zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Khái niệm cơ bản về ung thư

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

158
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên cao đẳng, đại học chuyên ngành y khoa - Giáo trình đai cương về bệnh ung thư.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khái niệm cơ bản về ung thư

Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 Bµi 1: kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ bÖnh ung th− Môc tiªu häc tËp 1. Tr×nh b y ®−îc nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña bÖnh ung th−. 2. M« t¶ ®−îc nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau cña mçi lo¹i ung th−. 3. Nªu ®−îc nh÷ng quan ®iÓm ®óng vÒ ®iÒu trÞ v phßng bÖnh ung th−. Néi dung 1. Nh÷ng ®Æc tÝnh chung cña bÖnh ung th− Ung th− l bÖnh lý ¸c tÝnh cña tÕ b o, khi bÞ kÝch thÝch bëi c¸c t¸c nh©n sinh ung th−, tÕ b o t¨ng sinh mét c¸ch v« h¹n ®é, v« tæ chøc kh«ng tu©n theo c¸c c¬ chÕ kiÓm so¸t vÒ ph¸t triÓn cña c¬ thÓ. §a sè bÖnh ung th− h×nh th nh c¸c khèi u. Kh¸c víi c¸c khèi u l nh tÝnh chØ ph¸t triÓn t¹i chç, th−êng rÊt chËm, cã vá bäc xung quanh, c¸c khèi u ¸c tÝnh (ung th−) x©m lÊn v o c¸c tæ chøc l nh xung quanh gièng nh− h×nh "con cua" víi c¸c c ng cua b¸m v o c¸c tæ chøc l nh trong c¬ thÓ hoÆc gièng nh− rÔ c©y lan trong ®Êt. C¸c tÕ b o cña khèi u ¸c tÝnh cã kh¶ n¨ng di c¨n tíi c¸c h¹ch b¹ch huyÕt hoÆc c¸c t¹ng ë xa h×nh th nh c¸c khèi u míi v cuèi cïng dÉn tíi tö vong. Cïng víi di c¨n xa, tÝnh chÊt bÖnh ung th− hay t¸i ph¸t ® l m cho ®iÒu trÞ bÖnh khã kh¨n v ¶nh h−ëng xÊu ®Õn tiªn l−îng bÖnh. §a sè ung th− l bÖnh cã biÓu hiÖn m n tÝnh, cã qu¸ tr×nh ph¸t sinh v ph¸t triÓn l©u d i qua tõng giai ®o¹n. Trõ mét sè nhá ung th− ë trÎ em cã thÓ do ®ét biÕn gen tõ lóc b o thai, cßn phÇn lín c¸c ung th− ®Òu cã giai ®o¹n tiÒm t ng l©u d i, cã khi h ng chôc n¨m kh«ng cã dÊu hiÖu g× tr−íc khi ph¸t hiÖn thÊy d−íi d¹ng c¸c khèi u. Khi n y khèi u sÏ ph¸t triÓn nhanh v míi cã c¸c triÖu chøng cña bÖnh. TriÖu chøng ®au th−êng chØ xuÊt hiÖn khi bÖnh ë giai ®o¹n cuèi. 2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt cña c¸c lo¹i bÖnh ung th− Ung th− kh«ng ph¶i l mét bÖnh, ng−êi ta biÕt cã ®Õn h¬n 200 lo¹i ung th− kh¸c nhau trªn c¬ thÓ ng−êi. Nh÷ng lo¹i ung th− n y tuy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau vÒ b¶n chÊt nh−ng chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau nh− sau: 2.1. Kh¸c nhau vÒ nguyªn nh©n Qua c¸c nghiªn cøu dÞch tÔ häc cña R.Doll v Petro trªn 80% t¸c nh©n sinh ung th− l b¾t nguån tõ m«i tr−êng sèng. Trong ®ã hai t¸c nh©n lín nhÊt l : 35% do chÕ ®é uèng (g©y nhiÒu lo¹i ung th− ®−êng tiªu hãa) v kho¶ng 30% ung th− do thuèc l¸ (ung th− phæi, ung th− ®−êng h« hÊp trªn .v.v). - C¸c t¸c nh©n kh¸c bao gåm nhiÒu lo¹i nh−: Tia phãng x¹ cã thÓ g©y ung th− m¸u, ung th− tuyÕn gi¸p. - Bøc x¹ tö ngo¹i cã thÓ g©y ung th− da. - Virut Epstein - Barr g©y ung th− vßm häng, u lymph« ¸c tÝnh; Virót viªm gan B (HBV), viªm gan C (HCV), ung th− gan...
