trong lĩnh v c môi trư ng nông nghi p, nông thôn ph c v phát tri n nông nghi p b n v ng. V ngu n nhân l c, Vi n có 125 cán b , viên ch c, trong ó có 1 PGS, 11 TS, 36 th c s . Cơ c u t ch c c a Vi n bao g m 02 phòng ch c năng: Khoa h c và HTQT; Qu n lý t ng h p; 5 b môn nghiên c u: Sinh h c môi trư ng; Hóa môi trư ng; Môi trư ng nông thôn; An toàn và a d ng sinh h c; Mô hình hóa và Cơ s d li u môi trư ng; 01 Phòng thí nghi m Trung tâm; 03 Tr m Quan tr c và Phân tích ch t lư ng môi trư ng nông nghi p t i mi n B c, mi n Nam; mi n Trung và Tây Nguyên. M c dù m i ư c thành l p, cho n nay Vi n ã tri n khai các ho t ng nghiên c u và chuy n giao khoa h c công ngh môi trư ng trong các lĩnh v c môi trư ng nông lâm nghi p, th y l i, th y s n, chăn nuôi và môi trư ng nông thôn theo ch c năng B giao. n năm 2011, Vi n ã ch trì 10 tài thu c các chương trình KHCN c p Nhà nư c, 03 tài, d án s nghi p khoa h c c p B , 14 nhi m v môi trư ng thư ng xuyên c p B ; 7 tài thu c ngu n v n vay ADB, 13 tài c p cơ s ; 10 tài h p tác v i các a phương và 06 d án h p tác qu c t . Kinh phí nghiên c u tăng t 2,91 t ng năm 2008 lên 17,41 t ng năm 2010. Có ư c nh ng thành công trên trư c h t là s n l c c a t p th lãnh o, cán b công nhân viên trong Vi n, s ch o k p th i c a Vi n Khoa h c Nông nghi p Vi t Nam và s ng h , giúp c a B Nông nghi p và PTNT. II. Mét sè thµnh tùu næi bËt trong nghiªn cøu KHCN - Quan tr c thư ng xuyên, ánh giá và phân tích ch t lư ng môi trư ng. Vi n là cơ quan u m i tham gia m ng lư i quan tr c môi trư ng qu c gia g m 03 tr m quan tr c ư c t t i ba mi n: Mi n B c, mi n Nam, Tây Nguyên và Nam Trung b . Hàng năm, Vi n ti n hành quan tr c thư ng xuyên t i 63 i m quan tr c t thu c mi n B c; 43 i m quan tr c môi trư ng t t i mi n Nam và 39 i m quan tr c t i Tây Nguyên và mi n Trung; cung c p d li u thư ng xuyên v ch t lư ng môi trư ng t cho B Tài nguyên và Môi trư ng, B Nông nghi p và PTNT “Báo cáo hi n tr ng môi trư ng qu c gia” hàng năm và ph c v công tác ch o s n xu t nông nghi p t i a phương. Ngoài ra, Vi n còn ti n hành quan tr c, ánh giá thư ng xuyên t n dư kim lo i n ng trong t, nư c các vùng chuyên canh, thâm canh và các h th ng cây tr ng; nư c sinh ho t và xu t các gi i pháp gi m thi u ô nhi m kim lo i n ng trong t, nư c t i các vùng sinh thái khác nhau ph c v s n xu t nông s n an toàn và gi m thi u nhi m bNn kim lo i n ng nư c sinh ho t nông thôn; - Phát tri n và ng d ng các ch ph m sinh h c x lý ô nhi m môi trư ng và s n xu t phân bón h u cơ sinh h c: Trư c nhu c u c p bách v ô nhi m môi trư ng do phát sinh ch t th i h u cơ, Vi n ã ánh giá, tuy n ch n ư c b ch ng vi sinh v t (VSV) phân h y xác h u cơ, bã mía, v cà phê, bã th i sau ch bi n tinh b t s n, kh mùi hôi chu ng tr i, khu v sinh nh m x lý ô nhi m môi trư ng; phát tri n ư c 3 ch phNm có hi u qu cao x lý 2
  3. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam ph th i chăn nuôi, v cà phê, bã mía, rác th i h u cơ, ph ph phNm nông nghi p; 1 ch phNm x lý nư c th i sau ch bi n tinh b t s n. Trư c hi n tr ng ngành ch bi n tinh b t s n gây ô nhi m môi trư ng, các nghiên c u c a Vi n ã l a ch n các công ngh t ng h p g m công ngh vi sinh và th c v t x lý ô nhi m nư c th i ch bi n tinh b t s n. C th , l a ch n ư c 01 t h p g m 02 ch ng VSV phân gi i h p ch t cacbonhydrat (xenluloza, tinh b t) và 01 ch ng n m men sinh t ng h p protein; 04 ch ng VSV phân gi i h p ch t cacbonhydrat (xenluloza, tinh b t), phân gi i photphat khó tan, h p ch t ch a nitơ liên k t, h p ch t ch a lưu huỳnh s d ng trong s n xu t ch phNm VSV x lý nư c th i ch bi n tinh b t s n; ch n l c 3 cây th y sinh có kh năng x lý t t ngu n nư c th i ô nhi m t nhà máy ch bi n tinh b t s n; xây d ng 1 quy trình x lý ngu n nư c th i ô nhi m do ph th i ch bi n tinh b t s n. - Phát tri n công ngh sinh thái x lý ô nhi m ngu n nư c m t: K t qu nghiên c u tài c p N hà nư c thu c chương trình KC07/17, ã l a ch n và ánh giá m c x lý ô nhi m nư c m t c a 12 loài th c v t th y sinh, xu t ư c quy trình s d ng 12 loài th c v t th y sinh x lý ô nhi m nư c m t; phân lo i, nghiên c u k thu t gi gi ng, nhân gi ng và ánh giá s thích ng c a các th c v t th y sinh ch y u i v i t ng ngu n nư c m t b ô nhi m và thi t k ư c mô hình, xây d ng ư c quy trình ng d ng th y sinh x lý nư c m t ph c v s n xu t. - Phát tri n và ng d ng các mô hình phát tri n nông s n an toàn: óng góp vào phát tri n s n xu t nông s n an toàn, Vi n ã xây d ng ư c quy trình và l a ch n ư c 03 mô hình s n xu t s ch hơn rau ăn lá, ti p t c nghiên c u hoàn thi n và m r ng các mô hình ng d ng các s n phNm công ngh sinh h c b o v th c v t (BVTV) xây d ng các mô hình s n xu t nông s n an toàn; xu t ng d ng các mô hình liên k t s n xu t (doanh nghi p, nhóm h , HTX) và xu t cơ ch ph i h p giám sát ch t lư ng, ph c v cho hoàn thi n hư ng d n VietGAP; ph i h p v i các a phương t ch c liên k t s n xu t, tiêu th , c p ch ng ch VietGAP cho các ơn v s n xu t rau t i Hà N i, H i Dương, H i Phòng, Vĩnh Phúc,... - Phát tri n cây nhiên li u sinh h c và cây v t li u thay th cho s n ph m r ng: Các nghiên c u c a Vi n ã l a ch n ư c 8 gi ng có tri n v ng t 78 gi ng cao lương ng t thu th p và nh p n i; xây d ng ư c quy trình tr ng tr t, chăm sóc, qu n lý d ch b nh cây cao lương ng t cho các vùng khô h n, ánh giá, xác nh ư c hàm lư ng ư ng d ch ép cao lương và bư c u xây d ng ư c quy trình s n xu t ethanol t d ch ép cao lương. N h m h n ch áp l c lên r ng v v t li u g làm nhà và ch t t, Vi n ã l a ch n ư c 40 cây Xoan ta tr i cho ch t lư ng t t, cung c p g l n, xây d ng thành công quy trình nhân và s n xu t Xoan ta nh m c i t o vư n t p s n xu t g làm v t li u làm nhà và ch t t. - ghiên c u s n xu t d u th c v t và phân bón sinh h c t h t chè: N h m t n d ng ư c các s n phNm ph t cây chè, Vi n ã ánh giá ư c ti m năng khai thác h t chè s n xu t d u ăn và thu c th o m c tr sâu h i. Qua nghiên c u cho th y hàm lư ng d u trong h t chè tươi Vi t N am là 16,72%; trong h t chè khô: 28,12%; saponin trong bã h t chè tươi 10,34%; trong h t chè khô 17,82%, tương ương v i hàm lư ng d u c a các nư c trong khu v c. tài này cũng ã thành công trong vi c xác nh ư c quy trình ép d u thô t h t chè và t n thu các s n phNm c a h t chè làm phân bón ch c năng, thu c tr sâu trong t. - L a ch n các v t li u h p ph x lý ô nhi m nư c: ánh giá m c ô nhi m asen và kim lo i n ng t i 22 i m vùng ng b ng sông H ng, l a ch n ư c v t li u h p th và x lý nhi m 3