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 - NhiÒu lo¹i hãa chÊt ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp, trong thùc phÈm, trong chiÕn tranh, c¸c chÊt th¶i ra m«i tr−êng n−íc v kh«ng khÝ l t¸c nh©n cña nhiÒu lo¹i ung th− kh¸c nhau... 2.2. Kh¸c nhau vÒ tiÕn triÓn cña bÖnh BÖnh ung th− th−êng xuÊt ph¸t tõ hai läai tæ chøc chÝnh cña c¬ thÓ: - Tõ c¸c tÕ b o biÓu m« cña c¸c t¹ng, c¸c c¬ quan (ung th− biÓu m«). - Tõ c¸c tÕ b o cña tæ chøc liªn kÕt trong c¬ thÓ (c¸c sarcoma). Ung th− cña c¬ quan t¹o huyÕt (m¸u, h¹ch lymph«) l mét d¹ng ®Æc biÖt cña ung th− tæ chøc liªn kÕt (Hematosarcoma). Mçi lo¹i ung th− cã h−íng tiÕn triÓn kh¸c nhau. Trong tõng lo¹i, mçi bÖnh ung th− ë mçi c¸ thÓ kh¸c nhau xu h−íng tiÕn triÓn còng rÊt kh¸c nhau. - Cã lo¹i ung th− tiÕn triÓn rÊt nhanh (ung th− m¸u, h¹ch, ung th− h¾c tè, c¸c ung th− liªn kÕt...). - Cã lo¹i ung th− tiÕn triÓn chËm: ung th− da tÕ b o ®¸y, ung th− gi¸p tr¹ng, ung th− cæ tö cung.... - Lo¹i ung th− biÓu m« th−êng di c¨n theo ®−êng b¹ch m¹ch tíi c¸c h¹ch khu vùc. - Lo¹i ung th− liªn kÕt (x−¬ng, phÇn mÒm) th−êng di c¨n theo ®−êng m¸u tíi c¸c t¹ng ë xa (gan, phæi, x−¬ng). Th«ng th−êng bÖnh c ng ë giai ®o¹n muén c ng hay cã di c¨n ra h¹ch khu vùc v di c¨n xa nh−ng ®«i khi cã di c¨n rÊt sím thËm chÝ tõ lóc ch−a ph¸t hiÖn thÊy u nguyªn ph¸t. Tèc ®é ph¸t triÓn cña bÖnh còng tïy thuéc v o tõng giai ®o¹n cña bÖnh. ë nh÷ng giai ®o¹n sím (insitu, giai ®o¹n 1) th−êng tiÕn triÓn l©u d i, chËm ch¹p nh−ng khi ë c¸c giai ®o¹n muén (giai ®o¹n 3,4) tiÕn triÓn th−êng rÊt nhanh v g©y tö vong. Ung th− ë ng−êi c ng trÎ th−êng tiÕn triÓn nhanh h¬n ë ng−êi gi . 2.3. Kh¸c nhau vÒ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ Trong y v¨n cã nãi ®Õn mét tû lÖ rÊt nhá (1/10.000) ung th− tù khái. Cã thÓ ë nh÷ng c¬ thÓ c¸ biÖt cã hÖ thèng miÔn dÞch tù ®iÒu chØnh, tiªu diÖt ®−îc c¸c tÕ b o ung th− sau khi ® ph¸t sinh. Nh−ng trªn c¨n b¶n nÕu kh«ng ®iÒu trÞ th× ch¾c ch¾n bÖnh nh©n sÏ sím dÉn ®Õn tö vong. C ng ®iÒu trÞ ë giai ®o¹n sím c ng cã nhiÒu c¬ may khái bÖnh. ë nh÷ng giai ®o¹n muén h¬n còng cÇn ®iÒu trÞ ®Ó cã thÓ t¹m thêi æn ®Þnh hoÆc kÐo d i thêi gian sèng hoÆc l m gi¶m c¸c triÖu chøng cña bÖnh. Mçi lo¹i ung th−, mçi giai ®o¹n cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c nhau. - §iÒu trÞ phÉu thuËt: Th−êng ¸p dông cho ung th− ë c¸c giai ®o¹n sím, ch−a cã di c¨n. - X¹ trÞ: ¸p dông cho nh÷ng ung th− ë giai ®o¹n t−¬ng ®èi muén h¬n, th−êng phèi hîp víi phÉu thuËt l m thu nhá bít khèi u ®Ó dÔ mæ (x¹ trÞ tr−íc mæ) hoÆc diÖt nèt nh÷ng tÕ b o u t¹i chç v h¹ch khu vùc m khi mæ nghi ngê kh«ng lÊy hÕt ®−îc (x¹ trÞ sau mæ, trong lóc mæ...), hoÆc ¸p dông x¹ trÞ cho nh÷ng ung th− ë c¸c vÞ trÝ kh«ng thÓ mæ ®−îc.