  4. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam c asen trong nư c sinh ho t nông thôn. N goài ra, các nghiên c u c a Vi n ang t p trung vào l a ch n các lo i v t li u m i h p ph ô nhi m h u cơ, ô nhi m hóa ch t b o v th c v t,... - Xây d ng mô hình hóa c nh báo ch t lư ng môi trư ng nông nghi p: ánh giá m c nhi m c kim lo i n ng, c h c môi trư ng và xây d ng bàn t n dư dioxin do chi n tranh l i t i Th a Thiên - Hu và xu t bi n pháp qu n lý. Quy ho ch vùng s n xu t an toàn, bư c u xác nh ư c t i lư ng ô nhi m môi trư ng sông N hu , áy c nh báo m c ô nhi m trên h th ng lưu v c sông N hu , sông áy. Vi n ã bư c u ti n hành xây d ng mô hình hóa trong ánh giá ti m năng năng su t cây tr ng t i m t s vùng sinh thái; xây d ng b n mô ph ng chuy n d ch s n xu t m t s lo i cây tr ng ch y u. th c hi n hi u qu công tác mô hình hóa, các ph m m m chuyên d ng như DSSAT, WOFOST, MapInfo, ArcGIS, GIS. - ánh giá kh năng tích tr carbon và than sinh h c trong x lý và c i t o ch t lư ng môi trư ng: ã ánh giá ư c các lo i v t li u và xây d ng ư c quy trình s n xu t than sinh h c có kh năng c i t o t c a than sinh h c t ph , ph phNm nông nghi p, ch t th i chăn nuôi. - L a ch n mô hình thu gom và x lý bao bì, công ngh x lý tri t vùng t b ô nhi m thu c b o v th c v t: Trư c v n b c xúc t i các khu v c t b ô nhi m hóa ch t b o v th c v t, các nghiên c u c a Vi n ã t ng bư c l a ch n các công ngh t ng h p x lý tri t các vùng t ô nhi m vùng t kho thu c BVTV, l a ch n các phương pháp x lý phù h p t i N gh An. N goài ra, Vi n còn xác nh ư c các mô hình thu gom và tiêu h y bao bì thu c b o v th c v t t i Hà N i, Vĩnh Phúc và s chuy n giao cho nhi u a phương. - ánh giá tác ng c a bi n i khí h u i v i nông nghi p: Vi t N am là m t trong năm qu c gia b tác ng m nh c a bi n i khí h u, trong ó ngành nông nghi p, nông thôn là m t trong ngành b tác ng n ng n nh t. Trong lĩnh v c này, Vi n ã i u tra, ánh giá thi t h i kinh t do tác ng c a bi n i khí h u, kh năng thích ng, ánh giá kh năng ng d ng xu t cơ ch , l ng ghép bi n i khí h u trong chính sách phát tri n ngành, các gi i pháp thích ng và gi m thi u, hoàn thi n b ch s , cơ s d li u v bi n i khí h u t i m t s vùng sinh thái. Bư c u ánh giá ư c tác ng c a bi n i khí h u i v i nông nghi p: Thi t h i 780 t ng do thiên tai, tương ương 0.67% GDP nông nghi p; ti m năng năng su t lúa gi m 0,4 t n/ha n năm 2030 và 0,716 t n/ha n năm 2050, ngô gi m 0,44 t n/ha n năm 2030 và 0,78 t n/ha n năm 2030 d a theo k ch b n c a B TN MT. N goài ra, Vi n ã ti n hành ánh giá hi n tr ng và d báo m c phát th i khí nhà kính trong nông nghi p và xu t các gi i pháp gi m nh bi n i khí h u trong nông nghi p. - ánh giá kinh t môi trư ng nông nghi p và xây d ng nông thôn m i: Môi trư ng nông nghi p, nông thôn là lĩnh v c a ngành và mang tính ch t xã h i rõ r t. Các nghiên c u c a Vi n ã ti n hành ánh giá thi t h i kinh t xã h i do ch t th i phát sinh t i 12 làng ngh , 140 lư t h nông dân t i N am nh, Hà N i, N inh Bình và B c N inh. Vi n ã giúp B N ông nghi p và PTN T ch trì biên so n nhi u văn b n hư ng d n k thu t và văn b n pháp lý như: Quy trình VietGAP trong s n xu t rau an toàn Vi t N am, Thông tư 76/2009/TT - BN N PTN T; án tăng cư ng năng l c m ng lư i quan tr c môi trư ng n năm 2020 (Quy t nh 3224/2010/BN N - KHCN ngày 8/12/2010; chương trình b o v môi trư ng 4
  5. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam ngành, k ho ch hành ng v b o v môi trư ng nông nghi p, nông thôn; biên so n thông tư hư ng d n ánh giá tác ng môi trư ng chăn nuôi; án gi m 20% phát th i khí nhà kính. III. KÕt qu¶ chuyÓn giao KHCN vµ ho¹t ®éng dÞch vô o Chuy n giao KHCN trong lĩnh v c môi trư ng nông nghi p, nông thôn là tr ng tâm ưu tiên c a Vi n, nh m áp ng ngày càng t t hơn công tác b o v môi trư ng trong s n xu t nông nghi p và nông thôn. Thông qua các n i dung h p tác v i các a phương, chương trình nông thôn, mi n núi, Vi n ã chuy n giao các công ngh dư i ây cho các a phương. o Chuy n giao quy trình “ ng d ng các s n ph m công ngh sinh h c b o v th c v t s n xu t rau an toàn” cho 25 ha t i Hà N i, Vĩnh Phúc, H i Dương, tăng thu nh p 20 - 25%. o Quy trình th c hành nông nghi p t t (VietGAP) s n xu t rau an toàn theo chu trình khép kín t s n xu t, giám sát n tiêu dùng cho Hà N i, H i Dương, Vĩnh Phúc, H i Phòng. o Phát tri n ch phNm vi sinh và ng d ng s n xu t phân bón t ph th i nhà máy gi y Phú Th . o Quy trình s n xu t rau ăn lá s ch hơn nh m ph c v công tác s n xu t rau an toàn trên các giá th s ch cho 4 công ty, 150 h ven ô t i Hà N i, tăng thêm thu nh p 15 - 20%; o Ch phNm men vi sinh h u ích x lý ph ph phNm thành phân bón h u cơ; có ho t tính phân h y cao, không c t và có th làm gi m t i 70% kh i lư ng ch t th i h u cơ cho Hà N i, N gh An, B c Giang, k L k và Bình Phư c. o Mô hình s n xu t rau công ngh cao t i H i Phòng; Hà N i; Vi n ã xây d ng và tăng cư ng năng l c Phòng thí nghi m Trung tâm áp ng các d ch v ánh giá ch t lư ng môi trư ng và ch t lư ng nông s n cho các doanh nghi p và các a phương. Hàng năm, Vi n ã th c hi n 124 h p ng d ch v v i t ng kinh phí, 4,3 t ng; áp ng phân tích trên 100 ch tiêu v ch t lư ng môi trư ng và ch t lư ng nông s n, 20 ch tiêu vi sinh v t. Vi n t ch c giám sát ch t lư ng nông s n thư ng xuyên cho h th ng siêu th t i Hà n i và m t s t nh, giám sát ch t lư ng môi trư ng t i Hà N i, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La và i n Biên. N goài ra, Vi n t ch c các các d ch v ánh giá tác ng môi trư ng ( TM), ánh giá môi trư ng chi n lư c ( MC) cho các a phương, các công ty, t ch c t p hu n k năng s n xu t rau an toàn theo VietGAP và s d ng các ch phNm sinh h c s n xu t phân bón h u cơ vi sinh t ph th i chăn nuôi, ph th i tr ng tr t cho hàng nghìn lư t h nông dân và cán b a phương; t p hu n cho 260 lư t cán b các Vi n nghiên c u, a phương v ánh giá tác ng môi trư ng ( TM) và ánh giá môi trư ng chi n lư c ( MC); tham gia ào t o TS, Th.S. cho VAAS, các trư ng i h c chuyên ngành. IV. Hîp t¸c quèc tÕ Nghiên c u môi trư ng, c bi t là nghiên c u v bi n i khí h u c n có s h tr và h p tác qu c t . Vi n ã ch ng và tham gia h p tác v i các i tác qu c t , c th : o H p tác v i ICRISAT v nghiên c u “Bi n i khí h u: Chi n lư c thích ng và gi m thi u”, 2008 - 2011. D án này ư c tri n khai t i vùng bán khô h n Ninh Thu n. Nh n th c c a 5