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 - §iÒu trÞ hãa chÊt: Tr−íc ®©y th−êng ¸p dông cho nh÷ng lo¹i ung th− cã tÝnh chÊt to n th©n hoÆc ë giai ®o¹n muén, cã di c¨n xa, nh−ng ng y nay mét sè ung th− ë giai ®o¹n sím trªn l©m s ng nh−ng tÝnh chÊt ¸c tÝnh cao, dÔ cho di c¨n hoÆc nghi cã di c¨n (ung th− vó, ung th− tinh ho n, ung th− buång trøng, ung th− rau...) ng−êi ta còng sö dông hãa chÊt ®Ó phßng ngõa nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ. - §iÒu trÞ miÔn dÞch: L mét trong hai ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ to n th©n, cßn ®ang ®−îc nghiªn cøu v cã nhiÒu triÓn väng. Cã nhiÒu thö nghiÖm ® ¸p dông nh− ®iÒu trÞ kÝch thÝch miÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, ®iÒu trÞ b»ng Interferon, c¸c lymphokin v gÇn ®©y l c¸c nghiªn cøu dïng kh¸ng thÓ ®¬n dßng ® ®iÒu trÞ mét sè bÖnh ung th− cã kÕt qu¶ tèt. Trong ®iÒu trÞ ung th−, ng−êi thÇy thuèc sÏ c¨n cø v o tõng läai bÖnh, tõng giai ®o¹n, tõng tÝnh chÊt cña tÕ b o u, tõng c¸ thÓ m ¸p dông mét hay nhiÒu ph−¬ng ph¸p theo nh÷ng thÓ thøc trong c¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ cô thÓ. 2.4. Kh¸c nhau vÒ tiªn l−îng bÖnh Tiªn l−îng bÖnh phô thuéc rÊt nhiÒu yÕu tè trªn tõng bÖnh nh©n, nh÷ng yÕu tè chÝnh l: - Giai ®o¹n bÖnh: C ng sím tiªn l−îng c ng tèt v ng−îc l¹i. - Lo¹i bÖnh: Cã ung th− tiªn l−îng tèt l nh÷ng ung th− (dÔ ph¸t hiÖn, dÔ ®iÒu trÞ) nh− ung th− da, ung th− cæ tö cung, ung th− vó, ung th− gi¸p tr¹ng, ung th− khoang miÖng, ung th− ®¹i trùc tr ng.... Cã nh÷ng ung th− ë c¸c t¹ng quan träng hoÆc khã ph¸t hiÖn sím, khã ®iÒu trÞ, tiªn l−îng th−êng xÊu nh− ung th− phæi, gan, n o, tôy, x−¬ng... - TÝnh chÊt ¸c tÝnh cña tÕ b o ung th−: cïng 1 lo¹i ung th−, cïng giai ®o¹n l©m s ng nh−ng ®é ¸c tÝnh c ng cao tiªn l−îng c ng xÊu. - ThÓ tr¹ng ng−êi bÖnh: ë ng−êi gi ung th− th−êng tiÕn triÓn chËm h¬n nh−ng thÓ tr¹ng yÕu nªn khã thùc hiÖn ®−îc ph¸c ®å ®iÒu trÞ mét c¸ch triÖt ®Ó nªn c ng gi yÕu tiªn l−îng c ng xÊu. 3. Cã thÓ phßng ngõa ®−îc nhiÒu lo¹i ung th− Nh− trªn ® ®Ò cËp ®Õn t¸c nh©n sinh ung th− chñ yÕu l tõ bªn ngo i m«i tr−êng (80%) t¸c nh©n néi sinh rÊt Ýt (chØ kho¶ng 10%). V× vËy, phßng bÖnh ung th− cã hiÖu qu¶ khi ng¨n chÆn c¸c t¸c nh©n do m«i tr−êng t¸c ®éng v o ®êi sèng con ng−êi: Ngõng hót thuèc l¸, chÕ ®é dinh d−ìng vÖ sinh an to n hîp lý, chèng l¹m dông c¸c hãa chÊt c«ng nghiÖp, chèng « nhiÔm m«i