  6. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 300 h nông dân v bi n i khí h u ã ư c ánh giá và trên cơ s ó xu t các gi i pháp h tr nông dân thích ng v i bi n i khí h u. o H p tác v i IFPRI v Phát tri n các chính sách sáng ch v vi c gi m nh bi n i khí h u và khai thác th trư ng”, 2010 - 2011. Các gi i pháp và m c gi m phát th i khí nhà kính trong nông nghi p hình thành và thúc Ny th trư ng carbon. o H p tác v i UNDP v “ ánh giá thi t h i kinh t do tác ng c a bi n i khí h u, xu t các gi i pháp l ng ghép, thích ng v i bi n i khí h u trong nông nghi p”. ánh giá ư c thi t h i kinh t do tác ng c a B KH i v i 7 vùng sinh thái và c nh báo ti m năng thay i năng su t, s n lư ng i v i 4 lo i cây tr ng chính (lúa, ngô, u tương, l c). o H p tác v i H Chi Ba, Nh t B n v ánh giá hi u l c c a v t li u ch a s t làm gi m CH4 phát th i t ru ng lúa nư c trên t phù sa sông H ng và t b c màu mi n B c Vi t Nam, trên cơ s ó xu t l a ch n v t li u phù h p nh m gi m phát th i khí nhà kính trong nông nghi p. o H p tác v i Jica v “Nghiên c u xu t m r ng các gi i pháp gi m thi u tác ng c a B KH i v i nông nghi p”. Trên cơ s k t qu c a tài, Vi n ã xu t ư c t p h p các gi i pháp phát tri n, m r ng các bi n pháp gi m phát th i khí nhà kính trong nông nghi p. o Tham gia liên minh nghiên c u toàn c u (GRA) v phát th i khí nhà kinh V. §Þnh h−íng −u tiªn trong nghiªn cøu m«i tr−êng n«ng nghiÖp, n«ng th«n Môi trư ng nông nghi p, nông thôn không ch ch u nh hư ng t các ho t ng phi nông nghi p, phát tri n ô th mà còn ch u nh hư ng c a chính ho t ng n i ngành. Vì v y trong th i gian t i, nh hư ng nghiên c u ưu tiên c a Vi n t p trung vào: o ánh giá và d báo tác ng môi trư ng c a các ho t ng s n xu t n môi trư ng s n xu t nông nghi p và nông thôn. o Quan tr c và ánh giá tác ng c a ch t lư ng môi trư ng nông nghi p và xu t các gi i pháp c i t o môi trư ng ph c v s n xu t nông s n an toàn và nâng cao ch t lư ng nông s n. o Nghiên c u tác ng c a bi n i khí h u n s n xu t nông nghi p, xu t các gi i pháp thích ng và gi m nh trong nông nghi p. o Nghiên c u và ng d ng công ngh x lý ô nhi m môi trư ng trong lĩnh v c nông nghi p, lâm nghi p, th y l i, th y s n, nông thôn,... o Nghiên c u cơ ch chính sách trong qu n lý môi trư ng nông nghi p; nghiên c u cơ s kinh t , xây d ng các tiêu chuNn, k thu t v môi trư ng. o Nghiên c u xu t các mô hình nông thôn m i g n k t phát tri n b n v ng kinh t v i b o v môi trư ng. o T ch c và áp ng các d ch v phân tích, giám sát ánh giá ch t lư ng môi trư ng và ch t lư ng nông s n cho các doanh nghi p, a phương. 6
  7. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Ngư i ph n bi n TS. Ph m Xuân Liêm 7
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2