tr−êng, phßng bÖnh nghÒ nghiÖp...sÏ l m gi¶m tû lÖ m¾c ung th−. Mét sè lo¹i ung th− cã liªn quan ®Õn virut ® ®−îc ¸p dông vacxin phßng bÖnh nh− vacxin phßng viªm gan B, ®ang nghiªn cøu vacxin phßng Esptein - Barr g©y ung th− vßm häng v U lymph«... Ngo i ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ tæn th−¬ng tiÒn ung th−, c¸c biÖn ph¸p s ng läc ph¸t hiÖn sím mét sè ung th− hay gÆp (vó, cæ tö cung, khoang miÖng, ®¹i trùc tr ng...) l thiÕt thùc l m gi¶m tû lÖ m¾c bÖnh, gi¶m tû lÖ tö vong do ung th−. 4. Ung th− lµ bÖnh cã thÓ ®iÒu trÞ khái khi ë giai ®o¹n sím
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 Tr−íc ®©y cã quan niÖm sai lÇm m¾c ung th− l v« ph−¬ng cøu ch÷a, kh«ng ®−îc "dïng dao kÐo" ®Ó ®iÒu trÞ ung th−... Cã thÓ nh÷ng quan niÖm n y b¾t nguån tõ chç hÇu hÕt bÖnh nh©n ung th− khi ®−îc ph¸t hiÖn ®Òu ë giai ®o¹n muén v mét sè can thiÖp phÉu thuËt sai kü thuËt hoÆc khi kh«ng cã chØ ®Þnh (ung th− vó giai ®o¹n viªm cÊp, ung th− ® lan tr n...) Trªn thùc tÕ nhiÒu ng−êi bÖnh ung th− ® ®−îc cøu sèng b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ khoa häc, nhÊt l khi ®−îc ph¸t hiÖn ë c¸c giai ®o¹n cßn sím. HiÖn nay ë c¸c n−íc tiªn tiÕn tÝnh trung b×nh cã 2 ng−êi bÞ ung th− th× cã 1 ng−êi ®−îc ch÷a khái (50%). Víi nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, c¶i tiÕn c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ, ®Æc biÖt l ¸p dông c¸c biÖn ph¸p s ng läc ph¸t hiÖn sím, ng−êi ta hy väng cã thÓ ch÷a khái tíi 3/4 sè ng−êi bÖnh ung th−. Nh− vËy vÊn ®Ò chÝnh kh«ng ph¶i kh«ng cã c¸ch ®iÒu trÞ m l ®iÒu trÞ ë thêi ®iÓm n o. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ ho n to n tïy thuéc v o sù hiÓu biÕt cña ng−êi d©n v ®iÒu kiÖn y tÕ. C©u hái l−îng gi¸ 1. Ung th− l g× ? 2. BÖnh ung th− cã nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n g× ? 3. Mçi lo¹i ung th− cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau g× ? 4. Nh÷ng biÖn ph¸p n o cã thÓ gióp phßng ngõa ®−îc ung th− ? 5. H y ®¸nh dÊu v o cét § nÕu c©u tr¶ lêi l ®óng v ®¸nh dÊu v o cét S nÕu c©u tr¶ lêi l sai: § S Cã thÓ phßng ngõa ®−îc nhiÒu lo¹i ung th− Cã thÓ ®iÒu trÞ khái bÖnh ung th− Kh«ng ®−îc dïng “dao kÐo” ®Ó ®iÒu trÞ ung th− BÖnh ung th− cã l©y truyÒn BÖnh ung th− cã di truyÒn 6. §Æc tÝnh quan träng nhÊt cña bÖnh ung th− l : a. X©m lÊn c. M¹n tÝnh b. Di c¨n d. Hay t¸i ph¸t

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.